streszczenie
Transkrypt
streszczenie
BILANS WODNY U STARSZYCH SPORTOWCÓW Zbigniew Szyguła Zakład Medycyny Sportowej i Żywienia Człowieka Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie Starzenie się społeczeństw jest niezaprzeczalnym faktem. Przewiduje się, że odsetek ludzi powyżej 60 roku życia zwiększy się do 22% w 2050 r. Równolegle z tą tendencją zwiększa się także udział starszych ludzi w różnych formach aktywności sportowej - od czysto rekreacyjnej, do udziału w zawodach sportowych (mastersi), takich jak biegi maratońskie, pływanie, kolarstwo, wioślarstwo i inne. Za mastersów (master athletes) uważa się sportowców, którzy kontynuują treningi powyżej 35 r.ż. i nastawieni są na rywalizację sportową do późnego wieku. Starsi sportowcy stanowią idealny model tzw. successful aging i przykład, że aktywność fizyczna przez całe życie jest jednym ze skuteczniejszych środków przeciw starzeniu. Są także doskonałym przykładem, jak można utrzymać wysoką wydolność fizyczną i funkcje fizjologiczne pomimo upływu lat. Starzenie jest naturalnym procesem, który w negatywny sposób oddziałuje na różne aspekty życia. Nawet przy tzw. „zdrowym starzeniu”, z wiekiem następują w organizmie zmiany, które mają charakter obligatoryjny powodując zmniejszenie rezerw fizjologicznych w układzie krążenia, oddechowym, hormonalnym, narządach ruchu i innych, a w konsekwencji zmniejszenie możliwości adaptacyjnych organizmu do rozmaitych obciążeń (biologicznych, fizycznych, psychosocjalnych). Zmniejszają się zdolności regulacyjne organizmu, pogarsza się sprawność mechanizmów homeostazy, w tym także zdolność do sprawnej regulacji gospodarki wodnej i elektrolitowej, co predysponować może z jednej strony do odwodnienia i gorszej tolerancji wysiłku w gorącym otoczeniu, a z drugiej do przewodnienia organizmu z jego groźnymi następstwami. Rekomendacje różnych towarzystw naukowych, w tym American College of Sports Medicine czy National Athletic Trainers’ Association dotyczące nawadniania podczas wysiłków fizycznych skierowane są do młodych sportowców, starsi zaś traktowani są zupełnie marginalnie. Celem wykładu jest przedstawienie wpływu starzenia organizmu na bilans wodny i termoregulację oraz zaproponowanie zaleceń dotyczących ochrony przed zaburzeniami równowagi wodno-elektrolitowej i termoregulacji u starszych sportowców.