Jak poznawać historię w miejscach pamięci?

Państwowe Muzeum na Majdanku serdecznie zaprasza
nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
na szkolenie metodyczne dotyczące pozaszkolnej edukacji
historycznej w poobozowych miejscach pamięci:
Jak poznawać
historię
w miejscach
pamięci?
METODY NIEKONWENCJONALNE
8 października 2016 r., Lublin
Miejsce: Centrum Obsługi Zwiedzających PMM, ul. Droga Męczenników Majdanka 67
Godz. 9.30 – 16.00
Wizyty w poobozowych miejscach pamięci należą do jednej z najważniejszych form pozaszkolnego nauczania historii najnowszej, zalecanych w szkolnej podstawie programowej. Warsztaty metodyczne mają na celu
zainspirowanie i zachęcenie nauczycieli do korzystania z takiej możliwości dydaktycznej.
Potencjał edukacyjny tkwiący w koncepcji miejsc pamięci pozwala nie tylko wzbogacać wiedzę i poruszać
emocje, ale umożliwia także kształtowanie wrażliwości młodych ludzi na otaczający świat oraz przekazywanie ważnych z punktu widzenia wspólnoty wartości, norm i wzorów zachowań. Wizyty w muzeach – miejscach upamiętnienia tworzą ponadto więzi społeczne i międzypokoleniowe, wspomagają pamięć jednostki
i zbiorowości.
Jak ciekawie opowiadać o przeszłości? Na czym polega proces komunikacji i interakcji z historią w miejscach pamięci? Jakie są oczekiwania młodzieży, a jakie nauczycieli? W czasie szkolenia uczestnicy będą
mogli osobiście zmierzyć się z tymi pytaniami i poznać w praktyczny sposób nieszablonowe metody pracy
z uczniami w muzeach upamiętnienia, dostosowane do wrażliwości i zainteresowań współczesnego odbiorcy.
Udział w szkoleniu jest bezpłatny i traktowany jako
kurs dydaktyczno-metodyczny podnoszący kwalifikacje zawodowe, dlatego uczestnicy otrzymają
imienne zaświadczenia o jego ukończeniu. Otrzymają także publikacje poświęcone pozaszkolnej
edukacji historycznej w miejscach pamięci.
Zgłoszenie prosimy przesłać drogą
mailową na adres: [email protected]
do dnia 1 października 2016 r.,
a w przypadku dodatkowych pytań
dzwonić pod numer 81/710 28 35.
W ST Ę PN Y P RO G R AM
9.30 – 10.30
Powitanie uczestników szkolenia
Wykład wprowadzający: Doświadczanie i postrzeganie
historii w miejscu pamięci. Perspektywa uczniów
Muzea upamiętnienia spełniają wiele funkcji społecznych w zakresie upamiętniania
ofiar nazizmu i upowszechniania wiedzy o obozach koncentracyjnych, ale można je
rozumieć także jako przestrzenie pamięci i edukacji, jako sfery przeżywania (re)konstruowanej historii, zbierania doświadczeń, stawiania pytań, kształtowania postaw
i wartości. W czasie wizyt w miejscach pamięci spotykają się intencje i oczekiwania
muzealników i nauczycieli z potrzebami, możliwościami i zainteresowaniami uczniów.
Czy są one tożsame? Jakie oczekiwania mają młodzi ludzie? Jaki sens widzą w zwiedzaniu miejsc pamięci związanych z Holokaustem i innymi zbrodniami nazistowskimi?
Odpowiedź na te pytania jest ważna zarówno dla nauczycieli, jak i muzealników. Chodzi
o to, aby mogli wspólnie zbudować atrakcyjną przestrzeń dydaktyczną, która umożliwi
uczniom osobiste spotkanie z historią.
SESJA I
10.30 – 11.45
Zajęcia partycypacyjne. Edukacja biograficzna
W tej metodzie chodzi o „poznawanie” osób, które w okresie wojny były w wieku szkolnym. Zajmowanie się ich losami stwarza możliwość intelektualnego i emocjonalnego
zbliżenia się do przeszłych zdarzeń. Przykładem może być projekt „Spacer biograficzny po miejscu pamięci z Danutą Brzosko-Mędryk” lub „Dziennik obozowy Jadwigi
Ankiewicz”. Podstawowym jego elementem jest zapoznanie się z przeżyciami byłych
więźniów Majdanka w ogólnym kontekście historii obozu. Edukacja biograficzna łączy
ze sobą kilka poziomów narracji: doświadczanie autentycznego miejsc historycznego
i warstw jego pamięci, słuchanie i oglądanie opowieści świadka historii zarejestrowanej
na cyfrowych nośnikach, czytanie wspomnień i pracę z materiałem źródłowym (dziennik
obozowy, relacje, reprodukcje dokumentów, zdjęcia).
Grupa A
Zajęcia: „Spacer biograficzny z Danutą Brzosko-Mędryk.
Prezentacja wideograficzna”
Danuta Brzosko-Mędryk, polska więźniarka polityczna obozu na Majdanku, to jeden
z najważniejszych świadków historii w kontekście niemieckich obozów koncentracyjnych. Centralna rola w tych zajęciach przypada pracy ze źródłem, relacją zapisaną
w formie zdigitalizowanej, która wprawdzie nie zastąpi bezpośredniej rozmowy, stanowi
jednak ważne źródło historyczne i materiał dydaktyczny. Jednoczesna konfrontacja
z pamięcią miejsca historycznego i zarchiwizowaną pamięcią świadka ma wartość
nie tylko poznawczą i afektywną, ale służy także formułowaniu przez uczniów nowych
pytań, własnych opinii i wniosków dotyczących przeszłych wydarzeń.
Grupa B
Zajęcia: „Jadwiga Ankiewicz. Praca z dziennikiem obozowym”
Szczególnym materiałem źródłowym jest dziennik napisany przez 16-letnią uczennicę,
więźniarkę Majdanka, Jadwigę Ankiewicz. Należy traktować go jako dokument czasu,
relikt obozowy i nośnik pamięci. Niezwykłe są okoliczności powstania tych zapisków,
ale jeszcze bardziej zaskakuje ich treść. Autorka jest bardzo dobrą obserwatorką życia
obozowego, nie skupia się jedynie na własnych przeżyciach i przemyśleniach, ale relacjonuje najważniejsze wydarzenia rozgrywające się w części obozu dla kobiet, których
była świadkiem. Dziennik ma z tej perspektywy dużą wartość poznawczą i dydaktyczną.
www.maj d ane k . e u
11.45 – 12.15
Przerwa na kawę/herbatę
12.30 – 13.00
Dyskusja moderowana
Partycypacyjne metody pracy z uczniami z perspektywy muzealników i nauczycieli
Oceńcie to sami:
• Czy aktywna partycypacja w zajęciach pomaga uczniom w poznawaniu, przeżywaniu
i przyswajaniu przeszłości? Potencjał, wyzwania i trudności.
• Czy ta metoda nadaje się do pracy z każdą grupą uczniów?
• Jak rozumieć efekty takich zajęć edukacyjnych w muzeum – miejscu pamięci?
SESJ A II
13.15 – 15.15
Praca dydaktyczna w oparciu o oryginalne relikty poobozowe
Co mają nam do powiedzenia o przeszłości eksponaty muzealne?
Muzealia i związane z nimi emocje tworzą więzi pamięci i zrozumienia, odsyłają widza
do osobistego doświadczenia i stanowią łącznik pomiędzy światem widzialnym i niewidzialnym. Dzięki przedmiotom muzealnym możliwe jest przejście w sferę wspominania,
pamiętania i tworzenia nowych znaczeń.
Wizyta i spotkanie z ekspertem na wystawie historycznej „Więźniowie
Majdanka” – po co nam ta wystawa?
Zajęcia interaktywne: Sztuka opowieści, czyli historie ukryte w muzealnych
eksponatach
Zajęcia na wystawie historycznej „Więźniowie Majdanka” oparte są na dydaktycznej
zasadzie edukacji przez odkrywanie. Na ekspozycji znajdują się liczne przedmioty
związane z funkcjonowaniem obozu na Majdanku i losami jego więźniów. Podobnie
jak ludzie mają swoje biografie. Były one „świadkami” tamtych wydarzeń, przywołują
okruchy pamięci o czasach obozowych. Stały się widzialnymi znakami życia i śmierci
osób osadzonych w obozie. Fragmentaryczny przekaz, jaki ze sobą niosą, może być
jednak różnie odczytywany, dzięki czemu powstaje przestrzeń do refleksji i indywidualnych poszukiwań. Dydaktyczna rola artefaktów polega nie tylko na wizualizacji historii,
ale także na wywoływaniu pytań o przeszłość i wprowadzaniu uczniów w świat, który
dopiero mogą poznać i odkryć. W tym ujęciu eksponaty muzealne mogą stanowić
inspirację do kreowania własnego obrazu przeszłości oraz umożliwić dialog z różnymi
przesłaniami zawartymi w historii ich powstania.
15.30 – 16.00
Podsumowanie szkolenia
Wizyta w miejscu pamięci – szansa, czy tylko uciążliwy obowiązek?
Czy warto inwestować swój czas w aktywność pozaszkolną?
www.maj d ane k . e u