Podstawowe aspekty środowiskowe poszukiwań i eksploatacji gazu z
Transkrypt
Podstawowe aspekty środowiskowe poszukiwań i eksploatacji gazu z
Podstawowe aspekty środowiskowe poszukiwań i eksploatacji gazu z łupków Katarzyna Krajewska Biuro Ochrony Środowiska w Centrali Spółki Aspekty środowiskowe 1. Aspekt środowiskowe związane z poszukiwaniem i eksploatacją konwencjonalnych złóż węglowodorów (zużycie materiałów, paliw i energii, emisja hałasu, emisja substancji gazowych i pyłowych do powietrza, wyłączenie gruntów z produkcji rolnej i ochrona powierzchni ziemi przed zanieczyszczeniem, pobór wód i ochrona wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniem, gospodarka ściekowa, gospodarka odpadami, w tym odpadami wydobywczymi, rekultywacja terenu). 2. Dodatkowe aspekty dotyczące gazu z łupków: • związane z zabiegiem szczelinowania – dostępność wody, zagospodarowanie cieczy pozabiegowej, substancje chemiczne; • związane z dostępnością terenu – stopień zurbanizowania, obszary chronione. 3. Inne aspekty środowiskowe (trzęsienia Ziemi, promieniotwórczość, ucieczki metanu, zagrożenia dla wód podziemnych). Zabieg szczelinowania hydraulicznego 1. Dostępność wody do zabiegu szczelinowania Dodatkowe wymagania prawne związane z wdrożeniem wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej – w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wprowadzono (18 marca br.) obowiązek zbadania czy przedsięwzięcie może spowodować nieosiągnięcie celów środowiskowych zawartych w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. 2. Zagospodarowanie cieczy pozabiegowej – odpad czy ściek? Ustalenie podstaw kwalifikacji kiedy ściek, a kiedy odpad. Ograniczone możliwości i sposoby zagospodarowania odpadów/ścieków po zabiegu szczelinowania, potrzeba rozeznania rynku w kwestiach kosztów i możliwości bezpiecznego zagospodarowania odpadów/ścieków po zabiegu szczelinowania. Istotne zagadnienia: • rozwój technologii – ograniczenie ilości wody do zabiegu szczelinowania, możliwości wielokrotnego jej użycia, metody oczyszczania cieczy pozabiegowej; • określenie zakresu badań oraz parametrów płynu zwrotnego i możliwości jego zagospodarowania. Zabieg szczelinowania hydraulicznego dodatki chemiczne • Zastosowanie w tradycyjnych metodach w celu intensyfikacji wydobycia węglowodorów (zwiększenie wydajności oraz zwiększenie całkowitej ilości wydobywanego gazu lub ropy); • Różnorodność w zależności od rodzaju funkcji, którą pełnią (środki regulujące pH, izolatory, środki sieciujące, środki kontrolujące jony żelaza, inhibitory korozji, biocydy, kwasy, reduktory tarcia, substancje powierzchniowo-czynne, środki żelujące, łamacze żelu, inhibitory osadów); • Różny skład chemiczny w zależności od rodzaju złoża i jego charakterystyki; • Charakterystyka (toksyczność, sposób postępowania) używanych dodatków określona jest przez dostawcę w Karcie Charakterystyki (zgodnie z rozporządzeniem REACH); • Stosowane w małych ilościach 0,5 - 1 % (99,5 %- 99 % - woda + piasek lub propant); • Substancje występujące w dodatkach występują: w detergentach, kosmetykach, dodatkach do żywności; • Rozwój technologii w kierunku używania substancji dopuszczonych do stosowania w przemyśle spożywczym („green fracking”). Inne aspekty środowiskowe 1. Trzęsienia Ziemi – badańnia wpływu procesu szczelinowania hydraulicznego na ewentualne wystąpienie zjawisk sejsmicznych przeprowadzych w sierpniu 2011 r. na otworze Łebień LE-2H na Pomorzu (na zlecenie MŚ - Instytut Geofizyki PAN w Warszawie), 2. Promieniotwórczość (radioaktywność) utworów skalnych podłoża – wyniki laboratoryjnych pomiarów zawartości pierwiastków promieniotwórczych w rdzeniach wiertniczych z otworu Lubocino-1 wykonane przez INSTYTUT NAFTY I GAZU w Krakowie, Laboratorium Geofizycznych Parametrów Skał i Płynów Złożowych w maju 2011 r. wykazały, że utwory skalne z próbek rdzeni wiertniczych z Lubocino-1 spełniają np. wymagania, jakim powinny odpowiadać surowce i materiały stosowane w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi i inwentarza żywego określone przez przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 stycznia 2007 r. w sprawie wymagań dotyczących zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych potasu K-40, radu Ra-226 i toru Th-228 w surowcach i materiałach stosowanych w budynkach przeznaczonych na pobyt ludzi i inwentarza żywego, a także w odpadach przemysłowych stosowanych w budownictwie, oraz kontroli zawartości tych izotopów (Dz. U. Nr 4, poz. 29); 3. Ucieczki metanu z otworu, z nieszczelności instalacji, ze zbiorników cieczy pozabiegowych. 4. Zagrożenie dla użytkowych poziomów wód podziemnych. Brak zagrożenia dla użytkowych poziomów wód podziemnych (Lubocino-1) do150 m ppt. około 2750 m nadkładu przeważnie praktycznie nieprzepuszczalnego sylur ordowik kambr 6 Szczelinowanie (2894-2907) Pęknięcia wywołane szczelinowaniem są po kontrolą i nie mogą dotrzeć do nadległych warstw wodonośnych Dzięki technologii mapowania pęknięć (prowadzonej od 2001 r.), bazującej na monitoringu i pomiarach mikrosejsmicznych i miernikach przechyłu (tworzących mapę spękań), nie jest możliwa niekontrolowana migracja płynów szczelinujących do nadległych warstw wodonośnych poprzez niekontrolowane spękania. Pomiary zasięgu hydroszczelinowań metodą mikrosejsmiczną zestawione dla ponad 2200 otworów wykonanych na Barnett Shales Żródło: The American Oil & Gas Reporter, 07.2010 7 Dziękuję za uwagę !!! 8