docHISTORIA KLASA I GIMNAZJUM
download 
Reklamacja Transkrypt
HISTORIA KLASA I GIMNAZJUM
HISTORIA KLASA I GIMNAZJUM - wymagania edukacyjne. OCENA OCENA OCENA DOPUSZCZAJĄCA DOSTATECZNA DOBRA Rozdział I. Wprowadzenie do historii – wymienia rodzaje – prawidłowo posługuje się – podaje różne źródeł historycznych i pojęciami: historia, źródło znaczenia słowa podaje ich przykłady historyczne, cywilizacja, archeologia cywilizacja – prawidłowo posługuje –potrafi wyjaśnić powiedzenie – prawidłowo się pojęciami: wiek, „Historia jest nauczycielką życia” posługuje się tysiąclecie, nasza era, – prawidłowo posługuje się pojęciem: cezura przed naszą erą, pojęciami: chronologia, periodyzacja, milenium, epoka – potrafi zaznaczyć – określa na podstawie daty rocznej chronologicznie daty na wiek danego wydarzenia osi czasu – oblicza, ile czasu minęło od – wymienia epoki wydarzenia p.n.e. do wydarzenia w n.e. OCENA BARDZO DOBRA OCENA CELUJĄCA – wymienia nauki pomocnicze historii i określa przedmiot ich badań – wyjaśnia, na czym polega selekcja źródeł i krytyka źródeł – wyjaśnia pojęcie Anno Domini – prawidłowo posługuje się pojęciem: historiografia – wyjaśnia znaczenie źródeł w odtwarzaniu procesu historycznego – podaje przykłady mierzenia czasu na przestrzeni dziejów i w różnych kulturach – prawidłowo posługuje się pojęciami: australopitek, Homo erectus, Homo habilis, mezolit – ocenia znaczenie rolnictwa, hodowli i wytopu metali w życiu ludzi pierwotnych – prawidłowo posługuje się pojęciami: system irygacyjny, niewola babilońska, zikkurat – samodzielnie interpretuje – ocenia znaczenie wynalezienia pisma dla rozwoju cywilizacji – wyjaśnia znaczenie religii w życiu Egipcjan – porównuje Dekalog z wyznaniami zmarłego na sądzie Ozyrysa Rozdział II. Narodziny człowieka i początki cywilizacji – potrafi porównać koczowniczy i osiadły tryb życia – omawia skutki rewolucji neolitycznej – wskazuje na mapie tereny „Żyznego Półksiężyca”, – wskazuje na mapie Mezopotamię, rzeki Eufrat i Tygrys, Babilon – wymienia osiągnięcia Sumerów – prawidłowo posługuje się pojęciami: Homo sapiens, paleolit, neolit, rewolucja neolityczna, ewolucja, neandertalczyk, epoka brązu, epoka żelaza – potrafi wyjaśnić, na czym polegała rewolucja neolityczna – prawidłowo posługuje się pojęciami: Mezopotamia, Sumerowie, Babilon, miasto-państwo, pismo klinowe, monarchia despotyczna, politeizm, rządy teokratyczne – określa warunki naturalne – wymienia kolejne etapy ewolucji człowieka – wskazuje na mapie Asyrię – rozpoznaje zabytki starożytnego Egiptu – prawidłowo posługuje się pojęciami: szabat, 1 – wyjaśnia, na czym polegała zasada „oko za oko, ząb za ząb” – wskazuje na mapie Egipt, Deltę Nilu – wymienia głównych bogów Egiptu – wymienia osiągnięcia Egipcjan z zakresu nauki, architektury, sztuki – wskazuje na mapie Palestynę, Jordan – określa położenie geograficzne Palestyny i jego wpływ na warunki życia ludności Mezopotamii i ich wpływ na życie Talmud, naród ludzi wybrany, – wyjaśnia, na czym polegała diaspora, nierówność prawa zawartego w antysemityzm kodeksie – omawia krótko – określa rolę rzeki dla powstania działalność państwa egipskiego Abrahama, – prawidłowo posługuje się Dawida, pojęciami: faraon, piramidy, mumia Salomona – charakteryzuje społeczeństwo – zna główne egipskie założenia – prawidłowo posługuje się judaizmu pojęciami: Biblia, Stary Testament, Tora, synagoga, monoteizm, judaizm, dekalog, mesjasz, prorok, Arka Przymierza – omawia działalność Mojżesza Rozdział III: Cywilizacja Hellenów – wskazuje na mapie: – prawidłowo posługuje się – wymienia Półwysep Bałkański, pojęciami: kultura minojska, kultura zabytki kultury półwysep Peloponez, mykeńska, alfabet grecki, kolonizacja minojskiej Morze Jońskie, Morze – zauważa różnice między życiem – prawidłowo Egejskie, Morze ludów Starożytnego Wschodu a posługuje się Śródziemne, Ateny, życiem Greków pojęciami: Spartę – podaje przyczyny i skutki Hellada, – omawia warunki kolonizacji greckiej Hellenowie, naturalne Grecji i ich – opowiada, o czym mówią Iliada i oligarchia, wpływ na zajęcia Odyseja i podaje autora tych dzieł olimpiada, ludności – prawidłowo posługuje się gimnazjon – prawidłowo posługuje pojęciami: polis,obywatel, agora, ostracyzm, strateg, się pojęciami: igrzyska, monarchia rada pięciuset, zgromadzenie ludowe, – porównuje igrzyska starożytne i – prawidłowo demokracja współczesne posługuje się – pokazuje na mapie – omawia działalność Peryklesa pojęciami: Spartę i określa jej – omawia najważniejsze zasady geruzja, efor, 2 źródła historyczne – prawidłowo posługuje się pojęciami: mumifikacja, sarkofag – wyjaśnia zwroty: plagi egipskie, hiobowe wieści, manna z nieba, zamienić się w słup soli, pójść na łono Abrahama – wyjaśnia genezę tytułu Iliada oraz okoliczności powstania dzieł Homera -omawia formy sprawowania władzy w polis – porównuje ustrój demokracji ateńskiej z demokracją naszego państwa – wskazuje wady demokracji – porównuje ustrój Sparty i Aten – dokonuje analizy tekstu źródłowego – omawia przyczyny i – określa wpływ kultury minojskiej i mykeńskiej na życie Greków – ocenia rolę alfabetu greckiego dla rozwoju kultury europejskiej – porównuje szkołę grecką i współczesną – dowodzi wyższości demokracji nad innymi formami ustrojowymi – wyjaśnia rolę wychowania spartańskiego w funkcjonowaniu państwa – ocenia wojnę peloponeską i jej położenie – wskazuje na mapie: zasięg imperium perskiego w V w. p.n.e., Maraton, Termopile, Salaminę – potrafi dopasować dowódców: Miltiadesa, Leonidasa, Temistoklesa do bitew – opowiada, w jaki sposób Grecy wyobrażali sobie bogów – wymienia głównych bogów greckich i ich dziedziny – pokazuje na mapie Olimp – wymienia zabytki architektury i kultury greckiej – określa przedmiot działalności Tukidydesa, Hipokratesa, Herodota – lokalizuje na mapie Macedonię i zasięg podbojów Aleksandra Wielkiego demokracji – prawidłowo posługuje się pojęciami: wychowanie spartańskie, wypowiedź lakoniczna – charakteryzuje i ocenia wychowanie spartańskie – prawidłowo posługuje się pojęciami: hoplita, falanga – na osi czasu umieszcza w kolejności chronologicznej daty bitew z Persami – podaje przyczyny i skutki wojny peloponeskiej – prawidłowo posługuje się pojęciami: politeizm, wyrocznia, mit, heros – wymienia różnice między wierzeniami Żydów i Greków – prawidłowo posługuje się pojęciami: filozofia, filozof – omawia działalność Sokratesa, Arystotelesa, Platona – prawidłowo posługuje się pojęciami: akropol, Partenon, sztuka antyczna, tragedia, komedia, dramat – charakteryzuje styl: dorycki, joński, koryncki – przedstawia Fidiasza i Sofoklesa, wymienia ich dzieła – prawidłowo posługuje się pojęciami: monarchia, imperium, kultura hellenistyczna – omawia na podstawie mapy trasę podbojów Aleksandra Wielkiego – wyjaśnia konsekwencje polityki heloci – prawidłowo posługuje się pojęciami: wojna peloponeska, związek koryncki, związek – wymienia dowódców wojsk perskich Dariusza i Kserksesa – analizuje źródła pisane i ikonograficzne – prawidłowo posługuje się pojęciami: cynicy, stoicy, epikurejczycy – wymienia rzeźbiarzy: Polikleta, Myrona i ich dzieła – prawidłowo posługuje się pojęciami: państwa hellenistyczne, węzeł gordyjski 3 konsekwencje wojen grecko-perskich – prawidłowo posługuje się pojęciami: antropomorfizm, pytyjska odpowiedź – podaje podobieństwa występujące między wiarą mieszkańców Grecji, Egiptu, Mezopotamii – omawia działalność Talesa z Miletu, Heraklita, Demokryta – prawidłowo posługuje się pojęciami: kanon, styl czarnofigurowy, czerwonofigurowy, okresy archaiczny, klasyczny i hellenistyczny konsekwencje dla Greków – wyjaśnia rolę religii w utrwalaniu więzi między Grekami – udowadnia, że filozofia jest istotnym elementem europejskiego dziedzictwa kulturowego – omawia wkład Greków w rozwój cywilizacji śródziemnomorskiej i europejskiej – dostrzega elementy kultury greckiej obecne we współczesności – ocenia stosunek Aleksandra do ludów podbitych – wyjaśnia genezę monarchii hellenistycznych – charakteryzuje kulturę hellenistyczną i podaje jej przykłady Aleksandra Wielkiego Rozdział IV: Cywilizacja Rzymian – wskazuje na mapie Półwysep Apeniński, rzekę Tyber – wymienia ważniejszych bogów rzymskich i ich dziedziny – zaznacza na osi czasu datę założenia Rzymu i określa wiek tego wydarzenia – wymienia najważniejszych urzędników w republice – zaznacza na osi czasu okres monarchii i okres republiki, powstanie Spartakusa – wymienia przyczyny powstania niewolników – w oparciu o mapę wymienia tereny podbite przez Rzymian w okresie republiki – w oparciu o mapę wymienia tereny podbite przez Rzymian w okresie cesarstwa – wymienia przyczyny upadku republiki – wymienia głównych twórców i ich dzieła: Wergiliusza, Horacego, – prawidłowo posługuje się pojęciami: patrycjusze, plebejusze, republika, Italia – wymienia Remusa, Romulusa i Eneasza jako legendarnych założycieli Rzymu – charakteryzuje religię Rzymu – wymienia przyczyny ekspansji Rzymu – prawidłowo posługuje się pojęciami: monarchia, republika, senat, dyktatura, trybun ludowy, zgromadzenie ludowe, prawo weta, niewolnik, gladiator – charakteryzuje ustrój republiki rzymskiej – wyjaśnia przyczyny konfliktów społecznych w czasach republiki – prawidłowo posługuje się pojęciami: legion, wojny punickie, Kartagina, Galia, Imperium Romanum, – omawia działalność Juliusza Cezara, Hannibala – wymienia przyczyny upadku republiki, wojen punickich – prawidłowo posługuje się pojęciami: imperator, pryncypat, romanizacja, urbanizacja – omawia działalność Oktawiana Augusta – prawidłowo posługuje się pojęciami: Lacjum, Latynowie, Etruskowie, Italikowie – prawidłowo posługuje się pojęciami: kolegialność, cenzor, pretor, proletariusz, – prawidłowo posługuje się pojęciami: prowincja, triumwirat, weteran – dominat, idy marcowe, portyk, prawo dwunastu tablic, kalendarz juliański, Circus Maximus – wymienia głównych twórców i ich dzieła: Owidiusza, Liwiusza – prawidłowo 4 – na podstawie mapy omawia proces podboju Italii – określa rolę Etrusków w rozwoju cywilizacji Półwyspu Apenińskiego – opisuje przemiany ustrojowe w Rzymie od V do I w. p.n.e. – wyjaśnia zasadę kolegialności – wyjaśnia znaczenie powiedzenia „Chleba i igrzysk” – opisuje powstanie Imperium Romanum – omawia przemiany w społeczeństwie rzymskim w okresie cesarstwa – porównuje zakres władzy cesarskiej w okresie pryncypatu i dominatu – wyjaśnia zasady prawa rzymskiego – ocenia rolę prawa rzymskiego dla kultury europejskiej – wyjaśnia, w jaki sposób – wyjaśnia związek między ekspansją terytorialną a zmianami społecznymi – wyjaśnia rolę niewolników w gospodarce państwa – ocenia skutki powstania niewolników dla państwa rzymskiego – analizuje schemat ustrojowy republiki rzymskiej – omawia działalność Pompejusza, Marka Krassusa – ocenia politykę Rzymian wobec podbitej ludności – wyjaśnia konsekwencje romanizacji prowincji – na podstawie źródeł ikonograficznych charakteryzuje architekturę rzymską – wyjaśnia wpływ kultury helleńskiej na kulturę rzymską – określa konsekwencje rozpowszechnienia się chrześcijaństwa dla Kościoła i cesarstwa – ocenia skutki najazdu Cycerona, Tacyta, Cezara, Senekę – wymienia osiągnięcia techniczne Rzymian – wskazuje na mapie Palestynę – omawia zasady religii chrześcijańskiej – podaje i zaznacza na osi czasu daty: 1 r. n.e., 313 r. n.e., 381 r. n.e. 395 r. n.e. – wymienia przyczyny upadku Imperium Rzymskiego – wymienia plemiona, które najechały imperium – wskazuje na mapie Konstantynopol, Cesarstwo Zachodniorzymskie, Cesarstwo Wschodniorzymskie – prawidłowo posługuje się posługuje się pojęciami: Forum Romanum, pojęciami: akwedukt, termy, romanizacja, latyfundium, amfiteatr, łuk triumfalny, kopuła, insygnia, języki Panteon, prawo, kodeks romańskie – wyjaśnia związek między – określa przyczyny kulturą Greków i Rzymian podziału – prawidłowo posługuje się Imperium pojęciami: Ewangelia, apostoł, Rzymskiego chrześcijaństwo, papież, biskup, edykt mediolański, Nowy Testament, herezja – omawia rolę Jezusa w procesie narodzin chrześcijaństwa – omawia działalność Jezusa, Herodota, Teodozjusza Wielkiego, Konstantyna Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: barbarzyńca, wędrówki ludów, Cesarstwo Wschodniorzymskie, Zachodniorzymskie, Bizancjum, wandalizm chrześcijaństwo stało się religią panującą w Rzymie – omawia działalność Nerona, Dioklecjana – prawidłowo posługuje się pojęciami: katakumby, sobór, dogmat – porównuje chrześcijaństwo z judaizmem i kultami Wschodu – wskazuje na mapie Rawennę, trasy wędrówki ludów barbarzyńców na Rzym – omawia działalność Justyniana I – rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury arabskiej – potrafi wymienić kilka współczesnych państw arabskich – prawidłowo posługuje się pojęciami: kalif, – omawia różnice między Kościołem rzymskokatolickim a prawosławnym – porównuje kulturę zachodniorzymską i bizantyńską – wyjaśnia znaczenie Mekki i Medyny dla współczesnych Rozdział: Wczesne średniowiecze – wskazuje na mapie Konstantynopol, Bizancjum – wymienia osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury i sztuki – wskazuje na mapie Półwysep Arabski, Mekkę, Medynę – wymienia podstawowe zasady islamu – prawidłowo posługuje się pojęciami: schizma, prawosławie, ikona, fresk, mozaika – rozpoznaje na ilustracjach zabytki architektury bizantyńskiej – charakteryzuje religię prawosławną – podaje znaczenie dat: 1054 r., 1453 – prawidłowo posługuje się pojęciami: patriarcha, ikonostas – określa przyczyny schizmy wschodniej – prawidłowo posługuje się pojęciami: 5 – wymienia kilka osiągnięć naukowych Arabów – wymienia postanowienia traktatu w Verdun – lokalizuje na mapie terytorium państwa Karola Wielkiego, państwa powstałe po traktacie w Verdun – podaje datę traktatu w Verdun i koronacji Karola Wielkiego – wyjaśnia, kim byli Normanowie – wymienia konsekwencje najazdów Normanów – wyjaśnia zasady lenne – wymienia obowiązki seniora i wasala – prawidłowo posługuje się pojęciami: islam, Koran, jałmużna, muzułmanin, meczet – omawia działalność Mahometa – podaje rok 622 jako początek islamu – na podstawie mapy omawia ekspansję islamu – wymienia cechy charakterystyczne dla sztuki arabskiej – prawidłowo posługuje się pojęciami: Karolingowie, koronacja, dziesięcina – omawia działalność Karola Wielkiego – prawidłowo posługuje się pojęciami: Rzesza Niemiecka, Wikingowie, – wyjaśnia konsekwencje rozpadu monarchii Karola Wielkiego – wyjaśnia, kim byli Otton I, Otton III, Wilhelm Zdobywca – prawidłowo posługuje się pojęciami: senior, wasal, lenno, feudalizm, immunitet, hołd, inwestytura – interpretuje schemat organizacji społeczeństwa feudalnego majordom, kapitularz – wyjaśnia znaczenie daty 962 r. – prawidłowo posługuje się pojęciami: komendacja, suzeren, domena, patrymonium teokracja, Beduini, minaret – omawia działalność Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Małego – prawidłowo posługuje się pojęciami: regencja, Waregowie, uniwersalizm – wyjaśnia przyczyny i mechanizm funkcjonowania społeczeństwa feudalnego wyznawców islamu – dostrzega podobieństwa i różnice między islamem a innymi religiami monoteistycznymi – ocenia cywilizacyjną rolę islamu – wyjaśnia rolę prawa w funkcjonowaniu państwa – ocenia dokonania Karola Wielkiego – charakteryzuje renesans karoliński – wyjaśnia, na czym polegała koncepcja uniwersalistyczna Ottona III – ocenia realność tej koncepcji -ocenia konsekwencje dla państwa stosowania zasady „wasal mego wasala nie jest moim wasalem Rozdział VI: Europa i Polska w okresie panowania Piastów – wskazuje na mapie – prawidłowo posługuje się obszary, na których pojęciami: ród, plemię, dynastia, zamieszkiwały plemiona chrystianizacja, państwo polskie i sąsiedzi – omawia działalność Mieszka – wymienia nazwy plemion – wyjaśnia znaczenie chrztu dla – wymienia – wyjaśnia znaczenie daty przyczyny przyjęcia 972 r. chrztu przez – omawia genezę Mieszka I powstania państwa – prawidłowo polskiego 6 – odtwarza ewolucję społeczeństwa od formacji rodowej do państwowej – wyjaśnia, na czym polegało znaczenie – opowiada o misji św. dalszych dziejów Polski Wojciecha – prawidłowo posługuje się – wskazuje na mapie pojęciami: biskupstwo, plemiona Prusów arcybiskupstwo, relikwie – wymienia reformy – wymienia skutki zjazdu przeprowadzone przez gnieźnieńskiego i biskupstwa Kazimierza Odnowiciela utworzone po zjeździe, wskazuje – wymienia postanowienia je na mapie konkordatu wormackiego – wskazuje na mapie zdobycze – wskazuje na mapie terytorialne B. Chrobrego dzielnicę senioralną oraz – wyjaśnia znaczenie dat: poszczególne dzielnice 966r.,1000 r., 1018 r., 1025 r. – wymienia synów – prawidłowo posługuje się Bolesława Krzywoustego pojęciami: kasztelan, możni i ich dzielnice – omawia działalność Mieszka II, – wymienia datę i Bezpryma, Kazimierza przyczyny sprowadzenia Odnowiciela Krzyżaków do Polski – prawidłowo posługuje się – wymienia datę najazdu pojęciami: uniwersalizm, Tatarów i bitwy pod konkordat, herezja, inkwizycja Legnicą – – omawia działalność Grzegorza – wyjaśnia, kim byli: VII, Henryka IV Konrad Mazowiecki, – wyjaśnia istotę sporu między Henryk Pobożny papiestwem i cesarstwem – wymienia warstwy stanu – wyjaśnia sens powiedzenia mieszczańskiego w „pójść do Canossy” średniowieczu – prawidłowo posługuje się – charakteryzuje pojęciami: testament, rozbicie poszczególne stany dzielnicowe, zasada senioratu, – wyjaśnia, kim był Gall dzielnica senioralna, senior, Anonim junior – prawidłowo posługuje się – opowiada o konflikcie z pojęciami: parlament, biskupem Stanisławem przywilej, stan, sobór – wyjaśnia znaczenie daty 1076 – wyjaśnia znaczenie dat: – wymienia w kolejności posługuje się pojęciem: kanonizacja – omawia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego, w tym uzyskanie własnej metropolii – wyjaśnia przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne kryzysu – omawia proces podboju Pomorza – wyjaśnia, kim byli: Władysław Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Mieszko III Stary, Batu-Chan, Henryk Brodaty, Henryk IV Probus – wyjaśnia przyczyny walk między książętami – wyjaśnia, kim był Wincenty Kadłubek – porównuje osadnictwo na prawie polskim i na prawie 7 – porównuje terytorium państwa polskiego na początku i na końcu panowania Bolesława Chrobrego. – prawidłowo posługuje się pojęciami: symonia, nepotyzm, ruch kluniacki, inwestytura – omawia działalność Innocentego III – wyjaśnia znaczenie dat: 1075 r., 1077 r., 1122 r. – ocenia skutki konfliktu z biskupem Stanisławem – wskazuje na mapie państwo Henryków Śląskich, zasięg najazdów Mongołów – wyjaśnia różnicę między monarchią patrymonialną a stanową – omawia konsekwencje wydania Wielkiej Karty Swobód – opisuje przyczyny i konsekwencje konfliktu między Filipem IV – omawia okoliczności utraty Pomorza Gdańskiego – na podstawie mapy koronacji w średniowieczu – ocenia politykę Bolesława Chrobrego – ocenia reformy Kazimierza Odnowiciela – omawia konsekwencje konkordatu wormackiego – wyjaśnia genezę sukcesów armii mongolskiej – ocenia działalność zjednoczeniową Piastów – wyjaśnia proces powstawania społeczeństwa stanowego – wyjaśnia znaczenie prawa składu dla rozwoju miast – wyjaśnia różnice między ideą uniwersalizmu a ideą suwerennej władzy – wymienia czynniki sprzyjające i utrudniające jednoczenie ziem polskich – ocenia wagę reform wewnętrznych Kazimierza Wielkiego chronologicznej władców piastowskich od Mieszka I do Bolesława Krzywoustego – wyjaśnia przyczyny konfliktu między Zbigniewem a Bolesławem – omawia zasady podziału państwa dokonanego przez Bolesława Krzywoustego – wymienia konsekwencje rozbicia dzielnicowego – posługuje się pojęciami: trójpolówka, czynsz, dziesięcina, stan, cech, inicjał, monarchia patrymonialna, monarchia stanowa, prawo niemieckie, prawo polskie, sołtys, wójt, burmistrz, patrycjat, pospólstwo, plebs – wyjaśnia, na czym polegało osadnictwo na prawie niemieckim – porównuje monarchię patrymonialną i stanową – przedstawia próby jednoczenia ziem polskich – wyjaśnia znaczenie koronacji dla jednoczenia państwa – posługuje się pojęciami: uniwersytet, kodyfikacja – wyjaśnia znaczenie daty 1364 – uzasadnia, dlaczego Kazimierz nosi przydomek „Wielki” – wymienia stany w Polsce i – posługuje się pojęciami: krótko je charakteryzuje szlachta, unia personalna, 1308 r., 1320 r., 1331 r., 1333 r. – wymienia dokonania Kazimierza Wielkiego w zakresie polityki wewnętrznej niemieckim – prawidłowo posługuje się pojęciami: templariusze, schizma zachodnia, immunitet, renta feudalna – wyjaśnia znaczenie dat: 1343 r., 1370 r. – wskazuje na mapie zmiany terytorialne w Polsce za Kazimierza Wielkiego wymienia ziemie, które nie znalazły się w granicach odbudowanego państwa polskiego – wyjaśnia motywy, jakimi kierował się Kazimierz Wielki w polityce zagranicznej – posługuje się pojęciami: – wyjaśnia okoliczności przejęcia władzy przez 8 – omawia rolę stanów w państwie przywilej, możnowładztwo, monarchia stanowa – omawia rządy Andegawenów immunitet, prawo rycerskie, herb, starosta, Ludwika Węgierskiego – omawia konsekwencje przywileju koszyckiego Rozdział: Europa i Polska w okresie panowania Jagiellonów – wskazuje na mapie – prawidłowo posługuje się miejsca związane z wielką pojęciem: unia personalna wojną z Krzyżakami – wymienia przyczyny i – wymienia postanowienia postanowienia unii w Krewie pokoju w Toruniu – wyjaśnia znaczenie dat: 1385 r., 1410 r., 1411 r. – wyjaśnia przyczyny konfliktu polsko-krzyżackiego – wyjaśnia, kim był – prawidłowo posługuje się Władysław Warneńczyk pojęciami: unia, sułtan – wskazuje na mapie tereny – wymienia konsekwencje klęski podbite przez Turków w pod Warną dla Polski i Europy Europie w XV w. oraz – na osi czasu umieszcza daty: Konstantynopol, Warnę, 1444 r., 1453 r. i wyjaśnia ich Adrianopol znaczenie – wskazuje na mapie ziemie – prawidłowo posługuje się wcielone do Polski na pojęciami: Prusy Królewskie, mocy drugiego pokoju pospolite ruszenie, lenno toruńskiego, Państwo – wyjaśnia, dlaczego powstał Zakonne Związek Pruski, przyczyny wojny – wskazuje na mapie szlak trzynastoletniej wiślany – wymienia postanowienia – wyjaśnia, kim był drugiego pokoju toruńskiego Kazimierz Jagiellończyk – wyjaśnia znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego dla Polski – wymienia dzieła literatury – posługuje się pojęciami: witraż, średniowiecza bazylika, nawa, portal, gotyk – rozpoznaje na ilustracjach – podaje cechy charakterystyczne budowle w stylu stylu romańskiego i gotyckiego romańskim i gotyckim – wyjaśnia związek sztuki z – określa pozytywne i negatywne skutki podpisania unii – ocenia znaczenie zwycięstwa grunwaldzkiego – posługuje się pojęciami: janczar – wyjaśnia, kim byli Zbigniew Oleśnicki, Jan Hunyadi – prawidłowo posługuje się pojęciami: wojska zaciężne, inkorporacja, zakon inflancki – wyjaśnia, kim był Piotr Dunin – na podstawie tekstu źródłowego ocenia postawę szlachty w czasie nieobecności króla Władysława Warneńczyka – ocenia skutki bitwy pod Warną – na podstawie tekstu źródłowego omawia politykę zakonu krzyżackiego w Prusach po bitwie pod Grunwaldem – wskazuje na mapie główne zamki krzyżackie – prawidłowo posługuje się pojęciami: triwium, transept – wymienia przedmioty nauczane w średniowiecznych szkołach – opisuje obiekty architektoniczne z wykorzystaniem poznanych pojęć 9 religią, na czym polegał uniwersalny charakter kultury średniowiecza – wymienia dzieła sztuki – prawidłowo posługuje się średniowiecznej pojęciem: pergamin – wskazuje na mapie zasięg – omawia działalność Galla panowania dynastii Anonima, Jana Długosza Jagiellonów pod koniec XV w. – omawia działalność Jana – posługuje się pojęciami: Husa, Franciszka z Asyżu husytyzm, ekskomunika, inkwizycja – wyjaśnia, na czym polegał spór papieża z soborem – omawia wpływ Kościoła na rozwój nauki, kultury, oświaty – opisuje stosunek Kościoła do wyznawców innych religii – wymienia najważniejsze – prawidłowo posługuje się wartości w życiu pojęciami: relikwia, pielgrzym, człowieka cech, teologia średniowiecznego – wyjaśnia, jaką rolę pełniły zakony – prawidłowo posługuje się pojęciami: iluminacja, absyda, prezbiterium – prawidłowo posługuje się pojęciami: koncyliaryzm, kurialiści, skryptorium – rozpoznaje na ilustracjach wybrane dzieła sztuki średniowiecznej – omawia działalność Aleksandra VI, Tomasza z Akwinu – wymienia miejsca – porównuje postrzeganie pielgrzymek w świata przez ludzi średniowieczu średniowiecza i – opisuje poglądy współczesnych Tomasza z Akwinu 10 – omawia działalność Wincentego Kadłubka, Pawła Włodkowica – ocenia rolę Kościoła w średniowieczu, jego wpływ na społeczeństwo i państwo – określa wpływ myśli filozofów starożytnych na nauki głoszone przez Tomasza z Akwinu i św. Augustyna
