endomikoryza i ektomikoryza

1z2
ENDOMIKORYZA I EKTOMIKORYZA
Ludzie sprawnie wykorzystują istotę mikoryzy podczas szukania grzybów. Dla niektórych jest rzeczą
oczywistą, że borowiki znaleźć można pod sosną i dębem, rydza tak jak i gąskę żółtą przy sośnie itd.
Ktokolwiek zastanawiający się nad tym zjawiskiem sięga po jakąś pozycję z licznej literatury z
problematyki mykologii (nauka o grzybach) i odczytuje rozdział pt. mikoryzy. No i czyta tak:
Mikoryza jest to rodzaj współżycia dwóch organizmów (grzyba i rośliny naczyniowej -ok. 80%
-wyłączając mchy, rośliny wodne, bagienne, krzyżowe, rdestowate, pokrzywowate) polegającym na
utworzeniu anatomicznego związku ku obustronnemu czerpaniu korzyści. Sens mieści się w samej
fizjologii organizmów- skoro sucha masa grzyba zbudowane jest w większości ze związków organicznych,
a my w XX wieku wiemy już, że związki te powstają na drodze wewnętrznej syntezy ze składników
nieorganicznych i wiemy też, że grzyby takowej syntezy (fotosyntezy) przeprowadzać nie są w stanie- to
skąd owe organizmy mogą te substancje zdobyć?
Jest to możliwe przez mikoryzy właśnie które trzeba traktować jako bezsprzecznie normalne zjawisko- nie
umniejszając jego wielkości. Rośliny- piszę o drzewach- czerpią wiele korzyści z takiej współpracy. Po
pierwsze zwiększają powierzchnię chłonną korzeni, pobierają związki mineralne, trudnodostępne w danym
środowisku, czy hormony- oraz wzrastają w otoczeniu bardziej bezpiecznym- jeśli chodzi o liczne
patogeny które są osłabiane lub niszczone przez antybiotyki, lub po prostu nie są w stanie zainfekować
rośliny z powodu wytworzonej, naturalnej bariery.
Jeśli weźmiemy pod uwagę anatomię mikoryzy, to zauważymy dwie możliwości:
EKTOMIKORYZA
ENDOMIKORYZA
Ektomikoryza to symbioza grzyba z korzeniem (zawsze tylko krótkim -ogólnie -bez czapeczki, z jedną
wiązką przewodzącą) polegająca na wnikaniu strzępek grzybni na poziomie tylko kory (2) (komórki
miękiszowe, nie wtórna tkanka okrywająca!) bez wrastania do komórek, lecz oplatając je i tworząc tzw
sieć Hartiga (3). Korzenie grubieją przez otoczenie ich grzybnią i wytworzenie tzw mufki (1). (forma
najczęstsza u iglastych). (4) - walec osiowy, (5) - endoderma.
Endomikoryza podobnie się zawiązuje, (3) - nie przerastając endodermy (1) (czyli w korze), lecz nie
tworzy mufki, tworzy strzępki mogące wrastać do wnętrza komórek (2) .(występuje u niektórych
2z2
liściastych). (4) - walec osiowy Istnieje także forma pośrednia - ektoendomikoryza z cechami wspólnymi
dla dwóch mikoryz.
Prowadzono szereg badań nad problematyką mikoryz. Wiadomo już, że gdyby drzewo pozbawione było
symbiozy z grzybami skazane byłoby na śmierć z braku wody, bowiem powierzchnia czynna przez którą
woda może parować (przede wszystkim liście) w tym wypadku- byłaby zbyt wielka, aby zachować
sprawną gospodarkę wodną- albo inaczej- to powierzchnia chłonna byłaby zbyt mała.
Mikoryzy jednak nie rozwijają się w każdych warunkach. Grzyby są wrażliwe na poziom kwasowości
gleby, układ związków mineralnych i także na zanieczyszczenia środowiska. Widać to wyraźnie w sadach,
szkółkach i na polach uprawnych gdy chcąc osiągnąć maksymalny przyrost biomasy- doprowadza się do
zubożenia gleby, jej chemizacji i zmian struktury. Określa się to mianem- zmęczenia gleby. W takim
środowisku mikoryzy bardzo trudno się zakładają- najczęściej niezbędna jest tu pomoc człowieka i
zaszczepianie roślin grzybnią.
To bezdyskusyjne, jak istotnym zjawiskiem dla życia drzew jest mikoryza. Wielokrotnie w świecie roślin i
zwierząt fundament- główny trzon na którym opiera się życie- jest niewidoczne dla oka. Kopanie grzybów
"bo psiak", dzikie wyrywanie owocników, niszczenie grzybni to większa szkoda dla drzew niż wbijanie w
nie gwoździ. Każdy kto musi zachwiać porządek, zniszczyć ład by ulżyć własnej złości lub pokazać własną
siłę i moc - zamiast kopać grzyby, wbijać w drzewa gwoździe itp. niech przyjdzie do mnie- dam mu
szpadel by przekopał mi ogródek.
Literatura
K. Manka; Fitopatologia leśna; PWRiL Warszawa 1998
Praca zbiorowa pod redakcją J.Kopcewicza i S.Lewaka; Podstawy fizjologii roślin. PWN
Warszawa 1998
Z.Hejnowicz; Anatomia rozwojowa drzew; PWN Warszawa 1973
M.H Zimmermann C.L Brown; Drzewa struktura i funkcje; PWN Warszawa 1981
Źródło: http://zielonomi.sggw.waw.pl/grzyb.htm