dochodzenie praw autorskich
Transkrypt
dochodzenie praw autorskich
IP PANORAMA 05 DOCHODZENIE PRAW AUTORSKICH Ciężar ochrony lub dochodzenia prawa autorskiego i praw pokrewnych spoczywa głównie na właścicielu praw, który musi zidentyfikować wszelkie naruszenia i podjąć decyzję, jakie środki należy zastosować, aby dochodzić swoich praw. Informacji o rozwiązaniach dostępnych w danym państwie, a w miarę możliwości również w państwach sąsiadujących, dostarczają prawnicy i kancelarie prawne specjalizujące się w prawie autorskim. Dzięki nim łatwiej jest podjąć decyzję, czy, kiedy, w jaki sposób i jakie kroki prawne można podjąć przeciwko naśladowcom i naruszycielom oraz jak rozstrzygać związane z tym spory na drodze sądowej lub w inny sposób. 1. W przypadku naruszenia prawa autorskiego lub praw pokrewnych pierwszym krokiem może być wysłanie domniemanemu naruszycielowi pisma (zwanego „wezwaniem do zaprzestania naruszeń”), informującego go o dopuszczeniu się przez niego ewentualnego naruszenia. Zaleca się skonsultowanie treści takiego pisma z prawnikiem. Jeśli doszło do naruszenia prawa autorskiego lub praw pokrewnych w internecie (na przykład na skutek nieuprawnionego przesyłu, powielania, zamieszczenia odnośników lub przechowywania w pamięci treści objętych ochroną prawnoautorską), w niektórych państwach można: 1) wysłać do dostawcy usług internetowych „wezwanie do zaprzestania naruszeń” zawierające prośbę o usunięcie ze strony nielegalnych treści (procedura „powiadamiania i usuwania”) lub 2) powiadomić o potencjalnym naruszeniu dostawcę usług internetowych, który powiadamia o tym z kolei swoich klientów i ułatwia tym samym rozwiązanie problemu (procedura „powiadamiania i powiadamiania”). 2. Czasem najlepszą taktyką jest działanie z zaskoczenia. Wysłanie naruszycielowi pisma informującego o stawianych mu zarzutach może umożliwić mu ukrycie lub zniszczenie dowodów. Jeśli istnieje podejrzenie, że naruszenia dopuszczono się umyślnie i znane jest miejsce, w którym do tego dochodziło, bez wcześniejszego informowania naruszyciela można od razu wystąpić do sądu z prośbą o wydanie nakazu przeszukania siedziby pozwanego i zatrzymania potencjalnych dowodów. 1 IP PANORAMA 05 3. W zależności od różnych czynników, takich jak złożoność sprawy, dostępność materiału dowodowego i obciążenie sądu pracą, postępowanie może trwać dość długo. Aby zapobiec dalszym szkodom w tym okresie, można podjąć działania prowadzące, ze skutkiem natychmiastowym, do zaprzestania domniemanych naruszeń i zapobiegające wprowadzaniu do obrotu towarów naruszających prawa autorskie. W celu zabezpieczenia dowodów, przed wydaniem ostatecznego orzeczenia w danej sprawie, prawo większości państw dopuszcza możliwość wydania naruszycielowi przez sąd tymczasowego nakazu zaprzestania dalszych naruszeń. 4. Zaleca się wnoszenie powództwa przeciwko naruszycielowi, tylko w przypadku gdy: (i) powód może udowodnić, że jest właścicielem praw autorskich, (ii) może udowodnić, że doszło do naruszenia jego praw, oraz (iii) potencjalna wartość wygranej sprawy sądowej jest wyższa od kosztów postępowania. Środki prawne, jakie sąd może zasądzić w celu zrekompensowania naruszenia, obejmują odszkodowanie, zakaz sądowy, nakaz zwrotu uzyskanych korzyści i nakaz przekazania właścicielowi praw autorskich towarów naruszających te prawa. Naruszyciel może być także zobowiązany do podania informacji na temat osób trzecich zaangażowanych w wytwarzanie i rozpowszechnianie materiałów stanowiących przedmiot naruszeń i ich kanałów dystrybucji. Ponadto sąd może na wniosek orzec zniszczenie takich towarów bez odszkodowania. 5. Zgodnie z prawem autorskim mogą zostać nałożone sankcje karne za wytwarzanie lub rozpowszechnianie kopiowanych materiałów. Karą za naruszenie może być grzywna, a nawet pozbawienie wolności. 6. Aby zapobiegać importowi pirackich utworów, należy współpracować z krajowymi służbami celnymi. Wiele państw stosuje środki transgranicznego ścigania naruszeń, które umożliwiają właścicielom praw autorskich i licencjobiorcom żądanie zatrzymania towarów, co do których istnieje podejrzenie, że są efektem nielegalnego powielania lub podrabiania. 7. W niektórych przypadkach skutecznym sposobem na radzenie sobie z naruszeniami jest arbitraż lub mediacja. Arbitraż posiada tę zaletę, że jest mniej sformalizowany, trwa krócej i kosztuje mniej niż postępowanie sądowe. 2 IP PANORAMA 05 Ponadto wyrok sądu arbitrażowego łatwiej wykonać poza granicami kraju. Z kolei zaletą mediacji jest zachowanie przez strony kontroli nad procedurą rozwiązywania sporu. Mediacja pomaga więc utrzymać dobre stosunki biznesowe z przedsiębiorstwami, z którymi jedna ze stron sporu chciałaby kontynuować współpracę lub zawrzeć nowe umowy licencyjne bądź umowy o licencjach wzajemnych. Za dobrą praktykę uważa się włączenie do umowy licencyjnej zapisu o możliwości stosowania arbitrażu. Więcej informacji znajduje się na stronie Centrum Mediacji i Arbitrażu przy Światowej Organizacji Własności Intelektualnej: arbiter.wipo.int/center/index.html. 3