Analiza rynku produktów rybnych i rybołówstwa w Bułgarii

Analiza rynku produktów rybnych i
rybołówstwa w Bułgarii
2012-06-22 12:49:49
2
Udział sektora "Rybołówstwo" w produkcie krajowym brutto (PKB) Bułgarii stanowi mniej niż 1%.
Udział sektora "Rybołówstwo" w produkcie krajowym brutto (PKB) Bułgarii stanowi mniej niż 1%.
Liczba aktywnych gospodarstw
W grudniu 2010 r. było 327 gospodarstw rybnych, w tym 176 ciepłowodnych, 72 zimnowodnych, 41 w wodach
słonych, 32 Mieszanych i 6 jesiotrowych.
Łączna produkcja akwakultury w gospodarstwach specjalistycznych
W 2009 r. łączna produkcja akwakultury wyniosła 8572 ton (o 19,7% więcej w porównaniu z 2008 r.).
W ostatnich latach zauważalna jest tendencja zwiększania produkcji akwakultury, która jest skierowana głównie
na rynek krajowy (na przykład, prawie 100% produkowanych ilości karpia jest sprzedawane na rynku krajowym).
Najbardziej znaczącą częścią całkowitej produkcji akwakultury zajmują: pstrąg tęczowy - 34% i karp - 33%.
Odnotowywany jest stabilny rozwój akwakultury morskiej na wodach przybrzeżnych Morza Czarnego – w 2009 r.
produkcja czarnych małż wzrosła o 36% w porównaniu z 2008 r.
Potencjalne możliwości dla bułgarskiej akwakultury to około 65 000 ha powierzchni wody w zbiornikach
słodkowodnych. Całkowita powierzchnia wody wykorzystywanej do hodowli ryb i pozostałych organizmów
wodnych w 2010 r. w istniejących gospodarstwach i zakładach wyniosła 3 326,7 ha (zbiorniki i stawy), przy 2666
ha w 2008 r.
Spodziewana jest kontynuacja tendencji zwiększania produkcji ryb do spożycia i hodowli narybku.
Pozytywny wpływ na rozwój sektora akwakultury będą miały możliwość wspierania go poprzez finansowanie z
Europejskiego Funduszu Rybackiego.
Głównymi zaletami tego podsektora w Bułgarii są szanse na rynku usług, w tym eksport świeżych produktów,
dostępność wody słodkiej, obecność niewykorzystanych zasobów pelagicznych i wysoki potencjał zasobów
ludzkich w połączeniu z niskim kosztem pracy. Korzystne są warunki do wprowadzenia nowych gatunków i
restrukturyzacji produkcji na hodowli bardziej cennych rodzajów ryb - jesiotra, suma, szczupaka, okonia i innych
organizmów wodnych z potencjalnych rynków niszowych i orientacją eksportową.
3
Zgodnie z Krajowym Planem Strategicznym dla Rybołówstwa i Akwakultury (2007-2013), produkcja akwakultury
w Bułgarii może osiągnąć, a nawet przekroczyć 15 000 ton w ciągu najbliższych 10 lat.
To zależy głównie od wsparcia, jakie akwakultury otrzymają od państwa, jak również od zainteresowania
inwestorów w rozwój sektora. Wzrost produkcji akwakultury spowoduje zmniejszenie handlowych połowów na
Morzu Czarnym i rzece Dunaj oraz pozwoli na odzyskanie naturalnej populacji. Jednocześnie produkcja
akwakultury zapewni wystarczające ilości narybku dla innych zbiorników wodnych w kraju. Przede wszystkim
przyczyni się to do ochrony i zrównoważonego rozwoju zasobów połowowych. Wykorzystanie funduszy EFR
stworzy warunki do budowy, rozbudowy, wyposażenia i modernizacji produkcji i przetwórstwa oraz rozwoju
potencjału produkcji produktów rybnych wysokiej jakości.
Całkowity połów ryb i innych produktów wodnych w 2009 r.
W 2009 r. całkowity połów ryb i innych produktów wodnych wyniósł 8 985 ton (o 1,4% mniej w porównaniu z
2008 r.), w tym:
- w Morzu Czarnym - 82,3% całkowitego połowu (lub 7 395 ton);
- w wodach śródlądowy - 16,6% (lub 1,494 ton);
- w rzece Dunaj - 1,1% (lub 96 ton);
Według wstępnych danych, w 2010 r. całkowity połów ryb i innych organizmów wodnych z komercyjnych
połowów wyniósł 10 596 ton, co stanowi 17,9% więcej niż w roku poprzednim. Ilości ryb i innych organizmów
wodnych w badanym okresie przedstawiają się następująco: 9 569 ton w Morzu Czarnym, 74 ton w Dunaju i 953
ton w wodach śródlądowych.
Około 90% całkowitego połowu gatunków ryb morskich były to ryby z rodziny Sprattus sprattus sulinus (różne
podgatunki z rodziny szprot).
Połów najcenniejszego zasobu Morza Czarnego – skarpa (in. turbota) jest przedmiotem ograniczenia ze strony
Wspólnoty (roczna kwota). Agencja Wykonawcza ds. Rybołówstwa i Akwakultury RB co roku prowadzi badania
zapasów ekonomicznie cennych gatunków skarpa i szprot. Na podstawie wyników, Naukowo-Techniczna Rada
Europejska podejmuje decyzję w sprawie możliwości połowowych w Bułgarii. W ostatnich latach utrzymuje się
tendencja zmniejszenia zapasów skarpa, tym samym zmniejsza się kwota połowu, jako jeden ze środków, które
tworzą warunki do naturalnej regeneracji. Kwota w 2009 r. wyniosła 50 ton, w 2010 r. - 48 ton, w 2011 r. została
obniżona do 43,2 ton.
4
W wodach śródlądowych najbardziej znaczące są połowy karpia, karasia i tołpygi.
Połowy bogatej różnorodności pozostałych rodzajów są zmienne i zazwyczaj są to małe ilości. Wiele gatunków
ma charakter sezonowy, a ich dostępność zależy od klimatu i cech migracyjnych.
Aby zapewnić skuteczne zarządzanie zasobami rybnymi Agencja Wykonawcza ds. Rybołówstwa i Akwakultury RB
corocznie prowadzi akcje zarybiania, zgodnie z Planem zarybianie wód śródlądowych cennymi gatunkami, które
przyczyniają się do zwiększenia ich ilości w zbiornikach krajowych.
Produkcja przetworów rybnych
W 2009 r. wyprodukowano 9 502 ton przetworzonych produktów rybnych (o 6,7% mniej niż w 2008 r.).
Zauważalna jest tendencja zmniejszenia produkcji przetworzonych produktów rybnych, prawdopodobnie z
powodu pogorszenia siły nabywczej w czasach kryzysu gospodarczego.
Rybołówstwo i akwakultura są ściśle związane z przetwórstwem żywności oraz wprowadzaniem do obrotu
produktów na rynku. Rośnie różnorodność produktów rybnych, przy największym udziale zamrożonych
produktów rybnych. Z konserw rybnych najwięcej jest makreli, sardynek i szprot. Zwiększa się przetwórstwo
skorupiaków.
Wiele zakładów przetwórczych zostało zmodernizowanych i zrestrukturyzowanych zgodnie z normami i
wymogami UE dotyczącymi jakości i bezpieczeństwa żywności ze środków programu SAPARD.
W 2008 r. przedsiębiorstw zajmujących się przetwarzaniem ryb i innych organizmów wodnych, z wyłączeniem
gotowych posiłków, było 31 (29 w 2007 r.). Łącznie zatrudnionych w podsektorze przetwórstwa ryb i innych
organizmów wodnych (z wyłączeniem gotowych posiłków) w 2008 r. było 1 365 osób.
Spożycie ryb i produktów rybnych
W 2009 r. spożycie ryb i produktów rybnych wyniosło 4,8 kg na gospodarstwo domowe (wzrost o 4,3% w
stosunku do roku poprzedniego). Mimo, że ryby są zdrowe, spożycie w Bułgarii nadal jest niskie z powodu
zmniejszonych możliwości finansowych konsumentów i stosunkowo wysokich cenach niektórych ryb i produktów
rybnych. Dla porównania, średnia roczna konsumpcja ryb w UE wynosi około 25 kg na osobę.
Handel zagraniczny rybami i produktami rybnymi
5
Obroty - w 2009 r. obroty handlowe rybami i produktami rybnymi wyniosły 74 604 tys. USD. W porównaniu z
rokiem poprzednim odnotowano spadek o 1,4%, natomiast w porównaniu z 2007 r. – nastąpił wzrost o 48%.
W 2009 roku obroty handlowe produktami rybnymi stanowiły 1,4% handlu produktami rolnymi i 0,2%
ogólnokrajowego handlu.
Eksport - w 2009 r. wartość eksportu ryb, produktów rybnych i organizmów wodnych wyniósł 16 784 tys. USD
(wzrost o 3,3% w stosunku do roku poprzedniego). Eksport produktów rybnych stanowił 0,6% eksportu
produktami rolnymi i 0,1% ogólnokrajowego.
Import - w 2009 r. całkowity import ryb i produktów rybnych wyniósł 57 820 tys. USD (spadek o 2,7% w
porównaniu z 2008 r.), co stanowiło 2,4% całości importu produktów rolnych i 0,2% ogólnokrajowego.
Saldo - w ostatnich latach, import ryb i produktów rybnych znacznie przewyższa eksport. W 2009 r. saldo handlu
rybami i produktami rybnymi było ujemne i wyniosło minus 41,036 tys. USD.
Stan floty połowowej
Na dzień 06.01.2011 w rejestrze statków rybackich zarejestrowano łącznie 2 340 szt. statków rybackich o
pojemności głównego silnika 63 442,93 KW i łącznym tonażu brutto - 7 929,82 ton. Dominują małe statki
używane głównie w pobliżu brzegu.
Większość połowów w Morzu Czarnym realizuje się w wodach terytorialnych (do 12 mil). Głównymi portami
używanymi przez rybaków do wyładunku są Balchik, Varna, Sozopol i Nessebar.
Działania połowowe są zlokalizowane wzdłuż całego wybrzeża, natomiast hodowle mięczaków są
skoncentrowane w środkowych i północnych obszarach przybrzeżnych.
Źródło: Krajowy Instytut Statystyczny RB (NSI), Agencja Wykonawcza ds. Rybołówstwa i Akwakultury RB.
Opracowano w Wydziale Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Sofii (www.sofia.trade.gov.pl)
6