Pobierz PDF z informacjami

Diagnostyka kaszlu
Kaszel i jego przyczyny
Kaszel to odruch obronny organizmu, który ma za zadanie oczyszczać drogi oddechowe. Może mieć różne
przyczyny, począwszy od zwykłego przeziębienia, kończąc na śmiertelnym nowotworze. Ważne, aby szybko
wykryć jego źródło i podjąć właściwe leczenie. Infekcje dróg oddechowych, wywołane przez bakterie i wirusy,
to jedna z najczęstszych przyczyn męczącego kaszlu. Dzieci są bardziej narażone na zakażenie, ponieważ nie są
odporne na czynniki infekcyjne występujące w środowisku.
Mycoplasma pneumoniae
Choroba wywołana przez bakterię Mycoplasma pneumoniae najczęściej występuje pod postacią zapalenia
górnych dróg oddechowych, tchawicy i oskrzeli. Zakażenie przenoszone jest między ludźmi drogą kropelkową,
tzn. chory w trakcie kaszlu, kichania lub mówienia uwalnia bakterie do otoczenia. Osoby zdrowe ulegają
zakażeniu wdychając drobnoustroje. Mycoplasma pneumoniae jest najczęstszą przyczyną atypowego zapalenia
płuc. W grupie ryzyka są głównie dzieci do 10 roku życia, które zapadają na mykoplazmatyczne zapalenie płuc
10-krotnie częściej w stosunku do ogółu społeczeństwa.
Chlamydophila pneumoniae
Infekcja wywołana Chlamydophila pneumoniae, przenoszona jest drogą kropelkową, powodując zakażenie
dróg oddechowych, tj. zapalenie płuc, oskrzeli, gardła oraz zatok przynosowych. Często współwystępuje z inną
infekcją wirusową lub bakteryjną. 10% atypowego zapalenia płuc spowodowane jest Chlamydophila
pneumoniae. Poważnym następstwem zakażenia jest rozwój dychawicy oskrzelowej, nawracających katarów
nosa, przewlekłego zapalenia gardła i zapalenia zatok. Dodatkowe objawy to ból i zapalenie stawów.
Chlamydophila pneumoniae podejrzewana jest o udział w powstawaniu miażdżycy, choroby wieńcowej,
zapalenia wsierdzia, astmy oraz choroby Alzheimera.
Chlamydia psittaci
Wywołuje ciężko i długotrwale przebiegające zakażenie odzwierzęce przenoszone przez ptaki, nazywane
papuzicą lub ornitozą. Do zainfekowania dochodzi poprzez wdychanie aerozoli z bakteriami. Nosicielami są
głównie papugi, rzadziej gołębie, kanarki i ptactwo gospodarstwa domowego. Chorobę charakteryzuje suchy,
męczący kaszel, gorączka, dreszcze, w późniejszym stadium choroby odkrztuszanie ropno - śluzowej
wydzieliny.
Legionella pneumophila
Legionelloza (choroba legionistów) wywołana jest przez bakterię występującą i rozmnażającą się w wilgotnych
środowiskach, takich jak: zbiorniki stojącej, ciepłej wody, co
ma najczęściej miejsce w termach, klimatyzatorach czy
niektórych typach kąpielisk, w rozpylaczach prysznicowych,
kranach, wannach z hydromasażem i fontannach. Bakteria
dobrze znosi również wodę chlorowaną. Do zakażenia
dochodzi poprzez wdychanie zanieczyszczonych aerozoli lub
zachłyśnięcie się zakażoną wodą. Legionella jest szczególnie
niebezpieczną bakterią, ponieważ jej obecność w zbiornikach
wody pitnej może wywołać epidemię! Osobami najbardziej
podatnymi na zakażenie są palacze, osoby starsze oraz osoby z
upośledzoną odpornością.
Bordetella pertussis
Krztusiec (koklusz) to ostra choroba zakaźna przenoszona
drogą kropelkową. Bakteria, która ją wywołuje, atakuje i
niszczy komórki nabłonkowe dróg oddechowych. Wyjątkowo
groźna jest toksyna krztuścowa, która drażni oskrzela
wywołując długotrwałe zwalczenia infekcji. Z uwagi na bardzo ciężki przebieg zakażenia i wysoką
śmiertelność u małych dzieci i niemowląt, wprowadzono obowiązkowe szczepienia, dlatego obecnie krztusiec
częściej atakuje osoby dorosłe i starsze. Szczególnie narażone są osoby nieszczepione bądź o osłabionej
odporności. Głównym objawem zakażenia krztuścem jest kaszel napadowy, trwający nawet kilka miesięcy. W
Polsce, od 2006 roku notuje się wzrost zakażeń krztuścem.
Po co diagnozować przyczyny kaszlu?
Ustalenie przyczyny kaszlu jest niezmiernie istotne, ponieważ w przypadku atypowych chorób układu
oddechowego, rutynowo podawane antybiotyki są nieskuteczne. Jedynie wykrycie źródła choroby oraz
podjęcie właściwego leczenia może doprowadzić do zwalczenia infekcji.
Badania laboratoryjne
W przypadku zakażeń układu oddechowego dostępnych jest wiele testów laboratoryjnych, które pozwalają
określić przyczynę oraz stadium zakażenia. Najczęściej stosowane są testy wykrywające obecność
specyficznych przeciwciał wytworzonych przez organizm w celu obrony przed zakażeniem.
Przeciwciała klasy IgM:Laboratoryjny znacznik świeżego zakażenia. Najczęściej występują na samym
początku infekcji, następnie stężenie przeciwciał opada.
Przeciwciała klasy IgG:Pojawiają się we krwi chorego nieco później i ich stężenie szybko narasta w trakcie
przebiegu infekcji. Wykazanie wyraźnego wzrostu stężenia specyficznych przeciwciał klasy IgG (w
powtórnym badaniu przeprowadzonym po dwóch tygodniach), jest potwierdzeniem ostrej choroby zakaźnej.
Przeciwciała klasy IgA:Obecne są np. we krwi i w wydzielinach dróg oddechowych, dlatego odgrywają ważną
rolę w zwalczaniu zakażeń oskrzeli i płuc. W trakcie ostrych chorób układu oddechowego często wykrywane są
wysokie stężenia przeciwciał IgA we krwi pacjenta. Po chorobie zwykle opadają do niskich lub
niewykrywalnych wartości.
Inną metodą jest wykrywanie antygenów bakterii w materiale klinicznym pobranym od pacjenta.
Rekomendowane badania
1/ Wykrywanie przeciwciał klasy IgA, IgG lub IgM przeciwko:
Mycoplasma pneumoniae
Chlamydophila pneumoniae
Chlamydia psittaci
Legionella pneumophila
Bordetella pertussis
2/ wykrywanie antygenów bakterii
Mycoplasma pneumoniae – bezpośrednio w materiale pobranym z dróg oddechowych
Chlamydophila pneumoniae - bezpośrednio w materiale pobranym z dróg oddechowych
Legionella pneumophila – w moczu
Streptococcus pneumoniae – w moczu
3/ wykrywanie antygenów wirusów