Egzamin do gimnazjum - część humanistyczna 2013

EGZAMIN WSTĘPNY Z PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH
do Gimnazjum nr 2 Przymierza Rodzin
20 kwietnia 2013
Imię i nazwisko………………………………………………..
dysleksja
Witaj!
Uważnie przeczytaj cały tekst, najlepiej dwa razy. Jeśli trzeba, wracaj do
niego. Postaraj się udzielać wyczerpujących odpowiedzi.
Komisji egzaminacyjnej oddaj wypełniony i sprawdzony przez siebie arkusz.
Na pracę masz 60 minut.
Życzymy twórczych pomysłów! Powodzenia!
CZĘŚĆ I
CZYTANIE ZE ZROZUMIENIEM
Dawnymi czasy żył król Midas. Miał on skarby niezliczone w podziemiach swego
pałacu.
Codziennie rano i wieczorem król Midas oglądał swoje bogactwo i myślał tylko o tym,
jak by je powiększyć. A głodni poddani na próżno stukali do wrót pałacu swego
władcy.
Wtedy postanowił Dionizos ukarać jego chciwość.
Był zmierzch. Król Midas otwierał właśnie ciężkimi kluczami żelazne podwoje swego
skarbca.
Nagle ujrzał przed sobą korowód boginek leśnych, menad, sylenów i satyrów,
uwieńczonych liśćmi winogradu.
Był to orszak Dionizosa.
- Midasie, królu, od dziś każde twe życzenie się spełni! – rzekł bóg. – Powiedz tylko,
czego pragniesz.
Uradowany król bez namysłu odrzekł: - Spraw, wielki Dionizosie, synu Dzeusa
Gromowładcy, by wszystko, czegokolwiek się dotknę zamieniło się w złoto.
- Niech się stanie twoja wola, Midasie – powiedział bóg i zniknął wraz ze swoim
orszakiem.
Od tej chwili wszystko na drodze Midasa, i posadzka pod stopami, i szaty królewskie,
i łoże, i ściany, których się dotykał – wszystko stawało się złotem.
Król nie posiadał się z radości i wydawało mu się, że jest najszczęśliwszym z
władców świata. Złoto, złoto, gdzie tylko rzucił okiem. Długo błądził Midas po
komnatach swego pałacu nie mogąc nacieszyć się żółtym blaskiem kruszcu.
Wreszcie zmęczony poczuł głód. Lecz biada! Gdy tylko dotknął potrawy - twardniały
w bryłę zimnego złota. Nawet wino płynąc z amfory zastygało w złocistą strugę. I
konał z głodu przy stole biesiadnym król Midas na stosach skarbów. Oszalały począł
uciekać od widoku złota, które się stało jego przekleństwem. Ostatkiem sił wpadł do
świątyni Dionizosa, rzucił się do stóp ołtarza i zaklinał boga, aby ulitował się nad nim.
- Dionizosie, umieram, zmiłuj się nade mną!
Wtedy bóg powiedział do króla:
- Midasie, żądny złota, spotkała cię zasłużona kara. Lecz tym razem jeszcze ci
przebaczę.
I uwolnił króla od kary, którą Midas sam sobie naznaczył. Upłynęło niewiele czasu.
Król Midas przechadzał się w zielonych gajach Arkadii. W świętym gaju stała biała
1
świątynia boga Apollina. Wtem zastąpił bóg drogę Midasowi uderzając w struny
harfy, a las wtórował cudownej melodii. Lecz Midas nie zatrzymał się nawet, aby
posłuchać czarodziejskich dźwięków, zajęty obliczaniem swych skarbów. Rozgniewał
się Apollo i rzekł:
- Nie dla twoich oślich uszu, Midasie, głupi skąpcze, moje pieśni.
I o dziwo! Nagle na głowie króla wyrosły długie, ośle uszy. Przerażenie ogarnęło
Midasa. Chciał ukryć swą hańbę, lecz nadaremnie błagał bogów, by sobie z niego nie
czynili igraszki ku pośmiewisku poddanych. Zaszył się więc w głębokie lasy, lecz
zwinne wiewiórki, zielone drzewa, a nawet zwykłe wodne szuwary szeptały ze
śmiechem:
- Król Midas ma ośle uszy! Król Midas ma ośle uszy!
Ptaki, wiatry, obłoki na niebie dowiedziały się też o tajemnicy, aż wieść rozeszła się
po całym kraju – „Król Midas ma ośle uszy!”.
Tak bogowie ukarali bogatego króla Midasa, który ponad wszystko na świecie
ukochał złoto i nieczuły był na piękno muzyki.
Król Midas [w:] Wanda Markowska, Mity Greków i Rzymian, Iskry, Warszawa 1968, str. 321-322
1. Dlaczego twoim zdaniem chciwość Midasa zdenerwowała akurat
Dionizosa, a nie innego boga?
0-3 p.
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
2. Dlaczego Dionizos wymyślił jako karę dla Midasa spełnienie jego
życzenia?
0-2 p.
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
3.
A.
B.
C.
Osioł jest symbolem
stanowczości
braku słuchu muzycznego
głupoty
0-1 p.
D. nieposłuszeństwa
2
4. Na ilustracjach przedstawiono postaci z orszaku Dionizosa. Na ich
podstawie spróbuj przypisać im po dwie cechy, jakie twoim zdaniem
posiadały.
0 - 4 p.
boginka leśna
satyr
menada
sylen
CZĘŚĆ II
W KRĘGU TEKSTU
5. Które z terminów pasują do wymienionych w poprzednim zadaniu
bohaterów? Podkreśl je.
0- 1 p.
Fikcyjny, historyczny, realistyczny, fantastyczny, współczesny
3
6. Stwórz encyklopedyczne hasło dotyczące Apolla:
0- 4 p.
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
................................................................................................................................
7. Ułóż jak najwięcej frazeologizmów lub przysłów z podanych wyrazów.
Możesz dodawać słowa nowe i powtarzać podane. Wyjaśnij ich znaczenie.
0- 6 p.
BRUDNY
OBRACAĆ
PRAĆ
ŚMIESZNY
SPAĆ
PIENIĄDZ
ZARABIAĆ
SZCZĘŚCIE
WYRZUCAĆ
CZAS
ŚMIERDZIEĆ
BŁOTO
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
4
CZĘŚĆ III
NAUKA O JĘZYKU
8. Przeredaguj poniższe zdania, zachowując ich sens –podkreślone fragmenty
zastąp bliskoznacznymi sformułowaniami. Jeśli trzeba przeredaguj całe zdanie.
0- 3 p.
A. Król nie posiadał się z radości.
………………………………………...........................................................................
B. Ujrzał korowód boginek leśnych uwieńczonych liśćmi winogradu.
……………………………………………....................................................................
C. I konał z głodu przy stole biesiadnym.
…………………………………………….....................................................................
D. A las wtórował cudownej melodii.
……………………………………………....................................................................
E. Błagał, by sobie nie czynili z niego igraszki.
……………………………………………...................................................................
F. Król Midas przechadzał się w zielonych gajach Arkadii.
.................................................................................................................................
9. W poniższym zdaniu zastosowano dwie ważne zasady interpunkcyjne.
Napisz, jakie.
0- 2 p.
Od tej chwili wszystko na drodze Midasa, i posadzka pod stopami, i szaty
królewskie, i łoże, i ściany, których się dotykał – wszystko stawało się złotem.
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
10. Z przytoczonego powyżej zdania wypisz:
0- 3 p.
rzeczowniki…………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………….
przyimki…………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………
czasowniki…………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
5
11. Jakie to zdanie? Przedstaw to zdanie graficznie, nazwij jego części.
0-4p
Miał on skarby niezliczone w podziemiach swego pałacu.
Jest to zdanie………………………………………………………………., ponieważ
……………………………………………………………………………………………..
12. Przeczytaj poniższe zdanie.
0- 1 p.
Zwinne wiewiórki, zielone drzewa, wodne szuwary szeptały ze śmiechem.
Podkreślone wyrazy to:
A. wyrazy rozśmieszające
B. wyrazy ośmieszające Midasa
C. epitety
D. wyrazy dźwiękonaśladowcze
13. Kiedy wodne szuwary szepcą ze śmiechem, to mamy do czynienia z:
0- 1 p.
A. metaforą
B. porównaniem
C. koloryzowaniem
D. wyolbrzymieniem
14. Popraw błędy w zdaniach.
0- 3 p.
Tą opowieść o Midasie znam od dzieciństwa.
............................................................................................................................
Chodząc po lesie, doszedł go śmiech wiewiórek.
..............................................................................................................................
Wrócił do tyłu, bo nie chciał spuścić z oczu swoich skarbów.
...........................................................................................................................
6
CZĘŚĆ IV
TWORZENIE WŁASNEGO TEKSTU
15. Napisz realistyczne opowiadanie ilustrujące jeden z frazeologizmów z
polecenia 7. Pamiętaj o stworzeniu ciekawej akcji. Scharakteryzuj swojego
bohatera, opisz miejsca i postaci, ułóż dialogi. Stosuj konsekwentną narrację.
0 – 12 p.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
7
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
8
Brudnopis
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
9