Drukowanie bezpiecznych opakowań środków spożywczych

Materiały
GMP w produkcji farb
Drukowanie
bezpiecznych opakowań
środków spożywczych
Ostatnio w Polsce pojawiły się mylne informacje o istnieniu
farb offsetowych przeznaczonych do bezpośredniego kontaktu
z żywnością. Ponieważ takie farby niestety jeszcze nie istnieją,
stąd idea poruszenia tego tematu raz jeszcze. Farby offsetowe
można bowiem stosować wyłącznie do zadruku zewnętrznej
strony tego typu opakowania.
Do migracji podczas produkcji opakowań dochodzi głównie wskutek odciągania
w stosie. Szczególnie niebezpieczne jest
tzw. odciąganie niewidzialne, podczas którego na odwrotną stronę arkusza, która
później będzie miała bezpośredni kontakt
z produktem, przechodzą nie substancje
Ponieważ jesteśmy członkami Unii Europejskiej, to podlegamy również jej standary-
żywczych znajduje się w opakowaniach za-
barwiące, które są widoczne, ale np. roz-
drukowanych farbami offsetowymi.
puszczalniki niskocząsteczkowe, które nie
zabarwiają podłoża.
zacji. Przeciętny obywatel waży w związku
Nadruk na opakowaniach jest koniecz-
z tym 60 kg i zjada codziennie ok. 1 kg żyw-
ny, ponieważ stanowi nośnik wielu nie-
ności (wiemy, że niektórzy więcej…). Więk-
zbędnych informacji oraz reklamy wizual-
przed szkodliwymi czynnikami przez wyklu-
szość kupowanych przez nas środków spo-
nej. Funkcją zasadniczą gotowego opako-
czenie możliwości powstawania niekorzyst-
wania jest jednak ochrona znajdującego się
nych zmian jakościowych i zdrowotnych
w nim produktu przed uszkodzeniami i za-
produktów. W tym celu albo należy wybrać
nieczyszczeniami obcymi substancjami.
odpowiednio bezpieczną konstrukcję opa-
Zdarza się jednak, że opakowanie może
Produkt
można
chronić
skutecznie
kowań, albo stosować do ich wykonania
samo w sobie stanowić zagrożenie dla za-
specjalnie dobrane surowce, w tym farby,
pakowanego środka spożywczego, jeśli wy-
niepowodujące migracji.
konane jest z niewłaściwych materiałów.
Skupiając się na temacie farb offsetoFarba ^I
^podłoże
I
drukowe
^produkt
I
wych – zastosowanie do zadruku niewłaści-
Zasadniczo rozróżniamy dwa rodzaje
opakowań:
I
bezpośrednie, których niezadrukowa-
Właściwie wykonane opakowanie
wej farby może spowodować przenikanie
powinno zapobiegać przedostawaniu się
jej składników z zewnętrznej powierzchni
na strona podłoża ma bezpośredni kontakt
do jego środka jakichkolwiek niepożąda-
druku do wnętrza opakowania i samego
z zapakowanym produktem;
nych substancji
środka spożywczego. W rezultacie może to
20
pośrednie, które nie pozostają w ta-
powodować zmianę smaku, zapachu lub
kim kontakcie, a od produktu oddzielone są
też zanieczyszczenie i skażenie produktu,
dodatkowym materiałem, stanowiącym ro-
zagrażając tym samym zdrowiu konsumen-
dzaj bariery dla czynników zewnętrznych.
tów. Zjawisko to określa się mianem migra-
Całkowitą izolację produktu zapewniają ta-
cji, a dochodzi do niego już w trakcie pro-
kie materiały jak szkło i metal lub też war-
dukcji opakowań.
stwy odpowiednich folii, dobranych wg
Właściwie wykonane opakowanie po-
Zjawisko odciągania arkuszy w stosie
I
określonych definicji. Papier, karton, folie
winno zapobiegać przedostawaniu się do je-
aluminiowe cieńsze niż 8 µm nie spełniają
go środka jakichkolwiek niepożądanych sub-
takiej funkcji. Również folie PP, PE, OPP sta-
stancji.
nowią dobrą barierę zaledwie dla wilgotno-
Poligrafika 2/2010
Materiały
ści, a nie np. dla olejów mineralnych zawar-
oraz środków pomocniczych (5-10 proc.).
scach produkcyjnych, aby zapobiec możliwo-
tych w farbie.
Obostrzenia w zakresie doboru substancji
ści zanieczyszczenia jej składników przez np.
dotyczą absolutnie wszystkich surowców
farby konwencjonalne lub inne substancje
stosowanych w trakcie produkcji.
chemiczne. Takie procedury w połączeniu
W ostatnich czasach zauważa się wzrost
ilości opakowań bezpośrednich, ze względu
na możliwość redukcji kosztów ich wytwa-
Największą różnicę w budowie farb
rzania. Tym bardziej temat doboru właści-
stanowi specyfika specjalnie dobranego
wych farb staje się aktualny.
z zaostrzonym GMP stosuje w Europie tylko
jeden producent farb – Michael Huber.
rozpuszczalnika w postaci estru kwasu
Gotowe farby posiadają Certyfikat Zgod-
Do drukowania opakowań środków
tłuszczowego o dużej masie molowej, któ-
ności będący podstawą dopuszczenia tych
spożywczych najbezpieczniej jest stosować
rego rozgałęzione cząsteczki nie są w sta-
produktów zgodnie ze wszystkimi obowiązu-
farby o niskiej migracji. Różnią się one
nie migrować przez pory w powierzchni
jącymi przepisami prawnymi i zaleceniami
od konwencjonalnych tym, że zawierają
np. kartonu.
do produkcji bezpiecznych dla konsumenta
wyłącznie substancje o minimalnym poten-
Produkcja farb do drukowania opa-
opakowań na środki spożywcze. Certyfikat
cjale migracji i dobrane zgodnie z listą sub-
kowań środków spożywczych musi odby-
ten, w obliczu odpowiedzialności spadającej
Zastosowanie niewłaściwej farby
może spowodować przenikanie jej
składników do wnętrza opakowania
i samego produktu spożywczego
na podmiot wprowadzający dany produkt
do obrotu i producenta opakowań za jego
bezpieczeństwo, czystość i zgodność z obowiązującymi przepisami, jest właściwie niezbędnym
elementem
całej
„układanki”
i możliwości dokładnego śledzenia przebiegu
całego procesu produkcji.
Ewa Rajnsz
stancji wykluczonych z produkcji lub do-
wać się zgodnie z zasadami tzw. dobrej
puszczone do bezpośredniego kontaktu
praktyki produkcji GMP (Good Manufactu-
z żywnością.
ring Practices).
Jak wiadomo, farba offsetowa składa się
GMP określa dokładnie warunki do-
z pigmentów (10-20 proc.), spoiw, czyli róż-
tyczące doboru surowców i możliwości
nych żywic i rozpuszczalników (70-85 proc.)
wstecznego śledzenia ich źródła pochodzenia, kontroli produktów, kontroli jakości,
recepturowania farb, przebiegu procesu
produkcji, zgodności z prawodawstwem,
właściwego oznaczania, pakowania i magazynowania. Wszystkie zalecane procedury są
podstawą bezpiecznej produkcji farb.
Jeśli dostawca nie stosuje zasad GMP,
a oferuje tego typu farby, nie ma 100 proc.
gwarancji ich bezpieczeństwa.
Cząsteczki rozpuszczalnika
na tle porów w podłożu drukowym
Poligrafika 2/2010
Idąc jeszcze dalej, produkcja tego typu
farb powinna się odbywać w osobnych miej-
21