Celem badania - Partnerski System Zarządzania Zmianą

Badania społeczne ilościowe realizowane na
obszarze Puszczy Knyszyńskiej
Celem badania było określenie specyfiki obszaru
oraz ocen warunków życia i gospodarowania.
Wyniki tych badań pozwoliły
na przeanalizowanie procesów i determinant
wpływających na zmianę struktury gospodarczej
obszarów funkcjonalnych Puszczy Knyszyńskiej.
Obszar badań:
Puszcza Knyszyńska (powiaty: sokólski, białostocki, m. Białystok)
Metodyka badań: bezpośrednie badanie telefoniczne wykonywane przez ankieterów
Zalety badania telefonicznego:
1. Bardzo skracają czas badania i uzyskiwania informacji
2. Pozwalają prowadzić badania na dużym obszarze terenu
3. Są tańsze niż wywiady kwestionariuszowe
4. Ankieterzy są bardzo dobrze kontrolowani
5. Wywiad telefoniczny jest techniką lepszą, gdy dotyczy on spraw, w których
obowiązują bardzo silne normy społeczne – gdy istnieje silna presja społeczna do
udzielania odpowiedzi zgodnych z „oficjalnie” działającymi normami
6. Poczucie anonimowości
Praca ankieterów
Ankieterzy pracowali pod nadzorem tzw. superwizora.
Zapewniło
to
większą
standaryzację
wywiadu/badań.
Każdy z ankieterów otrzymał przygotowaną „Metodologię badań”
oraz odbył przeszkolenie. Każdy z ankieterów otrzymał telefon
komórkowy, przy pomocy którego wykonywał badania telefoniczne
(rozmowy z respondentami). Dla każdego z respondentów
wypełniona została przez ankietera oddzielna ankieta.
Forma realizacji badania
narzędziem badawczym była ankieta, zawierająca 7 pytań, w tym:
- pytania tak/nie (3 pytania)
- pytania ze skalą (2 pytania)
- pytania otwarte (2 pytania)
Wielkość próby
300 osób (mieszkańcy powiatów: sokólski, białostocki, miasto Białystok)
Ilość badań
1 (wykonane jeden raz, bez powtórzeń)
Dobór próby: dobór losowy
(brak powtórzeń – każdy respondent wziął udział w badaniu tylko jeden
raz)
Zaletą doboru losowego jest fakt, iż przy przenoszeniu wniosków z próby
(300 respondentów) na populację jesteśmy w stanie oszacować wynik
prawdziwy (taki, który uzyskać można jedynie przeprowadzając badania
na całej populacji).
Warunek dokładności: dobór próby nie może zawierać jednostek nie
istniejących, bądź też nie należących do populacji
Źródło numerów telefonów
numery telefonów stacjonarnych losowane były
z ogólnodostępnych książek telefonicznych
Zagrożenia
Jednym za zagrożeń, które mogły pojawić się podczas badania
były różnice wiedzy potocznej i wiedzy naukowej.
Różnice te w skrócie ukazuje tabela poniżej:
WIEDZA POTOCZNA
WIEDZA NAUKOWA
- wiedza zindywidualizowana
- subiektywna
- zależna od doświadczeń życiowych
- jednolita
- systematyczna
- ma charakter konkretny i praktyczny
- ludzie posługują się nią w życiu społecznym
- zawiera (na ogół) sądy jednostkowe i
uogólnienia stosowane do określonych sytuacji
- ma charakter abstrakcyjny
- odnosi się do zbiorów ludzi i mają
charakter generalizacji historycznych lub
praw naukowych
– wiedza potoczna operuje językiem potocznym
- jest to język mało precyzyjny
(niejednoznaczny)
- język nauki jest wolny od ocen
- nie jest wolny od ocen
- posiada komponenty emocjonalne
WIEDZA POTOCZNA
- nie jest systematyczna.
- wiedza pełna wewnętrznych sprzeczności
- mało spójna, a w związku z tym sądy jej są
wewnętrznie sprzeczne i niespójne
- respondent nie troszczy się o jej uzasadnienie
(wiedza działa na zasadzie pewnej oczywistości)
- jest to produkt doświadczeń respondenta, życia i
życia jego bliskich
WIEDZA NAUKOWA
- cechą nauki jest systematyczność jej
wiedzy
- jest uporządkowana
- w sposób świadomy dąży do eliminacji
sprzeczności
-empiryczne uzasadnienia sądów są sprawą
zasadniczą
- procedura badawcza jawna
- określony stopień pewności i generalizacji
sądów
Czynniki ujemnie wpływające na odpowiedzi respondenta
1. Nowa sytuacja społeczna lub do tej pory nieznana dla respondenta
2. Drażliwa tematyka wywiadu
3. Osoby w czasie rozmowy (wywiadu telefonicznego) mogą nie lubić
„wysilać się na odpowiedź”
4. Respondenci mogą podejrzewać, że udzielenie wywiadu może mieć dla
nich negatywne konsekwencje
5. Zasłanianie się, że nie jest się kompetentnym w danym temacie
6. Ankieter może być traktowany jako osoba zdolna nas potępić, pomyśleć
coś złego
7. Respondent chce się pokazać z jak najlepszej strony
Czynniki dodatnio wpływające na odpowiedzi respondenta
1. Ciekawość poznawcza
2. Ciekawość danego tematu
3. Chęć udzielenia „pomocy” badaczowi
4. Szansa na własną ekspresję
5. Traktowanie wywiadu jako wyróżnienie własnej osoby
6. Poczucie anonimowości
Scenariusz badania:
każdy z ankieterów otrzymał odpowiednio
przygotowany scenariusz badania,
który zawierał dokładne informacje
m.in. o celu badania, sposobie kontaktu
z respondentami, sposobie kontaktu
z superwizorem, regulamin zachowań, itd.
Uwagi związane z przeprowadzeniem wywiadu telefonicznego:
1. Więcej odmów, niż przy standardowych wywiadach kwestionariuszowych
2. Przyjęło się, iż w Polsce rozmowy przez telefon stacjonarny są najczęściej rozmowami
prywatnymi
3. Przez telefon ankieter ma utrudnione zadanie uwiarygodnienia się
4. Przez telefon nigdy nie należy pytać respondenta o zgodę – od razu przystępuje się
do zadawania pytań
5. Nigdy nie ma pewności, że wywiad zostanie doprowadzony do końca
6. Wywiad telefoniczny stawia duże wymagania ankieterowi, który działa pod presją czasu i
musi być w stałej gotowości
7. Wywiad telefoniczny musi mieć swoją dynamikę – respondenci wolą z reguły szybkie
odczytywanie pytań
8. Problem efektu pierwszeństwa respondenci mają tendencję do udzielania odpowiedzi
z pierwszych miejsc
Zasady wykorzystane do budowania kwestionariusza
1.Formuła pytań musi być krótka i treściwa
2.Ważna jest kolejność zadawania pytań – pierwsze pytanie musi
korespondować z formułą badania
3.Blok pytań nie może zawierać więcej niż 8 pytań
4.Blok
tematyczny
zaczyna
się
od
pytań
ogólnych,
potem przechodzi się do pytań szczegółowych
5.Pytania początkowe są pytaniami trudniejszymi – wymagają więcej
wysiłku, na końcu wywiadu należy umieścić pytania łatwe
Wykonując badanie telefoniczne należy pamiętać,
że wiarygodny respondent to taki, który:
1. Usłyszał dobrze zadane pytanie
2. Zrozumiał pytanie zgodnie z sensem nadanym mu przez ankietera
3. Chciał i był w stanie ze względu na swoje aktualne nastawienie
i intelektualne możliwości dojść do przekonania zgodnego
z rzeczywistością
4. Chciał swoje przekonanie przekazać ankieterowi bez zniekształceń
5. Odpowiada na pytania w kwestionariuszu, które dotyczą faktów, które
respondent sobie uświadamia
Scenariusz społecznych badań ilościowych
na obszarze Puszczy Knyszyńskiej
realizowanych w ramach projektu pt.
„Partnerski System Zarządzania Zmianą
Gospodarczą na Obszarach Natura 2000”
Wprowadzenie:
1. Każdy z ankieterów otrzymał „Metodologię badań”
oraz odbył przeszkolenie z zakresu wykonywania badań
2. Każdy z ankieterów otrzymał listę losowo wybranych
numerów telefonów stacjonarnych potencjalnych
respondentów
3. Każdy z ankieterów otrzymał telefon komórkowy, z którego
wykonywał badania telefoniczne (rozmowy z respondentami)
Przygotowanie do badania:
1. Przygotowano wygodne, pozbawione szumów
komunikacyjnych pomieszczenie,
w którym ankieter przeprowadzał badanie telefoniczne
2. Przygotowano listę numerów oraz odpowiednią ilości
powielonych kwestionariuszy (ankiet)
3. Dla każdego z respondentów wypełniona została
przez ankietera oddzielna ankieta.
Pytania przygotowane zostały prostym językiem,
który bez dodatkowych wyjaśnień był zrozumiały
podczas wywiadu telefonicznego.
Do zadawania pytań (zgodnie ze „Scenariuszem”)
ankieter przechodził płynnie, bez pytania się o możliwość
przeprowadzenia ankiety. Pozwalało to na uniknięcie
bardzo dużego procentu niechęci do udziału w ankiecie.
Pytania ułożone zostały „od najbardziej ogólnych
do najbardziej szczegółowych”
Wyniki badań
Najczęściej wymieniane źródła informacji
Korzystne zjawiska najczęściej wymieniane
przez badanych:
rozwój turystyki i agroturystyki (pojawienie się turystów);
pojawienie się ośrodków rekreacyjnych;
poprawa wyglądu okolicy;
powstanie nowych osiedli;
budowa kanalizacji, remonty dróg;
zastosowanie kolektorów słonecznych;
dużo zieleni;
segregacja śmieci, czyste powietrze;
powstanie drobnych zakładów.
Niekorzystne zjawiska najczęściej wymieniane
przez respondentów:
brak pracy;
wysypisko śmieci; żwirownie;
brak obwodnicy i nowych dróg;
ograniczony wstęp do lasów; zła gospodarka leśna;
dzikie zwierzęta niszczące uprawy;
blokowanie rozwoju rolnictwa; zakaz wypasu bydła; zarośnięte
łąki; brak kanalizacji;
upadek firm; problem z pozwoleniami na budowę;
zaśmiecone ulice i lasy; droższa, choć gorszej jakości woda;
ekrany przy drogach.
Respondenci zapytani o to,
czy chcieliby coś dodać do swoich
wypowiedzi
w 91% nie miało nic do dodania.
Najczęstsze wypowiedzi pozostałych 9%:
„Ta NATURA to nic dobrego”;
„Chciałbym, żeby zwrócono uwagę na niekorzystne działanie
wysypiska”;
„Władze nie przestrzegają przepisów N2000”;
„Nieprzemyślany program”;
„Nic nie wiem o programie”;
„Chciałbym, żeby pojawił się jakiś inwestor i nowe miejsca pracy”;
„Chciałabym by powstał klub rolnika, zajęcia dla ludzi na
emeryturze, kluby kulturalne”;
„Nie można korzystać z przyrody”;
„Nie można budować lepszych dróg”
Pytania, dyskusja…
Dziękuję za uwagę,
Anna Moczulewska
Vision PR
[email protected]