Badania nad możliwością podniesienia konkurencyjności i

Numer projektu rozwojowego:
R12 030 02
Tytułprojektu rozwojowego:
Badania nad możliwościąpodniesienia konkurencyjności i zwiększenia
opł
acalności produkcji owoców jagodowych w Polsce poprzez wdrożenie
nowych odmian deserowych i zastosowanie innowacyjnych technologii uprawy
Nazwa i adres jednostki naukowej:
INSTYTUT SADOWNICTWA I KWIACIARSTWA
im. Szczepana Pieniążka w Skierniewicach
Projekt obejmował
trzy tematy, w ramach których prowadzono 17 zadańbadawczych. Był
y to
doś
wiadczenia odmianowo-porównawcze, hodowlano-selekcyjne, agrotechniczne i
laboratoryjne.
Badania prowadzone był
y w latach 2007-2009 na polach Sadu Pomologicznego, Sadu
Doświadczalnego w Dąbrowicach i Oddział
u Roś
lin Ozdobnych, w obiekcie szklarniowym
oraz w pracowniach i laboratoriach Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana
Pieniąż
ka w Skierniewicach.
W ramach tematu I: „Ocena przydatnoś
ci do uprawy towarowej w Polsce nowych,
deserowych odmian truskawki i porzeczki czarnej” za najbardziej przydatnądo uprawy w
warunkach Polski Centralnej uznano:
 holenderskąodmianętruskawki ‘Vima Xima’ – z uwagi na obfite plonowanie, wysoką
jakoś
ćowoców oraz późnąporęich dojrzewania;
 standardowąodmianę‘Bona’, nowąpolskąodmianę‘Gofert’, klon hodowlany PC-425
oraz ukraińskąodmianęporzeczki czarnej ‘Czereszniewa’ – ze względu na wysoką
jakoś
ćowoców, zwł
aszcza ich jędrnośći trwał
ośćpozbiorczą.
W ramach tematu II: „Wyselekcjonowanie typowo deserowych, rodzimych genotypów
truskawki i porzeczki czarnej o podwyż
szonych walorach prozdrowotnych, przydatnych do
uprawy towarowej w Polsce” wyselekcjonowano i wstępnie oceniono pod względem wartoś
ci
gospodarczej:
 34 klony hodowlane truskawki,
 16 klonów hodowlanych porzeczki czarnej
oraz wykonano identyfikacjęmolekularną(metki genetyczne) dla:
 12 najlepszych klonów truskawki,
 15 klonów porzeczki czarnej.
Najwartoś
ciowsze deserowe klony truskawki (T-06026-01 i T-06026-02) oraz porzeczki
czarnej (PC-1091, PC-1241 i PC-1257) zostaną wł
ączone do dalszych doś
wiadczeń
odmianowo-porównawczych w celu wykonania szczegół
owej oceny przed ich zgł
oszeniem
do badańrejestrowych COBORU w Sł
upi Wielkiej.
W ramach tematu III: „Poprawienie jakoś
ci owoców i wydł
uż
enie okresu zbiorów, a takż
e
podniesienie poziomu zdrowotnoś
ci roślin poprzez zastosowanie innowacyjnych w Polsce
sposobów uprawy deserowych odmian truskawki, porzeczki czarnej i maliny”
przeprowadzono badania nad moż
liwościąpoprawy jakoś
ci owoców i zdrowotności roś
lin, a
takż
e wydł
uż
enia okresu zbioru poprzez zastosowanie innowacyjnych w Polsce metod
uprawy deserowych odmian truskawki, porzeczki czarnej i maliny (6 doświadczeń), nad
podatnościąnowych odmian deserowych truskawki na Verticillium dahliae (1 doś
wiadczenie)
oraz nad możliwoś
cią zastosowania markerów molekularnych sprzężonych z cechą
odpornoś
ci do selekcji poż
ądanych genotypów (2 doś
wiadczenia) i wczesnego
monitorowania skażenia gleby (1 doś
wiadczenie), a takż
e poprawy stanu zdrowotnoś
ci gleby
poprzez uprawęróżnych przedplonów (1 doś
wiadczenie).
Odmiany reagował
y w sposób zróż
nicowany na oceniane bioprodukty, zastosowane w
przyjętych dawkach i terminach, na ogółtylko w niewielkim stopniu przyczyniał
y siędo
poprawy wzrostu i jakoś
ci owoców badanych odmian.
Wiosenne okrywanie roś
lin wł
ókniną lub folią perforowaną w przypadku odmian
powtarzających:
 truskawki (‘Albion’, ‘Aromas’, ‘Selva’) – wpł
ywał
o korzystnie na przyś
pieszenie
plonowania letnio-jesiennego, zwł
aszcza w przypadku zastosowania wł
ókniny;
 maliny (‘Polka’, ‘Polesie’) – powodował
o wcześniejsząwegetacjęi znacznie wyższe
plonowanie roś
lin w porównaniu z roś
linami nieokrywanymi.
Opóźnienie sadzenia roślin frigo truskawki ‘Elsanta’ i ‘Ventana’ pozwalał
o na opóźnienie
zbiorów truskawek. Najwyż
sze plony zebrano w doświadczeniu zał
oż
onym z sadzonek
wielokoronowych i A+.
Żadna z 12 badanych odmian truskawki nie był
a cał
kowicie odporna na werticiliozę.
Najmniejsząpodatnościąodznaczał
a sięodmiana ‘Elianny’, zaśnajbardziej podatne był
y:
‘Ventana’ i ‘Gloria’, a w dalszej kolejnoś
ci ‘Vima Xima’, ‘Nancy’ i ‘Camarosa’.
Metoda kontrolowanego zakaż
enia roś
lin inokulatem Verticillium dahliae w warunkach
szklarniowych jest przydatna do szybkiej oceny podatnoś
ci odmian truskawki na werticiliozę.
Po zastosowaniu roślin pochodzących z kultur in vitro objawy na poraż
onych roś
linach
uzyskuje sięw okresie okoł
o 4 tygodni, wyniki sąporównywalne z uzyskanymi na polach
śmierci i można je uzyskaćw dowolnym terminie.
Stosując technikęCAPS uzyskano fragmenty DNA różnicujące genotypy podatne i odporne
w teście BSA. Weryfikacja uzyskanych wyników na duż
ych pulach genowych potwierdził
a
poligenowy charakter cechy tolerancji na werticiliozę– potencjalne występował
y tylko w
pewnej puli analizowanego potomstwa.
W wyniku przeprowadzonych badańzaadoptowano metodęopartąna zagnież
dżonym PCR
do wykrywania V. dahliae w tkankach roś
linnych oraz w podł
oż
u. Wykrywanie patogena w
podł
ożu sztucznie zakaż
anym zakończył
o sięsukcesem, natomiast wykrywanie patogena w
bezpośrednio w warunkach polowych napotyka na szereg trudnoś
ci związanych z
obecnościąw podł
ożu licznych inhibitorów polimerazy, które przy losowym rozmieszczeniu w
podł
ożu mogąblokowaćdetekcjęDNA patogena. Dodatkowym utrudnieniem jest bardzo
nierównomierny rozkł
ad patogena w podł
ożu, co jest widoczne takż
e przy testach
biologicznych – negatywne wyniki testów biologicznych prowadzonych w celu wykrycia V.
dahliae w glebie dawał
y niekiedy wynik negatywny, nawet gdy na roślinach obserwowano
ewidentne objawy werticiliozy.
Mimo zmniejszającego sięz roku na rok stęż
enia inokulum V. dahliae w glebie, na której
uprawiano na przyoranie cztery gatunki roślin rolniczych (gorczyca sarepska, gorczyca biał
a,
kukurydza, pszenica), poraż
enie roś
lin truskawki odmian wrażliwych (‘Honeoye’, ‘Elsanta’,
‘Ventana’) przez werticiliozębył
o stosunkowo wysokie. Oznacza to, ż
e metoda bioodkaż
ania
pozwala na duż
e obniżenie inokulum grzyba w glebie, ale grzyb ten nadal w silnym stopniu
poraża roś
liny odmian wraż
liwych.