Pobierz - Diecezja Opolska

NUMER 12
GRUDZIEŃ 2009 ROCZNIK LXIV
STOLICA APOSTOLSKA
86.
ORĘDZIE BOŻONARODZENIOWE „URBI ET ORBI” 2009
OJCA ŚWIĘTEGO BENEDYKTA XVI
W Betlejem znajdujemy naszą nadzieję
Drodzy bracia i siostry w Rzymie i na całym świecie, i wy wszyscy,
umiłowani przez Pana!
„Lux fulgebit hodie super nos, quia natus est nobis Dominus – Światło
zabłysło dzisiaj nad nami, bo Chrystus nam się narodził” (Mszał Rzymski, Narodzenie Pańskie, Msza św. o świcie, antyfona na wejście).
Liturgia Mszy św. o świcie przypomniała nam, że noc już minęła
i nastał dzień; światło płynące z betlejemskiej groty jaśnieje nad nami.
609
Jednakże Biblia i liturgia nie mówią o świetle dziennym, ale o innym
świetle, szczególnym, idącym i nakierowanym ku „nam”, owym „nam”,
którym „narodziło się” Dziecię Betlejemskie. Owo „my” to Kościół,
wielka powszechna rodzina wierzących w Chrystusa, którzy z nadzieją
oczekiwali nowych narodzin Zbawiciela, a dziś świętują jako tajemnicę
to wciąż aktualne wydarzenie.
Na początku, przy żłóbku betlejemskim, owo „my” było niemal niewidoczne dla ludzkich oczu. Jak czytamy w Ewangelii według św. Łukasza, obejmowało ono Maryję i Józefa oraz nielicznych prostych pasterzy,
którym aniołowie powiedzieli, by poszli do groty. Światło pierwszego Bożego Narodzenia było niczym ogień rozpalony w nocy. Wszystko wokół
pogrążone było w ciemnościach, a grotę rozświetlała prawdziwa światłość, która „oświeca każdego człowieka” (J 1, 9). A wszystko to dzieje
się w prostocie i w ukryciu, tak jak Bóg działa w całej historii zbawienia. Bóg zapala światła w określonych miejscach, aby ich blask rozchodził się daleko. Prawda i Miłość, które są Jego istotą, zaczynają jaśnieć
tam, gdzie światło zostaje przyjęte, i rozprzestrzeniają się koncentrycznymi kręgami, niemal przez kontakt, w sercach i umysłach tych, którzy
otwierając się dobrowolnie na ich blask, sami stają się źródłami światła. Jest to historia Kościoła, który rozpoczyna swoją wędrówkę w ubogiej grocie w Betlejem i na przestrzeni wieków staje się ludem i źródłem
światła dla ludzkości. Poprzez tych, którzy idą na spotkanie z Dzieciątkiem, również dziś Bóg wciąż zapala ognie w nocy świata, aby ludzie
mogli rozpoznać, że Jezus jest „znakiem” Jego zbawczej i wyzwalającej obecności, i objąć owym „my” wierzącą w Chrystusa całą ludzkość.
Wszędzie tam, gdzie jest to „my”, które otwiera się na miłość Boga,
jaśnieje światło Chrystusa, również w najtrudniejszych sytuacjach. Kościół, jak Maryja Panna, daje światu Jezusa, Syna, którego Ona sama
otrzymała w darze, a który przyszedł, aby wyzwolić człowieka z niewoli grzechu. Jak Maryja, Kościół się nie lęka, bo to Dzieciątko jest jego
mocą. Nie zatrzymuje Go jednak dla siebie: daje Go wszystkim, którzy
Go szukają szczerym sercem, ubogim tego świata i uciśnionym, ofiarom przemocy i tym, którzy łakną dobra, jakim jest pokój. Również dziś
– w duchu wspólnoty i wierności człowiekowi – Kościół za pasterzami
powtarza rodzinie ludzkiej, głęboko doświadczonej przez kryzys ekonomiczny, a jeszcze bardziej moralny, boleśnie zranionej wojnami i konfliktami: „Pójdźmy do Betlejem” (Łk 2, 15), tam znajdziemy naszą nadzieję.
610
Kościół – „my” – żyje tam, gdzie narodził się Jezus, w Ziemi Świętej,
i wzywa jej mieszkańców, by odrzucili wszelką logikę przemocy i odwetu i z nowym zapałem i wielkodusznością weszli na drogę prowadzącą
do pokojowego współżycia. Kościół – „my” – jest obecny w innych krajach Bliskiego Wschodu. Jakże nie wspomnieć o bolesnej sytuacji w Iraku
i o „niewielkiej trzódce” chrześcijan, która żyje w tym regionie? Niekiedy
cierpi ona z powodu przemocy i niesprawiedliwości, ale zawsze jest gotowa włączyć się w budowanie społeczeństwa przeciwnego logice konfliktu
i odrzucenia bliźniego. Kościół – „my” – działa w Sri Lance, na Półwyspie Koreańskim i na Filipinach, jak również na innych ziemiach azjatyckich jako zaczyn pojednania i pokoju. Na kontynencie afrykańskim
nieustannie woła do Boga, błagając o położenie kresu wszelkiej przemocy w Republice Demokratycznej Konga; wzywa mieszkańców Gwinei
i Nigru do poszanowania praw każdej osoby i do dialogu; mieszkańców
Madagaskaru prosi, by przezwyciężyli wewnętrzne podziały i wzajemnie się zaakceptowali; wszystkim przypomina, że są powołani do nadziei,
pomimo dramatów, prób i trudności, które nieustannie ich nękają. W Europie i w Ameryce Północnej Kościół – „my” – nakłania do przezwyciężenia egoistycznej i stechnicyzowanej mentalności, do szerzenia dobra
wspólnego i do szanowania osób najsłabszych, poczynając od jeszcze
nie narodzonych. W Hondurasie pomaga przywrócić porządek instytucjonalny; w całej Ameryce Łacińskiej Kościół – „my” – jest czynnikiem
kształtującym tożsamość, jest pełnią prawdy i miłości, których nie może
zastąpić żadna ideologia, apeluje o poszanowanie niezbywalnych praw
każdej osoby i o jej integralny rozwój, jest zwiastunem sprawiedliwości
i braterstwa, źródłem jedności.
Kościół, wierny misji powierzonej przez jego Założyciela, solidaryzuje się ze wszystkimi, którzy cierpią z powodu klęsk żywiołowych
i ubóstwa, również w społeczeństwach bogatych. W obliczu exodusu
emigrujących ze swojej ziemi i wędrujących daleko, zmuszonych do tego przez głód, nietolerancję lub wyniszczenie środowiska, Kościół wzywa do gościnności. Jednym słowem, Kościół głosi wszędzie Ewangelię
Chrystusa, pomimo prześladowań, dyskryminacji, ataków i czasem wrogiej obojętności, które tym bardziej pozwalają mu dzielić los swego
Mistrza i Pana.
Drodzy bracia i siostry, jakże wielki to dar należeć do jednej wspólnoty, która jest dla wszystkich! Jest to komunia Przenajświętszej Trój611
cy, z której serca przyszedł na świat Emmanuel, Jezus, Bóg-z-nami.
Jak pasterze w Betlejem, pełni zdumienia i wdzięczności kontemplujmy tę tajemnicę miłości i światła! Wszystkim życzę błogosławionych
świąt!
Benedykt XVI, papież
Źródło: L’Osservatore Romano, wyd. pol. 31 (2010), nr 2, s. 10–11.
87.
HOMILIA OJCA ŚWIĘTEGO BENEDYKTA XVI
WYGŁOSZONA PODCZAS PASTERKI 25 XII 2009 R.
Betlejemscy pasterze pospieszyli nie zwlekając
Drodzy bracia i siostry!
„Dziecię nam się narodziło, Syn został nam dany” (Iz 9, 5). To, co patrząc w daleką przyszłość, Izajasz mówi Izraelowi pogrążonemu w udręce i mrokach, by dodać mu otuchy, anioł, od którego promieniuje obłok
światła, zwiastuje pasterzom jako teraźniejszość: „dziś (…) w mieście Dawida narodził się wam Zbawiciel, którym jest Mesjasz Pan” (Łk 2, 11).
Pan jest obecny. Od tej chwili Bóg jest rzeczywiście „Bogiem-z-nami”.
Już nie jest Bogiem odległym, którego daleką obecność pozwala w jakiś sposób wyczuć intuicyjnie stworzenie i świadomość. On przyszedł
na świat. Jest bliski. Zmartwychwstały Chrystus powiedział do swoich uczniów, do nas: „Oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do
skończenia świata” (Mt 28, 20). Dla was narodził się Zbawiciel: to, co
anioł oznajmił pasterzom, Bóg teraz przypomina nam za pośrednictwem
Ewangelii i jej zwiastunów. Nie możemy pozostać obojętni na tę wiadomość. Jeżeli jest prawdziwa, wszystko się zmieniło. Jeżeli jest prawdziwa, dotyczy również mnie. A zatem i ja muszę powiedzieć jak pasterze:
Oto chcę pójść do Betlejem i zobaczyć Słowo, które tam się „wydarzy612
ło”. Ewangelia nie bez powodu opowiada nam historię pasterzy. Oni
pokazują, jak należy odpowiedzieć na to przesłanie, które jest skierowane także do nas. Co zatem mówią nam ci pierwsi świadkowie wcielenia Boga?
O pasterzach powiedziane jest przede wszystkim, że czuwali i że orędzie mogło do nich dotrzeć właśnie dlatego, że nie spali. Musimy się przebudzić, aby dotarło do nas przesłanie. Musimy stać się osobami naprawdę
czuwającymi. Co to oznacza? Różnica między kimś, kto jest pogrążony
we śnie, a tym, kto nie śpi, polega przede wszystkim na tym, że śniący
jest w swoim świecie. Jego „ja” jest zamknięte w świecie snu, który jest
właśnie tylko jego światem i nie łączy go z innymi. Przebudzić się oznacza wyjść ze świata własnego „ja” i wejść we wspólną rzeczywistość,
w jedną prawdę, która łączy nas wszystkich. Konflikty na świecie, niemożność pogodzenia się jednych z drugimi wynikają stąd, że skupiamy
się na własnych interesach i opiniach, zamykamy się w naszym własnym,
prywatnym małym świecie. Egoizm, zarówno grupowy, jak i indywidualny, więzi nas w kręgu naszych interesów i pragnień, które są sprzeczne
z prawdą i dzielą nas między sobą. Ewangelia mówi: obudźcie się. Wyjdźcie na zewnątrz, by żyć w wielkiej prawdzie powszechnej, we wspólnocie jedynego Boga. Przebudzić się oznacza zatem pogłębić wrażliwość
na Boga; na bezgłośne znaki, poprzez które On pragnie nas prowadzić;
na rozliczne ślady Jego obecności. Niektórzy mówią, że są „w sprawach
religii pozbawieni słuchu”. Tak jakby zdolność postrzegania Boga była
cechą, której pewne osoby nie mają. W istocie – nasz sposób myślenia
i postępowania, mentalność współczesnego świata, nasze rozmaite doświadczenia mogą spowodować osłabienie wrażliwości na Boga, pozbawić nas owego „słuchu”. A jednak w każdej duszy jest obecne, w sposób
ukryty bądź jawny, oczekiwanie na Boga, zdolność spotkania Go. O tę
czujność, o tę umiejętność przebudzenia się na to, co istotne, chcemy się
modlić dla nas samych i dla innych, dla tych, którzy wydają się „pozbawieni owego słuchu”, a jednak żywo pragną, aby Bóg się objawił. Wielki teolog Orygenes powiedział: gdyby mnie dana była łaska widzieć tak,
jak widział Paweł, mógłbym teraz (podczas liturgii) kontemplować wielki
zastęp aniołów (por. in Lc 23, 9). Rzeczywiście, w czasie liturgii otaczają nas aniołowie Boży i święci. Sam Pan jest obecny pośród nas. Panie,
otwórz oczy naszych serc, abyśmy się stali ludźmi, którzy czuwają, i widząc, mogą przybliżać Cię również innym!
613
Powróćmy do bożonarodzeniowej Ewangelii. Opowiada nam ona, że
po wysłuchaniu słów anioła pasterze mówili do siebie: „«Pójdźmy do Betlejem» (…). Udali się też pośpiesznie” (Łk 2, 15n). Tekst grecki mówi dosłownie „pospieszyli”. To, co zostało im oznajmione, było tak ważne, że
musieli pójść natychmiast. W istocie to, co wówczas usłyszeli, było całkiem niezwykłe. Zmieniało świat. Narodził się Zbawiciel. Oczekiwany
Syn Dawida przyszedł na świat w jego mieście. Cóż mogło być od tego
ważniejsze? Z pewnością powodowała nimi także ciekawość, ale przede
wszystkim poruszyło ich to, że ta wielka nowina została oznajmiona właśnie im, skromnym ludziom, na pozór nic nie znaczącym. Pospieszyli
nie zwlekając. Niestety, nie jest tak w naszym życiu codziennym. Większość ludzi nie uważa spraw Bożych za pierwszoplanowe, nie mają one
na nas tak bezpośredniego wpływu. W ogromnej większości przypadków jesteśmy skłonni odłożyć je na później. Przede wszystkim zajmujemy się tym, co wydaje się pilne tu i teraz. Pośród spraw priorytetowych
Bóg często zajmuje ostatnie niemal miejsce. Myśli się: na to zawsze będzie czas. Ewangelia mówi nam, że absolutne pierwszeństwo należy się
Bogu. Jeśli w naszym życiu coś bezwzględnie zasługuje na pośpiech, to
jest to jedynie sprawa Boga. Jedna z maksym w Regule św. Benedykta
mówi: „Niczego nie przedkładać nad dzieło Boże (to znaczy nad służbę Bożą)”. Liturgia jest dla mnichów sprawą pierwszorzędną. Wszystko
inne jest mniej ważne. Ta zasada w swej istocie obowiązuje jednak każdego człowieka. Bóg jest ważny, jest absolutnie najważniejszą rzeczywistością w naszym życiu. Właśnie o tym Jego pierwszeństwie pouczają
nas pasterze. Od nich chcemy się uczyć nie dopuszczać do tego, by nas
przytłoczyły wszystkie nie cierpiące zwłoki sprawy życia codziennego.
Od nich chcemy uczyć się wewnętrznej wolności, pozwalającej odsunąć
na dalszy plan inne zajęcia – niezależnie od tego, jak ważne – aby zwrócić się ku Bogu, pozwolić Mu wejść do naszego życia i w nasz czas. Czas
poświęcony Bogu i – przez wzgląd na Niego – bliźniemu nie jest nigdy
czasem straconym. Jest czasem, w którym żyjemy naprawdę, w którym
żyjemy naszym człowieczeństwem.
Niektórzy komentatorzy zwracają uwagę na fakt, że pierwsi przyszli do Jezusa leżącego w żłóbku i spotkali Odkupiciela świata pasterze,
ludzie prostoduszni. Mędrcy, którzy przybyli ze Wschodu – reprezentujący wysoko postawionych i znanych – przyszli o wiele później. Ci komentatorzy dodają, że jest to całkowicie naturalne. Pasterze mieszkali
614
bowiem w pobliżu. Wystarczyło, że „poszli” (por. Łk 2, 15), tak jak się
idzie parę kroków do sąsiadów. Mędrcy natomiast mieszkali daleko. Musieli odbyć długą i trudną podróż, by dotrzeć do Betlejem. Potrzebowali
też przewodnika oraz wskazówek. Otóż również i dziś są ludzie o sercach prostych i pokornych, którzy mieszkają bardzo blisko Pana. Są oni,
można powiedzieć, Jego sąsiadami i z łatwością mogą do Niego chodzić.
Lecz większość z nas, ludzi współczesnych, żyje z dala od Jezusa Chrystusa, od Tego, który stał się człowiekiem, od Boga, który przyszedł do
nas. Filozofie, życiowe sprawy i zajęcia całkowicie nas absorbują, a droga, która wiedzie od nich do żłóbka, jest bardzo długa. Bóg na rozmaite
sposoby musi nas wielokrotnie ponaglać i wspierać, abyśmy mogli przebić się przez plątaninę naszych myśli i spraw i znaleźć drogę do Niego.
A każdy ma swoją drogę. Pan daje każdemu odpowiednie znaki. Wzywa
nas wszystkich, abyśmy i my mogli powiedzieć: Naprzód, „pójdźmy”,
chodźmy do Betlejem – na spotkanie Boga, który przyszedł do nas. Tak,
Bóg wyszedł nam naprzeciw. Sami nie moglibyśmy do Niego dojść. To
podróż ponad nasze siły. Ale Bóg zstąpił. Wychodzi nam na spotkanie.
On przebył dłuższą część drogi. Teraz prosi nas: przyjdźcie i zobaczcie,
jak bardzo was kocham. Przyjdźcie i zobaczcie, że jestem tutaj. Transeamus usque Bethleem – mówi Biblia łacińska. Chodźmy tam! Przekroczmy samych siebie! Stańmy się wędrowcami, podążającymi ku Bogu na
różnorakie sposoby – zmierzając ku Niemu duchem. A jednak także drogami bardzo konkretnymi – przez liturgię Kościoła, posługę bliźniemu,
w którym czeka na mnie Chrystus.
Posłuchajmy jeszcze raz Ewangelii. Jeden pasterz mówi drugiemu,
dlaczego wyruszają w drogę: „Zobaczmy, co się tam zdarzyło”. Tekst
grecki mówi dosłownie: „Zobaczmy to Słowo, które tam się «wydarzyło»”. Tak, na tym polega nowość tej nocy: można zobaczyć Słowo. Albowiem stało się ciałem. Ten Bóg, którego nie powinno się przedstawiać
na żadnym obrazie, gdyż wszelki obraz mógłby Go jedynie pomniejszyć,
co więcej, zniekształcić, ten Bóg, On sam, stał się widzialny w Tym, który jest Jego prawdziwym obrazem, jak mówi św. Paweł (por. 2 Kor 4, 4;
Kol 1, 15). W osobie Jezusa Chrystusa, w całym Jego życiu i działaniu,
w Jego śmierci i zmartwychwstaniu możemy oglądać Słowo Boże, zatem tajemnicę samego Boga żyjącego. Taki jest Bóg. Anioł powiedział
do pasterzy: „A to będzie znakiem dla was: znajdziecie Niemowlę owinięte w pieluszki i leżące w żłobie” (Łk 2, 12; por. 16). Znakiem Bożym,
615
znakiem danym pasterzom i nam, nie jest budzący entuzjazm cud. Znakiem Boga jest Jego pokora. Bożym znakiem jest to, że On staje się mały; staje się niemowlęciem; pozwala się dotykać i prosi nas o miłość.
Jakże my, ludzie, pragnęlibyśmy innego, imponującego, niepodważalnego znaku mocy Boga i Jego wielkości. A Jego znak wzywa nas do
wiary i do miłości i dlatego daje nam nadzieję: taki jest Bóg. Ma moc,
a jest Dobrocią. Zachęca nas, abyśmy się do Niego upodabniali. A stajemy się podobni do Boga, jeśli pozwalamy, by nas kształtował ten znak;
jeśli my sami uczymy się pokory, a przez to prawdziwej wielkości; jeśli rezygnujemy z przemocy i walczymy jedynie orężem prawdy i miłości. Orygenes, w myśl słów Jana Chrzciciela, upatrywał wyrażenia istoty
pogaństwa w symbolice kamieni: pogaństwo to brak wrażliwości, oznacza ono serce z kamienia, niezdolne kochać i odczuć miłość Bożą. Orygenes mówi o poganach: „Pozbawieni uczuć i rozumu, przemieniają się
w kamienie i drewno” (in Lc 22, 9). Chrystus jednak pragnie dać nam
serce z ciała. Kiedy widzimy Jego, Boga, który stał się Dziecięciem, nasze serce się otwiera. W liturgii Świętej Nocy Bóg przychodzi do nas
jako człowiek, żebyśmy my stali się prawdziwie ludźmi. Posłuchajmy
jeszcze, co mówi Orygenes: „W istocie, jaki pożytek miałbyś z tego, że
Chrystus kiedyś przyszedł w ciele, jeśli nie dociera On do twojej duszy?
Módlmy się. aby przychodził do nas codziennie i abyśmy mogli powiedzieć: «teraz (…) już nie ja żyję, lecz żyje we mnie Chrystus» (Ga 2, 20)”
(in Lc 22, 3).
Tak, o to chcemy się modlić w tę Świętą Noc. Panie Jezu Chryste,
który narodziłeś się w Betlejem, przyjdź do nas! Przyjdź do mnie, do
mojej duszy. Przemień mnie. Odnów mnie. Spraw, abyśmy – ja i my
wszyscy – przemienili się. z kamienia i drewna stali się żywymi osobami, w których Twoja miłość się uobecnia, a świat zostaje przemieniony.
Amen.
Benedykt XVI, papież
Źródło: L’Osservatore Romano, wyd. pol. 31 (2010), nr 2, s. 8–10.
616
E PI S KO PAT P O L S K I
88.
LIST PASTERSKI EPISKOPATU POLSKI NA NIEDZIELĘ
ŚWIĘTEJ RODZINY – 27 GRUDNIA 2009 R.
Bądźmy świadkami Miłości
Siostry i Bracia! Umiłowani w Chrystusie Panu!
W okresie Bożego Narodzenia wszyscy „ludzie dobrej woli” wracają z tęsknotą w duszy do Betlejem. W sercach wierzących narasta zaś
pełne zdumienia i wdzięczności wołanie: „Tak Bóg umiłował świat, że
Syna swego nam dał”. Obok tej Miłości objawionej w Jezusie nie można przejść obojętnie. Emocje, jakie w tych dniach ożywają w kolędach
i przy dzieleniu się opłatkiem, to za mało. Jezus „opuścił śliczne Niebo
a wybrał barłogi” nie po to, by nas wzruszyć, lecz aby nas zbawić. Betlejem to nie sentymentalna historia, ale kluczowy etap walki, jaką Bóg
podjął o człowieka. Ewangelie zostały spisane już po zmartwychwstaniu i opisują narodzenie tego, który dla nas i dla naszego zbawienia został ukrzyżowany, umarł i zmartwychwstał. Betlejem i krzyż idą razem
i wzajemnie się wyjaśniają!
1. Objawienie Miłości ma imię i twarz: Jezus Chrystus
Na początku nowego roku duszpasterskiego, którego myślą przewodnią jest wezwanie: Bądźmy świadkami Miłości, powtarzamy za Sługą
Bożym Janem Pawłem II: „Proszę was (…) abyście nigdy nie wzgardzili
tą Miłością, która jest największa, która się wyraziła przez Krzyż, a bez
której życie ludzkie nie ma ani korzenia, ani sensu”.
Siostry i Bracia! Bądźmy naprawdę świadkami tej Miłości! Łagodnie, ale zdecydowanie; jasno, jednoznacznie, odważnie – szanując prawa innych, ale też z mocą i konsekwencją domagając się poszanowania
naszych praw. Mamy pełne prawo żyć naszą wiarą. Prawo, którego nikt
nam nie może odebrać, gdyż wolność religijna należy do najbardziej podstawowych praw związanych z godnością osoby ludzkiej. Chrystusa nie
617
można wyznawać jedynie od święta, a do tego po cichu i tylko prywatnie.
Kto kocha, ten nie kryje się ze swoją miłością. Bądźmy Jego świadkami
w domu, ale też w życiu publicznym. Świat ma prawo widzieć uczniów
Jezusa, którzy spotkali Go osobiście i żyją z Nim na co dzień w ogromnej zażyłości. My zatem mamy obowiązek dawać przed światem świadectwo naszej miłości do Chrystusa.
Gdy ktokolwiek urąga Krzyżowi Chrystusowemu, trzeba powiedzieć
jasno: dosyć! Historia świadczy, że każdy, kto – strojąc się w szaty obrońcy praw człowieka – walczył z krzyżem, ostatecznie okazywał się tyranem. Gdy ktokolwiek próbuje usunąć Chrystusa z życia publicznego
i chce budować Europę bez Chrystusa, temu trzeba powiedzieć – zgodnie
z prawdą i dla dobra Europy – że byłoby to budowanie na piasku. A nawet
gorzej: że podcina korzenie, z których wyrasta zachodnia cywilizacja.
Europo! Czas na poważną refleksję! Czas się określić! Niech centralne
instytucje europejskie odpowiedzą jednoznacznie: w imię czego w Europie jest miejsce dla wszystkich ekstrawagancji, ale nie ma być miejsca
dla Chrystusa? Dlaczego – jak w najczarniejszych momentach totalitaryzmów – pozwala się urągać chrześcijanom i podburzać przeciwko nam?
2. Bądźcie świadkami Miłości w rodzinie!
Drodzy małżonkowie! Czcigodni rodzice! Hasło nowego roku duszpasterskiego w szczególny sposób odnosi się do Was. Bądźcie świadkami
Miłości w Waszym ciele i w Waszej duszy. Niech miłość Wasza będzie
„na wskroś ludzka, a więc zarazem zmysłowa i duchowa”. Nie kierujcie
się jedynie „impulsem popędu lub uczuć”. Bądźcie nie tylko jednym ciałem, ale też jednym sercem i jedną duszą. Równocześnie jednak bądźcie dla siebie świadkami Miłości w Waszym ciele. Nie banalizując życia
płciowego pamiętajcie, że jest to cenne „tworzywo” dane przez Boga do
budowania jedności małżeńskiej.
Rozwijajcie tę „szczególną formę przyjaźni, poprzez którą małżonkowie wielkodusznie dzielą między sobą wszystko, bez niesprawiedliwych
wyjątków i egoistycznych rachub”. Zawsze pamiętajcie, że „kto prawdziwie kocha swego współmałżonka, nie kocha go tylko ze względu na
to, co od niego otrzymuje, ale dla niego samego, szczęśliwy, że może go
wzbogacić darem z samego siebie”.
Bądźcie świadkami Miłości w waszych codziennych rozmowach.
Chciałoby się powiedzieć za poetą: „Niech ani jedno słowo nie będzie
618
złe, niech ani jedno słowo nie czai się do skoku, niech ani jedno słowo nie
nienawidzi. Niech nie krzywdzi. Niech nie zabija. Niech wybacza. Niech
leczy. Niech łagodzi. Niech zamyka człowiecze rany”. Rozmawiajcie ze
sobą ciepło, życzliwie i szczerze, bez próby dominacji.
Niech Wasza miłość będzie wierna i wyłączna aż do końca życia.
Wierność nie tylko jest możliwa, ale konieczna, by zasmakować Miłości w całej pełni. Zdrada nie da Wam tego, za czym tęsknicie. To możecie odnaleźć tylko we własnym małżeństwie.
Nie podejmujcie pochopnie decyzji o emigracji zarobkowej, zwłaszcza jednego z małżonków. Zbyt wiele można stracić. Rozłąka prowadzi
niejednokrotnie do zachwiania wzajemnych więzi.
Trzeba wreszcie powiedzieć to, co oczywiste: miłość małżeńska zamknięta na dzieci jest niedojrzałą miłością. Rodzice, pokażcie światu
szczęście Waszych oczu zapatrzonych w dzieci. Mężowie, stańcie dumnie obok Waszych żon w stanie błogosławionym. Dzielcie z żoną tkliwą
troskę o Wasze dzieci. Kobiety do końca życia pamiętają, czy mąż towarzyszył im w oczekiwaniu na dziecko, w rodzeniu i pierwszych miesiącach po porodzie, czy też zostawił je samym sobie. Gdy dziecko się
poczyna i rodzi – macie jeszcze jedną szansę, by pogłębić, a nawet odbudować waszą miłość!
Siostry i Bracia! Dzisiaj, gdy otwarcie atakuje się i celowo niszczy wartości rodzinne, potrzebujecie wsparcia. Cenną pomoc dla Was stanowią
ruchy i wspólnoty rodzinne, gdzie możecie spotkać ludzi podzielających
Wasze ideały. Szukajcie takich środowisk i walczcie o czas na regularne
spotkania. Nie szukajcie ich dopiero wtedy, gdy trzeba ratować zrujnowane małżeństwo. Pamiętajcie, że od samego początku trzeba budować
małżeństwo na solidnych fundamentach; rozwijać i pogłębiać wspólnotę
życia i miłości; tak kształtować relacje w małżeństwie, aby nigdy nie trzeba było mówić o jego „ratowaniu”. Nie usprawiedliwiajcie się zbyt łatwo
brakiem czasu. Ostatecznie to kwestia Waszych życiowych priorytetów.
3. Bądźcie świadkami Miłości w życiu społecznym!
Siostry i Bracia! Miłość to nie tylko intymne zacisze Waszego domu.
Istnieje też miłość społeczna. Całe państwa i narody nie inaczej jak dzięki
miłości rozkwitają, a bez miłości najpierw cierpią, a potem giną. Razem
z Wami zwracamy się więc do pracodawców, publicystów, naukowców
619
i polityków. Mówimy z całą powagą: Wy wszyscy, którzy czujecie się
związani z Kościołem katolickim: Bądźcie świadkami Miłości! Pamiętajcie, że również ci, z którymi łączą Was przeróżne relacje społeczne, zostali tak samo, jak Wy, stworzeni do miłości i mają prawo być przez Was
miłowani. „Będziesz miłował bliźniego swego, jak siebie samego”, kimkolwiek jesteś i jakiekolwiek masz obowiązki. To nie „zasobami ludzkimi” zarządzacie, ale Waszymi siostrami i braćmi. Trzeba jak najszybciej
skończyć z mitem nowoczesnego zarządzania przy pomocy wszelkiego
rodzaju manipulacji i technik. Głęboko niemoralne jest tworzenie wirtualnych światów w polityce i gospodarce, zamiast stawiać czoło realnym
problemom. Uwierzcie, że miłość społeczna ma sens. Bądźcie jej świadkami na Waszych stanowiskach. Miłość to nie sentymentalizm, ale pragnienie i czynienie dobra dla każdego człowieka, rozumianego w całej
jego prawdzie istoty cielesnej i duchowej, doczesnej i powołanej do życia wiecznego. Niech inspiracją dla Was będzie najnowsza encyklika Ojca Świętego Benedykta XVI pod wymownym tytułem Caritas in veritate
– Miłość w prawdzie.
4. Eucharystia szkołą i źródłem Miłości
Siostry i Bracia, „Miłości trzeba się uczyć”! Przypomnijcie sobie,
jak w dniu ślubu Kościół przyprowadził Was przed ołtarz, na którym
odprawiała się Najświętsza Ofiara. W ten sposób chciał Wam niejako
powiedzieć: „Patrzcie i uczcie się kochać. Patrzcie na Chrystusa. On
«umiłowawszy wspólnotę Kościoła wydał za nią samego siebie». Wpatrując się w Eucharystię starajcie się zapamiętać raz na zawsze Boską
logikę miłowania, która jest logiką daru z samego siebie”. Umiłowani
w Chrystusie Panu! Eucharystia jest i pozostanie najwspanialszą szkołą
Miłości. Jej „wychowawcza moc (…) potwierdziła się poprzez pokolenia
i stulecia”. Wy zatem, którzy chcecie pogłębić Waszą miłość! Wy, którzy chcecie Waszą miłość ocalić: Przychodźcie najczęściej jak to możliwe przed ołtarz, by uczestniczyć w Eucharystii!
Uczestniczyć, to nie tylko być. To nawet nie tylko odpowiadać, śpiewać
czy pełnić funkcje liturgiczne. Uczestniczyć, to wsłuchiwać się w Słowo
Boże i wprowadzać je w czyn ; to samych siebie składać Bogu w ofierze.
Czynnie uczestniczyć w Eucharystii, to przystępować do Komunii świętej a równocześnie swoje życie małżeńskie czynić Eucharystią.
620
Pośród Waszych pracowitych dni znajdujcie też czas na adorację Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie. „Adoracja poza Mszą Świętą
przedłuża i intensyfikuje to, co się dokonało podczas samej celebracji liturgicznej”.
Siostry i Bracia! Eucharystia to nie tylko szkoła, ale też źródło mocy,
aby miłować tak, jak Chrystus nas umiłował. W Waszym codziennym,
małżeńskim miłowaniu bądźcie świadkami tej Miłości, która się uobecnia w Eucharystii.
5. Narzeczeni, bądźcie świadkami Miłości!
A cóż powiedzieć do Was, Młodzi, którzy dopiero myślicie o małżeństwie? Sługa Boży Jan Paweł II lubił powtarzać, że jesteście nadzieją
Kościoła. Tak. Kościół wciąż ma nadzieję, że świat będzie lepszy, jeśli
zechcecie być pośród świata świadkami Miłości!
Pokażcie Waszym rówieśnikom, a przede wszystkim pokażcie sobie
wzajemnie, że wierzycie w wielką, piękną miłość narzeczeńską i małżeńską oraz że jesteście gotowi o nią walczyć. O miłość trzeba walczyć!
Nie pozwólcie, aby Wasza miłość była profanowana przez egoizm czy poszukiwanie za wszelką cenę jedynie przyjemności oraz przez zamknięcie
się na życie. „Musicie od siebie wymagać”, aby nie zbanalizować miłości; aby nie pomylić jej z przejściowym zauroczeniem seksualnością
człowieka. Musicie w Waszej miłości wypłynąć na głębię i doświadczyć
fascynacji osobą, zjednoczenia serc i dusz. Na jedność ciała jest miejsce w małżeństwie. Nie bójcie się wymagać od tych, z którymi wiążecie wspólne plany na przyszłość. Jeśli są godni waszej miłości – zechcą
sprostać wymaganiom, jakie im w imię Prawdy postawicie. Współżycie
przedmałżeńskie, wspólne zamieszkanie przed ślubem, pornografia i rozwiązłość, nieprzyzwoite rozmowy i filmy – to wszystko niszczy Waszą
miłość w samym zarodku.
W tym miejscu należy przypomnieć o odpowiedzialności rodziców za
właściwe przeżywanie narzeczeństwa przez ich dzieci. Nie da się z wiarą pogodzić przyzwolenia na grzeszne życie narzeczonych.
6. Zakończenie
Umiłowani w Chrystusie Panu! Kończąc, pragniemy zwrócić uwagę,
na wydany w tym roku przez Konferencję Episkopatu Polski dokument
621
pt. „Służyć prawdzie o małżeństwie i rodzinie”. Bardzo serdecznie zachęcamy do jego lektury i rozmowy o nim w rodzinach. Mamy nadzieję,
że wielu duszpasterzy zorganizuje w swoich parafiach grupy studyjne,
które będą rozważały ten tekst, szukając w nim inspiracji do rozwoju
i dróg nawrócenia.
Zawierzamy Was Matce Pięknej Miłości i z serca udzielamy pasterskiego błogosławieństwa.
Podpisali:
Pasterze Kościoła katolickiego
w Polsce
Jasna Góra, 26 listopada 2009 r.
------------------------List należy odczytać w Niedzielę Świętej Rodziny, 27 XII 2009 r.
89.
KOMUNIKAT Z ZEBRANIA RADY STAŁEJ
KONFERENCJI EPISKOPATU POLSKI
Dnia 21 grudnia br. obradowała w Warszawie Rada Stała Konferencji Episkopatu Polski. Posiedzeniem kierował abp Józef Michalik, przewodniczący Konferencji.
Biskupi dziękują Ojcu Świętemu Benedyktowi XVI za zatwierdzenie dekretów o heroiczności cnót Sługi Bożego Jana Pawła II, o męczeństwie Sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki oraz o cudzie dokonanym za
wstawiennictwem bł. Stanisława Kazimierczyka, krakowskiego kanonika regularnego z XV wieku.
Kościół w Polsce przyjmuje także z wdzięcznością decyzję Ojca Świętego o przywróceniu tytułu prymasa Polski Arcybiskupowi Gniezna,
pierwszej polskiej stolicy metropolitalnej, który jest równocześnie kustoszem relikwii św. Wojciecha Biskupa i Męczennika, pierwszego patrona Polski. Zgodnie z tą decyzją tytuł prymasa Polski jest honorowy, co
622
oznacza, że nie łączy się z władzą jurysdykcyjną, którą pełnią gremia statutowe Konferencji Episkopatu Polski. Zgodnie z obowiązującym Statutem Episkopatu prymas Polski jest z urzędu członkiem Rady Stałej KEP,
koordynującej prace całej Konferencji. Ten sam Statut przewiduje również, że reprezentantem Konferencji na zewnątrz jest jej przewodniczący.
Członkowie Rady Stałej dyskutowali także o problemach duszpasterstwa polonijnego, które stanowi wielkie wyzwanie i jest przedmiotem ciągłej troski pasterzy Kościoła w Polsce.
Wszystkim Rodakom w kraju i za granicą składamy najlepsze życzenia radosnych i pełnych pokoju Świąt Narodzenia Pańskiego. Niech Słowo, które stało się Ciałem i przyniosło światłość na ziemię, prowadzi po
drogach wiary i miłości w Nowym Roku.
Z serca wszystkim błogosławimy
Rada Stała
Konferencji Episkopatu Polski
Warszawa, 21 grudnia 2009 r.
90.
LIST PASTERSKI ARCYBISKUPA POZNAŃSKIEGO
NA 32. EUROPEJSKIE SPOTKANIE MŁODYCH
Poznań (29 grudnia 2009 – 2 stycznia 2010)
Czcigodni Bracia Kapłani, Osoby życia konsekrowanego, Umiłowani Archidiecezjanie, a w szczególności drodzy Młodzi!
Z racji szybko zbliżającego się Europejskiego Spotkania Młodych
w Poznaniu pragnę skierować do Was kilka koniecznych słów wyjaśnienia, zaproszenia i zachęty.
Na początku chciałbym przypomnieć, że pomysł przygotowania wspomnianego spotkania w Poznaniu jest zasługą poznańskiej młodzieży,
związanej z duchowością ekumenicznego ruchu z francuskiego Taizé.
623
Kiedy więc po raz pierwszy spotkałem brata Marka, poznaniaka i członka
wspomnianej Wspólnoty, przekazałem mu prośbę młodzieży a także Poznańskiej Grupy Ekumenicznej i Pana Prezydenta Miasta Poznania. Potem skierowałem również pisemną prośbę do brata Aloisa, przełożonego
ekumenicznej Wspólnoty. Po kilku latach oczekiwania, doczekaliśmy się
pozytywnej odpowiedzi. Wkrótce potem, po otrzymaniu tej radosnej decyzji, postanowiłem wziąć udział w najbliższym, 31. Europejskim Spotkaniu Młodych w Brukseli – w grudniu 2008 roku – aby osobiście zaprosić
obecną tam młodzież do przyjazdu do stolicy Wielkopolski. W brukselskim spotkaniu uczestniczyło także ok. 700 młodych z Archidiecezji Poznańskiej. Przełożony Wspólnoty powiedział wówczas: „A za rok znów
będzie spotkanie europejskie. Odbędzie się ono w mieście, w którym jesteśmy bardzo oczekiwani i w którym przyjęcie będzie bardzo gorące.
Arcybiskup z tego miasta jest z nami dziś wieczorem. Następne Europejskie Spotkanie Młodych odbędzie się w dniach od 29 grudnia 2009
do 2 stycznia 2010 w Polsce, w Poznaniu”.
Co to jest Taizé?
W tym momencie należy dopowiedzieć kilka słów wyjaśnienia na temat samego Taizé. Jest to miejsce we francuskiej Burgundii, gdzie dotarł
i osiedlił się Szwajcar, Roger Schutz. W latach 1937-1940 studiował on
teologię i został pastorem ewagelicko-reformowanym. Potem zdecydował się na życie w celibacie, pragnąc poświęcić swoje życie najuboższym.
W roku 1940 wyjechał do okupowanej Francji i tam – w Taizé – zaczęła gromadzić się wokół niego monastyczna wspólnota braci. Miejsce to
wydało mu się bardzo znaczące ze względu na sąsiedztwo benedyktyńskiego Cluny, które w wiekach XI i XII wywarło silny wpływ na życie
religijne Kościoła w całej Europie, a także z uwagi na bliskość Citeaux,
dawnego cysterskiego opactwa, w którym mieszkał św. Bernard.
a. W 1941 r. napisał broszurkę pt. Uwagi wyjaśniające, która stała się
zaczątkiem reguły Wspólnoty propagującej ducha ekumenizmu i pojednania między podzielonymi Kościołami chrześcijańskimi. W tym roku
do Wspólnoty wstąpiło czterech braci.
W latach 1952-53 brat Roger napisał właściwą regułę Wspólnoty, której fundamenty stanowiły trzy słowa streszczające Ewangelię: radość,
prostota, miłosierdzie. Zgodnie z regułą, bracia zobowiązują się na całe
624
życie do dzielenia się dobrami duchowymi i materialnymi, do zachowywania celibatu oraz prostoty. Obecnie wspólnota liczy ponad stu braci,
katolików i ewangelików, wywodzących się z więcej niż dwudziestu pięciu narodowości. Trzech spośród nich to Polacy.
W codziennych obowiązkach związanych z przyjmowaniem pielgrzymów braciom pomagają Siostry św. Andrzeja, a od 1994 roku także polskie Urszulanki Szare, które dobrze znamy z Pniew.
Od końca lat 50. ubiegłego wieku tysiące młodych ludzi z różnych
krajów Europy Zachodniej i Wschodniej, a także z innych kontynentów
gromadzą się w Taizé, biorąc udział w cotygodniowych spotkaniach modlitewno-refleksyjnych, medytacji, pracy i ciszy. Wywodzą się oni zarówno z tradycji protestanckiej, katolickiej, jak i prawosławnej. W Taizé
– podczas modlitwy i spotkań poświęconych Pismu Świętemu – odkrywają ponownie, że dar komunii i przyjaźni może ofiarować tylko Ewangelia Jezusa Chrystusa.
Charakterystycznym elementem wspólnej liturgii Taizé pozostaje
śpiew. Wielojęzyczność pielgrzymów przybywających do Taizé, sprawia, że wykorzystanie tradycyjnych pieśni kościelnych, o wielu zwrotkach jest niemożliwe. Aby młodzi nie stali się tylko biernymi widzami,
ale by mogli czynnie uczestniczyć w modlitwie Wspólnota zaczęła szukać prostszych form. Są to najczęściej jednozdaniowe teksty, zaczerpnięte
z Pisma Świętego lub z tradycji Kościołów. Proste melodie, ich medytacyjny charakter oraz tłumaczenia na wiele języków przyczyniły się do
spopularyzowania śpiewów z Taizé wśród chrześcijan na wszystkich kontynentach. Śpiewy te są bodajże najbardziej rozpoznawalnym znakiem
Wspólnoty.
Jednym z najgłębszych pragnień przeora Taizé była jedność chrześcijan a podział chrześcijan był dla niego źródłem prawdziwego bólu.
Brat Roger był człowiekiem komunii i źle znosił wszelkie formy antagonizmów i rywalizacji między ludźmi i wspólnotami. W swoim dążeniu do jedności nie działał pospiesznie ani nerwowo; znał cierpliwość
Boga w historii zbawienia. Nigdy nie zachęcał młodych ludzi, żeby zrywali więź ze swoimi pasterzami. Bardziej niż tempo rozwoju ruchu ekumenicznego, interesowała go jego głębia. Był przekonany, że tylko taki
ekumenizm, który żywi się Słowem Bożym i sprawowaniem Eucharystii, modlitwą i kontemplacją, zdoła połączyć chrześcijan w jedności, jakiej pragnął Chrystus.
625
b. W 1962 roku – na Soborze Watykańskim – brat Roger spotkał Karola
Wojtyłę, kiedy był on jeszcze młodym biskupem pomocniczym w Krakowie. Potem, jako arcybiskup Krakowa, przyjeżdżał on jeszcze dwukrotnie
do Taizé (w 1964 i 1968 roku). Po wyborze na papieża co roku przyjmował brata Rogera na audiencji prywatnej. Podczas jednej ze swoich podróży papieskich odwiedził znowu Taizé (w 1986 roku).
Zgromadzonej tam młodzieży powiedział wtedy: „Do Taizé przybywa się jak do źródła. Wędrowiec zatrzymuje się, zaspokaja pragnienie
i rusza w dalszą drogę. Wiecie, że bracia nie chcą was zatrzymać. Chcą
w modlitwie i ciszy pozwolić wam pić wodę żywą obiecaną przez Chrystusa, poznać Jego radość, Jego obecność, odpowiedzieć na Jego wezwanie, byście mogli później wyruszyć i świadczyć o Jego miłości, służąc
braciom w waszych parafiach, w waszych miastach i wioskach, w szkołach, na uczelniach i we wszystkich miejscach pracy. […]
Drodzy młodzi, by nieść światu radosną nowinę Ewangelii, Kościół
potrzebuje waszego entuzjazmu i waszej wspaniałomyślności. […] Kościół potrzebuje […] świadectwa waszej nadziei i waszej żarliwości, by
lepiej wypełniać swoją misję”.
Dnia 30 marca 2009 roku papież Benedykt XVI przyjął na audiencji
przeora Wspólnoty. Brat Alois podkreślił, że dla braci stanowi to konkretny znak komunii i jasny znak więzi z Kościołem. „Mówiliśmy też
o europejskich spotkaniach: tym, które było w Brukseli, i tym, które będzie w Poznaniu. Ojciec Święty podkreślił znaczenie przyjmowania ludzi w parafiach i w rodzinach. Pozwala to doświadczyć Kościoła. […] To
spotkanie z Ojcem Świętym dodało nam odwagi”.
Europejskie spotkanie młodych
Od 29 grudnia 2009 do 2 stycznia 2010 roku będziemy więc gościć
Europejskie Spotkanie Młodych, zwane również Pielgrzymką Zaufania
przez Ziemię, u nas. Tutaj, w Poznaniu – „gdzie się wszystko zaczęło” –
gdzie zaczęła się Polska i dzieje chrześcijaństwa w Polsce, chcemy wspólnie – jako katolicy, prawosławni i protestanci – odkrywać kim w naszym
życiu jest Jezus Chrystus. Pragniemy doświadczyć, jak bardzo spotkanie z Nim zmienia nasze podejście do życia, wprowadzając pokój Boży.
Chcemy głębiej poznawać Słowo Boże oraz żyć nim w radości i prostocie serca. Tu chcemy sobie przypomnieć, że to właśnie chrześcijanie odważyli się zapoczątkować pojednania między narodami Europy.
626
Porządek dni Europejskiego Spotkania w Poznaniu będzie podobny
do dnia w Taizé, a więc:
– najpierw śniadanie u rodzin goszczących
– następnie modlitwa w parafii, ze Mszą Świętą dla katolików
– dalej, spotkania refleksyjne na temat znaków nadziei w małych
grupach międzynarodowych na terenie parafii
– obiad na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich
– i tamże modlitwa
– zajęcia warsztatowe
– kolacja
– oraz modlitwa wieczorna.
W noc sylwestrową – o godzinie 23.00 – młodzi wezmą udział we
wspólnej modlitwie o pokój w parafiach. Następnie odbędzie się zabawa
sylwestrowa a 1 stycznia świąteczny obiad u goszczących rodzin.
Jeszcze raz zapraszam do uczestnictwa w tym spotkaniu młodzież
z całej naszej Archidiecezji. A chociaż bracia z Taizé bardzo akcentują
konieczność zachowania jak najskromniejszej formy, to jednak zakwaterowanie tysięcy młodych ludzi – przedpołudniowe spotkania na terenie
parafii zamieszkania ukazujące lokalne „znaki nadziei”, popołudniowe
spotkania na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, około
1500 wolontariuszy, którzy podczas spotkania będą służyć pomocą kilkudziesięciu tysiącom przybyłych do Poznania młodym uczestnikom –
jest ogromnym wyzwaniem, jakie staje przed nami oraz braćmi, którzy
pomagają nam przygotować to porywające wydarzenie.
Jest to z pewnością poważne wyzwanie, dlatego raz jeszcze zwracam
się do Was, drodzy Archidiecezjanie – ze 150 parafii poznańskich i podpoznańskich – którzy pragniecie przyjąć pod swój dach młodzież, z serdeczną prośbą o poszerzenie Waszego serca. Jestem pewien, że wszyscy
młodzi, którzy zdecydują się przyjechać na Europejskie Spotkanie do Poznania, znajdą zakwaterowanie w Waszych rodzinach. Zachęcam też, aby
ten, kto jeszcze nie przekazał do parafii „deklaracji gościnności”, uczynił
to jak najszybciej. Młodzi nie będą uciążliwi. Każdemu wystarczą 2 metry
kwadratowe powierzchni na śpiwór. Poza tym nasi goście będą przebywać w domach stosunkowo krótko, bo tylko od godz. 22 do godz. 8 rano.
Nie sposób nie podziękować przy tej okazji dyrekcji Międzynarodowych Targów Poznańskich, Władzom miejskim, powiatowym, marszałkowskim i wojewódzkim za żywe zaangażowanie w przygotowanie
627
Europejskiego Spotkania Młodych. Bez ich życzliwości trudno byłoby
podołać organizacji tak wielkiego przedsięwzięcia.
Zakończenie
Niech Duch Święty pomoże nam z zapałem przygotować się do przyjęcia Chrystusa przybywającego do nas w młodzieży Europy. Niech naszemu przygotowaniu na Europejskie Spotkanie Młodych w Poznaniu
towarzyszy przekonanie, że wracając do źródeł naszej wiary i pomagając
innym do nich powrócić, odnajdujemy zawsze pokój serca. Niech Duch
Święty pomoże nam, byśmy pojednani jako chrześcijanie, stawali się zaczynem jedności rodziny europejskiej i całej rodziny ludzkiej. Pomimo
tego, iż ludzie na świecie różnią się między sobą wyglądem, wykształceniem, stanem posiadania, kulturą, religią, to ostatecznie wszyscy są
dziećmi jednego Boga, dlatego wszyscy zasługują na to, by ich kochać.
+ Stanisław Gądecki
Arcybiskup Metropolita Poznański
Poznań, dnia 30 listopada 2009 roku.
BISKUP OPOLSKI
91.
ZAPROSZENIE BISKUPA OPOLSKIEGO DO UDZIAŁU
W EKUMENICZNEJ MODLITWIE MŁODYCH
– 29 LISTOPADA 2009 R.
Drodzy Duszpasterze, Katechetki i Katecheci, Droga Młodzieży!
W I Niedzielę Adwentu (29 listopada 2009 r.) już po raz dwunasty
w kościele seminaryjno-akademickim przy ul. Drzymały 1a w Opolu odbędzie się Ekumeniczna Modlitwa Młodych. To modlitewne spotkanie
chrześcijan z różnych Kościołów rozpocznie się o godz. 15.30. Hasłem te628
gorocznej modlitwy będą słowa „Bądźcie moimi świadkami”. Pragniemy
rozumieć te słowa jako wezwanie Jezusa Chrystusa skierowane do nas
wszystkich – zwłaszcza młodych chrześcijan – abyśmy poprzez postawę
życiową nacechowaną otwartością i miłością wobec każdego człowieka stali się czytelnym znakiem Bożej Prawdy i Miłości w tych kręgach,
w których żyjemy, uczymy się i wzrastamy.
Jako Wasz nowy biskup diecezjalny cieszę się, że będę mógł się z Wami spotkać, razem z Wami się modlić i śpiewać na chwałę naszego Pana.
Zapraszam Was zatem w tę ostatnią niedzielę listopada do Opola! Liczę,
że naszą obecnością, refleksją nad słowem Bożym, śpiewem i modlitwą
będziemy mogli dać wyraz naszej jedności, nadziei i radości płynącej
z wiary, oraz że umocnieni duchem wspólnoty staniemy się na co dzień
odważnymi świadkami Jezusa Chrystusa. Z nadzieją na modlitewne spotkanie z serca błogosławię
Wasz biskup
† Andrzej Czaja
----------------------------Czcigodni Księża, gorąco proszę, aby odczytać powyższe „Zaproszenie” w ramach
ogłoszeń parafialnych. Proszę również, abyście wzorem lat ubiegłych dopomogli jak największej grupie Wiernych, zwłaszcza Młodzieży, zorganizować przyjazd do Opola na
Ekumeniczną Modlitwę Młodych.
92.
LIST BISKUPA OPOLSKIEGO ANDRZEJA CZAI
DO KAPŁANÓW DIECEZJI OPOLSKIEJ
Gaudete! Radujcie się zawsze w Panu;
raz jeszcze powiadam: radujcie się! Pan jest blisko (Flp 4,4).
Drodzy Bracia Kapłani Kościoła Opolskiego, gdy tymi słowami antyfony na wejście Matka-Kościół pobudza nas kolejny raz w życiu do
rozradowania się na nowo tajemnicą Boga-Emmanuela, zwracam się do
Was w tę III Niedzielę Adwentu jako Wasz nowy biskup, aby w połowie
629
obchodzonego Roku Kapłańskiego zachęcić Was do rozradowania się
tajemnicą służebnego kapłaństwa, które jest naszym udziałem. Święty
proboszcz z Ars powtarzał często ze łzami w oczach: „Jakże niesamowitą rzeczą jest być księdzem”. Nam, dzisiejszym prezbiterom i biskupom,
trzeba się też bardzo przejąć tym, że jesteśmy sługami Chrystusa, szafarzami Boskich tajemnic. Jak podpowiada nam papież Benedykt XVI
trzeba, byśmy na nowo odkryli i umocnili w sobie świadomość nadzwyczajnego i nieodzownego daru łaski, jakim jest posługa kapłańska, trzeba byśmy bardziej jeszcze wierzyli w moc kapłaństwa, które jest naszym
udziałem i wzbudzili w sobie pragnienie doskonałości duchowej, od której w znacznej mierze zależy wiarygodność, a nawet skuteczność naszego posługiwania w Kościele i świecie. Pan jest stale blisko, jest z nami
i pozwala nam działać w Jego imieniu, pozwala nam wiązać na tej ziemi sprawy Boskie ze sprawami ludzkimi, niebo z ziemią. Wielka to łaska, wspaniały dar. Dlatego wołam w Waszą stronę: Gaudete! Radujcie
się, bo jesteśmy wspaniale obdarowani! U podstaw naszej tożsamości kapłańskiej jest Boże powołanie, aprobata Kościoła i szczególny dar Ducha
Świętego przekazany nam przez Chrystusa w sakramencie święceń, który uzdalnia nas do działania w zastępstwie Chrystusa Głowy i Pasterza.
Wspaniała jest także misja dla której zostaliśmy ustanowieni. Wbrew temu, co niektórzy próbują dziś wmówić społeczeństwu, także wspólnocie
wiernych, jesteśmy naprawdę potrzebni światu, człowiekowi. Trzeba powiedzieć nawet więcej – przede wszystkim Bóg pokłada w nas ogromną
nadzieję, że będziemy otaczać troską Jego życie, które przekazał rodzajowi ludzkiemu i że w ten sposób pomożemy Mu w realizacji dzieła zbawienia w świecie. Oznacza to dla nas zaszczytną służbę u boku Pana,
służbę człowiekowi, reprezentując Chrystusa i Kościół.
W Lumen gentium (nr 8) czytamy, że Chrystus ustanowił wyposażonych we władzę świętą szafarzy z myślą o dobru całego Kościoła, dla
pasterzowania ludowi Bożemu, pomnażania go, aby wszyscy osiągnęli
zbawienie. Katechizm Kościoła Katolickiego (nr 875) zwraca uwagę na
to, że nikt nie może sam sobie głosić Ewangelii ani udzielić łaski. Dlatego potrzeba szafarzy, upoważnionych i uzdolnionych przez Chrystusa
do głoszenia słowa i sprawowania sakramentów. Od Chrystusa otrzymują oni szczególny dar Ducha (por. J 20,22), mocą którego dają to, czego
nie mogą czynić i dawać sami z siebie. Tak stają się „sługami Chrystusa” (Rz 1,1), a reprezentując Go wobec ludu i przekazując Jego słowo
630
i łaskę, przedłużają Jego misję i stają się, ze względu na Niego, sługami
wszystkich. Stąd na wskroś służebny charakter kapłaństwa hierarchicznego, a jego istotą – reprezentowanie Chrystusa, działanie w Jego imieniu, które domaga się trwania w Nim i pielęgnowania zażyłej z Nim więzi.
Oczywiście nie ma żadnej naszej zasługi w tym, że Pan nas wybrał
i pośród ludu swego ustanowił pasterzami. U źródeł wspaniałego obdarowania, które stanowi podstawę naszej kapłańskiej tożsamości, jest przeogromna miłość Boga. Św. Jan zaświadcza, że Chrystus do końca nas
umiłował (por. J 13,1). Naszą odpowiedzią powinna być postawa, którą prosto, a bardzo głęboko wyraża św. Paweł: Caritas Christi urget nos
(2 Kor 5,14). Miłość Chrystusa niech nas stale przynagla do bardzo osobistego angażowania się, całym życiem, w urzeczywistnianie powierzonej nam kapłańskiej posługi.
Świadomość wielkości obdarowania winna być w naszym życiu źródłem entuzjazmu i męstwa, winna też stale mobilizować kapłana do
trwania w żywej więzi z Chrystusem, dając posłuch Kościołowi, służąc
wszystkim – bez wyniosłości, postawy roszczeniowej i oszczędzania
się. Ostatecznie każdy pasterz, „powinien mieć przed oczyma przykład
Dobrego Pasterza, który nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć
(por. Mt 20,28; Mk 10,45) i dać swoje życie za owce (por. J 10,11)” (Lumen gentium, 27).
Szczególnie ważną w realizacji posługi kapłańskiej jest świadomość
tego, że choć dar kapłaństwa jest dany człowiekowi na własność i to na
zawsze, to jednak nie można go używać dowolnie i dysponować nim według własnego uznania. Dar ten dany nam jest na własność, ale nie jest naszą własnością. Dlatego posługi kapłańskiej nie można urzeczywistniać
po swojemu. Można się wówczas stać fałszywym prorokiem, sobie i innym, i działać wbrew Ewangelii, choćby hołdując błędnej zasadzie: cel
uświęca środki. Jezus mówi wyraźnie: „Nie wyście mnie wybrali, ale Ja
was wybrałem i przeznaczyłem was na to, abyście szli i owoc przynosili, i by owoc wasz trwał” (J 15,16). Trzeba dlatego stale zgłębiać, co jest
wolą Pana i starać się myśleć po Bożemu, a nie po ludzku. W przeciwnym razie trzeba się liczyć z tym, że zamiast być sługą Chrystusa można się stać Chrystusowi zawadą (por. Mt 16,23).
Dobre owocowanie Chrystusowego kapłaństwa w nas domaga się
nade wszystko wierności Chrystusowi i to na miarę Jego wierności Ojcu. Mówi nam o tym jednoznacznie hasło przeżywanego Roku Kapłań631
skiego: Wierność Chrystusa – wierność kapłana. Zadanie bardzo trudne
i nie można go ściągać na niższy poziom realizacji, ponieważ przeciętność i mierny poziom wyklucza wierność. Nie trzeba się jednak obawiać,
choć zadanie to wyraźnie przerasta nasze ludzkie możliwości, może być
realizowane na miarę Bożych oczekiwań, gdy otwieramy się na Bożą łaskę. Mówi o tym wyraźnie św. Paweł: „możność nasza jest z Boga. On
też sprawił, że mogliśmy stać się sługami Nowego Przymierza, przymierza nie litery lecz Ducha” (2 Kor 3,5-6). Przekazuje nam też zapewnienie,
które otrzymał od Pana: „Wystarczy ci mojej łaski. Moc bowiem w słabości się doskonali” (2 Kor 12,9).
To znaczy, że można być wiernym sługą Pańskim i w wierności Chrystusowi można się rozwijać, ale pod warunkiem, że więcej zdajemy się
na Boga, aniżeli na własne zdolności, pomysły i siły. Stąd trzeba w naszym życiu dać pierwszeństwo modlitwie przed jakimkolwiek, choćby
najbardziej szlachetnym działaniem duszpasterskim. Wszystko trzeba zaczynać od „ugiętych kolan”, od kontemplacji Bożego oblicza, zwłaszcza
oblicza Chrystusa Ukrzyżowanego, które komunikuje nam, jak bardzo
Bóg nas kocha. Natomiast Eucharystia, która pozwala nam całkowicie zanurzyć się w miłości Boga, powinna być w centrum naszego życia. Bez jednego i drugiego nie ma mowy o byciu świadkiem Miłości.
Nie będziemy też potrafili ludziom pomóc. Bo cóż możemy im dać ponad nasze ludzkie ograniczenia i słabości, jeśli w sercu nie ma Boga.
Trzeba najpierw wziąć od Boga, przyjąć Boga i nim żyć, żeby mieć
co dawać i czym się dzielić. Dlatego dzieło przyjmowania od Boga,
Jego łaski i prawdy, musi poprzedzać jakąkolwiek naszą aktywność
i trzeba w tym dziele widzieć konkretną formę duszpasterstwa, która
chroni nas przed sprowadzeniem posługi kapłańskiej do poziomu czysto ludzkiego aktywizmu. Potrzeba więcej wyciszenia i rozmodlenia.
Chrystusowe rozesłanie obliguje nas do tego, aby nie czekać na człowieka w świątyni, zakrystii, czy kancelarii, lecz wychodzić mu naprzeciw,
odnosząc się do różnorakich jego potrzeb, w przeróżnych uwarunkowaniach jego życia. W tym dziele trzeba nam dziś więcej inwencji i odwagi,
więcej zaangażowania, a także współpracy z wiernymi świeckimi i więcej zaufania do nich. Doświadczenie uczy, że w wyjściu do ludzi i w byciu
z ludźmi niejednokrotnie nawet bardzo zagubiony ksiądz odnajduje się na
nowo. Posłanie należy bowiem do podstawowych elementów kapłańskiej
tożsamości i zaniedbywanie go wynaturza kapłana. Jego realizacja jest
632
zaś tak doniosła, że domaga się oddania własnego życia na służbę. Chodzi o egzystencję dla ratowania i rozwoju życia Bożego w świecie, którą
powinna znamionować wielka dojrzałość i odpowiedzialność, świadectwo życia bardziej Bożym życiem, aniżeli własnym. Oznacza to konieczność podejmowania ciągle od nowa trudu nawrócenia, walki z grzechem,
kontroli nieuporządkowanych pragnień i przywiązań; krótko mówiąc stałe zadanie rzetelnej pracy nad sobą.
Niebagatelne znaczenie dla naszej kapłańskiej tożsamości ma również jej eklezjalny wymiar. Mam na myśli wielorakość naszego odniesienia do wspólnoty Kościoła, tzn. fakt, że każdy z nas jest ze wspólnoty
(w dwojakim sensie: jako z ludu wzięty i jako czerpiący ze wspólnoty
apostolskiej trwającej przez wieki), wobec wspólnoty (w imieniu i w zastępstwie Chrystusa) i dla wspólnoty (w służbie powszechnego kapłaństwa wszystkich wiernych), i że każdy z nas działa w imieniu wspólnoty
(tej nam powierzonej i całego Kościoła) oraz we wspólnocie, tzn. w jedności kolegium (biskupów bądź prezbiterów). Ten stan rzeczy obliguje
nas do dobrej znajomości natury, genezy, misji i struktury Kościoła. Zaniedbania w tym względzie wyraźnie zauważa Konferencja Episkopatu
Polski. W Liście do kapłanów na Wielki Czwartek 2008 roku wskazuje
na pilną potrzebę dobrej katechezy o Kościele. Pomocą może służyć zredagowany przeze mnie Traktat o Kościele (w II tomie Dogmatyki, wydanej w ramach Biblioteki „Więzi”). Nade wszystko jednak w naszym
posługiwaniu potrzeba wielkiego umiłowania Kościoła – Oblubienicy
Chrystusa. Trzeba kochać Kościół, by dobrze mu służyć. Bez tego trudno opuścić poziom bycia jedynie najemnikiem i być ofiarnym pasterzem.
Do natury posługi kapłańskiej należy też i to, że nie da się jej pełnić
w pojedynkę; ma kolegialny charakter. Chodzi o to, że w sakramencie
święceń prezbiter jest włączony w kolegium prezbiterów, a biskup w kolegium biskupów i ani jeden, ani drugi nie mogą działać w separacji od
innych. Wynika stąd konieczność ciągłej troski o jedność między nami.
Jej brak, tym bardziej niezgoda między nami, godzi w naszą wiarygodność, jest nawet powodem zgorszenia i poważnie rzutuje na skuteczność
naszego duszpasterskiego oddziaływania. Natomiast jedność jest naszą
siłą; pomaga przezwyciężyć trudne chwile, największe nawet kryzysy
wiary i tożsamości kapłańskiej, zwłaszcza kiedy przybiera kształt komunii, braterstwa i solidarności. Urzeczywistnianie jej na tym poziomie
domaga się organizowania najprzeróżniejszych form wspólnego bycia,
633
dobrej komunikacji, postawy dialogu i partnerskiego podejścia do siebie nawzajem. Niewątpliwie trzeba się starać o rozwój w nas duchowości komunii i wzajemne dzielenie się własnym doświadczeniem Boga.
W osiemnastym rozdziale Ewangelii św. Mateusza Jezus wskazuje też
na zachowania bez których nie może być mowy o rozwoju wspólnotowego życia: dziecięca prostolinijność, dobry przykład, troska o małych,
braterskie upomnienie, wspólna modlitwa, gotowość do przebaczenia
i pojednania. Nade wszystko jednak musi nam dziś bardziej zależeć na
braterstwie i komunii między nami. Nieraz odnosi się wrażenie jakoby
było inaczej i niewątpliwie za mało wysiłku wkładamy w rozwój tego
aspektu naszego życia i posługiwania.
Istotnym warunkiem kształtowania Chrystusowego kapłaństwa w nas
nie po swojemu, lecz zgodnie z wolą Bożą jest też nasze posłuszeństwo
okazywane Bogu i Kościołowi, między innymi w formie zdania się
na wolę przełożonego. Zadanie nie jest z pewnością łatwe i to nie tylko z uwagi na przenikające w nasze życie błędne interpretacje ludzkiej
autonomii, wolności, czy lansowaną tezę o prawie człowieka do samorealizacji. U jego podstaw jest wewnętrzne napięcie, które towarzyszy
naszemu zmaganiu się z innością Boga i z akceptacją ludzkiego pośrednictwa, które podlega prawu niedoskonałości. Chodzi generalnie o przyjęcie postawy synowskiego zawierzenia i oddania, której niedościgłym
wzorem jest posłuszeństwo Jezusa Bogu Ojcu. Postawa ta znaczona jest
nieraz wewnętrznym bólem i cierpieniem, tak jak w życiu Chrystusa, który nauczył się posłuszeństwa przez to, co wycierpiał, ale nie trzeba się jej
obawiać. Przez przyjmowanie Bożego projektu, który jest zawsze dla nas
dobry, wstępujemy na drogę duchowego wzrostu i rozwoju. Zwraca na to
uwagę Benedykt XVI w encyklice Caritas in veritate. Zaraz na początku
(nr 1) wskazuje na posłuszeństwo Bogu jako wręcz drogę do wolności.
Stwierdza: „Każdy znajduje swoje dobro, podejmując plan, który Bóg ma
wobec niego […]: w tym planie znajduje swoją prawdę, a przyjmując ją
staje się wolny (por. J 8,22)”. Ta droga ku prawdziwej wolności domaga
się jednak elementarnego zawierzenia Bogu i trzeba przyznać, że o wiele
łatwiej ją podjąć, gdy w pośrednictwie ludzkim dostrzega się Bożą obecność. Dlatego zwracam się do Was słowami autora natchnionego: „Upokórzcie się pod mocną ręką Boga, aby was wywyższył w stosownej chwili.
Wszystkie troski wasze przerzućcie na Niego, gdyż Jemu zależy na was”
(1 P 5,6-7). Proszę też Was o nieustanną modlitwę za mnie, abym był po634
śród Was autentycznym nosicielem i uległym narzędziem Bożego Ducha.
Na koniec proszę Was o modlitwę w intencji nowych powołań kapłańskich. Włączcie ją w Wasz codzienny pacierz i proście Boga o świętych
następców, aby nie brakowało nam tych, którzy będą po nas głosić Ewangelię, udzielać świętych sakramentów i prowadzić lud Boży.
Niech nadchodzące święta Bożego Narodzenia będą dla Was czasem
przeżycia na nowo tajemnicy obecności Boga pośród nas, rozradowania się
Emmanuelem. Niech Pan pozwoli Wam doświadczyć ciepła i mocy swej
miłości i niech sprawi, abyście uwierzyli bardziej jeszcze w moc otrzymanego daru kapłaństwa i zawsze byli mężnymi świadkami Bożej miłości.
Z całego serca wszystkim Wam błogosławię w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.
Wasz biskup
† Andrzej Czaja
93.
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
NAUKOWO-BADAWCZEJ WYDZIAŁU TEOLOGICZNEGO
UNIWERSYTETU OPOLSKIEGO ZA ROK 2009
W roku sprawozdawczym 2009, piętnastym roku działalności Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, kontynuowano proces
dydaktyczny na dwóch kierunkach magisterskich studiów stacjonarnych:
teologii (ze specjalnością kapłańską i katechetyczno-pastoralną) oraz naukach o rodzinie. Kontynuowane były również niestacjonarne studia na
obydwu wymienionych wyżej kierunkach (z wyjątkiem teologii o specjalności kapłańskiej). Podobnie jak w poprzednich latach, prowadzono również studia doktoranckie, podyplomowe studium rodziny, podyplomowe
studium proboszczowskie i studium muzyki kościelnej. Od października 2009 w ramach Katedry Jeana Monneta (grant europejski) rozpoczęto także prowadzenie studiów podyplomowych pod nazwą „Pokojowe
rozwiązywanie konfliktów”.
635
Wykłady i ćwiczenia prowadzone były przez 51 nauczycieli akademickich, w tym z tytułem naukowym profesora i stopniem doktora habilitowanego – 26. Ponadto 27 prowadziło wykłady zlecone.
W roku sprawozdawczym doszło do zmiany w dotychczasowej strukturze Wydziału. W marcu 2009 r. utworzono Instytut Liturgii, Muzyki i Sztuki Sakralnej, który obejmuje odtąd cztery katedry: Homiletyki,
Mediów i Komunikacji; Liturgiki, Hagiografii i Obrzędowości; Muzyki
Kościelnej i Wychowania Muzycznego; Sztuki Sakralnej i Ochrony Zabytków. Strukturę Wydziału Teologicznego w 2009 r. tworzyły zatem:
2 instytuty i 19 katedr.
Wraz ze zmianą Ordynariusza Diecezji Opolskiej nastąpiła także
zmiana na stanowisku Wielkiego Kanclerza Wydziału Teologicznego
UO. W sierpniu 2009 r. posługę biskupa opolskiego zakończył, przechodząc na emeryturę, abp prof. dr hab. Alfons Nossol. Jego następcą został
bp dr hab. Andrzej Czaja, prof. KUL.
I. Główne kierunki badań
W roku sprawozdawczym pracownicy naukowi Wydziału realizowali
22 tematy badawcze w ramach badań statutowych i badań własnych. W ramach badań statutowych tematyka skupiona była wokół pięciu głównych
zagadnień, które stanowią kontynuację dotychczasowych badań (współczesne badania teologiczno-filozoficzne, problematyka ekumeniczna i integracji europejskiej, dzieje liturgii ze szczególnym uwzględnieniem
Kościoła na Śląsku, badania biblijne, rodzina i problemy etyczno-moralne we współczesnym społeczeństwie początku XXI wieku). Oprócz tego
realizowano następujące tematy: cnoty teologalne w nauczania Ignacego
Antiocheńskiego; współczesna bioetyka wobec zwłok ludzkich; drogi pojednania w Europie; działalność naukowa i ekumeniczna abpa A. Nossola; teologia św. Pawła; nauczanie religii w Polsce i Europie; Cecyliańska
odnowa muzyki kościelnej na Śląsku; sakrament pokuty w perspektywie interdyscyplinarnej; człowiek chory w rodzinie. Analiza problemów
i formy pomocy; rodzina wobec wyzwań współczesności; psychologia
rodziny adopcyjnej; współczesne kierunki rozwoju muzyki chrześcijańskiej; Oliviera Clémenta reinterpretacja teologii; liturgia wschodnia (teologia i obrzędy).
Przedmiotem badań własnych był jeden temat: struktura religijności
na Śląsku. W ramach tego tematu podjęto badania nad zmianami religij636
ności wśród mieszkańców Śląska Opolskiego, wywołanymi migracjami
w celach zarobkowych oraz innymi zmianami zachodzącymi w życiu
współczesnego społeczeństwa.
W roku sprawozdawczym 2009 realizowano także badania w ramach
trzech grantów przyznanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa
Wyższego: 2 własne i 1 promotorski. Grant promotorki został zakończony i rozliczony w roku 2009. Pozostałe są nadal realizowane, zgodnie z harmonogramem.
Realizowane przez pracowników naukowych Wydziału Teologicznego
UO badania często prowadzone były we współpracy z innymi ośrodkami
naukowymi w Polsce (m.in. Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Śląski)
i zagranicznymi (np. uniwersytety w Moguncji, Monastyrze, Bratysławie).
II. Charakterystyka działalności naukowo-badawczej
Większość wyników badań, o których była mowa wyżej, publikowana
była zarówno we własnych, wydziałowych publikacjach w postaci monografii i prac zbiorowych, wydawanych przez Redakcję Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, jak i w formie artykułów zamieszczanych we
własnych, krajowych i zagranicznych czasopismach naukowych. Ogółem
w roku 2009 ukazało się 33 pozycji zwartych (monografii) i 166 artykułów naukowych, w tym 6 w języku angielskim.
Pracownicy naukowo-dydaktyczni Wydziału Teologicznego UO w roku sprawozdawczym 2009 zdobyli kolejne awanse naukowe: ks. prof. dr
hab. Tadeusz Dola uzyskał stanowisko profesora zwyczajnego, ks. prof.
UO dr hab. Kazimierz Wolsza i o. prof. UO dr hab. Zygfryd Bonawentura
Smolka uzyskali tytuł profesora zwyczajnego, zaś ks. dr hab. Franciszek
Wolnik uzyskał stanowisko profesora nadzwyczajnego. Stopień doktora
habilitowanego uzyskali ks. dr Krystian Ziaja oraz ks. dr Rajmund Porada.
Na Wydziale Teologicznym przeprowadzono łącznie 4 przewody habilitacyjne, zaś 9 osób uzyskało stopień naukowy doktora nauk teologicznych. Ponadto odbyło się 108 obron prac magisterskich i 55 licencjackich.
Ważnym nurtem działalności naukowej pracowników Wydziału Teologicznego UO jest organizacja konferencji i sympozjów naukowych, wpisujących się w problematykę prowadzonych badań naukowych, a także
liczny udział w tego rodzaju wydarzeniach organizowanych przez inne,
krajowe i zagraniczne ośrodki naukowe. W roku 2009 pracownicy Wydziału zorganizowali 17 konferencji naukowych i sympozjów, z czego
637
4 międzynarodowe i 5 z udziałem gości zagranicznych, a także 5 ogólnopolskich i 3 lokalne. W sumie we wszystkich konferencjach wzięło
udział ponad 700 uczestników, w tym 162 zagranicznych.
Dowodem aktywności naukowej pracowników Wydziału Teologicznego UO jest także ich udział w różnego rodzaju konferencjach i sympozjach
organizowanych w innych naukowych ośrodkach w kraju i zagranicą.
Najczęściej był to udział czynny, polegający na wygłoszeniu referatu
bądź komunikatu. Na uwagę zasługuje także udział pracowników naszego Wydziału w zagranicznych konferencjach naukowych. W roku sprawozdawczym 9 pracowników Wydziału Teologicznego UO, uczestnicząc
w zagranicznych konferencjach naukowych (Czechy, Słowacja, Grecja,
Francja, Niemcy, Szwajcaria, Ukraina), wygłosiło referaty bądź komunikaty. W sumie pracownicy Wydziału wygłosili 114 referatów, 16 komunikatów i 5 innych wystąpień, z czego 18 na konferencjach o zasięgu
międzynarodowym.
III. Współpraca z jednostkami gospodarczymi i innymi
Od kilku lat Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego ściśle
współpracuje z Diecezjalnym Katolickim Uniwersytetem Ludności Wiejskiej w Opolu, współkształtując ofertę edukacyjną w tej jednostce, ukierunkowanej na podnoszenie kwalifikacji zawodowych wśród ludności
wiejskiej Opolszczyzny. W roku sprawozdawczym 2009 pracownicy
i doktoranci Wydziału Teologicznego UO zrealizowali kolejne tematy
wykładów i warsztatów, zaproponowane przez kierownictwo tejże jednostki, a odpowiadające kompetencjom poszczególnych wykładowców.
Wydział Teologiczny aktywnie włączył się także, wespół z Politechniką Opolską i Akademią Medyczną w Zabrzu, w zorganizowanie VII
Międzynarodowych Warsztatów Akademickich „Rolnictwo, technika,
zdrowie i życie” (11-13.11.2009, Głuchołazy). Warsztaty te poświęcone
były tematyce prozdrowotnej, skoncentrowanej wokół diagnozy i leczenia chorób nowotworowych oraz problematyce etyczno-moralnej występującej w tym zakresie.
Na uwagę zasługuje także nawiązanie współpracy przez Wydział Teologiczny UO z Instytutem Konfucjusza, działającym przy Politechnice
Opolskiej. Współpraca ta w zamierzeniu ma przynieść konkretne efekty
w postaci przedsięwzięć naukowych, takich jak konferencje i sympozja.
638
IV. Działalność na rzecz regionu
W zakresie działalności na rzecz regionu należy wskazać przede
wszystkim na prowadzone przez WT UO badania w ramach szeroko rozumianej tematyki śląskoznawczej, która przynależy do priorytetowych
zadań naukowych wielu pracowników naukowych Wydziału. Prowadzone na Wydziale Teologicznym UO badania śląskoznawcze związane
są przede wszystkim z historią Kościoła na Śląsku, analizowaną w różnych szczegółowych aspektach, jak np. historia instytucji kościelnych,
działalność kapituł, klasztorów, wybitnych osobistości życia religijnego,
dzieje liturgii, dokumentacja i analiza zachowanych źródeł liturgicznych.
Ważny nurt badań stanowi również tematyka dotycząca dziejów muzyki
religijnej oraz sztuki sakralnej na Śląsku, w ramach których niezwykle
istotne są prace dokumentacyjne i inwentaryzacyjne zachowanych źródeł.
Na podkreślenie zasługują inicjatywy wydziałowe w zakresie organizacji konferencji podejmujących tematykę śląskoznawczą. W roku 2009
zorganizowano ogólnopolską konferencję z udziałem gości zagranicznych poświęconą 750-leciu opactwa cysterskiego w Rudach (5-6.06.2009,
Opole – Rudy Raciborskie). Liczne są również publikacje w omawianym
zakresie badawczym, zarówno własne, jak i ukazujące się w innych wydawnictwach. Z opublikowanych przez Redakcję Wydawnictw WT UO
prac należy wymienić:
– J. Kopiec, Biskup wśród swojego ludu. Życie i posługa biskupa Wacława Wyciska (1912-1984);
– G. Żmuda, Likwidacja i odbudowa Sanktuarium Panny Maryi Pomocnej (Maria Hilf) w Zlatych Horach;
– K. Spałek, E. Mateja (red.), Góra Świętej Anny na dawnej pocztówce. Sankt Annabarg O/S auf alten Ansichtskarten;
– H.J. Sobeczko (red.), Arcybiskup Alfons Nossol. 32 lata posługi biskupiej;
– G. Żmuda, Niezwykły duszpasterz w Kościele śląskim. Życie i działalność ks. prałata Ludwika Skowronka (1859-1934);
– F. Wolnik (red.), Cystersi w Rudach. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 5 i 6 czerwca 2009 r. w Opolu i Rudach przez Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego
diecezję gliwicką z okazji 750. rocznicy opactwa cysterskiego
w Rudach.
639
Mając na uwadze popularyzację wiedzy naukowej w lokalnym społeczeństwie, po raz kolejny zorganizowano tradycyjne już wykłady otwarte
dla mieszkańców Opola (temat: W nurcie myśli Pawłowej) i Gliwic (temat: Ludzie Ziemi Gliwickiej).
Ważnym punktem wkładu na rzecz regionu było także podjęcie i zrealizowanie zleconego przez Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego zadania, polegającego na wykonaniu inwentaryzacji dóbr kultury
materialnej wybranych miejscowości w województwie. Pracownicy i studenci WT UO dokonali inwentaryzacji wspomnianych dóbr w następujących wsiach: Biedrzychowice, Frączków, Kamień Śląski, Niemysłowice,
Ostrożnica, Spórok, Żłobizna, Żyrowa.
Bieżące informacje na temat działalności Wydziału Teologicznego
UO oraz proponowanej oferty edukacyjno-formacyjnej można znaleźć
na stronie internetowej Wydziału: www.wt.uni.opole.pl.
Ks. Rajmund Porada
94.
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI
STUDIUM MUZYKI KOŚCIELNEJ W OPOLU
ZA ROK SZKOLNY 2008/2009
Rok szkolny 2008/2009 w Studium Muzyki Kościelnej, działającym
przy Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego, był 35. rokiem
pracy naszej szkoły. Wieloraka obecność i aktywność Studium Muzyki Kościelnej na mapie diecezji opolskiej, której nadrzędnym celem jest
programowanie i organizowanie życia muzyczno-liturgicznego Opolszczyzny, możliwa jest dzięki pomocy i życzliwości dziekana Wydziału
Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego – ks. prof. dra hab. Stanisława Rabieja, przewodniczącego Międzydiecezjalnej Komisji ds. Duszpasterstwa Liturgicznego i Muzyki Kościelnej – ks. prof. dra hab. Helmuta
Sobeczki, dyrektora Wydziału finansowo-administracyjnego Kurii Diecezjalnej w Opolu – ks. dra Alberta Glaesera, dyrektora Sanktuarium św.
Jacka w Kamieniu Śląskim – ks. prof. dra hab. Zygfryda Glaesera. Wymie640
nić należy tu również pracowników Zakładu Muzyki Kościelnej i Wychowania Muzycznego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego:
ks. dra Joachima Waloszka, ks. dra Piotra Tarlinskiego oraz kierownika
tegoż uniwersyteckiego Zakładu – prof. dra hab. Remigiusza Pośpiecha.
Wszystkim wyżej wymienionym osobom, na czele z księżmi biskupami
diecezji opolskiej, należą się serdeczne wyrazy szacunku i podziękowania
za wszelką pomoc, życzliwość i inspirację. Odnotujmy jeszcze, że nasz
Zakład Muzyki Kościelnej i Wychowania Muzycznego w roku sprawozdawczym wszedł w skład Instytutu Liturgii, Muzyki i Sztuki Sakralnej
na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego i stał się katedrą.
Rok jubileuszowy rozpoczęty został bardzo ważnym wydarzeniem,
którym były sympozjum i warsztaty muzyczno-kościelne zorganizowane Referat ds. Muzyki Kościelnej Kurii Diecezjalnej w Opolu w ramach
współpracy pomiędzy Hochschule für katholische Kirchenmusik und Musikpädagogik w Ratyzbonie oraz Studium Muzyki Kościelnej w Opolu
i Zakład Muzyki Kościelnej i Wychowania Muzycznego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. To jubileuszowe wydarzenie, które odbywało się w dniach 10-14 września 2008 r., nosiło tytuł Muzyka
kościelna – Śląsk a Ratyzbona. W Opolu gościliśmy Chór Kameralny
Hochschule für katholische Kirchenmusik und Musikpädagogik w Ratyzbonie oraz profesorów: Stefana Baiera, Kuniberta Schäfera oraz Martina Kellhubera. Kolejnym aktem naszego jubileuszu był adwentowy dzień
skupienia dla muzyków kościelnych, który odbył się w dniu 29 listopada
2008 r. Poprowadził go ks. Piotr Dębski z Legnicy, na co dzień związany z Akademią Muzyczną we Wrocławiu. W ramach uroczystej akademii w auli Muzeum Diecezjalnego Chór Studium Muzyki Kościelnej (dyr.
M. Podzielny) oraz Orkiestra Symfoniczna Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Opolu (dyr. H. Prochota) wykonali Mszę Koronacyjną
W. A. Mozarta. Solistami byli: Joanna Pośpiech (sopran), Joanna Grocholska (alt), Piotr Chmaj (tenor), ks. Robert Kaczorowski (baryton). Aby
nasze święto mogła stać się udziałem całej diecezji opolskiej Msza Koronacyjna została wykonana jeszcze tego samego dnia w kościele seminaryjno-akademickim pw. św. Jadwigi w Opolu, następnego zaś w Oleśnie
i Ligocie Turawskiej.
Podczas uroczystej inauguracji rozpoczynającym naukę w naszej szkole wręczone zostały indeksy, z kolei dyplomy muzyka kościelnego – organisty otrzymało 5 absolwentów naszej szkoły. Byli to: Patrycja Koloch
641
z par. w Chudobie, Tomasz Niestrój z par. w Czarnowąsach, Marta Ociepska z par. w Kędzierzynie-Koźlu Blachowni, Anna Seget z par. w Gogolinie-Karłubcu oraz Mateusz Waliczek z par. w Starym Oleśnie. Po raz
drugi w historii naszej szkoły wydane zostały także dyplomy ukończenia kierunku Prowadzenie zespołów śpiewaczych. Otrzymały je 4 osoby: Alicja Janocha z par. w Kórnicy, Anna Maria Mbayo z par. w Opolu
– Nowej Wsi Królewskiej, Sebastian Dusza z Zabrza oraz Dorota Nowacka z par. w Chróścicach. 2 nasze absolwentki podjęły studia muzyczne we wrocławskiej Akademii: Dorota Nowacka i Anna Maria Mbayo.
Życie koncertowe, które staramy się animować, wiąże się przede
wszystkim z wykonywaniem muzyki organowej. Prezentacje przygotowane przez nasze środowisko były na ogół połączone z poświęceniem
organów po remoncie bądź poświęceniem zakupionych organów elektronicznych. Koncerty takie odbyły się w Głubczycach, Steblowie, Boguszycach, Branicach, Pietrowicach Wielkich, Zdzieszowicach, Rozwadzy,
Ligocie Turawskiej, Wiechowicach oraz Opolu – Nowej Wsi Królewskiej.
Podczas, zaplanowanych na cały miesiąc, uroczystości poświęcenia nowo
wyremontowanych organów Spiegla w Opolu – Nowej Wsi Królewskiej
koncertowali prof. Julian Gembalski, uczniowie SMK oraz Michał Blechinger (miejscowy organista oraz pedagog naszej szkoły), który wraz
z Orkiestrą Symfoniczną Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia
w Opolu (dyr. H. Prochota) wykonały dwa koncerty J.F. Haendla. 31 maja
w kościele OO. Franciszkanów koncertowali na organach nasi uczniowie,
28 czerwca w katedrze opolskiej Tomasz Niestrój i Kamil Mika z Krakowa. Kilkakrotnie występował chór kierunku Prowadzenie zespołów
śpiewaczych, przygotowany przez mgr Małgorzatę Podzielny. Koncert
dyplomowy naszych dyrygentów odbył się w dniu 8 czerwca br. w Kluczborku. Wreszcie dnia 30 maja 2009 r. chór Studium Muzyki Kościelnej
wystąpił podczas uroczystości święceń kapłańskich. Poziom muzyczny
wszystkich tych prezentacji jest wielką zasługą mgr-lic. Bernadety Malik.
Bogate jest życie koncertowe naszego nowego pracownika dra Piotra Rojka, na co dzień związanego z Akademią Muzyczną we Wrocławiu. Jest
on m.in. dyrektorem Festiwalu organowego w Wołowie. Z kolei, piszący te słowa wykonał na Jasnej Górze w Częstochowie w dniu 20 grudnia
2008 r. z Chórem męskim Wyższego Seminarium Duchownego i Orkiestrą Symfoniczną Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia w Opolu
(dyr. H. Prochota) Pastoral Messe in G C. Kemptera.
642
Wzorem lat ubiegłych, w naszej szkole odbywały się w roku sprawozdawczym kursy mistrzowskie. W dniach 26-27 II 2009 r. prof. S. Baier
prowadził kurs interpretacji muzyki organowej dla uczniów Studium Muzyki Kościelnej pt.: Orgelbüchlein Jana Sebastiana Bacha, zaś 9 maja dr
W. Zaborny z AM w Katowicach prowadził kurs akompaniamentu liturgicznego dla uczniów naszej szkoły. Mgr Alfred Bączkowicz i mgr Michał Blechinger prowadzą w naszej szkole konkursy harmoniczne.
W dniu 27 września 2008 r. rozpoczęliśmy w naszej szkole kolejny
Kurs Psałterzysty. Z kolei w dniach 9-10 października 2008 r. w Białymstoku odbył się VI Białostocki Festiwal Młodych Organistów. Studium
Muzyki Kościelnej w Opolu reprezentował z powodzeniem Tomasz Niestrój (uczeń z klasy mgr Lucyny Glezner-Sun, od września roku sprawozdawczego również dra Piotra Rojka), który zdobył wyróżnienie za
wykonanie utworu Mariana Sawy. 11 października Tomasz Niestrój wystąpił na Festiwalu Młodych Organistów w Opawie. Brał on udział jeszcze w I Krakowskim Konkursie Młoduch Organistów (20-23 listopada
2008 r.) oraz zdobył wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim Młodzi twórcy (5 maja 2009 r.).
Powróćmy do porządku chronologicznego w naszym sprawozdaniu.
W dniu 19 grudnia przełamaliśmy się we wspólnocie naszej szkoły opłatkiem. Tego dnia ks. bp Paweł Stobrawa odprawił Mszę św. dla naszego
środowiska i poświęcił nowe organy w sali nr 3. Ta bożonarodzeniowa
uroczystość zakończyła się krótkim koncertem Piotra Rojka. 17 lutego
w ramach swoich praktyk pastoralnych naszą szkołę zwiedzali diakoni
przygotowujący się do przyjęcia święceń kapłańskich. W dniach 28 lutego i 7 marca w roku sprawozdawczym odbył się wielkopostny dzień
skupienia, zorganizowany tradycyjnie w 4 rejonach duszpasterskich diecezji opolskiej. W tym roku gościliśmy w Pietrowicach Wielkich, Prudniku – par. Miłosierdzia Bożego, Ligocie Turawskiej i Kuniowie. Z kolei
w dniu 28 marca odbył się VII Przegląd Scholi Liturgicznych – Wrzosola
2009, Wrzoski k/Opola, zaś 23 maja XII Przegląd Chórów Parafialnych
Diecezji Opolskiej. Podczas Mszy św., sprawowanej w ramach Przeglądu Chórów 13 absolwentów Kursu Psałterzystów, który co roku odbywa się w Studium Muzyki Kościelnej w Opolu, zostało ustanowionych
w posłudze psałterzysty. Byli to: Anna Czaja i Nikol Czaja z par. w Zębowicach, Sabina Gola z Par. w Leśnicy, Agata Makowiec z par. w Żywocicach, Mateusz Mandalka z par. w Zdzieszowicach, Justyna Morciniec
643
z par. w Sławicach, Urszula Plachetka z par. w Leśnicy, Weronika Schlichting z par. w Kup, Marta Siudzik z par. w Leśnicy, Michał Sośnik z par.
w Sławicach, Anna Stasch z par. w Sławicach, Sandra Urbatzka z par.
w Sławicah oraz Sabina Wójcik z par. w Sławicach.
Pod koniec roku szkolnego miała miejsce wizyta w Ratyzbonie.
W dniach 15-17 czerwca 2009 r. ks. G. Poźniak, mgr M. Blechinger oraz
uczniowie: Aleksandra Knysz, Anna Szczędzina, Tomasz Niestrój i Marcin Klich przebywali w Ratyzbonie, w tamtejszej Hochschule für katholische Kirchenmusik und Musikpädagogik, na zaproszenie rektora prof.
Franza Josefa Stoibera. Koordynatorem pobytu był prof. Stefan Baier.
Uczniowie brali udział w zajęciach prowadzonych przez wykładowców
Hochschule oraz w próbie chóru Regensburger Domspatzen prowadzonej przez prof. Rolanda Büchnera. Po katedrze w Ratyzbonie oprowadzał
rektor Stoiber, który zaprezentował także budujące się nowe organy katedralne oraz instrumenty szkolne. Ważnym przeżyciem było także spotkanie z bratem Ojca Świętego, poprzednim dyrygentem Regensburger
Domspatzen – ks. prof. Georgiem Ratzingerem. Rok szkolny zamknęliśmy
wakacyjnymi rekolekcjami dla muzyków kościelnych diecezji opolskiej
i gliwickiej, które w dniach 29 czerwca – 1 lipca w Kamieniu Śląskim
prowadzili ks. Franciszek Koenig i piszący te słowa.
Wspomnieć należy jeszcze o działalności wydawniczej naszego środowiska. Na początku grudnia 2008 r. ukazało się nowe wydanie chorału opolskiego, które nosi teraz tytuł Chorał Opolski „Droga do nieba”.
Tom II tego długo oczekiwanego wydawnictwa został zredagowany przez
Międzydiecezjalną Komisję ds. Liturgii, Duszpasterstwa Liturgicznego
i Muzyki Kościelnej Diecezji Gliwickiej i Opolskiej. Zawiera akompaniament organowy do śpiewów roku kościelnego, zamieszczonych w katolickim modlitewniku i śpiewniku „Droga do nieba”. Chorał Opolski „Droga
do nieba”, t. II, przygotowany został do publikacji przez zespół redakcyjny, który działał pod przewodnictwem ks. Joachima Waloszka. Należeli
do niego pracownicy Studium: Alfred Bączkowicz, Michał Blechineger,
Józef Chudalla, Gabriela Cyrys, ks. Franciszek Koenig, Waldemar Krawiec, ks. Grzegorz Poźniak, Hubert Prochota i Bogdan Stępień. Chorał
Opolski „Droga do nieba”, t. I, ukazał się w serii wydawniczej Wydziału
Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego – „Pomoce duszpasterskie”, nr 7.
Na koniec tego sprawozdania sięgnijmy jeszcze do statystyki Studium
Muzyki Kościelnej i inwestycji gospodarczych naszej szkoły. Po egzami644
nach wstępnych i cyklu rekrutacyjnym naukę na roku 0 uczyła się 1 osoba, na I roku kierunku Organista 48 osób, II – 22 osoby, III – 14 osób, IV
– 8 osób oraz V – 11 osób, 3 osoby uczyły się w toku wyrównawczym.
Na kierunku Prowadzenie zespołów śpiewaczych naukę na I roku podjęły 4 osoby, zaś na II – 5 osób. W dniu 27 września rozpoczął się nowy
Kurs dla Psałterzystów, na który zapisało się 15 osób. Liczba uczniów
Studium Muzyki Kościelnej wynosiła 131 osób. Nastąpiły zmiany w kadrze pedagogicznej naszej szkoły. Odeszli od nas: mgr A. Szczepański,
mgr G. Ciecior dołączyli zaś: dr Piotr Rojek z AM we Wrocławiu oraz
mgr Katarzyna Młynarska. Tym samym grono nauczycielskie tworzyło 21 pracowników: 14 zatrudnionych na umowa-zlecenie oraz 6 wykładowców pracujących z ramienia Wydziału Teologicznego UO.
Wśród spraw gospodarczych wymienić należy: wybudowanie nowych
organów, remont łazienek, montaż maszyny do kawy na korytarzu naszej szkoły, ufundowanie przez ks. Krystiana Ziaję nowego lustra, zakup
pianina elektrycznego oraz ufundowanie drugiego takiego instrumentu
przez Edwarda Maiera z Rybnika oraz ufundowanie i wykonanie przez
organmistrza Henryka Hobera podestu dla chóru w sali nr 6.
Ks. Grzegorz Poźniak
95.
LIST REKTORA WYŻSZEGO SEMINARIUM
DUCHOWNEGO W OPOLU Z PODZIĘKOWANIAMI
I ŻYCZENIAMI DLA DOBROCZYŃCÓW
Przewielebny Księże Proboszczu,
Drodzy Dobroczyńcy Seminarium!
Ostatnie dni Adwentu, zbliżające się Święta Bożego Narodzenia,
w których świat cały rozśpiewa się znów w kolędach na temat cudu Bożej Dobroci objawionej w betlejemskim żłóbku, przypominają również
o świętym obowiązku wdzięczności wobec wszystkich tych, którzy tej
niepojętej Dobroci Boga dawali konkretny wyraz i ludzki kształt w pro645
stych uczynkach miłości okazywanej nam w ostatnim roku. Seminarium
zna bardzo dużo takich wiernych, niestrudzonych i wielkodusznych dobroczyńców, którzy swoimi cichymi modlitwami i ofiarami pomagają nam
dźwigać trud odpowiedzialności za kapłańską formację w Sercu Diecezji.
W sposób szczególny mam tutaj na myśli tych, którzy zaangażowali się
w jesienną zbiórkę płodów rolnych dla naszego domu i jak co roku zapełnili nasze seminaryjne spiżarnie rozlicznymi darami ziemi, pozwalając
spokojniej spać naszemu ekonomowi. Śpieszymy więc do nich z wyrazami głębokiego szacunku, serdecznej podzięki i z najlepszymi życzeniami
na Święta Narodzenia Pańskiego i na Nowy Rok. Niech Bóg wynagrodzi Wam wszelkie dobro duchowe i materialne, jakim nas ubogaciliście
i pozwoli Wam cieszyć się niewyczerpanym bogactwem Jego Miłości.
* * *
Pośród dobrodziejstw szczególnych, jakie Pan Bóg podarował naszej
seminaryjnej wspólnocie w ostatnim czasie, wspomnieć trzeba na pierwszym miejscu oczywiście dar nowego opolskiego biskupa, księdza profesora Andrzeja Czai. Z całym Kościołem lokalnym dzielimy radość z tego
wyboru, a jest ona w naszym domu spotęgowana tym, że Ksiądz Biskup
Andrzej związany był już z naszym środowiskiem, mieszkał w seminarium, gdy przyjeżdżał do Opola z wykładami, a klerycy poznali i cenili
w nim wyjątkowego przewodnika i mistrza w teologii i kapłańskiej duchowości. Zaledwie kilka miesięcy minęło od jego ingresu do opolskiej
katedry, a mogliśmy się już wielokrotnie przekonać o tym, jak bardzo leży mu na sercu sprawa duszpasterstwa powołań i formacji kapłańskiej, jak
bardzo pragnie uczynić z niej jeden z priorytetów swojego pasterzowania.
W ostatnim liście skierowanym do nas kapłanów upomina się u każdego księdza o codzienny pacierz w intencji nowych powołań kapłańskich,
„aby – jak czytamy w jego liście – nie brakowało nam tych, którzy będą
po nas głosić Ewangelię, udzielać świętych sakramentów i prowadzić lud
Boży”. Czyż nie wolno mi „rozszerzyć” grona adresatów tej ojcowskiej
prośby i skierować ją również do wszystkich naszych seminaryjnych Dobroczyńców? Proszę Was gorąco, Siostry i Bracia, pamiętajcie w swoim
codziennym pacierzu o powołanych do kapłaństwa.
Innym wyjątkowym i nieocenionym dla nas darem, jaki jeszcze wcześniej, bo już przed wakacjami, otrzymaliśmy (razem z całym Kościołem)
od Ojca Świętego Benedykta XVI jest Rok Kapłański. Ogłaszając go
646
w Uroczystość Najświętszego Serca Jezusowego i w 150. rocznicę śmierci św. Proboszcza z Ars Jana Marii Vianney’a, papież apelował do księży
o „wielkoduszne odnowienie ideałów całkowitego oddania się Chrystusowi i Kościołowi”. Jednocześnie prosił nas wszystkich o wytężoną modlitwę za kapłanów i o nowe powołania do kapłaństwa. Już widać w naszym
lokalnym Kościele i w seminarium pierwsze owoce tego błogosławionego czasu w postaci jakiejś nowej mobilizacji księży w podejmowaniu wymogu osobistej formacji (chociażby poprzez dni skupienia, konferencje
formacyjne w dekanatach, rekolekcje… m.in. w listopadzie dwie serie
rekolekcji dla kapłanów poprowadził nasz nowy opolski biskup) a także
w postaci różnych inicjatyw szeroko pojętego duszpasterstwa powołaniowego, którego pierwszą i podstawową formą jest i pozostanie modlitwa za kapłanów i o nowych i świętych kapłanów.
Czy wolno nam mieć nadzieję, że Rok Kapłański zaowocuje również
w najbliższej przyszłości większą ilością kandydatów do seminarium, których liczba w ostatnich latach, niestety, wyraźnie zmalała? Odpowiedź
na to pytanie zna tylko Pan Bóg. Ale każdy z nas wierzących to pragnienie i tę nadzieję powinien nosić w sercu, i na miarę swoich możliwości
nie szczędzić starań, aby mogła się ziścić.
Wydaje mi się, że jedno z tych starań polegać powinno na tworzeniu
w swoim najbliższym otoczeniu (w rodzinie, w kręgu przyjaciół, w szkole, w pracy) przyjaznego, pełnego szacunku klimatu wokół kapłaństwa
i na wspieraniu decyzji powołaniowej, tzn. na jakimś dodawaniu odwagi młodym ludziom w podejmowaniu definitywnych rozstrzygnięć życiowych, a nawet zachęcaniu ich do nich. Dotyczy to zresztą nie tylko
kapłaństwa, życia zakonnego ale również małżeństwa. Owszem decyzje
takie wymagają przestrzeni wewnętrznej wolności, rozwagi i słusznego
czasu weryfikacji. W seminarium trwa on przynajmniej sześć lat. Ale
prawdziwą zmorą mentalności naszych czasów staje się coraz bardziej jakaś niechęć do podejmowania ostatecznych postanowień, zawiązywania
nierozerwalnych więzi, ociąganie się bez końca z realizacją życiowych
celów. Jakby z góry zakłada się, że człowiek nie powinien krępować swojej wolności decyzją na całe życie, a nawet, że jest niezdolny do takich
decyzji, ponieważ niczego nie może być pewny. Wszystko warunkowane
jest osobistą korzyścią („jeśli, o ile, być może, kto wie, zobaczymy…”)
i sterowane jakąś „hiperostrożnością” – jak w symptomatycznym wierszu Wisławy Szymborskiej: „… a ja nie wiem i nie wiem, i trzymam się
647
tego jak zbawiennej poręczy”. Tą poręczą jest w gruncie rzeczy egoizm.
Dlatego niekończące się rozterki narzeczonych, narzeczeństwo trwające
lata, dlatego tzw. małżeństwo na próbę, dlatego coraz późniejszy wiek
współczesnych nowożeńców, dlatego odkładanie decyzji o potomstwie,
aż będzie za późno, dlatego coraz więcej singli, którzy przegapili życiową szansę, dlatego coraz częściej do seminarium zgłaszają się kandydaci, których całe lata trawiła rozterka, czy wolno, czy warto, czy opłaca
się spróbować. Ileż razy słyszałem z już ust aspiranta do seminarium:
„Księże, uciekałem przed myślą, że mógłbym być księdzem, bałem się,
że to nie dla mnie, że się nie nadaję. Robiłem różne mądre i głupie rzeczy, żeby zapomnieć o głosie powołania, skończyłem studia, pracowałem, nieźle zarabiałem, udało mi się nawet rozkochać w sobie dziewczynę.
Nic z tego. Zawsze doganiała mnie na powrót nie dająca spokoju myśl,
że Pan Bóg spodziewa się ode mnie czegoś innego, czegoś więcej, większej miłości. Już nie mogę dłużej uciekać przed tą myślą. Wiem, że muszę spróbować, muszę się zdobyć na odwagę, odwagę zaangażowania”.
Na szczęście czasem tak dobrze kończy się rozterka, ale ilu tym, którzy
słyszeli głos powołania, udało się niestety „uciec” przed Bożym wezwaniem, albo też ile lat poszło u niektórych na marne z powodu niekończących się wątpliwości?
Logika miłości prawdziwej domaga się ryzyka zaangażowania, zaufania, postawienia na jedną szalę wszystkiego, całego życia. Miłość
daje się poznać tylko miłości! Nie można się o niej przekonać nie kochając, pozostając ciągle w bezpiecznym dystansie. Jeśli przeżywanej miłości konsekwentnie odmawia się wyznania: „na zawsze”, „już nigdy Cię
nie opuszczę”, to taka miłość z konieczności karłowacieje i skazana jest
na przegraną.
We wszystkich prawie ewangelicznych opisach powołania uczniów dochodzi do głosu wymóg takiego zdecydowania, postawienia wszystkiego
na jedną kartę: „Pójdź za mną”, „zostaw sieci, odtąd ludzi będziesz łowił”,
„zostaw umarłym grzebanie umarłych, a Ty pójdź za mną”. Tam, gdzie
mimo zauroczenia Jezusem wygrywa ciągle jakaś niepewność i ociąganie się z decyzją, jak w przypadku bogatego młodzieńca, tam przegrywa
się prawdziwą radość i smak życia. Dlatego bogaty młodzieniec, mimo
swoich bogactw, odszedł smutny.
Tylko życie przeżywane w wymiarze powołania może prawdziwie satysfakcjonować. Tylko wtedy, kiedy stać nas na bezwarunkowe i defini648
tywne przyjęcie i odwzajemnienie prawdziwej Miłości, a najpierw Bożej
Miłości, możemy być w życiu szczęśliwi. „Nie bójcie się oddać wszystko Chrystusowi – przekonuje papież Benedykt XVI w jednym ze swoich kazań skierowanych do młodzieży. – On niczego nie zabiera, a daje
wszystko. Kto oddaje się Jemu, otrzymuje stokroć więcej”. Pozwólmy tej
obietnicy zagościć w naszym sercu i podejmijmy z nową odwagą i pewnością drogę naszego chrześcijańskiego powołania, również wtedy, kiedy Pan Jezus wzywa kogoś na służbę do swojej winnicy.
* * *
Jeszcze raz polecając Serce Diecezji Waszym modlitwom i Waszej
dobroci, z serca za wszystko dziękuję.
Niech Wam Boża Dziecina błogosławi i szczęści!
ks. Joachim Waloszek
Rektor Seminarium
DZIAŁ NIEURZĘDOWY
DZIEŃ SKUPIENIA KSIĘŻY
NA POCZĄTEK ADWENTU 2009
Jak co roku w sobotę przed początkiem Adwentu księża naszej diecezji przybyli na dzień skupienia. Było to 28 listopada 2009 r. Trwający Rok Kapłański nadał szczególny klimat temu spotkaniu. W dniu
skupienia udział wzięło ponad 230 księży (przed rokiem ok. 180,
co oznacza zwyżkę o 28%). Każde z naszych formacyjnych spotkań kapłańskich jest ubogacane obecnością zaproszonego gościa.
Tym razem do Opola zawitał o. prof. Stanisław Celestyn Napiórkowski.
Kilka informacji o nim: Franciszkanin konwentualny, od 1983 profesor
KUL-u. Zajmuje się dogmatyką, mariologią, ekumenizmem. W latach
1970-1994 członek Komisji Episkopatu Polski ds. Ekumenizmu, 1974-1994
649
– Komisji Mieszanej, 1974-1984 – Komisji Mieszanej Katolicko-Luterańskiej, powołanej przez watykański Sekretariat ds. Jedności Chrześcijan
i Światową Federację Luterańską, 1977-1996 – Podkomisji Dialogu, 19831989 przewodniczył Sekcji Dogmatycznej Teologów Polskich; członek
Komisji Katolicko-Luterańskiej w Polsce. Promotor kilkudziesięciu przewodów doktorskich. Był kierownikiem Katedry Mariologii KUL oraz stałym współpracownikiem Instytutu Ekumenicznego tej uczelni, profesorem
teologii dogmatycznej w Wyższym Seminarium Duchownym Ojców Franciszkanów w Łodzi-Łagiewnikach. Obecnie na emeryturze – wciąż czynny.
Ten skromny i pełen humoru franciszkanin był na KUL-u naukowym mistrzem biskupa Andrzeja Czai. W czasie dnia skupienia obaj uzupełniali
się w prowadzeniu kilku godzin naszych mini rekolekcji. Modlitwie adoracyjnej przewodniczył bp Andrzej. Trudno streszczać modlitwę. Ale warto
wskazać na jej treściowy porządek uwzględniający poczwórny nurt, który
powinien być w każdej modlitwie – przebłaganie, dziękczynienie, prośbę,
uwielbienie. Naukę wygłosił o. Celestyn. Może nie była to klasyczna nauka ascetyczna. Przynajmniej z tytułu nie wydawała się taką. A jednak…
Mówił o sztuce dialogu międzyreligijnego. Aczkolwiek chodziło o zasady ekumenizmu, to przecież wszystkie postawione przez o. Celestyna tezy mają zastosowanie w codzienności każdego człowieka – tym bardziej
księdza. Włącznie z humorystycznym z pozoru, a przecie dowcipnie prawdziwym stwierdzeniem, że „nawet piwo może być czynnikiem ekumenicznym”. Gdyby tak wszystkie te zasady weszły w krwioobieg codzienności
naszych parafii i plebanii – bylibyśmy w większym stopniu świadkami obecności Pana w Kościele. Po tej nauce księża wspólnie odmówili
część modlitwy brewiarzowej (przewodniczył rektor seminarium, ks. Joachim Waloszek). Cały czas mogli się też spowiadać – i wielu to uczyniło.
Przerwa nie była przerwą. Ciasto i kawa to był pretekst do braterskich
spotkań i rozmów, jako że pracujemy w rozproszeniu. Tym razem siostry
i panie z seminaryjnej kuchni serwowały poczęstunek nie w refektarzu,
a w sali gimnastycznej. Kto wie, czy jej przestronność nie wpłynęła na
większe ożywienie kontaktów – to wskazówka na przyszłość. Warto jednak zaapelować do wszystkich, aby w trakcie takich spotkań nie angażować ordynariusza w czasochłonne sprawy partykularne, choćby ważne
– to jednak jest czas dla wszystkich. Wreszcie księża przeszli do auli Wydziału Teologicznego. Tu o. Napiórkowski wygłosił wykład nt. testamentu
Jana Pawła II dla Kościoła w Polsce. Było to 19 wybranych fragmentów
650
wystąpień papieża z różnych okresów jego pontyfikatu, w których dawał on wyraźne wskazówki na przyszłość, nieraz daleką. Warto by było
zapoznać się bliżej z treścią tego „testamentu”, jako, że większość poruszonych tematów znajduje przełożenie na codzienność duszpasterskiej
troski księży, a także stylu życia nas i naszych wiernych (oba wystąpienia o. Celestyna zostały nagrane, mamy nadzieję na ich upowszechnienie choćby na stronie internetowej). Wykład został dopełniony wymianą
zdań i doświadczeń. Należy też wspomnieć o komunikatach przekazanych przez notariusza Kurii, ks. Jana Pykę. Ważnym jest komunikat nt.
zasad ochrony danych osobowych w świetle obowiązującego prawa. Po
zakończeniu skupienia odbyła się jeszcze konferencja dziekanów.
Ks. Tomasz Horak
WIELKI KRZYŻ ZASŁUGI
Z GWIAZDĄ REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC
DLA ARCYBISKUPA ALFONSA NOSSOLA
Ksiądz arcybiskup Alfons Nossol otrzymał z rąk prezydenta Horsta
Köhlera 8 grudnia 2009 r. w Berlinie Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą
Republiki Federalnej Niemiec. To wysokie odznaczenie przyznawane
jest za wybitne osiągnięcia w obszarze polityki, gospodarki, ale i życia
duchowego. Arcybiskup Nossol otrzymał go za zasługi w dziele pojednania między Polakami i Niemcami oraz w dialogu ekumenicznym. Podczas wręczania odznaczenia w zamku Bellevue prezydent Horst Köhler
podkreślił zasługi arcybiskupa, jako wielkiego Europejczyka, dla Śląska,
ale również dla dzieła pojednania pomiędzy narodami polskim i niemieckim, dialogu miedzy wyznaniami jak również dla przyszłości Europy.
Wyraził także uznanie dla odwagi arcybiskupa, który w lecie 1989 r. celebrował pierwszą Mszę św. w języku niemieckim, a 12 listopada tego
roku przewodniczył Mszy pojednania w Krzyżowej, ponieważ dla niego „zawsze niekwestionowanym było to, że należy wypowiadać również
niewygodne prawdy i trzeba ponad granicami w miłości wyciągać do innych rękę”. Ksiądz arcybiskup dziękując za wyróżnienie podkreślił pol651
skie, niemieckie i morawskie korzenie Śląska z których on sam czerpie,
podobnie jak korzenie zjednoczonej Europy wyrastają z trzech wzgórz:
Akropolu, Kapitolu i Golgoty – kultury greckiej, rzymskiej i chrześcijańskiej i to one decydują o jej bogactwie.
W uroczystości wręczania krzyża zasługi uczestniczył m.in. były
kanclerz Republiki Federalnej Niemiec Helmut Kohl. Ks. Joachim Kobienia
KALENDARIUM WAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ
W DIECEZJI OPOLSKIEJ – 2009
6 I
– abp A. Nossol wydał dekret wyznaczający kościoły diecezji
opolskiej, w których można było zyskać odpust jubileuszowy w związku z ogłoszonym przez Ojca Świętego Benedykta XVI Rokiem św. Pawła [s. 43].
7 I
– w auli Muzeum Diecezjalnego odbyło się z inicjatywy abpa
A. Nossol i z jego udziałem spotkanie opłatkowe pracowników i nauczycieli akademickich Opola.
10 I
– abp A. Nossol uczestniczył w Muzeum Diecezjalnym w spotkaniu opłatkowym środowiska opolskich twórców.
11 I
– bp P. Stobrawa przewodniczył w kościele seminaryjno-akademickim w Opolu Mszy św. podczas dorocznego spotkania rodzin adopcyjnych i zastępczych.
16 I
– bp J. Kopiec przewodniczył w Raciborzu sympozjum naukowemu, a następnie uroczystej Mszy św. z okazji 650-lecia Ofki Eufemii Piastówny.
18 I
– zmarł ks. radca Ksawery Bałka, emerytowany proboszcz parafii Zielina-Kujawy [s. 56-59].
18–25 I – obchody Tygodnia Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan w diecezji opolskiej z udziałem abpa A. Nossola i bpa
J. Kopca [s. 51-55].
652
22 I
– abp A. Nossol uczestniczył w kościele św. ap. Piotra i Pawła w Opolu w całodziennym czytaniu Pisma Świętego (Listów św. Pawła).
2 II
– obchody Dnia Życia Konsekrowanego; Mszy św. w katedrze
przewodniczył bp P. Stobrawa.
7 II
– bp P. Stobrawa przewodniczył w kościele św. ap. Piotra i Pawła w Opolu Mszy św. w intencji Sybiraków w rocznicę masowych wywózek.
10 II
– abp A. Nossol przewodniczył spotkaniu diecezjalnych duszpasterzy rodzin i doradczyń w Poradniach Rodzinnych.
11 II
– obchody Światowego Dnia Chorego; w Centrum Opieki Paliatywnej Caritas Diecezji Opolskiej w Starych Siołkowicach, została odprawiona Msza św. w intencji wszystkich
chorych, pozostających pod opieką placówek Caritas.
13–15 II – odbyły się rekolekcje w Wyższym Seminarium Duchownym
w Opolu dla młodzieńców i młodych mężczyzn pod hasłem
„Paweł Zdobywca – weekend dla odważnych”.
14 II
– w WSD w Opolu odbyła się IV prezentacja Zespołów Kolędników Misyjnych z udziałem bpa P. Stobrawy [s. 55-56].
21 II
– zmarł ks. radca Paweł Gawron, emerytowany proboszcz parafii w Gamowie [s. 59-62].
21 II
– w kościele seminaryjno-akademickim odbył się dzień skupienia dla kapłanów diecezji opolskiej pod hasłem „Otoczmy troską życie” [s. 124].
25 II
– opublikowany został List Pasterski Biskupa Opolskiego na
Okres Wielkanocnej Pokuty [s. 87-92].
27 II–1 III – w Sanktuarium św. Jacka w Kamieniu Śląskim odbyły się
wielkopostne rekolekcje dla nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej.
28 II
– rozpoczęły się Wielkopostne Wykłady Otwarte na temat
W nurcie myśli Pawłowej, organizowane przez Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego we wszystkie soboty
Wielkiego Postu w auli Muzeum Diecezjalnego w Opolu
[s. 122-123].
653
7–15 III – bp J. Kopiec przeprowadził wizytację kanoniczną w dekanacie Opole.
7 III
– odbyły się zorganizowane przez Wydział Katechetyczny
Diecezji Opolskiej, Radio „PLUS” oraz Wydział Teologiczny Uniwersytetu Opolskiego warsztaty biblijne pt.: „Rekolekcje dla młodzieży w Roku św. Pawła”.
7 III
– w Nysie odbył się wielkopostny dzień skupienia Dzieci Maryi.
7 III
– rozpoczął się zorganizowany przez Diecezjalny Ośrodek Formacyjny w Opolu Liturgiczny kurs dla fotografów i operatorów sprzętu audiowizualnego.
8 III
– w II Niedzielę Wielkiego Postu w parafiach przeprowadzono zbiórkę na rzecz Dzieła Pomocy „Ad Gentes”.
9 III
– abp A. Nossol celebrował Mszę św. z okazji święta Uniwersytetu Opolskiego.
12 III
– opublikowana została Odezwa Biskupa Opolskiego z okazji
15-lecia Uniwersytetu Opolskiego [s. 92-94].
14 III
– zmarł ks. dr Rajmund Bigdon wieloletni wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym Śląska Opolskiego.
19 III
– opublikowany został Komunikat w sprawie obchodu czwartej rocznicy śmierci Sługi Bożego Jana Pawła II [s. 181-182].
21 III
– bp J. Kopiec odprawił Mszę św. w Olbrachcicach z okazji
25. rocznicy śmierci biskupa W. Wyciska [s. 136-138].
21 III
– w kościele seminaryjno-akademickim w Opolu odbył się
zorganizowany przez Diecezjalny Ośrodek Formacyjny
w Opolu wielkopostny dzień skupienia dla nadzwyczajnych szafarzy Komunii świętej.
21–28 III– bp P. Stobrawa przeprowadził wizytację kanoniczną w dekanacie Głogówek.
25 III
654
– w ramach Dnia Świętości Życia bp J. Kopiec przewodniczył
Eucharystii w kościele seminaryjno-akademickim pw. św.
Jadwigi Śląskiej w Opolu. Jednocześnie uczczono 15-lecie
Diecezjalnej Fundacji Obrony Życia [s. 133-135].
28 III
– abp A. Nossol przewodniczył dorocznemu spotkaniu absolwentów Wydziału Teologicznego UO.
28 III
– bp J. Kopiec wziął udział w święceniach biskupich pasterza
sonowieckiego bpa Grzegorza Kaszaka w katedrze sosnowieckiej.
28 III
– na Wydziale Teologicznym UO oraz w Diecezjalnym Gimnazjum i Liceum Humanistycznym w Nysie zorganizowano „Dni otwarte”.
28 III
– we Wrzoskach odbył się VII Przegląd Scholi Liturgicznych
Diecezji Opolskiej Wrzosola 2009 [s. 236-238].
29 III
– abp A. Nossol dokonał aktu poświęcenia kamienia węgielnego w nowym kościele pw. św. O. Pio w Zdzieszowicach.
2 IV
– bp J. Kopiec przewodniczył w Szymiszowie Mszy św. z okazji poświęcenia sztandaru dla tamtejszego gimnazjum im.
Jana Pawła II.
2 IV
– w auli Wydziału Teologicznego odbyła się panelowa rozmowa Krzysztofa Zanussiego i abp. Alfonsa Nossola „Znaczenie pontyfikatu Jana Pawła II dla świata, Polski… dla mnie”.
2 IV
– Obchody 4. rocznicy śmierci Ojca Świętego i Światowego Dnia Młodzieży w rejonach diecezji opolskiej. Rejon
opolski: piątek, 3 kwietnia o godz. 20.00 – czuwanie modlitewne w Kościele Jubileuszowym pw. św. Piotra i Pawła w Opolu. Rejon kluczborski: piątek, 3 kwietnia o godz.
16.30 – spotkanie modlitewne. Rejon nyski: sobota, 4 kwietnia o godz. 15.00 – spotkanie młodzieży w Nyskim Domu
Kultury i w kościele św. Jakuba i św. Agnieszki. Rejon raciborski: czwartek, 2 kwietnia godz. 19.00 – spotkania młodych w Raciborzu w parafii św. Mikołaja; piątek, 3 kwietnia
– Droga Krzyżowa ulicami miasta Raciborza; piątek, 17
kwietnia – nabożeństwo „Droga światła” na Placu Długosza w Raciborzu i koncert. Kędzierzyn-Koźle (Blachownia):
5 kwietnia o godz. 17.30 – spotkanie młodzieży.
6 IV
– zmarł ks. dziekan Adam Klyszcz, emerytowany proboszcz
parafii w Januszkowicach [s. 192-194].
655
15 IV
– bp J. Kopiec przewodniczył pielgrzymce maturzystów na
Jasną Górę.
18–24 IV– bp J. Kopiec przeprowadził wizytację kanoniczną w dekanacie Łany.
20 IV
– opublikowany został Apel Biskupa Opolskiego o pomoc dla
ofiar trzęsienia ziemi we Włoszech [s. 183-184].
20–22 IV – odbyły się w Ośrodku Rekolekcyjnym im. Dobrego Pasterza
w Jełowej rekolekcje kapłańskie dla wszystkich kapłanów
zajmujących się m.in. duszpasterstwem młodzieży, prowadzone przez ks. Zbigniewa Kucharskiego Krajowego Asystenta Kościelnego Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży.
20–23 IV – w Opolu odbyły się Dni Paschalne zorganizowane przez Duszpasterstwo Akademickie „Resurrexit”.
22 IV
– kapłańska pielgrzymka „Emaus” do Rud Raciborskich
[s. 188-190].
22 IV
– z okazji patronalnego święta bp P. Stobrawa przewodniczył
Mszy św. w kościele Matki Bożej Bolesnej i św. Wojciecha
w Opolu.
22 IV
– odbył się finał diecezjalny XIII Ogólnopolskiego Konkursu
Wiedzy Biblijnej.
25 IV
– abp A. Nossol przewodniczył w bazylice na Górze Świętej
Anny Mszy św. na zakończenie 36. Kapituły prowincjalnej
Zakonu Braci mniejszych Prowincji św. Jadwigi.
27–28 IV– peregrynacja krzyża Światowych Dni Młodzieży w Diecezji Opolskiej; Eucharystii w katedrze opolskiej przewodniczył bp J. Kopiec [s. 182-183].
28–29 IV– abp A. Nossol uczestniczył we Fryburgu Bryzgowijskim
(Niemcy) w obchodach rocznicowych Renovabis.
30 IV–3 V – odbyły się organizowane przez Wyższe Seminarium Duchowne w Opolu X Mistrzostwa Polski Kleryków w Piłce
Nożnej [s. 191-192].
2–8 V
656
– bp J. Kopiec przeprowadził wizytację kanoniczną w dekanacie Olesno.
3 V
– abp A. Nossol przewodniczył w Oleśnie Mszy św. z okazji
800-lecia miasta Olesna i dokonał koronacji obrazu Matki
Bożej Oleskiej.
6 V
– abp A. Nossol dokonał aktu poświęcenia elektrowni wodnej na Odrze w Dobrzeniu Wielkim.
8–14 V – bp P. Stobrawa przeprowadził wizytację kanoniczną w dekanacie Kluczbork.
9 V
– 9 alumnów Diecezji Opolskiej oraz benedyktyn z Biskupowa, studentów V roku Wyższego Seminarium Duchownego
w Opolu przyjęło z rąk abpa A. Nossola święcenia diakonatu [s. 190-191].
10 V
– abp A. Nossol przewodniczył w Głuchołazach Mszy św.
z okazji 75. rocznicy śmierci ks. Ludwika Skowronka.
10 V
– abp A. Nossol przewodniczył w Wójcicach Mszy św. z okazji 250 lat kultu obrazu MB Łopatyńskiej.
11–13 V – bp J. Kopiec brał udział w Bambergu w obradach Zespołu
Konferencji Episkopatu Polski ds. Kontaktów z Konferencją Episkopatu Niemiec.
13 V
– abp A. Nossol spotkał się z przedstawicielami Wydziału Teologicznego z Münster.
15 V
– opublikowany został List pasterski Biskupa Opolskiego
z okazji jubileuszu 300-lecia kalwarii na Górze Świętej Anny [s. 229-232].
15 V
– w auli Muzeum Diecezjalnego w Opolu odbyła się uroczystość wręczenia nagród i wyróżnień laureatom Olimpiady
Teologii Katolickiej, Diecezjalnego Konkursu Wiedzy Religijnej oraz Diecezjalnego Konkursu Plastycznego.
15–23 V – bp P. Stobrawa przeprowadził wizytację kanoniczną w dekanacie Zagwiździe.
16 V
– odbyła się czwarta Diecezjalna Pielgrzymka Rowerowa na
Górę Świętej Anny.
21 V
– abp A. Nossol zainaugurował w Opolu ogólnopolskie sympozjum naukowe „Specyfika kulturowa Śląska Opolskiego”.
657
23 V
– w kościele akademicko-seminaryjnym w Opolu odbył się
Przegląd Chórów Parafialnych [s. 236-238].
23 V
– abp A. Nossol uczestniczył w spotkaniu dziekanów wydziałów Uniwersytetu Opolskiego po ich wizycie w Chinach.
24 V
– abp A. Nossol przewodniczył diecezjalnej pielgrzymce „białych górników” na Górę Świętej Anny.
24 V
– odczytano Odezwę Biskupa Opolskiego w związku z tegorocznymi święceniami kapłańskimi [s. 226-191].
26 V
– bp J. Kopiec poświęcił w kościele pw. Matki Bożej Bolesnej
i św. Wojciecha w Opolu sztandar Towarzystwa Miłośników
Lwowa.
29 V
– abp A. Nossol otrzymał w Brzegu z rąk prezydenta Lecha
Kaczyńskiego krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski Polonia Restituta [s. 233-234].
30 V
– w katedrze opolskiej abp A. Nossol udzielił święceń kapłańskich ośmiu diakonom, absolwentom Wyższego Seminarium
Duchownego w Opolu.
2 VI
– abp A. Nossol poświęcił kaplicę więzienną w Zakładzie Karnym w Przywarach (par. Ciasna).
4 VI
– abp A. Nossol przyjął z wizytą Przełożoną Generalną i Prowincjalną ze Zgromadzenia Misyjnego Sióstr Służebnic Ducha Świętego.
6 VI
– księża biskupi przewodniczyli obchodom Diecezjalnych Modlitw Rolników. Msze św. były odprawiane w miejscowościach: Gościęcin – bp J. Kopiec, Olesno – bp P. Stobrawa,
Pietrowice Wielkie – bp J. Kopiec, Kamień Śląski – A. Nossol. Na „Szwedzkiej Górce” Mszy św. przewodniczył ks. prałat M. Mróz.
6 VI
– bp J. Kopiec odprawił w katedrze opolskiej Mszę św. dla
upamiętnienia X rocznicy beatyfikacji męczenników opolskich.
6 VI
– bp P. Stobrawa odprawił w Kamieniu Śląskim Mszę św.
z okazji spotkania rodzin adopcyjnych i zastępczych.
658
7 VI
– odbyła się pielgrzymka Mniejszości Narodowych diecezji
opolskiej na Górę Świętej Anny, której przewodniczył abp
A. Nossol [s. 319-320].
8 VI
– bp J. Kopiec przewodniczył na Górze Świętej Anny Eucharystii, która zgromadziła nauczycieli i uczniów szkół im. Jana Pawła II z diecezji opolskiej [s. 320].
8 VI
– bp P. Stobrawa przewodniczył w Prudniku Mszy św. dla
wspólnoty Kościoła Domowego.
12 VI
– abp A. Nossol uczestniczył w Kamieniu Śląskim w spotkaniu z kard. Joachimem Meissnerem, arcybiskupem Kolonii.
12 VI
– bp J. Kopiec został uhonorowany tytułem honorowego obywatela miasta Kietrza.
14 VI
– w Rudach zakończenie jubileuszu 750-lecia tamtejszego
opactwa i nadanie kościołowi pw. Wniebowzięcia NMP tytułu bazyliki mniejszej; Mszy św. przewodniczył Nuncjusz
Apostolski abp J. Kowalczyk, homilię wygłosił abp D. Zimoń, uczestniczyli również m.in. biskupi z Opola.
16 VI
– pod przewodnictwem abpa A. Nossola kapłani wyświęceni
w Opolu w 1984 r. obchodzili w Głuchołazach srebrny jubileusz kapłaństwa.
18 VI
– bp J. Kopiec przewodniczył Mszy św. podczas ogólnopolskiej Pielgrzymki Sybiraków w Licheniu.
18 VI
– podczas Diecezjalnej Pielgrzymki Chorych na Górę Świętej Anny Mszy św. przewodniczył ks. infułat Edmund Podzielny [s. 320].
19 VI
– abp A. Nossol w kościele seminaryjno-akademickim w Opolu podczas nieszporów uroczyście zainaugurował w diecezji opolskiej Rok Kapłański.
20 VI
– pod przewodnictwem abpa A. Nossola kapłani z diecezji
opolskiej, gliwickiej i Zakonu Braci Mniejszych wyświęceni w 1959 r. obchodzili w Opolu złoty jubileusz kapłaństwa.
22-23 VI– odbyła się Diecezjalna Pielgrzymka Ministrantów na Górę
Świętej Anny; Mszy św. przewodniczył bp J. Kopiec [s. 320321].
659
28 VI
– odbyła się doroczna pielgrzymka mężczyzn i młodzieńców
na Górę Świętej Anny z udziałem abpa Wilhelma Kurtza
SVD, abpa A. Nossola, bpa J. Wieczorka, bp G. Kusza i bpa
P. Stobrawy [s. 321].
29 VI
– bp P. Stobrawa uczestniczył w Warszawie w obchodach Dnia
Papieskiego.
29 VI
– z okazji zakończenia Roku św. Pawła bp J. Kopiec przewodniczył w Opolu nieszporom i Mszy św.
5 VII
– abp A. Nossol odprawił Mszę św. w Dziewiętlicach jako
znak solidarności z poszkodowanymi przez powódź.
8 VII
– abp A. Nossol przewodniczył w katedrze opolskiej Mszy św.
z okazji 75-lecia Instytutu Śląskiego.
12 VII – w Osnabrück abp A. Nossol wraz z bp. Franzem Josefem Bode celebrował Mszę św. z okazji 65. rocznicy urodzin Hansa-Gerta Pötteringa i zakończenia przez niego pięcioletniej
kadencji na stanowisku przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.
12 VII – przeprowadzono zbiórkę na rzecz poszkodowanych przez
powódź w naszej diecezji i innych rejonach Polski.
16 VII
– w Muzeum Diecezjalnym w Opolu abp A. Nossol otrzymał
z rąk Tomasza Merty – wiceministra kultury i generalnego
konserwatora zabytków – złoty medal „Zasłużony Kulturze
Gloria Artis” [s. 318-319].
16 VII
– zmarł ks. dziekan Jan Burczyk, emerytowany proboszcz parafii w Łężcach [s. 326-327].
20–25 VII – odbyło się na Górze Świętej Anny Święto Młodzieży [s. 321322].
25 VII – watykańska Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów nadała kościołowi parafialnemu Świętych Jakuba Apostoła i Agnieszki, Dziewicy i Męczennicy w Nysie
tytuł i godność Bazyliki Mniejszej [s. 411-413].
26 VII – uroczystości odpustowe na Górze Świętej Anny z udziałem
abpa Alfonsa Nossola, bpa Antoniego Bonifacego Reimanna OFM z Boliwii i bpa Johna Waltera Yanty [s. 322].
660
26 VII – podczas Sumy odpustowej na Górze Świętej Anny abp
A. Nossol wręczył ordery „Pro Ecclesia et Pontifice” Helmutowi Paździorowi, Andrzejowi Balcerkowi i Józefowi Sebeście [s. 323-324].
26 VII – abp A. Nossol dokonał poświęcenia nowego kościoła pw.
Chrystusa Króla w Opolu-Metalchemie i jednocześnie erygował parafię [s. 324-325].
26 VII – bp P. Stobrawa poświęcił dzwony w kościele parafialnym
w Radzikowicach.
28 VII – bp P. Stobrawa odprawił w katedrze opolskiej Mszę św. z okazji Święta Policji.
1 VIII
– odbyła się Diecezjalna Pielgrzymka Głuchoniemych na Górę Świętej Anny; Mszy św. przewodniczył bp J. Kopiec.
14 VIII – Ojciec Święty Benedykt XVI przyjął rezygnację abpa A. Nossola z posługi biskupa opolskiego i mianował biskupem opolskim ks. dr. hab. A. Czaję; przyjął również rezygnację bpa
J. Bagińskiego, a także powierzył do czasu kanonicznego
objęcia urzędu przez nowego biskupa władzę administratora apostolskiego diecezji opolskiej abpowi A. Nossolowi
[s. 417-470].
16 VIII – abp A. Nossol przewodniczył Mszy św. z okazji święta patronalnego ku czci św. Jacka w Kamieniu Śląskim; obecni
byli wszyscy biskupi pomocniczy oraz biskup nominat Andrzej Czaja.
16–22 VIII – XXXIII Piesza Pielgrzymka Opolska na Jasną Górę [s. 414415].
16–27 VIII – zorganizowana została przez Radio PLUS Opole pod patronatem abpa A. Nossola diecezjalna pielgrzymka śladami
św. Pawła do Turcji.
23 VIII – w Nysie odbyła się uroczystość ogłoszenia kościoła św. Jakuba i św. Agnieszki Bazyliką Mniejszą [s. 411-413].
29 VIII – w Opolu odbyły się święcenia biskupa opolskiego Andrzeja Czai i jego ingres [s. 465-466].
661
5 IX – w Wysokiej odbyły się uroczystości prymicyjne biskupa
opolskiego A. Czai [s. 467-469].
5 IX – bp J. Kopiec przewodniczył Mszy św. w Krzyżowicach, podczas której poświęcił dzwony – nowy i stary, który wywieziony w 1943 r. wrócił odrestaurowany z parafii Nesslbach.
5 IX
– zmarł ks. radca Herbert Potempa, emerytowany proboszcz
parafii w Kopernikach [s. 601-602].
6 IX – bp P. Stobrawa przewodniczył Pielgrzymce Chórów Kościelnych na Górze Świętej Anny.
8 IX – opublikowane zostało Słowo biskupa opolskiego do wszystkich wiernych w przeddzień święta Podwyższenia Krzyża
Świętego.
11 IX – bp P. Stobrawa uczestniczył w uroczystości nadania Zespołowi Szkół w Zimnicach Wielkich im. ks. Karola Brommera i poświęcił sztandar szkoły.
12 IX
– bp J. Kopiec uczestniczył w Piotrkowie Trybunalskim w uroczystościach rozpoczynających Nawiedzenie Obrazu Matki
Bożej Jasnogórskiej w Archidiecezji Łódzkiej.
13 IX – bp A. Czaja przewodniczył w kościele seminaryjno-akademickim w Opolu Mszy św. dla srebrnych i złotych jubilatów małżeńskich.
13 IX – bp P. Stobrawa przewodniczył uroczystościom odpustowym
i jubileuszu 50-lecia kościoła w Chocianowicach.
13 IX – bp P. Stobrawa udzielił w Nysie święceń diakonatu klerykom ze Zgromadzenia Księży Werbistów.
14 IX – w katedrze opolskiej w przypadające święto patronalne celebrowano Mszę św. pod przewodnictwem bpa A. Czai,
podczas której podziękowano za 24-letnią posługę bpa J. Bagińskiego [s. 469-470].
15-17 IX – Konferencje Rejonowe dla duchowieństwa – Racibórz, Nysa, Opole [s. 473-539].
19 IX 662
– odbyła się XIV Pielgrzymka Narodów do sanktuarium w Zlatych Horach.
20 IX – na Górze Świętej Anny odbyły się dożynki diecezjalne; Mszy
św. przewodniczył bp J. Kopiec.
21-24 IX – odbyło się XIV Seminarium Śląskie w Kamieniu Śląskim.
21-24 IX – bp J. Kopiec uczestniczył w obradach Konferencji Plenarnej Episkopatu Niemiec w Fuldzie.
23 IX – w Opolu odbyło się spotkanie wspólnot Odnowy w Duchu
Świętym diecezji opolskiej z modlitwą o uzdrowienie.
27 IX – w kościołach diecezji opolskiej odczytano Słowo pasterskie
opolskiego biskupa pomocniczego Pawła Stobrawy na 65.
Tydzień Miłosierdzia.
27 IX – bp A. Czaja przewodniczył w kościele Przemienienia Pańskiego Mszy św. dla uczczenia 70. rocznicy powstania
Polskiego Państwa Podziemnego oraz nadania Chorągwi
Harcerzy Ziemi Opolskiej ZHR sztandaru i imienia rotmistrza Witolda Pileckiego.
3 X – pod przewodnictwem bpa A. Czai odbyła się XVII pielgrzymka pracowników i wolontariuszy Caritas Diecezji
Opolskiej do grobu św. Jadwigi w Trzebnicy.
3 X – Diecezjalne Skupienie Członków Żywego Różańca przy Sanktuarium Matki Bożej Trzykroć Przedziwnej w Winowie.
4 X – bp Paweł Stobrawa przewodniczył Pielgrzymce Hodowców
Gołębi na Górze Świętej Anny.
4 X – bp J. Kopiec przewodniczył Mszy św. w kościele oo. Franciszkanów w Opolu z okazji 800-lecia zatwierdzenia reguły zakonnej.
7 X – opolskie wyższe uczelnie wspólnie zainaugurowały rok
akademicki podczas Mszy św. w kościele seminaryjnoakademickim, której przewodniczył bp G. Kusz, a kazanie
wygłosił bp J. Kopiec [s. 595-597].
9-11 X – odbyła się Diecezjalna Pielgrzymka Dzieci Maryi na Górę
Świętej Anny; Mszy św. 10 X przewodniczył bp P. Stobrawa.
11 X – w Grodkowie odbyły się diecezjalne obchody IX Dnia Papieskiego; Mszy św. przewodniczył bp J. Kopiec.
663
15 X – pod przewodnictwem bpa A. Czai odbyła się zorganizowana
przez Diecezjalne Duszpasterstwo Młodzieży Pielgrzymka
Maturzystów, Maturzystek i Kandydatów do bierzmowania
na Górę Świętej Anny.
16 X – kard. H. Gulbinowicz uczestniczył w uroczystości nadania
imienia Jana Pawła II w Roszowickim Lesie.
18 X – bp P. Stobrawa przewodniczył uroczystościom 750-lecia kościoła parafialnego w Głubczycach.
18 X – bp J. Kopiec przewodniczył Mszy św. z okazji 50-lecia kościoła parafialnego w Opolu-Grudzicach.
19 X
– bp J. Kopiec uczestniczył we Mszy św. w kościele pw. Stanisława Kostki w Warszawie z okazji 25. rocznicy śmierci
ks. J. Popiełuszki.
23 X
– bp J. Kopiec został uhonorowany na zamku w Brzegu Nagrodą im. K. Miarki.
24 X
– w kościele seminaryjno-akademickim odbyło się z udziałem
bpa J. Kopca spotkanie upamiętniające 25. rocznicę męczeńskiej śmierci ks. Jerzego Popiełuszki.
26-27 X – bp A. Czaja przewodniczył spotkaniu duszpasterzy młodzieży w Jełowej.
29 X
– w Kamieniu Śląskim odbyła się uroczystość, podczas której
bp A. Czaja wręczył abp. A. Nossolowi dwie pamiątkowe
księgi: Arcybiskup Alfons Nossol. 32 lata posługi i Jedność
Kościoła i Europy.
7 XI – odbyła się inauguracja nowego roku działalności Diecezjalnego Uniwersytetu Ludności Wiejskiej w Opolu-Gosławicach; Mszy św. przewodniczył bp J. Kopiec.
7 XI
– zmarł ks. radca Erhard Olbrich, notariusz Biskupiego Sądu
Duchownego w Opolu [s. 604-606].
8 XI – bp A. Czaja zainaugurował w parafii św. Karola Boromeusza w Opolu Rok św. Karola.
8 XI – bp P. Stobrawa przewodniczył uroczystościom 125-lecia kościoła parafialnego w Staniszczach Wielkich.
664
8 XI – bp J. Kopiec przewodniczył Mszy św. z okazji 20. rocznicy
poświęcenia kościoła w Żywocicach.
9 IX – bp A. Czaja uczestniczył w akcie nadania i poświęcenia
sztandaru Publicznemu Gimnazjum nr 1 w Głogówku.
9 XI
– na Górze Świętej Anny rozpoczęły się rekolekcje kapłańskie prowadzone przez bpa A. Czaję.
14 XI
– we wspomnienie bł. Marii Luizy Merkert w bazylice św. Jakuba i św. Agnieszki w Nysie bp A. Czaja przewodniczył
uroczystej Mszy św.
15 XI
– w Kamieniu Śląskim rozpoczęła się druga seria rekolekcji
kapłańskich prowadzonych przez bpa A. Czaję.
16 XI
– zmarł ks. radca Antoni Dudar, emerytowany proboszcz parafii w Kraskowie [s. 602-604].
20 XI – wydany został Komunikat Kurii Diecezjalnej w Opolu
w sprawie Wspólnoty Modlitewnej Odnowy w Duchu Świętym przy parafii św. Mikołaja w Krapkowicach [s. 590-591]
22 XI – w kościele seminaryjno-akademickim odbył się dzień skupienia nadzwyczajnych szafarzy Komunii św.; Mszy św.
przewodniczył bp A. Czaja.
22 XI – w Opolu odbyło się spotkanie wspólnot Odnowy w Duchu
Świętym diecezji opolskiej z modlitwą o uzdrowienie; Mszy
św. przewodniczył bp A. Czaja.
29 XI – dzień skupienia księży na początek Adwentu 2009 [s. 649651].
29 XI – z udziałem bpa A. Czai, duchownych katolickich i ewangelickich odbyła się w kościele seminaryjno-akademickim
w Opolu Ekumeniczna Modlitwa Młodych [s. 628-629].
6 XII
– bp J. Kopiec udzielił posługi akolitatu 27 alumnom Wyższego Seminarium Duchownego w Opolu, a 22 przyjęło kandydaturę do diakonatu i kapłaństwa.
6 XII
– podczas Mszy św. w katedrze opolskiej bp A. Czaja ustanowił kolejnych 67 nadzwyczajnych szafarzy Komunii św.
665
7 XII
– bp A. Czaja przewodniczył w „Annuntiacie” w Raciborzu
Mszy św. z okazji 120. rocznicy założenia Zgromadzenia Misyjnego Służebnic Ducha Świętego, która zbiegłą się z 50.
rocznicą powstania regii polskiej i 25. rocznicą erygowania
prowincji polskiej.
8 XII
– abp A. Nossol otrzymał z rąk prezydenta Horsta Köhlera
w Berlinie Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą Republiki Federalnej Niemiec [s. 651-652].
19 XII – bp J. Kopiec uczestniczył w Gnieźnie w inauguracji nowego prymasa Polski, abpa H. Muszyńskiego.
22 XII – w opolskim „Okrąglaku” odbyła się z udziałem bpa A. Czai
wigilia dla ubogich.
Opr. ks. Jan Pyka
666
SPIS TREŚCI
STOLICA APOSTOLSKA
86. Orędzie Bożonarodzeniowe „Urbi et Orbi” 2009 Ojca Świętego Benedykta XVI – „W Betlejem znajdujemy naszą nadzieję”. 609
87. Homilia Ojca Świętego Benedykta XVI wygłoszona podczas
Pasterki 25 XII 2009 r. – „Betlejemscy pasterze pospieszyli nie
zwlekając”................................................................................... 612
EPISKOPAT POLSKI
88. List pasterski Episkopatu Polski na Niedzielę Świętej Rodziny
– 27 grudnia 2009 r. – „Bądźmy świadkami Miłości”............... 617
89. Komunikat z zebrania Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski. 622
90. List Pasterski Arcybiskupa Poznańskiego na 32. Europejskie Spotkanie Młodych – Poznań (29 grudnia 2009 – 2 stycznia 2010)...... 623
BISKUP OPOLSKI
91. Zaproszenie Biskupa Opolskiego do udziału w Ekumenicznej
Modlitwie Młodych – 29 listopada 2009 r.................................. 628
92. List Biskupa Opolskiego Andrzeja Czai do kapłanów diecezji
opolskiej...................................................................................... 629
93. Sprawozdanie z działalności naukowo-badawczej Wydziału
Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego za rok 2009................ 635
94. Sprawozdanie z działalności Studium Muzyki Kościelnej
w Opolu za rok szkolny 2008/2009............................................. 640
95. List Rektora Wyższego Seminarium Duchownego w Opolu
z podziękowaniami i życzeniami dla dobroczyńców................... 645
DZIAŁ NIEURZĘDOWY
Dzień skupienia księży na początek Adwentu 2009 (ks. T. Horak).. 649
Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą Republiki Federalnej Niemiec
dla arcybiskupa Alfonsa Nossola (ks. J. Kobienia) .................... 651
Kalendarium ważniejszych wydarzeń w diecezji opolskiej – 2009
(ks. J. Pyka) ................................................................................ 652
667
SPIS TREŚCI 2009
STOLICA APOSTOLSKA
Encyklika caritas in veritate Ojca Świętego Benedykta XVI do
biskupów prezbiterów i diakonów do osób konsekrowanych do
wiernych świeckich i wszystkich ludzi dobrej woli o integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie............................... 241
Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na Światowy Dzień Pokoju
1 stycznia 2009 r. – „Zwalczanie ubóstwa drogą do pokoju” ....
1
Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na 95. Światowy Dzień
Migranta i Uchodźcy 2009 – „Św. Paweł migrant i Apostoł Narodów” ........................................................................................ 11
Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na XLIII Światowy Dzień
Środków Społecznego Przekazu – „Nowe technologie, nowe
relacje. Trzeba rozpowszechniać kulturę szacunku, dialogu
i przyjaźni” ................................................................................. 15
Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na XVII Światowy Dzień
Chorego – „Życie ma wielką wartość, nawet kiedy jego piękno
przysłania tajemnica cierpienia” ................................................ 20
Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na Wielki Post 2009 r. – „Post
pomoże nam otworzyć serca na miłość Boga i bliźniego”............. 65
Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na XXIV Światowy Dzień
Młodzieży – „Złożyliśmy nadzieję w Bogu żywym” (1 Tm 4,
10) ............................................................................................... 147
Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na 46. Światowy Dzień
Modlitw o Powołania ................................................................. 153
Orędzie Wielkanocne „Urbi et Orbi” Ojca Świętego Benedykta XVI – „Nowa wiosna nadziei” . ............................................. 158
Orędzie Ojca Świętego Benedykta XVI na Światowy Dzień Misyjny
2009 r. – „W jego świetle będą chodziły narody” (Ap 21, 24) ..... 541
Orędzie Bożonarodzeniowe „Urbi et Orbi” 2009 Ojca Świętego
Benedykta XVI – „W Betlejem znajdujemy naszą nadzieję”..... 609
668
List Ojca Świętego Benedykta XVI w sprawie zdjęcia ekskomuniki z biskupów lefebrystów . ........................................................ 69
List Ojca Świętego do biskupów w sprawie zdjęcia ekskomuniki
z czterech biskupów konsekrowanych przez abpa Lefebvre’a ... 141
List Ojca Świętego Benedykta XVI na rozpoczęcie Roku Kapłańskiego z okazji 150. rocznicy „dies natalis” Świętego Proboszcza z Ars ..................................................................................... 197
Homilia Ojca Świętego Benedykta XVI wygłoszona podczas Mszy
św. w IV rocznicę śmierci Sługi Bożego Jana Pawła II – „Pamięć o Janie Pawle II wciąż żyje w sercach ludzi” .................... 161
Homilia Ojca Świętego Benedykta XVI wygłoszona podczas Mszy
św. Krzyżma w Wielki Czwartek 9 IV 2009 r. – „Celebrując Eucharystię, kapłani torują drogę modlitwie współczesnych ludzi” . . 166
Homilia Ojca Świętego Benedykta XVI wygłoszona na rozpoczęcie Roku Kapłańskiego (19 VI 2009 r.) – „Tajemnica miłości
Boga do ludzi” . .......................................................................... 211
Homilia Ojca Świętego Benedykta XVI wygłoszona podczas Pasterki 25 XII 2009 r. – „Betlejemscy pasterze pospieszyli nie
zwlekając”................................................................................... 612
Rozważanie Ojca Świętego Benedykta XVI wygłoszone na zakończenie Drogi Krzyżowej w Wielki Piątek 10 IV 2009 r. –
„Czym byłby człowiek bez Chrystusa?” .................................... 171
„Urbis et orbis”. Dekret o odpustach z okazji Roku Kapłańskiego .. 209
Intencje Apostolstwa Modlitwy na rok 2009 ................................... 23
EPISKOPAT POLSKI
„Służyć prawdzie o małżeństwie i rodzinie” – Dokument Konferencji Episkopatu Polski.............................................................. 329
List Pasterski Episkopatu Polski na święto Nawrócenia Świętego
Pawła Apostoła – „Św. Paweł – sługa i apostoł słowa Bożego” . 26
List Biskupów Polskich do kapłanów na Wielki Czwartek 2009 –
„Żywe Słowo Boże” ................................................................... 173
669
List Pasterski Episkopatu Polski na IX Dzień Papieski – 11 października 2009 r. – „Jan Paweł II – papież wolności” ............... 545
List Pasterski Episkopatu Polski na kanonizację Arcybiskupa Zygmunta Szczęsnego Felińskiego – „Święty pasterz i wygnaniec” ... 550
List pasterski Episkopatu Polski na Niedzielę Świętej Rodziny –
27 grudnia 2009 r. – „Bądźmy świadkami Miłości”.................. 617
List Biskupa Polowego Wojska Polskiego na Wielki Post 2009 roku
– „Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało” . ............................ 81
List Pasterski Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Służby Celnej
z okazji 90. rocznicy powstania administracji celnej w Polsce
– „Błogosławieni którzy wprowadzają pokój… (por. Mt 5,9)”... 566
List Pasterski Arcybiskupa Poznańskiego na 32. Europejskie Spotkanie Młodych – Poznań (29 grudnia 2009 – 2 stycznia 2010). 623
Słowo przewodniczącego Rady Konferencji Episkopatu Polski ds.
Dialogu Religijnego – „Łuk mój kładę na obłoki, aby był znakiem przymierza między Mną a ziemią (Rdz 9,13)” ................. 31
Słowo Delegata KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej skierowane do Polonii świata na rozpoczęcie roku szkolnego 2009/2010
– „Troska o duchowe dziedzictwo, któremu na imię Polska” ...... 560
Apel Zespołu Apostolstwa Trzeźwości przy Konferencji Episkopatu Polski w sprawie regulacji związanych ze sprzedażą alkoholu na stadionach piłkarskich ....................................................... 36
Apel Zespołu Konferencji Episkopatu Polski ds. Apostolstwa
Trzeźwości na sierpień 2009 r. – „Troska o trzeźwość jest troską o życie” ................................................................................ 219
Apel Prezydium Konferencji Episkopatu Polski na Dzień Solidarności z Kościołem Prześladowanym .......................................... 559
Odezwa Przewodniczącego Komisji Episkopatu Polski ds. Misji i dyrektora Dzieła Pomocy „Ad Gentes” skierowana do
wszystkich parafii w Polsce na II Niedzielę Wielkiego Postu
– „Misjonarz Sługą Życia” ......................................................... 79
Wprowadzenie Przewodniczącego Komisji Charytatywnej KEP
do 65. Tygodnia Miłosierdzia ..................................................... 569
670
Oświadczenie Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów na IX
Dzień Islamu w Polsce ............................................................... 34
Oświadczenie Przewodniczących Konferencji Episkopatów Polski i Niemiec z okazji 70. rocznicy rozpoczęcia II wojny
światowej ............................................................................... 396
Komunikat z 347. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski. 75
Komunikat z 348. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski 216
Komunikat z 349. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski. 555
Komunikat z 350. Zebrania Plenarnego Konferencji Episkopatu Polski. 558
Komunikat Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski i Biskupów
Diecezjalnych z Jasnej Góry....................................................... 178
Komunikat z zebrania Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski.... 622
Instrukcja dotycząca ochrony danych osobowych w działalności
Kościoła Katolickiego w Polsce.................................................. 573
Wyjaśnienia dotyczące niektórych kwestii związanych z duszpasterstwem emigracyjnym............................................................ 587
Sprawa ujednolicenia nazw podmiotów kościelnych ....................... 589
BISKUP OPOLSKI
I. Listy, odezwy, przemówienia
List pasterski Biskupa Opolskiego na Tydzień Modlitw o Jedność
Chrześcijan w roku 2009............................................................. 38
List pasterski Biskupa Opolskiego na Okres Wielkanocnej Pokuty
2009 – „Z Apostołem Pawłem za krzyżem Chrystusa” ............ 87
Odezwa Biskupa Opolskiego z okazji 15-lecia Uniwersytetu Opolskiego . ........................................................................................ 92
Komunikat w sprawie obchodu czwartej rocznicy śmierci Sługi
Bożego Jana Pawła II ................................................................. 181
Komunikat na temat peregrynacji Krzyża Światowych Dni Młodzieży w diecezji opolskiej ........................................................ 182
671
Apel Biskupa Opolskiego o pomoc dla ofiar trzęsienia ziemi we
Włoszech .................................................................................... 183
Homilia Biskupa Opolskiego wygłoszona w katedrze opolskiej
podczas Rezurekcji 2009 – „Zmartwychwstanie Chrystusa
przemienia ludzkie życie” .......................................................... 184
Odezwa Biskupa Opolskiego w związku z tegorocznymi święceniami kapłańskimi – „O dobry Jezu, daj i nam, kapłanów takich jak Ty sam…” ..................................................................... 226
List pasterski Biskupa Opolskiego z okazji jubileuszu 300-lecia
kalwarii na Górze Świętej Anny ................................................ 229
Apel Biskupa Opolskiego o pomoc dla ofiar powodzi ..................... 232
Zaproszenie do udziału w XXXIII Pieszej Pielgrzymce Opolskiej
na Jasną Górę............................................................................... 402
Komunikat Biskupa Opolskiego o wyniesieniu kościoła św. Jakuba
i św. Agnieszki w Nysie do godności bazyliki............................ 403
Podziękowanie Biskupa Opolskiego za pomoc dla ofiar powodzi
na Opolszczyźnie......................................................................... 404
Zaproszenie Biskupa Opolskiego do udziału w Ekumenicznej Modlitwie Młodych – 29 listopada 2009 r. . .................................... 628
List Biskupa Opolskiego Andrzeja Czai do kapłanów diecezji opolskiej ............................................................................................ 629
II. Rozporządzenia
Dekret wyznaczający kościoły diecezji opolskiej, w których można zyskać odpust jubileuszowy................................................... 43
Komunikat w sprawie Kościołów Jubileuszowych........................... 43
Bierzmowania i wizytacje w 2009 roku............................................ 45
Uroczystości kościelne na Górze Świętej Anny w 2009 roku........... 48
Terminy rekolekcji w 2009 roku........................................................ 49
Projekt duszpasterski: Droga do nieba naszym darem dla Kościoła
na Wschodzie . ............................................................................ 94
Dekret Biskupa Opolskiego o odpustach w Roku Kapłańskim ....... 224
672
Odznaczenia, nominacje i zmiany wśród duchowieństwa................ 405
Komunikaty na Konferencje Rejonowe 2009 r. . .............................. 473
Komunikat Kurii Diecezjalnej w Opolu w sprawie Wspólnoty Modlitewnej Odnowy w Duchu Świętym przy parafii św. Mikołaja w Krapkowicach ..................................................................... 590
NOWY BISKUP OPOLSKI
Bulla Ojca Świętego Benedykta XVI dotycząca nominacji ks. prof.
dra hab. Andrzeja Czai na biskupa diecezjalnego opolskiego.... 417
Tłumaczenie polskie.......................................................................... 418
Decyzje Ojca Świętego dotyczące ordynariusza diecezji opolskiej . 419
Podziękowanie skierowane do Arcybiskupa Alfonsa Nossola.......... 420
Powierzenie władzy Administratora Apostolskiego Diecezji Opolskiej Arcybiskupowi Alfonsowi Nossolowi ............................... 421
Congregatio pro Episcopis. Opoliensis de Administratoris Apostolici nominatione decretum ....................................................... 422
Decyzja o przyjęciu rezygnacji Biskupa Jana Bagińskiego ............. 422
Podziękowanie skierowane do Biskupa Jana Bagińskiego................ 423
Biografia i dokonania naukowe......................................................... 424
Biskup Opolski Andrzej Czaja o swoim herbie................................. 434
Komunikat ustępującego Biskupa Opolskiego w sprawie nominacji swego następcy ...................................................................... 436
Protokół kanonicznego objęcia diecezji opolskiej przez Biskupa
Nominata Andrzeja Czaję........................................................... 437
Komunikat Kurii Diecezjalnej w Opolu w związku z uroczystością
święceń i ingresu biskupiego....................................................... 438
Przemówienie Nuncjusza Apostolskiego Arcybiskupa Józefa Kowalczyka na początku liturgii święceń biskupich....................... 440
Słowo wprowadzające Arcybiskupa Alfonsa Nossola...................... 443
Homilia Arcybiskupa Alfonsa Nossola wygłoszona podczas święceń biskupich............................................................................... 444
673
Słowo Opolskiego Biskupa Pomocniczego Jana Kopca.................... 446
Słowo Marszałka Województwa Opolskiego Józefa Sebesty............ 448
Słowo nowego Biskupa Opolskiego Andrzeja Czai ......................... 449
Homilia Biskupa Gliwickiego Jana Wieczorka wygłoszona podczas
prymicji biskupich ...................................................................... 457
Słowo Biskupa Opolskiego do wszystkich wiernych w przeddzień
święta Podwyższenia Krzyża Świętego ..................................... 462
Uroczystość święceń biskupa Andrzeja Czai (ks. J. Pyka)............... 465
Prymicje biskupie w Wysokiej (ks. H. Kontny)................................ 467
Podziękowanie za 24-letnią posługę biskupa Jana Bagińskiego
(ks. J. Pyka)................................................................................. 469
BISKUPI POMOCNICZY
Słowo pasterskie opolskiego biskupa pomocniczego Pawła Stobrawy na 65. Tydzień Miłosierdzia – „Otoczmy troską życie” ......... 591
Homilia biskupa Jana Kopca wygłoszona z okazji inauguracji nowego roku akademickiego – „Prawda jest dostępna wszystkim” . ... 595
WYDZIAŁ TEOLOGICZNY UO
I WYŻSZE SEMINARIUM DUCHOWNE
Sprawozdanie z działalności naukowo-badawczej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego za rok 2009......................... 635
Sprawozdanie z działalności Studium Muzyki Kościelnej w Opolu
za rok szkolny 2008/2009............................................................ 640
List Rektora Wyższego Seminarium Duchownego w Opolu z Podziękowaniami i życzeniami dla dobroczyńców........................ 645
DZIAŁ NIEURZĘDOWY
I. Opracowania
Ks. Piotr Morciniec, Kapłańska służba życiu ................................. 97
674
II. Kronika wydarzeń
Obchody Tygodnia Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan
w Diecezji Opolskiej – 18-25 Stycznia 2009 r. (ks. R. Porada) . 51
Diecezjalna akcja Kolędników Misyjnych (ks. W. Musioł).............. 55
Wielkopostne wykłady otwarte 2009 (ks. M. Worbs) ...................... 122
Wielkopostny dzień skupienia dla kapłanów (ks. J. Dzierżanowski) . 124
Świadectwo (Beata i Antoni Dzierżanowscy) .................................. 125
15-lecie Diecezjalnej Fundacji Obrony Życia (ks. J. Mikołajec) ........ 133
25. rocznica śmierci biskupa Wacława Wyciska (ks. J. Pyka) . ........ 136
Emaus – wielkanocne spotkanie księży w Rudach Raciborskich
(ks. Tomasz Horak) .................................................................... 188
Święcenia diakonatu (dk. M. Drygier) ............................................. 190
X Mistrzostwa Polski Kleryków w Piłce Nożnej – Opole 2009
(ks. J. Kostorz) ............................................................................ 191
Abp Alfons Nossol odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu
Odrodzenia Polski (ks. J. Kobienia) ........................................... 233
Dziesiąta rocznica beatyfikacji męczenników opolskich (o. H. Kałuża) ............................................................................................ 233
Przeglądy zespołów śpiewaczych diecezji opolskiej w 2009 roku
(ks. G. Poźniak) .......................................................................... 235
Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” dla arcybiskupa Alfonsa
Nossola (ks. J. Kobienia) ............................................................ 318
Pielgrzymowanie na Górę Świętej Anny (ks. W. Musioł) ............... 319
Odznaczenia „Pro Ecclesia et Pontifice” (ks. J. Kobienia) .............. 323
Poświęcenie nowego kościoła parafialnego w Opolu (ks. N. Dragon) 324
Kościół świętych Jakuba i Agnieszki w Nysie bazyliką (ks. T. Horak) 411
XXXIII Piesza Pielgrzymka Opolska na Jasną Górę – sierpień
2009 (ks. M. Ogiolda) . ............................................................... 414
XVII Pielgrzymka Caritas Diecezji Opolskiej do Trzebnicy
(ks. A. Drechsler)......................................................................... 597
675
IX Dzień Papieski w diecezji opolskiej (ks. K. Matysek) ................ 598
Nowy kościół filialny w Pogórzu (ks. M. Słaboń) ........................... 599
Dzień skupienia księży na początek Adwentu 2009 (ks. T. Horak).. 649
Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą Republiki Federalnej Niemiec
dla arcybiskupa Alfonsa Nossola (ks. J. Kobienia) .................... 651
Kalendarium ważniejszych wydarzeń w diecezji opolskiej – 2009
(ks. J. Pyka) ................................................................................ 652
III. Nekrologi
Śp. ksiądz Ksawery Bałka (ks. B. Jurczyk)....................................... 56
Śp. ksiądz Paweł Gawron (ks. E. Pośpiech) ..................................... 59
Śp. ksiądz Adam Klyszcz (ks. J. Pyka).............................................. 192
Śp. ksiądz Jan Burczyk (ks. J. Pyka)................................................. 326
Śp. ksiądz Herbert Potempa (ks. E. Magierowski) ........................... 601
Śp. ksiądz Antoni Dudar (ks. P. Gołąbek) ........................................ 602
Śp. ksiądz Erhard Olbrich (ks. P. Kuc).............................................. 604
ISSN: 1233-1872
KURIA DIECEZJALNA
45-005 Opole, ul. Książąt Opolskich 19
Redaktor: ks. Jan Pyka
Wydawca: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża w Opolu
45-007 Opole, ul. Katedralna 6; tel. 77 453 94 93, fax 77 454 66 11
Nakład:
620 egzemplarzy
Druk: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża w Opolu
676