Zatrucia grzybami - Strona edukacyjna WSSE w Gorzowie Wlkp.

Zatrucia grzybami - Strona edukacyjna WSSE w Gorzowie Wlkp.

Zatrucia grzybami
Stosunkowo wysokie temperatury powietrza oraz wilgotność podłoża sprzyjają
rozwojowi grzybów. Wielka jest różnorodność grzybów jadalnych i trujących. Botanicy
rozróżniają około 3 tysięcy gatunków grzybów występujących w Europie z czego około 160
gatunków może się okazać śmiertelnie trujących. Ofiarami najczęściej są niedoświadczeni
grzybiarze i oni powinni korzystać z atlasów grzybów. Objawy zatrucia mogą wystąpić w
zależności od gatunku spożytych grzybów albo bardzo szybko (od 15 minut do 2 godzin) albo
dopiero później (po 8 do 24 godzin).
Jakie są rokowania w zatruciach grzybami?
 Objawy zatrucia zależą od rodzaju i ilości spożytych grzybów.
 Najgroźniejsze są grzyby surowe, krótko smażone lub pieczone na ognisku lub płycie
kuchennej.
 Gotowanie grzybów pozwala na usunięcie części toksyn wraz z wywarem.
 Istotny jest czas zbioru - grzyby jesienne zawierają mniej toksyn.
 Duży wpływ na przebieg zatrucia ma ogólny stan zdrowia chorego – choroby przewlekle
np. układu krążenia, wątroby, nerek, trzustki zwiększają ryzyko niekorzystnych następstw.
Dzieci są bardziej narażone na ciężkie zatrucia przy tych
samych dawkach, co osoby dorosłe. Przyczyną jest szybkie
wchłanianie i metabolizm toksyn grzybów u dzieci.
 Lepsze rokowanie jest w zatruciach, w których objawy pojawiają się wcześnie, w których
znaczna część toksyn jest wydalana, niż w zatruciach, w których objawy pojawiają się
późno.
Jakie są objawy zatrucia muchomorem sromotnikowym?
W okresie od 6-24 godzin od spożycia potrawy z grzybów, wśród których znajdował się
muchomor sromotnikowy, pojawiają się nasilone nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha,
osłabienie, odwodnienie.
Po tym okresie (24-72 godz.) następuje pozorna poprawa stanu klinicznego, pogarszają się
parametry wydolności wątroby (następuje wzrost poziomu transaminaz, bilirubiny, pojawiają
się cechy uszkodzenia nerek).
W okresie 4-9 dni pogłębiają się objawy niewydolności wątroby i nerek prowadzące do
śpiączki wątrobowej, zespołu DIC, niewydolności wielonarządowej, aż do zgonu.
Co należy robić gdy podejrzewamy zatrucie grzybami?
Jeżeli po spożyciu grzybów dojdzie do pojawienia się niepokojących objawów klinicznych
pod postacią nudności, wymiotów, bólów brzucha itd. należy niezwłocznie zgłosić się do
najbliższej Izby Przyjęć Szpitala lub Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w celu
wdrożenia leczenia.
1. Nie wolno lekceważyć objawów klinicznych jeśli pojawiły się one po spożyciu potraw z
grzybów, spożywanych nawet kilka dni wcześniej.
2. Należy przekazać lekarzowi jak najbardziej szczegółowe dane na temat zbieranych
grzybów tj.: gatunek spożytych grzybów, sposób przygotowania potrawy (grzyby duszone,
smażone, wstępnie gotowane i oddzielone od wywaru), ilość spożytej potrawy, liczbę osób
spożywających potrawę, czas od spożycia do wystąpienia pierwszych objawów chorobowych
Pamiętajmy:
Transport do szpitala i szybkie płukanie
żołądka ratuje życie.
Zatrucia grzybami są najczęściej skutkiem lekkomyślności lub pomyłki. Gubi nas zbytnia
pewność siebie i przekonanie, że doskonale znamy się na grzybach. Często grzybiarze
zbierają grzyby niezbyt znane, a jest ich w Polsce duża rozmaitość.
Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo zatruć grzybami należy stosować się do poniższych
zasad:
1.
Zbieramy grzyby, które dobrze znamy! Jeśli mamy wątpliwości co do
gatunku zebranego przez siebie grzyba należy wyrzuć go!
2.
Nie zbieramy grzybów młodych, bo trudniej jest odróżnić gatunki jadalne
od trujących.
3.
Zrezygnujmy ze zbierania grzybów blaszkowatych, wśród których znajduje
się większość gatunków trujących.
4.
Nie pozwólmy zbierać i jeść grzybów małym dzieciom .
5.
Jeśli kupujemy grzyby na bazarach to:
a) tylko u sprzedawców, do których mamy zaufanie i wiemy, że znają się na
grzybach i/lub posiadają certyfikat sanepidu,
b) grzyby należy kupować w całości –mamy wówczas także możliwość oceny
gatunku grzyba,
c) z grzybami można zgłosić się do stacji sanitarno-epidemiologicznej w
celu ich weryfikacji.
6. Nie kupujmy grzybów przetworzonych (np. suszonych) i mieszanych z
niewiadomego źródła.
7. Nie przechowujmy grzybów w workach foliowych i innych nie
przystosowanych do tego celu opakowaniach.
8. Potrawy z grzybów zjadamy natychmiast po przygotowaniu.
Nie ma uniwersalnego sposobu odróżniania grzybów trujących od jadalnych.
Nigdy nie ufajmy ludowym metodom sprawdzania czy grzyb jest jadalny,
czy nie !.:
 nieprawdą jest, że kilkakrotne gotowanie spowoduje, że nawet grzyb trujący nadaje się
do jedzenia!
 nieprawdą jest, że tylko trujący grzyb nie siwieje po przełamaniu!
 nieprawdą jest, że trujące grzyby mają gorzki smak!
 nieprawdą jest, że trujące grzyby nie są nadgryzione przez zwierzęta leśne!
 nieprawdą jest, że grzyby jadalne to takie, które mają robaki/ślimaki!
 nieprawdą jest, że czernienie cebuli wrzuconej do gotujących się grzybów wskazuje, że
są one trujące!
 nieprawdą jest, że czernienie srebrnej łyżeczki zanurzonej do potrawy grzybowej
pokazuje, że jest ona trująca.
Sytuacja epidemiologiczna zatruć grzybami w Polsce i w województwie lubuskim:
Zatrucia grzybami są poważnym problemem epidemiologicznym. Należą do grupy
zatruć sporadycznych lub typowo rodzinnych - na jedno ognisko przypada zwykle od jednej
do kilku osób. Zatrucia grzybami stanowią niewielki procent ogólnej liczby zatruć
pokarmowych, lecz wysoki wskaźnik zapadalności i zgonów świadczą o niebezpieczeństwie,
jakie niesie za sobą spożywanie grzybów trujących.
W Polsce obserwuje się stały postęp w świadomości społecznej, wiedzy lekarzy oraz
poprawie metod rozpoznawania i leczenia zatruć grzybami.
Dowodem są dane służb sanitarno-epidemiologicznych w Polsce określające liczby
osób, które uległy zatruciu grzybami.
Lp.
Rok
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013 (do 30
Polska -liczba
zatruć
grzybami
126
300
237
66
78
156
125
150
73
90
30
98
40
32
7
Polska zapadalność
Lubuskie – liczba
zatruć grzybami
Lubuskie zapadalność
0,33
0,78
0,61
0,17
0,20
0,41
0,33
0,39
0,19
0,21
0,08
0,26
0,10
0,08
0,02
1
18
8
1
2
0
13
3
1
7
0
9
6
4
0
0,10
1,76
0,78
0,10
0,20
0
1,39
0,33
0,10
0,69
0
0,89
0,59
0,40
0
czerwca
2013)
Sytuacja epidemiologiczna zatruć grzybami w województwie lubuskim
w 2012 roku:
W województwie lubuskim w 2012r. zgłoszono 4 osoby, które uległy zatruciu po spożyciu
potraw z grzybów, podczas gdy w 2011r. odnotowano 6 przypadków zatruć grzybami.
Wszystkie osoby hospitalizowano. Zachorowania zakończone wyzdrowieniem.
Na terenie działalności PSSE w Drezdenku wystąpiło ognisko zatrucia obejmujące 3
osoby.
Ustalono, że podejrzane grzyby, zakwalifikowane zostały przez osoby zbierające jako
kanie. Potrawę z nich spożywały trzy osoby dorosłe, u których pojawiły się objawy
chorobowe - nudności, biegunka, wymioty, bóle brzucha, bóle głowy.
Chorych hospitalizowano w Oddziale Toksykologii Zakładu Opieki Zdrowotnej
Szpitala im. Raszei w Poznaniu. Na podstawie specjalistycznych badań stwierdzono obecność
toksyny muchomora sromotnikowego.
W następstwie zatrucia u dwóch osób doszło do poważnego uszkodzenia wątroby. U
jednej osoby przeprowadzono zabieg transplantacji wątroby, u drugiej osoby wątroba zaczęła
regenerować się samoistnie. Trzecia osoba wykazywała objawy niestrawności.
W wyniku dochodzenia epidemiologicznego ustalono, że osoby chore spożywały
grzyby panierowane w jajku i bułce tartej. Grzyby przed spożyciem nie były gotowane, tylko
umyte w wodzie i namoczone w mleku.
W okresie od 2004 do 2012r. w województwie lubuskim z powodu zatruć grzybami zmarło 5
osób (3 zgony zanotowano w 2005 roku, po jednym w 2008 i 2010 roku).
Najczęstszą przyczyną ostrych zatruć grzybami są bez wątpienia pomyłki gatunków
trujących z jadalnymi.
W celu ochrony zdrowia w stacjach sanitarno-epidemiologicznych są powołani
grzyboznawcy.
Pamiętajmy!
Grzyby należy zbierać mądrze.
Do zalet wynikających z samej czynności zbierania grzybów należą: czynny
odpoczynek wymagający sporo ruchu, kontakt z naturą, możliwość odreagowania stresu życia
codziennego.
Sporządziła: Jolanta Owsińska
Do sporządzenia opracowania wykorzystano:
dane epidemiologiczne NIZP PZH,
dane epidemiologiczne WSSE w Gorzowie Wlkp.,
informacje zawarte w opracowaniu D. Prokopowicz „Rośliny trujące, zwierzęta jadowite”
oraz informacje zawarte na stronach internetowych poświęcone zatruciom grzybami.