Duńska arystokracja Duńska arystokracja

Zespo³y g³oœnikowe HI-END
Oferta firmy Peak Consult
to kilka ekstremalnie drogich
zespo³ów g³oœnikowych. Na
pierwszy rzut oka widaæ doskona³e przetworniki i najwy¿sz¹
jakoœæ wykonania obudów, ale
i na ten sam pierwszy rzut oka
widaæ, ¿e duñscy konsultanci
bardzo siê ceni¹. Oto ich
cesarzowa – prezentuje siê
bardzo elegancko, ale przy
cenie ponad 100.000 z³otych
jednak doϾ skromnie...
Faktem jest, ¿e wiêkszoœæ
kolumn w tej klasie samym
swoim wygl¹dem ka¿e
podejrzewaæ, ¿e musz¹
kosztowaæ maj¹tek, podczas gdy Empress
swoj¹ arystokratyczn¹
naturê nieco ukrywa...
Gdzie j¹ mo¿e ukrywaæ?
Ju¿ tylko w brzmieniu.
Gdyby z kolumn tych nie
pop³ynê³a muzyka z iœcie
cesarskimi manierami,
musielibyœmy zasmuciæ siê
kondycj¹ duñskiej
arystokracji.
Duñska
arystokracja
PEAK CONSULT
EMPRESS SIGNATURE
paŸdziernik 2004
69
HI-END Zespo³y g³oœnikowe
Firma PC zosta³a za³o¿ona przez Pera Kristoffersena w roku 1996.
W budowie jego kolumn znajdziemy zarówno wiele rozwi¹zañ
tradycyjnych, ale doprowadzonych czêsto do ekstremum, jak
i kilka nowych “myœli”.
O
budowy wykonywane s¹ z p³yt HDF,
a wiêc o wiêkszej gêstoœci ni¿ tradycyjny MDF. Œcianki maj¹ gruboœæ od 3,8 do
7,5 cm i dodatkowo oklejane s¹ drewnem o gruboœci 2,5 cm, co daje sztywn¹ strukturê “sandwich”. Przód i ty³ Peak Consultów pokryte s¹
sztuczn¹, lakierowan¹ na czarno skór¹. W celu
wyeliminowania wp³ywu drgañ obudowy na elementy u¿yte w zwrotnicy (chodzi g³ównie o cewki
i w mniejszej mierze o kondensatory), zosta³a
ona umieszczona w szczelnie zamkniêtej komorze. Podzia³ pomiêdzy g³oœnikami Empress ustalono na 200Hz i 3,5kHz, zwrotnica jest
(tylko dwóch? - wszystkiego na raz mieæ nie
mo¿na...): odpowiedzi fazowej oraz charakterystyk poza osi¹ g³ówn¹. Dla wyrównania czasów dolotu pochylono
czêœæ przedniej œcianki, na
której znalaz³y siê g³oœniki wysokotonowy oraz
œredniotonowy, natomiast co uczyniono dla
najlepszego rozpraszania, nie zostanie
do koñca wyjaœnione – filtry ni¿szych rzêdów raczej powiêkszaj¹
problemy ze stabilizacj¹ charakterystyk w p³aszczyŸnie pionowej. Rozpraszanie
w p³aszczyŸnie poziomej poprawiono œciêciami
w górnej czêœci obudowy. Wnêtrze wype³nione
jest doœæ mocno g¹bk¹ i sztuczn¹ we³n¹, mimo
¿e g³oœnik niskotonowy pracuje w komorze basrefleks.
Obudowa robi doskona³e wra¿enie swoj¹ solidnoœci¹, ale g³oœniki s¹ jej warte. Uk³ad trójdro¿ny stworzono w oparciu o wyrafinowane –
oczywiœcie duñskie - przetworniki. Jednostki niskotonowa (o œrednicy 20-cm) oraz œredniotonowa (o œrednicy 12-cm) przypominaj¹ Dynaudio, ale tylko przypominaj¹ – s¹ to g³oœniki
firmy AudioTechnology, maj¹cej wraz z bardziej
znanymi Dynaudio i Scan-Speakiem wspólne korzenie. Membrany wykonano z jednego kawa³ka
kopolimeru (Magnesium-Silicate-Polymer - wraz
z nak³adk¹ przeciwpy³ow¹), technologi¹ znan¹
w³aœnie z Dynaudio. W uk³adach napêdowych
znajdziemy natomiast uk³ad podobny do Symmetric Drive – a wiêc patentu Scan-Speaka.
G³oœniki AudioTechnology s¹ ciekawymi konstrukcjami równie¿ dlatego, ¿e na bazie podstawowych elementów, jak kosz, membrana, uk³ady
magnetyczne, wykonywane s¹ ró¿ne modele wed³ug potrzeb zamawiaj¹cego. Metoda zosta³a nazwana Flexunits. Na wysokich tonach “rz¹dzi” ju¿
kopu³ka Scan-Speaka o œrednicy 28-mm, “ma³y
Revelator” (czyli bez ferrofluidu).
Za firm¹ AudioTechnology stoi Per Scanning,
cz³owiek, który uczestniczy³ w tworzeniu firm
Dynaudio i Scan-Speak. Ten siedemdziesiêciopiêcioletni dzisiaj cz³owiek w latach 60. wybudowa³ swoje pierwsze laboratorium, zaœ w 1967
kupi³ fabrykê odzie¿y, któr¹ zamieni³ na QSR:
Quality Sound Reproduction, a nastêpnie – w
dwa lata póŸniej – Scan-Speaka. Nastêpna dekada by³a œwiadkiem narodzin Dynaudio. Tyle powinno wystarczyæ za rekomendacjê. W Empressach p³ynie rzeczywiœcie arystokratyczna
krew.
Wysokotonowy Scan Speak
oraz œredniotonowy AudioTechnology zosta³y
zamontowane na pochylonej
czêœci przedniej œcianki.
akustycznie 2. rzêdu, co oznacza, i¿
elektrycznie mo¿emy mieæ do czynienia z filtrami 1. rzêdu. G³oœniki
wydaj¹ siê wiêc doœæ mocno obci¹¿one - ale s¹ to przetworniki przygotowane do takich aplikacji. Wszystkie
wewnêtrzne po³¹czenia wykonano
srebrnymi przewodami amerykañskiego Stereovoxa, które równie¿ do
tanich nie nale¿¹. Gniazda g³oœnikowe
umieszczono wygodnie, tu¿ nad pod³og¹, s¹ to gniazda WBT, ale typu
0780, czyli z najtañszej, podstawowej
serii – tutaj ekskluzywnoœci na miarê
szeœciocyfrowej ceny ju¿ nieco zabrak³o.
Przy projektowaniu trójdro¿nych
Empressów szczególn¹ uwagê poœwiêcono optymalizacji dwóch parametrów
Obudowy wykonane s¹
perfekcyjnie, zarówno
czêœci drewniane,
jak i pozosta³e
elementy.
Ciê¿kie kolumny
wymagaj¹ mocnych
kolców.
70
Empressy zosta³y
zaprojektowane do
pracy w bi-wiringu.
paŸdziernik 2004
Zespo³y g³oœnikowe HI-END
O
D
S
P
rzy teœcie Empressów poczu³em siê jak goœæ
ze “Stereophile’a”. Kolumny zosta³y bowiem
przywiezione do mnie do domu, wtaszczone do
mieszkania (wraz ze skrzyniami wa¿¹ niemal 100
kg sztuka), ustawione, ods³uchane przez dystrybutora i pozosta³y na swoich miejscach przez
niemal trzy miesi¹ce. A ja przez ca³y czas, kiedy
Empressy wy³ania³y siê z wielkich drewnianych
skrzyñ, niczym motyl z kokonu, siedzia³em jak
“goœæ”, popijaj¹c kawê. Szkoda, ¿e nie palê cygar.
Chyba zacznê. Przynajmniej dla takich okazji.
Bior¹c to pod uwagê, powinienem (na zasadzie wzajemnoœci) powiedzieæ, ¿e po kilku minutach ods³uchu zakocha³em siê w tych kolumnach
i, ¿e p³acz¹c b³aga³em aby ju¿ wszyscy sobie poszli, bo chcê zostaæ z nimi sam na sam... Ale brakuje mi jeszcze trochê og³ady i zdecydujê siê
przyznaæ, ¿e nic takiego siê jednak nie sta³o.
Warto to zaznaczyæ zaraz na pocz¹tku: Empressy
s¹ wyrafinowanymi konstrukcjami, w których
dŸwiêku nie ma cienia efekciarstwa, jak przysta³o
na rodzinê królewsk¹, s¹ dystyngowane i trzymaj¹ pewien dystans.
Ich brzmienie jest perfekcyjnie g³adkie. Na
górze pasma nie ma œladu przenikliwoœci czy ostroœci. Blachy, niezale¿nie od tego, czy by³a to
wspó³czesna realizacja p³yty Marka Knopflera
The Ragpicer’s Dream (Mercury Records 063
293-2, CD) czy te¿ pochodz¹ce z roku 1959 nagranie Live! Duka Ellingtona (EMarcy/Nippon
Phonogram 842071-2, CD) by³y podane z wielk¹
kultur¹ i dba³oœci¹ o spójnoœæ. Nie oznacza to
jednak, ¿e góra jest przyciemniona. W zadziwiaj¹cy sposób po³¹czono ogromny pakiet informacji z brakiem agresji.
Nie mniejszym blaskiem jaœnieje œrednica.
Tak, jak w dobrych monitorach (Empressy s¹ rozwiniêciem podstawkowych InCognito) góra jest
w gruncie rzeczy tylko po to, aby stanowiæ wy-
EMPRESS
EfektywnoϾ [dB]
87
Impedancja znamionowa[Ω]
4
Moc znamionowa[W]
b.d.
Wymiary (WxSxG)[cm]
108x29,5x38
Cena [z³]
103 930
Dystrybutor
FAST
Wykonanie i komponenty
Perfekcja, elegancja, ale w sumie te¿ skromnoœæ...
w kontekœcie ceny.
Laboratorium
Dobra efektywnoœæ, ³atwa impedancja, charakterystyka przetwarzania ze wzmocnionym “dolnym
œrodkiem”.
Brzmienie
Perfekcyjnie spójne, pe³ny i dok³adny œrodek wykoñczony g³adk¹ gór¹ pasma, prawid³owy bas. Kolumny
d³ugodystansowe.
£
U
C
H
koñczenie œrednich tonów. G³oœniki Dynaudio
(i jak s³ychaæ, równie¿ AudioTechnology) maj¹
swój charakterystyczny klimat, który wydaje siê
organicznie asymilowaæ z odtwarzan¹ muzyk¹.
Przede wszystkim dynamika – która na œrednicy
jest zwykle tylko sygnalizowana, a przeprowadzana czêsto przez podkreœlenie góry. Tutaj ka¿de uderzenie w konga, talerz, werbel itp. z p³yty
Patricii Barber Companion (Mobile Fidelity, MFSL
UDSACD2023, SACD) mia³o natychmiastowy
atak i niemal równoczesne wygaœniêcie. Nie ma
w tym jednak cienia suchoœci – Hammond i gitara elektryczna z nagrania Black Magic Woman
mia³y romantyczny, nieco ciep³y charakter, który
fundowa³ t³o dla reszty wydarzeñ. Kiedy zaœ
Hammond zmienia³ rejestr, Empressy oddawa³y go
bardziej przenikliwie i ostrzej – czyli prawdziwie.
Bas, jak mo¿na siê by³o spodziewaæ po rozmiarach g³oœnika, schodzi bardzo nisko, przez
ca³y czas zachowuj¹c zwartoœæ i kontrolê.
W mniejszych pomieszczeniach nie dudni, jednak
nie rozwinie skrzyde³. I w³aœciwie nie ma o czym
wiêcej pisaæ.
Przestrzeñ jest superstabilna i ma koherentny charakter. Empressy nie wycinaj¹ instrumentalistów, ale raczej pokazuj¹ ich pozycjê w kontekœcie ca³oœci, p³ynnie i dok³adnie. Kolumny momentalnie reaguj¹ na zmianê okablowania. Z Cardasami Golden Reference dynamika by³a wybitna,
podobnie jak rozci¹gniecie przestrzeni w g³¹b
(które to elementy generalnie nie s¹ przez Peak
Consulty specjalnie podkreœlane). Zosta³a jednak
wzmocniona œrednica, któr¹ u³adzi³o przepiêcie
na komplet XLO UnLimited. Podobne efekty
otrzyma³em z kablami Stereovoxa, które mia³y
jeszcze bardziej jedwabiste t³o, jednak wraz ze
scen¹ skupion¹ bardziej na œrodku. Nie dajmy siê
zwieœæ wysokiej skutecznoœci (któr¹ deklaruje
producent), Empressy potrzebuj¹ mocnego pieca.
I chocia¿ stwierdzenie to jest nieco nadu¿ywane,
to od¿ywa w³aœnie w takich przypadkach: kiedy
wszystko jest na swoim miejscu, wówczas, kiedy
Rowles zaczyna œpiewaæ, a Getz graæ na saksofonie (Stan Getz Presents: Jimmie Rowles. The Peacocks, Sony Records [Japan], SRCS 9186, Master
Sound), wówczas mamy ich w swoim pokoju, na
wyci¹gniêcie rêki (inna rzecz, ¿e za takie pieni¹dze prawdopodobnie naprawdê by do nas wst¹pili).
Wojciech Pacu³a
paŸdziernik 2004
Przetworniki AudioTechnology przypominaj¹ Dynaudio – membrany wykonywane s¹
w podobnej technologii.
Po wyjêciu g³oœnika wysokotonowego widaæ,
¿e œcianka przednia zosta³a sklejona
z trzech warstw p³yty HDM.
Empressy przybywaj¹ w potê¿nych
drewnianych skrzyniach.
71
L
A
B
O
R
A
T
O
R
I
U
M
HI-END Zespo³y g³oœnikowe
72
Charakterystyka impedancji Empress ma w sobie
coœ “duñskiego” – to mianowicie, ¿e w zakresie
œrednio-wysokotonowym jej przebieg jest
bardzo g³adki (rys. 1);
podobnie wygl¹daj¹ impedancje konstrukcji
Dynaudio (tutaj pojawia siê pewne powinowactwo równie¿ poprzez technologiê zastosowanych
g³oœników niskotonowego i wysokotonowego),
a tak¿e Dali. Mo¿e byæ to efektem wprowadzenia do zwrotnicy specjalnych obwodów lineryzuj¹cych (tak postêpuje Dynaudio), ale podobny
efekt mo¿na uzyskaæ równie¿ dzia³aniem odpowiednio dobranych samych filtrów dziel¹cych
pasmo miêdzy poszczególne g³oœniki (spotyka³em siê z tym w przypadku Dali). Tak czy inaczej, pozbawiony silnych nierównomiernoœci
przebieg impedancji to dobra wiadomoϾ dla co
wra¿liwszych wzmacniaczy, chocia¿ wiêkszoœæ
dobrej klasy piecyków nie wymaga takiej pomocy.
Poniewa¿ najni¿sza wartoœæ, pojawiaj¹ca siê
w okolicach 400Hz, le¿y nieco poni¿ej 4 omów,
wiêc impedancjê znamionow¹ musimy okreœliæ
jako 4 omy, chocia¿ w gruncie rzeczy Empress
bêdzie ³atwym obci¹¿eniem.
Badanie Ÿróde³ niskich czêstotliwoœci – czyli
pomiar sinusoid¹ w polu bliskim (mikrofon ustawiony jest w odleg³oœci jednego centymetra od
membrany, rys. 2), obejmuje tym razem nie tylko g³oœnik niskotonowy i otwór bas-refleks, ale
tak¿e g³oœnik œredniotonowy, który siêga odwa¿nie w zakres basowy. Pomiary potwierdzaj¹ nisk¹ czêstotliwoœæ podzia³u – charakterystyki g³oœników niskotonowego i œredniotonowego przecinaj¹ siê przy 200Hz – a tak¿e niskie nachylenie
zboczy filtrów; w ten sposób g³oœnik œredniotonowy ma du¿y wp³yw na charakterystykê wypadkow¹ jeszcze przy 100Hz. Jednoczeœnie wysoki poziom z obydwu g³oœników w okolicach
200Hz wywo³uje w tym zakresie wzmocnienie,
które bêdzie jeszcze wyraŸniejsze w skali ca³ego
pasma akustycznego.
Bas-refleks g³oœnika niskotonowego dostrojono do 35Hz, charakterystyka promieniowania
otworu jest prawid³owa, kszta³t bliski symetrycznemu z wyraŸne zaznaczonym wierzcho³kiem wskazuje na zastosowanie obudowy o objêtoœci komfortowo du¿ej wzglêdem parametrów g³oœnika. Gdyby spadek –6dB wyznaczaæ
wzglêdem maksymalnego poziomu samej sekcji
niskotonowej, mielibyœmy go w okolicach 30Hz.
Zakres œrednio-wysokotonowy (rys. 3, pomiar impulsem z odleg³oœci 1,5m) pokazuje sk³onnoœæ do lekkiego opadania w kierunku czêstotliwoœci najwy¿szych, charakterystyka wolna jest
od du¿ych lokalnych nierównomiernoœci. Ze
wzglêdu na taki kszta³t, zdecydowanie rekomendowane jest ustawienie kolumn osiami g³ównymi
wprost na miejsce ods³uchowe. Skrêcanie na zewn¹trz lub do wewn¹trz prowadzi do dalszego
obni¿ania poziomu wysokich tonów, a wiêc dominacji œrednicy.
Rys. 4 ilustruje udzia³ poszczególnych zakresów pasma. Empressy wyraŸnie uprzywilejowuj¹
“niski œrodek”, w jego cieniu pozostawiaj¹c zarówno tony wysokie, jak i niskie. Zjawisko to jest
na tyle wyraŸne, ¿e z pewnoœci¹ da siê odczuæ w
charakterze brzmienia, chocia¿ jakie dok³adnie
wywo³uje wra¿enie, czy raczej czegoœ dodaje,
czy czegoœ odejmuje... nie jest ju¿ rol¹ laboratorium interpretowaæ. Mogê tylko na obronê takiego kszta³tu charakterystyki powiedzieæ tyle: je¿eli jakiœ zakres o kilka dB w ogóle podbijaæ, to
w³aœnie ten.
Zarazem wzmocnienie tego zakresu podnios³o œredni¹ efektywnoœæ, któr¹ mo¿na oszacowaæ
jako 87dB.
rys. 1. Empress, charakterystyka modułu impedancji.
rys. 2. Empress, charakterystyki przetwarzania
w zakresie niskich częstotliwości.
rys. 3.Empress, charakterystyki przetwarzania
w zakresie średnio−wysokotonowym na osiach 0O, 15O i 30O
w płaszczyźnie poziomej
rys. 4. Empress, charakterystyki przetwarzania w całym pasmie akustycznym.
paŸdziernik 2004