Zobaczyć Innego - Centrum im. Ludwika Zamenhofa

Białostocki Ośrodek Kultury
Zobaczyć Innego
/seminarium - pokazy filmów, warsztaty, dyskusja
05.11.2015 (czwartek), w godz. 10.00 - 20.00
goście: Karolina Dudek, Agata Maksimowska, Katarzyna Niziołek,
Mateusz Budzyński, Sławomir Sikora, Adam Zucker
wstęp wolny
Program seminarium:
10.00 - 12.00 warsztaty dla licealistów „Rozumienie stereotypów" - obowiązują zapisy
15.00 - 17.30 pokaz filmu „Tytoń, prawdy i rummikub", po projekcji dyskusja
„Wizerunek Innego w Polsce"
18.00 - 20.00 pokaz filmu „Powrót" i spotkanie z reżyserem Adamem Zuckerem
Co sprawia, że nie chcemy poznać drugiego człowieka? Nie znając go mamy wyrobioną opinię na jego temat, często
krzywdzącą, opartą na uprzedzeniach? Zaczynamy go oceniać? Czy pochodzenie etniczne, kultura i religia inna niż
własna warunkują spojrzenie na drugą osobę? Jeśli chcą Państwo o tym porozmawiać zapraszamy do udziału w
seminarium, podczas którego będziemy rozmawiać z antropologami, socjologami i historykami o obecnej sytuacji
"Innego" na świecie. Punktem wyjścia do rozmowy będą obejrzane w trakcie seminarium filmy oraz własne
obserwacje i doświadczenia.
Podczas seminarium odbędą się warsztaty "Rozumienie stereotypów" kierowane do młodzieży licealnej oraz pokazy
filmów antropologicznych pochodzących z 35. festiwalu NAFA (Nordic Anthropological Film Association)
zatytułowanego "Obrazy różnorodności kulturowej i dziedzictwa", organizowanego w dniach 21-26 września 2015 r. w
Warszawie. Tematyka festiwalu dotyczy szeroko rozumianej kwestii różnorodności kulturowej i dziedzictwa Europy
(więcej o festiwalu nafa2015.pl).
Rozumienie stereotypów
/warsztaty dla licealistów
prowadzący: Karolina Dudek, Agata Maksimowska, Sławomir Sikora
grupy zorganizowane
liczba miejsc ograniczona
czas: 120 min
wstęp wolny
zapisy: 85 6767367
Bazą warsztatów są dwa filmy: "Żyd na szczęście" Pauliny Fiejdasz i Adama Uryniaka oraz "Przejście" Jana Lorenza.
Koncentrują się one na dwóch aspektach współczesnej obecności Żydów w Polsce. Pierwszy dotyka kwestii
funkcjonującego powszechnie stereotypu i wyobrażeń na temat Żydów, drugi śledzi fenomen poszukiwania własnych
korzeni przez młodych ludzi, którzy czasem dopiero niedawno dowiedzieli się o swoim żydowskich pochodzeniu.
Zderzając te dwa obrazy, uczestnicy zmierzą się z pytaniami: czym są dziś stereotypy? Skąd się biorą? Na ile są one
silne i co można z nimi zrobić?
Tytoń, prawdy i rummikub
/pokaz filmu
(Tobacco, Truths and Rummikub, reż. Steef Mayknecht, Holandia, 2010, 93 min)
Filmowiec-antropolog przez ponad rok obserwował i filmował cztery żyjące obok siebie - choć niekoniecznie dobrze się
1
Białostocki Ośrodek Kultury
znające - środowiska, w niegdyś cieszącej się dobrą sławą dzielnicy Nieuwland (Schiedam, Holandia). Na skutek
pojawienia się licznych imigrantów w dzielnicy zaszły daleko idące zmiany. Film jest znakomitym przykładem
antropologicznego kina obserwacyjnego.
Po zakończeniu projekcji odbędzie się dyskusja.
Wizerunek Innego w Polsce
/dyskusja
goście: Agata Maksimowska, Katarzyna Niziołek, Mateusz Budzyński, Sławomir Sikora
prowadząca: Karolina Dudek
Pokaz filmu jest jedynie pretekstem do dyskusji, niż jej sednem. Rozmowa dotyczyć będzie wizerunku Innego w
obecnej Polsce. Dyskusja toczyć się bedzie wokół pytań - czy rządzą nami stereotypy w myśleniu o Innych? Czy
jesteśmy społeczeństwem ksenofobicznym? Czy Polska ma szansę stać się krajem wielokulturowym? Co dziś może
oznaczać wielokulturowość w kontekście polskim?
Powrót
/pokaz filmu i spotkanie z reżyserem
gość: Adam Zucker
(The Return, reż. Adam Zucker, czas 83 min)
Czym jest tożsamość żydowska we współczesnej Polsce – w kraju, który niegdyś był centrum żydowskiego świata, a
dziś jest postrzegany jako cmentarzysko? Film "Powrót" ukazuje ten nowy świat widziany z perspektywy Kasi, Tusi,
Marii i Katki - czterech młodych kobiet, nie mających kontaktu z własnym dziedzictwem, a które starają się stworzyć
nową koncepcję siebie. Bohaterki są przedstawicielkami trzeciego pokolenia ocalałych z Holokaustu, stoją przed
trudnym wyborem. Decyzja, jaką muszą podjąć, wiąże się z koniecznością odniesienia do kwestii związanych z własną
tożsamością i tożsamością wspólnotową: co znaczy być Żydem w kraju o bogatej historii i praktycznie braku śladów
żywej obecności. Jak można rozumieć próbę przyjęcia nie tylko religii, lecz także identyfikacji etnicznej, rodowej i
kulturowej? W końcu: czy żydowskość w Polsce może być prawdziwie żywotna?
Karolina J. Dudek – doktor nauk społecznych w zakresie socjologii, absolwentka Szkoły Nauk Społecznych przy IFiS
PAN, studiów podyplomowych Instytutu Polonistyki Stosowanej UW, zarządzania i stosunków międzynarodowych w
Szkole Głównej Handlowej, etnologii na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się antropologią zarządzania i historii,
socjologią wiedzy, muzealnictwem oraz wizualnością w kulturze. Współautorka filmu antropologicznego Żeby to było
ciekawe… (2009). Zarządza projektami, tworzy strony internetowe, tłumaczy teksty z zakresu antropologii. Brała
udział w projektach badawczych realizowanych w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, Instytucie
Socjologii UW oraz w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Sekretarz redakcji „Stanu Rzeczy”. Koordynatorka projektu
Obrazy różnorodności kulturowej i dziedzictwa. Obecnie pracuje w IEiAK UW.
Katarzyna Niziołek – pracownik naukowo-dydaktyczny w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku. Autorka
rozprawy doktorskiej pt. "Sztuka społeczna. Obywatelski wymiar działań społeczno-artystycznych", obronionej w 2015
r. W związku z doktoratem w latach 2011-2013 realizowała promotorski projekt badawczy "Sztuka społeczna w Polsce.
Badanie jakościowe" finansowany przez Narodowe Centrum Nauki. Stypendystka The Clifford & Mary Corbridge Trust
(University of Cambridge, 2009) i Podlaskiego Funduszu Stypendialnego (2012/13). Publikowała m.in. w "Pograniczu",
"Trzecim Sektorze", "Przeglądzie Socjologii Jakościowej", "Dekadzie Literackiej", "Roczniku Białostockim" i "Limes.
Cultural Regionalistics". Od 2005 r. pracuje społecznie na rzecz Fundacji Uniwersytetu w Białymstoku (od 2008 r. jako
jej prezes). Jest także członkinią Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz European Sociological Association.
Angażuje się w działalność społeczną w obszarze animacji kultury, edukacji nieformalnej oraz popularyzacji lokalnej
historii i dziedzictwa kulturowego. Współtworzyła m.in. Szlak Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku oraz
realizowała projekty poświęcone architekturze czasów PRL-u i przemianom postpeerelowskich przestrzeni miejskich:
"Ładniej? PRL w przestrzeni miasta", "35 lat później" i "Białostocka architektura modernizmu". Autorka warsztatów,
m.in. w ramach projektów "Kot(d) dla tolerancji" (Centrum im. Ludwika Zamenhofa w Białymstoku), "Jestem stąd.
Polska wielu narodów" (Stowarzyszenie Centrum Polsko-Niemieckie w Krakowie i Dom Anny Frank w Amsterdamie),
2
Białostocki Ośrodek Kultury
"Byliśmy tu" (Muzeum Podlaskie w Białymstoku), a także "Żyjemy razem" i "Patrz – człowiek" (Departament Kultury i
Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku). Współpracuje z
licznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami kultury, m.in. z Białostockim Ośrodkiem Kultury w ramach
programów Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej i Akademia Planete+ Doc. W 2009 r. została nagrodzona przez
białostocką redakcję Gazety Wyborczej w akcji "Przystanek Młodzi" – "za dyskusje o wielokulturowości i tolerancji oraz
za działania na rzecz historii lokalnej". Inicjatorka i koordynatorka Pracowni Sztuki Społecznej; producentka
partycypacyjnego spektaklu "Metoda ustawień narodowych".
Agata Maksimowska – absolwentka etnologii i psychologii. Zajmuje się antropologią tożsamości, pisze doktorat o
strategiach identyfikacyjnych Żydów w Birobidżanie. Przewodnicząca Stowarzyszenia imienia Szymona An-skiego.
Współpracowała z różnymi instytucjami kultury (m. in. w Forum Dialogu, Muzeum Historii Żydów Polskich, Ośrodek
Brama Grodzka-Teatr NN, Muzeum Warszawskiej Pragi) i uczestniczyła w kilku etnograficznych i socjologicznych
projektach badawczych. Współredaktorka książki o dziedzictwie żydowskim na Białorusi i kilku innych publikacji
naukowych. Obecnie pracuje w Fundacji im. Stefana Batorego.
Mateusz Budzyński – absolwent historii na Uniwersytecie w Białymstoku. Obecnie doktorant na Wydziale
Historyczno-Socjologicznym UwB. Do jego zainteresowań badawczych należy: historia wczesnego chrześcijaństwa,
historia i liturgika Cerkwi Unickiej i Prawosławnej ze szczególnym uwzględnieniem czasów nowożytnych oraz
wschodnie malarstwo sakralne. Od 2011 r. pracuje w Centrum im. Ludwika Zamenhofa, od 2013 r. jako specjalista do
spraw edukacji. Autor wielu programów edukacyjnych i przedsięwzięć interdyscyplinarnych adresowanych do dzieci i
młodzieży. Miłośnik kinematografii amerykańskiej drugiej połowy XX wieku.
Sławomir Sikora – dr hab., adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej (Uniwersytet Warszawski).
Zajmuje się przede wszystkim antropologią wizualną, antropologią miasta i współczesności. Autor książek Fotografia.
Między dokumentem a symbolem (2004) oraz Film i paradoksy wizualności. Praktykowanie antropologii (2012), a
także sporej liczby artykułów publikowanych m.in. w „Kontekstach”, „Kwartalniku Filmowym”, „Kulturze Współczesnej”
i „Literaturze Ludowej”. Współpraca kuratorska przy wystawie Nostalgia urzeczywistniona. Afryka w fotografiach
Kazimierza Zagórskiego (Zachęta 2005). Współautor filmu Żeby to było ciekawe (2009) i współredaktor książki
Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów (2009), a także dwóch zeszytów tematycznych
„Kwartalnika Filmowego”: „Antropologia filmu” (47-48/2004) i „Film, fotografia i rzeczywistość” (54-55/2006).
Koordynator projektów: Oddolne tworzenie kultury (http://kulturaoddolna.pl) oraz Obrazy różnorodności kulturowej i
dziedzictwa (https://nafa2015.pl). http://slawomir-sikora.net/
Partnerzy:
Finansowanie:
Finansowane z funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych
Patroni honorowi:
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Wojewoda Mazowiecki, Rektor Uniwersytetu Warszawskiego
3
Białostocki Ośrodek Kultury
4