Efektywność energetyczna

Mikroklimat wnętrz, oświetlenie
Efektywność energetyczna
i zdrowe środowisko wewnętrzne
Olli SEPPÄNEN*)
J
akość powietrza w pomieszczeniach (IAQ) bezpośrednio wpływa
na zdrowie użytkowników, komfortowe samopoczucie i wydajność
pracy. Ugruntowane, poważne problemy zdrowotne wynikające
z niewystarczającej jakości powietrza
w pomieszczeniach to między innymi
choroba legionistów, rak płuc od ekspozycji na radon, zakażenia przez powietrze
takie jak gruźlica płuc (TB) i ciężki ostry
zespół oddechowy (SARS), oraz zatrucia tlenkiem węgla (CO).
Użytkownicy budynków często zgłaszają dyskomfort i objawy mające wpływ na zdrowie wynikające z przebywania w danym obiekcie,
a czasami dochodzi do rozwoju choroby z tym związanej. Nadmierna
wilgoć lub wilgotność w budynkach jest przyczyną szeregu problemów,
w tym powstawania i rozwoju grzybów pleśniowych, roztoczy i bakterii,
a ekspozycja na wilgotne środowisko wiąże się z problemami układu
oddechowego, w tym także ataków astmy. W swoim najnowszym raporcie Europejska Federacja chorych na Astmę, Alergię i choroby dróg
oddechowych (The European Federation of Allergy and Airways Diseases
Patients' Associations – EFA) potwierdziła niepokojące szacunki, że 1 na
2. Europejczyków może cierpieć na alergię do 2015 roku, wiele z ich
odmian związanych jest z jakością powietrza. W niedawnym projekcie
badawczym En VIE wspieranym przez EU DG Reseach oceniono, że kraje
Unii Europejskiej tracą około 2. milionów lat życia rocznie z powodu narażenia na działanie różnych zanieczyszczeń w powietrzu wewnętrznym.
Wielu negatywnych skutków zdrowotnych można uniknąć zwracając
należytą uwagę na technologie sprzyjające dobremu środowisku wewnętrznemu i efektywności energetycznej.
Niezwykle ważne jest dążenie do poprawy efektywności energetycznej
budynków przy niepogorszaniu jakości powietrza w pomieszczeniach,
ale odwrotnie, przy jego jednoczesnej poprawie. Jeśli przepisy Unii
Europejskiej skoncentrowane są tylko wokół efektywności energetycznej
państwa członkowskie i ich obywatele mogą ignorować jakość powietrza
wewnątrz pomieszczeń i płacić później za błędy w postaci różnych problemów zdrowotnych i związanych z nimi kosztów tak leczenia jak również
absencji w miejscu pracy.
Europa powinna wyciągnąć wnioski z lekcji pierwszego kryzysu energetycznego w 1970 roku, kiedy z powodu niewłaściwych środków służących oszczędności energii, budynki wykonywano z pominięciem zagadnień związanych z prawidłową wentylacją czego negatywnym skutkiem
były poważne problemy w zakresie jakości powietrza wewnętrznego.
Wilgoć i występowanie grzybów pleśniowych powoduje wzrost
częstotliwości i intensywności występowania chorób układu oddecho*) Olli SEPPÄNEN – redaktor naczelny REHVA JOURNAL
06 (61) 2012
wego. Syndrom chorego budynku powstał
w wyniku nieprofesjonalnych technik służących, za wszelką cenę, oszczędzaniu
energii. Ważnym jest, aby przy realizacji inwestycji poprawiającej efektywność
energetyczną budynku, między innymi
poprzez zwiększenie jego szczelności, należy także zadbać o odpowiednią jakość
powietrza w pomieszczeniach.
Faktycznie, bez jednoczesnego określenia jakości środowiska wewnętrznego, świadectwo energetyczne nie
ma żadnego sensu. Przewrotnie można stwierdzić, iż najbardziej skutecznym sposobem na oszczędność energii w budynkach jest wyłączenie
wszystkich systemów np. ogrzewania i oświetlenia, ale jaki jest pożytek
z tego rodzaju budynku? Potrzebujemy efektywnych energetycznie
budynków, które wspomagać będą zdrowie, zapewnią lepsze warunki
pracy i tym samym jej wydajność. Efektywność energetyczna oznacza,
że ​​energia w budynku jest użytkowana efektywnie, przy jednoczesnym
utrzymaniu a nawet maksymalnej poprawie dobrego, zdrowego środowiska wewnętrznego, w którym przebywa człowiek.
Efektywność energetyczna i dobre, zdrowe środowisko wewnętrzne
nie koniecznie są przeciwstawnymi celami. Kilka ogólnie dostępnych
i sprawdzonych technologii umożliwia realizację obu z nich jednocześnie. Technologie te obejmują: odzysk ciepła z powietrza wentylacyjnego,
sterowanie systemem wentylacji w zależności od zapotrzebowania (rzeczywistej jakości powietrza), filtrowanie i oczyszczanie powietrza, niskie
wykorzystanie emisji, czyste materiały budowlane, konstrukcje odporne
na wilgoć itp. Wiele z tych technologii opisanych jest w europejskich
normach EN. Problemem jest fakt, że normy są dobrowolnymi dokumentami i nie są obowiązkowe w krajach członkowskich. Wyniki trwającego
projektu HealthVent wspieranego przez DG SANCO wskazują, że regulacje w krajach Unii Europejskiej są bardzo zróżnicowane i żaden z krajów
członkowskich nie ma wiążących kompleksowych przepisów dotyczących
jakości powietrza w budynkach nieprzemysłowych.
Ogólnym celem projektu HealthVent jest opracowanie wytycznych dla
systemów wentylacji przyjaznych dla zdrowia ludzi, gwarantujących komfortowe parametry powietrza wewnętrznego w miejscach takich jak domy,
szkoły, przedszkola i biura. Systemy wentylacji i uzdatniania powietrza
mają chronić człowieka przed problemami zdrowotnymi spowodowanymi
złą jakością powietrza w pomieszczeniach, a jednocześnie zapewnienić
właściwe, efektywne użytkowanie energii. Artykuły na temat systemów
wentylacji w Europie, intensywności wentylacji i jakości powietrza
wewnętrznego (IAQ) w krajowych i europejskich normach dotyczących
wentylacji oparte są na pracy REHVA w tym projekcie.
n