Ekologia człowieka - Zakład Higieny i Dietetyki

Transkrypt

Zakład Higieny i Dietetyki
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum
Kraków
EKOLOGIA CZŁOWIEKA
Prof. dr hab. Emilia Kolarzyk
CZŁOWIEK JAKO
ELEMENT BIOSFERY
Ekologia człowieka bada i określa zależności między człowiekiem
i otaczającym go środowiskiem:
*fizycznym, *biologicznym,
*socjo-ekonomicznym, *kulturalnym,
z uwzględnieniem wzajemnych relacji pomiędzy:
*pojedynczymi ludźmi,
*grupami ludzi,
*grupami innych gatunków.
Prof. Emilia Kolarzyk
Człowiek, mimo że stoi na szczycie drabiny ewolucyjnej,
podlega tym samym prawom fizycznym i chemicznym jakim
podlegają inne organizmy.
- Bowiem wszystkie organizmy żywe pod względem organizacji
chemicznej są zadziwiająco podobne.
- Żywa materia pod względem chemicznej organizacji jest bardzo
złożona, ale zbudowana jest z tych samych podstawowych substancji
i podlega tym samym prawidłowościom co świat nieożywiony.
Wszystko co znajduje się na naszej planecie:
 powietrze, *woda lądowa i morska, *skały, *gleba
zbudowane są z podstawowych elementów materii - z pierwiastków.
Na Ziemi w stanie wolnym wykryto 99 pierwiastków,
jednak w organizmach żywych występuje tylko około ¼ z nich.
Ze względu na ilościowe różnice w występowaniu w organizmach żywych
wyróżniamy:
1. makroelementy ( węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor, potas, wapń, magnez, sód,
chlor)
2. mikroelementy ( żelazo, miedź, mangan, molibden)
3. ultraelementy czyli pierwiastki śladowe (rad, srebro, złoto)
6 pierwiastków określane jest jako biogenne,
gdyż są obecne w większości związków występujących w organizmach żywych:
4 podstawowe: węgiel, wodór, tlen, azot
2 rzadziej występujące: siarka i fosfor.
Zbudowane z tych pierwiastków związki organiczne to:
* węglowodany,
* białka,
*tłuszcze i inne lipidy
 kwasy nukleinowe,
Związki nieorganiczne to np. niezbędne dla autotrofów:
* woda
* dwutlenek węgla.
Wszystkie związki wchodzące w skład żywych organizmów
nie wykazują cech życia.
Życie występuje dopiero wówczas, gdy cząsteczki są
zorganizowane w określony sposób.
Najmniejszą jednostką organizacyjną żywej materii jest
komórka.
Komórka zawiera składniki plazmatyczne i nieplazmatyczne
tworzące organella komórkowe.
Na tym poziomie pozostają organizmy jednokomórkowe.
U istot żywych stojących wyżej w hierarchii filogenetycznej
komórki tworzą:
- narządy: płuca, żołądek, serce, nerka, wątroba
- układy: krążeniowo-oddechowy, trawienny, wydalniczy,
nerwowy, szkieletowy, mięśniowy, hormonalny, rozrodczy
Dopiero ich właściwe uporządkowanie
i harmonijne działanie tworzy organizm.
anatomiczne
Podobny stopień uporządkowania oraz hierarchizację
funkcjonalną i czynnościową obserwujemy na poziomach
organizacji wykraczających ponad indywidualny organizm.
Dla porównania :
> > Cząstka nukleoproteidowa – organellum – komórka –
narząd - układ – organizm
oraz
> > Populacja – biocenoza – ekosystem – biom - biosfera
Główne źródło energii dla wszystkich istot żywych na naszej
planecie stanowi energia promienista słońca.
Energia promienista słońca powstaje z reakcji jądrowej.
W bardzo wysokich temperaturach we wnętrzu słońca,
atomy wodoru ulegają przekształceniu w atomy helu,
z wydzieleniem energii w postaci promieniowania gamma.
W wyniku reakcji pomiędzy:
promieniowaniem gamma, a elektronami z dysocjacji helu następuje
ostatecznie emisja energii świetlnej wysyłanej przez słońce.
 Pierwszego podstawowego przekształcenia energii na Ziemi dokonują
rośliny zielone.
Rośliny zielone przekształcają
energię promienistą światła słonecznego
w energię chemiczną
która zostaje zmagazynowana w postaci energii wiązań łączących atomy w
cząsteczkach związków organicznych wytworzonych na bazie aldehydu 3fosfoglicerynowego, będącego produktem fazy ciemnościowej fotosyntezy
(cykl Calvina)
** Drugi główny etap w przepływie energii na Ziemi to oddychanie
wewnątrzkomórkowe,
zachodzące we wszystkich komórkach zarówno roślinnych jak
i zwierzęcych.
***W trzecim etapie energia zmagazynowana w ATP
(wytworzonego w fosforylacji oksydacyjnej procesów oddechowych)
jest wykorzystywana przez komórki do różnego rodzaju pracy.
ATP jest źródłem energii przy przewodzeniu impulsów nerwowych,
w skurczach mięśniowych, do procesów anabolicznych zachodzących
w komórce oraz do wykonywania wszystkich procesów życiowych.
****Po spełnieniu tych wszystkich biologicznych zadań energia
przepływa do środowiska i rozprasza się w postaci ciepła.
Znajduje więc w tych procesach potwierdzenie
Prawo zachowania energii, które mówi że:
- energia nie powstaje od nowa, ani nie ulega zniszczeniu, lecz tylko
jest przekształcana z jednej formy w inną.
Aby ekosystem mógł sprawnie i wydajnie funkcjonować musi
być realizowane podstawowe prawo ekologii:
przepływ energii oraz krążenie materii.
Jako
przykład
krążenia materii
można
przytoczyć
biogeochemiczny cykl krążenia azotu w przyrodzie.
ZDROWIE CZŁOWIEKA A STAN ATMOSFERY
Człowiek może przeżyć:
- bez pożywienia ponad miesiąc,
- bez wody kilka dni ,
- bez powietrza ginie już po kilku minutach.
Człowiek wdycha przeciętnie około 9 kg powietrza na dobę tj. kilkakrotnie
więcej, niż waży wypita w tym czasie woda i spożyta żywność.
Skład dolnych warstw atmosfery ( troposfery ) można przyjąć za stały.
składnik
objętościowo
wagowo
ppm
ppm
azot
780900
755400
tlen
208500
231500
argon
9300
12800
dwutlenek węgla
300
460
neon
28
12,5
hel
5,2
0,72
metan
2,2
1,2
krypton
1,0
1,5
wodór
0,5
0,03
ksenon
0,08
0,36
ponad to para wodna w ilości zmiennej, 8-12 mg/m3
Istotną zmienność wykazują składniki atmosfery których zawartość
jest niewielka: CO2, SO2, SO3, O3, NOx areozole. Dwutlenek węgla! mimo
że jest naturalnym składnikiem powietrza którym oddychamy, to z chwilą
przekroczenia 300 ppm w powietrzu dwutlenek węgla jest uważany za
zanieczyszczenie.
Ze względu na pochodzenie wszystkie źródła zanieczyszczeń powietrza można
podzielić na:
- naturalne
- sztuczne (antropogenne).
Ze względu na charakter biologiczny i chemiczny zanieczyszczenia dzielimy na:
- pyłowe
- gazowe.
Do głównych naturalnych źródeł zanieczyszczeń zalicza się:
wybuchy wulkanów,
pożary lasów i stepów,
naturalne procesy gnicia i rozkładu substancji organicznych (unoszenie przez
wiatr pyłów i areozoli morskich).
Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego mogą być łatwo przenoszone na
duże odległości, skażając obszary znacznie oddalone od źródeł emisji.
Przykłady zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka
związane z oddziaływaniem środowiska naturalnego
w formie fotografii można zobaczyć zamieszczone są na stronie
http://nakoksie.pl/10-najwiekszych-tragedii-w-dziejach-ludzkosci/
ZANIECZYSZCZENIA PYŁOWE
Pyły spowodowane działalnością człowieka powstają wszędzie tam gdzie
występuje tarcie.
Źródłem powstawania pyłów może być np.:
- ścieranie jezdni
- opon pojazdów mechanicznych.
Najpoważniejszym źródłem emisji pyłowych jest przemysł:
- elektro-energetyczny i ciepłowniczy
- przemysł metalurgii żelaza i stali.
Ze względu na zachowanie pod wpływem siły grawitacji rozróżniamy:
 pył opadający, czyli taki który ulega sedymentacji
 pył zawieszony, który nie ulega opadaniu.
(największe znaczenie dla zdrowia człowieka ma pył zawieszony o
rozmiarach od 0,1 – 100 µm).
Tego typu cząstki występują w typowym pyle przemysłowym.
W zależności od właściwości biologicznych pyły mogą wywierać
działanie:
1. drażniące: węgiel, żelazo, szkło, aluminium, zw. baru ,
2. zwłókniające: krystaliczne formy dwutlenku krzemu: kwarc,
krystobalit oraz niektóre krzemiany: azbest, talk, kaolin, pył z
kopalni węgla lub rudy żelaza
3 toksyczne: pyły zawierające: ołów, siarkę, związki chromu,
środki owadobójcze
4 alergizujące
 pochodzenia organicznego – bawełna, wełna, konopie, len, pyły
sierści, jedwab, surowe owoce, sporysz, puder ryżowy, pył mąki
pochodzenia chemicznego – leki, pyły niektórych metali
(chromu, kobaltu i niklu )
Działanie pyłów na organizm może odbywać się drogą:
- skórną (pyły lipofilne) – powodują podrażnienie, świąd, zatkanie ujść
gruczołów potowych, łojowych)
- przez układ oddechowy – jest to najczęściej spotykana droga działania pyłu.
W zależności od wielkości cząsteczki pyłu różne jest ich miejsce osadzania
się i biologicznego oddziaływania na drogi oddechowe
*cząstki o średnicy powyżej 10 µm (pyły cementu, baru, żelaza, gipsu) –
zatrzymywane są głównie w jamie nosowo-gardłowej; powodują mechaniczne
uszkodzenie śluzówki
* cząstki o średnicy do 1 µm. Około 5% dochodzi do pęcherzyków płucnych,
reszta osadzana jest w oskrzelach sprzyjając rozwojowi drobnoustrojów
chorobotwórczych
 cząstki o średnicy poniżej 0,5 µm – osadzane są w pęcherzykach płucnych –
FRAKCJA RESPIRABILNA o największym znaczeniu chorobotwórczym
Zespoły chorobowe będące skutkiem działania pyłów :
pylice płuc:
- kolagenowe
(patologiczny rozwój tkanki łącznej powodujący trwałe uszkodzenie struktury
pęcherzyków płucnych i zmiany bliznowate)
- niekolagenowe
( nieznaczny i potencjalnie odwracalny rozwój w tkance płucnej włókien retikulinowych
bez zmian w strukturze pęcherzyków płucnych)
- mieszane
2. schorzenia przebiegające bez odczynów włóknistych:
 nieżyty górnych dróg oddechowych
 przewlekłe zapalenie oskrzeli (PZO)
 schorzenia alergiczne (astma, przewlekłe zapalenie pęcherzyków płucnych)
3. schorzenia nowotworowe:
powodowane przez:
– pyły azbestu,
- pyły zawierające: związki chromu, arsenu,
- barwniki organiczne,
- pochodne smołowcowe,
- węglowodory aromatyczne
ZANIECZYSZCZENIA GAZOWE
Zanieczyszczenia gazowe mogą:
- pochodzić ze źródeł naturalnych,
- być pochodzenia antropogenicznego.
Należą do nich dwutlenek węgla, ozon, gazy śladowe, metan, tlenki azotu.
Związki bromu i chloru są związane z działalnością człowieka.
Dwutlenek węgla
Dwutlenek węgla jest niezbędny
anabolicznych producentów.
do
utrzymania
procesów
Źródła naturalne: wulkany, pożary
Źródła antropogenne:
- spalanie węgla i innych paliw (1 kg węgla daje 2 kg CO2).
- spalanie cementu.
- środki transportu oraz sektor komunalny i rolniczy.
Wzrost stężenia dwutlenku węgla w atmosferze jest w 49%
odpowiedzialny za efekt cieplarniany.
Dwutlenek węgla obok wody jest najważniejszym substratem
fotosyntezy dla autotrofów:
- rośliny typu C3 - fazie ciemna fotosyntezy (cykl Calvina)
- rośliny typu C4 - cyklu Hatcha, Slacka i Kortchaka.
Tlenek węgla
Powstaje wszędzie tam gdzie płonie ogień jako wynik niecałkowitego utleniania
substratu.
Groźba zatruć tym związkiem będzie istniała dopóty, dopóki nasza cywilizacja
będzie wykorzystywała węgiel jako źródło energii i materiał wyjściowy do
różnorodnych procesów technologicznych.
CO jest gazem bezwonnym i nie drażniącym.
Jego obecność w powietrzu jest praktycznie nie wykrywana przez narządy zmysłów,
co potęguje niebezpieczeństwo zatrucia.
Przyczyną zatruć:
- niewłaściwa eksploatacja piecyków i kuchenek gazowych,
- złe odprowadzanie spalin w gospodarstwach domowych:
* w czasie kąpieli, *podczas gotowania na kuchenkach gazowych w naczyniach
o dużej powierzchni dna.
Zespół objawów klinicznych w zatruciu CO:
- bardzo duża różnorodność:
zmiany chorobowe w narządach najbardziej wrażliwych na niedobór tlenu.
Krytyczne w tym względzie są:
- ośrodkowy układ nerwowy i układ krążenia ,
Kliniczne efekty zatrucia mogą dotyczyć:
- wątroby,
- narządu wzroku i słuchu,
układu pokarmowego i nerek.
Dwutlenek siarki
Źródła naturalne: siarczany z rozpylanej wody morskiej.
Powstający w oceanach siarczek dwumetylu ulega w atmosferze
utlenieniu i ostatecznie powstaje kwas siarkowy.
Źródła antropogenne: paliwa zarówno stałe jak i płynne:
energetyka, gospodarka komunalna i przemysł.
Dwutlenek siarki może utleniać się w powietrzu do trójtlenku siarki
Może to mieć miejsce w dwóch typach reakcji:
- reakcja fotochemiczna: zachodzi w fazie gazowej. Cząsteczka
dwutlenku siarki pobiera energię fotonu promieniowania
nadfioletowego i łączy się z cząsteczką tlenu. W rezultacie powstaje
trójtlenek siarki i ozon.
Przyspieszenie reakcji: tlenki azotu i węglowodory
- reakcja katalityczna: zachodzi w fazie ciekłej, w kroplach mgły.
Reakcja ta przebiega niezależnie od obecności światła.
Wytworzony trójtlenek siarki reagując z wodą zawartą
w powietrzu tworzy kwas siarkowy.
Toksyczność:
-rośliny: szczególne niebezpieczeństwo dla nagonasiennych
drzew szpilkowych nie zrzucających szpilek na zimę.
- ludzie:
*sulfmethemoglobinemia,
*podrażnienie górnych i dolnych dróg oddechowych,
*zaburzenia żołądkowo-jelitowe
*podrażnienie spojówek.
Tlenki azotu
Źródła naturalne:
 wulkany i wyładowania atmosferyczne,
 pożary roślinności i biologiczne wiązanie
Źródła antropogenne:
* spalanie surowców energetycznych: węgla i pochodnych ropy
naftowej.
Toksyczność
- methemoglobinemia,
-podrażnienie górnych i dolnych dróg oddechowych (choroba
silosowa),
-podrażnienie błon śluzowych przewodu pokarmowego,
- oparzenia skórne.
Kwaśne deszcze
Tlenki azotu po przejściu w kwas azotowy
oraz
dwutlenek siarki po przejściu w kwas siarkowy
mogą być przenoszone wraz z powietrzem przez wiatr na bardzo duże
odległości, zanim wrócą na ziemię ( deszcz, śnieg ).
Zakwaszenie wód Zakwaszenie gleby -
szkodliwość dla ryb, raków, planktonu
toksyczność dla korzeni glebowych.
Trzeba mieć jednak świadomość, że opad związków siarki z deszczem
jest źródłem siarki niezbędnej do wzrostu roślin.
Szkodliwość w gospodarce - niszczenie materiałów budowlanych przede
wszystkim węglanowych. Tynki wapienne, licówki marmurowe itp.
ulegają szybkiej korozji:
CaCO3 + H +  Ca + 2 + H2O + CO2
Korozja metali - * 40 % stali produkowanej w ciągu roku ulega
zniszczeniu,* żelazne elementy trakcji elektrycz.i szyn kolejowych. Pod
względem ilości kwaśnych deszczy jako tzw. czarny trójkąt Europy:
Śląsk, Czechy i Zagłębie Ruhry
Ozon
Ozon - odmiana alloptropową tlenu o cząsteczce trójatomowej.
Powstaje:
*z tlenu atmosferycznego pod wpływem wyładowań elektrycznych
*w obrębie troposfery (ozonosfery) - w wyniku reakcji fotochemicznych zachodzących
pod wpływem nadfioletowego promieniowania ( o długości fali mniejszej niż 240 nm).
Warstwa ozonu rozciąga się od wysokości około 10 km do około 50 km.
W stratosferze ( powyżej 10 km) ozon jest czynnikiem nieodzownym dla życia na
Ziemi,
natomiast nadmierna koncentracja tego gazu w troposferze , czyli w powietrzu którym
oddychamy, jest szkodliwa.
Obecnie mamy swoisty paradoks:
sukcesywne zmniejszanie się ilości ozonu w stratosferze,
sukcesywne podwyższanie się ilości ozonu w troposferze
Od początku dwudziestego wieku w wyniku działalności człowieka - podwojenie się
ilości ozonu troposferycznego
W warstwie przyziemnej ozon jest gazem toksycznym dla ludzi, zwierząt i roślin.
Ozon razem z innymi zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego doprowadza do
wytworzenia tzw. smogu.
SMOG
W zależności od obecności lub braku odpowiednio wysokich stężeń ozonu wyróżnia się
dwa typy smogu:
1. zimowy „Londyński” - smog redukujący
2. letni „Los Angeles” - smog utleniający (pochodzenia fotochemicznego)
1.Smog zimowy -obecność w powietrzu wysokich stężeń
emitowanych z procesów spalania węgla i drewna, głównie w:
- piecach,
- kominkach
- lokalnych kotłowniach.
zanieczyszczeń
Są to głównie:
- tlenki azotu i dwutlenek siarki,
- kwaśne aerozole oraz drobnocząsteczkowe pyły.
Czynnikiem determinującym powstanie stanu smogowego są warunki meteorologiczne.
Decydującą rolę odgrywa:
- inwersja gruntowa (na skutek zaburzonego rozkładu temperatur nie ma unoszenia się
ciepłego powietrza z zanieczyszczeniami do góry, tylko następuje gromadzenie się ich przy
powierzchni ziemi )
- wysoka wilgotność.
Podczas dni smogowych dochodzi do:
- nasilenia się stanów bronchospastycznych u ludzi z nadwrażliwością drzewa oskrzelowego
- pogorszenia stanu zdrowia, a nawet zgonów ludzi starszych z chorobami układu
krążeniowo-oddechowego.
Smog letni
Powstaje w miastach, w warunkach:
 bezchmurnej pogody,
 niskiej wilgotności powietrza,
 przy dużym natężeniu ruchu samochodowego.
Decydujące znaczenie w powstaniu smogu letniego mają procesy fotochemiczne.
Z lotnych związków organicznych:
węglowodorów, tlenków azotu i tlenku węgla
powstają
ozon, aldehydy, ketony i inne związki tlenorganiczne.
Reakcja organizmu ludzkiego na smog letni objawia się:
-podrażnieniem oczu, nosa i gardła,
-kaszlem,
-bólem głowy
-ogólnym dyskomfortem.
Jako grupy szczególnie wrażliwe są dzieci i ludzie starsi.
WARTOŚCI NORMATYWNE STĘŻEŃ I NATĘŻEŃ
Środowiska bytowania
Poziomy dopuszczalnych stężeń (DS) poszczególnych substancji określone zostały
dla następujących przedziałów czasowych:
*jedna godzina (DS1) jest to wartość graniczna pomiędzy stężeniem bezpiecznym
i stwarzającym zagrożenie dla zdrowia przy ekspozycji 1 godzinnej
*8 godzin (DS8) – jest to maksymalna średnia 8-godzinna spośród średnich
kroczących, obliczanych ze średnich 1-godzinnych w ciągu doby; każdą taką średnią
8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy; pierwszym okresem
obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 17.00 dnia poprzedniego do
godz. 01.00 danego dnia; ostatnim okresem obliczeniowym dla każdej doby jest
okres od godz. 16.00 do 14.00 tego dnia
*24 godziny (DS24) - jest to wartość graniczna pomiędzy stężeniem bezpiecznym
i stwarzającym zagrożenie dla zdrowia przy ekspozycji 24- godzinnej
*rok kalendarzowy (DSA) - jest to stężenie, które nie może być przekroczone w skali
całego roku.
Należy zwrócić uwagę na fakt, że wraz z wydłużeniem czasu ekspozycji
bezpieczne stężenie danej substancji chemiczne przyjmuje coraz niższą wartość,
np. przy narażeniu na dwutlenek siarki:
DS1 (1godz) - 350 µg/m3
DS8 (8godz) - 125 µg/m3
DSA (cały rok) - 20 µg/m3
L.P
Nazwa substancji
(numer CAS)
Okres
uśredniania
wyników
pomiaru
1
1.
2
Benzen
(71 – 43- 2)
Dwutlenek azotu
(10102-44-0)
3
rok kalendarzowy
Dopuszczalny
poziom w powietrzu
w (µg/m3)
4
5
jedna godzina
200
rok kalendarzowy
40
Dopuszczalna
częstość
przekraczania
dopuszczalnego
poziomu w roku
5
18 razy
2.
3.
Tlenek azotu
(10102-44-0,
101002-43-9)
rok kalendarzowy
Dwutlenek siarki
(7446-09-5)
jedna godzina
24 godziny
rok kalendarzowy
4.
Ołów
(7439-92-1)
rok kalendarzowy
osiem godzin
5.
40
30
350
150
24 razy
125
40
-
3 razy
20
0,5
-
120
60 dni
Ozon
(10028-15-6)
Okres
wegetacyjny
(1V-31VII)
24 godziny_
6.
Pył zawieszony
PM10
rok kalendarzowy
7.
Tlenek węgla
(630-08-0)
osiem godzin_
24.000
µg/m3xh
25
dni
18.000
µg/m3xh
-
50
40
10.000
35 razy
-
Środowisko pracy
W medycynie pracy stosowane są pojęcia NDS i NDN;
NDS
- najwyższe dopuszczalne stężenie substancji
chemicznej
( ustalone jako średnia ważona) - którego oddziaływanie na
pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i 42-godzinnego
tygodniowego wymiaru czasu pracy przez okres jego aktywności
zawodowej
nie powinno spowodować ujemnych zmian:
- w jego stanie zdrowia
-oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń
NDN - najwyższe dopuszczalne natężenie czynnika fizycznego
(ustalone jako średnia ważona) - którego oddziaływanie na pracownika w ciągu
8-godzinnego dobowego i 42-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy
przez okres jego aktywności zawodowej
nie powinno spowodować ujemnych zmian:
- w jego stanie zdrowia
- oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń
NDS chwilowy ( NDSCh) -jest to takie stężenie substancji chemicznej
ustalone jako wartość średnia w danym środowisku pracy, które nie
powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika jak i
jego potomków, jeśli ekspozycja nie przekracza 30 minut w czasie jednej
zmiany roboczej.
Analogiczne zasady obowiązują przy wyznaczaniu NDN chwilowego
(NDNCh) w przypadku czynnika fizycznego: hałas, wibracja,
promieniowanie
Istnieją substancje które wykazują tak silne działanie
toksyczne czy też drażniące, że już chwilowy kontakt z
podwyższonym poziomem może wywołać ostre stany
chorobowe np. silny stan bronchospastyczny drzewa
oskrzelowego lub nawet śmierć.
W takim przypadku należy wyznaczyć:
Największe dopuszczalne stężenie progowe ( NDSP) jest to najwyższe stężenie substancji, które ze względu na
bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia nie może być
w powietrzu środowiska pracy przekroczone w żadnym
momencie trwania pracy.
Nazwa i numer CAS
substancji chemicznej
Dwutlenek siarki (SO2)
[7446-09-5]
Tlenki azotu (NOx)
[10102-43-9, 10102-44-0,
63907-41-5]
Tlenek węgla (CO)
[630-08-0]
Ozon (O3)
[10028-15-6]
Benzen (C6H6)
Środowisko pracy
NDS
NDSCh
[µg/m3]
[mg/m3]
[µg/m3]
[mg/m3]
2 000
2
5 000
5
5 000
5
10 000
10
30 000
30
150
0.15
1600
1,6
Arsen (As) i jego związki
10
nieorganiczne w przeliczeniu na As 0.01
[7440-38-2]
180 000
180
-
Kadm (Cd) i jego związki
nieorganiczne w przeliczeniu na
Cd
[7440-43-9]
Ołów (Pb) i jego związki
nieorganiczne [7439-92-1]_
Rtęć (Hg) w przeliczeniu na zw.
nieorganiczne [7439-97-6]
Nikiel (Ni) i związki w przeliczeniu
na nikiel _[7440-02-0]
Fluor_[7782-41-4]__
10
0.01
-
50_0.05
-
50_ 0.05
150_0.15
250._0.25
-
50_0.05
400_0.4
-
W środowisku bytowania człowieka dopuszczalny poziom
stężeń substancji toksycznych jest znacznie niższy niż w
środowisku pracy - przy jednakowej długości czasu ekspozycji:
Np. tlenek węgla –ekspozycja 8-godzinna :
DS8 w środowisku bytowania
- 10 000 µg/m3
NDS w środowisku pracy
- 30 000 µg/m3
KRAKÓW
MONITORING ŚRODOWISKOWY
Stacje pomiarowe w Krakowie
-ul. Bulwarowa w Nowej Hucie –pomiar głównie zanieczyszczeń
przemysłowych,
-ul. Bujaka na Kurdwanowie -stężenie pyłów PM10 wynoszonych do
powietrza głównie w wyniku działania domowych pieców i spalania
odpadów.
- al. Krasińskiego -ilość pyłów w głównym ciągu komunikacyjnym
miasta.
Nowa, dodatkowa stacja komunikacyjna
ul. Dietla - między ul. Wielopole a Halą Targową - druga stacja
komunikacyjna.
Ta nowa stacja będzie mobilna- co jakiś czas będzie można zmieniać jej
lokalizację.
Możliwe będzie:
- monitorowanie jakości powietrza w całym Krakowie,
- ocenianie efektów walki ze smogiem.
Kolejne slajdy pochodzą ze stron Krakowskiego
Alarmu Smogowego
(ruch społeczny, który powstał w odpowiedzi
na dramatyczną jakość powietrza w Krakowie)
Prezes -Andrzej Guła
www.krakowskialarmsmogowy.pl/
www.krakowskialarmsmogowy.pl/smog‎
Piśmiennictwo
Kolarzyk E. Wybrane problemy higieny i ekologii człowieka, Wyd. UJ, Kraków
2008
Jethon Z, Grzybowski A. Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa. PZWL,
Warszawa 2000.
Karczewski JK (red.). Higiena. Podręcznik dla studentów pielęgniarstwa. Wyd.
Czelej, Lublin 2002.
WIOŚ Kraków 2014 . Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w
2013r
WIOŚ Kraków 2014. Pięcioletnia ocena jakości powietrza pod kątem jego
znieczyszczenia SO2,NO2, N0x, CO, benzenem, pyłem PM2,5 oraz As,Cd, Ni, Pb,
B(a)P w województwie małopolskim w latach 2009-2013
WIOŚ Kraków 2014. Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w
2013 roku
www.krakow.pios.gov.pl‎
http://nakoksie.pl/10-najwiekszych-tragedii-w-dziejach-ludzkosci/

Ekologia człowieka - Zakład Higieny i Dietetyki

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zobacz ofertę

Kurs PILOTÓW spotkanie

folder wystawy - mdk.pulawy.pl

Manicure

Microsoft Outlook - Styl noty

350 000 50 m2 - 360 Nieruchomości Szczecin

Pobierz - Miraculum

Psycholog szkolny