docArt. 18 ust. 1 Ustawa z dnia 10 kwiet
download 
Reklamacja Transkrypt
Art. 18 ust. 1 Ustawa z dnia 10 kwiet
SIMEN Spis treści OD REDAKCJI 3 Drodzy Czytelnicy! Życzymy Wam, aby Nowy Rok 2010 obdarzył Was sukcesami osobistymi i zawodowymi, spełnił wszystkie Wasze najskrytsze marzenia i pozwolił zrealizować nawet najśmielsze plany. Zarząd i Pracownicy BRILUX S.A. ELGO Lighting Industries S.A. oraz Redakcja kwartalnika “Oświetlenie INFO” Spis treści Aktualności firmowe ................................................................................................................................................ 4 Aktualności z branży ................................................................................................................................................ 6 Kampania promocyjna strony internetowej www.elektrorady.pl ..................................................... 14 ŚWIATŁO 2010 Światłe umusły i jasne rozwiązania ............................................................................................. 16 Marka ELGO na targach Hong Kong Light Fair 2010 ............................................................................ 18 ACRON 200SR2 moze być stosowany na terenach PKP ...................................................................... 20 Podwójny „Laur Klienta 2009” .......................................................................................................................... 22 Szkolimy nie tylko w ELGO .................................................................................................................................. 23 Nowe foldery informacyjne z serii ProductLine ..................................................................................... 24 To działa! Program ExpoLine ............................................................................................................................. 28 Alfa Elektro 20 lat na rynku ................................................................................................................................. 30 25 lat w ELGO – rozmowa z Wiesławem Wiatrkiem ............................................................................. 32 Profesor Jerzy Bąk .................................................................................................................................................... 34 ADVISION high-end oświetlenia ulic i terenów otwartych ............................................................. 36 SIMEN – nowoczesna oprawa typu „downlight” z ELGO .................................................................. 42 ARION i MATIS – proste i niezawodne „downlighty” z ELGO ......................................................... 44 Mrozoodporne oprawy przemysłowe DUST FR ..................................................................................... 46 ACRICHE S4 – energooszczędna alternatywa dla żarówek świecowych ................................ 48 Oszczędzają bogaci – kazdemu się opłaci ................................................................................................ 50 Prawne aspekty wymiany oświetlenia drogowego ............................................................................. 55 Wymagania dotyczące ekoprojektu ............................................................................................................. 58 Oprawy drogowe ACRON z ELGO oświetlą obwodnicę Gostynina ............................................ 63 Iluminacja – sposób na świetlną promocję miast cz.II ....................................................................... 66 LED Line News ........................................................................................................................................................... 74 EDISON OPTO – podsumowanie 2009 ........................................................................................................ 76 Diody LED w reflektorach samochodowych ........................................................................................... 78 Oprawy drogowe ze źródłami światła LED ............................................................................................... 80 Suplement do katalogów BRILUM i ELGO ................................................................................................. 83 4 AKTUALNOŚCI Grupa BRILUX na Hong Kong Light Fair 2009 Dwa „Laury Klienta 2009” dla Grupy BRILUX Fabryka ELGO Lighting Industries S.A. zaprezentowała oprawy drogowe ADVISION, ACRON 200 i ACRON 100 na II Lubelskich Targach Energetycznych ENERGETICS 2009. Ta branżowa impreza miała miejsce w Centrum TargowoWystawienniczym Międzynarodowych Targów Lubelskich S.A. w dniach 18-20 listopada. Stoisko ELGO cieszyło się dużym zainteresowaniem, głównie za sprawą oprawy drogowej ADVISION, w której zastosowana jest innowacyjna technologia LED. Odwiedzającym nie tylko podobało się jej nowoczesne wzornictwo, ale także zaimponowały parametry techniczne i świetlne. Zainteresowaniem cieszyły się także oprawy z rodziny ACRON. W tym roku, już po raz trzeci, konsumenci zdecydowali o przyznaniu firmie Brilux S.A. tytułu „Laur Klienta 2009” w kategorii „Żarówki”. Po raz drugi z kolei jest to laur w kolorze złotym. W wyjątkowy sposób została także uhonorowana inna firma Grupy Brilux. Specjalny tytuł „Laur Klienta – Odkrycie roku 2009” został przyznany za serię opraw drogowych ACRON opracowaną i produkowaną w centrum produkcyjnym ELGO Lighting Industries S.A. Więcej na stronie 22. odność ONNINIEN ..................................................12, 13 Targi ŚWIATŁO 2010.........................................17 nor nijna róż Harmo ADV now światła ISIO y w ym N iar ośw ietle nia drog oweg Line 024-2 009 Produ ct Lin e 023 A–200 9 o Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam Product Line 026–2009 Product r e k l a m y W dniach 27-30 października 2009 Grupa BRILUX wzięła udział w jesiennej edycji targów Hong Kong International Lighting Fair 2009, które odbyły się w Convention and ExhibitionCenter w Hong Kongu. Przedmiotem prezentacji był przede wszystkim profesjonalny sprzęt oświetleniowy wytwarzany w Polsce w centrum produkcyjnym ELGO Lighting Industries S.A. oraz jeden z najciekawszych produktów – ledowa oprawa uliczna ADVISION. Więcej na stronie 18. ELGO na Targach ENERGETICS 2009 OŚWI ETLENIE AWAR I EWAK YJNE UACYJN E budynk ów użytec znoś i Kolejne foldery ProductLine Redaktor naczelny: Marek Kołakowski Redakcja: Robert Kordoński Konrad Kozłowski Sławomir Kwiatkowski Joanna Warzywoda Marta Zuzankiewicz Grafika: studio BRILUX Sylwia Sokolnicka Lech Krusiewicz Jacek Burski Łukasz Klimek Wydawca: BRILUX S.A. ul. Słoneczna 116A Stara Iwiczna 05-500 Piaseczno tel./fax. (+48-22) 756 64 00, 756 64 10 e-mail: [email protected] W ramach cyklu wydawniczego folderów ProductLine, dających możliwość zapaznania się z pogłębionymi informacjami dotyczącymi poszczególnych produktów lub ich serii z oferty profesjonalnego sprzętu oświetleniowego ELGO i BRILUM, ukazały się pięć nowych pozycji: nowa wersja folderu „ADVISION – nowy wymiar oświetlenia drogowego” folder „Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne budynków użyteczności publicznej” folder „Zestaw oświetleniowy SUNWIND 10” folder „Świetlówki – nowoczesne źródła światła” broszura „Oświetlenie drogowe – wybrane zagadnienia” Więcej na stronie 24. AKTUALNOŚCI 5 ADVISION na ul. Dzielnej w Warszawie ACRON na obwodnicy Gostynina ACRON 200SR2 dopuszczony na PKP Na ulicy Dzielnej w Warszawie zrealizowana została pierwsza eksperymentalna instalacja, w której zastosowano ledowe oprawy oświetleniowe ADVISION opracowane i skonstruowane w ELGO Lighting Industries S.A. Eksperyment prowadzony przez warszawski Zarząd Terenów Publicznych ma na celu praktyczne sprawdzenie przydatności i jakości ledowych opraw oświetleniowych. Do oświetlenia ulicy Dzielnej na Muranowie, jednej z centralnych dzielnic Warszawy, użyto opraw ADVISION z reflektorowym układem optycznym wyposażonych w diody Z Power LED P4 firmy Seoul Semiconductor. Z inicjatywy ELGO Lighting Industries powstał projekt oświetlenia obwodnicy Gostynina, w którym zastosowano 121 nowoczesnych opraw drogowych ACRON 200 z reduktorami mocy pozwalającymi na zmniejszenie poboru mocy o około 40%. Budowa obwodnicy jest już w końcowej fazie realizacji, a jej oddanie do użytku przewidziane jest w najbliższym czasie. Więcej na stronie 63. W ramach weryfikacji wyrobów przeznaczonych do stosowania w PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. wykonane zostały próby funkcjonalne i eksploatacyjne opraw drogowych ACRON 200SR2. Wyniki potwierdziły spełnienie wymagań technicznych i eksploatacyjnych określonych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Więcej na stronie 20. ACRICHE S4 – kolejne ledowe źródło światła z ELGO SIMEN DUST FR Nową propozycją w marce ELGO jest oprawa typu „downlight” o nazwie SIMEN zaprojektowana i produkowana w zakładach ELGO Lighting Industries S.A. Obudowę oprawy wykonano w całości z tworzywa sztucznego – poliwęglanu (PC). W oprawach wykorzystywane są świetlówki kompaktowe, w wersji dwu i cztero pinowej współpracujące ze statecznikami magnetycznymi i elektronicznymi. Do dyspozycji są modele z odbłyśnikiem otwartym lub osłoniętym szkalnym dyfuzorem, rastrem typu turbo lub krzyżowym. Więcej na stronie 42. Zespół konstruktorów ELGO L.I. opracował kolejny model w serii opraw DUST – oprawę DUST FR, przeznaczoną do oświetlania pomieszczeń, w których panują niskie temperatury. Nowe świetlówkowe oprawy mrozoodporne DUST FR, o stopniu ochrony IP65 i IP66, przystosowane są do pracy w niskich temperaturach, w miejscach o podwyższonym zapyleniu i wilgotności oraz narażonych na uszkodzenia mechaniczne takich jak np. chłodnie składowe lub magazyny żywności itp. oraz na zewnątrz np. stacje benzynowe, parkingi, lotniska, tunele lub rampy rozładunkowe. Wiecej na stronie 46. Najnowszym produktem z serii ledowych źródeł światła wytwarzanych w ELGO L.I. jest ACRICHE S4 - odpowiednik żarówki w bańce świecowej S4 z trzonkiem E14. ACRICHE S4 przeznaczony jest do dekoracyjnego oświetlenia w pomieszczeniach mieszkalnych, hotelach, restauracjach. Moc pobierana przez ACRICHE S4 kształtuje się na poziomie 3,5 W. Dzięki temu, przy strumieniu świetlnym analogicznym jak w tradycyjnej żarówce o mocy 25 W, lampa ledowa ACRICHE S4 zużywa ponad siedem razy mniej energii. Energooszczędność i trwałość to najważniejsze argumenty przemawiające za zastosowaniem źródła światła z serii ACRICHE. Więcej na stronie 48. 6 AKTUALNOŚCI ASAJ rozwija się w Lublinie Od czerwca 2009 roku, w Lublinie przy ul. Zemborzyckiej 55 rozpoczęła działalność filia firmy ASAJ. Zespół skutecznych handlowców, funkcjonalna sala sprzedażowa oraz dobrze wyposażony magazyn w krótkim czasie zapewniły lubelskiej filii rozwój i wzrost sprzedaży. W dniach 18-20 listopada b.r. ASAJ uczestniczył jako wystawca w II edycji Lubelskich Targów Energetycznych. Rok temu ASAJ Lublin brał udział w tych targach jeszcze jako biuro handlowe. Udział w targach to dobra forma promocji i świetna okazja do zaprezentowania naszej oferty – mówi Rafał Gontarczyk, kierownik ASAJ Lublin – Targi lubelskie rozwijają się, dają możliwość nawiązania nowych interesujących kontaktów handlowych. Pomimo spowolnienia gospodarczego na udział w Lubelskich Targach Energetycznych zdecydowało się 95 wystawców krajowych i zagranicznych. Jeśli ta tendencja utrzyma się w przyszłych latach, lubelskie targi z pewnością staną się jedną spośród najważniejszych branżowych imprez w kraju. Na ten wizerunek i pozycję pracują także wystawiające się na targach firmy – poprzez swój profesjonalizm i biznesową rzetelność. Ekrany LED w ofercie Elhurt Już od dłuższego czasu obserwuje się na rynku wzmożony rozwój technologii LED. Popularność diod oraz ich zalety przyczyniły się także do rozwoju teleinformatyki. Diody LED zaczęto wykorzystywać, jako źródła światła w ekranach wielkoformatowych, tak chętnie wykorzystywanych dziś między innymi w branży reklamowej. Wysoka trwałość diod, zasilanie prądem o niskim napięciu, mały pobór mocy oraz możliwość bezpośredniego sterowania przy pomocy procesora to znacznie tańsze rozwiązanie i zwiększona bezawaryjność sprzętu. Na ekranach tego typu można prezentować obrazy statyczne, prezentacje multimedialne, lub filmy video. Dla uzyskania najlepszego obrazu stosuje się diody o bardzo małych różnicach w parametrach, gdyż mają one znaczący wpływ na jakość i jednolitość wyświetlanych kolorów. Podstawową cechą określającą rozdzielczość ekranów LED jest parametr zwany z języka angielskiego „pixel pitch”, którego wartość określa odległość pomiędzy pojedynczymi diodami tworzącymi ekran. Nowością w ofercie Elhurt są ekrany LED. Dostępne modele to P10, P12, P16, P20. Im niższa liczba w oznaczeniu modelu, tym rozdzielczość jest wyższa, a co za tym idzie obraz jest lepiej widzialny z mniejszej odległości. Poszczególne moduły są montowane na tyle blisko, aby pomiędzy nimi nie było żadnej zauważalnej szczeliny. Dzięki temu obraz jest płynny i zwarty. Do każdego telebimu w cenie dodawany jest program, który pozwala w bardzo prosty sposób ustawić sekwencję wyświetlanych obrazów. Parametry elkramów LED z oferty Ehurt: • moduł do stosowania na zewnątrz • odległość miedzy pixelami (pitch) – 16 mm • kompozycja kolorów (pixeli) - 2R + 1G + 1B • ilość pixeli na moduł: 64 x 48 • wymiary modułu (rozdzielczość): 1024 x 768 • skala szarości - 4000 - 64000 programowalna • kąt widzenia w poziomie – 110° • kąt widzenia w pionie – 50° • najlepsza widoczność z odległości 15 - 100 m • jasność: 6000 nt (bardzo jasny) • zakres temperatur: -35°C ÷ +50°C • wilgotność: 10 - 90 % • stopień ochronności (front): IP 65 • stopień ochronności (tył): IP 54 • wspierane formaty wyświetlania: text, grafika, video • odświeżanie: 60 Hz • odświeżanie pixeli: 240 Hz • podłączenie do jednostki sterującej: kabel Ethernet (zwykły sieciowy) Delegacja ELMEGA na targach oświetleniowych w Hong Kongu W dniach 27-30 października 2009 roku w Hong Kongu odbyły się targi oświetleniowe Hong Kong Light Fair 2009. Jest to jedna z największych światowych imprez wystawienniczych poświęcona branży oświetleniowej. Tegoroczne targi zgromadziły rekordową liczbę wystawców, aż 1.788 z 31 różnych krajów. Największą ofertę zaprezentowano w kategorii oświetlenia LED, a także opraw wnętrzowych, oświetlenia zewnętrznego i przemysłowego oraz systemów sterowania. Po raz pierwszy targi w Hong Kongu odwiedziła delegacja Konsorcjum Hurtowni Elektrycznych ELMEGA. Choć firma nie była wystawcą tegorocznych targów, to jednak delegacja ELMEGA uważnie zwiedzała ogromne hale Covention and Exhibition Center, w którym odbywała się impreza targowa. Głównym celem było zapoznanie się z aktualnymi, światowymi trendami obowiązującymi w oświetleniu. Przede wszystkim widać było silne tendencje związane z odchodzeniem od tradycyjnych rozwiązań i źródeł światła na rzecz nowoczesnych technologii opartych na diodach elektroluminescencyjnych w oświetleniu domowym, przemysłowym, a szczególnie ulicznym. Oprócz chętnie oglądanych stoisk zagranicznych wystawców delegacja ELMEGA odwiedziła również targowe stoiska dwóch polskich wystawców: firm ELGO AKTUALNOŚCI 7 Solar Polska realizuje projekt Blue Energy Jak będzie wyglądał rynek elektroinstalacyjny przez najbliższe lata? Jak będą prosperowały firmy wykonawcze i instalacyjne w okresie spowolnionego wzrostu gospodarczego, a zatem mniejszej ilości nowych inwestycji? Szukając odpowiedzi na powyższe pytania firma Solar, wyłoniła kluczowe słowa - energooszczędność, modernizacja, inspiracja. Energooszczędność była najważniejszym słowem już w 2009 roku i będzie nim z pewnością również w przyszłości. O tym, jak mocno Solar Polska, jako dystrybutor, jest przekonany o słuszności powyższych celów świadczy projekt Blue Energy realizowany na skalę europejską. Projekt Blue Energy to zupełnie nowe spojrzenie na efektywność energetyczną. Materiały reklamowe i promocyjne opracowywane w ramach projektu Blue Energy mają na celu nie tylko kształcić, ale przede wszystkim inspirować instalatorów. Poprzez analizy energooszczędności różnych rozwiązań, Solar pragnie zaprezentować sposoby wykorzystywania i łączenia produktów w celu podnoszenia efektywności energetycznej instalacji elektrycznych. Innymi słowy, firma chce zaopatrywać wykonawców i instalatorów w wiedzę o tym, jak wprowadzać w życie energooszczędne rozwiązania, a także jak zainteresować inwestora, by ten widząc „W Hong Kongu czeka nas jeszcze dużo prac oświetleniowych” spodziewane efekty chciał je osiągnąć. Jako nowoczesny hurtownik Solar dostrzega olbrzymi potencjał drzemiący w energooszczędnych modernizacjach: rozwiązania dla budynków publicznych, budynków komercyjnych, mieszkalnych i przemysłu. W każdym z tych sektorów możliwe jest osiąganie korzyści wynikających ze zmniejszenia rachunków za energię, kosztów eksploatacji, jednocześnie nie obniżając komfortu i funkcjonalności dla użytkownika. Zgodnie z hasłem „Blue Energy – energooszczędne rozwiązania dla najlepszych instalatorów”, firma będzie zapewniać najlepsze rozwiązania, usługi oraz wiedzę. Solar planuje skupienie komunikacji zewnętrznej na najlepszych instalatorach oraz sposobach, w jaki może nawiązać z nimi silniejsze stosunki partnerskie. Firma czuje się szczególnie zobowiązana wobec partnerów handlowych i instalatorów, którzy czynnie uczestniczą w projekcie Blue Energy realizując firmowe motto „Stronger Together”. U podstaw tego leży przeświadczenie, że tylko wspólne działania pozwalają osiągać lepsze efekty i silną pozycję rynkową. Dla wszystkich osób zaiteresowanych Kampanią Blue Energy firma Solar przygotował stronę internetową: www.solar.pl/blueenergy - BRILUX i TM Technologie. Na stoisku ELGO szczególnie duże wrażenie robiły diodowe oprawy uliczne ADVISION, które w porównaniu z podobnymi wyrobami producentów dalekowschodnich wyróżniały się zdecydowanie wysokim stopniem profesjonalizmu i dopracowania. Członkowie delegacji zauważyli również duże zainteresowanie wyrobami ELGO wykazywane przez potencjalnych odbiorców z Europy. Delegacja odwiedziła także stoiska firm OSRAM i PHILIPS, jako swoich podstawowych dostawców źródeł światła. Pracownicy ELMEGA odwiedzający targi w Hong Kongu zgodnie stwierdzili jednak, że najsilniejszych wrażeń estetycznych dostarczyły im stoiska z żyrandolami i innym oświetleniem do sal koncertowych i teatralnych. Nietypowe wyroby Elektromontażu Rzeszów Oprócz szerokiej gamy wyrobów standardowych „Elektromontaż Rzeszów” S.A. produkuje także konstrukcje opracowane według indywidualnych potrzeb klientów. Inwestor przedstawia swoją ideę, a firma opracowuje projekt techniczny, technologia i wykonawstwo. Najciekawsze, indywidualne rozwiązania zrealizowano dla klientów zagranicznych. Już od kilku lat produkowane są specjalne serie słupów parkowych i ulicznych na rynek USA i Kanady. Wśród nich, za szczególny sukces uważane są te, oświetlające Broadway w Nowym Jorku. Ciekawym rozwiązaniem są też maszty typu „Cobra”, wykorzystujące źródła światła LED. Zaprojektowano je specjalnie do oświetlenia futurystycznego centrum medycznego w stanie Virginia (USA). Nowatorskich rozwiązań poszukuje też rynek Europy zachodniej. Popularnym rozwiązaniem oświetlenia zewnętrznego jest wykorzystanie światła odbitego. Oświetlenie takie tworzy specyficzny nastrój, wykorzystywany szczególnie w centrach zabytkowych miast. Kontrakty na ten rodzaj oświetlenia zakończone sukcesem firma realizowała w Holandii i Niemczech. Pomimo kryzysu rozwijają się ekskluzywne centra biznesu w krajach nadbałtyckich. Jeden z ostatnich takich projektów, w którym brał udział również Elektromontaż Rzeszów, to Rotermann Centre w Tallinie. Przykłady te świadczą o potencjale firmy i jej możliwościach technologicznych, co w sytuacji kryzysu gospodarczegoma z pewnością kluczowe znaczenie zwiększające konkurencyjność. Z pewnością można stwierdzić, że pojęcie wykonawstwa wyrobów nietypowych zostało wprowadzone do standardowego programu produkcji firmy. 8 AKTUALNOŚCI Kromiss-Bis W poszukiwaniu rozwiązań doskonałych Kromiss-Bis to doświadczony, wielokrotnie nagradzany producent stalowych konstrukcji wsporczych dla energetyki, oświetlenia i trakcji. To firma zorientowana na rozwój i konsekwentnie rozszerzająca swą działalność. Na polskim rynku funkcjonuje od 1992 roku, koncentruje się na dostarczaniu, tworzeniu, a wreszcie na wdrożeniu w życie coraz bardziej nowoczesnych rozwiązań i technicznych innowacji. Ciągły rozwój celem firmy 17-letnia historia działalności pokazuje, że Kromiss-Bis jest firmą otwartą na potrzeby rynku i szybko reagującą na pojawiające się trendy i wyzwania. Między innymi dzięki takiemu podejściu może się dziś pochwalić świetnie rozwiniętymi, prężnymi działami: oświetlenia – uruchomionym w 1995 roku, trakcji – działającym d 1998 roku i energetyki SN i WN – od 2003 roku. Działy te, jako filary Kromiss-Bis, wyznaczają kierunki działalności firmy. ENERGETYKA - na nią składa Dział Średnich i Niskich Napięć oraz Dział Wysokich Napięć. W tym zakresie firma specjalizuje się w produkcji stalowych konstrukcji wsporczych, wprowadzając na rynki stalowe słupy rurowe, jako podpory napowietrznych linii elektroenergetycznych. OŚWIETLENIE - dział realizujący produkcję i dostawy słupów oraz masztów oświetleniowych z szerokim wyborem wysięgników i koron oświetleniowych, a także specjalistycznych konstrukcji oświetleniowych - masztów z opuszczaną koroną, masztów stadionowych projektowanych według indywidualnych potrzeb Klientów. TRAKCJA- dział zajmujący się produkcją konstrukcji wsporczych oraz kompleksowymi dostawami aparatury, osprzętu trakcyjnego, przewodów i drutów jezdnych do budowy i remontów tramwajowych i trolejbusowych sieci trakcyjnych. Ponadto oferujemy słupy trakcyjno-oświetleniowe oraz słupy stylizowane doskonale komponujące się z zabytkową architekturą miast. Kompleksową ofertę naszej firmy uzupełniają ponadto usługi dwóch działów: projektowego i wykonawczego. One wspomagają procesy inwestycji na etapach opracowania koncepcji, budowy i eksploatacji. Współpraca w imię doskonałej jakości Lata wytężonej pracy, wciąż gromadzone doświadczenie i chęć podejmowania kolejnych wyzwań pozwalają wytwarzać produkty najwyższej jakości. Chcąc jednak sprostać wzrastającym wymaganiom rynku i Klienta, od lat w swych działaniach Kromiss-Bis wspierany jest przez uznane firmy audytorskie i certyfikujące, instytuty badawcze, a przede wszystkim przez partnerów handlowych. Grunt to mądre decyzje Uznanie buduje markę Rozwój Kromiss-Bis to wynik szeregu przemyślanych, podjętych w odpowiednim czasie decyzji. Jedną z najważniejszych była niewątpliwie ta dotycząca uruchomienia w 2004 roku, w Chrzanowie – w bezpośrednim sąsiedztwie Ocynkowni Śląsk - zakładu produkcyjnego. Za tą decyzją przyszły kolejne, a dynamicznie rozwijający się rynek zainspirował był dodatkową inspiracją do wybudowania w 2006 roku m.in. nowej hali produkcyjnej i uruchomienia nowoczesnej linii do produkcji słupów i masztów na potrzeby oświetlenia, energetyki i trakcji. Tym sposobem dziś firma może poszczycić się nowoczesnym zakładem produkcyjnym z placem składowym o powierzchni 10.000 m2. Mówiąc o firmie, nie można zapomnieć o ludziach. Kromiss-Bis zatrudnia obecnie ponad 230 osób, które tworzą sztab sprawdzonych i rzeczywiście doświadczonych fachowców. Dzięki doświadczeniu oraz wysokim kwalifikacjom pracowników Kromiss-Bis, wykorzystaniu nowoczesnych technologii i metod zarządzania, firma jest otwarta na coraz to nowe zadania i wyzwania. Praca i wysiłki zmierzające do maksymalizacji jakości produkowanych wyrobów i świadczonych usług są doceniane. Najlepiej świadczą o tym liczne nagrody i wyróżnienia. Warto wspomnieć, że produkty Kromiss-Bis są corocznie nagradzane na targach branżowych w kraju i za granicą. Nagrody są dla firmy nie tylko dowodem uznania, ale też impulsem do ciągłego doskonalenia kadry, do wdrażania coraz nowocześniejszych technologii, a wreszcie do troski o jak najlepszą komunikację z Klientami. Krótko mówiąc - są bodźcem do tego, by nigdy nie ustawać w poszukiwaniu rozwiązań doskonałych. AKTUALNOŚCI 9 10 AKTUALNOŚCI Kompozyty polimerowe Rewolucja na rynku słupów oświetleniowych Słup oświetleniowy wykonany z żywicy poliestrowej to rozwiązanie uznane przez Joint European Standard Institution za preferowane w sektorze drogowym całej Europy Rynek słupów kompozytowych w Polsce Rynek słupów oświetleniowych w Polsce rozwija się w niewiarygodnym tempie. Fundusze europejskie, wzrastająca samodzielność inwestycyjna samorządów i bliska perspektywa Euro 2012 są jednym z wielu czynników wymuszających nowe inwestycje w zakresie infrastruktury drogowej. Tuż obok sieci powstających autostrad, dróg ekspresowych, obiektów sportowych powstają nowe instalacje oświetleniowe. Wiele instalacji oświetlenia zewnętrznego jest także remontowanych lub modernizowanych, a to także pociąga za sobą konieczność inwestycji w często kilkudziesięcioletnie, zdewastowane słupy oświetleniowe. Krajowe tendencje W Polsce można obecnie zauważyć tendencję do stosowania słupów z giętej blachy stalowej zabezpieczanej cynkowaniem ogniowym. Rzadziej wykorzystywane są bardziej estetyczne i przyjazne środowisku słupy aluminiowe, a tylko niewielką część stanowią słupy betonowe. Na uwagę zasługują także słupy oświetleniowe z Schemat budowy słupa kompozytowego kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym i węglowym, rzadko do tej pory spotykane na rynku polskim. Dotąd słupy te można było spotkać głównie w krajach skandynawskich i Europy zachodniej, rzadziej natomiast w państwach Europy środkowo-wschodniej. Dlaczego tego typu rozwiązania nie pojawiły się wcześniej? Wydaje się, że przyczyny tej sytuacji są dwie: brak świadomości istnienia i zalet tego produktu wśród projektantów, architektów i inwestorów oraz dotychczasowa konieczność importu takich słupów z zagranicy, co wiązało się z dużymi kosztami logistycznymi. ALUMAST – krajowy producent słupów kompozytowych Od kilku lat produkcją i dystrybucją słupów kompozytowych zajmuje się również jedna z polskich firm - ALUMAST S.A. z Wodzisławia Śląskiego. Producent ten uruchomił nowy zakład produkcyjny wyspecjalizowany w wytwarzaniu słupów oświetleniowych z żywic poliestrowych. Technologia AKTUALNOŚCI 11 produkcji została opracowana przy współpracy z Górnośląskim Instytutem Górnictwa i Politechniką Śląską. Obecnie słupy kompozytowe z ALUMAST S.A. można już coraz częściej znaleźć wxprojektach oraz już zrealizowanych inwestycjach. Co to jest kompozyt polimerowy? Kompozyt to materiał zbudowany, z co najmniej dwóch różnych składników połączonych w celu uzyskania nowego, „lepszego” materiału. Doskonałym przykładem tego typu synergii jest płyta kartonowo-gipsowa, gdzie łącząc dwa na pozór kruche materiały: gips i papier, uzyskano produkt o wysokich parametrach wytrzymałościowych, stosowany w branży budowlanej praktycznie na całym świecie. Kompozyt polimerowy to połączenie żywic poliestrowych, tkanin szklanych oraz mat szklanych wzmacnianych włóknem węglowym w celu uzyskania materiału o wysokich parametrach wytrzymałościowych, odpowiedniego do produkcji słupów oświetleniowych. Kompozyt polimerowy jest materiałem stosowanym dosyć powszechnie w budownictwie (mosty, rurociągi, wzmocnienia konstrukcji) oraz jako element lekkich konstrukcji (samoloty, karoserie samochodowe, łodzie, jachty, narty). Wykorzystanie jego właściwości w produkcji słupów oświetleniowych przynosi wiele korzyści. Kompozytowe słupy oświetleniowe Słup oświetleniowy wykonany z żywicy poliestrowej to rozwiązanie uznane przez Joint European Standard Institution za preferowane w sektorze drogowym całej Europy. Jest on znacznie bezpieczniejszy dla użytkowników dróg niż obecnie stosowane słupy z aluminium i stali, odporny na korozję, tani w eksploatacji oraz wytrzymały na akty wandalizmu. Decyzja ta znalazła odzwierciedlenie w przyjętych normach dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego: PN-EN 12767 – „Bierne bezpieczeństwo konstrukcji wsporczych dla urządzeń drogowych” oraz PN-EN 40-7 „Słupy polimerowe z kompozytów wzmacnianych włóknem szklanym – wymagania.” Słupy polimerowe produkowane przez ALUMAST SA są zgodne z wymaganiami zdefiniowanymi w obu normach. Słupy polimerowe wzmacniane włóknem szklanym i węglowym cechują: wysokie parametry wytrzymałościowe przy niskim ciężarze własnym, bardzo dobra odporność na działanie czynników atmosferycznych i korozję, niewielkie nakłady konieczne na konserwację - słup nie musi być okresowo zabezpieczany przez malowanie, łatwość montażu wynikająca z niskiej masy własnej słupa, wysokie tłumienie drgań przedłużające żywotność źródeł światła, co ma ogromne znaczenie na mostach i drogach o dużym natężeniu ruchu, możliwość uzyskania dowolnej kolorystyki z palety RAL już na etapie procesu produkcyjnego, gwarancja stabilności koloru dzięki zastosowaniu barwionych żelkotów z odpowiednimi atestami na promienie UV, ograniczone gromadzenie kurzu, estetyczny wygląd i łatwe usuwanie zabrudzeń po naklejkach, taśmie klejącej, ogłoszeniach reklamowych dzięki gładkiej powierzchni słupa, wysokie bezpieczeństwo użytkowania - brak przewodzenia gwarantujący całkowitą izolację elektryczną zabezpiecza przed porażeniem (obiekty sportowe np. Orliki, place zabaw, osiedla mieszkaniowe, lotniska, kolej), doskonałe właściwości mechaniczne oraz odporność na sól i wodę morską czynią słupy z kompozytu polimerowego produktem szczególnie przydatnym do stosowania na terenach nadmorskich, konstrukcja polimerowa zniechęca do aktów wandalizmu, np. kradzieży drzwiczek inspekcyjnych, ponieważ w przeciwieństwie do aluminium i stali, kompozyt nie stanowi wartości w skupie złomu. 14 AKTUALNOŚCI Kampania promocyjna strony internetowej www.elektrorady.pl Co robić ze Zużytym Sprzęty Elektrycznym i Elektronicznym (ZSEE) w domu? Czy gromadzenie starej elektroniki jest bezpieczne? Jak dbać o środowisko? Dlaczego nie wolno wyrzucać Zużytego Sprzętu do śmietnika? Na te i wiele innych pytań na temat ochrony środowiska i gospodarowania ZSEE użytkownikom Internetu odpowiadała strona zbudowana przez Auraeko Organizację Odzysku Zużytego Sprzętu Elektrycznego S.A. www.elektrorady.pl AKTUALNOŚCI 15 Kampania edukacyjna „Dobre rady na elektroodpady” skierowana do młodzieży z całej Polski korzysta z narzędzi promocji dedykowanych młodym. Kampania zawiera nie tylko materiały edukacyjne dla szkół, ale również nowoczesną stronę internetową www.elektrorady.pl, poprzez którą edukujemy z zakresu właściwego postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE), przekazując wiedzę o metodach i sposobach selektywnego zbierania elektrośmieci, a także informujemy na temat wpływu substancji szkodliwych stosowanych w sprzęcie na środowisko i zdrowie ludzi - mówi Gabriela Leszczyńska, Prezes Zarządu Auraeko Organizacji Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. - Informowanie, jak należy postępować ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym jest bardzo ważne, gdyż nadal większość z nas nie oddaje zużytego sprzętu do punktów zbiórki, tylko wywozi go np. do domku letniskowego, bądź chowa do piwnicy „na lepsze czasy”. Pragnąc dotrzeć do jak największego grona nastoletnich odbiorców, w okresie od 14 września do 16 października Auraeko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. przeprowadziła na internetowych portalach młodzieżowych, kampanię edukacyjną i promującą stronę www.elektrorady. pl. Miała ona na celu zainteresowanie uczestników forów sposobami właściwego postępowania z ZSEE między innymi poprzez uczestnictwo w dyskusjach na tematy związane z ekologią i ekologicz- nym stylem życia. Takie działania zaowocowały zwiększonym ruchem na stronie – w czasie trwania kampanii ponad 4 tys. odwiedzających zapoznało się z zawartością strony, a kilkuset z nich zagrało w grę zręcznościową „Trzy kubki”, sprawdzając swoją szybkość i zwinność w trakcie ratowania naszej planety przed zalewem elektrośmieci. Agnieszka Siekierzyńska Auraeko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. 16 AKTUALNOŚCI Targi Światło 2010 Światłe umysły i jasne rozwiązania Między 4 a 6 marca hale warszawskiego Centrum Wystawienniczego EXPO XXI wypełni światło, a to za sprawą odbywających się tam XVIII Międzynarodowych Targów Sprzętu Oświetleniowego ŚWIATŁO 2010 To największe branżowe spotkanie w Polsce z roku na rok odnotowuje wzrost liczby odwiedzających. Na Targach ŚWIATŁO 2009 odnotowaliśmy 37% wzrost liczby odwiedzających w porównaniu z rokiem 2008. – mówi Marek Orłowski, komisarz Targów - Marcowy termin imprez to doskonała okazja, by zapoznać się nowościami oraz nawiązać nowe kontakty biznesowe jeszcze przed sezonem inwestycyjnym. Misja branżowej edukacji Targi ŚWIATŁO to nie tylko największe branżowe targi oświetleniowe i elektrotechniczne w Europie Środkowowschodniej, lecz także jedyne wydarzenia branżowe w Polsce łączące prezentację najnowszych produktów z koncepcją szkoleniową. Agencja Soma, promując corocznie firmy i ich produkty, jednocześnie dba o bogatą ofertę warsztatową dla uczestników targów, którzy mogą brać udział w seminariach naukowych, konferencjach i szkoleniach dla specjalistów, obejmujących prezentację sprzętu i najnowszych technologii stosowanych w branży oświetleniowej, elektrotechnicznej i budownictwie. Targi ŚWIATŁO 2010 połączone będą z kilkunastoma konferencjami, warsztatami i seminariami skierowanymi do ponad 1800 specjalistów: architektów, projektantów, inżynierów budownictwa, inspektorów nadzoru, inżynierów elektryków, przedstawicieli władz samorządowych, zakładów energetycznych, służb utrzymania ruchu, instalatorów, inwestorów, deweloperów, spółdzielni mieszkaniowych, a także zarządców i właścicieli hoteli. Spotkania te organizowane są wspólnie z Polską Izbą Inżynierów Budownictwa, Polską Izbą Architektów R.P., Stowarzyszeniem Projektantów Form Przemysłowych, Stowarzyszeniem Architektów Polskich, Fundacją Gmin Polskich, Stowarzyszeniem Elektryków Polskich, Forum Spółdzielni Mieszkaniowych. Wystawcy naszych Targów mają możliwość współprowadzenia konferencji, warsztatów i szkoleń – mówi Marek Orłowski - Wykłady prowadzone przez fachowców z ośrodków z całej Polski uzupełnione są o prezentacje firm reprezentujących najnowsze rozwiązania i technologie w branży oświetleniowej. Uczestnicy szkoleń mają zatem możliwość skonfrontowania uzyskanych informacji z praktyczną ofertą producentów na stoiskach targowych. W programie przyszłorocznych targów znajdą się zatem seminaria, konkursy i warsztaty: kurs szkoleniowy branży hotelarskiej, poświęcony zagadnieniom dotyczącym energooszczędnego oświetlenia i iluminacji obiektów hotelowych oraz nowym regulacjom prawnym dotyczącym wycofywania z rynku nieenergooszczędnych źródeł światła, konferencja „Oświetlenie małych obiektów sportowych” pod patronatem Ministra Sportu i Turystyki, a także seminarium „Oświetlenie drogowe” skierowane do przedstawicieli samorządów i zarządców dróg, dotyczące minimalizacji kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Seminarium połączono z rozstrzygnięciem konkursu na najlepiej oświetloną gminę i miasto 2009 roku i wręczeniem nagród zwycięskim jednostkom. Ta konferencja szkoleniowa ma na celu dostarczenie kompendium wiadomości niezbędnych do prawidłowego i racjonalnego przeprowadzenia inwestycji i osiągnięcia efektów takich jak nagrodzeni, a może i lepszych. Dodatkowym ważnym elementem jest dyskusja z udziałem przedstawicieli wykonawców nagrodzonych realizacji. Wielkim wydarzeniem okołotargowym będzie także konferencja ARCHITEKTURA * ŚWIATŁO * PRZESTRZEŃ po raz kolejny organizowana pod patronatem firmy OSRAM. Co roku gwiazdą spotkania dla ponad 200 architektów z całej Polski jest wybitny architekt wyznaczający trendy w branży. W 2010 roku będzie to wielka polska indywidualność - architekt, Pan Romuald Loegler. Wszyscy zainteresowani udziałem w tegorocznej edycji, zarówno wystawcy, jak i odwiedzający, mogą uzyskać szczegółowe informacje na stronach internetowych targów www.lightfair.pl. AKTUALNOŚCI 17 18 AKTUALNOŚCI Marka ELGO na targach Hong Kong Light Fair 2009 Międzynarodowe Targi Oświetleniowe w Hong Kongu są największą imprezę wystawienniczą tego rodzaju w Azji i zyskują coraz większe znaczenie światowe Jesienna edycja targów „Hong Kong International Lighting Fair 2009” odbyła się w dniach od 27 do 30 października 2009 roku w Centrum Konferencyjno – Wystawienniczym w Hong Kongu. Zgromadziła ona rekordową liczbę 1.788 wystawców. Było wśród nich 406 firm lokalnych i 1.382 firmy zagraniczne z 31 krajów i regionów. Targi odwiedziła także wyjątkowo duża liczba gości. Tym razem było ich aż 27.838, w tym 19.180 przybyszy z zagranicy. Tak liczny udział, zarówno wystawców jak i gości sprawia, że targi oświetleniowe w Hong Kongu są obecnie największą imprezę wystawienniczą tego rodzaju w Azji i, jak twierdzą organizatorzy, drugą co do wielkości na świecie. Udział po raz trzeci Grupa BRILUX uczestniczyła w tych targach już po raz trzeci. W Hong Kongu byliśmy wcześniej w 2006 i 2007 roku, jako pierwsza firma z naszego kraju. Wśród polskich firm oświetleniowych udział w imprezie wystawienniczej na dalekim wschodzie jest z pewnością przedsięwzięciem wymagającym ogromnej dalekowzroczności. Świadczy o tym fakt, że w tym roku w targach brały udział tylko dwie firmy z Polski. Jednak ze względu AKTUALNOŚCI 19 na obecność w Hong Kongu ogromnej rzeszy kupców z całego świata jest to dla nas nieocenione miejsce, służące zwłaszcza międzynarodowej promocji marki ELGO. Ledowe trendy Podczas tegorocznych targów Hong Kong Light Fair 2009 najsilniej widoczne były światowe trendy związane z dynamicznym rozwojem oświetlenia LED. Również w naszej prezentacji głównym akcentem była innowacyjna oprawa oświetlenia drogowego ADVISION wykorzystująca wszystkie zalety ledowych źródeł światła. Pokazaliśmy też inne najnowsze produkty z gamy profesjonalnego sprzętu oświetleniowego wytwarzanego w Polsce w centrum produkcyjnym ELGO Lighting Industries S.A. Ich prezentacja cieszyła się dużym zainteresowaniem targowych gości z całego świata. Wśród odwiedzających nasze stoisko było wielu gości z całego świata. Już po raz trzeci zaprezentowanie naszych możliwości produkcyjnych na dalekim wschodzie było przedsięwzięciem ze wszech miar korzystnym i stanowiło kolejny krok w kierunku nawiązania ciekawych kontaktów handlowych z kontrahentami na całym świecie. Marek Kołakowski 20 AKTUALNOŚCI Oprawy ACRON 200SR2 mogą być stosowane na terenach PKP Oprawy oświetlenia drogowego ACRON 200SR2 spełniają wymagania techniczne i eksploatacyjne określone przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Sprzęt oświetleniowy przeznaczony do oświetlania terenów kolejowych musi spełniać specyficzne wymagania dotyczące wytrzymałości mechanicznej i właściwości fotometrycznych. Oprawy oświetleniowe dla kolejnictwa muszą być szczególnie odporne na zanieczyszczenia, wibracje i uszkodzenia w wyniku aktów wandalizmu. Ważne wymagania dotyczą także ochrony wzroku maszynistów przed olśnieniem. Dlatego sprzęt oświetleniowy do stosowania w PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. podlega specjalnej weryfikacji pod względem wymagań stawianych przez Głównego Inspektora Kolejnictwa Rzeczpospolitej Polskiej. W październiku 2009 roku zakończony został proces prób funkcjonalnych i eksploatacyjnych opraw oświetleniowych ACRON 200 SR2 opracowanych i produkowanych w ELGO Lighting Industries. Ich wyniki potwierdziły spełnienie wymagań technicznych i eksploatacyjnych określonych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Pozwala to na umieszczenie opraw typu ACRON 200SR2 w „Katalogu Urządzeń elektroenergetycznych” spełniających te wymagania. Znowelizowany katalog znajdzie się wkrótce na stronie internetowej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w dziale „Infrastruktura – Energetyka”. AKTUALNOŚCI 21 ACRON 200 SR2 ACRON 200SR2 to nowoczesne, profesjonalne oprawy oświetlenia drogowego. Do ich szczególnych cech należy płaski, szklany klosz, wykonanie w drugiej klasie ochronności przed porażeniem elektrycznym i wyposażenie w automatyczny regulator mocy typu ARM. Oprawy współpracują z wysokoprężnymi lampami sodowymi 150, 250 i 400 W. Zasilanie źródła światła zapewnia układ ze statecznikiem magnetycznym. Oprawy te wykonane są w II klasie ochronności przed porażeniem elektrycznym. Są one także doskonale zabezpieczone przed wnikaniem pyłu i wilgoci. Ich stopień ochrony to IP 66. Reduktory mocy ARM pozwalają na zmniejszenie poboru mocy o ok. 40% przy zachowaniu strumienia świetlnego na poziomie ok. 50%. Wyposażone są one w układy mikroprocesorowe, które po załączeniu zasilania oprawy zliczają impulsy sieci zasilającej. W wyniku operacji matematycznych wyliczany jest umowny środek nocy, który stanowi podstawę do dalszego programowania i działania reduktora. W zależności od pory roku czasy załączenia i wyłączenia instalacji zmieniają się. Zgodnie z tym układ zmienia także czas rozpoczęcia i zakończenia redukcji mocy. Tak więc na podstawie historii załączenia i wyłączenia instalacji Dwuźródłowy ACRON 200 oświetleniowej układ niejako „uczy się” na bieżąco, w jakich godzinach ma zredukować moc. Ważną cechą reduktorów ARM jest możliwość równoczesnego ściemniania wszystkich opraw w zaprogramowanych przedziałach czasu. Takie rozwiązanie jest znacznie korzystniejsze od wyłączania poszczególnych opraw. Zachowuje równomierność oświetlenia, która nawet przy niższym poziomie natężenia oświetlenia ma istotne znaczenie przy postrzeganiu przeszkód na drodze. Istotną zaletą reduktorów jest również to, że programowanie ich poprzez sieć zasilającą nie wymaga stosowania dodatkowej linii kontrolnej poprowadzonej do każdej oprawy, co ogranicza koszty wykonania instalacji oświetleniowej. W oprawach ACRON 200SR2, podobnie jak we wszystkich innych z tej rodziny, wykorzystano trwałe materiały najwyższej jakości. Korpusy wykonane są z wysokociśnieniowych odlewów aluminiowych malowanych proszkowo, klosze w formie płaskich szyb ze szkła hartowanego, natomiast odbłyśniki wytłoczo- ne są z aluminium o najwyższej czystości (99,9%). Trzy niezależne regulacje: położenia odbłyśnika względem płaszczyzny poziomej, położenia oprawki lampy względem odbłyśnika w pionie, kąta nachylenia oprawy przy wysięgniku poziomym i pionowym słupie, pozwalają na szerokie kształtowanie wiązki świetlnej oprawy. Dwuźródłowy ACRON 200 Przy tej okazji warto przypomnieć także inny, specyficzny model opraw z tej rodziny – oprawy ACRON 200 z dwoma źródłami światła. Ich podstawowym przeznaczeniem jest oświetlenia przejazdów kolejowych, które są miejscami niebezpiecznymi, gdzie potrzebne jest szczególnie niezawodne oświetlenie. Oprawy te wyposażono w przekaźnik, który w razie awarii źródła podstawowego załącza źródło awaryjne. Takie rozwiązanie znacząco wpływa na poprawę bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych poprzez zapewnienie ciągłości oświetlenia. Dwuźródłowe oprawy ACRON 200 przystosowane są do pracy z wysokoprężnymi lampami sodowymi o mocy 2 x 150 W lub 2 x 250 W. Marek Kołakowski ACRON 200 SR2 22 AKTUALNOŚCI Podwójny „Laur Klienta 2009” W tym roku, już po raz trzeci, konsumenci zdecydowali o przyznaniu firmie Brilux tytułu „Laur Klienta 2009” w kategorii „Żarówki”. Po raz drugi jest to laur w kolorze złotym. Dodatkowo firma została także uhonorowana w wyjątkowy sposób, otrzymując wyróżnienie specjalnym tytułem „Laur Klienta – Odkrycie roku 2009” za serię opraw drogowych ACRON opracowaną i produkowaną w jej centrum produkcyjnym ELGO Lighting Industries S.A. „Laur Klienta” to największy program konsumencki w kraju. Zakrojony na skalę ogólnopolską sondaż, podobnie jak w poprzednich latach, przyniósł wielu firmom odpowiedź na jedno z podstawowych pytań - które produkty/usługi obecnie są liderami popularności w swojej grupie. Wyróżnienia przyznawane przez organizatora konkursu - Grupę Media Partner - są tak naprawdę nagrodą polskiego konsumenta. Ponieważ wyboru najwyżej cenionych produktów dokonują sami klienci, dlatego wartość takiego godła dla zwycięzców jest bardzo znacząca i odzwierciedla tendencje występujące na rynku. Przyznane godła nie tylko trafiają na opakowania produktów, można je spotkać na stronach internetowych firm-laureatów, w reklamach telewizyjnych, na banerach zewnętrznych, w folderach reklamowych etc. Laur Klienta stał się potwierdzeniem dobrej opinii Polaków o produkcie czy usłudze, formą jego zbiorowej rekomendacji. W tegorocznej edycji konkursu brane były pod uwagę dwie główne składowe: ogólnopolskie badania ankietowe oraz głosowanie czytelników Rzeczy o Biz- nesie w Rzeczpospolitej. Same badania dostarczają informacji na temat opinii polskiego społeczeństwa, znajomości danego produktu, marki bądź usługi oraz nastawienia do niej. Są one przeprowadzane przez Grupę Media Partner metodą mieszaną bezpośrednio i telefonicznie, metodą powtarzalności raz w miesiącu przez okres 6 kolejnych miesięcy w największych miastach w Polsce. AKTUALNOŚCI 23 Szkolimy nie tylko w ELGO Szkolenia organizowane dotychczas w Centrum Szkoleniowym ELGO w Gostyninie, coraz częściej odbywają się w różnych miastach Polski Już ponad pięćdziesiąt lat fabryka ELGO pracuje na swoje bogate doświadczenie na rynku oświetleniowym. Tak długi okres działalności sprawił, że dziś ELGO jest nowoczesnym zakładem produkcyjnym z kadrą wykształconych i doświadczonych specjalistów. Wiedza, którą przez te lata udało się zdobyć dziś owocuje umiejętnościami, którymi pracownicy ELGO L.I. mogą dzielić się z uczestnikami szkoleń organizowanych przez firmę dla jej klientów i współpracowników: architektów, projektantów, inżynierów, handlowców. Pracownicy ELGO wspierają również przedstawicieli samorządów lokalnych w poszukiwaniu najlepszych rozwiązań oświetleniowych dla ich gmin. W czerwcu 2008 roku ELGO stało się jednym z partnerów elitarnej grupy programu komputerowego DIALux. Program ten wspiera architektów i projektantów w zakresie projektowania oświetlenia. Specjalny plug-in, oferowany dodatkowo do programu, zawiera elektroniczną wersję katalogów marki ELGO i BRILUM wraz z wszelkimi informacjami. Dane fotometryczne, szczegółowe opisy i zdjęcia produktów są niezwykle pomocne w trakcie wykonywania projektu. Szkolenia z zakresu obsługi programu DIALux, wiedzy o produktach, ciekawych rozwiązaniach oświetleniowych, światowych trendach i innych zagadnie- niach technicznych z zakresu oświetlenia odbywały się początkowo w specjalnie uruchomionym Centrum Szkoleniowym ELGO w Gostyninie. Jednak od pewnego czasu są też prowadzone na terenie całego kraju. W 2009 roku ELGO Lighting Industries przeprowadziło 49 szkoleń, z czego aż 26 odbyło się poza Centrum Szkoleniowym firmy. Gościliśmy m.in. w Gdańsku, Warszawie, Katowicach, Sopocie, Toruniu, Opolu, Lublinie i Częstochowie. We wszystkich szkoleniach wzięło udział w sumie około 1200 osób. Spotkania prowadzone w Centrum Szkoleniowym ELGO w Gostyninie dotyczą najczęściej projektowania oświetlenia i co za tym idzie obsługi programu DIALux. Dlatego grupa uczestników takich szkoleń składa się najczęściej z projektantów i architektów. Prowadzący dzielą się szczegółowymi informacjami merytorycznymi i technicznymi, wiedzą związaną z przepisami i wymogami oświetleniowymi. Razem z uczestnikami szkolenia wypracowują nowoczesne rozwiązania oświetleniowe. Na szkoleniach wyjazdowych szkolący przekazują swoją wiedzę i uwagi dotyczące np. stanu oświetlenia w Polsce, poruszają sprawy dotyczące zużycia energii wskazując na możliwości jej oszczędzania. Podczas wykładu można zdobyć wiedzę dotyczącą najnowszego, oferowanego sprzętu oświetleniowego. Każdy może dokładnie zapoznać się z produktami, które są przedmiotem prezentacji. Na koniec szkolenia uczestnicy otrzymują certyfikat ukończenia kursu oraz foldery produktowe, katalogi, płytki z programem DIALux itp. Podczas spotkania w Częstochowie, zorganizowanego niedawno przez ELGO Lighting Industries dla Śląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa oraz Stowarzyszenia Elektryków Polskich odział wCzęstochowie, głównym tematem były wymagania dotyczące oświetlenia drogowego - normy, prawo unijne i zamówienia publiczne. Ze względu na tematykę i treść poruszanej przez wykładowców problematyki uczestnikami szkolenia byli między innymi samorządowcy, inwestorzy, wykonawcy i projektanci. Wykład dotyczył wymagań i technicznych aspektów oświetlenia, zwiększania efektywności energetycznej szeroko rozumianego oświetlenia drogowego. Poruszone zostały zagadnienia racjonalizacji kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych oraz modernizacji oświetlenia ulicznego na przykładzie oprawy drogowej ADVISION opartej na technologii LED. Mówiono również o ledowych źródłach światła ACRICHE produkowanych w gostynińskiej fabryce ELGO. Marta Zuzankiewicz 24 AKTUALNOŚCI Nowe foldery informacyjne z serii ProductLine Możliwość poinformowania naszych czytelników o wydaniu kolejnych folderów informacyjnych z serii ProductLine, to duża radość dla całego zespołu, który je dla państwa przygotowuje SIMEN ó nijna r ność żnorod Harmo ADV now światła ISIO N y w ymi ar o świ etle nia Zestaw oświetleniowy SUNWIND 10 2 Prod uc Product Line 026–2009 Product Lin e 024-20 09 t Line duct Line 025–2 Pro 023 A–20 09 009 Termina l OŚWI ETLEN IE AW I EWA ARYJN KUACY E JNE budyn ków u żytecz n ości p ublic znej a AKTUALNOŚCI 25 Foldery informacyjne ProductLine, wydawane w formie drukowanej lub jako pliki elektroniczne w formacie PDF, są ważnym narzędziem marketingowym pozwalającym dostarczać rozszerzone informacje techniczne o oferowanych produktach oświetleniowych. Niedawno na naszej firmowej stronie internetowej udostępniliśmy pięć kolejnych broszur elektronicznych prezentujących szczegółowo nowości wdrożone do produkcji w ostatnich miesiącach. Rozpoczęliśmy także nowy cykl wydawniczy poświęcony zagadnieniom związanym z oświetlaniem specyficznych obiektów i przestrzeni. Jako pierwszą z tej serii udostępniamy broszurę omawiającą wybrane zagadnienia dotyczące oświetlenia drogowego. Kolejne materiały z tej serii wydawniczej dotyczyć będą innych, równie interesujących obszarów z dziedziny oświetlania. Oprócz treści czysto merytorycznej broszury te wzbogacane będą ciekawymi zdjęciami, wizualizacjami i danymi technicznymi, które urozmaicają poruszane tematy. Na zestaw pięciu najnowszych pozycji wydawniczych składają się foldery ProductLine prezentudrog owe jące: go zestaw oświetleniowy SUNWIND 10 w marce ELGO, ledową oprawę oświetlenia drogowego ADVISON w marce ELGO, ofertę opraw do oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego w marce ELGO, oprawę typu „downlight” – SIMEN w marce ELGO, serię ledowych źródeł światła ACRICHE typów GU10, R50 i S4 w marce ELGO, ofertę świetlówek kompaktowych w marce BRILUM, Pierwsza z serii broszur tematycznych to: Oświetlenie drogowe - wybrane zagadnienia. Folder „Zestaw oświetleniowy SUNWIND 10” Zestaw SUNWIND 10 czerpie energię z odnawialnych źródeł za pomocą panelu fotowoltaicznego i turbiny wiatrowej. Energia ta gromadzona jest w akumulatorze i wykorzystywana do zasilania oprawy oświetleniowej z ledowym źródłem światła wchodzącej w skład zestawu. Czujnik zmierzchowy uruchamia ją o odpowiedniej godzinie. Ten niezwykle nowoczesny i ekologiczny system hybrydowy szczególnie polecany jest do oświetlenia przystanków autobusowych, deptaków, przejść dla pieszych, parków, placów zabaw, parkingów, ogrodów lub działek rekreacyjnych. Montaż zestawu nie wymaga podpinania do sieci elektrycznej. Energia czerpana jest w sposób naturalny i jest w 100% darmowa. Folder „ADVISION – nowy wymiar oświetlenia drogowego” Folder ADVISION prezentuje najnowszą ofertę opraw drogowych, wyprodukowanych w gostynińskiej fabryce ELGO Lighting Industries S.A., opartych na nowoczesnej technologii źródeł światła LED. ADVISION to energooszczędna propozycja oświetlenia ulic, dróg, placów, mostów, a także różnorodnych przestrzeni otwartych o charakterze reprezentacyjnym i terenów rekreacyjnych. Dzięki wykorzystaniu ledowych źródeł światła i nowoczesnej konstrukcji, oprawa ADVISION charakteryzuje się unikalnym zestawem cech użytkowych: wyjątkową trwałość i niezawodność oprawy – ponad 12 lat, przy ograniczonej konieczności konserwacji, precyzyjnym i optymalnym rozsyłem światła dzięki jednemu z dwóch układów optycznych – reflektorowemu lub soczewkowemu, niskim zużyciem energii elektrycznej dzięki wysokiej sprawności diod i mikroprocesorowemu zasilaczowi, szerokimi możliwościami sterowania oświetleniem dzięki automatycznej redukcji mocy w godzinach późnonocnych, białym światłem doskonale oddającym barwy, najwyższą szczelnością IP65. Folder „Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne budynków użyteczności publicznej” Dbałość o bezpieczeństwo ludzi może przejawiać się na wiele różnych sposobów. Jednym z nich są normy mówiące o zastosowaniu odpowiedniego oświetlenia w budynkach użyteczności publicznej. Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne, choć na co dzień najczęściej niedostrzegane, jest niezbędne i musi być niezawodne gdyż w przypadku awarii, może decydować o ludzkim życiu. Dlatego ELGO Lighting Industries S.A. postanowiło poszerzyć swoją ofertę o tego typu oprawy. Folder zawiera pełną listę opraw awaryjnych marki ELGO. Wśród nich znaleźć można oprawy awaryjne z tradycyjnym źródłem światła, jednostronne URAN, TAURUS, PLUTON i EXIT i dwustronną TRYTON oraz oprawy awaryjne ze źródłem światła LED, jednostronne URAN LED, CRATOS LED i dwustronne CRONUS LED i SPECTOR LED. Oprawy ELGO Lighting Industries pracują w trybie dwufunkcyjnym awaryjno – sieciowym, co oznacza, że źródło światła świeci przy obecności i po zaniku napięcia sieciowego lub awaryjnym, kiedy źródło światła świeci tylko po zaniku napięcia. Wszystkie modele opraw wyposażone są w elektroniczne moduły z układem kontroli ładowania i rozładowania akumulatora, z układem automatycznego przełączenia pomiędzy pracą sieciową i awaryjną, z układem sygnalizacji LED, z układem testu, który umożliwia ręczne sprawdzenie działania oprawy. Oprawy zostały wykonane z materiałów najwyższej jakości. Wśród prezentowanych modeli są wysoko szczelne oprawy, wykonane w II klasie ochronności. Folder „SIMEN – Harmonijna różnorodność światła” Kolejny folder ProductLine prezentuje nową oprawę typu „downlight” o nazwie SIMEN skonstruowaną i produkowaną w ELGO L.I. Oprawy te to doskonałe rozwiązanie do oświetlenia ogólnego oraz akcentującego wnętrz użyteczności publicznej takich jak obiekty handlowe, hotele, banki, galerie sztuki, muzea. Różnorodność elementów układu optycznego pomaga projektantom uzyskać efektywne oświetlenie wnętrz i wyeliminować uciążliwy efekt olśnienia. 26 AKTUALNOŚCI Folder „Źródła światła LED” Wraz z wprowadzeniem na rynek w marcu 2009 roku pledowego źródła światła ACRICHE GU10 wyprodukowanego w fabryce ELGO powstała pierwsza wersja folderu, który systematycznie uzupełnialiśmy o nowe źródła pledowe. Dziś do rodziny ACRICHE dołączyła nowa lampa ACRICHE S4, która jest odpowiednikiem tradycyjnej żarówki świecowej z trzonkiem E14. Tak samo Jak w przypadku źródeł ACRICHE typów R50 i GU10, lampa ACRICHE S4 dostępna jest w dwóch wersjach różniących się temperaturą barową, ciepło biała około 3.000 K i zimno biała około 6.000 K. Podstawową cechą diod zastosowanych w tych źródłach światła jest zasilanie bezpośrednio z sieci, dzięki czemu dioda nie potrzebuje żadnych dodatkowych zasilaczy. Obudowa S4 wykonana jes z poliamidu i dostępna w kolorze białym lub szarym, natomiast materiałem mlecznego klosza zamykający żarówkę jest poliwęglan. Tak samo jak w przypadku ACRICHE GU10 i R50, lampa ACRICHE S4 pozwala również na oszczędność energii rzędu 75%. Folder „Świetlówki – nowoczesne źródła światła” Kolejny folder prezentuje całą gamę energooszczędnych świetlówek marki BRILUM. Opisane i zaprezentowane modele to: SIGNE, SIRAN, LTS Mini, SEB Mini, 3U Mini, 2U Mini, SEB, 3U, 2U, CFH 3U, CFH 2U, OPAL, SPL, GL, SPIRO, GU-10F, SPK, PLL, PLE, PLS, PLC 2pin, PLC 4pin, FCB, FCS, FCS 2GX13, FTB i FTS. Świetlówki kompaktowe to jedne z popularniejszych i energooszczędnych źródeł światła. Obecnie, dzięki swoim walorom takim jak: oszczędność energii do 80% w porównaniu z tradycyjną żarówką, wysoka trwałość, dobre oddawanie barw, dostępność od barwy „ciepłej” do barwy „zimnej”, świetlówki kompaktowe stały się doskonałym zamiennikiem dla wycofywanych ze sprzedaży tradycyjnych żarówek. Różnią się między sobą kształtem, wielkością, trzonkiem oraz cechami użytkowymi. Jedną z najważniejszych cech świetlówki jest jej zintegrowanie bądź niezintegrowanie. Świetlówki kompaktowe zintegrowane posiadają wbudowany statecznik elektroniczny, co powoduje, że mogą zastępować zwykłą żarówkę i najczęściej stosuje się je w oświetleniu domowym, komercyjnym, ale i profesjonalnym. Świetlówki kompaktowe niezintegrowane nie mają wbudowanego statecznika i dlatego potrzebują odpowiedniego urządzenia stabilizacyjno-zapłonowego. Świetlówki tego rodzaju najczęściej używa się do oświetlenia profesjonalnego. Broszura „Oświetlenie drogowe - wybrane zagadnienia” Broszura ta poświęcona została wybranym zagadnieniom z szeroko rozumianej tematyki oświetlenia dróg. Oświetlenie tego rodzaju jest jednym z ważniejszych elementów infrastruktury miast i wsi. Wpływając na bezpieczeństwo ruchu ulicznego pieszych i zmotoryzowanych musi spełniać wszelkie stawiane mu wymagania. Dzięki temu opracowaniu czytelnik zapozna się z przepisami prawa, normami i rozporządzeniami wydanymi przez organy unijne dotyczącymi zamówień publicznych w oświetleniu drogowym. Rozwiązania techniczne, racjonalizacja kosztów, modernizacja oświetlenia tak, aby zwiększyć oszczędności na energii elektrycznej i obniżyć koszty inwestycji to kolejne problemy poruszone przez autora. Rozważania i analiza ekonomiczna dotycząca stosowania reduktorów mocy w oświetleniu drogowym zostały równie uważnie opisane w folderze. Jeden z ciekawszych tematów, który został omówiony w broszurze dotyczy ledowych źródeł światła w oprawach drogowych. Marta Zuzankiewicz Product Line 025–2009 Układ optyczny opraw SIMEN tworzy odbłyśnik wykonany z blachy aluminiowej oraz dyfuzor rozpraszający lub dwa rodzaje rastrów osłaniających źródła światła. Oprawy dostępne są w wersji do niezitegrowanych świetlówek kompaktowych 2pin ze statecznikami magnetycznymi lub świetlówek 4pin ze statecznikami elektronicznymi. Obudowę SIMEN wykonano z poliwęglanu – tworzywa o szczególnie wysokiej wytrzymałości, gwarantującej długoletnie użytkowanie opraw. WKI ŚWIETLÓ Nowoczesne źródła światła 28 AKTUALNOŚCI To działa! Program ExpoLine Program ExpoLine, wznowiony w roku 2009, okazał się atrakcyjną i skuteczną formą prezentacji produktów, chętnie wykorzystywaną przez partnerów handlowych BRILUX Sukces programu ExpoLine B006 z oprawami serii LAVADO, PINO i Dziś, kiedy nowe wzory ekspozytorów trafiły do naszych Dystrybutorów, możemy powiedzieć, że ten program działa. ExpoLine funkcjonuje w hurtowniach oświetleniowych w całej Polsce. Ekspozytory ExpoLine z najnowszymi produktami ELGO i BRILUM ustawione w salach sprzedaży hurtowni i firm oferujących produkty elektrotechniczne i oświetleniowe, doskonale prezentują najciekawsze produkty obu marek. Z ekspozytorów ExpoLine korzysta już wiele firm handlowych, wśród których są m.in.: Alfa Elektro w Malborku, Elektrotechnika MORS w Pabianicach, POLKAR LIGHT w Warszawie, JAWMAR w Częstochowie, SKYNET w Aleksandrowie Kujawskim, TIM S.A. we Wrocławiu, hurtownia ELEKTRA w Stargardzie Szczecińskim, Elektrohurt w Żywcu i ESSE w Piasecznie. To właśnie ci odbiorcy, jako pierwsi wzięli udział w akcji promującej produkty ELGO i BRILUM. Największą popularnością wśród ekspozytorów prezentujących produkty marki BRILUM cieszą się wzory: B010 z oprawami z grupy projektorów i naświetlaczy serii B i ML oraz oprawami przemysłowymi serii HQ. Wśród ekspozytorów marki ELGO najchętniej wybierane są: E003 demonstrujące szczelne oprawy DUST i HERMETIC. E006 prezentujące zewnętrzne oprawy architektoniczne ASCAR, EBRO i EPOS. TONGO. Indywidualne wzory ekspozytorów Zestaw ekspozytorów ExpoLine to nie tylko gotowe projekty standardowe skatalogowane w folderze dostępnym na naszej stronie internetowej www.brilux. pl, ale również modele specjalne przygotowywane na indywidualne zamówienia. Ekspozytor może zostać przygotowany zgodnie z życzeniem klienta, co oznacza, iż to nasi Dystrybutorzy mogą zdecydować, jakie oprawy ma zaprezentować kolejny wzór. Jesteśmy otwarci na Państwa propozycje. Wykonujemy modele zgodnie z zapotrzebowaniem naszych klientów. Nie tylko w Polsce, także zagranicą Ekspozytory ExpoLine przygotowujemy również dla kontrahentów zagranicznych współpracujących ze Spółką BRILUX. Dl nich ekspozytory wykonywane są oczywiście w odpowiednich wersjach językowych. Dział promocji i reklamy chętnie przygotuje nowe wzory, które wspomogą sprzedaż krajową i zagraniczną oraz ułatwią klientowi zapoznanie się z produktem. Jak zamawiać? Linie ekspozytorów obu marek, ELGO i BRILUM, różnią się kolorystycznie i są odpowiednio oznaczone literami: B dla marki BRILUM i E dla marki ELGO. Oznaczenie liczbowe następujące po literze, oznacza numer porządkowy w katalogu ekspozytorów zawartym w folderze. Ten sposób oznaczenia ułatwia klientom wybranie i zamówienie wybranego ekspozytora spośród wzorów standardowych. W przypadku specjalnych wykonań zamawiający powinien dokonać indywidualnych ustaleń z naszym działem handlowym. AKTUALNOŚCI 29 Wszelkie pytania należy kierować na adres mailowy [email protected] lub dzwonić pod numer (22) 756-64-12. Elektroniczna wersja folderu katalogującego ekspozytory ExpoLine, znajduje się na stronie internetowej www.brilux.pl w dziale „Marketing” - zakładka „ExpoLine”. Nowe ekspozytory ELGO ExpoLine E008, E009 i E010 Ekspozytory przedstawiają oprawy: LUMINA z kloszem wykonane z blachy stalowej malowanej proszkowo na kolor biały dostępne z ryflowanym lub satynowanym kloszem, RASTRA wykonane z blachy stalowej malowane proszkowo na biało, wyposażone w bogatą optykę rastrową przeznaczone do oświetlenia wnętrz użyteczności publicznej takich jak banki, biura, sale komputerowe. HERMETIC IP65 do oświetlenia miejsc o wysokim stopniu zapylenia i wilgotności wykonane z tworzywa najwyższej jakości. Na ExpoLine E008 umieszczono model oprawy LUMINA 236, na E009 oprawę RASTRA 302, natomiast E010 prezentuje oprawę HERMETIC 236. ExpoLine E011 Ekspozytor demonstruje oprawy typu downlight do wbudowania w sufit podwieszany MATIS, SIMEN i ARION przeznaczone do oświetlenia wnętrz użyteczności publicznej i przestrzeni handlowych. Oprawy wykonano z materiałów wysokiej jakości. Zastosowane w nich elementy optyczne chronią przed efektem olśnienia i dobrze rozpraszają światło. Zamontowany model oprawy w ekspozytorze to MATIS 6227. Nowe ekspozytory BRILUM ExpoLine B014 Ekspozytor przedstawia: oprawy sufitowe wbudowane serii AURO oprawy do montażu na ścianie lub suficie serii PIRIA i VERIGO. Oprawy przeznaczone są do oświetlenia pomieszczeń użyteczności publicznej iwnętrz mieszkalnych. Wmontowane wzory opraw AURO 10, PIRIA 21 i VERIGO 11. ExpoLine B015 Prezenter pokazuje: oprawy typu downlight serii ENZO do montażu w sufitach podwieszanych, oprawy serii ESTRA i SCENA zasilane za pomocą systemu szynowego, oprawy SCENA nabudowane. Są one przeznaczone do oświetlenia pomieszczeń użyteczności publicznej oraz wnętrz mieszkalnych. Wmontowane w ekspozytor wzory opraw to ENZO 200, ESTRA 100 i SCENA PS10. ExpoLine B016 Ekspozytor prezentuje oprawy ekspozycyjne serii LAVADO, PROTO i TONGO. Oprawy LAVADO i PROTO przeznaczone są do montażu ścienno – sufitowego, natomiast TONGO do wbudowania w sufit podwieszany. Wmontowane w ekspozytor wzory opraw to LAVADO 406, PROTO 20 i TONGO 100. ExpoLine B017 Ekspozytor przedstawia: oprawy typu downlight serii TEO, oprawy sufitowe – wbudowane serii ASPRO, G i CANDIA. Dzięki różnorodnemu wzornictwu oprawy te można stosować zarówno do oświetlenia klasycznych, jak i nowoczesnych wnętrz. Prezentowane wzory opraw to TEO 10S, ASPRO 10, G-100 i CANDIA 10A. Marta Zuzankiewicz 30 AKTUALNOŚCI Alfa Elektro 20 lat na rynku Działalność firmy rozpoczęła się 23 października1989 roku od utworzenia Spółki Cywilnej o nazwie Przedsiębiorstwo Handlowe „ALFA” Pierwszej sprzedaży dokonano już 13 grudnia tego samego roku. W pierwszym etapie istnienia spółka zajmowała się działalnością handlową w kilku różnych, niezwiązanych ze sobą branżach, m.in.: sprzedaży hurtowej i detalicznej sprzętu RTV, rowerów oraz farb. Dążenie do specjalizacji Bezpośrednim impulsem do dalszego rozwoju firmy było prasowe ogłoszenie ówczesnego producenta źródeł światła Polam-Piła o poszukiwaniu krajowych dystrybutorów. Właśnie pod jego wpływem powstał pomysł rozpoczęcia działal- ności w branży elektrycznej. Ostateczna decyzja zapadła 7 września 1990 roku, w dniu podpisania umowy dystrybucyjnej z Polam-Piła. Miesiąc później została otwarta pierwsza hurtownia elektryczna w Katowicach-Szopienicach. Z czasem zaczęto zmierzać ku specjalizacji w jednej dziedzinie - sprzedaży hurtowej artykułów elektrycznych. Początkiem tego procesu było pozostawienie jedynie hurtowni farb oraz hurtowni elektrycznych. W tym też momencie nastąpił decydujący podział na 2 nowe firmy: Nobiles-Alfa Sp. z o.o. oraz P.H. Alfa Elektro Sp. z o.o. Firma Alfa Elektro w pierwszym etapie prowadziła dystrybucję głównie materiałów oświetleniowych, z czasem jednak zaczęto poszerzać asortyment wprowadzając do oferty kolejne grupy produktów, w tym również kable i przewody. Alfa Elektro w strukturach Grupy Sonepar W poszukiwaniu dodatkowego potencjału dla zdobycia ówczesnego rynku, dwuosobowy zarząd P.H. Alfa Elektro Sp. z o.o. zdecydował się na przystąpienie do grupy kapitałowej Sonepar Polska, należącej do francuskiej Grupy Sonepar. W efekcie tych działań, z dniem 9 lipca 1996 roku AKTUALNOŚCI 31 Oddziały handlowe To już 20 lat Sonepar Polska stał się mniejszościowym udziałowcem Alfa Elektro. Przełomowym momentem dla spółki było przejęcie 80% jej udziałów przez Sonepar Polska, co nastąpiło ponad 3 miesiące później. Firma prowadzi obecnie sprzedaż w 37 własnych hurtowniach na terenie całej Polski, w następujących miastach: Białystok, Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Cieszyn, Częstochowa, Gdańsk (2 hurtownie), Gliwice, Gorzów Wielkopolski, Jastrzębie Zdrój, Kalisz, Katowice, Kielce, Konin, Kraków, Legnica, Lublin, Łódź, Malbork, Olsztyn, Opole, Piła, Poznań, Radom, Radomsko, Ruda Śląska, Rzeszów, Słupsk, Szczecin, Świdnica, Tarnów, Toruń, Tychy, Wałbrzych, Warszawa, Wrocław i Zielona Góra. Hurtownie podzielone są na dwa regiony handlowe: południowy i północny, które zaopatrywane są z dwóch magazynów centralnych, zlokalizowanych w Chorzowie i Lubiczu k/Torunia. Rok 2009 jest dla firmy Alfa Elektro rokiem szczególnym. W tym roku firma świętuje 20-lecie swojej obecności na rynku. Oficjalna uroczystość jubileuszowa planowana jest w najbliższym czasie, niemniej jednak, w dniu swoich urodzin, 23 października 2009, firma postanowiła podkreślić ten wyjątkowy jubileusz we wszystkich swoich oddziałach. W hurtowniach Alfa Elektro czekał na Klientów poczęstunek. Specjalnie na tę okazję przygotowano torty urodzinowe. W ramach obchodów 20-lecia został również wydany biuletyn jubileuszowy, który opisuje historię powstania i rozwoju firmy, najważniejsze wydarzenia oraz wypowiedzi założycieli i innych osób, które w znaczący sposób związane są z historią i obecną pozycją firmy. Dynamiczny rozwój Polityka handlowa Pod koniec lat 90-tych nastąpił dynamiczny rozwój firmy poprzez uruchamianie nowych placówek handlowych w Krakowie, Zabrzu, Wrocławiu, Opolu oraz przyłączanie działających już na rynku hurtowni lokalnych Doseco Tychy, Lumeni Rybnik. Każda hurtownia już wówczas pracowała w oparciu o system komputerowy, który w późniejszym okresie został połączony w jednolitą sieć, działającą w obrębie całej firmy. W Katowicach został wydzielony odrębny magazyn centralny. Główną zasadą polityki handlowej Alfa Elektro jest zaopatrywanie Klientów w wyroby najwyższej jakości, przy pełnej gamie usług towarzyszących, takich jak: doradztwo techniczne, dostawa towaru na miejsce wskazane przez klienta na terenie Polski, prowadzenie oddzielnego magazynu w oparciu o potencjalne potrzeby Klienta dla zapewnienia płynności i kompletności dostaw. Ścisła współpraca z dostawcami pozwala na utrzymanie odpowiednich stanów magazynowych i szybką realizację zamówień. Firma dysponuje specjalistycznym transportem do kabli, umożliwiającym rozładunek i załadunek bębnów na placu budowy. Fot1. Ogłoszenie Polam-Piła Obecna pozycja rynkowa Alfa Elektro Po 20 latach działalności Alfa Elektro jest jednym z liderów rynku dystrybucji artykułów elektrotechnicznych w Polsce. W swojej ofercie firma posiada pełną gamę produktów czołowych producentów, od opraw i źródeł światła poprzez osprzęt elektrotechniczny, aparaturę przemysłową, automatykę i sterowanie, do przewodów i kabli dowolnych wielkości, a także baterii, latarek, narzędzi, mierników i drobnego sprzętu elektroinstalatorskiego. Obrót Alfa Elektro w 2008 r. wyniósł 431 mln. PLN. Firma zatrudnia ponad 400 pracowników, wśród których jest grono inżynierów oraz doradców technicznych. Dział handlowy, który obejmuje około 70% pracowników firmy, wspierany jest przez wewnętrzne działy: logistyki, administracji, księgowości, windykacji i analizy ryzyka kredytowego oraz marketingu, informatyki i HR. Sieć handlowa firmy Alfa Elektro Uroczystość 20-lecia firmy 32 AKTUALNOŚCI 25 lat w ELGO Rozmowa z Wiesławem Wiatrkiem Dyrektorem ds. Produkcji i Techniki ELGO Lighting Industries S.A. Redakcja: W ELGO pracuje Pan od 25 lat. Czy przez cały ten okres zajmował Pan się wyłącznie sprawami związanymi z produkcją? Wiesław Wiatrek: Właściwie, poza pewnymi wyjątkami można by rzec, że tak. Pracę w ELGO rozpocząłem 1 lipca 1984 r. na stanowisku technologa w Dziale Głównego Technologa, co pozwoliło mi dokładnie zapoznać się ze wszystkimi szczegółami najróżniejszych procesów produkcyjnych w firmie. Potem, przez pewien okres czasu, pełniąc funkcję kierownika Samodzielnego Działu Transportu, moim zadaniem było planowanie procesów logistycznych firmy. Sprawami produkcyjnymi zająłem się ponownie obejmując stanowisko kierownicze w Dziale Obsługi Technicznej Produkcji i Informatyki, później jako Inżynier Procesu Wytwarzania, a następnie w 2006 r. funkcję Dyrektora ds. Produkcji i Techniki. Pełniąc funkcję Dyrektora ds. Produkcji i Techniki odpowiada Pan za wszystkie procesy produkcyjne jednej z największych fabryk sprzętu oświetleniowego w Polsce, a więc…? Będąc jedną z największych fabryk oświetleniowych dysponujemy potężnym potencjałem, na który składa się kilkanaście hal produkcyjnych, rozległa infrastruktura produkcyjna i logistyczna, nowoczesny i bogaty park maszynowy, najnowsze technologie, własne laboratoria oraz biura badawczo – rozwojowe. Tak bogate zaplecze umożliwia realizację najróżniejszych procesów produkcyjnych, w toku których wytworzone zostają wszystkie komponenty i detale niezbędne do złożenia produktu finalnego. Najogólniej rzecz ujmując to procesy związane z obróbką plastyczną metali, obróbką powierzchniową, przetwórstwem tworzyw sztucznych, wylewaniem uszczelek oraz montażem gotowych wyrobów. Czy mógłby Pan przybliżyć nieco, jak zorganizowany jest cykl produkcyjny w nowoczesnej fabryce ELGO? Jednym z największych wydziałów w ELGO jest wydział obróbki plastycznej blach, w którym w wyniku wykrawania, gięcia i tłoczenia powstają korpusy, obudowy, podstawy oraz odbłyśniki opraw oświetleniowych. Innowacyjnym rozwiązaniem jest tutaj wykrawanie i zaginanie blach na specjalnych urządzeniach sterowanych numerycznie (CNC), programowanych na pulpicie sterowniczym lub osobnym stanowisku komputerowym. Nowe urządzenia pozwalają na pracę ciągłą oraz wykrawanie i gięcie blach nawet w bardzo skomplikowane kształty. Następnie wytworzone detale stalowe i aluminiowe w zależności od przeznaczenia podlegają różnej obróbce powierzchniowej. Na szczególną uwagę AKTUALNOŚCI 33 zasługuje tutaj nowoczesna technologia malowania proszkowego na zautomatyzowanej linii elektrostatycznej lub w kabinach malarskich. Zabezpieczone w ten sposób komponenty cechuje wysoka odporność na korozję i wpływ czynników zewnętrznych. Kolejną z podstawowych faz cyklu produkcyjnego jest przetwórstwo tworzyw sztucznych. Na tym etapie produkcji metodą wytłaczania lub wtrysku formowane są klosze różnych typów opraw. Tutaj również wykonywane są obudowy nowych ledowych źródeł światła, boczki opraw oraz wiele innych elementów, w tym osprzętu, tj. oprawki, złączki. Ważnym etapem produkcji, będącym jednocześnie jednym z najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych w ELGO jest także całkowicie zautomatyzowany system wylewania uszczelek poliuretanowych, bezpośrednio na gotowych komponentach, co zapewnia najwyższą szczelność. Wszystkie wytworzone podzespoły trafiają na ostatni etap produkcji, jakim jest montaż i pakowanie na specjalnych liniach montażowych. Zarówno montaż, jak i inne fazy produkcyjne odbywają się w systemie dwuzmianowym. Co daje firmie tak szerokie zaplecze produkcyjne i jak jest ono obsługiwane? Mając do dyspozycji tak szerokie i nowoczesne zaplecze technologiczne ELGO jest w stanie całkowicie samodzielnie obsłużyć całe skomplikowane cykle produkcyjne. Zapewnia to skrócenie czasu wdrożenia projektu, zmniejszenie kosztów, a przede wszystkim zsynchronizowanie i kontrolę wszystkich prac. Wyroby, zanim dotrą do klienta poddawane są bowiem dokładnym badaniom na każdym etapie ich produkcji. Dzięki temu w ręce odbiorców oddawane są tylko pełnowartościowe produkty. Potencjał firmy sprawia również, iż poza produkcją własną jest ona doskonale przygotowana do świadczenia specjalistycznych i kompleksowych usług produkcyjnych dla podmiotów zewnętrznych. Nad sprawnym przebiegiem procesów produkcyjnych czuwa sprawdzony zespół inżynierów oświetleniowców, projektantów form przemysłowych oraz elektroników i technologów zapewnia- jący możliwość projektowania i wdrażania sprzętu oświetleniowego nowej generacji. Analizując trendy w stylistyce i konstrukcji elastycznie reagują oni na potrzeby rynku, dywersyfikując i rozszerzając ofertę o nowe serie opraw do zastosowań profesjonalnych. Wspominał Pan, że cała produkcja odbywa się w systemie dwuzmianowym. Czy oznacza to, że fabryka nie odczuła spowolnienia gospodarczego? Podobnie, jak większość producentów, również i my w pewnym stopniu odczuliśmy ogólnoświatowe załamanie ekonomiczne. Z końcem drugiego kwartału br. sytuacja zaczęła się normować. Niewątpliwie wpłynęła na to ugruntowana pozycja firmy na rynku. Nasze produkty są powszechnie znane i łatwo rozpoznawalne. Poza spełnianiem podstawowych parametrów świetlnych są one trwałe, energooszczędne, bezpieczne, estetyczne i niezawodne w użytkowaniu. Dzięki temu nieustannie cieszą się zaufaniem klientów, którzy chociażby w ostatnim czasie przyznali nowym oprawom drogowym ACRON prestiżowy tytuł „Laur Klienta – Odkrycie 2009”. Myślę, że jest to najlepsza i najbardziej satysfakcjonująca nas samych odpowiedź na postawione pytanie. Z czego Pana zdaniem wynika zaufanie do produktów marki ELGO? Przede wszystkim z faktu, iż ELGO L.I. SA to polska firma z długą, bo aż 50-letnią tradycją w produkcji sprzętu oświetleniowego, spełniającego najwyższe normy i standardy. Wiąże się to niewątpliwie z wysoką i stabilną jakością oferowanego sprzętu oświetleniowego, potwierdzaną satysfakcją i zadowoleniem klientów. Jak udaje się firmie utrzymywać te standardy? Działania firmy od lat oparte są na kompleksowym podejściu do zagadnień jakości. Jako jedna z pierwszych firm w Polsce wdrożyliśmy i konsekwentnie utrzymujemy system zarządzania jakością, zgodny z wymaganiami norm ISO, obecnie ISO 9001:2008. Taki rodzaj zarządzania daje gwarancję ciągłego doskonalenia jakości oferowanych wyrobów i usług, nie tylko przez kontrolę samego produktu, ale także w wyniku procesowego podejścia do zarządzania firmą. Pozwala to sprostać wysokim wymaganiom i oczekiwaniom klientów oraz zwiększa wiarygodność w oczach kontrahentów. Zgodnie z założoną i skutecznie prowadzoną Polityką Jakości, ELGO L.I. SA realizuje swoją wizję zdobycia silnej pozycji na rynku, silnej marki oraz zaufania klientów, pracowników, środowiska biznesowego i opiniotwórczego. Z czym przede wszystkim wiąże się realizacja tej strategii? Podstawowe znaczenie odgrywa tutaj nieustanne poszerzanie oferty o nowoczesne produkty, niezawodne w użytkowaniu, o współczesnym wzornictwie i wysokich parametrach technicznych. Jednym z ostatnich wdrożeń są innowacyjne i energooszczędne produkty oparte na zaawansowanej technologii LED. Należą do nich nowatorskie ledowe oprawy drogowe ADVISION oraz rodzina źródeł światła ACRICHE do powszechnego użytku. Nowe uruchomienia pociągają za sobą modernizację parku maszynowego, systematyczne inwestowanie w nowoczesną technikę wytwórczą i rozwój potencjału produkcyjnego. Daje to firmie wszechstronne możliwości zaspokajania aktualnych potrzeb rynku w zakresie produkcji sprzętu oświetleniowego i z pewnością czyni ją konkurencyjną nie tylko na krajowym, ale i na międzynarodowym rynku oświetleniowym. Bardzo dziękuję za rozmowę. Rozmawiała: Joanna Warzywoda 34 LUDZIE POLSKIEGO OŚWIETLENIA Profesor Jerzy Bąk Profesor Jerzy Bąk jest postacią doskonale znaną w środowisku polskich oświetleniowców. Nauczał wiele pokoleń studentów Techniki Świetlnej na Politechnice Warszawskiej. Prof. dr hab. inż. Jerzy, Brunon Bąk pracował na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej od 1952 roku przez przeszło pół wieku. Był współorganizatorem jedynej w kraju Katedry Techniki Świetlnej i wieloletnim kierownikiem Zakładu Techniki Świetlnej, który zastąpił Katedrę, po zmianach organizacyjnych. Jest wychowawcą dominującej grupy, obecnie działających zawodowo, oświetleniowców. Wypromował dziesięciu doktorów nauk technicznych. Stworzył szkołę wielokryteryjnego projektowania oświetlenia. Jest autorem (częściowo współautorem) 8 monografii i rozpraw, 5 książek, 8 poradników, 4 skryptów oraz przeszło 130 artykułów i referatów na konferencjach krajowych i zagranicznych oraz publikacji i opracowań naukowo technicznych, także opracowań badawczych. Współpracował, także w ramach kilkuletnich lub kilku miesięcznych pobytów, ze znanymi zagranicznymi ośrodkami naukowymi, m. in. w Ottawie, Moskwie, Sofii, Pradze. Był nominowanym członkiem kilku Komitetów Technicznych CIE. Obecnie zajmuje się głównie zagadnieniami techniki oświetlania. Jest obecnie emerytowanym profesorem zwyczajnym w Politechnice Warszawskiej. W roku akademickim 2006/2007, w zaistniałych warunkach, zrezygnował z prowadzenia wykładów. Jest jednak nadal aktywny zawodowo poza Politechniką Warszawską, której poświęcił przeszło pół wieku pracy. Nadal publikuje. W listopadzie 1951 roku na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej została utworzona pierwsza w Polsce Katedra Techniki Świetlnej, której kierownictwo powierzono Tadeuszowi Oleszyńskiemu (późniejszemu profesorowi), wprowadzając równocześnie do programu nauczania na tym wydziale specjalizację z techniki świetlnej. Pierwszym asystentem Katedry był Jerzy Bąk (od 1 września 1952, jeszcze przed uzyskaniem inżynierskiego dyplomu). Brał udział w tworzeniu procesu dydaktycznego w Katedrze i tworzeniu laboratorium fotometrycznego oraz urządzaniu Katedry. Był współautorem wszystkich programów ćwiczeń audytoryjnych, projektowych, laboratoryjnych. W późniejszym okresie, prof. J. Bąk opracował programy nowych wykładów, rozwijał laboratoria. Stworzył też nowoczesne programy wszystkich przedmiotów w ramach specjalizacji. Cała działalność Katedry, a później Zakładu, którym prof. J. Bąk kierował przez ok. 20 lat, związana jest z działalnością prof. J. Bąka. Tworzył on od podstaw warunki kształcenia. Doskonalił w późniejszym okresie warunki pracy dydaktycznej. Tworzył podstawy uzyskiwania dobrych warunków kształcenia, w tym dobrego poziomu prac dyplomowych, w wyniku działań organizacyjnych i rozwojowych. Rozbudował Zakład Techniki Świetlnej w nowoczesny Zakład, na dobrym poziomie kształcenia i badań także z wprowadzeniem technik komputerowych. Na całokształt osiągnięć prof. dr hab. inż. Jerzego Brunona Bąka, profesora zwyczajnego w Politechnice Warszawskiej, składają się: oryginalne i twórcze osiągnięcia naukowe, duży wkład w kształcenie kadr naukowych, długotrwała i skuteczna działalność związana z tworzeniem i rozwojem Zakładu podejmowana m. in. w celu stworzenia dobrych warunków pracy dydaktycznej, autorstwo i współautorstwo programów nauczania oraz podręczników i skryptów. Są to wielokierunkowe osiągnięcia wynikające z działalności nauczyciela akademickiego, prowadzonej przez ponad pół wieku. Działalność to została podjęta w okresie pionierskiego tworzenia pierwszej w Polsce Katedry Techniki Świetlnej, przekształconej później w Zakład Techniki Świetlnej, obecnie istniejący. Cała działalność naukowo-badawcza prof. J. Bąka dotyczy dziedziny techniki świetlnej. W działalności tej można wyróżnić dwa podstawowe kierunki. Pierwszy związany jest fotometrią, drugi z techniką oświetlania. W pierwszym okresie działalności, prof. J. Bąk zajmował się głównie badaniami dotyczącymi podniesienia dokładności pomiarów fotometrycznych. Badania takie prowadził okresowo również w Moskiewskim Instytucie Energetycznym (1 rok) oraz w Nationale Research Council of Canada, w Ottawie (2 lata). Główne Jego osiągnięcia z tego okresu polegają na dokonanej analizie przybliżeń dotyczących metody lumenomierza, także na dokonanej analizie warunków pomiarowych związanych z metodą lumenomierza oraz na podaniu własnej metody oceny korekcji lub eliminacji efektów selektywności pokrycia lumenomierza i nieidealnego dopasowania jego odbiornika. W drugim okresie działalności prof. J. Bąk prowadził badania, indywidualne i zespołowe, związane z systematycznym rozwijaniem techniki oświetlania. Ostatnio w badaniach tych uwzględnia prof. Bąk aspekty oświetlenia wydajnego energetycznie oraz aspekty oświetlenia LUDZIE POLSKIEGO OŚWIETLENIA 35 wnętrz z uwzględnieniem oddziaływania otoczenia świetlnego. Główne Jego osiągnięcia z tego okresu polegają na metodycznym rozwinięciu wielokryteryjnego projektowania oświetlenia ogólnego wnętrz, wraz z podaniem własnych metod niektórych obliczeń oświetleniowych. Działalność naukowa i dydaktyczna prof. J. Bąka przyniosła mu uznanie środowisk naukowych w kraju i zagranicą. O Jego autorytecie naukowym może m.in. świadczyć udział w konferencjach krajowych i międzynarodowych, recenzowanie krajowych i zagranicznych grantów, wielu prac doktorskich, habilitacyjnych oraz wniosków dotyczących tytułów naukowych i stanowisk uczelnianych. Prof. J. Bąk może poszczycić się licznym gronem wychowanków, specjalistów w zakresie techniki świetlnej. Do grona takiego należy zaliczyć przede wszystkim absolwentów Politechniki Warszawskiej (z wielu roczników), ale także Politechniki Poznańskiej, Politechniki Łódzkiej, uczestników studium podyplomowego i różnego rodzaju kursów. W długim okresie, prof. J. Bąk był jedyną osobą posiadającą w dziedzinie techniki świetlnej tytuł profesora. Występujący rozwój kadry naukowej w dziedzinie techniki świetlnej jest w dużym stopniu Jego zasługą. Podejmowana w wielu pracach doktorskich problematyka badawcza wynikała z problematyki Jego badań. Prof. J. Bąk zdołał zgromadzić w Zakładzie młodych pracowników akademickich, którzy podjęli trud doktoryzowania się. Prof. J. Bąk był w Uczelni wielokrotnie nagradzany: za 30-to letnią pracę w Politechnice Warszawskiej otrzymał Dyplom Uznania, za zasługi dla Wydziału otrzymał Medal „80 lat (1921-2001) Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej”, za dwudziestoletnią nienaganną pracę dydaktyczną, został odznaczony (1973) Złotym Krzyżem Zasługi, za dwudziestoletnią szczególnie wyróżniającą pracę dydaktyczno-wychowawczą został (1985) odznaczony Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania otrzymał (2000) Medal Komisji Edukacji Narodowej, Ma także Srebrną (1975) i Złotą (1984) Odznakę Honorową Stowarzyszenia Elektryków Polskich (SEP). W 1981 roku otrzymał Nagrodą Ministra, zespołową, drugiego stopnia za osiągnięcia w dziedzinie badań naukowych (za pracę „Opracowanie podstaw wielokryteryjnego automatycznego projektowania oświetlenia wnętrz”). nego ds. Techniki Świetlnej w Polskim Komitecie Normalizacyjnym. Obecnie jest członkiem Centralnego Kolegium Sekcji Instalacji i Urządzeń Elektrycznych SEP. Przewodniczy od wielu lat komisji corocznego konkursu na najlepiej oświetloną gminę i miasto. Konkurs jest organizowany przez Agencję SOMA przy współpracy z innymi organizacjami. Bierze udział w konferencjach i seminariach. Publikuje i jest nadal czynny zawodowo. Najnowsze publikacje prof. J. Bąka: Kierownik Katedry prof. Tadeusz Oleszyński i ówczesny Docent Jerzy Bąk (lata 70-te) W 1982 roku otrzymał nagrodę Ministra, indywidualną, stopnia drugiego, za osiągnięcia w dziedzinie autorstwa wyróżniających się podręczników dla studentów (za podręcznik „Technika oświetlania”), a w 1985 roku także nagrodę Ministra, indywidualną, drugiego stopnia za monografię „Obliczenia oświetlenia ogólnego wnętrz”. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Autorów ZAIKS. W ostatnim okresie prof. J. Bąk był przez wiele lat członkiem Komitetu Technicz- Artykuł „Miary wydajności energetycznej oświetlenia wnętrz, ich wyznaczanie i stosowanie”, miesięcznik Elektroinstalator, 01/2010 Artykuł „Jak to jest z zastępowaniem w mieszkaniu żarówek świetlówkami kompaktowymi”, miesięcznik Elektroinstalator, 12/2009 Książka „Wydajne energetycznie oświetlenie wnętrz. Wybrane zagadnienia.” Z suplementem, COSiW SEP, 2009 Komentarz do raportu technicznego PKN-CEN/TR 13201-1 oraz do normy PN-EN 13201-2. Oświetlenie dróg, COSiW SEP, 2007 Artykuł „Cechy oświetlenia drogowego”, kwartalnik Oświetlenie INFO, 2007 Komentarz do Normy PN-EN-12464-1 Światło i oświetlenie miejsc pracy. Część 1. Miejsca pracy we wnętrzach, COSiW SEP, 2006 Artykuł „O oświetlaniu mieszkań”, kwartalnik Oświetlenie INFO, 2006 Dzięki uprzejmości internetowego wortalu branży oświetleniowej: www. lighting.pl 36 NOWE PRODUKTY ADVISION HIGH-END oświetlenia ulic i terenów otwartych High-end w zakresie sprzętu elektroakustycznego to umowne określenie klasy produktów o właściwościach znacznie przekraczających normę. Nowa oprawa ledowa ADVISION z ELGO może być z pewnością zaliczona do klasy high-end w dziedzinie sprzętu oświetleniowego. Technika elektroluminescencyjnych diod świecących LED (lighting emitted diods) stała się u progu XXI wieku źródłem nadziei na tani i efektywny sposób wytwarzania światła sztucznego oraz nieosiągalną wcześniej trwałość, niezawodność i funkcjonalność urządzeń oświetleniowych. Do niedawna nad rozwojem tych źródeł światła opartych o technologię półprzewodników pracowali głównie producenci z branży elektronicznej. Ich najnowsze osiągnięcia sprawiły, że diody LED uzyskały w ostatnim czasie poziom zaawansowania technicznego pozwalający producentom opraw oświetleniowych proponować rozwiązania o praktycznym znaczeniu użytkowym. Jednym z pól techniki oświetleniowej, na którym diody LED zyskują zastosowanie staje się powoli oświetlenie ulic i zewnętrznych terenów miejskich. Czy zatem już dziś warto stosować oprawy oświetleniowe ze źródłami światła LED? Odpowiedź brzmi – tak. Proces wprowadzania opraw ledowych do powszechnego użytku już trwa, a z pewnością będzie przebiegał coraz szybciej, ponieważ najlepsze, profesjonalne diody LED właśnie osiągnęły poziom skuteczności świetlnej wyładow- czych źródeł światła przy znacznie wyższej trwałości. Równocześnie przewidywania dotyczące ich dalszego rozwoju zachęcają już dziś do znajdowania kolejnych aplikacji dla tej technologii. Ledowe oprawy uliczne ADVISION Nowatorską konstrukcją, w której jako źródło światła zastosowano najnowocześniejsze elektroluminescencyjne diody świecące LED, jest oprawa oświetleniowa ADVISION - w pełni oryginalny, polski produkt opracowany i produkowany w ELGO Lighting Industries S.A. Oprawa ADVISION jest przeznaczona do oświetlania ulic i terenów otwartych o różnych wymaganiach oświetleniowych. Może być stosowana w oświetlaniu dróg, placów, mostów, a także różnorodnych przestrzeni otwartych o charakterze reprezentacyjnym i terenów rekreacyjnych w obszarach zurbanizowanych. Wybór i właściwe zastosowanie opraw ADVISION gwarantuje uzyskanie wyjątkowo energooszczędnego i trwałego oświetlenia o doskonałych parametrach technicznych i użytkowych. Oprawy NOWE PRODUKTY 37 „ ADVISION w pełni wykorzystują wszystkie zalety technologii diod świecących LED, do których należy: wyjątkowo wysoka trwałość diod LED, precyzyjny i optymalny rozsył światła, białe światła doskonale oddające barwy, szerokie możliwości sterowania oświetleniem, niskie zużycie energii elektrycznej. Zasilacz ten wyposażono w zabezpieczenia: przed zwarciem lub rozwarciem diody - pozwalające na dalszą pracę oprawy nawet w przypadku awarii lub zwarcia jednej z diod, termiczne z czujnikiem temperatury każdej linijki diodowej - redukujące moc oprawy w przypadku osiągnięcia przez nią, z nieprzewidzianych powodów zewnętrznych, dwóch kolejnych progów temperaturowych 70°C i 80°C i całkowicie wyłączające zasilanie w przypadku osiągnięcia temperatury 85°C, krytycznej dla działania diod. Ledowa oprawa oświetlenia ulicznego ADVISION jest w pełni oryginalnym, polskim produktem, opracowanym i wytwarzanym w zakładach ELGO Lighting Industries S.A. Ponad 12 lat użytkowania przy ograniczonej konserwacji Dotychczas zewnętrzne oprawy oświetleniowe i eksploatowane w nich wyładowcze źródła światła traktowane były, jako oddzielne produkty. W całym okresie eksploatacji oprawy oświetleniowej kolejno użytkowano w niej kilka źródeł światła. Wyjątkowo wysoka trwałość diod led zmienia to podejście. Zaawansowane technicznie diody LED charakteryzują się trwałością przekraczającą 50.000 godzin. Tak długi okres eksploatacji oprawy oświetleniowej bez potrzeby wymiany źródeł światła, doskonała konstrukcja ADVISION i użycie materiałów wysokiej jakości sprawiają, że oprawy te mogą być traktowane jako zintegrowane urządzenie oświetleniowe. Przewiduje się, że zapewnią one ponad 12 lat pracy przy średnich okresach świecenia 4.000 godzin rocznie, bez konieczności wymiany źródeł światła i ograniczeniu konserwacji jedynie do zewnętrznego czyszczenia. „ Najwyższa szczelność IP 66 Ponieważ praktycznie w całym przewidywanym czasie eksploatacji oprawy ADVISION nie przewiduje się wymiany diodowych źródeł światła, koniecznym wymogiem konstrukcyjnym jest zapewnienie najwyższej szczelności wszystkich przestrzeni wewnętrznych oprawy, w tym komory źródeł światła oraz komory zasilacza. Specjalne uszczelki pomiędzy kloszem i korpusem oraz pod pokrywą komory zasilacza zapewniają całej oprawie najwyższy stopień ochrony przed wnikaniem kurzu i wilgoci IP 66. Łatwy montaż i regulacja położenia Oprawa ADVISION może być łatwo montowana na pionowym słupie lub wysięgniku z końcówką o średnicy 42 - 60 mm. Nachylenie wysięgnika w stosunku do poziomu może dochodzić do +30°. Uchwyt montażowy umożliwia dodatkowo płynną zmianę kąta nachylenia w zakresie -5°/+15° na pionowym słupie i -15°/+5° na wysięgniku. Zasilanie z zabezpieczeniami Półprzewodnikowe źródła światła – diody LED zasilane są za pośrednictwem mikroprocesorowego zasilacza elektronicznego o wysokiej sprawności. Możliwość redukcji mocy i współpracy z czujnikami Mikroprocesorowy zasilacz oprawy ADVISION może dodatkowo realizować funkcje: automatycznej redukcji mocy w godzinach późnonocnych, współpracy z czujnikiem zmierzchowym, współpracy z czujnikiem ruchu. Minimalna powierzchnia narażona na wiatr Wyjątkowo płaski kształt ledowej oprawy ADVISION sprawia, że stawia ona szczególnie mały opór wiejącym wiatrom. Jej powierzchnia narażona na wiatr wynosi zaledwie 0,083 m2 i jest blisko dwukrotnie mniejsza od przeciętnej oprawy oświetlenia do wysokoprężnych lamp wyładowczych. Rys.1. Uchwyt montażowy 30º Uchwyt montażowy umożliwia dodatkowo płynną zmianę kąta nachylenia w zakresie -5°/+15° na pionowym słupie i -15°/+5° na wysięgniku poziomym. Regulowany uchwyt montażowy z odlewu aluminiowego, umieszczony w tylnej części korpusu obudowy umożliwia mocowanie na pionowym słupie lub wysięgniku z końcówką o średnicy 42-60 mm, nachylonym do poziomu pod kątem 0° - 30°. 38 NOWE PRODUKTY 1 Korpus 2 Korpus wykonano w formie wysokociśnieniowego odlewu aluminiowego zabezpieczonego przed wpływami atmosferycznymi malarską powłoką proszkową. Podstawowe wersje kolorystyczne Radiator odprowadzający ciepło Do zapewnienia pracy diod LED w optymalnej temperaturze gwarantującej ich wysoką żywotność wykorzystano radiator w formie specjalnego użebrowania na górnej powierzchni korpusu. Pełni on ważną funkcję odbioru ciepła wytwarzanego przez diody w trakcie pracy i oddawania go do atmosfery. RAL 7040 RAL 5014 RAL 7015 RAL 7043 Na życzenie inne kolory zgodnie z paletą RAL 3 Wytrzymały i szczelny klosz PC Od dołu oprawę zamyka szczelnie klosz z poliwęglanu (PC) przykręcony do korpusu na stałe za pomocą śrub imbusowych. Dzięki poliuretanowej uszczelce wylanej na korpusie, wnętrze oprawy uzyskuje szczelność określaną wysoką wartością współczynnika IP 66. 4 Diody LED i układ optyczny Jako źródła światła wykorzystano diody LED firm Seoul Semiconductor i CREE należących do wąskiego grona światowych liderów w zakresie konstrukcji i produkcji półprzewodnikowych źródeł światła. Do ukształtowania bryły świetlnej oprawy ADVISION zastosowano dwa alternatywne układy optyczne: 4A 4A Układ optyczny z odbłyśnikami w modelach z oznaczeniem R Do każdej z diod zastosowano indywidualny odbłyśnik wykonany z tworzywa sztucznego ABS, metalizowany w celu uzyskania powierzchni o wysokim współczynniku odbicia kierunkowego. 4B Układ optyczny z soczewkami w modelach z oznaczeniem L Do każdej z diod zastosowano indywidualną soczewkę wykonaną z polimetakrylanu metylu (PMMA) o bardzo wysokim współczynniku przepuszczania światła i precyzyjnym kącie rozsyłu swiatła. 4B NOWE PRODUKTY 39 5 Komora osprzętu z zasilaczem 6 Na górnej powierzchni korpusu znajduje się komora osprzętu zamknięta pokrywą z poliuretanową uszczelką zapewniającą stopień szczelności IP 66. W komorze umieszczono elektroniczny, mikroprocesorowy zasilacz oprawy. Uchwyt montażowy Funkcjonalny uchwyt montażowy z odlewu aluminiowego, umieszczony w tylnej części korpusu obudowy umożliwia łatwe mocowanie oprawy ADVISION na końcówce pionowego słupa lub wysięgnika i regulację jej nachylenia w stosunku do płaszczyzny drogi. Zamocowanie wymaga przykręcenia dwóch śrub imbusowych M10, a pozycjonowanie względem poziomu odbywa się za pomocą czterech śrub imbusowych M8. 6 7 Łatwe i niezawodne podłączenie Specjalna szybkozłączka umieszczona fabrycznie na kablu wyprowadzonym z oprawy zapewnia łatwe i niezawodne podłączenie do sieci zasilającej. 2 7 5 8 8 Zasilacz z regulatorem mocy Mikroprocesorowy zasilacz oprawy ADVISION wyposażono w funkcję automatycznej redukcji mocy w okresach późnonocnych. Standardowo redukcję mocy ustawiono na okres 4 godzin pracy z obniżeniem o około 30%. W przypadku innych potrzeb istnieje możliwość fabrycznego ustawienia okresu redukcji mocy na czas od 0,5 godziny do 16 godzin w interwale co 0,5 godziny. Mikroprocesor uzależnia porę rozpoczęcia redukcji mocy w danym dniu od uśrednienia okresów pracy oprawy z poprzednich pięciu dni. Dlatego pierwsza redukcja mocy następuje dopiero w szóstym dniu od pierwszego włączenia oprawy trwającego ponad 6 godzin. Mikroprocesor nie bierze pod uwagę okresów pracy poniżej 6 godzin. Na podstwie uśrednionych okresów świecenia z ostatnich pięciu dni mikroprocesor określa środek okresu świecenia i rozpoczyna redukcję mocy dwie godziny przed tym czasem. 40 NOWE PRODUKTY Parametry techniczne Parametry elektryczne i dane konstrukcyjne opraw ADVISION przedstawia tablica 1, natomiast parametry charakteryzujące ich układ świetlny zawarto w tablicy 2. Różnice w rozsyle światłości pomiędzy oprawami z odbłyśnikowym i soczewkowym układem optycznym widoczne są na rysunku 2. Układ optyczny ADVISION zapewnia efektywne oświetlenie powierzchni pod oprawą. Optymalne parametry oświetlenia mogą być uzyskane przy wysokościach zawieszenia od 7 do 12 metrów nad oświetlaną powierzchnią. Rozkłady natężenia oświetlenia na obszarze o rozmiarach 50 x 14 m, pod oprawą ADVISION zawieszoną na wysokości 10 m w płaszczyźnie równoległej do oświetlanej powierzchni, pokazuje rysunek nr. 2. Rys.2. Rozkład natężenia oświetlenia • wysokość zawieszenia oprawy 10 m, • wymiary oświetlanego obszaru 50 x 14 m Rozkład natężenia oświetlenia pod oprawą ADVISION 615L. Wtórny układ optyczny – soczewki 7 6 4 2 0 2 4 6 7 25 20 15 10 0 5 5 10 15 20 25 Rozkład natężenia oświetlenia pod oprawą ADVISION 615L. Wtórny układ optyczny – odbłyśniki 7 6 4 2 Ciąg dalszy nieunikniony 0 Oprawa ADVISION jest konstrukcją o charakterze nowatorskim, tak jak rozwojowy jest rodzaj źródeł światła LED, których użyto do jej budowy. Pierwsze wyprodukowane modele opraw ADVISION wyposażono w diody LED firmy Seoul Semiconductor Z-Power LED P4 1W. Jednak wyścig konstruktorów diod świecących LED trwa i rozwój tych źródeł światła będzie się z pewnością toczył się jeszcze długo. Konstruktorzy z ELGO L.I. przewidują w najbliższym czasie zastosowanie w oprawach ADVISION diod XLamp XR-E firmy Cree. Z pewnością w miarę postępu pojawią się kolejne modele opraw ADVISION z innymi, bardziej zaawansowanymi rodzajami ledowych źródeł światła. Marek Kołakowski 2 4 6 7 25 20 15 10 5 0 5 10 7,50 10 15 25 15 20 25 Natężenie oświetlenia lx: 0 2,50 5 30 55 Tab.1. Parametry elektryczne i dane konstrukcyjne Napięcie zasilania Częstotliwość Współczynnik mocy cos φ Całkowite zniekształcenie harmoniczne (THD) Moc pobierana Sprawność energetyczna oprawy Stopień ochrony Klasa ochronności Materiały: obudowa / klosz Wymiary (dł. x szer. x wys.) Waga netto Powierzchnia boczna narażona na wiatr Temperatura oprawy Dopuszczalne temperaturyotoczenia 90 – 260 V 50 – 60 Hz 0,94 11,80% 118÷125W* 85 % IP66 I aluminium / poliwęglan 785 mm x 294 mm x 159 mm 11,8 kg 0,083 m² <50°C -30°C÷40°C * moc pobierana zalezy od selekcji zastosowanych diod LED Tab.2. Parametry układu świetlnego Wtórny układ optyczny Sprawność świetlna Liczba źródeł światła - diody LED Współczynnik oddawania barw (CRI) Trwałość diod LED soczewki 80 % 85 % 90 szt. diod LED Maksymalny, łączny strumień świetlny diod LED Temperatura barwowa odbłysniki 10.665lm* 5800÷6300 K 75 > 50.000 godzin * według danych producenta diod NOWE PRODUKTY 41 Na ulicy Dzielnej w Warszawie zrealizowana została pierwsza eksperymentalna instalacja, w której zastosowano ledowe oprawy drogowe ADVISION opracowane i skonstruowane w ELGO Lighting Industries S.A. Eksperyment prowadzony przez warszawski Zarząd Terenów Publicznych ma na celu praktyczne sprawdzenie przydatności i jakości ledowych opraw oświetleniowych. Do oświetlenia ulicy Dzielnej na Muranowie, jednej z centralnych dzielnic Warszawy, użyto opraw ADVISION z reflektorowym układem optycznym wyposażonych w diody Z Power LED P4 firmy Seoul Semiconductor. 42 NOWE PRODUKTY SIMEN Nowoczesna oprawa typu „downlight” z ELGO W ostatnich latach świetlówki kompaktowe stały się symbolem oszczędności energii elektrycznej w dziedzinie oświetlenia. W profesjonalnych instalacjach wnętrzowego oświetlenia ogólnego ich zalety mogą być najpełniej wykorzystane przy użyciu opraw typu „downlight”. Do oświetlenia ogólnego wnętrz za pomocą świetlówek kompaktowych służą na ogół oprawy typu „downlight” instalowane w sufitach podwieszanych. W konstrukcjach profesjonalnych w większości przypadków wykorzystuje się tzw. niezintegrowane świetlówki kompaktowe z trzonkami kołkowymi. Oprawa zawiera wtedy specjalne oprawki do umieszczenia źródła światła oraz oddzielny statecznik. Oprawy typu „downlight” ze świetlówką umieszczoną poziomo Większość opraw „downlight” pracuje ze świetlówkami umieszczonymi w pozycji poziomej. Tego typu oprawy są przystosowane do pracy z jedną, dwoma lub nawet trzema „kompaktami” i na ogół mają szerszy rozsył światła niż wersje opraw z lampą pracującą w położeniu pionowym. Poziome położenie lamp pozwala także na uzyskanie względnie płaskiego kształtu oprawy, co ułatwia jej montaż w płytkiej przestrzeni sufitu podwieszonego. widocznych części źródeł światła i odbłyśników, a rastry zabezpieczają przed występowaniem ich jaskrawych obrazów w polu widzenia osób przebywających w pomieszczeniu. Układy optyczne opraw „downlight” SIMEN – nowa oprawa typu „downlight” z ELGO L.I. Większość opraw typu „downlight” ma odbłyśniki o symetrii obrotowej. Rozsył światłości takich opraw ma charakter „stożkowy” o symetrii silnie zbliżonej do obrotowej. Odbłyśniki „downlightów” wykonywane są z blachy aluminiowej lub z tworzywa sztucznego metalizowanego powierzchniowo. W niższych pomieszczeniach stosuje się oprawy „downlight”, w których dla ograniczenia zjawiska olśnienia odbłyśniki przesłaniane są od dołu dyfuzorami rozpraszającymi lub rastrami. Dyfuzory zmniejszają luminancję Nową propozycją w marce ELGO jest oprawa typu „downlight” o nazwie SIMEN zaprojektowana i produkowana w zakładach ELGO Lighting Industries S.A. Źródła światła i stateczniki W ofercie znalazły się modele opraw SIMEN do dwóch niezintegrowanych świetlówek kompaktowych, w wersji dwu i cztero pinowej, o mocach: 2 x 13 W, 2 x 18 W, 2 x 26 W. NOWE PRODUKTY 43 3 2 1 Elementy układu optycznego oprawy SIEMEN: (1) dyfuzor szklany,(2) raster turbo, (3) raster krzyżowy Świetlówki 2pin, zawierające zapłonnik w trzonku, współpracują ze statecznikami magnetycznymi, natomiast lampy 4pin z układami stabilizacyjno-zapłonowymi w postaci stateczników elektronicznych. Obudowa Obudowa oprawy składa się z dwóch podstawowych części: komory osprzętu i komory źródeł światła. Komorę osprzętu stanowi obudowa wykonana z tworzywa sztucznego – poliwęglanu (PC) w kolorze ciemno szarym. Pionowa przegroda dzieli ją na dwie części. W jednej umiejscowione są stateczniki, w drugiej oprawki do źródeł światła. Od góry obudowa zamykana jest poliwęglanową przykrywką. W pokrywce i w bokach obudowy wykonano otwory ułatwiające odprowadzanie ciepła. Zasilanie doprowadzone jest do osprzętu za pomocą kabla zakończonego szybkozłączką. Materiałem komory źródeł światła jest również poliwęglan. Obudowa tej komory ma dzwonowy kształt z wyraźnie wydzieloną częścią górną i dolną oraz kołnierzem ukształtowanym na rancie w formie pierścienia. Dwa kolory dolnego pierścienia komory źródeł światła widocznego poniżej sufitu: biały i szary, są dodatkowym urozmaiceniem pozwalającym dostosować wygląd opraw do charakteru i wystroju wnętrza. We wnętrzu komory źródeł światła umieszczony jest właściwy odbłyśnik. Odbłyśniki Odbłyśnik oprawy SIMEN składa się z dwóch części i jest wykonany z blachy aluminiowej o wysokiej czystości. Główna część odbłyśnika znajduje się w górnej przestrzeni komory źródeł światła. W dol- nej części tej komory umieszczona jest druga część odbłyśnika mająca postać samodzielnego pierścienia w oprawach otwartych i ze szklanym dyfuzorem lub pierścienia zespolonego z poprzeczkami w oprawach z rastrem. Oferowane są odmiany oprawy z odbłyśnikiem i ewentualnie rastrem o powierzchni: lustrzanej – odbijającej w sposób kierunkowy, matowanej – odbijającej w sposób rozproszony. Wymiana źródeł światła W głównej, górnej części odbłyśnika, naprzeciw oprawek, wykonano wycięcie umożliwiające swobodne umieszczenie źródeł światła w oprawkach. Wycięcie to jest zamykane specjalną, uchylną przykrywką stanowiącą część obudowy komory źródeł światła. W przykrywce tej wykonano nacięcia służące do wentylacji i odprowadzania ciepła z wnętrza odbłyśnika. lustrzanej lub matowanej. Szklany, równomiernie matowany dyfuzor odporny na promieniowanie ultrafioletowe, przepuszcza większość promieniowania świetlnego powodując równocześnie jego rozpraszanie. Jeszcze większe ograniczenie olśnienia zapewniają rastry. Są one bardziej efektywne w porównaniu ze szklanym dyfuzorem. Stanowią zespół nieprzeświecalnych elementów z anodyzowanej blachy aluminiowej rozmieszczonych w taki sposób, aby ukryć źródło światła przed bezpośrednim widzeniem w określonym kącie obserwacji. Szczególnie raster turbo, o mniejszych rozmiarach komór niż w rastrze krzyżowym, pozwala znacząco ograniczyć olśnienie i podwyższyć komfort widzenia. Dyfuzory i rastry Oprócz podstawowej wersji oprawy z odbłyśnikiem otwartym, oferowane są także modele z elementami zamykającymi odbłyśnik od dołu. W przypadku oświetlenia wnętrz o szczególnie wysokich wymaganiach dotyczących ochrony przed olśnieniem, np. pomieszczeń, w których ma miejsce praca przy ekranach monitorów komputerowych, można zastosować oprawy SIMEN wyposażone w dodatkowe akcesoria np.: dyfuzor w formie matowanej szyby szklanej, jeden z dwóch rastrów: czteroramienny raster krzyżowy lub sześcioramienny raster typu turbo, każdy w wersji Mocowanie w suficie podwieszanym Do mocowania oprawy w suficie podwieszanym służą dwa uchwyty, dociskane przez przemieszczanie ich na gwintowanym trzpieniu. Obudowę osprzętu podpiera dodatkowo wspornik o regulowanej wysokości. Marek Kołakowski 44 NOWE PRODUKTY ARION i MATIS Proste i niezawodne „downlighty” z ELGO ARION i MATIS to nowe oprawy typu „downlight” do wbudowania w sufit podwieszany, z fabryki ELGO Lighting Industries Jednym z najważniejszych atutów nowych opraw „downlight” z serii ARION i MATIS jest możliwość stworzenia przy ich użyciu, instalacji oświetleniowych zapewniających dobry standard energooszczędnego i wydajnego oświetlenia ogólnego i dekoracyjnego. Energooszczędne źródła światła i stateczniki Różnorodna oferta opraw typu „downlight” z serii ARION i MATIS, z energooszczędnymi i trwałymi źródłami światła o zróżnicowanych mocach, umożliwia dobór ekonomicznego oświetlenia dla wielu wnętrz komercyjnych i profesjonalnych, jak również w nowoczesnych aranżacjach wnętrz mieszkalnych, pozostając w zgodzie z europejskimi normami i środowiskiem naturalnym. W ofercie znalazły się oprawy ARION do niezintegrowanych świetlówek kompaktowych o mocach 2x13W, 2x18W i 2x26W. W zależności od modelu, oprawa ARION wyposażona jest w statecznik elektroniczny lub magnetyczny. Oprawy ze statecznikiem elektronicznym współpracują z czteropinowymi świetlówkami PLC/4P o trzonkach G24q, natomiast modele ze statecznikiem magnetycznym są przeznaczone do dwupinowych świetlówek PLC/2P o trzonkach G24d. Seria MATIS także oferuje dwa warianty osprzętu elektrycznego. Oprawy ze statecznikiem elektronicznym są przeznaczone do współpracy z dwiema świetlówkami PLC/4P o trzonku G24q i mocach 2x13W, 2x18W i 2x26W. Drugi wariant to MATIS NOWE PRODUKTY 45 oprawa bez statecznika, przeznaczona do dwóch zintegrowanych świetlówek kompaktowych z trzonkiem E27, typu 2U o mocy 2x18W lub 3U o mocy 2x26W. Proste i niezawodne rozwiązania Odbłyśniki obu typów opraw, ARION i MATIS, wykonano z elektropolerowanego aluminium. Standardowo pierścienie dolne opraw malowane są w kolorze białym (RAL 9003). Na życzenie klienta można stosować inną kolorystykę według palety kolorów RAL. Downlighty ARION są oprawami otwartymi, bez elementów osłaniających źródło światła. W ofercie znajdują się trzy typy opraw różniące się wielkością odbłyśnika, a w konsekwencji średnicą zewnętrzną dolnego pierścienia. Średnice te wynoszą 191, 215 lub 239 mm. Każdy z trzech wariantów rozmiarowych oprawy oferowany jest w wersjach do świetlówek różnych mocy, czyli o różnych długościach. Aby dla każdej z wersji zapewnić właściwe umieszczenie świetlówki w stosunku do ogniska odbłyśnika, istnieje możliwość odpowiedniej regulacji jego położenia względem oprawek źródeł światła. Odbłyśniki opraw MATIS zamknięto szybą z matowanego, hartowanego szkła, pełniącą rolę dyfuzora rozpraszającego światło. Takie rozwiązanie ogranicza niepożądany efekt olśnienia. Zastosowanie metalowego zawiasu łączącego szklany ARION dyfuzor z oprawą, dodatkowo zabezpiecza go przed przypadkowym stłuczeniem podczas wymiany źródeł światła. Średnica dolnego, białego pierścienia oprawy MATIS wynosi 228 mm. Obie oprawy można stosować w sufitach podwieszanych wszystkich typów o grubości do 25 mm, stanowiących powierzchnie normalnie palne. Aby zapewnić szybki i prosty montaż downlighty wyposażono w specjalne blaszki lub sprężyny mocujące, podtrzymujące oprawy i uniemożliwiające przypadkowe wysunięcie. Oprawy charakteryzują się I klasą ochronności przed porażeniem elektrycznym i stopniem ochrony przed wnikaniem ciał stałych i wody IP20. Podobnie jak większość dowlightów oprawy nie mogą być okrywane matą izolacyjną lub podobnym materiałem, który uniemożliwiałby właściwe odprowadzanie ciepła. Oprawy ARION i MATIS ze statecznikami elektronicznymi na życzenie klienta mogą być wyposażone w układy ściemnialne, co pozwala dodatkowo wpływać na energooszczędność. Oba downlighty można także stosować jako oprawy oświetlenia ewakuacyjnego współpracujące z baterią centralną. Ta opcja wykonania jest dostępna na życzenie klienta w oprawach wyposażonych w stateczniki elektroniczne. Producent planuje także przystosowanie opraw do pracy z modułami awaryjnymi. Dobry standard Oprawy ARION i MATIS stworzono z myślą, by w prosty sposób uzyskać rozwiązania oświetleniowe o dobrym standardzie, podnoszące atrakcyjność wizualną wnętrz użytkowych. Nowe downlighty pozwalają uzyskać optymalne efekty w oświetlaniu ogólnym: wnętrz użyteczności publicznej np.: galerii sztuki, sal muzealnych, banków, hoteli, pubów itp. przestrzeni handlowych np.: sklepów, butików itp. ciągów komunikacyjnych w budynkach np.: korytarzy, recepcji, klatek schodowych itp. wnętrz mieszkalnych o nowoczesnej i nieskrępowanej stylistyce. Dzięki prostym rozwiązaniom konstrukcyjnym serie ARION i SIMEN stanowią praktyczną syntezę wszystkich podstawowych cech opraw typu downlight, zapewniając: możliwość aranżacji oświetlenia w zależności od indywidualnych potrzeb, rożne parametry świetle i bogaty asortyment źródeł światła, prostą i bezpieczną eksploatację, łatwy montaż i zabiegi konserwacyjne, energooszczędność. Konrad Kozłowski Marek Kołakowski 46 NOWE PRODUKTY Mrozoodporne oprawy przemysłowe DUST FR Produkcja opraw świetlowkowych DUST o wysokiej szczelności, przystosowanych do pracy w trudnych warunkach, rozpoczęła się rok temu w zakładach ELGO Lighting Industries. Obecnie seria ta wzbogaciła się o nowy model opraw mrozoodpornych DUST FR. Rok temu zaprezentowaliśmy naszym Czytelnikom nową serię świetlówkowych opraw pyłoszczelnych DUST. Wtedy po raz pierwszy nowoczesne oprawy DUST przystosowane do pracy w trudnych warunkach zeszły z linii produkcyjnej ELGO L.I. Oprawy DUST przeznaczone do oświetlenia wnętrz i przestrzeni o wysokim stopniu zapylenia i wilgotności, wyprodukowane z materiałów odpornych na uszkodzenia mechaniczne, spełniają wszelkie warunki związane z bezpieczeństwem i energooszczędnością. Od powstania pierwszych modeli rodzina zdążyła się już powiększyć między innymi o typy posiadające szczelność IP66, czy współpracujące ze świetlówkami T5 o mocy 49 W. Do tej pory oprawy DUST doskonale sprawdzały się w roli oświetlenia miejsc o charakterze przemysłowym, komunikacyjnym lub pomocniczym. Dzięki solidnej konstrukcji, budowie z materiałów najwyższej jakości odpornych na akty wandalizmu, wysokiej szczelności IP66 oraz współdziałaniu z energooszczędnymi źródłami światła oprawy DUST mogą pracować w pomieszczeniach gdzie są szczególnie narażone na uszkodzenia. DUST FR – oprawa mrozoodporna Bardzo szczególnym przypadkiem wnętrz przemysłowych o trudnych warunkach, są pomieszczenia z obniżoną temperaturą, np. chłodnie. Do ich oświetlenia NOWE PRODUKTY 47 wykorzystuje się specjalne, mrozoodporne wykonania opraw oświetleniowych. Dlatego zespół konstruktorów ELGO L.I. opracował kolejny model w serii opraw DUST – oprawę DUST FR, przeznaczoną właśnie do oświetlania miejsc, w których panują niskie temperatury. Oświetlenie wnętrz i przestrzeni, których temperatura może wahać się od -40°C do +75°C to szczególne i niełatwe zadanie. Szczególnie trudnym zadaniem jest spełnienie wymagań związanych z pracą w środowisku niskich temperatur. Należy pamiętać, że ze względu na warunki panujące w takich miejscach konserwacja opraw jest bardzo utrudniona, dlatego oprócz odporności na uszkodzenia mechaniczne ważne jest zachowanie wysokiego poziomu strumienia światła. Nowa seria opraw DUST FR to gwarancja bezpieczeństwa i komfortu oraz ekonomicznej eksploatacji. Nowe świetlówkowe oprawy mrozoodporne DUST FR, o stopniu ochrony IP65 i IP66, przystosowane są do pracy w niskich temperaturach, w miejscach o pod- Poliuretanowa uszczelka wyższonym zapyleniu i wilgotności oraz narażonych na uszkodzenia mechaniczne takich jak np. chłodnie składowe, czy magazyny żywności itp oraz na zewnątrz np. stacje benzynowe, parkingi, lotniska, tunele, czy rampy ładunkowe. Tworzywo sztuczne wykorzystane do produkcji opraw DUST FR charakteryzuje się doskonałymi cechami wytrzymałościowymi. Wykonanie obudowy z poliestru wzmocnionego włóknem szklanym zapewnia elastyczną, ale jednocześnie bardzo trwałą i odporną na uszkodzenia formę. Na płycie montażowej, służącej jednocześnie za odbłyśnik umieszczony został osprzęt elektryczny. Oprawa zamknięta jest opływowym, gładkim z zewnątrz, ryflowanym po wewnętrznej części kloszem. Przezroczysty, zmatowiony na końcach klosz wykonano z poliwęglanu. Oprawa uszczelniona jest poliuretanową uszczelką, wylaną bezpośrednio na podstawie oprawy. Klosz i podstawę dociska klamra ze stali nierdzewnej. Pozwoliło to osiągnąć wysoki stopień szczelności IP66. Oprawa mrozoodporna DUST FR została przystosowana do współpracy z odpowiednimi świetlówkami typu T10, które można stosować w środowisku niskich temperatur, mając przy tym gwarancję wysokiego strumienia świetlnego. Odporna na niską temperaturę otoczenia zewnętrzna tuba świetlówki wraz ze specjalnym zapłonnikiem wspomagającym start źródła i statecznikiem magnetycznym z kompensacją zapewniają doskonałą pracę w trudnych warunkach. DUST FR posiada kilka wariantów mocy: 2 x 36W i 2 x 58W. Tak samo jak w przypadku pierwszych modeli z rodziny opraw DUST nowy mrozoodporny DUST FR może być mocowany pojedynczo lub w liniach świetlnych bezpośrednio na stropie lub zwieszony za pomocą metalowych zwieszaków na linkach, hakach lub łańcuszkach. Akcesoria te umożliwiają montaż oprawy bez potrzeby dziurawienia obudowy. Klamra ze stali nierdzewnej Klosz z poliwęglanu, gładki z zewnątrz, ryflowany od wewnątrz, zmatowiony na końcach Marta Zuzankiewicz Marek Kołakowski 48 NOWE PRODUKTY ACRICHE S4 Energooszczędna alternatywa dla żarówek świecowych Najnowszymi produktami w ofercie domowych, energooszczędnych źródeł światła są lampy z serii ACRICHE w marce ELGO, wykorzystujące najnowocześniejszą technologię diod świecących LED Zastępując tradycyjną żarówkę energooszczędnym źródłem światła ACRICHE uzyskujemy oszczędności energetyczne na poziomie 82% ACRICHE S4 Seria ACRICHE Serię innowacyjnych źródeł światła ACRICHE z diodami świecącymi LED tworzą obecnie już trzy rodzaje lamp: ACRICHE GU10 w formie analogicznej do żarówek halogenowych GU10, ACRICHE R50 w formie analogicznej do tradycyjnych żarówek reflektorowych z trzonkiem E14, ACRICHE S4 w formie analogicznej do tradycyjnych żarówek świecowych z trzonkiem E14. Cechą szczególną źródeł światła serii ACRICHE jest wykorzystanie tzw. półprzewodnikowych diod mocy LED, jako elementów emitujących światło. We wszystkich źródłach światła z tej serii zastosowano diodę ACRICHE, jeden z najwyżej zaawansowanych technicznie komponentów koreańskiej firmy Seoul Semiconductor. Wszystkie lampy ACRICHE dostępne są wdwóch wersjach różniących się temperaturą barwową: „białej - zimnej” około 6300 K lub „białej - ciepłej” około 3000 K. Niezwykle użyteczną cechą diod zastosowanych w źródłach światła ACRICHE jest zasilanie bezpośrednio z sieci napięcia 230 V, w odróżnieniu od innych tego typu diod zasilanych napięciem obniżanym do 12 V. Dzięki temu lampa nie zawiera żadnych specjalnych zasilaczy lub konwerterów, narażonych NOWE PRODUKTY 49 na awarie obniżające trwałość całego układu. Tak więc, trwałość źródła światła zależy tylko od trwałości diody LED, a ta jest imponująca w porównaniu z żarówką halogenową a tym bardziej tradycyjną żarówką świecowa. Przy trwałości 35.000 godzin, ACRICHE przewyższa te żarówki kilkudziesięciokrotnie. Kolejną z zalet ledów Acriche jest niewielki wpływ wartości napięcia zasilającego na temperaturę barwową emitowanego światła. Charakteryzuje je także liniowa zależność pomiędzy wartością skuteczną napięcia zasilającego i wartością emitowanego strumienia świetlnego, co upraszcza regulację jasności świecenia. Jako pierwszy, na rynek wprowadzony został zamiennik żarówki halogenowej GU-10 – lampa ACRICHE GU10. Następnie pojawiło się źródło światła ACRICHE R50, będące zamiennikiem żarówki reflektorowej R50. Obydwa te źródła światła wyposażone są we wtórny układ optyczny w postaci soczewki, która nadaje wiązce światła kąt 450. ACRICHE S4 – najnowszy w serii Najnowszym produktem z serii ledowych źródeł światła, który został wprowadzony na rynek jest odpowiednik żarówki w bańce świecowej S4 z trzonkiem E14. Podobnie jak w ACRICHE GU10 i ACRICHE R50, w jego obudowie zastosowano specjalny radiator, którego zadaniem jest odbiór ciepła powstającego w czasie pracy diody. Wyposażono go także w prosty układ zapobiegający nadmiernemu wzrostowi temperatury, co zapewnia utrzymanie początkowych parametrów diody do końca okresu jej użytkowania. Obudowa nowego ledowego źródła światła wykonana z poliamidu dostępna jest w dwóch wersjach kolorystycznych: białej i szarej. Klosz źródła wykonano z mlecznego poliwęglanu. ACRICHE S4 przeznaczony jest do dekoracyjnego oświetlenia w pomieszczeniach mieszkalnych, hotelach, restauracjach. Strumień świetlny emitowany przez diodę ACRICHE, według danych producenta diody, wynosi 230 lm dla diody o „zimnej” barwie światła i 150 lumenów dla diody „ciepłej”. Moc pobierana przez ACRICHE S4 kształtuje się na poziomie 3,5 W. Dzięki temu, przy strumieniu świetlnym analogicznym jak w tradycyjnej żarówce o mocy 25 W, lampa ledowa ACRICHE S4 zużywa ponad siedem razy mniej energii. Energooszczędność i trwałość to najważniejsze argumenty przemawiające za zastosowaniem źródła światła ACRICHE S4. Ciąg dalszy już wkrótce Trzy ledowe źródła światła typów ACRICHE GU10, R50 i S4, są jedynie zapowiedzią kolejnych, planowanych serii, które będą wprowadzane do produkcji w najbliższym czasie. Wśród zamierzeń jest opracowanie i uruchomienie produkcji lamp ledowych z trzonkiem GU-10 oraz zamienników żarówek reflektorowych R50 opartych o inny niż wcześniej rodzaj diod i różniących się materiałem zastosownym do wykonania obudowy. W planach jest także produkcja ledowych źródeł światła z trzonkiem E27 o kształcie zbliżonym do żarówek tradycyjnych oraz ledowych zamienników niskonapięciowych żarówek halogenowych MR16 i AR111. Sławomir Kwiatkowski Marek Kołakowski Moc pobierana przez ACRICHE S4 wynosi zaledwie 3,5 W. Dzięki temu, przy strumieniu świetlnym analogicznym jak w tradycyjnej żarówce o mocy 25 W, lampa ledowa ACRICHE S4 zużywa ponad siedem razy mniej energii 50 NOWE PRODUKTY Oszczędzają bogaci – każdemu się opłaci Stare porzekadło mówi „I car się po kopiejkę schyla”. O tym, że warto oszczędzać wie prawie każdy. W prosty sposób i praktycznie bez wyrzeczeń oszczędzanie warto zacząć od siebie. Wybór taryfy energetycznej odpowiedniej do potrzeb oraz umiejętne obsługiwanie urządzeń elektrycznych każdej rodzinie może przynieś wymierne korzyści finansowe w domowych budżetach. I choć w skali miesiąca mogą się to okazać oszczędności niewielkie, to już w skali roku efekty będą bardziej widoczne. Możemy także w świadomy sposób chronić środowisko – ograniczając zużycie energii zmniejszamy produkcję dwutlenku węgla CO2. Tym samym możemy chronić naszą planetę i przyszłość bliskich przed negatywnymi skutkami efektu cieplarnianego. Im więcej osób będzie umiejętnie używać urządzeń elektrycznych w naszych domach i rozsądnie gospodarować prądem, tym lepiej. Taryfa energetyczna na miarę potrzeb Pierwszym krokiem w drodze rozsądnego gospodarowania energią elektryczną powinien być wybór odpowiedniej taryfy energetycznej dopasowanej do potrzeb gospodarstwa domowego. Dostawcy energii elektrycznej oferują różne taryfikatory, lecz wszyscy mają dwie pod- G11 – to taryfa jednostrefowa, uniwersalna i najbardziej popularna wśród Polaków. Charakteryzuje się stałą ceną energii przez całą dobę i we wszystkie dni tygodnia. G12 – to taryfa, w której zużycie prądu jest rozliczane w dwóch strefach czasowych. Niższą kwotę, nawet do 40-50% w zależności od dostawcy energii, zapłacimy przez 10 godzin w ciągu doby. Zazwyczaj niższe stawki obowiązują w porze nocnej, od godz. 22.00 do 6.00 i w ciągu dnia między 13.00 a 15.00. Natomiast w ciągu dnia za prąd zapłacimy więcej, w godzinach dziennych: 6:00 – 13:00 i 15:00 – 22:00 koszty są wyższe niż w taryfie G11. stawowe grupy taryfowe: G11 i G12. Obok dwóch najpopularniejszych taryf w ofercie dostawców energii elektrycznej są także opcje dodatkowe, które można wykorzystywać w zależności od potrzeb. Taryfa weekendowa – jest odmianą taryfy dwustrefowej i jest najczęściej oznaczana G12w. Jest dobra dla osób, które najwięcej prądu zużywają w soboty i niedziele, bo np. wtedy robią pranie, odkurzają, prasują. Charakteryzuje się tym, że liczba godzin, w których energia jest tańsza została powiększona o cały weekend, tzn. że z tańszego prądu możemy korzystać również od 22 w piątki do 6 w poniedziałki. W tej taryfie energia w weekendy może być tańsza nawet o 40%. Warto zwrócić uwagę, że nie wszyscy sprzedawcy prądu oferują taryfy weekendowe. Ponadto u niektórych sprzedawców weekendowy okres tańszej energii może być inny, np. zaczynać się dopiero w sobotę o 14:00. Taryfa progowa – to taryfa, w której cena 1 kWh jest zależna od ilości zużytej energii i maleje wraz ze wzrostem wykorzystanego prądu. Taryfa ta jest opłacalna, kiedy zużywamy miesięcznie dużo energii elektrycznej. Licznik przedpłatowy – od klasycznych taryf odróżnia go sposób opłat. W tym przypadku za prąd płacimy tak, jak w telefonach komórkowych na kartę – z góry określoną liczbę kWh wykupujemy w kasach dostawcy energii, przez Internet. Pozwala to kontrolować wydatki za energię głównie posiadaczom domków letniskowych. Takie rozwiązanie może być także korzystne dla osób wynajmującym mieszkania – najemca musi zapłacić z góry, więc wynajmujący nie zostanie z nieopłaconym rachunkiem. Licznik przedpłatowy cechuje brak lub niższa opłata abonamentowa oraz niższa stawka za zużycie energii. Warunkiem zastosowania takiego rozwiązania jest konieczność wymiany licznika na przepływowy. NOWE PRODUKTY 51 Komu opłaca się zmienić taryfę? Mieszkańcy bloków i domków jednorodzinnych wyposażonych w centralne ogrzewanie i ciepłą wodę dostarczaną z sieci miejskiej najczęściej korzystają z taryfy G11. Użytkownicy lokali ogrzewanych elektrycznie lub wyposażonych w boilery standardowo wybierają raczej taryfę G12. Rozważmy, kiedy warto zmienić taryfy G11 na G12 lub G12w. Zmiana taryfy jednostrefowej G11 na dwustrefową G12 jest opłacalna wtedy, gdy znaczną ilość energii zużywamy w godzinach nocnych. Osoby aktywne zawodowo, przebywające poza domem przez większość dnia mogą zastanowić się nad zmianą taryfy uniwersalnej G11 na taryfę zmienną G12 lub weekendową. Warunkiem jest jednak zmiana przyzwyczajeń i nawyków, które są największym wrogiem oszczędności. Wiąże się to z używaniem najbardziej energochłonnych urządzeń AGD w godzinach z niższą stawką. W praktyce oznacza to włączanie zmywarki w nocy lub poza popołudniowym szczytem oraz robienie prania w weekendy lub nocą. Większość nowoczesnych urządzeń AGD ma wbudowane programatory czasowe, które pozwalają użytkownikom na dowolne ustawienie czasu inicjacji pracy urządzenia. Pozwala to na zniwelowanie uciążliwości związanych z włączaniem sprzętu AGD nocą. Drugą grupą, której zmiana taryfy może się opłacać, są osoby pracujące w domu, będące na rencie, emeryturze lub osoby bezrobotne. Przebywają one w domu w godzinach popołudniowych i mogą tak zorganizować sobie prace domowe z wy- korzystaniem urządzeń elektrycznych, aby wykonywać je pomiędzy 13:00, a 15:00. Trzecią grupą osób, która w największym stopniu może skorzystać na zmianie taryfy jednostrefowej na dwustrefową są posiadacze boilerów i korzystający z ogrzewania akumulacyjnego. Podgrzewacze wody i piece pobierają znaczne ilości energii, dlatego warto z nich korzystać wtedy, kiedy jest taniej. Dynamiczne piece akumulacyjne są przystosowane do taryfy dwustrefowej, ponieważ ich konstrukcja umożliwia pobieranie energii i nagrzewanie pieca w godzinach nocnych. Ciepło jest kumulowane w piecu, a następnie w sposób regulowany emitowanie w pomieszczeniu. Korzystanie z taryfy dwustrefowej może pomóc obniżyć rachunki za prąd. Z drugiej strony będzie wymagać od nas zmiany przyzwyczajeń. Jeśli chcemy zmniejszyć wydatki na energię elektryczną, to musimy zmienić tzw. profil zużycia energii i jak najwięcej prądu zużywać w godzinach, kiedy ceny są niższe. Nie dla każdego będzie to wygodne. Problem ten częściowo znika, gdy mamy taryfę weekendową, bo i tak najczęściej większość domowych obowiązków wykonujemy w weekendy. Niestety nie wszyscy dostawca energii oferują taką możliwość. O wyborze zastosowaniu wariantu należy decydować indywidualnie, ponieważ jest kilka zmiennych decydujących o wyborze taryfy G11 lub G12. Do wyliczeń można zastosować kalkulator internetowy do obliczania cen energii, dostępny np. na stronach www.verivox.pl lub www. cenyenergii.pl. Trzeba także liczyć się z faktem, że zmiany taryfy bez konsekwencji finansowych dla konsumenta mogą nastąpić dopiero po roku czasu od podpisania umowy z dostawcą energii. Zmiana taryfy jest opłacalna już wtedy, gdy wieczorami lub w weekendy będziemy zużywać ok. 40% prądu. Wiele rodzin w Polsce znaczenie przekracza ten wskaźnik. Źródło: WWF Proste domowe oszczędności Drugim krokiem na drodze rozsądnego gospodarowania energią elektryczną jest wybór odpowiednich urządzeń AGD/RTV oraz umiejętne i świadome korzystanie z nich w naszych domach. Do 40% energii jest w Polsce marnotrawione! Aż 90% całej energii elektrycznej produkowanej w naszym kraju to tzw. „brudna energia”, powstająca ze spalania węgla. Raport przygotowany na zlecenie World Wildlife Fund ujawnia, że potencjał redukcji zużycia energii elektrycznej w średnim polskim gospodarstwie domowym wynosi ponad 21%. Źródło: Virevox.pl 2,4 2,0 5,3 28,1 0,5 6,0 chłodziarko zamrażarka oświetlenie + drobny sprzęt AGD 6,6 kuchnia elektryczna 9,1 pralka radioodbiornik i zestaw wieżowy telewizor czajnik elektryczny komputer kuchnia mikrofalowa zmywarka 19,6 20,4 Rys. 1. Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwie domowym (bez ogrzewania i c.w.u. 1900 kWh/rok). Źródło: World Wildlife Fund. 52 NOWE PRODUKTY Klasa energetyczna to skala, na podstawie której określa się efektywność urządzenia. Zaczyna się od litery A określającej urządzenia najbardziej oszczędne, do litery G dla sprzętów najmniej oszczędnych. Klasę energetyczną wyznacza się porównując roczne zużycie energii przez urządzenie ze standardowym zużyciem energii urządzeń tego typu. Urządzenia o najwyższej klasie energetycznej mają oznaczenia AA lub nawet A+ i A++. Zazwyczaj im wyższa klasa energetyczna urządzenia tym wyższa cena. Warto jednak podejść do tego tematu jak do inwestycji i obliczyć, czy niższe ceny rachunków za energię elektryczną w przewidywanym okresie eksploatacji nie zrekompensują wyższej ceny zakupu. Klasy energetyczne elektrycznych urządzeń powszechnego użytku Aby domowy sprzęt AGD/RTV oraz oświetlenie były ekonomicznie używane należy je odpowiednio eksploatować. Rysunek 1 pokazuje, jak rozkłada się zużycie energii elektrycznej przez poszczególne urządzenia obecne w domach. Warto poznać zasady rozsądnego użytkowania urządzeń elektrycznych, pozwalające zredukować wydatki i zmniejszyć zużycie energii. Lodówka W warunkach domowych najwięcej prądu zużywa zwykle chłodziarko-zamrażarka. Jest to bowiem urządzenie, które jest zasilane w sposób ciągły. Kupując lodówkę warto zwrócić szczególną uwagę na jej klasę energetyczną. Oszczędności wynikające z wykorzystania energooszczędnej lodówki w porównaniu z urządzeniami o niższej Tradycyjna żarówka Koszt zużycia energii Świetlówka energooszczędna Koszt zużycia energii Roczna oszczędność w rachunku za prąd 25 W 19,67 zł 6W 4,72 zł 14,95 zł 40 W 31,47 zł 9W 7,08 zł 24,39 zł 60 W 47,20 zł 11 W 8,65 zł 38,55 zł 75 W 59,00 zł 16 W 12,59 zł 46,42 zł 100 W 78,67 zł 25 W 19,67 zł 59,00 zł Tabela 1. Zestawienie oszczędności w rachunku za energię za 2008 r. wynikających ze zmiany zwykłej żarówki na energooszczędną świetlówkę kompaktową dla przeciętnego gospodarstwa domowego. Źródło: Raport „Jak zahamować wzrost rachunków za energię przez wymianę żarówek na świetlówki energooszczędne? Analiza dla 49 byłych miast wojewódzkich.” portal Verivox.pl. Oszczędność po wymianie Roczny rachunek za energię 1 żarówki Katowice 979,70 zł Łódź 999,73 zł Miasto Okres zwrotu inwestycji (miesiące) 3 żarówek 5 żarówek 39,35 zł 118,06 zł 196,77 zł 6,1 41,16 zł 123,47 zł 205,78 zł 5,8 Wrocław 1.010,61 zł 43,79 zł 131,38 zł 218,97 zł 5,5 Jelenia Góra 1.024,90 zł 44,68 zł 134,05 zł 223,42 zł 5,4 Legnica 1.028,70 zł 44,69 zł 134,06 zł 223,43 zł 5,4 Opole 1.028,70 zł 44,69 zł 134,06 zł 223,43 zł 5,4 Wałbrzych 1.028,70 zł 44,69 zł 134,06 zł 223,43 zł 5,4 Kielce 1.043,89 zł 44,83 zł 134,48 zł 224,13 zł 5,4 Radom 1.043,89 zł 44,83 zł 134,48 zł 224,13 zł 5,4 Bydgoszcz 1.044,24 zł 43,57 zł 130,70 zł 217,83 zł 5,5 Gorzów Wlkp. 1.044,24 zł 43,57 zł 130,70 zł 217,83 zł 5,5 Leszno 1.044,24 zł 43,57 zł 130,70 zł 217,83 zł 5,5 Piła 1.044,24 zł 43,57 zł 130,70 zł 217,83 zł 5,5 Poznań 1.044,24 zł 43,57 zł 130,70 zł 217,83 zł 5,5 Szczecin 1.044,24 zł 43,57 zł 130,70 zł 217,83 zł 5,5 Zielona Góra 1.044,24 zł 43,57 zł 130,70 zł 217,83 zł 5,5 5,3 Kraków 1.048,85 zł 45,64 zł 136,91 zł 228,18 zł Nowy Sącz 1.048,85 zł 45,64 zł 136,91 zł 228,18 zł 5,3 Krosno 1.051,84 zł 45,61 zł 136,83 zł 228,04 zł 5,3 Rzeszów 1.051,84 zł 45,61 zł 136,83 zł 228,04 zł 5,3 Tarnobrzeg 1.051,84 zł 45,61 zł 136,83 zł 228,04 zł 5,3 Częstochowa 1.055,14 zł 45,64 zł 136,92 zł 228,19 zł 5,3 Tarnów 1.060,41 zł 45,64 zł 136,92 zł 228,19 zł 5,3 Toruń 1.061,20 zł 45,68 zł 137,03 zł 228,38 zł 5,3 Włocławek 1.061,20 zł 45,68 zł 137,03 zł 228,38 zł 5,3 Bielsko-Biała 1.061,73 zł 45,64 zł 136,91 zł 228,18 zł 5,3 Gdańsk 1.063,80 zł 45,44 zł 136,33 zł 227,21 zł 5,3 Olsztyn 1.068,52 zł 45,68 zł 137,03 zł 228,38 zł 5,3 Piotrków Tryb. 1.078,93 zł 46,72 zł 140,15 zł 233,59 zł 5,1 Sieradz 1.078,93 zł 46,72 zł 140,15 zł 233,59 zł 5,1 Skierniewice 1.078,93 zł 46,72 zł 140,15 zł 233,59 zł 5,1 Słupsk 1.085,04 zł 46,49 zł 139,47 zł 232,44 zł 5,2 Ostrołęka 1.095,83 zł 47,62 zł 142,86 zł 238,10 zł 5,0 Siedlce 1.095,83 zł 47,62 zł 142,86 zł 238,10 zł 5,0 Warszawa (okolice) 1.095,83 zł 47,62 zł 142,86 zł 238,10 zł 5,0 Białystok 1.099,76 zł 47,57 zł 142,70 zł 237,84 zł 5,0 Łomża 1.099,76 zł 47,57 zł 142,70 zł 237,84 zł 5,0 Suwałki 1.099,76 zł 47,57 zł 142,70 zł 237,84 zł 5,0 Koszalin 1.102,73 zł 47,43 zł 142,28 zł 237,13 zł 5,1 Elbląg 1.105,66 zł 47,43 zł 142,28 zł 237,13 zł 5,1 Kalisz 1.105,66 zł 47,43 zł 142,28 zł 237,13 zł 5,1 Konin 1.105,66 zł 47,43 zł 142,28 zł 237,13 zł 5,1 Ciechanów 1.133,47 zł 47,43 zł 142,28 zł 237,13 zł 5,1 Płock 1.133,47 zł 47,43 zł 142,28 zł 237,13 zł 5,1 Chełm 1.153,13 zł 50,37 zł 151,12 zł 251,87 zł 4,8 Przemyśl 1.153,13 zł 50,37 zł 151,12 zł 251,87 zł 4,8 Zamość 1.153,13 zł 50,37 zł 151,12 zł 251,87 zł 4,8 Biała Podlaska 1.203,44 zł 52,74 zł 158,23 zł 263,71 zł 4,6 Lublin 1.203,44 zł 52,74 zł 158,23 zł 263,71 zł 4,6 Tabela 2. Oszczędności w rachunkach za energię wynikające z wymiany zwykłych żarówek na alternatywne świetlówki energooszczędne. Analiza dla 49 byłych miast wojewódzkich. Źródło: Raport „Jak zahamować wzrost rachunków za energię przez wymianę żarówek na świetlówki energooszczędne? Analiza dla 49 byłych miast wojewódzkich.” portal Verivox.pl. NOWE PRODUKTY 53 Parametr Moc [W] Maksymalna światłość [cd]/Strumień świetlny [lm] Trwałość [h] Początkowy koszt detaliczny [PLN] Cena energii elektrycznej [PLN/kWh] Zużycie energii elektrycznej w czasie 35.000 h [kWh] Koszt energii elektrycznej w czasie 35.000 h [PLN] Ilość źródeł światła zużytych w czasie 35.000 h [szt] Koszt źródeł światła zużytych w czasie 35.000 h [PLN] Całkowity koszt użytkowania w czasie 35.000 h [PLN] Żarówka halogenowa GU10 20 ACRICHE GU10 4,5 Żarówka tradycyjna R50 25 ACRICHE R50 4,5 Żarówka tradycyjna S4 25 ACRICHE S4 3,5 250 cd 250 cd 250 cd 250 cd 230 lm 230 lm 2000 8 0,45 35000 64 0,45 1000 3 0,45 35000 64 0,45 1000 3 0,45 35000 81 0,45 700 157,5 875 157,5 875 122,5 315 70,88 393,75 70,88 393,75 55,13 18 1 35 1 35 1 144 64 105 64 105 81 459 134,88 498,75 134,88 498,75 136,13 Tabela 3. Porównanie kosztów użytkowania żarowych źródeł swiatła i ledowych źródeł światła ACRICHE. klasie energetycznej mogą sięgać nawet kilkudziesięciu procent. Warto pamiętać także o właściwej eksploatacji - odmrażaniu chłodziarki, wymianie uszkodzonych uszczelek lub niedomykających się drzwi. Lodówka nie powinna stać zbyt blisko źródeł ciepła lub w miejscach nasłonecznionych. Nie należy otwierać drzwi chłodziarki zbyt często, a wkładane do niej produkty powinny być zimne i znajdować się w szczelnych pojemnikach. Oświetlenie Komisja Europejska zdecydowała, by na terenie UE do 2016 roku wycofać ze sprzedaży tradycyjne żarówki i stopniowo zastąpić je przyjaznymi dla środowiska źródłami światła. Jak obliczyli eksperci KE, rezygnacja z tradycyjnych żarówek sprawi, że w krajach członkowskich oszczędności będą porównywalne z produkcją prądu 10 średnich elektrowni. Chcąc nie chcąc klasyczne żarówki trzeba zastąpić świetlówkami kompaktowymi bądź półprzewodnikowymi źródłami światła LED. Począwszy od września 2009 z unijnego rynku wycofywane będą kolejne źródła światła. Jako pierwsze ze sklepów znikły żarówki powyżej 75 W, w 2010 – powyżej 65 W, w 2011 – te o mocy większej niż 45 W i wreszcie w 2012 – powyżej 7 W. Rok 2013 przyniesie dodatkowo wzrost wymagań dotyczących jakości produktów oświetleniowych. Ostatni etap zmian nastąpi we wrześniu 2016 roku. Wówczas wycofane zostaną żarówki z klasą energetyczną C. Ledowe źródła światła ACRICHE z ELGO Innowacyjną, energooszczędną alternatywą dla wycofywanych żarówek i halogenów mogą być źródła światła opracowane i wdrożone do produkcji w polskich zakładach ELGO Lighting Industries w Gostyninie: ACRICHE GU10, ACRICHE R50, ACRICHE S4, stworzone w oparciu o technologię półprzewodnikowych diod świecących LED. Jako element wytwarzający promieniowanie świetlne, w serii ACRICHE zastosowano tzw. diody mocy LED, których wytwórcą jest jeden ze światowych liderów rozwoju techniki ledowej, firma Seoul Semiconductor. Zastępując tradycyjną żarówkę energooszczędnym źródłem światła ACRICHE można uzyskać oszczędności energetyczne na poziomie 82%. Dodatkową zaletą jest długi okres użytkowania. Polski producent daje aż 5 lat gwarancji. Inną propozycją na domowe oszczędności mogą być np. nowoczesne świetlówki kompaktowe BRILUM, oferowane w różnych zakresach mocy, kształtu, wielkości i trzonka. Bogaty asortyment świetlówek daje szeroką możliwość wyboru źródła światła w zależności od potrzeb. Każda kolejna świetlówka, która zastępuje zwykłą żarówkę, przynosi Acriche GU10 dodatkowe oszczędności w rachunku za prąd. Na przykład, wymieniając w 2008 roku 5 punktów świetlnych z tradycyjnymi żarówkami 75W na odpowiadające im energooszczędne świetlówki kompaktowe mogliśmy ograniczyć wydatki na prąd około 230 zł w ciągu roku. Pamiętajmy, że w 2009 r. ceny energii wzrosły o 20%. W tabeli 1 przedstawiono kalkulację rocznych oszczędności wynikających z wymiany zwykłych żarówek o poszczególnych mocach na odpowiadające im energooszczędne świetlówki kompaktowe. Została ona przeprowadzona dla przeciętnego gospodarstwa domowego w Polsce, które zużywa 2.150 kWh rocznie i korzysta z najbardziej popularnej taryfy (G11). Tabela 2 prezentuje symulację oszczędności możliwych do uzyskania w rachunkach za energię elektryczną wynikających z wymiany jednej, trzech lub pięciu tradycyjnych żarówek na alternatywne, energooszczędne świetlówki kompaktowe w czterdziestu dziewięciu byłych miastach wojewódzkich. Acriche R50 Acriche S4 Źródła świtała LED produkcji ELGO Lighting Industries S.A. 54 NOWE PRODUKTY Co można zrobić w domu używając 1kWh: otwierać piekarnika - każde otwarcie to wzrost zużycia energii o 10%. Golić się maszynka elektryczną przez 3 lata Słuchać muzyki przez 40 godzin Oświetlać pokój przez 10 godzin Przygotować 9 litrów kawy lub herbaty z ekspresu Oglądać telewizję przez 7 godzin Używać komputera przez 5 godzin Ugotować obiad na kuchni elektrycznej dla 4 osobowej rodziny Wiercić przez 2 godziny Odkurzać lub prasować przez 1 godzinę Kupując nowa pralkę warto nabyć urządzenie, które będzie posiadało następujące funkcje: automatyczne ważenie wsadu i doboru wody, funkcję zamkniętego obiegu wody ze zraszaniem w czasie pracy, funkcje krótkich programów pozwalających na pranie szybkie i energooszczędne mało zabrudzonych rzeczy. Korzystając z pralki warto stosować się do kilku prostych zasad. Pranie wstępne należy stosować tylko wtedy, kiedy wsad jest naprawdę mocno zabrudzony. Należy wypełniać cały bęben pralki – dwa prania z niepełnym ładunkiem to zużycie energii elektrycznej większe nawet o 35%. Warto też prać w niższych temperaturach, korzystając z odpowiednich detergentów. Nowoczesne proszki do prania nie wymagają prania w wysokich temperaturach, a większość energii elektrycznej, nawet 80%, zużywana jest w praniu do podgrzewania wody. Obniżenie temperatury prania tylko o jeden przedział, np. z 600C na 400C, spowoduje znaczące oszczędności energii o około 45 kW/h rocznie w przeciętnym gospodarstwie domowym. Źródło: WWF Do obliczeń przyjęto założenia: rodzaj odbiorcy energii: gospodarstwo domowe wielkość zużycia energii elektrycznej: 2.150 kWh/rok grupa taryfowa: G11 (rozliczenie jednostrefowe) koszt energii: uzależnione od regionu czas użytkowania oświetlenia: 1.788 godzin rocznie tradycyjna żarówka: moc 75 W, cena zakupu 1 zł energooszczędna świetlówka kompaktowa: moc 16 W, cena zakupu 22 zł Kuchenka elektryczna i piekarnik Sposobów na zmniejszenie poboru prądu przy korzystaniu z kuchenek elektrycznych jest kilka. Kupując nową kuchnię warto sprawdzić, czy płyta ceramiczna posiada zmienną wielkość grzejnika oraz wskaźnik wykorzystania tzw. „ciepła resztkowego”. Takie rozwiązania pozwalają na oszczędności zużywanej energii rzędu 15%. Kiedy gotujemy róbmy to w małej ilości wody i w zamkniętych naczyniach. Taki sposób przygotowywania posiłków pozwala na oszczędności rzędu 30%. Garnki i patelnie powinny mieć płaskie, czyste i dobrze przewodzące ciepło dno. Brud na dnie garnka zwiększa zużycie energii nawet o połowę. Dodatkowo wielkość naczynia powinna być dostosowana do rozmiaru płyty grzejnej. Optymalnie garnek powinien mieć średnicę większą o 2 cm niż płyta grzejna. Można również wykorzystać dostarczoną już energię cieplną i wyłączać płytę grzejną lub piekarnik na 10 min. przed końcem gotowania. Piekarnik z termoobiegiem nagrzewa się natychmiast po włączeniu, co daje oszczędność czasu i energii. Nie należy Pralka Zmywarka Zmywarka to standardowe wyposażenie współczesnej kuchni. Zużywa mniej wody niż w przypadku mycia w tradycyjny sposób, jednak jest zasilana energią elektryczną. Aby optymalnie korzystać ze zmywarki warto przed włożeniem naczyń usunąć z nich resztki jedzenia. Zmywarkę należy uruchaŹródło: WWF miać, gdy jest pełna. Bye, bye drogi stand-by Stand-by to wygodna funkcja czuwania, w którą wyposażonych jest wiele domowych urządzeń: telewizor, wieża czy odtwarzacz DVD. Nawet ładowarka telefoniczna pozostawiona w gniazdku bez podłączonego telefonu pobiera energię. „Czuwanie” sprzętów elektrycznych powoduje, że urządzenia są cały czas gotowe do włączenia. Sygnalizują to diodą lub poprzez zegar na wyświetlaczu. Dzięki temu możemy je uruchomić pilotem, bez wstawania z kanapy. To wygodne, ale ile ta wygoda kosztuje? Zużycie energii w trybie stand-by zależy od rodzaju urządzenia oraz jego wieku, starsze zużywają zazwyczaj więcej prądu. Jak podaje World Wildlife Fund, organizacja zajmująca się ochroną środowiska, zużycie energii w trybie czuwania wynosi od 0,0005 kWh do 0,035 kWh w ciągu godziny. W przeciętnej polskiej rodzinie „czuwają” cztery urządzenia, które w ciągu godziny pobierają 0,020 kWh. Wydaje się, że to bardzo niewiele, ale musimy pamiętać, że w ciągu roku nasze telewizory, odtwarzacze i radia „czuwają” przez tysiące godzin. Załóżmy, że w ciągu doby oglądamy telewizję czy też słuchamy muzyki przez 7 godzin. Oznacza to, że przez pozostałe 17 godzin w ciągu doby urządzenia bez potrzeby pobierają prąd. Okazuje się, że w ciągu roku aż przez 6.205 godzin pracują na wzrost naszych rachunków za prąd. Obliczono, że w ten sposób nasze roczne zużycie prądu niepotrzebnie wzrasta aż o 124,1 kWh, a nasz rachunek o kilkadziesiąt złotych. Komisja Europejska walczy z kosztownymi przyzwyczajeniami obywateli Wspólnoty. Od stycznia 2010 roku ma obowiązywać ograniczenie limitu poboru mocy w trybie czuwania przez urządzenia elektryczne i elektroniczne przeznaczone do użytku domowego do maks. 2 watów. Do 2014 roku limit ten ograniczony zostanie do 1 wata. Część nowoczesnego sprzętu już teraz spełnia kryteria i pracują oszczędnie, także w trybie czuwania. Są to zazwyczaj urządzenia sygnowane oznaczeniami ekologicznymi, takimi jak: Energy Star, Der Blaue Engel, Nordic Swan, TCO. Wybierając sprzęt RTV/AGD zwracajmy uwagę na te symbole. Energię pozwala też oszczędzać odpowiedni osprzęt elektrotechniczny w postaci wyłączników czasowych, czujników ruchu, zdalnie sterowanych wyłączników oraz ściemniaczy, redukujących w znacznym stopniu energię elektryczną, w których regulacja natężenia odbywa się manualnie, czyli za pomocą klawisza lub pokrętła lub też zdalnie, przy pomocy pilota. W trosce o środowisko Świadome gospodarowanie energią elektryczną wiąże się nie tylko z wymiernymi korzyściami dla domowych budżetów. To także troska o przyszłość naszej planety, naszych dzieci i wnuków. Jest to związane z postępującym zjawiskiem efektu cieplarnianego i zmianami klimatu. Można zahamować je zmniejszając emisję dwutlenku węgla CO2 przez zmianę swoich przyzwyczajeń i modernizację oświetlenia. Obliczono, że gdyby tylko połowa urządzeń w polskich domach była wyłączona z sieci, a nie pozostawiona w stanie uśpienia, w skali kraju można byłoby wyemitować rocznie o 1 mln ton dwutlenku węgla CO2 mniej. Konrad Kozłowski TECHNIKA ŚWIETLNA 55 Prawne aspekty wymiany oświetlenia drogowego § Do najważniejszych powodów wymiany oświetlenia drogowego w gminach należą aspekty prawne, techniczne, ekonomiczne, społeczne i wizerunkowe. Zagadnienia związane z efektywnym wykorzystaniem energii regulowane są przez szereg aktów prawnych przyjętych przez organy ustawodawcze Unii Europejskiej. Każdy z krajów członkowskich UE zobowiązany jest także do wdrożenia własnych, wewnętrznych regulacji opartych na dyrektywach unijnych. Jednostki sektora publicznego, a głównie jednostki administracji rządowej, samorządu terytorialnego, szkoły, szpitale itp. mają obowiązek spełnienia wzorcowej roli w zakresie oszczędnego gospodarowania energią, a o podejmowanych przez siebie działaniach i efektach powinny informować opinię publiczną. W przypadku administracji rządowej i samorządu terytorialnego jest to związane głównie z oświetleniem miejsc publicznych i dróg. Jako cele strategiczne dyrektywy określono: zmniejszenie zużycia energii, podwyższenie sprawności wytwarzania energii, ograniczenie strat energii w przesyle i dystrybucji. Głównym celem Dyrektywy 2006/32/ WE jest osiągnięcie uzasadnionej ekonomicznie poprawy efektywności końcowego użytkowania paliw i energii w państwach Unii Europejskiej przez: ustalenie celów, mechanizmów i zachęt, ustalenie instytucjonalnych, finansowych i prawnych ram dla usunięcia istniejących barier rynkowych mających wpływ na efektywność końcowego użytkowania energii, promowanie programów służących poprawie efektywności energetycznej, rozwijanie rynku wysokiej jakości usług energetycznych dla użytkowników końcowych, zharmonizowanie metodologii obliczania i weryfikowania oszczędności energii. Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do przyjęcia krajowego celu indykatywnego w zakresie oszczędności energii w wysokości 9% w dziewiątym roku jej stosowania. § § Regulacje międzynarodowe § Dyrektywa 2006/32/WE z 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca Dyrektywę Rady 93/76/EWG (tzw. Dyrektywa efektywnościowa) Dyrektywa efektywnościowa weszła w życie 17 maja 2006 roku. Nakłada ona na kraje członkowskie, a w tym na Polskę, obowiązek podjęcia działań ograniczających zużycie energii finalnej przez odbiorców końcowych o 1% rocznie w kolejnych dziewięciu latach jej obowiązywania, począwszy od 1 stycznia 2008 roku do 31 grudnia 2016 r. Oznacza to obowiązek osiągnięcia oszczędności zużycia energii na poziomie minimum 9% do końca 2016 r. Obszary Dyrektywy efektywnościowej 2006/32/WE 1. Określenie podmiotów objętych regulacją. 2. Krajowe cele w zakresie oszczędzania energii. 3. Obliczanie oszczędności energii. § 56 TECHNIKA ŚWIETLNA 4. Wzorcowa rola sektora publicznego. 5. Obowiązki dostawców energii. 6. Obowiązki dostawców urządzeń zużywających energię. 7. System białych certyfikatów. 8. System dobrowolnych zobowiązań. 9. System nadzoru i monitorowania. 10. Krajowe plany działania na rzecz efektywności energetycznej. Podmioty objęte regulacją Dyrektywy efektywnościowej. 1. Podmioty zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła. 2. Podmioty zajmujące się przesyłem energii – tzn. zajmujące się transportem energii w celu jej dostarczenia do odbiorców końcowym lub sieci dystrybucyjnych, które dostarczają ja odbiorcom końcowym. 3. Podmioty zajmujące się przesyłem energii – tzn. zajmujące się transportem paliw gazowych oraz energii elektrycznej sieciami dystrybucyjnymi w celu ich dostarczenia odbiorcom oraz zajmujące się rozdziałem ciepła do odbiorców przyłączonych do sieci ciepłowniczej. 4. Podmioty zajmujące się sprzedażą energii odbiorcom końcowym. 5. Producenci, importerzy oraz podmioty zajmujące się sprzedażą urządzeń zużywających energię. 6. Odbiorcy końcowi - osoby fizyczne lub prawne, dokonujące zakupu energii do własnego użytku, będące beneficjentami działań podejmowanych na rzecz zmniejszenia zużycia energii: 6.1. jednostki sektora publicznego – jednostki administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego, szkoły, szpitale itp. 6.2. siły zbrojne wyłącznie w zakresie, w którym stosowanie ustawy nie wchodzi w konflikt z naturą i podstawowym celem działalności sił zbrojnych oraz wyłączeniem sprzętu używanego wyłącznie w celach wojskowych. Centralne i terenowe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego zostaną zobowiązane do oszacowania ilości energii zużywanej przez nie w ciągu roku oraz do uzyskania oszczędności w tym zakresie na poziomie nie mniejszym niż krajowe cele w zakresie oszczędności energii. Podejmowane działania oraz osiągnięte rezultaty będą przedmiotem sprawozdań składanych organowi nadzorującemu i monitorującemu, który będzie nadzorował wypełnianie obowiązku. To efekt założenia, że jednostki sektora publicznego, a głównie jednostki administracji rządowej, samorządu terytorialnego, szkoły, szpitale itp. pełnić będą wzorcową rolę w zakresie oszczędnego gospodarowania energią, a o podejmowanych działaniach i efektach będą informować opinię publiczną. § Dyrektywa 2004/8/WE z 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG Dyrektywa 2004/8/WE, której dostosowanie do prawa krajowego miało nastąpić do 21 lutego 2006 r., zobowiązała Komisję Europejską do określenia ujednoliconych wartości referencyjnych sprawności rozdzielonej produkcji energii elektrycznej i ciepła, według których będzie obliczana sprawność kogeneracji. Po określeniu przez Komisję ujednoliconych wartości referencyjnych, państwa członkowskie są zobowiązane w okresie 6 miesięcy od dnia opublikowania tych wartości, do wydania gwarancji pochodzenia energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji, czyli w takiej, w której wytwarzana ilość energii przynosi oszczędności energii pierwotnej (obliczonej wg wzoru zawartego w załączniku nr III do dyrektywy) w wysokości, co najmniej 10% w porównaniu z wartościami odpowiednimi dla rozdzielnej produkcji ciepła i energii elektrycznej. Ponadto państwa członkowskie są obowiązane do podjęcia środków niezbędnych do zagwarantowania przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej produkowanej w kogeneracji. Państwa członkowskie mogą zapewnić tak produkowanej energii priorytetowy dostęp do systemu sieciowego. Kolejnym wsparciem dla kogeneracji jest nałożenie na państwa członkowskie obowiązku przeglądu dotychczasowego ustawodawstwa krajowego m.in. pod względem środków i mechanizmów zachęcających do projektowania jednostek kogeneracyjncych dostosowanych do gospodarczo uzasadnionego zapotrzebowania na produkcję ciepła użytkowego. § Dyrektywa 2005/32/WE z 6 lipca 2005 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię Dyrektywa 2005/32/WE, obowiązująca od 11 sierpnia 2005 r., określa ramy uwzględniania aspektów środowiskowych w procesie projektowania i opracowywania produktów. Podaje ona definicję wymagań, jakie produkty wykorzystujące energię muszą spełniać, aby mogły zostać wprowadzone na rynek. Dyrektywa zmieniła również zapisy: Dyrektywy Rady 92/42/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie wymogów sprawności dla nowych kotłów wody gorącej opalanych paliwem płynnym lub gazowym, Dyrektywy 96/57/WE z 3 września 1996 r. w sprawie wymagań efektywności energetycznej chłodziarek, chłodziarek-zamrażarek i zamrażarek typu domowego oraz Dyrektywy 2000/55/WE z 18 września 2000 r. w sprawie wymogów efektywności energetycznej stateczników do oświetlenia fluorescencyjnego. § Dyrektywa 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków Dyrektywa 2002/91/WE, która zaczęła obowiązywać od 4 stycznia 2003 r., wymaga zaostrzenia norm dotyczących zużycia energii w budynkach całej Europy. Zgodnie z zapisami dyrektywy w całej UE stosowana będzie wspólna metodologia obliczania charakterystyki energetycznej budynku. Metoda ta powinna uwzględniać wszystkie czynniki wpływające na zużycie energii i klasyfikować budynki zgodnie z ich rodzajem, wielkością i przeznaczeniem. Ponadto państwa członkowskie określą minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej, a system certyfikacji oceny charakterystyki energetycznej budynków spowoduje, że poziomy zużycia energii będą bardziej przejrzyste dla właścicieli budynków, najemców i użytkowników. Obowiązek udostępniania informacji o charakterystyce energetycznej budynku nabywcy lub użytkownikowi spowoduje, że firmy budowlane lub wynajmujący będą promować energooszczędne technologie, a to z kolei będzie powodować zmniejszenie kosztów użytkowania. Pakiet legislacyjny w tej dziedzinie uzupełniają także inne akty prawne. § W prawodawstwie wspólnotowym są również dyrektywy pośrednio związane z problematyką efektywności energetycznej, np. Dyrektywa 96/61/WE (IPPC) z 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli; Dyrektywa 2001/80/ WE (LCP) Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania; Dyrektywa 2001/81/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza; Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w UE oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE. Regulacje krajowe Ustawowy i zgodny z Konstytucją RP obowiązek finansowania oświetlenia dróg z wyłączeniem autostrad i dróg ekspresowych należy do gmin. Gminy ponoszą też odpowiedzialność za szkody w przypadku braku oświetlenia w miejscach tego wymagających. Polskie regulacje prawne tego obowiązku znajdują odzwierciedlenie w: Ustawie Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r., (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, poz. 1217), Ustawie z dn. 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm), Ustawie z dn. 21 marca 1985 r. o drogach publicznych ( Dz. U. z 2007 r. nr 19, poz. 115, z późn. zm.), Rozporządzeniu Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dn. 2 marca 1990 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. nr 43, poz. 430). Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dn. TECHNIKA ŚWIETLNA 57 31 maja 2005 r. jednoznacznie rozstrzygnął także obowiązek finansowania oświetlenia dróg publicznych z dróg będących własnością gminy do wszystkich dróg znajdujących się na terenie gminy z wyłączeniem autostrad i dróg ekspresowych.* § Art. 18 ust. 1 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne Do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energie elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należą: 1. planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy; 2. planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg, znajdujących się na terenie gminy; 3. finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg znajdujących się na terenie gminy. Akty wykonawcze do ustawy Prawo energetyczne, regulujące poszczególne zagadnienia z obszaru efektywności: Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 20 maja 2005 r. w sprawie wymagań dotyczących dokumentacji technicznej, stosowania etykiet i charakterystyk technicznych oraz wzorów etykiet dla urządzeń (Dz. U. z 6 czerwca 2005 r.), Rozporządzenia taryfowe z 2004 r., Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 9 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła (Dz. U. z 17 grudnia 2004 r.), Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 19 grudnia 2005 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 29 grudnia 2005 r.). * Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dn. 31 maja 2005 r. K 27/04 OTK-A 2005/5/54 rozstrzygający kwestię zgodności z Konstytucją RP zapisu art. 61 ustawy z dn. 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Opracował Konrad Kozłowski W oparciu o materiały IV Konferencji „Oświetlenie Drogowe. Sposoby zarządzania systemami oświetlenia na terenie kraju.”, PTPiREE, Wisła 2009. 58 TECHNIKA ŚWIETLNA Wymagania dotyczące ekoprojektu dla wprowadzania na rynek lamp wyładowczych dużej intensywności oraz stateczników i opraw służących do zasilania tych lamp w oświetleniu drogowym według rozporządzenia Komisji Europejskiej (WE) Nr 245/2009 z dnia 18 marca 2009 roku (wyciąg) W dyrektywie 2005/32/WE, tzw. dyrektywie w sprawie ekoprojektu, ustanowiono ogólne zasady ustalania wymogów w ramach ekoprojektu w odniesieniu do produktów wykorzystujących energię. Dyrektywa ta jest głównym elementem polityki UE w zakresie poprawy wydajności energetycznej i ekologiczności produktów na rynku wewnętrznym. Ogólnie rzecz biorąc ramy ekoprojektu mają przynieść korzyści w postaci bardziej ekologicznych i energooszczędnych produktów. Wiążące wymagania w zakresie ekoprojektu ustanawiane są w osobnych środkach wykonawczych dotyczących poszczególnych grup produktów. Techniczne kryteria dla produktów przeznaczonych w oświetleniu biur i oświetleniu dróg publicznych określono w rozporządzeniu Komisji Europejskiej (WE) Nr 245/2009 z dnia 18 marca 2009 roku (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 76/2009 z 24.03.2009 roku). TECHNIKA ŚWIETLNA 59 Zakres rozporządzenia Nr 245/2009 Rozporządzenie określa wymagania dotyczące ekoprojektu dla wprowadzania na rynek lamp fluorescencyjnych bez wbudowanego statecznika, lamp wyładowczych dużej intensywności oraz stateczników i opraw oświetleniowych służących do zasilania tych lamp, także w przypadku, gdy są one wbudowane w inne produkty wykorzystujące energię. Produkty te przeznaczone są na potrzeby oświetlenia ogólnego, co oznacza, że dostarczają one światło sztuczne zastępujące światło naturalne dla zapewnienia normalnego widzenia przez człowieka. Lampy do celów specjalnych (np. lampy stosowane w monitorach komputerowych, fotokopiarkach, solariach, itp.) nie podlegają przepisom tego rozporządzenia. Istotnymi aspektami ekologicznymi produktów w myśl rozporządzenia jest: a) pobór energii w stanie użytkowania, b) zawartość rtęci w lampach. Wycofywanie lamp zamiennych z rynku powinno być zaplanowane z uwzględnieniem skutków tej operacji dla użytkowników. Państwa członkowskie mogą narzucić bardziej rygorystyczne wymagania dotyczące instalacji oświetleniowych. Wymogi ekoprojektu wchodzić będą w życie etapowo, dzięki czemu producenci będą mieli wystarczająco dużo czasu na odpowiednie zmodyfikowanie konstrukcji produktów. Celem rozporządzenia jest rozpowszechnienie na rynku rozwiązań technicznych służących poprawie energooszczędności objętych nim produktów prowadząc do oszczędności energii rzędu 38 TWh w 2020 roku w porównaniu ze scenariuszem zakładającym niepodejmowania żadnych działań. Rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, weszło w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (data publikacji – 24 marzec 2009 rok). Rozporządzenie określa podstawowe wymagania minimalne dla sprzętu oświetleniowego oraz kryteria referencyjne, jako preferowane dla najlepiej działających produktów i technologii dostępnych na rynku. Wymagania dla lamp wyładowczych dużej intensywności oraz stateczników i opraw Dla potrzeb niniejszego opracowania, dotyczącego oświetlenia drogowego, poniżej przedstawiono wymagania dla wyładowczych źródeł światła dużej intensywności oraz stateczników i opraw (nie przytoczono wymagań dla lamp fluorescencyjnych). Jest to wyciąg z rozporządzenia. Podstawowe wymagania dla źródeł światła po upływie trzech lat od wejścia w życie rozporządzenia - drugi etap według rozporządzenia 1. Skuteczność świetlna wysokoprężnych lamp sodowych o Ra≤60 Wysokoprężne lampy sodowe o Ra≤60 muszą posiadać minimalną znamionową skuteczność świetlną zgodnie z tablicą 1. W przypadku wymiany lamp rtęciowych na lampy sodowe przystosowane do współpracy z osprzętem sterującym do lamp wysokoprężnych z parami rtęci, określone w tablicy wymagania obowiązywać będą dopiero po upływie sześciu lat od daty wejścia w życie rozporządzenia. Skuteczność świetlna źródła (ηsourse) oznacza iloraz emitowanego strumienia świetlnego (Φ) i mocy pobranej przez źródło (Psourse), ηsourse= Φ/ Psourse. Moc pobrana przez źródło nie obejmuje strat mocy na urządzeniach pomocniczych, np. statecznikach. Wysokoprężne lampy sodowe o Ra>60 muszą posiadać minimalną znamionową skuteczność świetlną zgodnie z tablicą 2 (tak jak dla lamp metalohalogenkowych). 2. Skuteczność świetlna wysokoprężnych lampy metalohalogenkowych Ra≤80 i wysokoprężnych lamp sodowych o Ra>60 Wysokoprężne lampy metalohalogenkowe o Ra≤80 i wysokoprężne lampy sodowe o Ra>60 muszą posiadać minimalną znamionową skuteczność świetlną zgodnie z tablicą 2. 3. Skuteczność świetlna lamp wyładowczych dużej intensywności pozostałych Po upływie sześciu lat od daty wejścia w życie rozporządzenia lampy wyładowcze dużej intensywności pozostałe muszą posiadać minimalną znamionową skuteczność świetlną zgodnie z tablicą 3. Tablica 1. Moc nominalna lampy [W] Znamionowa skuteczność [lm/W] - lampy przeźroczyste Znamionowa skuteczność [lm/W] - lampy nieprzeźroczyste W ≤ 45 ≥ 60 ≥ 60 45< W ≤ 55 ≥ 80 ≥ 70 55< W ≤ 75 ≥ 90 ≥ 80 75< W ≤ 105 ≥ 100 ≥ 95 105< W ≤ 155 ≥ 110 ≥ 105 155< W ≤ 255 ≥ 125 ≥ 115 255< W ≤ 605 ≥ 135 ≥ 130 W przypadku wymiany lamp rtęciowych na lampy sodowe przystosowane do współpracy z osprzętem sterującym do lamp wysokoprężnych z parami rtęci, określone w tablicy wymagania obowiązywać będą dopiero po upływie sześciu lat od daty wejścia w życie rozporządzenia. Skuteczność świetlna źródła (ηsourse) oznacza iloraz emitowanego strumienia świetlnego (Φ) i mocy pobranej przez źródło (Psourse), ηsourse= Φ/ Psourse. Moc pobrana przez źródło nie obejmuje strat mocy na urządzeniach pomocniczych, np. statecznikach. 60 TECHNIKA ŚWIETLNA Tablica 2. moc nominalna lampy [W] znamionowa skuteczność [lm/W] - lampy przeźroczyste znamionowa skuteczność [lm/W] - lampy nieprzeźroczyste W ≤ 55 ≥ 60 ≥ 60 55< W ≤ 75 ≥ 75 ≥ 70 75< W ≤ 105 ≥ 80 ≥ 75 105< W ≤ 155 ≥ 80 ≥ 75 155< W ≤ 255 ≥ 80 ≥ 75 255< W ≤ 405 ≥ 85 ≥ 75 Tablica 3. moc nominalna lampy [W] znamionowa skuteczność [lm/W] W ≤ 40 ≥ 50 40< W ≤ 50 ≥ 55 50< W ≤ 70 ≥ 65 70< W ≤ 125 ≥ 70 155< W ≥ 75 4. Współczynnik zachowania strumienia świetlnego i współczynnik trwałości lamp wysokoprężnych sodowych Wysokoprężne lampy sodowe muszą posiadać minimalne wartości współczynnika zachowania strumienia świetlnego i współczynnika trwałości lampy zgodnie z tablicą 4. Współczynnik zachowania strumienia świetlnego (LLMF) określa stosunek strumienia świetlnego emitowanego przez lampę w danym momencie jej cyklu Zycie do jej początkowego strumienia świetlnego na wejściu układu lampa-statecznik, przy odłączonych ewentualnych czujnikach, połączeniach sieciowych i innych obciążeniach dodatkowych. 6. Oprawy do lamp wyładowczych dużej intensywności Współczynnik trwałości lampy (LSF) określa odsetek całkowitej liczby lamp, które nadal działają w danym momencie, wokreślonych warunkach i przy określonej częstotliwości załączania 5. Stateczniki do lamp wyładowczych dużej intensywności Stateczniki do lamp wyładowczych dużej intensywności muszą posiadać sprawność zgodnie z tablicą 5. Sprawność statecznika (ηballast), która oznacza stosunek mocy lampy do mocy Tablica 5. Moc nominalna lampy [P] [W] Minimalna sprawność statecznika (ηballast) [%] P ≤ 30 65 30< P ≤ 75 75 75< P≤ 105 75 105< P≤ 405 85 P>405 90 Pobór mocy przez oprawy oświetleniowe do lamp wyładowczych dużej intensywności nie może przekraczać łącznego poboru mocy przez zainstalowane stateczniki w stanie, gdy normalnie zasilane przez nie lampy nie emitują światła, a ewentualne elementy dodatkowe (połączenia sieciowe, czujniki itp.) są odłączone. Jeśli elementów tych nie można odłączyć, należy zmierzyć ich pobór mocy i odjąć go od wyniku. Oprawa oświetleniowa wprowadzana na rynek do lamp wyładowczych dużej intensywności o całkowitym strumieniu świetlnym powyżej 2 000 lumenów musi zawierać informację o sprawności statecznika (w oparciu o dane podane przez producenta statecznika). Ponadto na wszystkich oprawach oświetleniowych do lamp wyładowczych dużej intensywności należy podać informację czy są przystosowane do lamp przeźroczystych czy do opalizowanych. Sprawność statecznika (ηballast), która oznacza stosunek mocy lampy do mocy na wejściu układu lampa-statecznik, przy odłączonych ewentualnych czujnikach, połączeniach sieciowych i innych obciążeniach dodatkowych. Tablica 4. Liczba godzin pracy Współczynnik zachowania strumienia świetlnego Współczynnik trwałości lampy 12 000 (P ≤ 75 W) > 0,80 > 0,90 16 000 (P> 75 W) > 0,85 > 0,90 Współczynnik zachowania strumienia świetlnego (LLMF) określa stosunek strumienia świetlnego emitowanego przez lampę w danym momencie jej cyklu Zycie do jej początkowego strumienia świetlnego. Współczynnik trwałości lampy (LSF) określa odsetek całkowitej liczby lamp, które nadal działają w danym momencie, w określonych warunkach i przy określonej częstotliwości załączania. TECHNIKA ŚWIETLNA 61 Tablica 6. Moc nominalna lampy [W] Znamionowa skuteczność [lm/W] - lampy przeźroczyste Znamionowa skuteczność [lm/W] - lampy nieprzeźroczyste W ≤ 55 ≥ 70 ≥ 65 55< W ≤ 75 ≥ 80 ≥ 75 75< W ≤ 105 ≥ 85 ≥ 80 105< W ≤ 155 ≥ 85 ≥ 80 155< W ≤ 255 ≥ 85 ≥ 80 255< W ≤ 405 ≥ 90 ≥ 85 Podstawowe wymagania dla źródeł światła po upływie ośmiu lat od wejścia w życie rozporządzenia - drugi etap według rozporządzenia Lampy metalohalogenkowe muszą posiadać minimalne wartości współczynnika zachowania strumienia świetlnego ixwspółczynnika trwałości lampy zgodnie z tablicą 7. 1. Skuteczność świetlna wysokoprężnych lamp metalohalogenkowych 3. Stateczniki do lamp wyładowczych dużej intensywności Lampy metalohalogenkowe muszą posiadać minimalną znamionową skuteczność świetlną zgodnie z tablicą 6. 2. Współczynnik zachowania strumienia świetlnego i współczynnik trwałości lamp wysokoprężnych metalohalogenkowych Stateczniki do lamp wyładowczych dużej intensywności muszą posiadać sprawność zgodnie z tablicą 8. 4. Oprawy do lamp wyładowczych dużej intensywności Wszystkie oprawy oświetleniowe do lamp wyładowczych dużej intensywności muszą być kompatybilne ze statecznikami spełniającymi wymogi niniejszego etapu. Orientacyjne kryteria referencyjne dla lamp wyładowczych dużej i tensywności, stateczników i opraw oświetlenia dróg publicznych W zarządzeniu podano parametry najlepszych rozwiązań technicznych dostępnych na rynku w dniu przyjęcia rozporządzenia. 1. Parametry eksploatacyjne lamp Orientacyjne wartości skuteczności znamionowej dla lamp metalohalogenkowych (przeźroczyste i opalizowane) podano w tablicy 9. Orientacyjne wartości skuteczności znamionowej dla wysokoprężnych lamp so- Tablica 7. Liczba godzin pracy Współczynnik zachowania strumienia świetlnego Współczynnik trwałości lampy 12 000 > 0,80 > 0,80 Tablica 10. Tablica 8. Moc nominalna lampy [P] [W] Minimalna sprawność statecznika (ηballast) [%] P ≤ 30 78 30< P ≤ 75 85 75< P≤ 105 87 105< P≤ 405 90 P>405 92 Moc nominalna lampy [W] Znamionowa skuteczność [lm/W] W ≤ 55 ≥ 88 55< W ≤ 75 ≥ 91 75< W ≤ 105 ≥ 107 105< W ≤ 155 ≥ 110 155< W ≤ 255 ≥ 128 255< W ≤ 405 ≥ 138 Tablica 9. moc nominalna lampy [W] Ra ≥ 80 80 >Ra ≥ 60 znamionowa skuteczność [lm/W] znamionowa skuteczność [lm/W] W ≤ 55 ≥ 80 ≥ 95 55< W ≤ 75 ≥ 90 ≥ 113 75< W ≤ 105 ≥ 90 ≥ 116 105< W ≤ 155 ≥ 98 ≥ 117 155< W ≤ 255 ≥ 105 255< W ≤ 405 ≥ 105 62 TECHNIKA ŚWIETLNA Tablica 11. Liczba godzin pracy 2 000 4 000 8 000 16 000 LLMF 0,98 0,97 0,95 0,92 LSF 0,99 0,98 0,95 0,92 Lampy te dysponują także funkcją ściemniania do co najmniej 50% strumienia świetlnego, w przypadku gdy jego znamionowa wartość przekracza 9 000 lumenów. dowych (przeźroczyste i opalizowane) podano w tablicy 10. Lampy posiadają wartości współczynnika zachowania strumienia świetlnego (LLMF) i współczynnika trwałości lampy (LSF) zgodnie z tablicą 11. 2. Parametry eksploatacyjne statecznika Dla zastosowań, dla których przydatna jest funkcja ściemniania, przyjmuje się kryterium dla stateczników z możliwością ściemniania do 40 % strumienia świetlnego (najlepszy znany wynik; rzeczywiste możliwości ściemniania zależeć mogą od typu zastosowanej ze statecznikiem lampy wyładowczej dużej intensywności). Stateczniki posiadają sprawność powyżej 87 % w przypadku lamp o mocy ≤ 100 W i powyżej 89 % w pozostałych przypadkach oraz dysponują funkcją ściemniania, jeżeli suma mocy lamp zasilanych przez ten sam statecznik wynosi 55 W lub więcej. 3. Parametry eksploatacyjne opraw oświetleniowych Oprawy oświetleniowe posiadają układ optyczny o następującym stopniu ochrony: IP65 dla dróg kategorii ME1 do ME6 oraz MEW1 do MEW6 według normy EN 13 201: 2003, • IP5X dla dróg kategorii CE0 do CE5, S1 do S6, ES, EV oraz A według normy EN 13 201: 2003. Udział światła emitowanego ponad horyzont (wysyłanego ku górze) (Upward Light Ouput Ratio – ULOR) przez optymalnie zainstalowaną oprawę oświetleniową powinien być nie większy niż określono w tablicy 12 (poziom referencyjny). Oprawy oświetleniowe powinny być zaprojektowane w sposób w maksymalnym stopnie zapobiegający emitowaniu przez nie światła przeszkadzającego. Wszelkie udoskonalenia oprawy oświetleniowej mające na celu ograniczenie emisji światła przeszkadzającego nie mają negatywnego wpływu na ogólną sprawność energetyczną instalacji, do której oprawa taka jest zaprojektowana. Oprawy oświetleniowe są kompatybilne, z co najmniej jednym typem lampy spełniającym kryteria referencyjne (patrz punkt 1). Stanisław Pieniążek Drogi kategorii ME1 do ME6 oraz MEW1 do MEW6 – wszystkie wartości strumienia świetlnego 3% Drogi kategorii CE0 do CE5, S1 do S6, ES, EV oraz A: - 12 000 lm ≤ źródło światła - 8 500 lm ≤ źródło światła < 12 000 lm - 3 300 lm ≤ źródło światła < 8 500 lm - źródło światła < 3 300 lm 5% 10 % 15 % 20 % Na terenach, gdzie zanieczyszczenie świetlne stanowi problem, udział światła emitowanego ponad horyzont nie przekracza 1 % dla wszystkich kategorii dróg i wartości strumienia świetlnego Bibliografia [1] Dyrektywa 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 lipca 2005 r. ustanawiająca ogólne zasady ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla produktów wykorzystujących energię oraz zmieniająca dyrektywę Rady 92/42/EWG, oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 96/57/WE i 2000/55/WE (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Nr L 191 z dnia 22 lipca 2005r.); [2] Rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) Nr 245/2009 z dnia 18 marca 2009 roku w sprawie wykonania dyrektywy 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla lamp fluorescencyjnych bez wbudowanego statecznika, dla lamp wyładowczych dużej intensywności, a także dla stateczników i opraw oświetleniowych służących do zasilania takich lamp, oraz uchylające dyrektywę 2000/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej Nr L 76 z dnia 24 marca 2009 r.); [3] PKN-CEN/TR 13 201 –1: 2007: Oświetlenie dróg. Część 1: Wybór klas oświetlenia, Warszawa, 2007; [4] PN-EN 13 201, część 2, 3 i 4 – 2007: Oświetlenie dróg, Warszawa, 2007. ZASTOSOWANIA 63 Oprawy drogowe ACRON z ELGO oświetlą obwodnicę Gostynina Zwiększające się natężenie ruchu drogowego w Gostyninie stanowi problem dla jego mieszkańców i kierowców przejeżdżających tranzytem przez miasto Miasto ulokowane w centralnej Polsce jest punktem tranzytowym dla wielu podróżnych. Aby usprawnić ruch lokalny i zwiększyć komfort ruchu tranzytowego prowadzona jest inwestycja drogowa w postaci budowy nowoczesnej obwodnicy miasta. Takie rozwiązanie zapewni bezpieczeństwo użytkownikom dróg i odciąży centrum od nadmiernej liczby samochodów. Bardzo ważnym atutem obwodnicy jest możliwość stworzenia odpowiednich warunków dla kierujących pojazdami tak, aby mogli poruszać się sprawnie, na drodze odpowiednio przygotowanej do wzmożonego ruchu. Pierwsze prace związane z przygotowaniami do budowy dużej obwodnicy Gostynina rozpoczęły się już w 2008 roku od karczowania lasu. Jednak dopiero na przełomie marca i kwietnia 2009 roku zaczęła się przebudowa fragmentów istniejącej drogi i rozbudowy jej na obrzeżach miasta. Ważnym elementem komfortu nowej obwodnicy będzie oświetlenie jej węzłowych obszarów. W ramach prac projektowych przygotowany został standardowy projekt oświetlenia drogi, w którym przewidziano użycie opraw drogowych starszego typu. Z inicjatywy ELGO Lighting Industries powstał jednak nowy projekt oświetlenia obwodnicy Gostynina, w którym zastosowano 121 nowoczesnych opraw drogowych ACRON 200 z reduktorami mocy pozwalającymi na zmniejszenie poboru mocy o około 40%. Budowa obwodnicy jest już w końcowej fazie realizacji, a jej oddanie do użytku przewidziane jest w najbliższym czasie. Dlaczego ACRON? Oprawy ACRON charakteryzuje wiele cennych cech użytkowych: Bardzo dobre właściwości fotometryczne, możliwość regulacji rozsyłu światła, przystosowanie do współpracy z ener- 64 ZASTOSOWANIA gooszczędnymi źródłami światła nowoczesne układy zasilania, możliwość montażu na wysięgniku lub pionowym słupie, szeroka regulacja kąta nachylenia, łatwa instalacja i konserwacja, wysoka niezawodność i odporność dzięki nowoczesnej konstrukcji i użyciu materiałów najwyższej jakości. ACRON to profesjonalna oprawa oświetlenia drogowego stosowana do oświetlania autostrad, dróg głównych, dojazdowych i osiedlowych oraz mostów. Spośród innych opraw drogowych wyróżnia je nowoczesne wzornictwo i estetyka wykonania. Płaska obudo- Układ optyczny zamyka wytrzymały klosz z poliwęglanu lub płaska szyba ze szkła hartowanego. Dzięki wyposażeniu opraw w specjalny system uszczelnienia oraz zastosowaniu poliuretanowej uszczelki uzyskano bardzo wysoką szczelność IP66. Dodatkowo zastosowano filtr umożliwiający wyrównywanie ciśnienia między wnętrzem a otoczeniem oprawy bez zasysania nieczystości. Zamknięcie stanowi aluminiowa klamra szczelnie dociskająca górną i dolną część korpusu. W szerokiej rodzinie opraw ACRON znajdują się wykonania współpracujące z wysokoprężnymi lampami sodowymi z zakresu mocy 50 znacznie korzystniejsze od wyłączania poszczególnych opraw. Grupowe ściemnianie wszystkich opraw przez redukcję ich mocy pozwala na zachowanie równomierności oświetlenia, która przy niższym poziomie natężenia oświetlenia zapewnia skuteczne postrzeganie przeszkód na drodze. wa, podłużne kształty i liczne wersje kolorystyczne to cechy, dzięki którym oprawy doskonale wkomponują się w wygląd współczesnych ulic. Pokrycie aluminiowego korpusu oprawy farbą proszkową zapewnia estetyczny wygląd i bardzo wysoką odporność na korozję. Zasadnicze znaczenie dla ukształtowania rozsyłu światła i uzyskania wysokiej sprawności świetlnej ma nowoczesny, elektropolerowany odbłyśnik, tłoczony z aluminium o najwyższej czystości. – 400 W oraz metalohalogenkowymi o mocy 70 – 400 W. Oprawy mogą być wyposażone w statecznik magnetyczny lub elektroniczny i wykonane w I lub II klasie ochronności. Ciekawą wersją są oprawy ACRON wyposażone w reduktory mocy ARM. Reduktory mocy nie wymagają dodatkowych przewodów sterujących i umożliwiają równoczesne ściemnianie wszystkich opraw w zaprogramowanych przedziałach czasu, co jest żono użycie 121 sztuk opraw ACRON 200 ze źródłami światła o mocy 250W. Przy oprawach sterowanych za pomocą cyfrowych programatorów astronomicznych, roczne zużycie energii elektrycznej przy założeniu pracy oświetlenia drogowego przez 4.024 h w roku, czyli przy załączaniu oświetlenia 20 minut po zachodzie słońca i wyłączaniu 20 minut przed wschodem słońca, wyniesie: Dlaczego z reduktorem mocy? Dla lepszego zobrazowania przesłanek wyboru opraw ACRON 200 z automatycznymi reduktorami mocy warto przyjrzeć się poniższej analizie porównawczej, opracowanej na przykładzie oświetlenia obwodnicy Gostynina. W analizie tej zało- 121 opraw x 0,275 kW x 4.024 h = 133.900 kWh ZASTOSOWANIA 65 Propozycja zmiany opraw: zastosowanie opraw ACRON 200 o mocy nominalnej 250W z indywidualnymi regulatorami mocy. Zastosowanie regulatorów mocy jest możliwe z uwagi na zmniejszenie natężenia ruchu drogowego w późnej porze nocnejwynika to z danych statystycznych badania strumienia ruchu pojazdów i wymagań aktualnej normy technicznej dotyczącej oświetlenia dróg PN-EN 13 2001 : 2007. Przy czasie użytkowania oświetlenia przez 4.024 godziny w ciągu roku przyjętym, jako średni czas dla szerokości geograficznej Polski i regulacji mocy średnio przez 4 godziny każdej doby, uzyskuje się 15% oszczędności zużycia energii elektrycznej w skali jednego roku, w przeważającej części w czasie obowiązywania taryfy nocnej. Dla takiego założenia roczne zużycie energii elektrycznej wynosi: 133.900 kWh x 0,85 = 113 815 kWh, a oszczędności w skali jednego roku wynoszą 20.085 kWh. Oszczędności finansowe na kosztach energii elektrycznej można wyliczyć przy założeniu ceny energii w taryfie C12b Koncernu ENERGA - Zakładu Energetycznego Płock obowiązującej od 15.03.2009 roku. W taryfie tej ceny wynoszą: cena w taryfie dziennej C12b WT = 0,70 zł/kWh cena w taryfie nocnej C12b NT = 0,37 zł/kWh Średnią cenę dla oświetlenia drogowego wylicza się ze wzoru: Cśr = (0,636 x NT) + (0,354 x WT) Dla rozpatrywanego przykładu wynosi ona: Cśr = 0,48 zł/ kWh Oszczędności O przy zastosowaniu opraw z regulatorami mocy wynoszą zatem: O = 20.085 kWh x 0,48 zł/kWh = 9.640 zł Możliwe jest obliczenie prostego czasu zwrotu poniesionych nakładów inwestycyjnych wynikających dodatkowych kosztów zakupu opraw. Do obliczenia tego przyjęto przeciętne średnie ceny netto opraw przeznaczonych na cele inwestycyjne: ACRON 200S2 o mocy 250 W bez reduktorów mocy (YU-WO0038-39) - 490,00zł ACRON 200SR2 o mocy 250 W z reduktorami mocy (YU-WO0040-78) - 620,00zł Dodatkowe nakłady inwestycyjne K na zakup opraw wyposażonych w reduktory mocy wynoszą: K = 121 szt. x (620- 490) zł = 121 x 130 = 15.730 zł Stąd prosty czas zwrotu Tzw nakładów inwestycyjnych uzyskanego dzięki oszczędności energii elektrycznej: Tzw = K / O = 15.730 zł / 9.641 zł/rok = 1,63 lat Podsumowując: Zastosowanie opraw z indywidualnymi regulatorami mocy w miejsce model standardowych umożliwia uzyskanie niebagatelnych, corocznych oszczędności na energii elektrycznej na poziomie 9.640 zł przy szybkim, nieco ponad półtora rocznym czasie zwrotu poniesionych dodatkowych nakładów inwestycyjnych. Marta Zuzankiewicz Analiza porównawcza: Stanisław Pieniążek 66 ZASTOSOWANIA Iluminacja – sposób na świetlną promocję miast cz.II „Stadtmarketing”, czyli promowanie miast, jest obecnie na ustach nie tylko mieszkańców, ale także turystów i inwestorów Jak wykazuje praktyka, oświetlenie jest efektywnym, ekonomicznym i szybkim środkiem na zmniejszenie przestępczości, promocję turystyki, wspomaganie lokalnej przedsiębiorczości i tworzenie lokalnych społeczności. Wiele miast inwestuje więc w iluminacje najatrakcyjniejszych obiektów, a w celu ograniczenia kosztów eksploatacji korzysta z możliwości zaprojektowania oświetlenia w sekwencji uroczystej, świątecznej i codziennej. Aby efektywnie funkcjonować po zapadnięciu zmroku, musimy wspierać się światłem sztucznym. Spróbujmy zasta- nowić się, jak powinny wyglądać główne zadania stawiane przed oświetleniem w nocnej przestrzeni zurbanizowanej oraz jakie cele powinny być postawione przed iluminacjami w miastach. Światło sztuczne spełnia dwie podstawowe funkcje. Po pierwsze wzbudza poczucie bezpieczeństwa. Drugim elementem jest możliwość właściwego odczytywania przestrzeni. Dodatkowo tak zwane „światło miejsca” pobudza ludzi do odkrywania czegoś nowego, swoistej magii miejsca, zaspokajając w ten sposób naturalną psychiczną potrzebę Fot. 1. Iluminacja kompleksu zabytkowych budynków na Wzgórzu Tumskim w Płocku (dawne opactwo benedyktyńskie, wieża szlachecka, wieża zegarowa oraz Katedra – iluminowana panorama najstarszej części miasta widziana od strony dzielnicy Radziwie. Oprawy uliczne wzdłuż bulwaru wyznaczją wyraziste krawędzie na „mapie poznawczej „ Płocka. ZASTOSOWANIA 67 poznawania tego, co nowe i nieznane, która drzemie w większości z nas. Światło jest więc bezpośrednio związane z zaspokajaniem elementarnych potrzeb, ale także potrzeb wyższego rzędu – estetycznych. Ma to związek z tzw. wewnętrzną mapą poznawczą zakodowaną w umyśle każdego z nas. Ta mapa poznawcza to zapisana i uporządkowana umysłowa reprezentacja środowiska, w którym się poruszamy zarówno za dnia jak i nocą. Dzięki niej odnajdujemy cele podróży i orientujemy się w przestrzeni. Składa się ona z: miejsc – stanowią je punkty przestrzenne o określonych nazwach i funkcjach, cech przestrzennych – określają one kierunki i odległości pomiędzy miejscami, planów działania – czyli aktywności mentalnej, która przekłada się na motorykę naszego poruszania się w przestrzeni. Fot. 2. Współcześnie człowiek zastąpił ogień profesjonalnymi oprawami oświetleniowymi, aby w ten sposób połączyć dwa punkty docelowe w ciągach komunikacyjnych funkcjonujących na indywidualnej mapie poznawczej każdego z nas. Fot. 3. Bazylika Katedralna na Wzgórzu Tumskim w Płocku. 68 ZASTOSOWANIA dłami światła, jednak pierwotna funkcja pozostała bez zmian. W ten sposób na naszej mapie ciągów komunikacyjnych łączymy dwa punkty docelowe, których nocnym wyznacznikiem są oprawy drogowe lub parkowe. (Fot.2) Formy zamknięte o różnych kształtach - rejony Fot. 4. Odwach – dawna strażnica wojsk carskich, miejsce ataku wojsk powstańczych w 1863r. obecnie siedziba PTTK i Grób Nieznanego Żołnierza w Płocku. Dzięki iluminacji wyróżniono ważny historycznie budynek oraz miejsce pamięci narodowej. Budowa wewnętrznej mapy poznawczej jest ściśle zindywidualizowana. Opiera się na tych cechach środowiska fizycznego, które są ważne dla danej jednostki. Jej nadrzędnym celem jest uczytelnienie danego środowiska. Chodzi o to, by doprowadzić do takiego przetworzenia płynących ze środowiska danych, aby łatwo się go nauczyć i zapamiętać. Do takich wniosków doszedł bostoński architekt Kevin Lynch, który w latach pięćdziesiątych XX wieku badał sposoby orientowania się w przestrzeni miejskiej jej użytkowników. Według Lyncha istnieje pięć kategorii przestrzennych odnośników stanowiących drogowskazy w procesie tworzenia własnych „map poznawczych”: ciągi komunikacyjne, formy zamknięte o różnych kształtach (dystrykty lub dzielnice), krawędzie (linie rozgraniczające), punkty węzłowe oraz jednostkowe architektoniczne punkty orientacyjne. W czasie konstrukcji naszej nocnej „mapy poznawczej” to iluminacje stają się dla poszczególnych jej kategorii jednym z czynników dominujących. wzdłuż drogi łączącej dwa miejsca docelowe. W dzisiejszych czasach zastąpiliśmy ogień profesjonalnymi oprawami oświetleniowymi i elektrycznymi źró- Rejony to grupy lub pojedyncze formy organizujące przestrzeń. Jest to swoistego rodzaju „miejska tkanka”. To z rejonów utworzona jest zwarta zabudowa tworząca zaprojektowane lub wynikowe układy przestrzenne: dzielnice, osiedla, kwartały. Każdy z nich stanowi zazwyczaj łatwo rozpoznawalną całość. Jest to efekt jednorodności łączącej funkcje danej zamkniętej formy architektonicznej. Tę odrębność i wyrazistość widać zwłaszcza na przykładzie różnic funkcji dzielnic przemysłowych w zestawieniu np. z blokowiskami, kampusami studenc- Fot. 5. luminacja amfiteatru w Płocku – kreowanie zainteresowania konkretnym obiektem za pomocą światła. Ciągi komunikacyjne Są to wyznaczone drogi prowadzące do określonego celu. Bez względu na kręgi kulturowe w chwili, gdy ludzkość zaczęła kontrolować i świadomie używać pierwszego sztucznego źródła światła, jakim był ogień, utożsamiano go ze swoistego rodzaju bezpieczną przestrzenią oświetloną światłem ogniska. Kolejnym krokiem była możliwość przenoszenia światła za pomocą pochodni czy wyznaczanie stałych punktów świetlnych Fot. 6. Portal nad głównym wejściem do Bazyliki Katedralnej w Płocku – wyeksponowanie atrakcyjnego detalu architektonicznego za pomocą światła. ZASTOSOWANIA 69 miętywania i orientacji. Takimi punktami są np. miejsca przecinania się ciągów komunikacyjnych. Do ich zapamiętania potrzebny jest jednoznaczny impuls, który wyróżni go w sposób szczególny. Takimi jednoznacznymi wyróżnikami w porze nocnej może być inny kolor, poziom, intensywność lub rodzaj zastosowanego oświetlenia. Przykładem punktów węzłowych, zapamiętywanych niejako automatycznie są centralne place miast bądź rynek miasta.(Fot.12) Jednostkowe architektoniczne punkty orientacyjne Cechą główną, zawartych w tej kategorii obiektów, jest ich bardzo duża rozpoznawalność. Zwykle właśnie w takich punktach znajdują się charakterystyczne Fot. 7. Pokazanie obiektu w odmienny sposób niż za dnia - kamera pruska w Płocku, obecnie delegatura Urzędu Wojewódzkiego. kimi lub szeroko rozumianym „starym miastem”. Formy te poprzez różnice w sposobie zagospodarowania przestrzeni, różnią się zarówno w ciągu dnia jak i w nocy. Zależnie od udziału zieleni, wysokości budynków, ich kolorystyki zmienia się odbite od nich światło naturalne. „Światło miejsca” pory nocnej rejonu może być przedmiotem świadomej kreacji. Odpowiednio zaprojektowane w warstwie kolorystycznej, wzajemnym rozmieszczeniu, zrytmizowaniu opraw, ich pozycji w stosunku do podłoża, oświetleniu wewnętrznych ciągów komunikacyjnych, hierarchizuje swą przestrzeń wewnętrzną, tworzy klimat świetlny rejonu. Fot. 8. luminacja południowej ściany Bazyliki Katedralnej w Płocku oraz parku na Wzgórzu Tumskim. Krawędzie Krawędź to przerwa pomiędzy dwoma obszarami lub etapami drogi wydzielająca je komunikacyjnie, funkcjonalnie lub świetlnie. Jest to łatwo dostrzegalne miejsce zmiany sposobu organizacji przestrzeni. To bardzo wyraźna granica między np. silnie zurbanizowanym centrum miasta z nabrzeżem rzeki, czy dzielnicy biurowców z dzielnicą typowej zabudowy mieszkaniowej.(Fot.2) Punkty węzłowe To charakterystyczne przestrzenie urbanistyczne ułatwiające proces zapa- Fot. 9. Alejki na Wzgórz Tumskim dzięki odpowiednio dobranemu oświetleniu tworzą atmosferę pełną tajemniczości i romantyzmu. 70 ZASTOSOWANIA Fot.11. Most im. Legionów Marszałka Józefa Piłsudskiego w Płocku. Iluminacja obiektu promująca miasto i zwiększająca atrakcyjność turystyczną lansowana hasłem „najdłuższa iluminacja w Europie”. Fot. 10. Dydaktyka za pomocą światła – iluminacja pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego pierwszego honorowego obywatela miasta Płocka po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. czy znaczące obiekty. W przypadku nocnego obrazu jednostkowego punktu orientacyjnego za pomocą światła sztucznego możemy zmieniać obraz dzienny obiektu malując światłem elewację obiektu. Zwiedzając różne miasta mamy możliwość porównania wrażeń, jakie one na nas wywołują, które z nich tkwią dłużej w naszej pamięci, a o których przypominamy sobie dopiero przy oglądaniu pamiątkowych zdjęć. Światło jest idealnym narzędziem, które użyte w odpowiedni sposób wywołuje znacząco silne odczucia. Do widoku bryły budynku w dzień człowiek dość szybko się przyzwyczaja. Nocna iluminacja może natomiast stworzyć niezapomniany obraz. Swoją grą światła i cienia, jasności i koloru, dodatkowo może podkreślić ciekawą architekturę hotelu, a mniej ciekawą uatrakcyjnić. Światło daje możliwość uwypuklenia rzeczy najbardziej interesujących. Cień daje możliwość schowania tego, czego nie chcemy pokazać. Istnieją trzy typy oświetlenia iluminacyjnego: zalewowe - cały budynek oświetlany jest równomiernie przy stworzeniu minimalnych ilości cieni i miejsc nieoświetlonych, mieszane - stosowane jest tu zarówno ogólne oświetlenie budynku, jak i akcenty świetlne na ciekawe elementy architektoniczne, akcentowe - całe oświetlenie stworzone jest za pomocą akcentów świetlnych, występuje tu duża gra światła i cienia. Analizując wpływ iluminacji na ludzi i otoczenie zostały także określone najważniejsze cele iluminacji obiektów architektonicznych. 1. Zwiększenie atrakcyjności obiektu iluminacji, czyli wyróżnienie go spo- 2. 3. 4. 5. 6. 7. śród sąsiadujących, tonących w mroku budowli o mniejszym znaczeniu. (Fot.4) Kierowanie uwagi na wybrane obiekty. (Fot.5) Pokazanie innego wyglądu obiektu, czyli pokazanie obiektu w całkowicie odmienny sposób, niż ma to miejsce za dnia. (Fot.7) Wyeksponowanie atrakcyjnych detali architektonicznych i ukrycie mniej interesujących szczegółów, co z kolei sprzyja wytworzeniu atmosfery tajemniczości, uruchomieniu wyobraźni i doznaniu wrażenia piękna. (Fot.6) Uruchomienie wyobraźni obserwatorów. (Fot.8) Wytworzenie romantycznej, pełnej tajemniczości atmosfery wokół obiektu iluminacji. (Fot.9) Upiększenie wyglądu miasta, dziel- ZASTOSOWANIA 71 danej okolicy np. podczas obchodów świąt i ważnych uroczystości, podczas festynów i wystąpień publicznych. Oświetlenie zmienia postrzeganie przez ludzi otoczenia miejskiego przez tworzenie nowej atmosfery – ciepłej i przytulnej w spokojnych dzielnicach lub ożywionej w miejscach rozrywki. Światło jak spektakl, dzięki uniwersalności i dynamice, może zmienić środowisko miejskie w spektakularne wydarzenie, które bawi, ożywia i urzeka. 13. Wydłużenie okresu użytkowania obiektu przez przyciągnięcie turystów i klientów, czyli wzrost atrakcyjności turystycznej określonego obszaru miasta, przedłużenie aktywności „życia” miasta po zmroku. Wykreowanie swoistego „szlaku wędrówki” wzdłuż nia, czyli większa łatwość w utrzymaniu czystości budynku i terenu doń przyległego. Dobrze oświetlone środowisko miejskie stanowi skuteczny środek odstraszający przestępców i wandali, pozwalając czuć się bezpieczniej i skłania ludzi do wyjścia z domów i korzystania z wieczornych rozrywek. (Fot.12) 15. Stanowi reklamę firmy, której obiekt – siedziba jest iluminowana, czyli wyeksponowanie charakterystycznych znaków handlowych i nazw firmowych (reklama) w przypadku iluminowania budowli użyteczności publicznej. W obecnych czasach tempo, w jakim żyją i pracują mieszkańcy większości dużych miast nie daje możliwości na dokładną obserwację otaczających budynków, ulic, Fot.12. Stary Rynek w Płocku - dobrze oświetlone środowisko miejskie w połączeniu z monitoringiem stanowi skuteczny środek odstraszający przestępów i wandali, pozwalając czuć się bezpieczniej i skłania ludzi do wyjścia z domów i korzystania z wieczornych rozrywek. To także przykład punktu węzłowego na „mapie poznawczej” Płocka. Fot.13. Kościół św. Bartłomieja w Płocku (płocka Fara) – najstarszy kościół parafialny miasta, jeden z jego cenniejszych zabytków, tzw. matka parafii Płocka. nicy, danego kompleksu budynków, ulicy wieczorem i w nocy. (Fot.1) 8. Podkreślenie tożsamości miejsca poprzez kreowanie nastroju indywidualnego charakteru poszczególnych zespołów, obiektów. (Fot.3) 9. Dydaktyka za pomocą światła poprzez ukierunkowanie uwagi na obiekty i elementy o szczególnej wartości. (Fot.10) 10. Poprawa orientacji przestrzennej w porze nocnej, ułatwia poruszanie się po mieście niezależnie od tego czy jest subtelne czy wyraźne, oświetlenie stanowi wysoce efektywną formę reklamy przyciągającą turystów i firmy. (Fot.14) 11. Podkreślenie symboliki wiary w przypadku iluminowania budowli sakralnych. (Fot.13) 12. Stworzenie niecodziennego wyglądu kol e j n y c h interesująco podświetlonych budowli. (Fot.11) 14. Poprawa bezpieczeństwa obiektu i jego otocze- parków. Skutkuje to tym, że wrażenia powstają głównie poprzez obserwacje brył i kolorystyki obiektów przy jednoczesnym pominięciu wielu pięknych i ważnych detali architektonicznych. Wpływ na taką sytuację ma również zalewowe oświetlenie dzienne eksponujące obiekty jednakowo i jednostajnie dając dzienny obraz miast, który na krótko pozostaje w pamięci. Dzięki specjalnym funkcjom i efektom wizualnym iluminacje zapalane po zachodzie słońca potrafią zmieniać i kreować nowy krajobraz dzielnic lub całych miast, dając często zaskakujące efekty różniące się od znanego obrazu dziennego. Obiekty podświetlone nocą za pomocą światła sztucznego ukazują piękno architektury 72 ZASTOSOWANIA niezauważane za dnia, co powoduje oderwanie wzroku turystów i mieszkańców miast od wystaw sklepowych. Oświetlenie jest również ważnym czynnikiem „humanizacji” miasta i poprawy jakości życia poprzez zwiększenie bezpieczeństwa iluminowanych obiektów i ich otoczenia. Upiększanie dzielnic i miast umożliwia mieszkańcom nie tylko poprawę bezpieczeństwa, ale również daje im poczucie przynależności do społeczności lokalnej. Oświetlenie nocne pozwala także tworzyć nastroje obserwatorów, wywołując stany podziwu, zaciekawienia i lęku lub niepokoju związane z refleksją. Realizacje oświetlenia iluminacyjnego z ostatnich lat świadczą o zmianie nastawienia do sposobu oświetlenia zewnętrznego. Oświetlenie to ma spełniać nie tylko funkcje czysto użytkowe, ale również kreować atrakcyjny nocny wizerunek miast. Coraz częściej pamięta się też o dziedzictwie kulturowym i iluminuje obiekty zabytkowe, tworząc niezwykle atrakcyjne nocne panoramy miast. Bibliografia [1] W. Żagan. Iluminacja obiektów. Oficyna Wyd. Politechniki Warszawskiej, 2003 r. [2] G. Czora, Świetlna mapa poznawcza, [w:] Serwis internetowy „Światło i oświetlenie” www.swiatlo.tak.pl. [3] J. Ratajczak, Cele iluminacji na przykładzie miasta Poznania, w:] konferencja.21.edu.pl Tekst - Konrad Kozłowski Foto - Patryk Maślankowski Fot.14. Iluminacja wież charakterystycznych budynków ułatwia poruszanie się po mieście. Wieża zegarowa w Płocku. Fot.15. Galeria handlowa „Wisła „ w Płocku z wyeksponowanymi iluminacjami znaków handlowych i nazw firmowych. TECHNIKA LED 73 74 LED LINE NEWS Cree przedstawia źródło światła o strumieniu 969 lumenów Na początku listopada 2009 firma Cree podała informację, że skonstruowała ledowe źródło światła A-19, którego strumień świetlny wynosi 969 lumenów przy skuteczności świetlnej 102 lm/W. Według Cree, jak dotychczas, jest to najwyższy strumień świetlny ledowego źródła światła produkowanego przemysłowo. Nowe źródło światła firmy Cree pobiera moc jedynie 9,5 W, lecz jego strumień światła odpowiada strumieniowi tradycyjnej żarówki o mocy 65 W. Zademonstrowane źródło A-19 ma cechy ostatniego produktu Cree - diody XP-G i technologii TrueWhite - opatentowanej metody otrzymywania ciepło-białego światła o doskonałym współczynniku oddawania barw i skuteczności. Lampa emituje światło o temperaturze barwowej 2.800 K i współczynniku oddawania barw 91. Cree twierdzi, że wszystkie testy zostały zweryfikowane przez niezależne laboratorium w oparciu o warunki stanu równowagi dynamicznej. Cree stworzyła diodę LED o imponująco wysokiej wydajności 1 grudnia 2009 firma Cree podała, że warunkach laboratoryjnych wyprodukowała białą diodę power LED o wydajności 186 lm/W. Wynik ten pokazuje, że Cree nadal będzie koncentrować się na produkcji diod o coraz bardziej wyśrubowanych parametrach. Testy przeprowadzone przez Cree wykazały, że strumień świetlny nowych diod LED ma wartość 197 lumenów przy skuteczności 186 lm/W i temperaturze barwowej 4577 K. Testowane diody zasilano prądem 350 mA, w temperaturze pokojowej. „Wynik ten jest świadectwem ogromnego postępu, jaki Cree poczyniła w tym roku” - powiedział John Edmond, współzałożyciel i dyrektor zaawansowanej optoelektroniki firmy Cree. Chociaż poziom wydajności 186 lm/W nie jest jeszcze dostępny dla diody produkowanej seryjnie, Cree oferuje szeroką gamę diod o skuteczności powyżej 100 lm/W. Źródło: www.cree.com Odbłyśniki firmy Khatod do diod LED Wiele z nowych zastosowań diod LED wymaga umieszczenia ich w wąskich miejscach lub zagłębieniach, jak również w różnych konfiguracjach niespotykanych nigdy wcześniej. Ta ewolucja nie odbywa się bez trudności, ponieważ wymaga zastosowania nowych technologii zapewniających jednocześnie wysoką wydajność i doskonałe parametry. Firma Khatod odpowiedziała na ten wymóg rynku tworząc nową serię odbłyśników przeznaczonych do współpracy z diodami LED. Odbłyśniki, często w połączeniu z soczewkami, są zwykle stosowane w projektowaniu systemów optycznych mających na celu zarówno maksymalizację natężenia oświetlenia jak i efektywności źródła światła. Urządzenia te, przypominające małe anteny satelitarne z niewielkim otworem w środku, są w stanie skupić lub odbić wiązkę światła. Odbłyśniki produkowane są w trzech różnych standardowych kształtach: paraboliczne, elipsoidalne i hiperboliczne. Oprócz charakterystycznego kształtu różnią się miejscem położenia ogniska w stosunku do osi. Odbłyśniki paraboliczne osiowe zbierają strumień emitowany przez źródło w ich centralnym punkcie i odbijają go równolegle do osi. W odbłyśnikach poza osiowych ognisko znajduje się poza osią mechaniczną, co daje pełny dostęp do obszaru skupiającego odbłyśnika. Na przykład, poza osiowe zwierciadło paraboliczne, w przeciwieństwie do standardowych zwierciadeł parabolicznych, może strumień emitowany przez źródło światła skierować pod odpowiednim kątem, dzięki czemu możliwe jest uzyskanie różnych kształtów wiązki. Dzięki nowym odbłyśnikom firmy Khatod znacznie poszerzają się obszary zastosowań diod LED. Wieża Eiffela świętuje swoje 120 lecie światłami LED Oświetlenie oparte na diodach LED coraz częściej wykorzystywane jest do iluminacji obiektów historycznych. Dzieki swoim zaletom: możliwości zmiany barwy, trwałości i niskiemu zużyciu energii, stanowi ono wręcz idealne rozwiązanie do komponowanie imponujących pokazów podkreślających najważniejsze cechy zabytków. Wieżę Eiffla, która obchodzi w tym roku swoje studwudziestolecie udekorowano właśnie czterystu oprawami zawierającymi diody LED RGB. Oprawy z diodami LED umieszczono na wieży od strony Trocadero. Co godzinę, począwszy od 20:00, wieża rozbłyska feerią świateł. Przez pierwsze 5 minut światła LED na wieży migoczą, następnie rozpoczyna się trwający 12 minut dynamiczny spektakl światła. Zmieniają się kolory, rytmy, stosowane są efekty stroboskopowe. W czasie show pozostałe fasady stanowią elementy choreograficzne pokazu. Do 31 grudnia pokaz będzie stanowił atrakcję dla paryżan i turystów licznie odwiedzających stolicę Francji. LED LINE NEWS 75 Diody LED w zagarkach 01THE ONE Diody LED możemy spotkać w wielu nieraz zaskakujących zastosowaniach, jednym z ciekawszych są zegarki. Już od pewnego czasu diody używane są do podświetlania tarcz, np. w zegarkach marki TIMEX. Wśród najnowszych zastosowań LED są zegarki pokazujące czas w systemie binarnym - zerojedynkowym. Interesująca jest marka 01The One uznawana za lidera na rynku zegarków designerskich, prekursora w dziedzinie innowacji i oryginalności stylistycznej. Zamysłem twórcy zegarków Antona Krafta było wykreowanie linii czasomierzy dla ludzi niezależnych, podążających własnymi ścieżkami, prekursorów ulicznej mody wyrażających swoją osobowość i indywidualność przez sposób ubierania się. Anton Kraft ignorując wielkich stylistów i dyktatorów mody, rynkowe prognozy i przewidywania zegarkowego establishmentu stworzył kolekcję czasomierzy z zastosowaniem wyświetlaczy z diodami LED i z nowatorskim systemem odczytu czasu. Źródło: www.01theone.com Sharp o technologii LED Technologia LED wprowadziła wiele innowacji do sektora elektroniki użytkowej. Zrewolucjonizuje ona również rynek telewizorów LCD. Według prognoz firmy Sharp, w roku 2010 telewizory LCD z podświetleniem LED umocnią się na rynku – zwłaszcza w zachodniej Europie – i całkowicie zastąpią technologię LCD w średniej perspektywie czasowej. Firma DisplaySearch przewiduje, że w 2013 roku na całym świecie zostanie sprzedanych 81 milionów sztuk telewizorów LED LCD, a w 2010 roku Europa będzie największym rynkiem zbytu dla telewizorów w technologii LED, z udziałem rynku sięgającym około 45 procent. Firma Sharp to ponad trzy dekady doświadczeń w produkcji urządzeń LCD i prawie czterdzieści lat w technologii LED. Nowa technologia będzie kolejnym poziomem rozwoju telewizorów LCD, a linia produktowa – telewizory AQUOS LCD z podświetleniem LED są tego odzwierciedleniem. Ledy oświetliły hotel w Abu Dhabi podczas Formuły 1 Widzowie Grand Prix Formuły 1 nie mogli nie zauważyć zmiany koloru dachu hotelu Yas w Abu Dhabi. Yas Hotel w Abu Dhabi to kompleks 85.000 metrów kwadratowych z 500 pokojami oddany do użytku tuż przed inauguracyjnym wyścigiem Formuły 1 w Abu Dhabi, który odbył się w dniu 1 listopada 2009. Budynek został opisany, jako „architektoniczny punkt obserwacyjny w terenie, który uosabia kluczowe wpływy i inspiracje z dawnej tradycji i sztuki islamskiej połączone z artyzmem związanym z prędkością, ruchem i widowiskiem.” Imponujące oświetlenie zewnętrzne hotelu uzyskano dzięki zastosowaniu opraw zewnętrznych, zawierających 208.800 diod LED zamontowanych w 5.850 oprawach brytyjskiej firmy Enfis. Hotel jest wyjątkowy - jako jedyny na świecie „siedzi okrakiem” na torze. Ponieważ wyścig F1 rozpoczyna się o zmierzchu i kończy w ciemności, przez widzów i telewidzów był postrzegany, jako gigantyczny ekran LED. Głównym elementem projektu hotelu jest 217 metrowa przestrzeń zabudowana od góry krzywoliniową konstrukcją ze stali i ponad 5.300 ruchomymi taflami szkła w kształcie rombu, które są oświetlone przez zaawansowany system oświetlenia LED, zapewniający nieograniczoną liczbę odcieni i kolorów. „Siatką” zawierającą oświetlone tafle szkła przykryte są dwie wieże hotelu oraz część toru Formuły. Widzowie odnoszą wrażenie, że wyścigi odbywają między budynkami. Z zewnątrz obiekt widoczny jest z odległości wielu kilometrów. W pustynnym Abu Dhabi latem temperatura może osiągnąć 60°C. Tak wysokie temperatury powodują, że jako źródła światła można było zastosować jedynie lampy żarowe lub diody LED. Po przeprowadzeniu wielu badań zdecydowano się na zastosowanie oświetlenia opartego na diodach LED. Zastosowane systemy sterowania umożliwiają sterowanie każdą oprawą LED, jak również dwustronną komunikację z każdą parą oprawa/sterownik dostarczającą w czasie rzeczywistym informacji na temat temperatury oprawy, temperatury barwowej diod oraz zużycia energii. Kiedy firma Sharp wypuściła na rynek w zeszłym roku telewizor AQUOS XS1, był to jeden z pierwszych telewizorów LCD z technologią podświetlenia RGB LED na rynku. Koncern ustanawia nowe standardy jakości obrazu. Najnowsze modele z serii AQUOS z podświetleniem LED wyróżniają się, znakomitą jakością obrazu. Ich zużycie energii jest najmniejsze spośród wszystkich dostępnych telewizorów LCD. Zużycie energii jest o 50 procent mniejsze w normalnym trybie pracy niż tradycyjnego telewizora LCD dostępnego na rynku, i nawet o 15 procent mniejsze niż innych telewizorów LED. Źróło: www.digi-tv.pl Opracował Sławomir Kwiatkowski na podstawie serwisów internetowych: ledsmagazine.com www.solutionsforledlights.com 76 OŚWIETLENIE LED EDISON OPTO Podsumowanie 2009 Minął kolejny rok 2009, a początek początek kolejnego to tradycyjnie czas podsumowań i planów. Dla firmy Edison Opto rok 2009 był niewątpliwie pracowity. Z sukcesem udało sie wprowadzić na rynek w wiele nowych produktów, nawiązać ciekowe związki kooperacjyjne i udoskonalić już istniejących wyrobów. Edixeon Federal Edixeon ARC Diody LED chcące wyróżniać się na jakże bogatym dziś rynku, muszą posiadać nie tylko wysoką jasność, lecz również spełniać wymagania projektantów pod względem jakości i możliwości użycia w zróżnicowanych aplikacjach. Dlatego wprowadzona do masowej produkcji na przełomie 2008 i 2009 roku seria Edixeon Federal to najbardziej zaawansowany technologicznie produkt Edison Opto. Diody Federal posiadają ultra kompaktową obudowę SMD o wymiarach 3 x 4,5 mm co sprawia, że nadają się idealnie do projektowania różnorodnych modułów, np. na bazie MCPCB, składających się z wielu takich diod. Seria ta oferuje trzynaście różnych barw świecenia poczynając od białej (2670 – 10000 K) poprzez podstawowe barwy widzialne, a na podczerwieni i ultrafiolecie (395 – 750 nm) kończąc. Pojedynczy chip Edixeon Federal emituje strumień świetlny 80 lm w barwie białej zimnej i 55 lm w barwie białej ciepłej. Warto w tym miejscu wspomnieć, że diody UV oraz IR dostępne są w tego typu obudowach jedynie w ofercie Edison Opto. Tabele 1 i 2 prezentują wybrane diody Federal oraz ich podstawowe parametry. Mówiąc o diodach Federal nie sposób nie wspomnieć, iż Edison Opto wspólnie z producentem optyki wtórnej do diod LED - firmą Khatod Optoelectronic, wprowadziła do oferty moduły zawierające trzy lub cztery diody Edixeon Federal, pozwalające osiągnąć skupione światło oraz mieszanie kolorów. Do pojedynczych LED firma Khatod dostarcza soczewki o kątach 10, 25, 30 i 40°. Jako, że diody Federal są w pełni przystosowanie do montażu automatycznego metodą rozpływową, dostępne są one w rolkach zawierających 250 sztuk sklasyfikowanych jako level 1 w standardach przechowywania JEDEC. Początki serii ARC to przełom 2008/2009, podobnie jak w przypadku Federal. Ten produkt nastawiony jest jednak przede wszystkim na osiągnięcie maksymalnych możliwych wydajności, co pozwala na zastosowanie w aplikacjach oświetleniowych jako zamiennik tradycyjnych źródeł światła. Mowa tu o lampach z włóknem żarowym o skuteczności świetlnej 10 – 20 lm/W, lampach rtęciowych (40 – 80 lm/W), metalohalogenkowych (80 – 100 lm/W) i sodowych (100 – 180 lm/W). W masowej produkcji dostępne są obecnie diody o symbolu EDEW-1LS5-F1 emitujące światło zimno białe, które osiągają strumień świetlny 120 lm przy prądzie 350 mA. Dostępne są również diody emitujące światło białe „neutralne” (CCT: 3800-5000K) oraz „ciepłe” (CCT: 2670-3800K) osiągając odpowiednio strumień 75 lm i 65 lm. W serii tej dostępne są także diody LED o współczynniku oddawania barw CRI=90 emitujące strumień świetlny do 55 lm (@350mA) oraz wersje z zamontowaną płytką PCB ułatwiającą montaż na radiatorze. Edixeon ARC osiąga zatem wydajność na poziomie lamp halogenowych przewyższając swą wydajnością źródła światła jakich używamy na co dzień. Seria Edixeon ARC posiada obudowy przystosowane do lutowania rozpływowego o wymiarach identycznych jak serie Edixeon, Edixeon S oraz Edixeon K, co pozwala na ich prostą podmianę. Standardowe opakowanie to rolka 1000 szt z klasyfikacją level 4 według standardu JEDEC. Tabele 1 i 2 prezentują wybrane diody Federal oraz ich podstawowe parametry. EdiStar W lutym 2009 weszły ostatecznie do masowej produkcji moduły EdiStar – bez wątpienia najjaśniejsze moduły LED Edison Opto. Diody serii EdiStar z wydajnością do 80lm/W (dla 50W), dostarczają strumień świetlny od 4000 lm dla 50 W do 14000 lm dla wprowadzonych niedawno modułów 200 W. Dzięki takim wynikom są jednymi z najmocniejszych na świecie diod LED zbudowanych w jednej obudowie o wymiarach 30 x 30 x 1 mm. Dla ułatwienia montażu i lepszego odprowadzania ciepła moduł umieszczony jest na miedzianym podłożu, które sprawia, że rezystancja termiczna obudowy wynosi maksymalnie 0,70oC/W, a dla modułu 100 W jedynie 0,35oC/W. Czas życia tych diod zależy od modelu i wynosi 65 tys. godzin (dla diody 100W, 70% jasności początkowej dla prądu 3A i temperatury złącza 70oC). Tabele 5 i 6 prezentują wybrane diody EdiStar oraz ich podstawowe parametry. Technologia Mieszanie świecącego fosforu z silikonem i nakładanie na emitujący niebieskie światło chip jest chyba najbardziej znaną metodą uzyskiwania białego światła w diodach LED. Jakość emitowanego światła zależy jednakże od jednolitości warstwy fosforu na strukturze półprzewodnikowej. Nierównomierności warstwy ujawnia często dodatkowa optyka, a są one widoczne najczęściej, jako żółte kręgi mające negatywny wpływ na jakość postrzeganego światła. Aby wyeliminować to niekorzystne zjawisko i poprawić jednolitość temperatury barwowej białego światła, Edison Opto opracował w minionym roku technologię wieloosiowego nakładania warstw fosforu (ang. MultiAxial Phosphor Layer Envelope – MAPLE). Pozwala ona kontrolować jednolitość barwy w obrębie 3 krokowej elipsy MacAdama i temperatury barwowej +/-300 K. W niedalekiej przyszłości Edison Opto zamierza wprowadzić technologię MAPLE do wszystkich diod mocy. Tomasz Rojek OŚWIETLENIE LED 77 Tab. 1. Diody serii Edixeon® Federal 1 W, 350 mA, 120° Kolor Temperatura barwowa/długość fali Napięcie zasilania (V) Strumień świetlny (lm) EFEW-1AE1 Biały 5000 – 10000K 3,0 – 4,0 80 EFEH-1EA1 Biała neutralna 3800 – 5000K 3,0 – 4,0 65 EFEX-1EA1 Biała ciepła 2670 – 3800K 3,0 – 4,0 55 40 Symbol EFER-1EA1 Czerwony 620 – 630nm 2,0 – 3,0 EFEA-1EA1 Pomarańczowy 585 – 595nm 2,0 – 3,0 40 EFET-1EA1 Zielony 515 – 535nm 2,8 – 4,0 70 EFEB-1EA1 Niebieski 455 – 475nm 3,0 – 4,0 18 Kolor Temperatura barwowa/długość fali Napięcie zasilania (V) Strumień świetlny (lm) EFEW-3AE1 Biały 5000 – 10000K 3,0 – 4,0 136 EFEH-3EA1 Biała neutralna 3800 – 5000K 3,0 – 4,0 110 EFEX-3EA1 Biała ciepła 2670 – 3800K 3,0 – 4,0 100 EFER-3EA1 Czerwony 620 – 630nm 2,0 – 3,0 40 EFET-3EA1 Zielony 515 – 535nm 2,8 – 4,0 110 EFEB-3EA1 Niebieski 455 – 475nm 3,0 – 4,0 27 Kolor Temperatura barwowa Napięcie zasilania (V) Strumień świetlny (lm) Uwagi EDEW-1LS5-B1 Biały 5000 – 10000K 3,1 – 4,0 95 – EDEH-1LS5-E1 Biała neutralna 3800 – 5000K 3,1 – 4,0 75 – EDEX-1LS5-E1 Biała ciepła 2670 – 3800K 3,1 – 4,0 65 – EDEW-1LS5-D1 Biały 5000 – 10000K 3,1 – 4,0 55 CRI = 90 EDEH-1LS5-D1 Biała neutralna 3800 – 5000K 3,1 – 4,0 45 CRI = 90 EDEX-1LS5-D1 Biała ciepła 2670 – 3800K 3,1 – 4,0 40 CRI = 90 Kolor Temperatura barwowa Napięcie zasilania (V) Strumień świetlny (lm) Uwagi EDEW-3LS5-B3 Biały 5000 – 10000K 3,1 – 4,3 150 – EDEH-3LS5-E3 Biała neutralna 3800 – 5000K 3,1 – 4,3 125 – EDEX-3LS5-E3 Biała ciepła 2670 – 3800K 3,1 – 4,3 105 – EDEW-3LS5-D3 Biały 5000 – 10000K 3,1 – 4,3 80 CRI = 90 EDEH-3LS5-D3 Biała neutralna 3800 – 5000K 3,1 – 4,3 70 CRI = 90 EDEX-3LS5-D3 Biała ciepła 2670 – 3800K 3,1 – 4,3 65 CRI = 90 Tab. 2. Diody serii Edixeon® Federal 3 W, 700 mA, 120° Symbol Tab. 3. Diody serii Edixeon® ARC 1 W, 350 mA, 120° Symbol Tab. 4. Diody serii Edixeon® ARC 3 W, 700 mA, 120° Symbol Tab. 5. Moduły EdiStar 100W, 120o Kolor Temperatura barwowa Napięcie zasilania (V) Prąd przewodzenia (A) Strumień świetlny (lm) ENEW-10-1010-EB-1 Biały 5000-10000K 33,0 3 7000 ENEH-10-1010-EE-1 Biała neutralna 3800-5000K 33,0 3 5600 ENEX-10-1010-EE-1 Biała ciepła 2670-3800K 33,0 3 4900 Symbol Wyłącznym oficjalnym dystrybutorem produktów Edison-Opto w Polsce jest firma: JM elektronik Jarosław Michalec ul. Karolinki 58 Tab. 6. Moduły EdiStar 200W, 120o Symbol Kolor Temperatura barwowa Napięcie zasilania (V) Prąd przewodzenia (A) Strumień świetlny (lm) ENEW-20-1010-EB-1 Biały 5000-10000K 33,0 6 14000 ENEH-20-1010-EE-1 Biała neutralna 3800-5000K 33,0 6 11200 ENEX-20-1010-EE-1 Biała ciepła 2670-3800K 33,0 6 9800 44-100 Gliwice tel.: +48 32 339 69 00 fax: +48 32 339 69 38 e-mail: [email protected] WWW: http://www.jm.pl 78 OŚWIETLENIE LED Diody LED w reflektorach samochodowych Jednym z wielu zastosowań diod LED jest motoryzacja Diody LED używane są od dawna do podświetlania elementów wnętrza pojazdów. Podświetlane są wskaźniki na tablicy rozdzielczej oraz schowki znajdujące się wewnątrz pojazdu. Na przykład w samochodach Audi R8 V10 diody stosowane są do podświetlenia przestrzeni na nogi w kabinie pasażerskiej i komory silnika. LED znajdują także zastosowanie, jako oświetlenie przestrzeni bagażnika. Jednym z najnowszych zastosowań LED są światła zewnętrzne pojazdów. Zastosowanie diod LED przynosi tu wiele korzyści. Elementy oświetleniowe są trwalsze od tradycyjnych, a także szybciej się załączają. Ta ostatnia cecha może mieć spory wpływ na bezpieczeństwo, zwłaszcza, gdy brać pod uwagę zastosowanie diod w światłach hamowania. Kolejną zaletą diod świecących jest niski pobór mocy, co przy dużej liczbie pojazdów ma znaczny wpływ na ekologię. Oświetlenie tylne Obecnie wielu producentów samochodów stosuje diody LED w pojazdach. Wszystkie korzyści wynikające z zastosowania LED, jako oświetlenia zewnętrznego samochodów ujawniają się zwłaszcza w oświetleniu tylnym samochodu. Diody LED zapewniają tu szczególnie żywy kolor światła. Niektórzy producenci samochodów, np. Volkswagen w modelu Golf Plus, zdecydował się na zastosowanie diod dwukolorowych, które zależnie od potrzeby świecą w kolorze czerwonym lub żółtym. Oświetlenie przednie Zastosowanie diod w światłach przednich jest znacznie bardziej skomplikowane. Światła te muszą oświetlać drogę w sposób umożliwiający dobrą widocz- ność w nocy jak również w czasie złej pogody. Dotychczas, jako źródła światła w reflektorach głównych stosowane były dwa podstawowe rodzaje oświetlenia: halogenowe i ksenonowe. Najpopularniejszy typ oświetlenia w samochodach to oświetlenie halogenowe. Źródłem światła jest tutaj jedna żarówka dwuwłóknowa odpowiedzialna za światło mijania i drogowe albo dwie oddzielne żarówki jednowłóknowe. Żarówki tego rodzaju emitują światło o różnej barwie, przy czym im bardziej jest ono zbliżone do barwy światła dziennego tym mniejsze jest jego natężenie (filtr niebieski na bańce zatrzymuje światło). Podstawowe wady tego typu oświetlenia to przede wszystkim ograniczona wydajność, niska trwałość, duża energochłonność i kłopoty producentów z zapewnieniem właściwej geometrii żarówek. Oświetlenie ksenonowe ma barwę ok. 4000 K. Jest więc bliższe światłu dziennemu niż halogenowe. Ma też znaczne większą wydajność. Strumień świetlny lampy ksenonowej wynosi ok. 3000 lumenów w porównaniu do żarówki halogenowej, która w zależności od typu zapewnia 1000 – 1600 lumenów. Wady oświetlenia ksenonowego to znaczne skomplikowanie zestawów i ich wysoki koszt, a także dość szybkie zmniejszanie się strumienia świetlnego w miarę użytkowania. Reflektory samochodowe w technologii LED to najnowsza dziedzina zastosowań diod świecących. Zimna barwa światła powoduje, że oświetlenie jest bliskie światłu dziennemu, do którego przyzwyczajone są ewolucyjnie oczy ludzkie. Kierowca nie męczy się tak szybko i jest bardziej zrelaksowany. Dodatkowo diody LED charakteryzują się błyskawiczną reakcją, a także możliwością realizowania OŚWIETLENIE LED 79 dwóch funkcji, np. świateł mijania i dziennych, przez jedno źródło światła. Firma Hella opracowała reflektory oparte na technologii LED do SUV-a Cadillac Escalade Platinium. Skonstruowano je z wykorzystaniem różnych przezroczystych elementów optycznych. Po raz pierwszy na szeroką skalę wykorzystano tu szklane, projektorowe szyby o konstrukcji swobodnych pól. Każdy fragment szyby jest odpowiedzialny za określoną część rozkładu światła na drodze. Na siedem soczewek użytych w lampie tylko dwie są dokładnie identyczne, wszystkie pozostałe mają odmienne kształty. Światło mijania generowane jest przez pięć jednostek optycznych ustawionych jedna pod drugą i usytuowanych po zewnętrznej stronie obudowy lampy. Najwyższa z tych pięciu jednostek to okrągła soczewka projektorowa i średnicy 60 mm. Funkcja świateł dziennych jest realizowana przez przyciemnienie świateł mijania. Za światła drogowe odpowiadają dwie dodatkowe soczewki, usytuowane przy wewnętrznej krawędzi obudowy lampy. Żywotność nowych świateł producent przewidział na 10 tys. godzin, a więc znacznie dłużej niż żywotność samochodu. Kolejnym pojazdem, w którym zastosowano w pełni diodowe reflektory jest sportowe Audi R8 V10. Poza lampami do jazdy dziennej, zastosowano również diodowe kierunkowskazy oraz diodowe światła mijania i drogowe. W światłach do jazdy dziennej zastosowano nowoczesne diody Advanced Power TopLED. W każdym z przednich reflektorów sportowego modelu zostało umieszczonych po 12 wspomnianych diod. Krawędź pojedynczej diody ma jedynie pół milimetra, czyli 500 mikrometrów długości, co pozwoliło na stworzenie świateł do jazdy dziennej w formie wąskiego paska ciągnącego się wzdłuż reflektora. Przednie reflektory Audi R8 uzyskały dzięki temu oryginalny wygląd podkreślający sportowy charakter samochodu. Rozwiązanie to, po pozytywnym przyjęciu przez klientów, zastosowano także w kolejnych nowych modelach Audi A5 i A4. Na ostatnich targach motoryzacyjnych, które odbyły się we Frankfurcie nad Menem w dniach od 17 do 27 września 2009 został zaprezentowany, jako wyposażenie standardowe, w pełni ledowy reflektor w samochodzie sportowym Audi R8 Spyder 5.2 FSI quattro. Światła do jazdy dziennej zastosowano bardzo podobne jak w modelu Audi R8 V10 z tym, że stanowią je 24 diody nie 12. Na specjalne diody LED marki Osram zdecydowały się także takie marki jak Maserati i Ferrari. Zamontowano je w modelach zaprojektowanych przez studio Pininfarina: Maserati Birdcage 75th oraz Ferrari P4/5. Z kolei Volkswagen zaprezentował concept car o oznaczeniu L1. Jest to hybryda wysokoprężna-elektryczna zbudowana z włókien węglowych i aluminium o wadze tylko 380 kg i przewidywanym zużyciu paliwa ok. 1,2 l / 100 km. Zastosowano w niej reflektory o wysokości tylko 5 cm, w których elementem emitującym światło są moduły Joule JFL2. Światła zużywają tylko 19 W w porównaniu do tradycyjnych żarówek, w których zużycie energii kształtuje się na poziomie 55 W. Kiedy LED w tanich samochodach? Na razie reflektory z diodami LED stanowią wyposażenie samochodów, których cena grubo przekracza kwotę 0,5 mln zł. Zastosowanie ich w samochodzie hybrydowym i małolitrażowym, aczkolwiek jeszcze nieprodukowanym seryjnie (VW planuje wprowadzić go do produkcji w roku 2013) pozwala mieć nadzieję, że będą one znajdować zastosowanie także w tańszych modelach samochodów. Wydaje się także, że diody LED znacznie szybciej znajdą zastosowanie w światłach do jazdy dziennej. Ma to szczególne znaczenie w kontekście obowiązku używania świateł w ciągu dnia przez cały rok, jaki obowiązuje już w Polsce, a od 2011 roku ma stać się regułą dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Sławomir Kwiatkowski 80 OŚWIETLENIE LED Oprawy drogowe ze źródłami światła LED Szybki postęp w produkcji półprzewodnikowych diod świecących LED sprawia, że coraz częściej pojawiają się one w zastosowaniach do oświetlenia wnętrz oraz obiektów zewnętrznych, w tym także dróg i ulic. Na razie jednak właściwości techniczne samych diod LED, a tym samym ledowych opraw oświetleniowych umożliwiają stosowanie ich jedynie do oświetlania dróg o stosunkowo niskich wymaganiach oświetleniowych. Diody LED – budowa, działanie Podstawą działania diody LED (Light Emitting Diode) jest zjawisko elektroluminescencji zaobserwowane po raz pierwszy już w 1907 roku. Pierwsze egzemplarze diod wyprodukowane zostały jednak dopiero w końcu lat sześćdziesiątych XX wieku. Diody LED są strukturami półprzewodnikowymi zawierającymi złącze p-n, emitujące promieniowanie optyczne po wzbudzeniu go prądem elektrycznym. Dioda LED emituje promieniowanie (fotony) w kierunku przewodzenia, tzn. od warstwy typu „p” do warstwy typu „n”. Diody zasilane są ze źródła prądu, przy czym dla diod małej mocy wartość prądu zasilania jest rzędu 30 ÷ 100 mA (diody mocy 50 ÷ 100 mW), natomiast dla diod tzw. dużej mocy (1 ÷ 5 W) typowe wartości prądu to 0,35 A do 1,0 A. Diody zasilane są napięciem stałym o wartości zaledwie kilku woltów. Wartość napięcia zasilającego jest zależna od energii emitowanych fotonów, im jest ona większa tym wymagane jest większe napięcie. Stosowane są różne źródła prądowe. Do najprostszych zaliczyć można te z rezystorem włączonym w szereg z diodą. Praktyczna realizacja stosowanych dziś rozwiązań opiera się na rozbudowanych układach sterowania zwykle całą matrycą diod LED, wyposażonych w czujniki temperatury i pozwalających sterować strumieniem świetlnym, tak dla ograniczenia poboru mocy zapobiegając uszkodzeniu diody (matrycy), jak i przy zastosowaniu regulacji mocy po odpowiednim zaprogramowaniu przez użytkownika oświetlenia. Praktyczna realizacja tego rodzaju układu jest zagadnieniem z teorii obwodów zapewniającym optymalną stabilizację prądu i możliwość jego regulacji. Tak więc problem ściemniania, rozjaśniania układowo nie stanowi dla oprawy większego problemu. Światło diod jest w zasadzie monochromatyczne o charakterystycznym rozkładzie podobnym do krzywej Gaussa (szerokość widma 10 ÷ 30 nm). W zależności od użytego materiału do wyko- nania diody możliwym jest uzyskanie praktycznie dowolnej barwy światła (kolor żółty, zielony, czerwony, niebieski, pomarańczowy) – rozwój tych przypada na lata osiemdziesiąte XX wieku. Białe światło uzyskano pod koniec lat dziewięćdziesiątych poprzez zmieszanie trzech barw RBG: czerwonej, zielonej i niebieskiej. Białe światło może być wytwarzane, przy obecnych rozwiązaniach, na dwa sposoby. Jednym sposobem jest mieszanie barwnego światła z trzech diod składowych, drugim przekształcenie światła diody niebieskiej bądź diody wytwarzającej promieniowanie UV, przy użyciu luminoforu. Wynalezienie diody UV w połączeniu z luminoforami dało możliwość wytwarzanie światła białego o szerokiej gamie temperatur barwowych. Zastosowanie w oprawach oświetleniowych Ze względu na małą moc pojedynczych diod projektowanie opraw oświetleniowych z diodami LED wymaga zastosowania układów wieloźródłowych. Ilość światła wytwarzanego przez pojedynczą diodę jest zbyt mała dla celów oświetleniowych. Pojedyncze diody łączone są w większe struktury, nazywane modułami LED. Poszczególne diody są łączone ze sobą szeregowo, kolejne gałęzie równolegle. Ponieważ oprawa oświetleniowa z diodami LED jest w rzeczywistości oprawą wieloźródłową, niezbędnym jest zaprojektowanie wyjątkowo trudnego układu optycznego dla matrycy diodowej. Bryła fotometryczna oprawy oświetlenia ulicznego z wysokoprężną lampą wyładowczą jest bardzo specyficzna, nie wykazuje symetrii obrotowej, jest inna w kierunku wzdłuż jezdni i inna w poprzek. W oprawach oświetleniowych LED rozsył światłości może być kształtowany na kilka sposobów: 1. Przez równomierne rozłożenie diod o tej samej bryle fotometrycznej, na płaskiej powierzchni i montaż soczewki odpowiednio formujące bryłę fotometryczną na każdej diodzie, OŚWIETLENIE LED 81 2. Montaż diod o takim samym rozsyle na specjalnie ukształtowanej (liniowo lub skokowo) powierzchni i wyposażenie każdej z diod w uformowane odbłyśniki (reflektory), 3. Montaż diod o tym samym rozsyle na płaskiej powierzchni pod różnymi kątami (rozwiązanie rzadko stosowane z powodu trudności w uzyskaniu dokładności montażu). Stosunkowo wąski kąt rozsyłu układów optyczno-świetlnych diod LED umożliwia uzyskanie niskiego olśnienia od tego typu opraw, co jest dużą zaletą. Z kolei skuteczność świetlna diod LED, która wskazuje ile uzyskuje się strumienia świetlnego z mocy dostarczonej, obecnie jest już na przyzwoitym poziomie. Bardzo dobrej jakości diody o białej barwie światła osiągają (w warunkach produkcyjnych, październik 2009) wartość 90 lm/W i więcej. A więc na poziomie najlepszych lamp wysokoprężnych sodowych o żółtej barwie światła i przewyższają już uzyskiwane poziomy skuteczności świetlnej wysokoprężnych lamp metalohalogenkowych o białej barwie światła. Układy matryc LED zasilane są niskim napięciem stałym 10 V lub 24 V z układów zasilających, te z kolei zasilanie są napięciem sieciowym 230 V, 50 Hz. Stosowane rozbudowane elektroniczne układy zasilające realizują i nadzorują wszystkie istotne parametry związane z prawidłowym działaniem matryc diodowych takich jak: stabilizacja prądu przewodzenia, temperatura pracy matrycy diodowej, sterowanie poziomem mocy pobieranej w zależności od warunków termicznych w oprawie - zmniejszanie poziomu strumienia świetlnego, regulacja mocy pobieranej, co w konsekwencji powoduje zmniejszanie poziomu natężenia oświetlenia lub luminancji w porze ciemnej, gdy natężenie ruchu pojazdów jest niskie (zgodnie z zaleceniami normy PN-EN 13 201: 2007). Diody LED nie emitują w wiązce świetlnej promieniowania ultrafioletowego ani podczerwonego. Istnieje jednak konieczność odprowadzenia dużych ilości ciepła z obudów złącz p-n. Realizuje się to poprzez stosowanie w oprawie radiatorów zapewniających dostatecznie szybkie odprowadzanie ciepła. Radiatorem często jest odpowiednio zaprojektowana obudowa oprawy. Termiczne warunki pracy diody są bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na parametry fotometryczne i jej trwałość. Zalety i wady diod LED w oświetleniu drogowym Diody świecące LED są najnowszą generacją sztucznych źródeł światła. Ich ciągły rozwój pozwala przypuszczać, że w niedalekiej przyszłości wyprą wiele rodzajów używanych dziś źródeł światła. Pod względem technicznym można wymienić szereg korzystnych cech opraw oświetleniowych z diodami LED: 1. Bardzo duża trwałość Producenci o uznanej renomie podają średnią trwałość na poziomie 30.000 ÷ 50.000 godzin, przy czym trwałość diod białych jest nieco niższa od średniej dla diod o innych kolorach. W dotychczas stosownych wyładowczych źródłach światła trwałość podaje się zwykle, jako czas, po którym połowa (50 %) źródeł światła wygasa. Dla diod LED tak zdefiniowany parametr nie ma zastosowania, ponieważ świecić one będą w bardzo długim czasie z coraz mniejszym strumieniem świetlnym. Dlatego dla diod LED do określenia trwałości przyjęto kryterium spadku strumienia świetlnego do określonego poziomu. Najczęściej jest to 70 % początkowej wartości (oznaczenie symbolem L70). Trwałość diod LED jest już wyższa niż najlepszych znanych wysokoprężnych lamp sodowych i kilkakrotnie przewyższa trwałość wysokoprężnych lamp metalohalogenkowych. Należy także zaznaczyć, że o trwałości oprawy z diodami LED decydują nie tylko same elementy świecące, ale również elementy układu zasilania, systemu odprowadzania ciepła, układy optyczne, itp. 2. Wysoka skuteczność świetlna Skuteczność świetlna diod emitujących białe światło jest aktualnie (dla warunków produkcji przemysłowej uznanych producentów) na poziomie 80 ÷ 120 lm/W. Każdy miesiąc przynosi nowe informacje o postępie technologicznym poprawiającym także ten parametr. Wartości skuteczności świetlnej diod dużej mocy już dziś są porównywalne do wysokoprężnych lamp sodowych emitującymi żółte światło i przewyższają wartość tego parametru dla wysokoprężnych lamp metalohalogenkowych emitujących białe światło. 3. Spadek strumienia świetlnego w trakcie eksploatacji Istotnym parametrem jest zachowanie się strumienia świetlenia z upływem czasu eksploatacji. Jest to bardzo ważna kwestia, gdyż od tej cechy zależy jak duży zapas strumienia świetlnego należy przewidzieć w chwili oddawania oprawy oświetleniowej do użytku, tak by pod koniec okresu eksploatacji pozostała wielkość strumienia gwarantowała odpowiedni do potrzeb poziom oświetlenia - dobór odpowiedniej wartości współczynnika zapasu. Na obecną chwilę diody LED dużej mocy charakteryzują się gorszą stabilnością utrzymania strumienia świetlnego niż lampy sodowe i lepszą niż lampy metalohalogenkowe. 4. Bezobsługowa eksploatacja Przewidywania długiego, bezobsługowego okresu eksploatacji są oparte głównie na przewidywanej trwałości diod LED wyznaczanej w warunkach laboratoryjnych. Co do trwałości pozostałych istotnych układów tak elektronicznych jak i osprzętu na dziś jeszcze brak doświadczeń. 5. Dalsze działanie oprawy mimo awarii pojedynczych diod Ze względu na stosunkowo nieduże moce diod LED, ledowe oprawy oświetlenia ulicznego muszą być oprawami wieloźródłowymi. Układ optyczny musi więc stanowić matrycę diodową, w której grupy diod świecą w różnym kierunku. Może się zdarzyć, że spośród tej liczby diod ulegnie statystycznie awarii jedna (grupa diod). Oprawa nadal będzie działała, ponieważ układy sterowania i regulacji czuwać będą nad prawidłowym zasilaniem i temperaturą pracy pozostałych sprawnych elementów świecących oprawy. Niemniej kierunek, dla uszkodzonej diody, dla którego zaplanowano świecenie będzie pozbawiony światła. 6. Bryła fotometryczna Bryła fotometryczna współczesnej oprawy oświetlenia ulicznego jest bardzo specyficzna i pozbawiona symetrii obrotowej - inna w kierunkach wzdłuż i w poprzek jezdni. Po kilku latach wytężonej pracy, żmudnych prób i badań, wysiłki w zakresie konstrukcji układu optycznego ledowych opraw ulicznych zaowocowały w końcu opracowaniami spełniającymi wymagania rozkładu oświetlenia na jezdni. Jednak dla wielu ledowych opraw oferowanych obecnie na rynku brak jest dostępu do pełnych danych fotometrycznych. Stąd niezbędna ostrożność przy rozpatrywaniu ofert przed zakupem opraw. 7. Chromatyczność, rozkład widmowy promieniowania oraz oddawanie barw Diody LED to przede wszystkim monochromatyczne źródła światła o bardzo wąskim zakresie widma (użyteczna szerokość widma wynosi ok. 20 nm). Są one zatem bezpośrednim źródłem światła barwnego, co jest jedną z największych zalet. Oferta barwnych diod LED została uzupełniona diodami o barwie białej. 82 OŚWIETLENIE LED W zależności od sposobu mieszania składowych podstawowych barw RGB jak i dobranego luminoforu (dwa sposoby uzyskiwania barwy białej) uzyskuje się dość niski wskaźnik oddawania barw (Ra < 60) jak i dobre oddawanie barw (Ra > 60). Obecnie stosowane luminofory pozwalają na uzyskanie współczynnika oddawania barw na poziomie 80 ÷ 85, przy czym standardem jest Ra = 75. 8. Odporność na wstrząsy, uderzenia i wibracje Zwarta konstrukcja diody półprzewodnikowej i brak elementów metalowych lub szklanych wrażliwych na wstrząsy, typowych dla dotychczasowych źródeł światła, eliminuje uszkodzenia mechaniczne podczas transportu, a także montażu i późniejszej eksploatacji opraw z ledowymi źródłami światła. Ma to szczególne znaczenie dla pracy na przeprawach mostowych podlegających zwykle dużym drganiom jak i na drogach o dużym natężeniu ruchu. 9. Natychmiastowe bezzwłoczne zadziałanie Po chwilowym braku napięciu zasilania działanie diod (matrycy diodowej) w oprawie jest natychmiastowe. Ma to także znaczenie przy zastosowaniu czujników ruchu dla drodze, na której pojawił się użytkownik tej powierzchni ruchu. Tej zalety nie posiadają wysokoprężne lampy wyładowcze. 10. Ekologia Diody świecące LED nie zawierają rtęci szkodliwej dla środowiska naturalnego używanej w produkcji wyładowczych źródłach światła. 11. Koszty inwestycyjne Obecnie koszt oprawy z diodami LED jest jeszcze znacznie wyższy niż tradycyjnych opraw z wysokoprężnymi lampami wyładowczymi. Wraz z upowszechnianiem opraw ledowych koszty te będą z pewnością spadać. 12. Biała barwa światła Biała barwa światła może przemawiać za stosowaniem diod LED w oświetleniu zewnętrznym. Od szeregu lat stosowanie białego światła w tego rodzaju oświetleniu, jest przedmiotem badań i opracowań. Jak wiadomo strumień świetlny źródeł światła wyznaczany jest dla widzenia fotopowego. Reakcja układu widzenia człowieka zależy od zdolności przystosowania się do warunków oświetlenia (poziom, rozkład luminancji). Dla dróg o wysokich wymaganiach oświetleniowych przystosowanie narządu wzroku (poziom adaptacji) odpowiada praktycznie widzeniu fotopowemu. Dla niskich poziomów luminacji adaptacja wzroku odpowiada widzeniu mezopowemu gdzie maksimum czułości oka przesuwa się właśnie w stronę fal krótszych i dla którego stosowanie diod LED może być korzystne ze względu na widmowy rozkład ich promieniowania w tej krótkofalowej części widma. Konsekwencją tego jest lepsze widzenie przy zastosowaniu diod LED w porównaniu do lamp sodowych. Możliwość obniżenia wymagań oświetleniowych dla dróg o niskich wymaganiach oświetleniowych dla instalacji wykorzystujących diody LED jest jednak jeszcze w sferze badań. Rozwojowa technologia Diody elektroluminescencyjne podlegają niezwykle dynamicznemu rozwojowi technologicznemu. Dzisiejsze rozwiązania są inne niż te nie tylko sprzed kilku lat, ale także sprzed jednego roku. Obserwowany dynamiczny rozwój spowodu- Barwa światła ACRICHE (Korea) Cree (USA) Philips- Lumileds (Holandia) biała - zimna 92 lm/W 92 lm/W 100 lm/W biała - neutralna 74 lm/W 82 lm/W 81 lm/W biała - ciepła 68 lm/W 70 lm/W 73 lm/W je zapewne wejście nowych rozwiązań, które pojawią się na rynku w najbliższej przyszłości. Wysoka trwałość i wysoka skuteczność świetlna diod LED jest nadzieją na energooszczędne rozwiązania oświetlenia ulicznego. Ze względu na jeszcze nieustabilizowaną i rozwojową technologię źródła te nie znalazły się w aktualnych opracowaniach na szczeblu Unii Europejskiej w zakresie zaleceń i wytycznych dotyczących tzw. eko-projektu jak i efektywności energetycznej (dyrektywy: 2005/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 lipca 2005 r, 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 05.04.2006, rozporządzenia: Komisji Europejskiej (WE) Nr 244/2009 z dnia 18 marca 2009 r, i Nr 245/2009 z dnia 18 marca 2009 r.). Za to w normalizacji międzynarodowej pojawiły się opracowania w zakresie wymogów bezpieczeństwa modułów LED do ogólnych celów oświetleniowych (EN 62 031: 2008, Moduły LED do ogólnych celów oświetleniowych – Wymagania bezpieczeństwa). Oprawy oświetleniowe z tymi nowymi źródłami światła są obiecującym rozwiązaniem technicznym. Ich możliwe aplikacje w oświetleniu drogowym sprowadzają się do raczej niskich klas oświetlenia - ze względów czysto ekonomicznych nie mogą być dziś zamiennikami klasycznych opraw oświetleniowych dla wyższych klas oświetleniowych. Źródła światła stosowane w oświetleniu drogowym powinny charakteryzować się wysoką efektywnością energetyczną, trwałością i stabilnością parametrów wcałym okresie eksploatacji. Obecny stan techniki w tym zakresie wskazuje, że diody LED spełnią w niedalekiej przyszłości wszystkie te wymagania z nadwyżką. Przewiduje się, że diody elektroluminescencyjne, ze względu na swoje specyficzne cechy konstrukcyjne i mimo występowania jeszcze wielu problemów do rozwiązania, pozwolą na osiągnięcie zupełnie nowych standardów w oświetleniu. Stanisław Pieniążek Tablica 1. Skuteczności świetlne białych diod mocy LED (dane z 10.2009) Bibliografia [1] EN 62 031: 2008: Moduły LED do ogólnych celów oświetleniowych – Wymagania bezpieczeństwa, CEN, Bruksela, 2008; [2] Materiały konferencyjne z IV Konferencji Oświetlenie drogowe. Sposoby zarządzania systemami oświetlenia na terenie kraju, PTPiREE, Wisła, 2009; [3] Paweł Kelm: Projektowanie matryc LED do opraw oświetleniowych, XVI Krajowa Konferencja, Oświetleniowa Technika Świetlna ’07, Przegląd Elektrotechniczny 1’2007, Warszawa, 2007; [4] Zbigniew Turlej: Barwy i efektywność źródeł światła LED,XVI Krajowa Konferencja, Oświetleniowa Technika Świetlna ’07, Przegląd Elektrotechniczny 1’2007, Warszawa, 2007; [5] Wojciech Żagan: Rzetelnie i rozważnie o LED-ach – ocena obecnych i prognoza przyszłych aplikacji oświetleniowych diod elektroluminescencyjnych, Przegląd Elektrotechniczny nr 1/2008, Warszawa, 2008; [6] Strony internetowe www : www.cree.com, www.acriche.com, www.nichia.com, www .philips.com. Suplement nr 9 do katalogów BRILUM i ELGO 84 2. Oświetlenie architektoniczne • zewnętrzne 1.3. Projektory Oprawy typu downlight 2.4. i naświetlacze B7-K 1,15kg Nr art. G1039 Oprawa oświetleniowa Model Indeks Kolor Temperatura barwowa Cena netto PLN B7- K NH-B7K000-00 czarny 4000 K 38,90 185 55 265 160 130 84 Rodzaj materiału: obudowa - stop aluminium uchwyt - stal odbłyśnik - aluminium klosz/dyfuzor - szkło Rodzaj zapłonu: elektroniczny ~230V R7s 135 130 B7-K 20W IP 44 1. Oświetlenie architektoniczne • wnętrzowe 1.1. Szynoprzewody i elementy systemu SCENA SCENA WA Oświetlenie architektoniczne 75g Nr art. Model Przyłącze Indeks ~250V Cena netto PLN G1040 SCENA WA ST-SCEWA0-10 biały 19,90 G1041 SCENA WA ST-SCEWA0-73 srebrny 20,80 SCENA WA Rodzaj materiału: tworzywo sztuczne Kolor 85 1. Źródła światła • świetlówki 1.8. Świetlówki Połprzewodnikowe źródła światła LED 1.1. kompktowe • zintegrowane SJ-118 R7s Świetlówka kompaktowa Nr art. 0,19g G1042 Model Indeks Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN SJ-118 SK-SJ1184-20 20 W 4000K 26,60 8000h GU-10F GU10 Nr art. 57g G1043 Świetlówka kompaktowa Model Indeks Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN GU-10F SK-GU10F4-09 9W 4000K 18,80 10000h 120° SKR-50 E14 Nr art. 54g G1044 Świetlówka kompaktowa Model Indeks Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN SKR-50 SK-SKR504-07 7W 4000K 18.00 10000h GU-10F Strumień świetlny: SJ-118: 1200 lm Światłość maksymalna: GU-10F: 85 cd SKR-50: 65 cd ~230V Ra=82 SKR-50 SJ-118 Źródła światła, akcesoria, komponenty 120° 86 1. Źródła światła • świetlówki 1.1. Świetlówki kompaktowe zintegrowane kompktowe • •zintegrowane SIRAN 3U E14 E27 7W 55g 7W 55g 9W 56g 9W 56g 11W 58g 11W 58g 13W 60g 13W 60g Nr art. Indeks Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN G1045 SIRAN 3U (E14) SK-SIR344-07 7W 4000K 8,90 G1046 SIRAN 3U (E14) SK-SIR344-09 9W 4000K 9,00 G1047 SIRAN 3U (E14) SK-SIR344-11 11 W 4000K 9,00 G1048 SIRAN 3U (E14) SK-SIR344-13 13 W 4000K 9,20 G1049 SIRAN 3U (E27) SK-SIR374-07 7W 4000K 8,90 G1050 SIRAN 3U (E27) SK-SIR374-09 9W 4000K 9,00 G1051 SIRAN 3U (E27) SK-SIR374-11 11 W 4000K 9,00 G1052 SIRAN 3U (E27) SK-SIR374-13 13 W 4000K 9,20 Model SIRAN 4U E27 Nr art. 9W 65g 11W 67g 13W 68g Świetlówka kompaktowa Świetlówka kompaktowa Model Indeks Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN G1053 SIRAN 4U SK-SIR474-09 9W 4000K 10,70 G1054 SIRAN 4U SK-SIR474-11 11 W 4000K 10,90 11,00 G1055 SIRAN 4U SK-SIR474-13 13 W 4000K G1056 SIRAN 4U SK-SIR474-15 15 W 4000K 11,20 G1057 SIRAN 4U SK-SIR474-18 18 W 4000K 11,30 Temperatura barwowa Cena netto PLN 15W 71g 18W 74g SIRAN 6U E27 Nr art. 11W 81g 13W 83g 15W 85g Świetlówka kompaktowa Model Indeks G1058 SIRAN 6U SK-SIR674-11 11 W 4000K 15,30 G1059 SIRAN 6U SK-SIR674-13 13 W 4000K 15,40 G1060 SIRAN 6U SK-SIR674-15 15 W 4000K 15,60 G1061 SIRAN 6U SK-SIR674-18 18 W 4000K 15,80 G1062 SIRAN 6U SK-SIR674-20 20 W 4000K 16,00 Źródła światła, akcesoria, komponenty 18W 89g 20W 93g SIRAN 3U (E14) SIRAN 3U (E27) SIRAN 4U Strumień świetlny: Siran 3U (E14) (E27): 7 W - 350 lm, 9 W - 450 lm, 11 W - 600 lm, 13W - 730 lm Siran 4U: 9 W - 450 lm, 11 W - 600 lm, 13 W - 730 lm, 15 W - 870 lm, 18W -1050 lm Siran 6U: 11 W - 600 lm, 13 W - 730 lm, 15 W - 870 lm, 18W -1050 lm, 20W - 1200 lm ~230V Ra=82 10000h Moc SIRAN 6U 87 1. Źródła światła • świetlówki / półprzewodnikowe źródła światła LED 1.8. Świetlówki Połprzewodnikowe światła LED 1.4. kołowe /źródła 1.8. Półprzewodnikowe źródła światła LED FCS (2GX13) Nr art. 22W 0,11kg Model Świetlówka kołowa Indeks Moc Temperatura barwowa Cena netto PLN G1063 FCS SO-FCSGX2-22 22 W 2700K 16,90 55W 0,15kg G1064 FCS SO-FCSGX4-22 22 W 4000K 16,90 G1065 FCS SO-FCSGX2-55 55 W 2700K 23,60 10000h G1066 FCS SO-FCSGX4-55 55 W 4000K 23,60 GU-10D GU10 Nr art. Półprzewodnikowe źródło światła Model Indeks Ilość LED Temperatura barwowa Cena netto PLN 30g G1067 GU-10D ZL-G10D60-10 60 zimny biały 52,20 1xLED G1068 GU-10D ZL-G10D60-12 60 ciepły biały 52,20 15° GU-10D GU10 Nr art. 53g 1xLED Półprzewodnikowe źródło światła Temperatura barwowa Cena netto PLN 80 zimny biały 48,30 80 ciepły biały 48,30 Model Indeks Ilość LED G1069 GU-10D ZL-G10D80-10 G1070 GU-10D ZL-G10D80-12 FCS (2GX13) Moc źródła światła: GU-10D 60 LED: 2,3W GU-10D 80 LED: 2,9W Strumień świetlny: FCS (2GX13): 22 W - 1800 lm; 55W - 4200 lm ~230V GU-10D, 60LED GU-10D, 80LED Źródła światła, akcesoria, komponenty 15° 88 LEDA 2 1 3 2 4 lampa sodowa 70W (E27) 1. Korpus wytłoczony z blachy aluminiowej malowany proszkowo. 2. Klosz z poliwęglanu (PC). 3. Zamek ze stali nierdzewnej ocynkowanej. 4. Regulowany uchwyt montażowy, umożliwiający płynną zmianę kąta nachylenia oprawy w stosunku do płaszczyzny drogi. Przeznaczenie • Szeroka grupa uniwersalnych opraw oświetlenia drogowego zawierająca ponad 80 modeli o zróżnicowanych parametrach technicznych, która spełnia wszystkie indywidualne potrzeby oświetlenia obszarów zewnętrznych. Charakterystyka • Oprawa jednokorpusowa. • Korpus wytłoczony z blachy aluminiowej, malowany proszkowo. • Standardowa wersja kolorystyczna: szary. • Montaż na pionowym słupie o średnicy 42 – 60mm lub wysięgniku poziomym nachylonym pod kątem 0 – 30° do płaszczyzny drogi. • Regulowany uchwyt montażowy, umożliwiający płynną zmianę kąta nachylenia oprawy w stosunku do płaszczyzny drogi: przy wysięgniku poziomym -15° / +15°, przy pionowym słupie -5° / +30° [regulacja kątowa w odniesieniu do poziomego (równoległego) usytuowania źródła światła względem poziomu drogi]. • Odbłyśnik aluminiowy szerokostrumieniowy. • Klosz z poliwęglanu (PC) odporny na działanie niekorzystnych czynników zewnętrznych. Zamocowany do korpusu oprawy za pomocą trzech zamków ze stali nierdzewnej ocynkowanej. • Kompletny osprzęt elektryczny zamocowanyna płycie montażowej. • Stateczniki magnetyczne. • Reduktor mocy, pozwalający na zmniejszenie poboru mocy o ok. 40%. 89 Oświetlenie profesjonalne • Oprawy drogowe Nr art. Indeks Moc źródła światła Źródło światła Model Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Klosz Statecznik LEDA 2 Oprawa drogowa z odbłyśnikem szerokostrumieniowym i regulatorem mocy B773 EU-WOAA21-27 OUShc/S-70 B774 EU-WOAA21-29 OUShc/S-150 wysokoprężna lampa sodowa z bańką przezroczystą LEDA 2 OUSe/S-70 70 W E27 IP 66 II PC magnetyczny 70 W E40 IP 66 II PC magnetyczny LEDA 2 OUSe/S-150 105° 105° 105° 105° 90° 90° 90° 90° 75° 75° 75° 75° 60° 60° 400 60° 60° 600 600 800 45° 45° 45° 30° 30° 45° 900 1000 1200 1200 30° 15° C0 – C180 0° 15° C90 – C270 15° C0 – C180 0° 15° 30° C90 – C270 Oprawa jednokorpusowa, z odbłyśnikiem szerokustrumienowym 230V IP IK 66 10 90 HERMETIC 1 3 2 świetlówka liniowa T8 36W (G13) 1. Obudowa:poliwęglan (PC), odporny na udary mechaniczne i wpływy atmosferyczne 2. Klosz: poliwęglan (PC). 3. Klamry dociskające poliwęglan (PC). Przeznaczenie • Profesjonalne oprawy oświetleniowe przystosowane do pracy w trudnych warunkach, w miejscach o wysokim zapyleniu i wilgotności. Charakterystyka • Oprawa szczelna, do oświetlania hal przemysłowych, pomieszczeń warsztatowych, pomieszczeń o dużej wilgotności i zapyleniu, wiat, zadaszeń itp. • Montaż nastropowy lub na linkach i łańcuszkach za pomocą specjalnych metalowych zawieszek. • Dostarczana w komplecie z uchwytami umożliwiającymi zawieszenie. • Opcjonalnie wyposażone w moduły awaryjne. Wygodne zaczepy klosza. 91 Oświetlenie profesjonalne • Oprawy przemysłowe świetlówkowe Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Czas pracy w trybie awaryjnym IP 65 I 1h Statecznik HERMETIC Oprawa przemysłowa, świetłówkowa z modułem awaryjnym B775 YD-WOAB38-73 HERMETIC 236MA YD-WOAC38-73 HERMETIC 236MA YD-WOAA38-73 HERMETIC 236MA świetlówka liniowa T8 2 x 36 W G13 IP 65 I 2h IP 65 I 3h 94 B776 B777 1287 140 900 230V IP 65 magnetyczny, bez kompensacji mocy biernej 92 RIGA T5 reflector, T8 reflector 1 2 3 4 świetlówka liniowa T5 14W, 21W, 24W, 28W, 35W, 39W, 49W, 54W, 80W (G5) świetlówka liniowa T8 18W, 36W, 58W (G13) 1. 2. 3. 4. Przeznaczenie • Przeznaczone do oświetlania pomieszczeń przemysłowych o niewielkim zapyleniu np. hal produkcyjnych, magazynów, korytarzy oraz pomieszczeń użyteczności publicznej, obiektów handlowych - supermarketów, sklepów, itp. • Do: - dwóch świetlówek liniowych T5 (średnica 16mm) o mocy 14W, 21W, 24W, 28W, 35W, 39W, 49W, 54W, 80W; - dwóch świetlówek liniowych T8 (średnica 26mm) o mocy 18W, 36W, 58W. Charakterystyka • Oprawa otwarta z odbłysnikiem rozpraszającym. • Możliwy montaż bezpośrednio na podłożu o normalnej palności. • Oprawy ze statecznikiem elektronicznym i magnetycznym. • W oprawach oznaczonych symbolem S zainstalowano specjalny statecznik elektroniczny umożliwiający sterowanie oświetleniem – system DALI. Obudowa (belka) z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. Osprzęt elektryczny zamontowany wewnątrz belki. Oprawki świetlówki z poliwęglanu. Reflektor z blachy stalowej, malowany proszkowo na biało. 93 Oświetlenie profesjonalne • Oprawy przemyłowe, świetlówkowe Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności IP 20 I Statecznik RIGA T5 reflector, RIGA T8 reflector Oprawa przemysłowa, świetlówkowa B778 ES-WOAB27-97 RIGA OSFb-214 reflector 2 x 14 W G5 B779 ES-WOAA28-06 RIGA OSFb-224 reflector 2 x 24 W G5 IP 20 I B780 ES-WOAB27-98 RIGA OSFb-228 reflector 2 x 28 W G5 IP 20 I B781 ES-WOAD28-07 RIGA OSFb-25 reflector B782 ES-WOAB27-99 RIGA OSFb-235 reflector 2 x 54 W G5 IP 20 I 2 x 35 W G5 IP 20 I elektroniczny świetlówka liniowa T5 B783 ES-WOAC27-99 RIGA OSFb-249 reflector 2 x 49 W G5 IP 20 I B784 ES-WOAD28-08 RIGA OSFb-280 reflector 2 x 80 W G5 IP 20 I B785 ES-WOAA55-55 RIGA OSFb-221 reflector 2 x 21 W G5 IP 20 I B786 ES-WOAB55-55 RIGA OSFb-239 reflector 2 x 39 W G13 IP 20 I elektroniczny B787 ES-WOAB27-79 RIGA OSFa-218 reflector 2 x 18 W G13 IP 20 I magnetyczny B788 ES-WOAA27-88 RIGA OSFae-218 reflector 2 x 18 W G13 IP 20 I elektroniczny B789 ES-WOAE27-80 RIGA OSFa-236 reflector 2 x 36 W G13 IP 20 I magnetyczny B790 ES-WOAB27-89 RIGA OSFae-236 reflector 2 x 36 W G13 IP 20 I elektroniczny B791 ES-WOAE27-81 RIGA OSFa-258 reflector 2 x 58 W G13 IP 20 I magnetyczny B792 ES-WOAB27-90 RIGA OSFae-258 reflector 2 x 58 W G13 IP 20 I elektroniczny świetlówka liniowa T8 Obudowa (belka) z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. Osłona belki z blachy stalowej, malowana proszkowo na biało. Osprzęt elektryczny umieszczony wewnątrz belki. Oprawki świetlówki mocowane na wspornikach zgrzewanych do obudowy. 41 98 14W, 24W-496; 28W,54W-1096; 35W,80W-1396 14W, 24W-578; 28W,54W-1178; 35W,80W-1479 RIGA T5 reflector 112 80 58 • • • • 166 18W-300; 36W-910; 58W-1210 18W-622; 36W-1232; 58W-1532 RIGA T8 reflector 230V IP 20 94 PREVIA TOP 2 1 4 3 świetlówka liniowa T5 49W 1. 2. 3. 4. Konstrukcja z kształtowników aluminiowych, malowana proszkowo. Boczki z aluminium. Osprzęt elektryczny wewnątrz obudowy, statecznik elektroniczny. Dyfuzor UN z tworzywa sztucznego. Przeznaczenie • Przeznaczone do oświetlania wnętrz biurowych – sal konferencyjnych, urzędów oraz wnętrz użyteczności publicznej, handlowych itp. Charakterystyka • System opraw modułowych przystosowanych do montażu w suficie podwieszanym, do dwóch świetlówek liniowych T5 (średnica 16 mm) o mocy 49 W . • Możliwość łączenia modułów pod kątem prostym. • Przystosowanie do bezpośredniego montażu do podłoża o normalnej palności. 95 Oświetlenie wnętrzowe • Oprawy wpuszczane Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Dyfuzor Statecznik UN elektroniczny PREVIA TOP Oprawa systemowa świetlówkowa (T5) B793 YB-WOAA39-78 PREVIA TOP 249DE świetlówka liniowa T5 2x49 W 94 96 1526 230V IP 20 96 RASTRA 302 3 1 5 6 2 4 świetlówka liniowa T8 36W (G13) 1. Obudowa przystosowana do nabudowania na strop, wykonana z blachy stalowej, malowana farbą proszkową na kolor biały. 2. Dwie świetlówki liniowe T8 o mocy 36W. 3. Osprzęt elektryczny i okablowanie wewnątrz obudowy, statecznik magnetyczny. 4. Aluminiowy raster złożony z odbłyśników o kształcie parabolicznym i poprzeczek o kształcie parabolicznym lub płaskim ryflowanym . 5. Odbłyśniki rastra zamknięte na końcach. 6. Cztery zaczepy sprężynujące do łatwego mocowania rastra, po dwa z przeciwnych stron obudowy. Przeznaczenie • Przeznaczone do oświetlania sal komputerowych, konferencyjnych i wykładowych, biur i urzędów, pomieszczeń handlowych, holi i korytarzy, pomieszczeń socjalnych oraz różnorodnych pomieszczeń użyteczności publicznej. Charakterystyka • Oprawy oświetlenia bezpośredniego do świetlówek liniowych T8. • Oprawy przystosowane do nabudowania na strop. • Oprawy ze statecznikiem magnetycznym. • Opcjonalnie wyposażone w moduły awaryjne. 97 Oświetlenie profesjonalne • Oprawy wnętrzowe rastrowe Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Czas pracy w trybie awaryjnym Klasa ochronności Raster Statecznik RASTAR 302 Oprawa rastrowa, nastropowa z modułem awaryjnym B794 YD-WOAC29-39 RASTRA 302PPMA IP 20 1h I B795 YD-WOAD29-39 RASTRA 302PPMA IP 20 2h I B796 YD-WOAB29-39 RASTRA 302PPMA IP 20 3h I B797 YD-WOAB29-42 RASTRA 302PRMA IP 20 1h I świetlówka liniowa T8 2 x 36W PP magnetyczny, bez kompensacji mocy biernej G13 B798 YD-WOAC29-42 RASTRA 302PRMA IP 20 2h I B799 YD-WOAA29-42 RASTRA 302PRMA IP 20 3h I PR Oznaczenia: PP - odbłyśniki paraboliczne, zamknięte - poprzeczki paraboliczne PR - odbłyśniki paraboliczne, zamknięte - poprzeczki płaske ryflowane • Elementy rastrów wykonane z polerowanej blachy aluminiowej o bardzo wysokiej czystości. • Obudowa z blachy stalowej malowana na kolor biały. • Osprzęt elektryczny wraz z okablowaniem zamontowany wewnątrz obudowy. * rozstaw otworów do montażu 230V IP 20 98 MATIS 4 3 1 2 świetlówki kompaktowe PLC 4pin 13W, 18W, 26W (G24q) 1. 2. 3. 4. Przeznaczenie • Oprawy oświetlenia punktowego typu downlight, do montażu sufitowego na stałe, o bardzo szerokim zastosowaniu zarówno we wnętrzach nowoczesnych, jak i tradycyjnych. Charakterystyka • Korpus oprawy z aluminium, biały. • Statecznik elektroniczny. • Montaż stały w sufitach podwieszanych wszystkich typów o grubościach do 25 mm. • Montaż we wnękach stropowych dostępnych tylko dla osób upoważnionych do instalowania i konserwacji opraw. • Średnica otworu montażowego 215 mm. • Montaż na podłożach o normalnej palności. • Oprawa powinna być umieszczona w odległości nie mniejszej niż 0,5m od najbliższego oświetlanego obiektu. • Brak źródła światła w zestawie. Korpus oprawy z aluminium, biały. Klosz ze szkła hartowanego. Statecznik elektroniczny. Zacisk do montażu sufitach podwieszanych. 99 Oświetlenie profesjonalne • Oprawy wnętrzowe, typu downlight Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Statecznik MATIS Oprawa wnętrzowa, sufitowa YD-WOAB58-90 MATIS 6213BE świetlówka PLC 4 pin 2 x 13W G24q IP 20 I elektroniczny B801 YD-WOAB58-91 MATIS 6218BE świetlówka PLC 4 pin 2 x 18W G24q IP 20 I elektroniczny B802 YD-WOAB59-09 MATIS 6226BE świetlówka PLC 4 pin 2 x 26W G24q IP 20 I elektroniczny 228 B800 127 215 MATIS 6213BE MATIS 6218BE MATIS 6226BE 230V IP 20 100 ARION 3 1 świetlówki kompaktowe PLC 2pin 13W, 18W, 26W (G24d) 4 2 świetlówki kompaktowe PLC 4pin 13W, 18W, 26W (G24d) 1. Metalowe uchwyty mocujące ułatwiające montaż oprawy w suficie. 2. Odbłyśnik z elektropolerowanego aluminium o trzech wariantach średnicy: Ø152,4 mm, Ø177,8 mm, Ø203,2 mm. 3. Statecznik elektroniczny współpracujący ze świetlówkami PLC/4P lub magnetyczny współpracujący ze świetlówkami PLC/2P. 4. Świetlówki kompaktowe PLC 2pin 13W, 18W, 26W (G24d) lub PLC 4pin 13W, 18W, 26W (G24q). Przeznaczenie • ARION to oprawa typu „downlight” wbudowywana w sufit podwieszany, przeznaczona do profesjonalnych instalacji wnętrzowego oświetlenia ogólnego. Mogą być stosowane w pomieszczeniach biurowych, handlowych, w hotelach, muzeach, galeriach. Mogą także tworzyć podstawę ciekawych rozwiązań świetlnych w nowoczesnych rozwiązaniach architektonicznych mieszkań i domów. Są przystosowane do montażu w sufitach podwieszanych wszystkich typów o grubościach do 25mm. Charakterystyka • Do dwóch niezintegrowanych świetlówek kompaktowych PLC–4pin lub dwóch świetlówek PLC-2pin o mocach 13, 18 i 26 W. • Statecznik elektroniczny w modelach do świetlówek PLC-4pin lub magnetyczny do świetlówek PLC-2pin. • Otwarty odbłyśnik z elektropolerowanego aluminium. • Trzy wielkości oprawy o średnicy pierścienia dolnego: 191, 215 i 239 mm. • Komora osprzętu zasilającego z blachy stalowej. • Sprężynujące, metalowe uchwyty do mocowania oprawy w suficie podwieszonym. • Wspornik o regulowanej wysokości podpierający obudowę komory osprzętu. • Łatwa wymiana źródeł światła. 101 Oświetlenie profesjonalne • Oprawy wnętrzowe, typu downlight Nr art. Indeks Model Moc źródła światła Źródło światła Trzonek lampy Stopień ochrony Klasa ochronności Statecznik Sprawność świetlna [%] 58,4% ARION Oprawa wnętrzowa, typu downlight, kolor biały B803 YD-WO0059-37 ARION 6213M świetlówka PLC 2 pin 2x13 W G24d IP 20 I magnetyczny B804 YD-WO0059-38 ARION 6218M świetlówka PLC 2 pin 2x18 W G24d IP 20 I magnetyczny 58,2% B805 YD-WO0059-39 ARION 6213E świetlówka PLC 4 pin 2x13 W G24q IP 20 I elektroniczny 58,4% B806 YD-WO0059-40 ARION 6218E świetlówka PLC 4 pin 2x18 W G24q IP 20 I elektroniczny 58,2% B807 YD-WO0059-41 ARION 7218M świetlówka PLC 2 pin 2x18 W G24d IP 20 I magnetyczny 59,3% B808 YD-WO0059-42 ARION 7226M świetlówka PLC 2 pin 2x26 W G24d IP 20 I magnetyczny 59,6% B809 YD-WO0059-43 ARION 7218E świetlówka PLC 4 pin 2x18 W G24q IP 20 I elektroniczny 59,3% B810 YD-WO0059-44 ARION 7226E świetlówka PLC 4 pin 2x26 W G24q IP 20 I elektroniczny 59,6% B811 YD-WO0059-45 ARION 8218M świetlówka PLC 2 pin 2x18 W G24d IP 20 I magnetyczny b.d B812 YD-WO0059-46 ARION 8226M świetlówka PLC 2 pin 2x26 W G24d IP 20 I magnetyczny b.d B813 YD-WO0059-47 ARION 8218E świetlówka PLC 4 pin 2 x 18 W G24q IP 20 I elektroniczny b.d B814 YD-WO0059-48 ARION 8226E świetlówka PLC 4 pin 2 x 26 W G24q IP 20 I elektroniczny b.d ARION 6213 225° ARION 6218 1 dz.=50cd/1000 lm 210° 195° 180° 165° 150° 135° 225° 240° ARION 7218 1 dz.=50cd/1000 lm 210° 195° 180° 165° 150° 225° 135° 240° ARION 7226 1 dz.=50cd/1000 lm 210° 195° 180° 165° 150° 225° 135° 240° 255° 255° 255° 255° 270° 270° 270° 270° 285° 285° 285° 285° 300° 300° 300° 300° 315° 315° 315° 315° 330° 345° 0,0°-180,0° 0° 15° 90,0°-270,0° 30° 330° 345° 0,0°-180,0° 0° 15° 90,0°-270,0° 30° 1 dz.=50cd/1000 lm 210° 195° 180° 165° 150° 330° 345° 0,0°-180,0° 0° 15° 90,0°-270,0° 30° 330° 345° 0,0°-180,0° 0° 15° 90,0°-270,0° 30° 392 353 ARION 6218, ARION 6218 120 45 105 45 45 105 314 Ø184 Ø191 Ø230 Ø239 Ø207 Ø215 ARION 7218, ARION 7226 135° 240° ARION 8218, ARION 8226 230V IP 20 102 SELIA 1 świetlówki kompaktowe PLC 4pin 2x13W, 2x18W, 2x26W (G24q) świetlówki kompaktowe PLL 2x18W (2G11) 2 świetlówki kołowe T5 1x22W+1x40W, 1x22W, 1x40W (2GX13, G10q) 1x55W (2GX13) 1. Ramka dociskająca z tworzywa sztucznego ABS. 2. Klosz z polimetakrylanu metylu. Przeznaczenie Solidna konstrukcja, zastosowanie materiałów zapewniających odporność na uszkodzenia oraz wysoka szczelność IP65, umożliwiają stosowanie opraw SELIA do oświetlania pomieszczeń o charakterze roboczym, komunikacyjnym lub użytkowym. Plafoniery doskonale nadają się do oświetlania wnętrz: • domowych - toalety, kuchnie, przedpokoje, garaże i piwnice; • publicznych - baseny, szatnie, klatki schodowe i korytarze; • przemysłowych - hale produkcyjne, techniczne i magazynowe itp. Charakterystyka Doskonałe właściwości techniczne, prosta i mocna konstrukcja plafoniery SELIA to niezawodny i wysoki komfort użytkowania. • Bezpieczeństwo i wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne - klosz z polimetakrylanu metylu. • Wysoka odporność na wnikanie wody i pyłu IP65 - specjalna uszczelka wylana w podstawie i zacisk zewnętrznej ramki oprawy. • Ekonomiczna eksploatacja - nowoczesne układy zasilania i energooszczędne źródła światła. • Opcjonalnie wyposażone w moduły awaryjne. 103 Oświetlenie profesjonalne • Oprawy wnętrzowe, plafoniera Nr art. Indeks Model Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Stopień ochrony Czas pracy w trybie awaryjnym Klasa ochronności IP 65 1h I IP 65 3h I IP 65 1h I IP 65 3h I IP 65 1h I IP 65 3h I IP 65 1h I IP 65 3h I Statecznik SELIA Plafoniera z modułem awaryjnym B815 YA-WOAB57-60 SELIA 122CA B816 YA-WOAA57-60 SELIA 122CA B817 YA-WOAB43-00 SELIA 218LA świetlówka kołowa T5 świetlówka kompaktowa PLL 1x22 W G10q 1x22 W 2x18 W 2G11 B818 YA-WOAA43-00 SELIA 218LA B819 YA-WOAB43-01 SELIA 213PA 2x13 W B820 YA-WOAA43-01 SELIA 213PA 2x13 W B821 YA-WOAB43-02 SELIA 218PA B822 YA-WOAA43-02 SELIA 218PA B823 YA-WOAB43-03 SELIA 226PA 2x26W B824 YA-WOAA43-03 SELIA 226PA 2x26W 2x18 W G24q 2x18W 386 świetlówka kompaktowa PLC 4pin 2x18 W 75 386 230V IP 65 elektroniczny 104 VENEZ 30 2 świetlówka kompaktowa 1 żarówka tradycyjna 60W (E27) Przeznaczenie 1. Klosz z polimetakrylanu metylu, w kolorach: szary, żółty, beżowy 2. Przewód zasilający o max. długości 1500 mm. VENEZ 30 to zwieszane oprawy idealne do dekoracyjnego oświetlenia pomieszczeń. Ich prosta forma sprawia, że pasują do różnorodnych wnętrz, które dzięki nim nabierają blasku. Wybór wysokości zawieszenia 1 1 Możliwość wyboru wysokości zawieszenia sprawia, że oprawy VENEZ 30 mogą pełnić funkcję oświetlenia ogólnego, bądź montowane bezpośrednio np. nad stołem czy barem, intensywniej oświetlać wybrane elementy wnętrza. 2 Specjalna blokada zabezpiecza przed samoczynnym obniżeniem się oprawy. 2 Trwałość i bezpieczeństwo użytkowania 3 4 Polimetakrylan metylu wykorzystany w produkcji głównych elementów opraw VENEZ 30 (klosza i przysufitki) jest odporny na: 3 uderzenia 4 działanie promieniowania UV, co powoduje, że oprawy nie ulegają przebarwieniu. Tworzywo to łatwo poddaje się także procesom recyklingu. Wykonanie opraw VENEZ 30 w II klasie ochronności zabezpiecza przed porażeniem prądem elektrycznym i zapewnia bezpieczeństwo użytkowania. 105 Oświetlenie domowe • Oprawy wnętrzowe wiszące Nr art. Indeks Typ Źródło światła Moc źródła światła Trzonek lampy Kolor RAL szary RAL 9018 VENEZ 30 Oprawa wisząca B826 YM-WO0059-93 VENEZ 30 B827 YM-WO0059-94 VENEZ 30 B828 YM-WO0059-97 VENEZ 30 żarówka tradycyjna lub świetlówka kompaktowa max. 60W E27 żółty RAL 1003 beżowy RAL 1015 1500 Ø95 245 1745 Wersje kolorystyczne oprawy: Ø310 SZARY ŻÓŁTY 230V IP 20 BEŻOWY 106 Osprzęt i części zamienne Nr art. Indeks Model Opis Zwieszak PERFECTA ORT5-NS, ORT5-NSA B829 ER-WPAE00-97 Zwieszak ORT5-NS Zwieszak ORT5-NS, biały, dwużyłowy B830 ER-WPAD00-97 Zwieszak ORT5-NSA Zwieszak ORT5-NSA, biały, trzyżyłowy 169 650÷1150 650÷1150 38,8 38,8 169 Zwieszak ORT5-NS Nr art. Indeks UWAGA:Zakres regulacji ograniczony gabarytami sznura zwijanego 3-żyłowego. Zwieszak ORT5-NSA Model Opis Odbłyśnik PARK ø500, stożek, stal. jasny EC-WC0009-78 B832 Odbłysnik Park ø500 Odbłyśnik w kształcie stożka do opraw PARK big, PARK small wykonany ze stali 30 3 otw. Ø5,5 co 120° 17 Ø270 Ø244 Ø190 Ø500 Nr art. HC-101 Indeks Model Opis Przyłącze sufitowe B833 YC-HC1010-70 Przyłącze sufitowe HC-101 chrom Przyłącze do montażu linki zwieszaka do sufitu, chromowane B834 YC-HC1010-72 Przyłącze sufitowe HC-101 chrom. sat Przylącze do montażu linki zwieszaka do sufitu, satynowe Nr art. Indeks UM-5 B831 Model Opis Uchwyt mocujący UM-5 Uchwyt mocujący UM-5 (do świetlówki PLL), tworzywo Uchwyt mocujący YC-UM5000-10
