Nasz Rynek Kapitałowy – Wykupy menedżerskie (MBO

nr 2 (158), luty 2004
WYWIAD MIESIÑCA
Wykupy mened˝erskie
(MBO, LBO...)
rozmawia z Tomaszem Stamirowskim, Micha∏em Zawiszà
oraz Robertem Wi´c∏awskim z grupy AVALLON
W Polsce transakcje wykupów cz´sto
postrzega si´ negatywnie. Traktowane sà
one nie jako zastosowanie dêwigni
finansowej, dajàcej mo˝liwoÊç
zwi´kszenia rentownoÊci kapita∏u
w∏asnego, ale jako uw∏aszczenie na
kredyt kosztem przedsi´biorstwa.
W zwiàzku z tym konieczne jest
uÊwiadamianie, ˝e wykupy prowadzà do
wzrostu efektywnoÊci firmy, korzystnego
dla pracowników i kontrahentów.
Jakie sà g∏ówne ró˝nice pomi´dzy rynkiem transakcji wykupów (buy–outs) w Polsce i w Europie Zachodniej?
Tomasz Stamirowski — Ró˝nice sà ciàgle znaczàce w zakresie iloÊci i skali projektów oraz infrastruktury finansowej (êród∏a i dost´pnoÊç finansowania).
Inne sà êród∏a projektów. Aktualnie w Polsce przedsi´biorstwa zmieniajàce w∏aÊciciela sà w zdecydowanej wi´kszoÊci podmiotami paƒstwowymi lub nale˝àcymi do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. W krajach Europy
Zachodniej sà to g∏ównie spó∏ki holdingowe lub nale˝àce
do w∏aÊcicieli prywatnych. Ponadto, w krajach wysokorozwini´tych istnieje du˝a aktywnoÊç funduszy typu private
equity (PE), natomiast w Polsce transakcje z udzia∏em funduszy PE praktycznie nie wyst´pujà.
Sà te˝ ró˝nice w zakresie mentalnoÊci spo∏eczeƒstwa.
W Polsce transakcje wykupów cz´sto postrzega si´ negatywnie. Traktowane sà one nie jako zastosowanie dêwigni
finansowej, dajàcej mo˝liwoÊç zwi´kszenia rentownoÊci kapita∏u w∏asnego, ale jako uw∏aszczenie na kredyt kosztem
przedsi´biorstwa. W zwiàzku z tym konieczne jest uÊwiadamianie, ˝e wykupy prowadzà do wzrostu efektywnoÊci firmy, korzystnego dla pracowników i kontrahentów. Skoro
tak cz´sto narzekamy, ˝e grozi nam wykupienie firm przez
zagraniczne koncerny, warto promowaç dzia∏ania w kierunku tworzenia polskiego kapita∏u.
Jaka jest ró˝nica pomi´dzy strukturà finansowania wykupów w krajach Europy Zachodniej i w Polsce?
Micha∏ Zawisza — Modelowa struktura finansowania
transakcji wykupu w Europie Zachodniej opiera si´ na
4
6 êród∏ach, a mianowicie: kapitale w∏asnym mened˝erów
(ok. 5–7% wartoÊci transakcji), kapitale funduszu inwestycyjnego (ok. 30–35%), finansowaniu typu mezzanine
(ok. 3–3,5% wartoÊci transakcji), po˝yczkach (ok. 7%), innych formach, np. obligacje niezabezpieczone (ok. 7%)
oraz d∏ugu bankowym (ok. 42–48%). Aktualnie w Polsce
brakuje przede wszystkim finansowania ze strony funduszy
inwestycyjnych, typu mezzanine i rynku obligacji niezabezpieczonych. Tym samym finansowanie opiera si´ przede
wszystkim na kapita∏ach mened˝erów oraz d∏ugu bankowym. Czasami dochodzi do wspomo˝enia finansowania
przez po˝yczki udzielone przez zaprzyjaênionych kontrahentów handlowych wykupywanej spó∏ki.
Jednym z nielicznych przyk∏adów buy–out w Polsce przy
udziale PE jest transakcja wykupu mened˝erskiego w spó∏ce Ergis SA, w wykupie której bra∏ udzia∏ fundusz DBG
Eastern Europe II (Polska).
Analizujàc g∏´biej struktury finansowania transakcji wykupów w Polsce oka˝e si´, ˝e pomimo, i˝ banki odgrywajà
znaczàcà rol´ w finansowaniu tego typu transakcji, to ich
sk∏onnoÊç to realizowania wykupów jest niska. KoniecznoÊç tworzenia rezerw oraz wymaganie zabezpieczeƒ majàtkowych, jak równie˝ alternatywne, ma∏o ryzykowne formy lokowania Êrodków finansowych, jakimi sà np.
skarbowe papiery wartoÊciowe, zniech´cajà je do wi´kszego udzia∏u na rynku buy–outs, jednoczeÊnie podnoszàc
koszt finansowania tych transakcji.
Jaka jest roczna iloÊç transakcji na rynku wykupów w Polsce?
Robert Wi´c∏awski — Bardzo trudno okreÊliç rzeczywistà iloÊç inwestycji typu buy–out w Polsce. Chocia˝ staramy
si´ systematycznie monitorowaç rynek, to jednak nie jesteÊmy w stanie dotrzeç do wszystkich informacji o transakcjach. Szacujemy, ˝e w ciàgu roku przeprowadzanych jest
ich 20–30. Nale˝y pami´taç, ˝e bardzo cz´sto, z ró˝nych powodów, o tych transakcjach si´ nie mówi.
Na przyk∏ad, koncerny mi´dzynarodowe, którym nie powiod∏o si´ w Polsce, wolà bez ˝adnego rozg∏osu, za ni˝szà
cen´ sprzedaç oddzia∏ w Polsce dotychczasowym mened˝erom. Ponadto, nie ujawnia si´ wielu zmian w∏asnoÊciowych,
szczególnie wówczas kiedy np. firma nale˝a∏a do dwóch
prywatnych w∏aÊcicieli, z których jeden, cz´sto jedynie dawca kapita∏u, zdecydowa∏ si´ wycofaç z dotychczasowej inwestycji. Informacje o takich transakcjach sà trudne do
uchwycenia, gdy˝ rzadko kto chce ujawniaç wartoÊç swojego prywatnego majàtku. Dodatkowo, s∏aboÊç niektórych
êróde∏ finansowania, a tak˝e ich ró˝norodnoÊç: umorzenie,
po˝yczki, Êrodki partnerów, powoduje, ˝e strony danej
NASZ RYNEK KAPITA¸OWY
nr 2 (158), luty 2004
WYWIAD MIESIÑCA
transakcji nie sà zainteresowane ujawnianiem informacji
na jej temat. Sytuacja wyglàda∏aby zupe∏nie inaczej, gdyby
to fundusz PE obejmowa∏ udzia∏y w spó∏ce. Wtedy taka
transakcja musia∏aby byç ujawniona.
Jaka jest iloÊç transakcji zrealizowanych przez AVALLON?
MZ — Przez dwa i pó∏ roku pracowaliÊmy jako doradcy
nad dwudziestoma transakcjami, z czego dotychczas zosta∏o zrealizowanych szeÊç projektów. Nast´pnych szeÊç jest
w fazie negocjacji. Nasuwa si´ pytanie, czy w skali polskiego rynku to du˝o, czy ma∏o? Wed∏ug naszych szacunków,
posiadamy najwi´kszà liczb´ transakcji przeprowadzonych
przez jeden podmiot.
Jakie sà tendencje na rynku buy–outs w Europie?
TS — Na przestrzeni kilkudziesi´ciu lat obserwujemy
w Europie dynamiczny rozwój transakcji wykupów. Jeszcze w latach 70. skala tych transakcji wynosi∏a
ok. 200 mln funtów, a obecnie przekracza ju˝ kwot´
25 mld funtów. Stabilna jest iloÊç buy–outs, czyli roÊnie ich
jednostkowa wartoÊç.
Zmienia si´ tak˝e sposób podejÊcia mened˝erów. Badania przeprowadzone we Francji pokazujà, ˝e oko∏o 70%
mened˝erów jest zainteresowanych przej´ciem przedsi´biorstw, którymi zarzàdzajà. Na poczàtku lat 90. wskaênik
ten kszta∏towa∏ si´ zaledwie na poziome 30%. Zmiana postaw mened˝erów wynika z wielu uwarunkowaƒ, ale do najwa˝niejszych nale˝y wprowadzenie nowych regulacji prawnych, a tak˝e hossa internetowa pod koniec lat 90., która
unaoczni∏a zarzàdzajàcym w ró˝nych bran˝ach, ˝e mo˝liwe
jest realizowanie pokaênych zysków z faktu bycia jednoczeÊnie w∏aÊcicielem firmy i jej zarzàdzajàcym.
Ponadto, je˝eli porównamy dwa rodzaje transakcji wykupów management buy–out (MBO) i management buy–in
(MBI — wykup przez mened˝erów z zewnàtrz), z punktu
widzenia iloÊci projektów, wi´kszoÊç stanowià transakcje
MBO, natomiast wartoÊciowo dominujà transakcje typu
MBI. Zauwa˝alny jest tak˝e nowy trend na rynku wykupów, co wià˝e si´ z inicjowaniem wykupów przez instytucje
finansowe (IBO — institutional buy–out), przede wszystkim
PE. W takich przypadkach fundusz wyst´puje wówczas jako nabywca, powierzajàc zarzàdzanie firmà nowej grupie
mened˝erskiej, której obsada powstaje z po∏àczenia cz´Êci
starej kadry z nowymi osobami znalezionymi przez firmy
doradztwa personalnego.
Rozwijajà si´ tak˝e wykupy w bran˝y nowych technologii, ze wzgl´du na urealnienie ich wartoÊci oraz silniejsze
fundamenty dzia∏alnoÊci operacyjnej.
Czy na rozwini´tych rynkach mened˝ment staje przed problemem pozyskania finansowania?
RW —W Europie Zachodniej mened˝er, który posiada
dobry pomys∏ na rozwój firmy i planuje staç si´ jej w∏aÊcicielem, bez problemu mo˝e znaleêç êród∏a finansowania
wykupu. Przyk∏adowo, w Wielkiej Brytanii istnieje oko∏o
100 podmiotów — funduszy i banków inwestycyjnych o ró˝nej skali — finansujàcych transakcje typu buy–outs. Powoduje to w rzeczywistoÊci du˝à konkurencj´ i walk´ o pozyskanie najlepszych przedsi´wzi´ç. W przeciwieƒstwie
jednak do cz´stej sytuacji wyst´pujàcej w polskich realiach,
dla tamtych instytucji finansowych zarzàd firmy nie jest
przypadkowà grupà osób z dwu–trzyletnim doÊwiadczeniem w danym obszarze, ale zespo∏em profesjonalistów
NASZ RYNEK KAPITA¸OWY
z 20–30–letnim doÊwiadczeniem w bran˝y. Tacy ludzie sà
gwarancjà sukcesu inwestycji, a ich odejÊcie z firmy najcz´Êciej powoduje znaczàcy spadek jej wartoÊci.
Czy w Polsce mo˝na znaleêç mened˝erów, którzy sà nadziejà
na wzrost iloÊci transakcji buy–outs w Polsce?
TS — Na rynku polskim mamy du˝y potencja∏ ludzki dla
realizacji wykupów. Generalnie mo˝na wyró˝niç trzy grupy
osób, które stwarzajà nadzieje na zwi´kszenie si´ tego typu
transakcji.
Po pierwsze, istnieje grupa osób, które ukoƒczy∏y studia
na poczàtku lat 90., zajmujà obecnie wysokie stanowiska
w korporacjach zachodnich i majà bardzo dobre doÊwiadczenie zawodowe. Osoby takie majà ograniczone mo˝liwoÊci awansu zawodowego w swojej firmie. JednoczeÊnie sà
w stanie „wy∏o˝yç” kilkaset tysi´cy z∏otych, aby nabyç firm´
i szukajà nowych wyzwaƒ.
Drugà grup´ stanowià dobrzy mened˝erowie z wieloletnim doÊwiadczeniem w bran˝y, cz´sto zwiàzani z poprzednim systemem. Cz´Êç osób z tego grona si´ wykruszy∏a, ale
zostali ci, którzy w wieku 50–60 lat, z du˝ym doÊwiadczeniem i dobrymi kontaktami umiej´tnie znaleêli si´ w nowej
rzeczywistoÊci. Jednak dla nich problemem jest znajomoÊç
struktury finansowania transakcji oraz myÊlenie w kategoriach wartoÊci firmy. Odpowiednia wspó∏praca z tà grupà
daje cz´sto bardzo dobre efekty.
Trzecià grupà sà osoby ze Êrodowiska finansowego oraz
mened˝erowie wyspecjalizowani w realizacji restrukturyzacji. Majà oni mniejsze doÊwiadczenie bran˝owe, ale posiadajà Êwietnà znajomoÊcià zagadnieƒ rachunkowoÊci zarzàdczej, restrukturyzacji finansowej, procesu redukcji kosztów
etc. Odpowiednie po∏àczenie ich z osobami znajàcymi si´
na produkcji i sprzeda˝y mo˝e byç bardzo dobrym rozwiàzaniem.
Czy transakcje leasingu pracowniczego jako forma wykupów
mened˝erskich majà w Polsce przysz∏oÊç?
RW — OczywiÊcie g∏ówny nurt prywatyzacji tà drogà mamy ju˝ za sobà.
Dotychczas w Polsce poprzez leasing pracowniczy zosta∏o sprywatyzowanych ponad 1400 przedsi´biorstw. Ocena
dzisiejsza firm, które przesz∏y t´ drog´ jest niejednoznaczna. Sà podmioty, które odnios∏y wyraêny sukces rynkowy
(TZMO S.A.), jest bardzo du˝a grupa firm, dla których
sukcesem jest utrzymanie rynku, miejsc pracy i stabilny
rozwój. Ale sà te˝ podmioty, które êle oceni∏y swoje mo˝liwoÊci. Wadà tych przekszta∏ceƒ w∏asnoÊciowych by∏ i jest
brak precyzyjnie zdefiniowanej struktury w∏adzy i kontroli
— cz´sto nierozstrzygni´ta pozostawa∏a kwestia rozproszonego akcjonariatu i przywiàzania do wczeÊniejszych schematów dzia∏ania i podejmowania decyzji. Przeprowadzone
badania efektywnoÊci tej Êcie˝ki prywatyzacji wskaza∏y jednak, ˝e w d∏u˝szej perspektywie wi´kszoÊç przedsi´biorstw
oddanych w odp∏atne u˝ytkowanie potrafi∏a znaleêç swoje
miejsce na rynku. Zawsze powiàzane to by∏o z rozwiàzaniem wskazanych wczeÊniej problemów — nast´powa∏a
koncentracja udzia∏ów i wdra˝ane by∏y mechanizmy efektywnego zarzàdzania firmà. W zwiàzku z tym pojawia si´
pytanie: czy pozosta∏e, niesprywatyzowane jeszcze przedsi´biorstwa powinny zostaç sprzedane dotychczasowym
pracownikom? Uwa˝amy, ˝e w sytuacji gdy lepsze firmy zosta∏y ju˝ sprzedane, szansà dla pozosta∏ych mo˝e byç wykup mened˝ersko–pracowniczy.
5
nr 2 (158), luty 2004
WYWIAD MIESIÑCA
Jakie sà przewidywania Panów co do rozwoju rynku wykupów w Polsce?
MZ —Wraz z przedstawicielami CMBOR w Nottingham
dyskutowaliÊmy o czynnikach, które b´dà odgrywa∏y kluczowà rol´ w rozwoju rynku wykupów w Polsce. StwierdziliÊmy, ˝e istnieje jeszcze w Polsce znaczàce êród∏o poda˝y
projektów wykupowych w postaci niesprywatyzowanych
przedsi´biorstw. W tym roku ma byç sprywatyzowanych
ok. 100 przedsi´biorstw, podczas gdy w roku ubieg∏ym by∏o ich tylko 40. Przedmiotem wykupów mogà byç tak˝e jednostki badawczo–rozwojowe.
Silnie powinna wzrosnàç liczba transakcji typu MBI oraz
transakcji z udzia∏em funduszy PE.
Hossa na rynku publicznym, gdzie cena wielu spó∏ek
wzros∏a w ciàgu roku o ponad 100%, spowoduje zwi´kszenie zaufania do finansowania zakupu wi´kszych podmiotów, ze wzgl´du na mo˝liwoÊç zdefiniowania Êcie˝ki realizacji zysków z inwestycji. Akcesja do UE przyczyni si´ tak˝e
do wzgl´dnej stabilizacji prawnej i podatkowej, co zwi´kszy
stopieƒ przewidywalnoÊci inwestycji, w tym równie˝
buy–outs. Rozwijaç powinna si´ infrastruktura potrzebna do
realizacji transakcji w postaci wi´kszej iloÊci êróde∏ i form finansowania (rozwój rynku obligacji, mezzanine, itp.).
Jakà rol´ na rynku wykupów pe∏ni firma doradcza taka jak
AVALLON? W jaki sposób pozyskujecie projekty?
TS — AVALLON to podmiot doradczy dzia∏ajàcy na
rzecz grupy mened˝erskiej. Bardzo ró˝ne sà êród∏a projektów, nad którymi pracujemy. Ze wzgl´du na pewien dorobek dzia∏alnoÊci, cz´sto to nie my pozyskujemy projekty,
lecz sami mened˝erowie kontaktujà si´ z nami. Z drugiej
strony z∏o˝ony i nowatorski w polskich warunkach charakter tych transakcji powoduje, ˝e widzimy koniecznoÊç sta∏ej
dzia∏alnoÊci edukacyjnej zarówno po stronie potencjalnych
nabywców (mened˝erów), jak i w Êrodowisku mogàcym byç
êród∏em finansowania transakcji MBO. Przyk∏adem naszej
aktywnoÊci w tym zakresie sà coroczne konferencje poÊwi´cone w ca∏oÊci tematyce wykupów mened˝erskich, na których spotykajà si´ wszystkie strony uczestników rynku wykupów. Najbli˝sza odb´dzie si´ 11–12 marca 2004 r.
Inicjatywa nawiàzania bli˝szej wspó∏pracy musi byç
podj´ta przez zainteresowanych wykupem mened˝erów.
My nie mo˝emy nikogo przekonywaç na si∏´. Warunkiem
koniecznym wspó∏pracy z nami jest zawsze to, ˝e istniejà
zainteresowani wykupem mened˝erowie, którzy chcà zostaç w∏aÊcicielami zarzàdzanej przez siebie spó∏ki. Je˝eli
grupa ta nie jest odpowiednio zmotywowana, to projekt
nie ma szansy powodzenia. Cz´sto tematyka spotkaƒ poÊwi´conych wykupom koncentruje si´ od razu na technicznych aspektach transakcji, np. na aran˝acji finansowania. Wiemy jednak, ˝e najwa˝niejszà kwestià jest
pewnoÊç mened˝erów co do s∏usznoÊci realizacji wykupu
i determinacja w dà˝eniu do osiàgni´cia wyznaczonego
celu. Przed rozpocz´ciem prac bardzo du˝o rozmawiamy
i przedstawiamy nasze sugestie i plany. Nie mo˝e byç bowiem wàtpliwoÊci, co do sensu samej transakcji i jej konsekwencji.
MZ — Wykupy to projekty bardzo trudne, które majà
kilka p∏aszczyzn. Pierwsza z nich to kwestie techniczne:
oferty, zaaran˝owanie finansowania, aspekty podatkowe.
Druga to p∏aszczyzna zaufania wobec partnerów — rozmowy muszà si´ toczyç poufnie. Prosz´ sobie wyobraziç
prezesa spó∏ki, którego celem jest maksymalizacja warto-
6
Êci spó∏ki, a który pracuje nad z∏o˝eniem oferty na kupno
zarzàdzanej przez siebie firmy. W tym przypadku zachodzi swoisty konflikt interesów: kupowaç najtaniej, a z drugiej strony podnosiç wartoÊç spó∏ki. Nasza rola w tym zakresie to rola poÊrednika pomi´dzy zarzàdem
a w∏aÊcicielem. Tego typu negocjacje nie mogà byç agresywne. Kiedy nie ma wprost punktów zbie˝nych co do parametrów transakcji pomi´dzy stronami transakcji,
uczestniczymy w negocjacjach.
Zanim jednak dojedzie do z∏o˝enia oferty konieczne jest
przeprowadzenie analizy spó∏ki. Zdarza∏o si´, ˝e po tym
etapie nie prowadziliÊmy dalszych prac, gdy˝ istnia∏y czynniki, które uniemo˝liwia∏y przeprowadzenie transakcji.
WyjÊcie do w∏aÊciciela z nietrafionym pomys∏em najcz´Êciej koƒczy si´ fiaskiem.
Czy zdarza si´, ˝e mened˝er decydujàc si´ na wykup ma ju˝
wst´pne porozumienie z w∏aÊcicielem?
RW — Bywa ró˝nie. Bez wàtpienia muszà byç spe∏nione dwa warunki, abyÊmy mogli rozmawiaç o skutecznych
wykupach. Po pierwsze, mened˝erowie muszà wiedzieç,
˝e do zmian kapita∏owych dojdzie, albo ˝e w∏aÊciciel mo˝e byç zainteresowany sprzeda˝à spó∏ki. W∏aÊciciel bardzo cz´sto mówi wprost zarzàdowi, ˝e powinien szukaç
nowego w∏aÊciciela. Po drugie, dotychczasowy w∏aÊciciel
musi zaakceptowaç zarzàd jako potencjalnego nabywc´
i wyraziç zgod´ na prowadzenie prac w tym kierunku. W
przypadku braku takiego porozumienia, gdy w∏aÊciciel samodzielnie dà˝y do sprzeda˝y spó∏ki, wówczas jedynà
szansà dla grupy mened˝erskiej jest wejÊcie w porozumienie z partnerem kapita∏owym.
Jaka jest procedura realizowania transakcji wykupu?
MZ — Gdy sà spe∏nione te dwa warunki, mo˝emy zaczàç
przygotowywaç si´ do szczegó∏owych rozmów. Pracujemy
wówczas nad materia∏em zwanym „studium wykupu”. Na
poczàtku trzeba przeprowadziç due diligence i spojrzeç na
firm´ z punktu widzenia mo˝liwoÊci przeprowadzenia
transakcji buy–out. Ârodki na wykup muszà pochodziç
w d∏ugim okresie przede wszystkim z przep∏ywów wygenerowanych ze spó∏ki, dlatego trzeba odpowiedzieç na pytanie, czy wartoÊç firmy b´dzie ros∏a poprzez dzia∏alnoÊç
operacyjnà w perspektywie finansowania, czyli oko∏o 7–8
lat. Najistotniejsze sà jednak pierwsze trzy lata inwestycji.
Je˝eli na to pytanie b´dzie mo˝na odpowiedzieç pozytywnie, dopiero wówczas konstruowana jest propozycja sfinansowania transakcji. Negocjacje nale˝y rozpoczàç dopiero po przeprowadzeniu badania spó∏ki.
W jaki sposób zatem przebiega poszukiwanie finansowania?
TS — Od poczàtku pracy nad projektem myÊlimy o êród∏ach finansowania. Wspomniane „studium wykupu” sk∏ada
si´ równie˝ z cz´Êci poÊwi´conej êród∏om i kosztom finansowania oraz wp∏ywom struktury finansowania na sytuacj´
spó∏ki. Wa˝nà sprawà jest rozstrzygni´cie kiedy finansowanie powinno byç zaaran˝owane — na poczàtku transakcji,
przed rozmowami z w∏aÊcicielem, gdy nie wiadomo, jaka jest
cena sprzeda˝y spó∏ki, czy te˝ po rozmowach z w∏aÊcicielem.
Procedura poszukiwania finansowania rozpoczyna si´ od
oszacowania poziomu Êrodków jakie jest w stanie zebraç
grupa mened˝erska ewentualnie z pracownikami. Mo˝na
równie˝ próbowaç pozyskiwaç kapita∏ od zaprzyjaênionych
firm. W przypadku du˝ych projektów konieczne jest jednak
NASZ RYNEK KAPITA¸OWY
nr 2 (158), luty 2004
WYWIAD MIESIÑCA
Tomasz Stamirowski
Micha∏ Zawisza
Robert Wi´c∏awski
Prezes Zarzàdu AVALLON Sp. z o.o.
Wiceprezes Zarzàdu
AVALLON Sp. z o.o.
Prezes Zarzàdu AVALLON
Corporate Finance Sp. z o.o.
Posiada wieloletnie doÊwiadczenie
w instytucjach finansowych (Wiceprezes Zarzàdu Funduszu Inwestycyjnego – Pekao Fundusz Kapita∏owy
w okresie 1996 – luty 2001; Dyr. Zarzàdzajàcy Funduszu CPF z udzia∏owcami typu EBOR, IFC).
W okresie tym przewodniczàcy lub zast´pca rad nadzorczych spó∏ek gie∏dowych: KFM S.A, Tonsil S.A., Masters
S.A. oraz szeregu spó∏ek niepublicznych.
Posiada doÊwiadczenia w restrukturyzacjach firm zdobyte podczas
pracy w Departamencie Restrukturyzacji Powszechnego Banku Gospodarczego S.A. oraz podczas pe∏nienia
w okresie jednego roku funkcji prezesa w du˝ej spó∏ce produkcyjnej
w bran˝y przetwórstwa owocowo–warzywnego. Uczestnik licznych transakcji kupna i sprzeda˝y firm oraz
doradca w procesach wykupów mened˝erskich i pracowniczych spó∏ek.
Pracowa∏ w PBG Bank S.A. w ¸odzi w departamencie skarbu jako dealer walutowy oraz jako mened˝er inwestycji w Grupie Zarzàdzajàcej
¸ÓDè (podmiocie bankowym tworzàcym fundusz inwestycyjny Central
Poland Fund). Nast´pnie odpowiedzialny za inwestycje kapita∏owe i zarzàdzanie p∏ynnoÊcià Grupy Próchnik
S.A. Jako dyrektor ds. strategii i rozwoju w ZWOLTEX S.A. odpowiada∏
za restrukturyzacj´ spó∏ki i projekty
strategiczne (min. restrukturyzacja finansowo–majàtkowa, organizacyjna,
bud˝etowanie, wdro˝enie zintegrowanego systemu klasy ERP – SAP).
Przewodniczy radom nadzorczym Koronki S.A. w Brzozowie i BELOS
S.A. w Bielsku–Bia∏ej. Uczestnik i doradca w transakcjach wykupów mened˝erskich i pracowniczych w Polsce
oraz cz∏onek Klubu MBI&MBO.
Aktualnie przygotowuje prac´ doktorskà w Katedrze Handlu i Finansów
Mi´dzynarodowych Uniwersytetu
¸ódzkiego z zakresu funduszy venture
capital i wykupów mened˝erskich.
poszukiwanie wsparcia kapita∏owego ze strony instytucji finansowych.
Nast´pnie, w relacji do oszacowanego poziomu kapita∏u
w∏asnego, poszukiwane jest finansowanie bankowe. Staramy si´ od razu weryfikowaç w instytucjach finansowych, czy
sfinansowanie danej transakcji, przy okreÊlonym poziomie
ceny, jest mo˝liwe.
Ile pieni´dzy powinna zaanga˝owaç grupa mened˝erska?
MZ — Przy du˝ych projektach zarzàd spó∏ki w Europie
Zachodniej gromadzi ok. 1 mln Euro. Na rynku funkcjo-
NASZ RYNEK KAPITA¸OWY
Absolwent Wydzia∏u Ekonomiczno–Socjologicznego Uniwersytetu
¸ódzkiego oraz MBA organizowanego przez WSPiZ im. L. Koêmiƒskiego.
Pracowa∏ jako makler papierów
wartoÊciowych w Domu Maklerskim
Powszechnego Banku Gospodarczego w ¸odzi S.A. oraz w Domu Inwestycyjnym BRE Banku SA w Warszawie. By∏ cz∏onkiem zespo∏u organizujàcego publiczny rynek pozagie∏dowy
w Polsce, zatrudniony nast´pnie
w Centralnej Tabeli Ofert SA w Warszawie na stanowisku g∏ównego specjalisty. Od 1997 r. prowadzi dzia∏alnoÊç doradczà w obszarze rynku kapita∏owego, finansów i strategii firmy. Wspó∏za∏o˝yciel i Prezes Zarzàdu AVALLON Corporate Finance
Sp. z o.o. Przewodniczàcy Rady Nadzorczej Fabryki Palenisk Mechanicznych S.A., cz∏onek Klubu MBA przy
Instytucie Zarzàdzania.
nuje tak˝e zasada, ˝e mened˝er powinien zaanga˝owaç
kapita∏ stanowiàcy równowartoÊç swojej 24–miesi´cznej
pensji. W Polsce proporcje w relacji do poziomu wielokrotnoÊci zarobków mened˝era sà troch´ ni˝sze (ok.
12–18 miesi´cznych pensji). Z drugiej strony w wyniku aktualnie niskiej aktywnoÊci funduszy w Polsce, kapita∏y te
jednak powinny stanowiç nie mniej ni˝ 20% wartoÊci
transakcji.
Poziom zaanga˝owania mened˝erów jest równie˝ oceniany przez instytucje finansowe. Wa˝ne jest to, aby uzna∏y
one, ˝e jest to udzia∏ „odczuwalny”. Uwa˝amy jednak, ˝e
7
nr 2 (158), luty 2004
WYWIAD MIESIÑCA
nie mo˝e byç jednak tak, aby by∏y to wszystkie Êrodki finansowe mened˝erów jakie posiadajà, bo taka sytuacja mo˝e
sparali˝owaç decyzyjnoÊç w sytuacji kryzysu.
Jaka jest czasoch∏onnoÊç przygotowania projektu wykupu?
RW — Z doÊwiadczenia wiemy, ˝e projekt wykupu trwa
od 3 miesi´cy do ponad roku. Z drugiej strony nie mo˝na
tych projektów odwlekaç, szczególnie wówczas gdy w∏aÊciciel waha si´, czy sprzedawaç po danej cenie. Projekty trwajà tak d∏ugo z ró˝nych przyczyn. Ma na to wp∏yw chocia˝by
obecna forma struktura w∏asnoÊci i rodzaj w∏aÊciciela — inny jest okres czasowy przygotowania i realizacji transakcji
zakupu pakietu kontrolnego akcji od NFI czy prywatnego
w∏aÊciciela, a zupe∏nie inaczej to wyglàda w przypadku kupowania przedsi´biorstwa paƒstwowego. Tak˝e rozmowy
o strukturze transakcji i proces podejmowania decyzji co
do sfinansowania transakcji trwajà d∏u˝ej ni˝ przy bardziej
standardowych projektach.
Kto jest konkurentem AVALLONU na rynku wykupów? Jakie sà atuty Paƒstwa spó∏ki wobec konkurencji?
RW — AVALLON w zakresie doradztwa finansowego
konkuruje z wszystkimi najlepszymi firmami doradczymi
w Polsce. Konkurentami sà tak˝e cz´Êciowo banki, choç
trzeba pami´taç o sytuacji, ˝e patrzà one na transakcje
przede wszystkim pod kàtem bezpieczeƒstwa w∏asnych
Êrodków.
My mamy jednak kilka istotnych atutów. Po pierwsze,
specjalizujemy si´ w projektach wykupów mened˝erskich.
O ile wiem, nie ma takiej drugiej firmy, która koncentrowa∏aby si´ jedynie na tym obszarze dzia∏alnoÊci w Polsce.
Po drugie, ka˝dy z nas posiada osobiste doÊwiadczenie
w wykupach, nabyte zarówno podczas pracy w instytucjach finansujàcych wykupy (bank, fundusz inwestycyjny)
po stronie doradcy, jak równie˝ po stronie kupujàcego
(grupy mened˝erskiej). My si´ tych projektów nie uczymy.
Adaptujemy zdobyte doÊwiadczenia do indywidualnej sytuacji spó∏ki.
Jaki jest najwi´kszy sukces AVALLONU?
TS — Na pewno zaj´cie czo∏owej pozycji w bardzo ciekawym segmencie rynku kapita∏owego. Wa˝ne jest, ˝e wszystkie zrealizowane transakcje przebiegajà pomyÊlnie. Szczególnie jesteÊmy zadowoleni z realizacji naszego najwi´kszego pod wzgl´dem iloÊci uczestników, wykupu mened˝ersko–pracowniczego w Koszaliƒskim Przedsi´biorstwie
Przemys∏u Drzewnego. Spó∏ka ta posiada obrót roczny rz´du 150 mln z∏ i jest jednà z nielicznych spó∏ek z rynku publicznego, która zrealizowa∏a wykup. W wykupie uczestniczy∏o 868 osób, z wiodàcà rolà kadry mened˝erskiej.
Jednak najwi´kszym sukcesem jest dla nas utrzymywanie
praktycznie w wi´kszoÊci przypadków bardzo dobrych relacji z zarzàdami, z którymi pracowaliÊmy nad wykupami,
niezale˝nie od finalnego rezultatu.
W jaki sposób AVALLON zaznacza swojà pozycj´ na rynku?
MZ — Przede wszystkim systematycznie pracujemy nad
dzia∏aniami promujàcymi realizacj´ tego typu projektów.
Temu celowi s∏u˝y m.in. zorganizowanie kolejnej edycji
konferencji poÊwi´conej wykupom mened˝erskim w roku
2003. W I edycji Konferencji w roku 2003, podsumowujàcej zdarzania rynkowe roku 2002, uczestniczy∏o ok. 150
osób reprezentujàcych zarzàdy spó∏ek, które zrealizowa∏y
8
lub zamierza∏y zrealizowaç wykup, banki, fundusze inwestycyjne, domy maklerskie oraz firmy doradcze. Poza tym
w styczniu 2004 roku uruchomiliÊmy serwis internetowy
poÊwi´cony wykupom mened˝erskim — www.mbo.pl. Cz´sto jesteÊmy równie˝ prelegentami na konferencjach i spotkaniach, gdzie tematyka wykupów jest podejmowana. JesteÊmy równie˝ cz∏onkami Klubu MBI&MBO.
Prosz´ opowiedzieç o serwisie www.mbo.pl.
RW — Ideà serwisu www.mbo.pl jest zaktywizowanie
mened˝erów, którzy potencjalnie mogà staç si´ w∏aÊcicielami zarzàdzanych przez siebie spó∏ek. Jego motto to „Tworzymy Polski Kapita∏”. Bardzo cz´sto motywacjà do przeprowadzenia wykupu dla kierownictwa jest wyeliminowanie ryzyka zwiàzanego z potencjalnà zmianà w∏aÊciciela
spó∏ki, ch´ç utrzymania miejsca pracy, w które w∏o˝y∏o si´
wiele czasu i wysi∏ku. Portal ponadto ma spe∏niaç kilka
funkcji m.in. edukacyjnà, ma informowaç o transakcjach
wykupów w Polsce, koncentrowaç Êrodowisko osób zainteresowanych tà tematykà, promowaç udane transakcje i skuteczne rozwiàzania. Wi´kszà przejrzystoÊç tych transakcji
spowoduje — mamy nadziej´ — wprowadzenie màdrych
rozwiàzaƒ prawnych i podatkowych oraz zwi´kszy dost´pnoÊç êróde∏ finansowania.
Istotna jest praca nad ÊwiadomoÊcià, jaki jest cel realizacji tego typu projektów. Chcemy ograniczyç takie sytuacje,
jak ta, gdy podczas prezentacji projektu wykupowego
w pewnym banku, na koniec pad∏o pytanie: „Projekt jest
dobry, ale czy te pieniàdze nie mog∏yby zostaç wykorzystane na inwestycje?”.
Czym si´ zajmuje Klub MBO?
MZ — Inicjatywa klubu MBO pochodzi od Dresdner
Kleinwort Capital, jednego z najwi´kszych funduszy PE
w Polsce oraz firmy doradztwa personalnego Pedersen&Partners Executive Research. Kluby takie zosta∏y
utworzone równie˝ w Londynie, Pradze, i Budapeszcie,
a ich celem jest zgromadzenie osób zarzàdzajàcych z ró˝nych spó∏ek, zarówno tych, którzy rozwa˝ajà mo˝liwoÊç
przeprowadzenia wykupu mened˝erskiego, jak i tych, którzy majà to ju˝ za sobà. G∏ówny cel klubu jest jasny — aktywizacja Êrodowiska i wymiana doÊwiadczeƒ.
Jakie sà plany AVALLONU na przysz∏oÊç?
TS — Obecnie pracujemy nad kilkoma projektami, które sà w fazie negocjacji i wa˝ne jest dla nas, by zakoƒczy∏y
si´ one pomyÊlnie. W jednym z naszych najciekawszych
projektów, posiadamy opcj´ nabycia znaczàcego pakietu
akcji wykupywanej spó∏ki wraz z pracownikami oraz zarzàdem i zamierzamy z niej skorzystaç, o ile dojdzie do realizacji wykupu.
Widzàc brak odpowiednich êróde∏ kapita∏u dla finansowania projektów wykupów o mniejszej skali, myÊlimy równie˝ o funduszu, który b´dzie wspomaga∏ finansowanie takich transakcji.
Dzi´kujemy za rozmow´.
6
Rozmawiali:
Miros∏aw Gruca i Jacek Rogoziƒski
NASZ RYNEK KAPITA¸OWY
nr 2 (158), luty 2004
PREZENTACJA
AVALLON Sp. z o.o.
ul. Piotrkowska 89, 90–423 ¸ódê
tel. (042) 630 97 71, fax. (042) 630 97 75
AVALLON Sp. z o.o. jest podmiotem doradczym, specjalizujàcym si´ w pomocy przy przeprowadzaniu wykupów mened˝erskich (MBO, MBI, LBO...). Pomagamy zarówno w ocenie mo˝liwoÊci realizacji wykupu w danej spó∏ce, jak równie˝
w jego skutecznym przeprowadzeniu, w tym aran˝owaniu finansowania zewn´trznego (banki, fundusze inwestycyjne,
domy maklerskie, prywatni inwestorzy, itp.).
alnie negocjowane sà wykupy kolejnych szeÊciu przedsi´biorstw (szczegó∏y — www.avallon.pl).
Wspó∏praca:
r AVALLON blisko wspó∏pracuje z CMBOR z siedzibà
w Nottingham (The Centre for Management Buy–Outs Re-
search), b´dàcym najwi´kszym instytutem badawczym
monitorujàcym rynek wykupów w Europie. Dzi´ki tej wspó∏-
Informacje ogólne:
r AVALLON powsta∏ w po∏owie 2001 r. i dzia∏a w formie spó∏ki z ograniczonà odpowiedzialnoÊcià z siedzibà w ¸odzi;
r Kluczowe osoby posiadajà bogate doÊwiadczenie w obszarze restrukturyzacji i zarzàdzania spó∏kami, rynku kapita∏owego oraz transakcji sprzeda˝y spó∏ek. W du˝ej cz´Êci
doÊwiadczenia te zosta∏y nabyte w ramach dzia∏alnoÊci Pekao Fundusz Kapita∏owy Sp. z o.o.
r Udzia∏owcem i wspó∏pracownikiem AVALLONU jest adwokat — Agata Sobieszek–Krzywicka, której kancelaria posiada bogate doÊwiadczenia w obs∏udze prawnej transakcji
kapita∏owych oraz funduszy inwestycyjnych.
pracy posiadamy dost´p do najnowszych informacji dotyczàcych realizacji projektów wykupów mened˝erskich
w Europie Zachodniej;
r W zakresie aran˝acji finansowania AVALLON wspó∏pracuje
z funduszami private equity oraz departamentami bankowoÊci inwestycyjnej najwi´kszych banków w Polsce;
r Wspólnicy AVALLON sà cz∏onkami Klubu MBI&MBO, utworzonego przez Dresdner Kleinwort Capital oraz Pedersen&Partners, b´dàcym aktywnym forum wymiany doÊwiadczeƒ na temat polskiego rynku wykupów mened˝erskich.
Serwis internetowy:
Projekty:
AVALLON pracowa∏ nad szeregiem projektów w obszarze wykupów, obejmujàcych ró˝ne bran˝e i struktury w∏asnoÊciowe. Do
koƒca 2003 r. szeÊç projektów, w których rol´ doradcy pe∏ni∏
AVALLON, zosta∏o zakoƒczonych sukcesem. Nale˝à do nich:
W ramach promowania rynku wykupów mened˝erskich
w Polsce, AVALLON uruchomi∏ w styczniu 2003 roku internetowy serwis informacyjny poÊwi´cony tej tematyce.
www.mbo.pl
Jest to specjalistyczny wortal finansowy, w którym mo˝na
znaleêç informacje na temat wykupów, zapoznaç si´ z opiniami ich uczestników, czy te˝ dost´pnymi informacjami o przeprowadzonych transakcjach.
Koronki S.A.
Organika AZOT S.A.
Belos S.A.
Konferencje i prezentacje:
AVALLON uczestniczy∏ w konferencjach zwiàzanych z tematykà wykupów (min. organizowanych przez Fundacj´ Rozwoju RachunkowoÊci), jak równie˝ organizowa∏ prezentacje
dla osób zainteresowanych tà tematykà (min. dla absolwentów MBA Wy˝szej Szko∏y Przedsi´biorczoÊci i Zarzàdzania
FPM S.A.
KPPD S.A.
Miflex S.A.
Ka˝da z powy˝szych spó∏ek jest liderem lub znaczàcym
podmiotem w swojej bran˝y. We wszystkich przypadkach,
ka˝dy z pracowników spó∏ki mia∏ szans´ uczestniczyç w projekcie jej wykupu. Najwi´ksza spó∏ka — KPPD S.A., posiada∏a roczny obrót na poziomie 150 mln PLN, a w jej wykupie
uczestniczy∏o ponad 850 osób na 1100 zatrudnionych. Aktu-
NASZ RYNEK KAPITA¸OWY
im. L. Koêmiƒskiego w Warszawie).
Poczàwszy od 2003 r. corocznie w ¸odzi AVALLON organizuje konferencj´, poÊwi´conà podsumowaniu sytuacji na rynku wykupów mened˝erskich w roku minionym. W marcu 2004
r. b´dzie mia∏a miejsce II edycja konferencji pt. „Wykupy mened˝erskie (MBO, LBO...) w Polsce w roku 2003” (szczegó∏y
— www.mbo.pl/konferencja).
9
nr 2 (158), luty 2004
KONFERENCJA
II Konferencja
„WYKUPY MENED˚ERSKIE (MBO, LBO...) W POLSCE W ROKU 2003”
¸ódê, 11–12 marca 2004 r.
Wykupy mened˝erskie stanowià jeden z najciekawszych
obszarów rynku kapita∏owego. AVALLON Sp. z o.o.,
pierwszy w Polsce specjalistyczny podmiot dzia∏ajàcy w obszarze wykupów mened˝erskich wraz z Wy˝szà Szko∏à Humanistyczno – Ekonomicznà w ¸odzi, zapraszajà na corocznà konferencj´ (II edycja) poÊwi´conà tej tematyce.
Konferencja stworzy okazj´ dla wszystkich mened˝erów
rozwa˝ajàcych realizacj´ transakcji wykupu, do zapoznania
si´ z doÊwiadczeniami osób, które w tego typu przedsi´wzi´ciach uczestniczy∏y, zarówno po stronie nabywajàcych,
jak i sprzedajàcych czy finansujàcych.
Ubieg∏oroczna konferencja, zorganizowana w 13–14 lutego 2003 r. i podsumowujàca wydarzenia na rynku wykupów w roku 2002, okaza∏a si´ du˝ym wydarzeniem. AVALLON i WSHE goÊcili ponad 150 przedstawicieli przedsi´biorstw paƒstwowych, spó∏ek, banków, funduszy inwestycyjnych, domów maklerskich oraz instytucji naukowych zainteresowanych rynkiem wykupów. Tematem wiodàcym
I Konferencji, oprócz podsumowania wydarzeƒ w roku
2002, by∏a kwestia przebiegu i konstrukcji transakcji MBO
oraz sposobów ich finansowania.
Idea Konferencji
r Podsumowanie sytuacji w 2003 r. w obszarze wykupów
mened˝erskich i pracowniczych;
r Przekazanie uczestnikom wiedzy na temat praktycznych
aspektów mo˝liwoÊci realizacji wykupów.
r drugim dniu Konferencji prezentowane b´dà warsztaty
robocze poÊwi´cone relacjom pomi´dzy grupà mened˝erskà a partnerem kapita∏owym. W warsztatach wezmà udzia∏ przedstawiciele czo∏owych funduszy private
equity/venture capital dzia∏ajàcych w Polsce;
r Spotkanie i prezentacja podmiotów dzia∏ajàcych w obszarze wykupów (banki, fundusze inwestycyjne, domy
maklerski, doradcy, zarzàdy spó∏ek);
r Wymiana doÊwiadczeƒ wÊród podmiotów uczestniczàcych na rynku wykupów.
Konferencja jest najwi´kszym wydarzeniem na
rynku wykupów mened˝erskich
i mened˝ersko–pracowniczych w Polsce.
Pragniemy promowaç zarówno aktywne zarzàdy
i przejrzyste procesy wykupów, jak równie˝
„tworzenie polskiego kapita∏u”.
Patronaty
Honorowy patronat nad tegorocznà Konferencjà objà∏:
Marsza∏ek Województwa ¸ódzkiego
Pan Mieczys∏aw Teodorczyk
zaÊ patronami medialnymi sà:
RZECZPOSPOLITA, Gazeta Gie∏dy PARKIET
oraz miesi´cznik Nasz Rynek Kapita∏owy.
Szczegó∏owe informacje na temat Konferencji dost´pne
sà w nowym wortalu finansowym poÊwi´conym wykupom
mened˝erskim — www.mbo.pl/konferencja.
10
Program Konferencji
DZIE¡ 1 — 11 marca 2004 r.
09:30 — 10:00
Recepcja
I. WPROWADZENIE (10:00 — 10:30)
Powitanie
Makary K. Stasiak — Kanclerz, Wy˝sza Szko∏a Humanistyczno–Ekonomiczna w ¸odzi
Tomasz Stamirowski — Prezes Zarzàdu, AVALLON
Sp. z o.o.
Kluczowe wydarzenia na rynku wykupów w roku 2003
w Polsce
r Zagadnienia konferencji
r Otoczenie realizacji wykupów w roku 2003
r Wydarzenia rynkowe
r Rok wyjàtkowej szansy, czy poczàtek wzrostu iloÊci
transakcji MBO?
Prowadzenie: Tomasz Stamirowski
II. ARAN˚ACJA FINANSOWANIA BANKOWEGO
(10:30 — 12:00)
Skala finansowania wykupów przez banki
r Prezentacja wyników ankiety o transakcjach MBO
wÊród najwi´kszych banków w Polsce
r PodejÊcie oddzia∏u a podejÊcie centrali do finansowania transakcji MBO
r Alternatywy dla finansowania bankowego
Prowadzenie: Micha∏ Zawisza — Wiceprezes Zarzàdu,
AVALLON Sp. z o.o.
PodejÊcie banku do projektu wykupu mened˝erskiego
r Finansowanie wykupów przez Bank Zachodni WBK SA
r Kluczowe elementy przebiegu wspó∏pracy
r Przyczyny braku akceptacji finansowania projektu
r Jak pozyskaç finansowanie bankowe? — rady
Prowadzenie: Albin Paw∏owski — Dyrektor, Departament Rynków Kapita∏owych, Bank Zachodni WBK S.A.
Panel dyskusyjny — Pozyskanie finansowania bankowego
r Czy pozyskanie finansowania w roku 2004 b´dzie ∏atwiejsze?
r Czy wzrasta poziom wiedzy w bankach o transakcjach
wykupowych?
r Czy wejÊcie Polski do UE spowoduje wzrost mo˝liwoÊci finansowania transakcji MBO?
Uczestnicy:
Tomasz Dàbrowski — Zast´pca Dyrektora, Departament
Operacji Kapita∏owych, Raiffeisen Bank Polska S.A.,
Monika Karolak — Zast´pca Dyrektora, Departament
Finansowania Strukturalnego, Bank BPH PBK S.A.,
Alexander Neuber — Dyrektor Departamentu Inwestycji
Kapita∏owych, Pekao S.A.,
Roman Rynio — Zast´pca Dyrektora, Departament Finansowania Projektów, BRE Bank S.A.,
Ilona Wo∏yniec — Dyrektor, Departament Finansowania
Projektów Inwestycyjnych, PKO BP S.A.
12:00 — 12:15
Przerwa
NASZ RYNEK KAPITA¸OWY
nr 2 (158), luty 2004
KONFERENCJA
III. ASPEKTY PRAWNE — KIEDY WYKUPY
TWORZÑ PROBLEMY (12:15 — 13:30)
Obszary potencjalnych problemów
r Czy otoczenie prawne jest przyjazne dla wykupów?
r Rafy prawne przy wykupach?
r Wp∏yw zmian w KSH — u∏atwienie czy komplikacja?
Prowadzenie: Wies∏aw OleÊ — Partner, OleÊ&Rodzynkiewicz Kancelaria Prawna
Przyk∏ady problemów przy realizacji wykupów
r Umorzenie akcji — przyczyny kontrowersji (Stomil
Sanok S.A.)
r Gdzie tkwi problem? (Hydrobudowa Âlàsk S.A.)
Prowadzenie: Maciej Kotlicki — Starszy Prawnik, GESSEL Kancelaria Prawna
Panel dyskusyjny — Problemy prawne przy realizacji
wykupów
r Czy mo˝na uniknàç problemów prawnych?
Uczestnicy:
Arkadiusz Michaliszyn — Doradca Podatkowy,
CMS Cameron McKenna,
Agata Sobieszek–Krzywicka — Adwokat,
Kancelaria Prawna Agaty Sobieszek–Krzywickiej
Dariusz Witkowski — Dyrektor, Departament Spó∏ek
Publicznych i Finansów KPWiG
13:30 — 14:15
Przerwa obiadowa
IV. PROFIL MENED˚ERA REALIZUJÑCEGO
WYKUP (14:15 — 15.45)
Kto realizuje w Polsce wykupy?
r Prezentacja klubu MBO
r Profil mened˝erów realizujàcych wykupy
r Czy ka˝dy mo˝e realizowaç MBO?
Prowadzenie: Krzysztof Dàbrowski — Researcher, Pedersen&Partners
Rynek wykupów w Europie Zachodniej
r Wykupy w Europie Zachodniej — prezentacja rynku
w roku 2003
r Kluczowe czynniki rozwoju rynku „Private equity”
w Europie Zachodniej
r Profil mened˝erów realizujàcych wykupy
Prowadzenie: Andrew Burrows — Dyrektor, Centrum
Badaƒ MBO Nottingham
15:15 — 15:30
Przerwa
V. TRANSAKCJE WYKUPOWE W ROKU 2003
(15:30 — 17.25)
Realizacja wykupów mened˝erskich w Polsce w roku 2003
r Specyfika i struktura wykupu w zale˝noÊci od sprzedajàcego
– instytucje finansowe — czy koniec programu NFI
sprzyja wykupom?
– Skarb Paƒstwa — czy prywatyzacje stwarzajà szanse
dla realizacji wykupów?
– rynek publiczny — prze∏om w realizacji transakcji
MBO
– inne obszary:
q holdingi — czy restrukturyzacje holdingów sà
rzeczywistym êród∏em MBO?
NASZ RYNEK KAPITA¸OWY
q w∏aÊciciele prywatni — czy ∏atwo oddajà w∏adz´ innym?
r Informacja o dost´pnych transakcjach
Prowadzenie: Tomasz Stamirowski, Robert Wi´c∏awski
— AVALLON Sp. z o.o.
Panel dyskusyjny — Spojrzenie na rynek wykupów
w Polsce w roku 2003 z ró˝nych perspektyw
Uczestnicy:
Longin Graczkowski — Prezes Zarzàdu, Koszaliƒskie
Przedsi´biorstwo Przemys∏u Drzewnego S.A.
Pawe∏ Jagie∏∏o — Cz∏onek Zarzàd, Jagie∏∏o, Wr´biak
i Wspólnicy Sp. z o.o.
Stanis∏aw Knaflewski — Partner, Enterprise Investors
Tadeusz Nowicki — Prezes Zarzàdu, Ergis S.A.
Urszula Pa∏aszek — Dyrektor, Departament Instytucji
Finansowych, Ministerstwo Skarbu Paƒstwa
Ireneusz Sitarski — Cz∏onek Zarzàdu, Impexmetal S.A.
VI. PODSUMOWANIE (17:25 — 17:30)
Podsumowanie
Micha∏ Zawisza — Wiceprezes Zarzàdu,
AVALLON Sp. z o.o.
17:30 — 18:30
od 20:00
Uroczysty koktajl w patio WSHE
Spotkanie wieczorne w ¸ódzkim Klubie
Biznesu (ul. Piotrkowska 85)
Dla uczestników Konferencji jest zarezerwowany ¸ódzki
Klub Biznesu dla spotkaƒ w „mniej oficjalnej atmosferze”
DZIE¡ 2 — 12 marca 2004 r.
I. PRAKTYCZNE ASPEKTY POZYSKANIA FINANSOWANIA (9:15 — 14:00)
09:15 — 14:15
Wspó∏praca z funduszem Venture Capital oraz inwestorem bran˝owym
r Studium przypadków wraz z komentarzem przedstawicieli podmiotów finansujàcych.
Prowadzenie: Tomasz Stamirowski, Robert Wi´c∏awski,
Micha∏ Zawisza — AVALLON Sp. z o.o.
Zaproszeni goÊcie:
Andrzej Bartos — Partner, Dresdner Kleinwort Capital
Robert Bo˝yk — Partner, AIB WBK Fund Management
Sp. z o.o.
Piotr Kalaman — Dyrektor Generalny, Caresbac Polska S.A.
Stanis∏aw Knaflewski — Partner, Enterprise Investors
Jacek Korpa∏a — Partner, DGB Eastern Europe II
Piotr Misztal — Partner, Riverside
Gabriel Osiewa∏a — Dyrektor Finansowy, Instytut Post´powania Twórczego Sp. z o.o.
Przemek Szczepaƒski — Investment Director, Mezzanine Management (Poland) Sp. z o.o.
09:15 — 10:30
Rozpocz´cie prac nad wykupem
10:30 — 10:45
Przerwa
10:45 — 12:15
Pozyskanie partnera kapita∏owego
12:15 — 12:30
Przerwa
12:30 — 14:00
Wspó∏praca w okresie inwestycji i wyjÊcie partnera kapita∏owego z inwestycji
od 14:00
Obiad
11