Rynek franczyzy w Indiach

Transkrypt

Wydział Promocji Handlu I Inwestycji
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
w New Delhi
Rynek franczyzy w Indiach
New Delhi 2014
Niniejszy materiał został przygotowany staraniem Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w New Delhi. Informacje zawarte w publikacji są
prezentowane czytającym i korzystającym nieodpłatnie i nie mogą podlegać dalszej
odsprzedaży czy też wykorzystaniu w ramach prowadzonej działalności komercyjnej polegającej
w szczególności na doradztwie biznesowym.
WPHI New Delhi dokłada starań, aby informacje zawarte w publikacji były jak najbardziej
dokładne i aktualne, nie mniej nie mogą one stanowić zasadniczej podstawy do budowania
strategii biznesowej czy biznes planów.
50-M (GATE-4), SHANTIPATH, CHANAKYAPURI, New Delhi 110021
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
www.newdelhi.trade.gov.pl, e-mail: [email protected] , [email protected]
2
Rynek franczyzy w Indiach - Przegląd
Na przestrzeni ostatnich lat rynek franczyzy w Indiach wykazywał ogromny wzrost i oczekuje
się, iż w dającej się przewidzieć przyszłości będzie dalej rozwijał się w stabilnym tempie. Szereg
czynników przyczynia się do rozwoju franczyzy w Indiach: rosnące znaczenie klasy średniej,
coraz większa akceptacja zagranicznych marek oraz łatwiejsza możliwość wejścia na rynek
indyjski przez firmy zagraniczne.
Obecnie rynek franczyzy w Indiach szacowany jest na ok. 13,4 miliarda USD i prognozuje się, że
do 2017 r. wzrośnie czterokrotnie osiągając wartość 50,4 miliarda USD. Co więcej, według
szacunków branża ta generuje obecnie ok. 1,4% PKB. Szacuje się, iż do 2017 r. liczba ta wzrośnie
do ok. 4% co obrazuje ogromny potencjał tego sektora dla rozwoju gospodarki indyjskiej.
W 2012 r. liczbę jednostek działających w ramach systemu franczyzowego w Indiach szacowano
na 45.000 i według prognoz ma ona wynieść 168.000 w 2017 r. Opisywany wzrost ilości franczyz
na rynku indyjskim widać we wszystkich gałęziach gospodarki, aczkolwiek kategorie obejmujące
artykuły konsumpcyjne trwałego użytku, usługi dla konsumentów oraz żywność i napoje
zanotowały największą ilość franczyz.
W istocie oczekuje się, iż to właśnie te kategorie będą świadkami największej ekspansji
franczyzy w nadchodzących latach. Przykładowo szacuje się, iż do roku 2017 następujące gałęzie
gospodarki odnotują następującą stopę wzrostu: szkolnictwo – 26%, zdrowie i wellness - 23,5%,
biżuteria – 20%, artykuły konsumpcyjne trwałego użytku – 10,4%.
Ocenia się, iż liczba franczyzobiorców w branży żywności i napojów wzrośnie z ok. 5.700 w 2012
r. do ok. 27.000 w 2017 r. Podobnież prognozuje się, iż liczba franczyzobiorców w sektorze
oświaty wzrośnie z ok. 8.100 w 2012 r. do ok. 29.500 w roku 2017.
Większość franczyzodawców na rynku indyjskim do firmy krajowe. Zagraniczni franczyzodawcy
stanowią jedynie 25% całkowitej liczby franczyzodawców. Niemniej jednak wraz z coraz
większym zainteresowaniem ze strony zagranicznych przedsiębiorstw odnośnie wejścia na
rynek indyjski udział ten będzie rósł.
Kolejnym ważnym czynnikiem wpływającym na rynek franczyzy jest ekspansja zarówno
krajowych jak i międzynarodowych franczyz poza miasta tzw. I kategorii (tj. miasta o populacji
przekraczającej 4 miliony osób). Obecnie miasta II i III kategorii (tzn. ośrodki o liczbie ludności
odpowiednio między 1-4 milionami osób i 0,5-1 milionem osób) oferują niebagatelne szanse na
rozwój systemów franczyzowych. Rozwój ten napędzany jest przez kilka czynników: coraz
wyższy poziom rozporządzalnych dochodów osobistych w miastach kategorii II i III, niższe koszty
działalności operacyjnej już utworzonych jednostek franczyzowych, rosnąca rozpoznawalność
marki wśród klientów w tych miastach, itd.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
3
Według szacunków liczba jednostek w ramach sieci franczyzowych w Indiach będzie rosła wg
skumulowanego rocznego wskaźnika wzrostu CAGR wynoszącego 30% do 2017 r. Podobnie
wzrosną przychody franczyz, tj. o 30,2%.
Przed właścicielami sieci franczyzowych chcących otworzyć swoje jednostki w Indiach stoi kilka
możliwości wejścia na rynek. Należą do nich franczyza bezpośrednia, franczyza wielokrotna i
masterfranczyza. Franczyza bezpośrednia polega na tym, iż franczyzodawca oraz
franczyzobiorca zawierają między sobą bezpośrednio umowę franczyzową, w którą nie są
zaangażowane podmioty trzecie. Taki system jest najczęściej stosowany wśród
franczyzodawców o ugruntowanej pozycji, do których należą marki mające mocną pozycję i
wysoką rozpoznawalność. Ponadto, system ten jest szczególnie popularny w sektorze żywności i
napojów.
Umowa dotycząca franczyzy wielokrotnej wiąże się z uczestnictwem franczyzobiorców
wielokrotnych, których zadaniem jest doprowadzanie do zawierania umów pomiędzy
franczyzodawcą a franczyzobiorcami z danego regionu geograficznego. Ten sposób na rozwój
swojej działalności na nowych obszarach Indii wybierają zwykle indyjscy franczyzodawcy.
W systemie masterfranczyzy franczyzodawca zawiera umowę z franczyzobiorcą, który jest
odpowiedzialny za ustanawianie wszystkich subfranczyzobiorców w ramach danego obszaru
geograficznego, i wspiera subfranczyzobiorców jeśli takie wsparcie jest potrzebne. Ten model
jest najbardziej rozpowszechniony pośród zagranicznych franczyzodawców chcących wejść na
rynek indyjski.
Co ciekawe zdecydowana większość franczyzodawców preferuje tzw. model FoFo, czyli
franczyza należąca do i zarządzana przez franczyzobiorcę, tzn. jednostka sieci franczyzowej
należy do franczyzobiorcy i jest przez niego zarządzana, a franczyzodawca angażuje się w
ograniczonym zakresie.
Jednym z powodów dominacji tego modelu mogą być wysokie koszty działalności operacyjnej
wynikające z wynajmu i opłat za media w przypadku franczyz w dużych miastach z kategorii I. Z
drugiej strony poważnym problemem związanym z tym systemem jest możliwe obniżenie
standaryzacji produktów czy usług sprzedawanych przez wszystkie jednostki franczyzowe
znajdujące się w danym rejonie geograficznym.
Drugim najbardziej popularnym modelem biznesowym w przypadku franczyzy jest tzw. model
CoFo, czyli franczyza należąca do francyzodawcy a zarządzana przez franczyzobiorcę. Model ten
pozwala franczyzodawcy utrzymać większą kontrolę nad standaryzacją i jakością produktów i
usług sprzedawanych przez wszystkie jednostki sieci franczyzowej i jest także popularny wśród
franczyzodawców chcących uruchomić swoje pierwsze punkty franczyzowe w Indiach.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
4
Modele biznesowe wykorzystywane we franczyzie w Indiach:
Biorąc pod uwagę znaczące różnice w zakresie celów biznesowych, strategii i modeli rozwoju
firm, w Indiach franczyzodawcy mają do dyspozycji kilka modeli franczyzowych aby w jak
najwyższym stopniu spełnić swoje potrzeby i zrealizować swoje cele.
Jednym z powodów, dla których franczyza jest tak atrakcyjnym sposobem na rozwój działalności
biznesowej przez przedsiębiorstwa są niewielkie nakłady finansowe jakie są potrzebne aby
zwiększyć swoją obecność na danym obszarze geograficznym. Większość nakładów finansowych
jak i konieczność spełnienia wymogów wynikających z przepisów jest po stronie
franczyzobiorcy. Z drugiej strony, ponieważ franczyzodawcy zwykle nie odgrywają aktywnej roli
w codziennym funkcjonowaniu franczyzobiorców, tracą oni kontrolę nad standaryzacją usług
jak i jakością sprzedawanych towarów.
Biorąc pod uwagę powyższe dwa czynniki istnieje szereg modeli franczyzy, które umożliwiają
franczyzodawcom osiągnięcie stanu równowagi pomiędzy nadzorem i kontrolą nad swoimi
markami a ekspansją na nowe rynki.
Strategie wejścia na rynek indyjski dla zagranicznych franczyzodawców:
Zagraniczne przedsiębiorstwa chcące wejść na indyjski rynek poprzez system franczyzowy mogą
to zrobić wykorzystując jeden z trzech różnych wariantów, tj. franczyzę bezpośrednią, franczyzę
wielokrotną oraz masterfranczyzę. W kolejnej części przedstawiono bardziej szczegółowo
poszczególne trzy typy strategii wejścia na rynek.
1. Franczyza bezpośrednia
W przypadku franczyzy bezpośredniej zagraniczny franczyzodawca zawiera umowę franczyzową
bezpośrednio z indyjskim franczyzobiorcą. Taka umowa przewiduje dla franczyzobiorcy
wyłączność na danym obszarze geograficznym.
W systemie franczyzy bezpośredniej od franczyzodawcy wymaga się udzielania franczyzobiorcy
nieustającego wsparcia w zakresie marketingu i reklamy, a także wsparcia w zakresie szkolenia
pracowników. Od franczyzobiorcy nie wymaga się zwykle osiągania konkretnych celów
sprzedażowych jak ma to miejsce w przypadku innych strategii wejścia na rynek w ramach
systemów franczyzowych. Z drugiej strony franczyzobiorca jest zobowiązany nie tylko do
uiszczenia wstępnej ryczałtowej opłaty franczyzowej ale także dodatkowych opłat bieżących.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
5
Jedną z wyraźnych zalet tej formy umowy franczyzowej jest fakt, iż franczyzodawca zachowuje
znaczną kontrolę nad jakością produktów / usług sprzedawanych w jednostkach sieci
franczyzowej, a także ma możliwość zagwarantowania, iż te same standardy są przestrzegane
we wszystkich jednostkach franczyzowych w danym rejonie.
Z drugiej strony, ponieważ umowa franczyzowa z franczyzobiorcą jest zwykle ograniczona do
jednej jednostki franczyzowej, franczyzobiorca nie jest w stanie przyczynić się do rozwoju
działalności franczyzowej franczyzodawcy na innych obszarach geograficznych. Ponadto,
franczyzodawca musi przeznaczyć więcej środków na utrzymanie systemu wsparcia
franczyzobiorcy oraz na zapewnienie, iż te same standardy jakości będą przestrzegane przez
wszystkie jednostki franczyzowe.
2. Franczyza wielokrotna
W modelu franczyzy wielokrotnej franczyzodawca zawiera umowę z podmiotem, który
otrzymuje prawo posiadania i otwierania jednostek sieci franczyzowej na pewnym obszarze. Na
franczyzobiorcy wielokrotnym ciąży także obowiązek ustanawiania innych franczyz na tym
obszarze. Zwykle wymaga się, aby do takiego podmiotu należała przynajmniej jedna jednostka
franczyzowa, którą ma on zarządzać.
Ponadto, w odróżnieniu od franczyzy bezpośredniej franczyzobiorca wielokrotny ma za zadanie
tworzenie jednostek systemu franczyzowego na swoim terenie. Tak więc odpowiedzialność za
wyszukiwanie franczyzobiorców i powiększanie sieci jednostek franczyzowych na danym
obszarze geograficznym nie leży po stronie franczyzodawcy ale po stronie franczyzobiorcy
wielokrotnego.
Tak czy inaczej na podstawie umowy o franczyzę wielokrotną franczyzodawca wchodzi z
franczyzobiorcą w stosunek dwustronny, na podstawie którego jest zobowiązany prowadzić
działania marketingowe i reklamowe dla franczyzobiorcy oraz udzielać wszelkiej pomocy
zgodnie z umową franczyzową. Z drugiej strony daje to franczyzodawcy znaczną kontrolę nad
jakością i standaryzacją towarów i usług sprzedawanych w jednostkach sieci franczyzowej.
3. Masterfranczyza
W modelu masterfranczyzy franczyzodawca mianuje master franczyzobiorcę w skali danego
kraju lub mniejszego regionu geograficznego, na którym franczyzobiorca ma za zadanie
ustanawiać kolejne franczyzy.
Tak jak w przypadku franczyzobiorcy wielokrotnego, master franczyzobiorca musi posiadać i
zarządzać pewną ilością jednostek franczyzowych a także ma za zadanie zwiększać ilość franczyz
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
6
na danym obszarze. Jednak od master franczyzobiorcy wymaga się osiągania zakładanych
wartości sprzedaży oraz zakładanych ilości nowych franczyz na danym obszarze geograficznym.
W ramach umowy o masterfranczyzie subfranczyzobiorca staje się stroną umowy trójstronnej,
w której partycypuje franczyzodawca oraz master franczyzobiorca. W takich przypadkach to na
master franczyzobiorcy spoczywa obowiązek udzielania wsparcia subfranczyzobiorcy, w tym
prowadzenia działań z zakresu marketingu i reklamy. W zamian za to master franczyzobiorcy
przysługują wszelkie opłaty franczyzowe od subfranczyzobiorcy, z których część jest następnie
przekazywana franczyzodawcy.
Tak więc w przypadku tego modelu franczyzodawca jest w stanie znacznie zwiększyć swoją
obecność na indyjskim rynku, jednocześnie przenosząc odpowiedzialność za udzielanie wsparcia
i pomocy na master franczyzobiorcę.
Ten model wejścia na rynek jest zwykle preferowany przez zagraniczne przedsiębiorstwa, które
mają niewielką lub żadną wiedzę na temat kultury i przepisów kraju, w którym chcą zaistnieć.
Ponadto, zagraniczni franczyzodawcy, którzy chcą zminimalizować początkowe wydatki
kapitałowe potrzebne do rozwoju sieci franczyzowej także wykorzystują tą strategię wejścia na
nowe rynki.
Biorąc pod uwagę spore różnice kulturowe oraz różne miejscowe przepisy prawne
obowiązujące w poszczególnych stanach, w Indiach franczyzodawcy chętnie ustanawiają master
franczyzobiorców dla poszczególnych regionów. W takim przypadku master franczyzobiorcy
zwykle odpowiadają za dany region składający się kilku stanów, które charakteryzują się
podobną kulturą i przepisami prawnymi.
Modele biznesowe wykorzystywane w systemach franczyzowych w Indiach:
Obecnie w Indiach można spotkać się z trzema głównymi modelami franczyzy. Są to: franczyza
należąca do i zarządzana przez franczyzobiorcę (franchise-owned-franchise-operated, FoFo),
franczyza należąca do franczyzodawcy a zarządzana przez franczyzobiorcę (company-ownedfranchise-operated, CoFo) oraz franczyza należąca do franczyzobiorcy a zarządzana przez
franczyzodawcę (franchise-owned-company-operated, FoCo).
1. Franczyza należąca do i zarządzana przez franczyzobiorcę – Model FoFo
W tym modelu franczyzobiorca jest właścicielem a także zarządza jednostką franczyzową.
Innymi słowy franczyzobiorca ponosi koszty początkowe związane z najmem czy zakupem lokalu
jak i wydatki operacyjne. W tym modelu wydatki ponoszone przez franczyzodawcę są
minimalne.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
7
Biorąc pod uwagę wciąż rosnące koszty wynajmu czy zakupu nieruchomości w głównych
metropoliach Indii, ten model stał się najbardziej praktycznym modelem biznesu na wstępnym
etapie ekspansji franczyzy w miastach kategorii I.
W tym modelu franczyzobiorcy są zwykle bardzo zmotywowani, ponieważ bardziej ryzykują w
przypadku braku zyskowności jednostki franczyzowej. Ponieważ w tym rodzaju systemu
franczyzy franczyzodawca nie musi inwestować dużych środków czy kapitału ma możliwość
rozwijania i wdrażania spójniejszej strategii ekspansji swojej marki na rynku.
Niemniej jednak franczyzodawca wciąż musi prowadzić działania marketingowe na rzecz
franczyzobiorcy oraz wspierać go materialnie, natomiast ze wszystkich rodzajów franczyzy w
tym modelu ma najmniejszą możliwość kontroli jakości sprzedawanych towarów i usług.
Dlatego też dla przedsiębiorstw z sektora usług, gdzie odczucia klienta oraz jakość jego obsługi
mają pierwszorzędne znaczenie, omawiany model franczyzy jest propozycją ryzykowną.
Co więcej, relacja pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą jest ważniejsza w przypadku tego
modelu, ponieważ franczyzodawca ma mniejszą kontrolę nad jakością i standardami
przestrzeganymi w jednostce franczyzowej, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia
konfliktów pomiędzy stronami.
Obecnie model Fofo jest najbardziej popularnym biznesowym modelem franczyzy w Indiach,
zwłaszcza w branży żywności i napojów.
2. Franczyza należąca do franczyzobiorcy a zarządzana przez franczyzodawcę – Model
FoCo
W tym modelu franczyzy jednostka franczyzowa należy do franczyzobiorcy ale jest zarządzana i
utrzymywana przez franczyzodawcę. Franczyzodawca ma możliwość zarządzania franczyzą
zgodnie z własnymi zasadami i zapewnienia odpowiedniego poziomu jakości sprzedawanych
przez jednostkę franczyzową towarów i usług.
W zamian za to franczyzobiorca otrzymuje niewielki procent ze sprzedaży danej jednostki, a jeśli
jest właścicielem lokalu otrzymuje także czynsz najmu. Ten model umożliwia franczyzodawcy
nie tylko utrzymywanie jakości i standardów swoich produktów i usług ale także rozwijanie się
w miastach kategorii I i II, gdzie ceny zakupu nieruchomości są bardzo wysokie.
Jasnym jest, iż ten model jest skuteczny w przypadku franczyzodawców, którzy oferują produkty
lub usługi, w przypadku których kluczową rolę odgrywa tzw. doświadczenie zakupowe klienta.
Biorąc pod uwagę, iż w niektórych branżach odpowiednie zarządzanie doświadczeniem
zakupowym klienta i stosunkiem z klientem jest bardzo istotne, ten model będzie przez
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
8
niektórych franczyzodawców oceniany jako efektywny mimo dodatkowych kosztów, jakie może
generować.
Zauważono także, iż ten model franczyzy może pochwalić się wyższym poziomem lojalności i
satysfakcji klientów dzięki ich wierze w to, iż franczyza zarządzana przez franczyzodawcę na
pewno gwarantuje wyższą jakość i standardy niż w innych przypadkach.
Jednym z najbardziej istotnych cech tego modelu franczyzy jest znaczna ilość czasu i środków
jakie franczyzodawca musi przeznaczyć na codzienne funkcjonowanie oraz standaryzację usług
we wszystkich jednostkach systemu franczyzowego na danym obszarze geograficznym.
3. Franczyza należąca do franczyzodawcy a zarządzana przez franczyzobiorcę – Model
CoFo
Ostatnim z popularnych modeli franczyzy stosowanych w Indiach jest typ franczyzy należącej do
franczyzodawcy a zarządzanej przez franczyzobiorcę, tzw. model CoFo, gdzie jednostka
franczyzowa należy do franczyzodawcy ale jej codzienne funkcjonowanie leży w gestii
franczyzobiorcy.
Jednym z motywów stosowania tego typu franczyzy jest fakt, iż przedsiębiorstwa mogą nie być
w stanie samodzielnie na co dzień zarządzać jednostkami systemu franczyzy, zwłaszcza jeśli
realizują one agresywną strategię ekspansji i liczą na szybki wzrost ilości jednostek
franczyzowych w krótkim okresie czasu.
W omawianym modelu franczyzodawca dostarcza franczyzobiorcy niezbędną pomoc
materialną, marketingową i logistyczną, tak jak w przypadku modelu FoFo. Franczyzodawca ma
także większą kontrolę i nadzór nad jakością produktów i usług sprzedawanych w jednostce, a
także nad standaryzacją usług świadczonych w różnych jednostkach systemu franczyzowego.
Niektórzy franczyzodawcy otwierają w danym mieście jednostki systemu franczyzowego według
zarówno modelu FoFo jak i CoFO. Punkty należące do franczyzodawcy pełnią rolę flagowych
sklepów sieci, natomiast punkty zarządzane przez franczyzobiorców – zwykle mniejsze – są
rozproszone na terenie miasta.
Model CoFo jest drugim pośród najczęściej spotykanych rodzajów modeli franczyzy
stosowanych przez franczyzodawców na terenie Indii. Jest on szczególnie popularny wśród
franczyzodawców z sektora żywności i napojów oraz zdrowia i wellness.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
9
Prawne aspekty zakładania franczyzy:
W odróżnieniu od szeregu innych państw Indie nie posiadają legislacji dedykowanej zakładaniu
franczyzy czy regulującej umowy franczyzowe. Kwestie dotyczące franczyzy oraz relacje
pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą podlegają szeregowi różnych aktów prawnych.
1. Indyjskie przepisy prawne dotyczące umów franczyzowych
Poniżej przedstawiono niektóre z głównych aktów prawnych kształtujących relacje pomiędzy
franczyzodawcami a franczyzobiorcami:

Indyjska Ustawa o Umowach (Indian Contract Act), 1872
Jako że umowa franczyzowa jest w istocie umową pomiędzy właścicielem system
franczyzowego oraz franczyzobiorcą, zapisy Indyjskiej Ustawy o Umowach są najważniejsze w
przypadku ustanawiania franczyzy. Ten akt prawny reguluje wszelkie aspekty umów
franczyzowych na terenie Indii, od istoty złożonej oferty aż do akceptacji, obowiązywania i
możliwych powodów naruszenia tego typu umów. Ustawa ta reguluje także obowiązki obydwu
stron, tzn. zarówno franczyzodawcy jak i franczyzobiorcy.

Ustawa o Szczególnym Zadośćuczynieniu (Specific Relief Act), 1963
Ustawa o Szczególnym Zadośćuczynieniu z 1963 r. reguluje uprawnienia stron umowy
franczyzowej w zakresie odwołania się do indyjskich sądów z żądaniem zadośćuczynienia w
przypadku jeśli druga strona naruszyła podpisaną już przez strony umowę franczyzową.

Ustawa o Konkurencji (Competition Act), 2002
W odniesieniu do działań franczyzowych ustawa ta definiuje zasady dotyczące cen odsprzedaży
towarów i usług konsumentowi, powiązania sprzedaży i kupna produktów oraz konsekwencje
błędnych dokumentów rejestrowych.

Ustawa o Monopolach i Ograniczających Praktykach Handlowych (Monopolies and
Restrictive Trade Practices Act, MRTP), 1969
Wszelkie nadmiernie ograniczające zapisy umów franczyzowych zawieranych pomiędzy
franczyzodawcą i franczyzobiorcą podlegają zapisom Ustawy o Monopolach i Ograniczających
Praktykach Handlowych (tzw. ustawy o MRTP).

Akty prawne regulujące prawa własności intelektualnej
Umowy pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą zawierające zasady dotyczące
przekazywania praw do znaków handlowych, praw autorskich, praw własności intelektualnej,
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
10
patentów i wzorów zastrzeżonych podlegają szeregowi odpowiednich aktów prawa indyjskiego,
w tym: Ustawie o Znakach Handlowych (Trademark Act) z 1999 r., Ustawie o Wzorach (Designs
Act) z 2000 r., Ustawie Patentowej (Patents Act) z 1970 r. oraz Ustawie o Prawach Autorskich
(Copyright Act) z 1957 r.

Ustawa o Ochronie Konsumentów (Consumer Protection Act), 1986
Ustawa o Ochronie Konsumentów jest kluczowym aktem prawnym w zakresie praw
przysługujących konsumentom w przypadku kupna towarów i usług od przedsiębiorstwa
handlowego czy franczyzodawcy. Wyszczególnia ona obowiązki zarówno franczyzodawców jak i
franczyzobiorców w zakresie sprzedaży konsumentom wadliwych towarów czy usług. W
zależności od zapisów umowy franczyzowej ustawa ta wskazuje stronę, która ponosi
odpowiedzialność w przypadku sprzedaży wadliwych towarów i usług konsumentowi.

Ustawa o Zarządzaniu Dewizami (Foreign Exchange Management Act), 1999
Ustawa o Zarządzaniu Dewizami jest głównym aktem prawnym regulującym przepływy i
płatności realizowane przez indyjskich franczyzobiorców na rzecz zagranicznych
franczyzodawców. Obecnie ustawa ta zezwala na pełne, tzn. nieograniczone przelewy opłat
franczyzowych na rzecz właścicieli międzynarodowych systemów franczyzowych. Niemniej
jednak ustanawia ona ograniczenia w przypadku płatności opłat technicznych, opłat
francyzowych związanych z transferem technologii, patentów, znaków towarowych, znaków
handlowych, itd.

Regulacje Banku Rezerw Indii
Bank Rezerw Indii jest centralnym bankiem Indii, który definiuje zasady dotyczące napływu
pieniędzy do Indii oraz ich wypływu z Indii. Bank Rezerw Indii regularnie publikuje komunikaty
dotyczące przepływów za granicę opłat franczyzowych na rzecz franczyzodawców oraz
przepływów związanych z transferem technologii, opłatami technicznymi i opłatami
franczyzowymi.

Indyjska Ustawa o Przedsiębiorstwach (Indian Companies Act), 1956
Ustawa ta, uchwalona w 1956 r. i od tego czasu wielokrotnie nowelizowana, definiuje
koncepcje różnorodnych podmiotów gospodarczych, poczynając od prywatnych firm,
państwowych przedsiębiorstw i przedsiębiorstw holdingowych, na franczyzie kończąc.

Ustawa o Spółkach Komandytowych (Limited Liability Partnership Act), 2012
Ustawa o Spółkach Komandytowych z 2012 r. określa rodzaj partnerstwa, które ma ograniczoną
odpowiedzialność w stosunku do wspólników podmiotu gospodarczego. Nowe przepisy
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
11
dotyczące zakładania spółek komandytowych zostały uchwalone z myślą, iż zachęcą one
zagraniczne przedsiębiorstwa do zakładania podmiotów gospodarczych w Indiach.
Wchodząc na rynek indyjski zagraniczny właściciel franczyzy może wybrać spośród szeregu
różnego rodzaju form działalności gospodarczej. Są to m. in. jednoosobowa działalność
gospodarcza, spółki, spółki komandytowe, a także prywatne lub państwowe przedsiębiorstwa.
Niemniej jednak od zagranicznego franczyzodawcy nie wymaga się, aby zawierając umowę
franczyzową z indyjskim franczyzobiorcą zakładał jakąkolwiek z powyższych form działalności
gospodarczej.
Co więcej, w odróżnieniu od wielu państw w Indiach nie obowiązują przedkontraktowe wymogi
odnośnie ujawniania informacji przez zagranicznych franczyzodawców indyjskim
franczyzobiorcom.
Ponieważ nie ma konkretnej ustawy dotyczącej ustanawiania franczyzy w Indiach, wszelkie
aspekty umów franczyzowych takie jak uiszczanie opłat ryczałtowych, opłat za znaki handlowe,
opłat za transfer technologii czy praw własności intelektualnej, prawa i obowiązki stron,
sposoby rozstrzygania sporów, właściwość sądów w przypadku rozstrzygania sporów a także
powody rozwiązywania umów franczyzowych winny być odpowiednio ustalone i określone w
umowie franczyzowej.
2. Przepisy regulujące transfery opłat franczyzowych i pozostałych opłat na rzecz
zagranicznych franczyzodawców
W Indiach transfery opłat franczyzowych i pozostałych opłat realizowane przez krajowych
franczyzobiorców na rzecz zagranicznych franczyzodawców regulowane są zarządzeniami Banku
Rezerw Indii oraz zapisami Ustawy o Zarządzaniu Dewizami.
W oparciu o istniejące przepisy indyjskim franczyzobiorcom przysługuje nieograniczona
możliwość transferu zryczałtowanych opłat za zakup licencji franczyzowych oraz opłat za
korzystanie ze znaków handlowych, praw własności intelektualnej oraz za transfer technologii
na rzecz zagranicznych franczyzodawców bez konieczności uzyskiwania uprzedniej zgody rządu.
Przed wejściem w życie poprawki do w/w ustawy rząd przewidywał surowe obostrzenia w
odniesieniu do transferu ryczałtowych opłat franczyzowych i innych opłat na rzecz
zagranicznych franczyzodawców. Przepisy umożliwiały transfer opłat franczyzowych jedynie do
wysokości 1% wartości krajowej sprzedaży indyjskiego franczyzobiorcy i 2% przychodów z
eksportu wygenerowanych dzięki korzystaniu ze znaku handlowego zagranicznego
franczyzodawcy, w przypadku gdy nie miał miejsce transfer technologii.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
12
Niemniej jednak płacona zagranicznemu franczyzodawcy zryczałtowana opłata początkowa czy
następujące po niej opłaty franczyzowe podlegają opodatkowaniu zgodnie z Ustawą o Podatku
Dochodowym jako przychody pochodzące ze źródła krajowego, a także podlegają przepisom
dotyczącym przepływów kapitałowych zgodnie z Ustawą o Zarządzaniu Dewizami.
3. Rozstrzyganie sporów w umowach franczyzowych
Jednym z głównych wyzwań jakie stoją przed franczyzodawcami i franczyzobiorcami jest
odpowiedni sposób rozstrzygania sporów, które mogą pojawić się podczas współpracy. Jak już
wspomniano w Indiach nie obowiązują regulacje prawne, które określałyby obowiązek
franczyzodawcy w zakresie ujawnienia informacji franczyzobiorcy przed zawarciem umowy
franczyzowej. To może prowadzić do sporów pomiędzy franczyzodawcą i franczyzobiorcą
odnośnie obowiązków i zakresu odpowiedzialności stron umowy.
Ponieważ nie ma jednego aktu prawnego odnoszącego się wyłącznie do umów franczyzowych
wszelkie konflikty, które mogą się pojawić, winny być rozwiązywane zgodnie z Indyjską Ustawą
o Umowach z 1872 r. lub Ustawą o Szczególnym Zadośćuczynieniu z 1963 r. Jeśli konflikt odnosi
się do innego aktu prawnego strona poszkodowana może złożyć pozew w indyjskim sądzie z
żądaniem wydania wyroku lub może żądać działań naprawczych.
Większość umów franczyzowych zawieranych obecnie pomiędzy zagranicznymi
franczyzodawcami i indyjskimi franczyzobiorcami zawiera szczegóły odnośnie obowiązków
obydwu stron w przypadku sytuacji spornej. Przykładowo, umowa taka może przewidywać, iż
dany akt prawny przeważa nad innym aktem prawnym w przypadku konkretnego sporu, może
wskazywać właściwy sąd lub sposób rozstrzygnięcia sporu, który obydwie strony winny
honorować, może także wskazywać, które procedury sądowe, arbitrażowe czy mediacyjne mają
zastosowanie w danym przypadku.
Istotnym źródłem konfliktów jest niewłaściwe wykorzystanie przez franczyzobiorców znaków
handlowych, patentów, nazw firmowych i innych praw własności intelektualnej należących do
franczyzodawców. Aby zabezpieczyć własność intelektualną czy znaki handlowe franczyzodawcy
winni chronić swoje znaki handlowe w Indiach na mocy przepisów Ustawy o Znakach
Handlowych i Towarowych (Trade & Merchandise Marks Act) z 1958 r. Franczyzodawca może
zezwolić franczyzobiorcy na korzystanie ze swoich znaków handlowych pod określonymi
warunkami przyznając franczyzobiorcy prawo do ich używania.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
13
Kluczowe segmenty dla branży franczyzowej w Indiach:
Podczas gdy w Indiach franczyza - jako sposób ekspansji na nowe rynki – jest silnym trendem
we wszystkich kategoriach towarów i usług, to do segmentów rynku, w których franczyza
rozwijała się najszybciej w ciągu ostatnich lat należą m. in. branża handlu detalicznego, branża
odzieżowa, branża meblarska i wyposażenia wnętrz, żywność i napoje oraz szkolnictwo. Poniżej
przyglądnięto się bliżej niektórym z tych segmentów.
1. Franczyza w segmencie handlu detalicznego
Branża handlu detalicznego w Indiach jest jednym z największych segmentów indyjskiej
gospodarki. Ostatnimi laty generowała około 14-15% indyjskiego rocznego PKB a jej wartość
szacuje się na około 500 miliardów USD.
Obecnie sektor handlu detalicznego w Indiach jest w dużej mierze rozdrobniony – ponad 90%
graczy w tej gałęzi gospodarki należy do sektora niezorganizowanego, tzn. są to firmy
posiadające pojedyncze sklepy zatrudniające poniżej 10 osób. Według szacunków Deloitte
branża ta rozwijała się w tempie 10,6% rocznie w okresie 2010-2012 i w 2015 r. jej wartość
sięgnie około 750-800 miliardów USD. Oczywistym jest, iż dla graczy z sektora zorganizowanego
branża ta oferuje idealny potencjał do rozwoju.
Biorąc pod uwagę, iż 60% rynku handlu detalicznego w Indiach koncentruje się na sprzedaży
żywności i artykułów spożywczych, segment ten oferuje ogromne możliwości inwestycyjne.
Wielobranżowe sklepy osiedlowe takie jak Big Apple należące do Future Group, Nature’s Basket
należące do grupy Godrej, Twenty Four Seven oraz Reliance Fresh należący do Reliance są
głównymi graczami z sektora zorganizowanego w segmencie żywności i artykułów spożywczych
w ramach rynku detalicznego.
Franczyza to niezwykle popularny sposób ekspansji dla firm działających na detalicznym rynku
żywności I artykułów spożywczych. Istnieje ku temu wiele powodów. Po pierwsze,
wielobranżowe sklepy osiedlowe wymagają większej powierzchni niż lokale z wielu innych
segmentów branży handlu detalicznego. W głównych metropoliach, gdzie ceny nieruchomości
w ostatnich latach znacząco wzrosły, zakup czy wynajem punktów handlowych należących do
franczyzodawcy i przez niego zarządzanych został ograniczony. To powoduje, iż dla właściciela
sieci franczyzowej rozwój według modelu, w którym jednostka franczyzowa należy do
franczyzobiorcy i jest przez niego zarządzana jest idealnym rozwiązaniem.
Po drugie, wraz z coraz lepszym rozpoznaniem zasięgu przedmiotowej branży i wraz ze
wzrostem konkurencji przedsiębiorstwa doszły do wniosku, iż franczyza jest najlepszą strategią
rozwoju umożliwiającą ograniczenie ryzyka jakie wiąże się z prowadzeniem sklepów firmowych
przez przedsiębiorstwa.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
14
Co więcej, branża ta oferuje firmom w niej działającym także znaczące możliwości segmentacji.
Przykładowo, podczas gdy Nature’s Basket grupy Godrej stara się pozycjonować swoją markę
jako „górną półkę” oferującą wyroby garmażeryjne i produkty organiczne, sieć Reliance Fresh
usiłuje dotrzeć do codziennych konsumentów poprzez różnicowanie cen i specjalne oferty.
Franczyza stała się jednym z ulubionych sposobów ekspansji zwłaszcza w miastach II i III
kategorii. Dla przykładu, sieć Twenty Four Seven planuje rozszerzyć swoją obecność w miastach
II i III kategorii takich jak Chandigarh, Dehradun i Muzaffarnagar. Ponad 90% punktów
franczyzowych otwieranych jest w ramach umów franczyzowych zawieranych z miejscowymi
franczyzobiorcami.
Analogicznie, sieć wielobranżowych sklepów osiedlowych Future Group należąca do Kishore
Biyani’ego ogłosiła, iż swój przyszły rozwój planuje jedynie w formie franczyzy. Podczas gdy
firma jest gotowa dokonywać ograniczonych inwestycji początkowych w jednostki franczyzowe
to wszystkie dalsze koszty, w tym czynsz najmu i koszty operacyjne, muszą być pokrywane przez
franczyzobiorcę. Obecnie grupa planuje wzrost jednostek franczyzowych do 1.000 w roku 2015.
2. Franczyza w branży odzieżowej
Branża odzieżowa i tekstylna to kolejna ważna gałąź indyjskiej gospodarki. Według szacunków
wartość krajowego sektora odzieży i tekstyliów wyniosła 58 miliardów USD w 2011 r. Szacuje
się, iż liczba ta wzrośnie do 141 miliardów w roku 2021. Znaczną część tego sektora (około 70%)
stanowi segment odzieżowy.
Co więcej, w miarę wzrostu dochodu rozporządzalnego jakim dysponują gospodarstwa domowe
średniej klasy oraz w związku z faktem, iż na tą grupę społeczeństwa w coraz większym stopniu
wpływ mają zagraniczne marki i kultura jasnym staje się, iż popyt na odzież z wyższej półki i
odzież markową będzie rósł w podobnym tempie. W 2011 r. krajowy popyt na odzież wart był
65 miliardów USD a w 2017 r. ma wzrosnąć do poziomu 122 miliardów USD.
Siła tej branży przekłada się także na wzrost ilości jednostek franczyzowych specjalizujących się
w handlu detalicznym produktami z tego sektora. Wartość segmentu franczyzowego branży
odzieżowej oszacowano na około 3,35 miliarda USD w 2011 r. Według prognoz ma ona wynieść
10,71 miliarda USD w 2017 r. Podobnież podczas gdy w 2011 r. istniało jedynie około 2.800
jednostek franczyzowych specjalizujących się w branży odzieżowej, zgodnie z oczekiwaniami
ilość ta wzrośnie ponad dwukrotnie do 6.200 jednostek w 2017 r.
Franczyza w branży odzieżowej stanowi dobrą sposobność dla marek, które mają już
ugruntowaną pozycję w metropoliach. Franczyzodawcy mogą w ten sposób wykorzystać
znajomość marki jednocześnie minimalizując ryzyko związane z ekspansją w mniejszych
miastach, z kategorii II i III.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
15
3. Franczyza w branży żywności i napojów
Ostatnimi laty zorganizowana część branży usług gastronomicznych w Indiach rozwija się w
ogromnym tempie i oferuje olbrzymie możliwości w zakresie franczyzy. Wartość tego segmentu
jako takiego szacuje się na około 48 miliardów USD (2012 r.). Oczekuje się, iż do 2017 r. będzie
on rósł według skumulowanej rocznej stopy wzrostu na poziomie 13%.
Segment ten obejmuje restauracje, bary, piekarnie i inne lokale gdzie można spożyć gotowy
posiłek. Na przestrzeni ostatnich lat mieliśmy do czynienia z eksplozją popytu na
międzynarodowe marki w tym segmencie. W głównych metropoliach marki te zyskały większą
znajomość i lojalność klientów, i doświadczyły znacznych możliwości w zakresie ekspansji w
mniejszych miastach.
Przedmiotowy segment jest zdominowany przez sektor niezorganizowany. Gracze z sektora
zorganizowanego stanowią jedynie około 3,5% całego rynku. Niemniej jednak jeśli
przeanalizować zorganizowany segment tej branży to ponad 70% lokali specjalizujących się w
usługach gastronomicznych działało w systemie franczyzowym.
Franczyza oferuje wspaniałe możliwości przedsiębiorstwom specjalizującym się w usługach
gastronomicznych. Franczyzobiorcy są bardziej świadomi gustów i preferencji miejscowych
konsumentów więc stanowią lepszą alternatywę dla franczyzodawcy z punktu widzenia
dostosowania jego produktów do wymogów miejscowych konsumentów.
Ponadto, wraz z coraz silniejszą konkurencją w branży brak konieczności kupowania czy najmu
oraz zarządzania własnymi jednostkami pozwolił franczyzodawcom przeznaczać więcej środków
na marketing swoich produktów.
Nowe niszowe segmenty przedmiotowej branży oferują największe możliwości rozwoju dla
systemów franczyzowych. Przykładowo, restauracje typu fast food, kawiarnie i ekskluzywne
restauracje mają potencjał franczyzowy, którego wartość do 2017 r. szacuje się na odpowiednio
1,5 miliarda USD, 1,4 miliarda USD i 1,2 miliarda USD.
Niemniej jednak - mimo dużego potencjału - działalność franczyzowa w tym segmencie stawia
przed franczyzodawcami także spore wyzwania. W przypadku gdy jednostka franczyzowa
zarządzana jest przez franczyzobiorcę zawsze istnieje duże ryzyko utraty standaryzacji i spadku
jakości. Jest to szczególnie istotne w segmencie żywności i napojów gdzie negatywne
doświadczenia konsumentów mogą doprowadzić nie tylko do spadku powtórnej sprzedaży ale
także do wywarcia niekorzystnego wrażenia, co w następstwie może zaszkodzić marce.
W takim przypadku może się zdarzyć, iż nawet kompleksowa strategia remarketingu nie zdoła w
pełni zamazać negatywnego wrażenia i przywrócić poprzedniego postrzegania marki w
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
16
umysłach konsumentów. Biorąc pod uwagę ten fakt podstawową kwestią jest utrzymanie przez
franczyzodawcę całkowitej kontroli nad standaryzacją usług i jakością produktów we wszystkich
jednostkach franczyzowych na terenie całego kraju.
Czynniki przyczyniające się do rozwoju franczyzy:
Istnieje szereg czynników przyczyniających się do wzrostu liczby otwieranych w Indiach
franczyz. Niektórymi z najważniejszych z nich są:
1. Wschodząca indyjska klasa średnia
Rozwój indyjskiej klasy średniej w znaczącym stopniu przyczynił się do wzrostu gospodarczego
w Indiach na przestrzeni ostatniego dwudziestolecia. Wyższe roczne dochody gospodarstw
domowych pozwoliły na zwiększenie konsumpcji towarów luksusowych, nie będących towarami
pierwszej potrzeby. Zbiegło się to w czasie z coraz powszechniejszym wchodzeniem na indyjski
rynek marek zagranicznych, które skierowane są do tej warstwy społeczeństwa.
Mimo, iż istnieje wiele standardów według których definiowana jest klasa średnia w Indiach,
Narodowa Rada ds. Badań nad Gospodarką (National Council for Applied Economic Research,
NCAER), która kompiluje dane ekonomiczne w imieniu rządu indyjskiego, definiuje
gospodarstwo domowe klasy średniej jako takie, które osiąga roczny przychód w przedziale od
4.000 do 20.000 USD.
Mimo spowolnienia gospodarczego, jakie miało miejsce w Indiach w ostatnim roku prognozuje
się, iż w kolejnych latach indyjska klasa średnia będzie rozwijać się w bardzo szybkim tempie.
Według raportu McKinsey & Co. na temat rosnącej siły indyjskiej klasy średniej do roku 2025 do
tej grupy społecznej może należeć około 583 miliony osób. Oznacza to, iż do 2025 r. klasa
średnia stanowiłaby prawie 41% ludności Indii, co oznaczałoby ogromny skok z 5%
odnotowanych w 2005 r.
Obecnie do klasy średniej w Indiach zalicza się ponad 160 milionów osób, a do 2016 r. rozrośnie
się ona do 267 milionów. Taki stan rzeczy oznacza istotny wzrost poziomu osobistych dochodów
rozporządzalnych jakimi dysponują członkowie klasy średniej. Stały przyrost dochodów
przełożył się także na wzrost osobistego dochodu rozporządzalnego na mieszkańca Indii, który
wzrósł z poziomu 50.164 INR w roku obrachunkowym 2010-2011 do 44.276 INR w roku 20092010 w cenach bieżących.
Kolejnym ważnym czynnikiem demograficznym jest duży udział w populacji osób z grupy
wiekowej od 15 do 34 lat. W 2011 r. 430 milionów osób w Indiach należało do grupy wiekowej
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
17
15-34 lata. Szacuje się, iż do 2020 r. liczba ta wzrośnie do 464 milionów osób. Co więcej, według
jednego z raportów do 2020 r. 64% ludności indyjskiej będzie aktywna zawodowo.
Dane te są bardzo istotne, ponieważ to właśnie ten segment populacji podatny jest na
zachodnie towary i marki. Ponadto, omawiana grupa wiekowa jest także bardziej skłonna
akceptować nowe marki, wykazuje się większą rozpoznawalnością marki, a także większą
lojalnością w stosunku do marek.
Zagranicznym firmom specjalizującym się w sprzedaży dóbr z różnych segmentów, od żywności i
napojów poprzez odzież, udało się wykorzystać coraz bardziej powszechną obecność
zachodnich towarów i zachodniego stylu życia w umysłach indyjskich konsumentów z klasy
średniej. W ten sposób udało im się zbudować mocny przyczółek na rynku indyjskim.
Dla zagranicznych firm franczyza jest dużo bardziej korzystną formą wejścia na rynek indyjski niż
jakakolwiek inna forma działalności. W obliczu braku szczegółowej wiedzy na temat krajowych
regulacji prawnych, konkurencji oraz docelowych segmentów konsumenckich, a także dużych
nakładów inwestycyjnych wymaganych przy zakładaniu własnego oddziału, wiele firm
zdecydowało się na zawarcie umów franczyzowych z indyjskimi franczyzobiorcami jako
najlepszy sposób rozszerzenia zakresu swojej działalności o Indie.
2. Przedsiębiorcza mentalność
Niedawno przeprowadzone przez firmę KPMG badanie wśród właścicieli franczyz wykazało, iż
40%
franczyzodawców biorących udział w badaniu wskazało na przedsiębiorczość
franczyzobiorców jako najistotniejszy czynnik przyczyniający się do rozwoju franczyzy w Indiach.
Taka przedsiębiorcza mentalność, wraz ze stosunkowo wyższym poziomem tolerancji ryzyka
wśród indyjskich franczyzobiorców, umożliwiła gwałtowny rozwój w omawianej branży
gospodarki. Potencjalni indyjscy franczyzobiorcy gotowi są zaryzykować związaniem się z
zagraniczną marką i towarami mając nadzieję na wywołanie i utrzymanie popytu wśród
krajowych konsumentów.
Ponadto, większość umów franczyzowych zawieranych pomiędzy zagranicznymi
franczyzodawcami a indyjskimi franczyzobiorcami wykorzystuje model gdzie franczyza należy do
franczyzobiorcy i jest przez niego zarządzana. Taka strategia umożliwia zagranicznym
franczyzodawcom wejście na indyjski rynek z niewielkimi nakładami inwestycyjnymi i przy
ograniczonym ryzyku.
W omawianym przypadku to indyjski franczyzobiorca bierze na siebie odpowiedzialność
związaną z ponoszeniem kosztów działalności operacyjnej, uzyskiwaniem niezbędnych
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
18
formalnych zgód na otwarcie jednostek franczyzowych a także ponoszeniem wszelkich kosztów
związanych z jednostką franczyzową.
Taki stan rzeczy pozwala zagranicznemu franczyzodawcy nie tylko rozpocząć działalność na
rynku indyjskim ale także rozwijać lub ograniczać przyszłą działalność gospodarczą w oparciu o
wyniki istniejących franczyz oraz wejść lub opuścić indyjski rynek szybciej niż byłoby to możliwe
w innych przypadkach.
Co więcej, badanie przeprowadzone przez KPMG wykazało także, iż kilku franczyzodawców w
Indiach zmieniło swoje propozycje franczyzowe dla indyjskich franczyzobiorców. Oznacza to, iż
franczyzodawcy ci mają większą kontrolę nad standaryzacją i jakością towarów sprzedawanych
w jednostkach franczyzowych, a także większą kontrolę w zakresie ochrony swojej marki,
znaków handlowych i praw własności intelektualnej.
3. Ekspansja franczyzy do miast II i III kategorii
Jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na rozwój franczyzy w ostatnich latach
był ruch w kierunku zakładania jednostek franczyzowych w mniejszych miastach w Indiach. W
miarę jak zagraniczne i krajowe marki ugruntowują swoją pozycję w głównych indyjskich
metropoliach, ekspansję na tereny miast kategorii II (tj. miasta o populacji 1-4 milionów) i
kategorii III (miasta o populacji 0,5-1 miliona) traktują jako kolejny krok w rozwoju.
Biorąc pod uwagę rosnący stopień przypominalności i rozpoznawalności marek pośród
konsumentów z głównych metropolii oraz rosnącą wagę marketingu szeptanego, a także
wysoce aspirujący styl życia konsumentów z miast kategorii II i III, popytu na zagraniczne marki
na tych obszarach nie należy lekceważyć.
W rzeczy samej szacuje się, iż miasta kategorii II i III już teraz reprezentują 24% wszystkich
gospodarstw domowych w Indiach i 23% wszystkich dochodów rozporządzalnych. Co więcej,
podczas gdy jedynie 8 miast spełnia warunki klasyfikacji do kategorii I, w ramach kategorii II
znajduje się 26 głównych miast, a w kategorii III jest ich 33.
Co więcej, wraz ze wzrostem poziomu dochodów segment populacji w tych miastach należący
do klasy średniej będzie także rósł. Szacuje się, iż do 2025 r. 48% gospodarstw domowych w
miastach kategorii III będzie zaliczana do klasy średniej. Ponadto, do roku 2025 około dwie
trzecie klasy średniej w Indiach będzie mieszkała poza miastami kategorii I.
Jasnym jest, iż baza konsumentów należących do klasy średniej w tych miastach stanowi
atrakcyjny rynek z punktu widzenia zakładania jednostek franczyzowych w różnych kategoriach
towarów i usług.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
19
Należy dodać, iż miasta kategorii II i III charakteryzują się innymi czynnikami sprzyjającymi
rozwojowi systemów franczyzowych. Przykładowo, podczas gdy ceny nieruchomości w miastach
I kategorii stanowią poważną przeszkodę dla ekspansji działalności franczyzowej, koszty takiej
samej powierzchni w miastach II i III kategorii są dużo niższe. Podobnież koszty codziennej
działalności operacyjnej związane z prowadzeniem jednostek franczyzowych w tych miastach są
dużo niższe w porównaniu z kosztami, jakie trzeba ponieść w głównych metropoliach.
Inne ważne czynniki przyczyniające się do ekspansji franczyzy w tych miastach to: baza
konsumentów z wysokimi aspiracjami i rosnącymi dochodami rozporządzalnymi, niższy stopień
konkurencji pomiędzy markami w porównaniu z miastami I kategorii, wyższy i szybszy zwrot z
inwestycji, możliwość osiągnięcia wyższego stopnia lojalności konsumentów w stosunku do
marki oraz niższe poziomy kosztów marketingowych na tych obszarach.
Największy potencjał dla tworzenia jednostek franczyzowych oferują następujące branże:
żywność i napoje, szkolnictwo, usługi dla konsumentów oraz odzież. Wiele znanych marek z
sektora żywności i napojów dokonało ekspansji do miast II i III kategorii. Oświata także oferuje
atrakcyjne możliwości dla rozwoju franczyzy w tych miastach biorąc pod uwagę liczny młody
segment indyjskiej ludności, wzrost popytu na edukację na poziomie szkół wyższych oraz
niedostatek organizacji oferujących tego typu usługi zwłaszcza w miastach mniejszych i
rozwijających się.
Wyzwania dla franczyzodawców chcących wejść na rynek indyjski:
Mimo ogromnego potencjału, jaki oferuje franczyza w Indiach przed zagranicznymi
franczyzodawcami wciąż stoją wyzwania na drodze ich wejścia na ten rynek. Należą do nich:
1. Zagrożenie obniżeniem standaryzacji i jakości
Być może największą obawą zagranicznych franczyzodawców jest utrata możliwości
standaryzowania towarów i usług oferowanych w różnych jednostkach franczyzowych na
terenie całych Indii. Franczyzodawcy, którzy stosują model franczyzy należącej do
franczyzobiorcy i przez niego zarządzanej (FoFo) lub należącej do franczyzodawcy a zarządzanej
przez franczyzobiorcę (CoFo) lub którzy zawierają umowy z franczyzobiorcami wielokrotnymi
lub master franczyzobiorcami (co powoduje zwiększenie dystansu pomiędzy franczyzobiorcami
a nimi samymi) są szczególnie narażeni na ten problem.
Obniżenie standardów jakości może mieć szczególnie niekorzystny wpływ w branżach
zorientowanych na usługi, takich jak gastronomia, oświata, zdrowie i fitness, itd., gdzie marka
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
20
będąca przedmiotem franczyzy jest bardziej narażona na uszczerbek w przypadku negatywnych
doświadczeń konsumentów.
Co więcej ciągle rosnąca w skali Indii liczba jednostek franczyzowych może doprowadzić do
sytuacji, w której właściciel franczyzy straci nadzór i kontrolę nad jakością prezentowaną przez
poszczególne jednostki franczyzowe rozsiane po całym kraju.
Kolejne wyzwanie dotyczy otwierania punktów franczyzowych w miastach kategorii II i III.
Podczas gdy miasta te oferują znaczącą bazę konsumentów, wielu franczyzobiorców odczuwa
potrzebę dostosowywania swoich produktów aby w większym stopniu odpowiadały lokalnym
gustom i preferencjom. Wobec braku dogłębnego zrozumienia miejscowych gustów i
preferencji, może to mieć znaczny wpływ na postrzeganie marki.
Biorąc pod uwagę powyższe obawy właściciel franczyzy powinien w umowie franczyzowej
kategorycznie określić stopień standaryzacji i jakości jakiego oczekuje od franczyzobiorcy. Jako
że w Indiach nie istnieje legislacja dedykowana wyłącznie franczyzie, zapisy umowy
franczyzowej nabierają jeszcze większego znaczenia dla określenia poziomu oczekiwanej jakości
a także środków, jakimi franczyzodawca będzie dysponował w przypadku obniżenia
standaryzacji lub jakości z winy franczyzobiorcy.
2. Brak aktów prawnych w Indiach odnoszących się wyłącznie do franczyzy
Jak już wspomniano w odróżnieniu od większości innych państw takich jak Stany Zjednoczone,
Australia, Singapur, itd. obecnie w Indiach nie obowiązują żadne przepisy odnoszące się
wyłącznie do franczyzy. Wobec braku takiej legislacji zastosowanie mają bardziej ogólne
przepisy dotyczące działalności gospodarczej. Należą do nich przede wszystkim Indyjska Ustawa
o Umowach z 1872 r. oraz Ustawa o Szczególnym Zadośćuczynieniu z 1963 r.
Brak dedykowanej franczyzie legislacji powoduje, iż zarówno franczyzodawcy jak i
franczyzobiorcy są bardziej narażeni na niebezpieczeństwa. Dotyczy to szczególnie
zagranicznych franczyzodawców, którzy są przyzwyczajeni do bardziej rozwiniętej bazy
legislacyjnej odnoszącej się do franczyzy.
Wobec braku stosownych przepisów umowa franczyzowa pomiędzy franczyzodawcą a
franczyzobiorcą musi zapewnić, iż prawa i obowiązki obydwu stron są wyraźnie określone aby
chronić interesy obydwu stron umowy.
Szczególną uwagę należy zwrócić na zapisy dotyczące zapewnienia kontroli jakości przez
franczyzobiorcę, szkolenia pracowników przez franczyzodawcę, wsparcia ze strony
franczyzodawcy w zakresie zapewnienia dostaw i inwentarza towarów handlowych, roli
franczyzodawcy w zakresie reklamy i marketingu towarów lub usług, konkretnych wysokości
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
21
opłat ryczałtowych, opłat franczyzowych i innych opłat uiszczanych przez franczyzobiorcę,
gwarancji franczyzodawcy w zakresie nie otwierania innych jednostek franczyzowych na
określonym obszarze, sposobów rozwiązywania sporów, możliwości zastosowania konkretnych
przepisów prawnych i właściwości sądów, itd.
3. Rozwiązywanie sporów
W przypadku braku kompleksowej umowy franczyzowej ryzyko konfliktu pomiędzy
franczyzodawcą a franczyzobiorcą znacząco rośnie. Problemy związane z zarządzaniem
konfliktami są pogłębiane przez fakt, iż w Indiach nie obowiązuje żadne prawodawstwo
dotyczące konkretnie franczyzy.
Konflikty pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą mogą pojawić się w kilku obszarach, np.:
niewystarczające wsparcie materialne ze strony franczyzodawcy, niewystarczający marketing i
reklama na rzecz franczyzobiorcy, decyzja franczyzodawcy odnośnie ustanowienia dodatkowych
franczyz na obszarze, na którym poprzednio franczyzobiorcy przysługiwała wyłączność, spadek
jakości usług i produktów sprzedawanych przez franczyzobiorcę, brak standaryzacji franczyz w
różnych regionach, brak wystarczającego udostępniania danych o sprzedaży przez
franczyzobiorcę, warunki odnowienia franczyzy, kluczowe kryteria oceny wyników działalności
franczyzobiorcy, zasady dotyczące praw własności intelektualnej przysługujących
franczyzodawcy, itd.
Obecnie większość umów franczyzowych zawiera klauzulę dotyczącą wyboru właściwej
jurysdykcji, która określa właściwość sądu oraz prawodawstwa, wedle którego będą
rozstrzygane spory. Wybór państwa, którego system prawny będzie miał zastosowanie w
przypadku konfliktu jest ważny zarówno dla franczyzodawcy jak i franczyzobiorcy, ponieważ
mogą oni nie być biegli w przepisach i systemie prawnym obowiązujących w państwie
niebędącym krajem ich siedzib. W większości przypadków zagraniczni franczyzodawcy
preferują wybór kraju gdzie mają swoją siedzibę lub gdzie ulokowana jest większość z ich
franczyz podlegających miejscowemu prawodawstwu.
Z drugiej strony franczyzobiorcy woleliby aby indyjskie sądy były właściwe w przypadku
naruszenia postanowień umowy franczyzowej. Dla obydwu stron ważne jest, aby w umowie
franczyzowej określić właściwość sądu. Podobnie, biorąc pod uwagę fakt, iż w Indiach nie
istnieje prawodawstwo dotyczące stricte franczyzy strony mogą wskazać, które ustawy będą
miały zastosowanie w przypadku pojawienia się konfliktu.
Co więcej, umowa franczyzowa może także przewidywać sposób rozwiązywania sporów
pomiędzy stronami. Tak więc umowa ta może obligować zarówno franczyzodawcę jak i
franczyzobiorcę do złożenia pozwu w sądzie, do rozpoczęcia mediacji lub skorzystania z usług
arbitrażowych. Wybór pomiędzy tymi sposobami rozwiązywania sporów zależy od szeregu
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
22
czynników. Przykładowo, próby rozwiązania konfliktu poprzez złożenie pozwu w indyjskim
sądzie nie sprawdzą się w praktyce ze względu na długi okres, jaki jest potrzebny aby rozwiązać
spór, a także ze względu na potencjalną szkodę jaką mogłoby to wyrządzić marce i wizerunkowi
franczyzodawcy na rynku.
Z drugiej strony zarówno usługi arbitrażowe jak i mediacyjne oferują szereg korzyści obydwu
stronom w zakresie rozwiązywania sporów. Usługi arbitrażowe wiążą się z wydaniem wyroku
przez stronę trzecią, który to wyrok w przedmiocie sporu jest wiążący dla obydwu stron. W
Indiach arbitraż regulowany jest przez Indyjską Ustawę Arbitrażową (Indian Arbitration Act) z
1996 r.
W przypadku mediacji franczyzodawca i franczyzobiorca postanawiają skorzystać z usług
profesjonalisty, który ma za zadanie mediować i pogodzić strony tak, aby wypracować trwałe
rozwiązanie. W odróżnieniu od arbitrażu mediatorowi nie przysługuje prawo wydania wyroku,
który rozwiązywałby konflikt.
Usługi zarówno arbitrażu jak i mediacji pozwalają stronom na szybsze rozwiązanie sporów i w
sposób, który jest zdecydowanie bardziej efektywny kosztowo. Ponadto, dodatkową zaletą jest
fakt, iż takie rozwiązywanie sporów można przeprowadzić w sposób poufny, aby nie zagrozić ani
marce ani wizerunkowi franczyzodawcy.
Informacje zawarte w publikacji są prezentowane czytającym i korzystającym nieodpłatnie i nie
mogą podlegać dalszej odsprzedaży czy też wykorzystaniu w ramach prowadzonej działalności
komercyjnej polegającej w szczególności na doradztwie biznesowym.
Tel.: +91 11 414 96 959, Fax.: +91 11 268 89 215
23

Rynek franczyzy w Indiach

Transkrypt

Podobne dokumenty

Jakie przepisy regulują umowę franczyzy

2013-09-30 Rzeczpospolita "Branża spożywcza wciąż się rozwija"

Prezentacja - CBI Pro

Targi Franczyzy Co roku w Warszawie odbywają się Targi Franczyzy

Prawne asPekty franczyzy hotelowej

Uwagi do propozycji objęcia sieci franczyzowych podatkiem od

Na co należy zwrócić uwagę wybierając biznes franczyzowy