Dodatki chemiczne w żywności a nasze zdrowie Dodatki

Dodatki chemiczne w żywności a nasze zdrowie
Czy konieczne jest dodawanie do żywności chemicznych środków konserwujących?
Dodatki konserwujące do żywności poprawiają stan higieny
produktów spożywczych, przedłużają czas ich przechowywania i
ułatwiają transport. Bez nich żywność byłaby również
niezdrowa, ponieważ namnażałyby się w niej szybko bakterie, co
groziłoby zatruciem. Niemożliwe jest wytwarzanie produktów
zupełnie naturalnych na wielką skalę. My możemy tylko
ograniczać indywidualnie ilość chemii na naszym stole. Nie
wszystkie konserwanty są szkodliwe w jednakowym stopniu, a
niektóre w ogóle są nietoksyczne. Chyba, że spożywamy je w ogromnych ilościach. Dobrze
jest zwracać uwagę na to, co się je i odczytywać dokładnie symbole wypisane na etykietach
towarów.
Czy wszystkie dodatki do żywności są niebezpieczne dla
zdrowia?
Czym mniej chemii spożywamy, tym lepiej. Ale jeśli już nie mamy
dostępu do żywności naturalnej, to musimy sobie uświadomić, że
nasze zdrowie zależy w dużym stopniu od dostarczanych dawek
niewłaściwych substancji. Każdy związek chemiczny, nawet
toksyczny, w małych ilościach jest obojętny dla organizmu. W
większych może spowodować utratę zdrowia. Wiele konserwantów
jest bardzo szkodliwych i tych najczęściej nie wolno stosować w
przemyśle spożywczym. Ale jest z tym różnie w wielu krajach.
Określone są też normy dopuszczalne do spożycia. Producent nie
zawsze ściśle przestrzega prawnych ustaleń. Dlatego my konsumenci sami musimy
sprawdzać, czym się odżywiamy.
Jakie niepożądane reakcje w organizmie wywołuje większość
środków konserwujących i barwiących?
Wiele chemicznych konserwantów i barwników powoduje
reakcje uczuleniowe. Najczęściej dzieje się tak w przypadku
dodatków zawierających salicylany. Obecnie jest sporo osób
uczulonych na te związki. Dlatego też reagują oni wysypką lub
bólem brzucha po spożyciu nie tylko niektórych konserwantów, ale
również szałwi, goździków, anyżu, melisy. Są to rośliny uznane za
zdrowe, ale w tym przypadku mogą okazać się szkodliwe, ponieważ
zawierają sporą ilość salicylanów.
Które z najczęściej spotykanych konserwantów można
uznać za najbardziej szkodliwe?
Środki konserwujące zapobiegają psuciu się żywności. Z jednej strony są
potrzebne, a z drugiej mogą wywoływać szkody dla zdrowia. Do najczęściej
spotykanych konserwantów o niepożądanym działaniu należą:
E-200 - występuje w serach, marmoladach, margarynach - może
wywoływać alergie.
E-211 - beznoesan sodu, najczęściej spotykany i silnie uczulający.
E-230 - 237 - środki stosowane przy transporcie owoców cytrusowych.
Ich toksyczność nie jest do końca poznana. Jednak w życiu obserwujemy
coraz więcej przypadków zatruć i uczuleń po spożyciu pomarańczy czy
bananów.
Dlaczego wędliny peklowane nie są zdrowe?
Podczas peklowania wędlin stosuje się konserwanty E-249 i
250 czyli azotyn sodu i azotyn potasu. Zabezpieczają one nas
przed groźnymi bakteriami, wywołującymi jad kiełbasiany. Ale
mają też swoje szkodliwe działanie. Z azotynów wytwarzają się
bowiem rakotwórcze nitrozaminy. Powstają podczas peklowania
w podwyższonej temperaturze. Należy unikać podgrzewania
potraw zestawionych z sera i wędliny peklowanej, na przykład szynki. Wytwarza się w nich
bowiem spora ilość tych rakotwórczych substancji!
Barwniki w żywności
Barwniki dopuszczone do spożycia dodają walorów estetycznych
galaretkom, kisielom, napojom, dżemom, przyprawom, słodyczom i wielu
innym produktom, nie tylko żywnościowym. Wiele z nich jest zupełnie
nieszkodliwych, tak jak kurkumina (E-100), witamina B12 (E-101), żółcień
chinolinowa (E-104), czerwień żywnościowa (E-122). Są też takie, które
budzą wiele zastrzeżeń. Takim barwnikiem jest E-124 używany do
barwienia wędzonych ryb, budyniu, cukierków owocowych. Wywołuje
alergie, szczególnie u osób uczulonych na aspirynę. Taką reakcję może
wywołać E-127 dodawany do wisienek koktajlowych i owoców
kandyzowanych. Podobnie jest z E-151, którego używa się do barwienia
tanich odmian kawioru i słodyczy.
Przeciwutleniacze a zdrowie
Przeciwutleniacze zabezpieczają produkt przed utlenianiem. Są potrzebne, pod
warunkiem, że ich toksyczność jest niewielka lub żadna. Do
takich należą E-300, czyli syntetyczna witamina C, zupełnie
nieszkodliwa oraz E-310 - 312 chroniące tłuszcze przed
jełczeniem. Natomiast bardzo szkodliwy jest E-280 dodawany do
chleba i wyrobów ciastkarskich. Stwierdzono, że może
powodować raka żołądka, dlatego nie wolno go stosować. E-220
znajduje się w biszkoptach, orzechach łuskanych, rosołkach w
kostkach i w tłuszczach cukierniczych. Powoduje zaburzenie pracy wątroby, przyspiesza
powstawanie enzymów trawiennych. Podobne skutki wywołuje E-321, który występuje w
gumie do żucia. Działa też uczulająco.
Zagęszczacze - szkodzą czy pomagają zdrowiu?
Do tej grupy zalicza się emulgatory i regulatory kwasowości. Bez
nich nie można byłoby otrzymać dobrych lodów, słodyczy i sosów.
Zagęszczacze stosowane są w wielu produktach o obniżonej
zawartości tłuszczu. Skutki działania tych substancji są różnorodne.
E-401 - jeden z alginianów, jest składnikiem mieszanek
odchudzających, pęcznieje w żołądku i wywołuje uczucie sytości. E413 może spowodować zapalenie skóry, E-414 - guma arabska to
powód wielu uczuleń, E-524 - jest środkiem żrącym, a znajduje się w
słonych paluszkach. Pozytywne działanie może mieć E-508 czyli chlorek potasu oraz E-621
czyli glutaminian jednosodowy. Pomaga on w leczeniu niektórych dolegliwości
neurologicznych, na przykład zaburzeń pamięci. Chociaż ostatnio obserwuje się dużo uczuleń
spowodowanych tym związkiem.
Akty prawne w których znaleźć można szczegółowe informacje dotyczące substancji
dodatkowych dodawanych do żywności:
1) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2010r.w sprawie dozwolonych
substancji dodatkowych (Dz. U. RP Nr 232, poz. 1525 z pózn. zm.) obowiązuje w zakresie
szczegółowych wymagań dla stosowania substancji dodatkowych - do momentu stosowania
załącznik II do rozp. 1333/2008, czyli do 1 czerwca 2013r.
2) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2011 r. (Dz. U. Nr 91, poz. 525)
zmieniające rozporządzenie w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych
3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 poprzez ustanowienie
unijnego wykazu dodatków do żywności (Dz. Urz. UE L 295 z dnia 12.11.2011)
Cześć A: wprowadzenie i ogólne warunki stosowania substancji dodatkowych
Ta cześć obejmuje generalne zasady stosowania dodatków do żywności
Lista środków spożywczych, w których nie mogą być obecne substancje dodatkowe wnoszone na
zasadzie przenoszenia (carry-over)
Lista barwników, które nie mogą być sprzedawane bezpośrednio konsumentowi
Cześć B: wykaz wszystkich dodatków
Cześć C: definicje grup dodatków
Cześć D: kategorie żywności
Cześć E: dopuszczone dodatki do żywności oraz warunki ich stosowania w kategoriach żywności
Lista barwników, które nie mogą być sprzedawane bezpośrednio konsumentowi
4) Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 z dnia 11 listopada 2011 r. zmieniające załącznik
II do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 poprzez
ustanowienie unijnego wykazu dodatków do żywności (Dz. Urz. UE L 295 z dnia 12.11.2011)
Wspólnotowa lista dodatków do żywności (załacznik nr II do rozporzadzenia 1333/2008 w
sprawie dodatków do żywności)
Załącznik nr II do rozporządzenia 1333/2008 Rozporządzenie Komisji weszło w życie 20 dnia po jego
opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, czyli 1 grudnia 2011r. Załacznik II do
rozporządzenia (WE) 1333/2008 zmieniony rozporządzeniem Komisji (UE) 1129/2011, stosuje sie od
dnia 1 czerwca 2013r. (z pewnymi wyjątkami) Środki spożywcze wprowadzone do obrotu, przed
dniem 1 czerwca 2013r., które nie spełniają wymagań rozporządzenia, mogą pozostać w obrocie do
czasu upływu ich daty minimalnej trwałości lub daty przydatności do użycia.
MŁ