Slajd 1

Transkrypt

Slajd 1
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Model Urządzenia Elektrochemicznego – Założenia
Materiał jest izolatorem elektronowym a ładunek jest przenoszony przez jeden rodzaj
jonów;
1. Prąd jonowy wewnątrz materiału jest równy prądowi elektronowemu płynącemu w
zewnętrznym.
2. Siłą napędową przepływu prądu są reakcje chemiczne zachodzące na elektrodach:
redukcji na elektrodzie ujemnej i utleniania na dodatniej.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Model Urządzenia Elektrochemicznego – Schemat Podstawowy
Ared  Aox + ne- + In+
Cox + ne- + In+  Cred
W zależności od sposobu przeprowadzenia reakcji napięcie U jest przykładane do elektrod
lub z nich zdejmowane. Prąd płynący przez urządzenie może być bliski zeru.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
1
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Model Urządzenia Elektrochemicznego – Proces Samorzutny
W przypadku pomiaru na obwodzie otwartym wartość mierzonego napięcia VOC zależna
jest od różnic w energiach swobodnych reagentów na obu elektrodach:
-n  F  VOC  G   0 - 
ponieważ:
   0  R  T  ln(a)
potencjał w obwodzie otwartym jest równy:
VOC 
R T  a 
 ln  
4F
 a0 
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Model Urządzenia Elektrochemicznego – Proces Samorzutny
Energia reakcji elektrodowych zamieniana
jest na energię elektryczną poprzez
wytworzenie różnicy potencjałów na
elektrodach:
V
VOC
V  VOC - h
gdzie: h jest spadkiem
związanym z polaryzacją.
h
napięcia
I – Spadek napięcia spowodowany
aktywacją procesu transportu na granicy
elektroda-elektrolit;
II – Zakres pracy – spadek napięcia na
oporze elektrolitu (prawo Ohma);
III – Zakres dyfuzji reagentów od i do
elektrody (elektroliza);
I
II
III
I
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Model Urządzenia Elektrochemicznego – Proces Wymuszony
Po przyłożeniu napięcia V pomiędzy elektrodami wymuszony zostaje ruch jonów przez
objętość elektrolitu stałego. Gęstość prądu jonowego wynosi:
j=
I
V   A
=
4F 4FL
gdzie, opór elektrolitu:
R=
L
 A
jest zależny od jego grubości (L) i powierzchni (A).
Aby opór był niewielki konieczna jest minimalizacja stosunku L/A przy zachowaniu
koniecznych parametrów mechanicznych. Napięcia stosowane w rzeczywistości są większe
niż napięcia pojawiające się w elektrolicie. Przyczyną jest dodatkowa rezystancja na
granicach faz: elektrolit – elektroda.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
2
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Lampa Nernsta
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Lampa Nernsta
Żarnik Nernsta
Liniowe źródło promieniowania w zakresie bliskiej
podczerwieni
używane
powszechnie
w
spektroskopii.
Spiek
dwutlenku
cyrkonu
stabilizowany itrem i erbem, zazwyczaj w formie
cylindrycznego pręcika lub rurki. Wstępnie
podgrzewany zewnętrznym źródłem osiągał
temperaturę pracy ok. 2000°C.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Przechowywanie Energii Elektrycznej
ogniwo ZnBr
metal - powietrze
wanadowo-redoksowa
kondensator elektrochemiczny
bateria litowo-jonowa
CAES
Zastosowanie Przewodników Jonowych
3
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Ogniwo Akumulacyjne Sód – Siarka
Ogniwo sodowo-siarkowe składa się z półogniwa złożonego
z ciekłego sodu (elektroda ujemna) i półogniwa złożonego z
ciekłej siarki (elektroda dodatnia) rozdzielonych elektrolitem
stałym będącym przewodnikiem jonów sodu – beta-aluminą.
Elektrolit stały umożliwia transport jonów sodu do
półogniwa siarkowego, gdzie zachodzi reakcja z
utworzeniem wielosiarczków sodu, głównie:
2Na + 4S = Na2S4
Transport jonów sodu poprzez elektrolit stały związany jest z
przepływem elektronów w obwodzie zewnętrznym dając
różnicę potencjałów równą 2 V. Reakcja jest odwracalna
dając 98 % efektywność ogniwa. Temperatura pracy ogniwa
to 300°C.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Ogniwo Akumulacyjne Sód – Siarka
katoda:
Na  Na+ + e-
anoda:
2
Na+
+ x S + 2 e-  Na2Sx
sumarycznie:
2 Na + x S  Na2Sx;
 ładowanie
rozładowanie 
stan naładowany x = 5,
stan rozładowany x = 3 (2-4);
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Ogniwo Akumulacyjne Sód – Siarka
Na – S
Parametry
Pb
Gęstość Energii
Whdm-3
200
70
Energia Właściwa
Whkg-3
265
25 – 35
Gęstość mocy
Wdm-3
200 – 400
~400
8–2
Czas ładowania
h
5 – 10
ilość cykli
1000
500
Temperatura pracy
ºC
 300
20 – 60
SEM
V
2,08 – 1,8
2,02 (1,8)
Trwałość
!
Zastosowanie Przewodników Jonowych
4
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Ogniwo Akumulacyjne Sód – Siarka
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Ogniwo Akumulacyjne Sód – Siarka
Instalacje akumulacyjne na bazie ogniw sód-siarka
powstały w ponad 190 miejscach w Japonii dając
270 MW przez 6h w okresie szczytowego
zapotrzebowania. Największa instalacja ma moc 34
MW współpracując z elektrownią wiatrową o
energii 245 MWh.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Miernik Ciśnienia Tlenu
SEM
Miernik zawartości tlenu w
płynnych metalach;
Czujnik do analizy gazów
spalinowych (sonda l);
I
 R  T   p O2
SEM  
  ln  II
 4  F   pO2



O2-
VO
1
O2  VO  2 e'  OO
2
OO 
1
O2  VO  2 e'
2
pOI 2  pOII 2
Zastosowanie Przewodników Jonowych
5
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Miernik Ciśnienia Tlenu
Różnica
ciśnienia
parcjalnego
tlenu
pomiędzy powietrzem (referencja) a gazami
spalinowymi powoduje powstanie różnicy
potencjałów zgodnie z zależnością Nernsta.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Miernik Ciśnienia Tlenu – Sygnał Napięciowy
Resztkowy tlen
oraz
nie
spalone
węglowodory i tlenek węgla reagują
w obecności katalizatora (SnO2, NiO, CuO),
którym pokryta jest elektroda pomiarowa.
Duża aktywność katalizatora powoduje, że
ciśnienie gazu zmienia się skokowo
w punkcie stechiometrycznym.
Siła
elektromotoryczna jest funkcją różnicy
ciśnień cząstkowych CO i O2.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Miernik Ciśnienia Tlenu – Sygnał Prądowy
Elektroda referencyjna ogniwa Nernsta
omywana
jest
powietrzem
atmosferycznym.
Składniki
gazów
spalinowych dyfundują przez barierę
dyfuzyjną do przestrzeni elektrodowej.
Przyłożenie napięcia do elektrolitu
powoduje wymuszenie przepływu jonów
tlenu od katody do anody. Prąd płynący
przez elektrolit jest proporcjonalny do
różnicy koncentracji tlenu po jej obu
stronach.
Zadaniem
elektronicznego
układu sterującego jest takie sterowanie
prądem, aby skład spalin w przestrzeni
dyfuzyjnej odpowiadał stechiometrycznej
mieszaninie paliwowo-powietrznej.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
6
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Miernik Ciśnienia Tlenu – Porównanie
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Pompa Gazowa
Vzew
O2-
VO
1
O2  VO  2 e'  OO
2
OO 
1
O2  VO  2 e'
2
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Pompa Gazowa
SEOS
Transport gazu (tlen, wodór) poprzez
warstwę
przewodnika
jonowego
wymuszony jest:
a. różnicą
potencjałów
–
Solid
Electrolyte
Oxygen
Separation
(SEOS);
b. różnicą ciśnień – Ion Transport
Membrane (ITM).
- czystość tlenu powyżej 99,99 %;
- zasilanie niefiltrowanym powietrzem (wentylator);
- brak hałasu, wysoka wydajność, niezawodność;
- praca ciągła przez minimum 24 000 godzin (33 miesiące);
- medycyna, Mars;
Zastosowanie Przewodników Jonowych
7
2013-06-12
Elektrolity Stałe
ITM
Pompa Gazowa
Transport gazu (tlen, wodór) poprzez
warstwę
przewodnika
jonowego
wymuszony jest:
a. różnicą
potencjałów
–
Solid
Electrolyte
Oxygen
Separation
(SEOS);
b. różnicą ciśnień – Ion Transport
Membrane (ITM).
- zasilanie sprężonym gazem (do 10 atm.);
- czystość (tlen) powyżej 99,5 %;
- instalacje o dużej wydajności (do 500kg/24h);
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
ITM
Pompa Gazowa
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Sensory - Typ I
Czynnik mierzony odpowiada ruchliwemu jonowi;
Reakcje elektrodowe:
A. ½ O2 + 2 e-  O2B. 2/3 Cr + O2-  1/3 Cr2O3 + 2 e-
Wielkość mierzona:
E oc 
-G 0Cr2O3
6e

R T
 ln pO2
4F
 
Zastosowanie Przewodników Jonowych
8
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Sensory - Typ II
Czynnik mierzony jest nieruchliwym składnikiem przewodnika
Reakcje elektrodowe:
A. SO3 + 2 Ag+ + ½ O2 + 2 e-  Ag2SO4
B. Ag  Ag+ + e-
Wielkość mierzona:
E oc 
-G 0Ag2SO4
2e

R T

 ln pSO3  pO2
2F

Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Sensory - Typ III
Czynnik mierzony oraz jon ruchliwy są elementami warstwy sensorowej
Reakcje elektrodowe:
A. Ag+ + ½ Cl2 + e-  AgCl
B. Ag  Ag+ + e-
Wielkość mierzona:
E oc =
-G 0AgCl
e

R T
 ln pCl2
2F
 
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Elementy Elektrochromowe
Elementy (okna) elektrochromowe – zmieniają przeźroczystość lub, rzadziej, barwę pod
wpływem przyłożonego napięcia. Zbudowane są z szeregu cienkich warstw materiałów o
zróżnicowanych właściwościach i przeznaczeniu.
Przeźroczyste Szkło – Osłona
Warstwa Przewodząca – Elektroda
Warstwa Elektrochromowa
Elektrolit Stały
V
Źródło Jonów
Warstwa Przewodząca – Elektroda
Przeźroczyste Szkło - Osłona
Materiał w warstwie elektrochromowej zmienia swoje zabarwienie w zależności od stanu redoks.
W przypadku np. WO3, pierwszy materiał z zaobserwowanym elektrochromizmem (1969), reakcja
ma postać:
WO3 + x Li ↔ LixWO3 (LixWVI(1-x)WVO3)
przeźroczysty
niebieski
Zastosowanie Przewodników Jonowych
9
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Elementy Elektrochromowe
Zmiana przeźroczystości, lub zabarwienia, zależna jest od przyłożonego napięcia.
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Elementy Elektrochromowe
WO3, MoO3
V2O5, Nb2O5
błękit pruski
związki organiczne
Przeźroczyste Szkło – Osłona
Warstwa Przewodząca – Elektroda
Warstwa Elektrochromowa
LiAlF4
InSnO
Elektrolit Stały
Źródło Jonów
Li1,2V2O5
Warstwa Przewodząca – Elektroda
Przeźroczyste Szkło - Osłona
Zastosowanie Przewodników Jonowych
Elektrolity Stałe
Zastosowanie Przewodników Jonowych
10
2013-06-12
Elektrolity Stałe
Zastosowanie Przewodników Jonowych
11

Podobne dokumenty