Przegląd hałaśliwości różnych typów
Transkrypt
Przegląd hałaśliwości różnych typów
Przegląd hałaśliwości różnych typów nawierzchni drogowych na podstawie wyników pomiarów metodą CPX dr inż. Piotr Mioduszewski Hałas drogowy Zależy od: • natężenia i kompozycji ruchu drogowego (ilość pojazdów w poszczególnych kategoriach: samochody osobowe, dostawcze, ciężarowe) • prędkości i charakteru ruchu drogowego (przyspieszanie, hamowanie, poruszanie się ze stałą prędkością) • stanu technicznego pojazdów i rodzaju ogumienia • nawierzchni drogowej po której poruszają się pojazdy (wpływ na generowanie hałasu przez opony i rozprzestrzenianie się hałasu od wszystkich źródeł: opony, silnik, układ wydechowy, układ napędowy) • usytuowania i parametrów drogi (na płaskim terenie, w zagłębieniu, w tunelu, na estakadzie; nachylenie, ilość pasów) • charakteru bezpośredniego otoczenia drogi (otwarty teren, sąsiedztwo zabudowy, nasypy ziemne, zadrzewienie, ekrany akustyczne) • warunków atmosferycznych (opady, wiatr, temperatura otoczenia, wilgotność; zalegający śnieg, woda na nawierzchni) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Metody pomiarowe hałasu drogowego Do oceny hałaśliwości nawierzchni stosowana jest głównie: Metoda CPX Close Proximity method – CPX (ISO/DIS 11819-2.2) © Danish Road Institute III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. © IFSTTAR Metody pomiarowe hałasu drogowego Do oceny hałaśliwości nawierzchni stosowane są również: Metoda statystycznego przejazdu Statistical Pass-By method – SPB (ISO 11819-1) Metoda OBSI (Stany Zjednoczone) On-Board Sound Intensity method – OBSI (AASHTO TP-76) © Danish Road Institute III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Metoda CPX Dedykowana jest do: • oceny własności akustycznych nawierzchni ułożonej praktycznie w każdym miejscu i czasie, w celu sprawdzenia ich zgodności ze specyfikacją danej nawierzchni, • sprawdzenia wpływu utrzymania i stanu technicznego nawierzchni (zużycie, uszkodzenia, zanieczyszczenia) na jej właściwości akustyczne, • sprawdzenie jednorodności nawierzchni, • prac badawczo-rozwojowych nad cichymi nawierzchniami i nad zjawiskiem współpracy opony z nawierzchnią. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Metoda CPX Założenia: • Koło badane umieszczone jest przeważnie w specjalnie skonstruowanej przyczepie badawczej, a pomiary są prowadzone w polu bliskim za pomocą dwóch mikrofonów zainstalowanych w pobliżu styku opony z nawierzchnią i poruszających się wraz z pojazdem. • Metoda ta bierze pod uwagę wyłącznie hałas toczenia opon pomijając pozostałe źródła dźwięku poruszającego się pojazdu. Przyczepa CPX “Tiresonic Mk4” zaprojektowana i zbudowana w Politechnice Gdańskiej III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Metoda CPX Założenia: • Do oceny nawierzchni wykorzystuje się dwie opony referencyjne zgodnie z aktualną wersją specyfikacji technicznej ISO/TS 11819-3 Opona P1 - “SRTT” (Uniroyal Tigerpaw ASTM F2493) - reprezentuje hałas toczenia samochodów osobowych Opona H1 - “AAV4” (Avon AV4) - reprezentuje hałas toczenia samochodów ciężarowych P1 H1 • Wynikiem jest wskaźnik CPX Index obliczany dla każdej z prędkości referencyjnych (50 km/h, 80 km/h i 100 km/h): 50% L + 50% L P1 III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. H1 Pomiary hałaśliwości nawierzchni Prezentowane pomiary hałaśliwości nawierzchni drogowych w Polsce i innych krajach europejskich zostały wykonane w latach 2000 – 2014. • 181 odcinków pomiarowych w Polsce • 554 odcinki pomiarowe w innych krajach Europy (Szwecja, Dania, Niemcy, Szwajcaria, Holandia, Belgia, Węgry) Pomiary wykonano przy użyciu przyczep „Tiresonic Mk3” i „Tiresonic Mk4” III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Pomiary hałaśliwości nawierzchni W 2009 roku uległy zmianie opony referencyjne: w miejsce czterech starych opon (A, B, C i D) wprowadzono dwie nowe (P1 i H1) Opony stosowane do roku 2009 A B C D Opona “A” (Avon/Cooper ZV 1) „letnia” rzeźba bieżnika; Opona “B” (Avon/Cooper Enviro CR 322) „letnia” rzeźba bieżnika; Opona “C” (Avon/Cooper Turbogrip CR 65) „zimowa” rzeźba bieżnika; Opona “D” (Dunlop SP Arctic) “agresywna” rzeźba bieżnika; Opony stosowane od roku 2007 SRTT AAV4 Opona P1 - “SRTT” (Uniroyal Tigerpaw ASTM F2493) reprezentuje hałas toczenia samochodów osobowych Opona H1 - “AAV4” (Avon AV4) reprezentuje hałas toczenia samochodów ciężarowych Każdorazowo w czasie wykonywanych pomiarów opony referencyjne były zgodnie z obowiązującą wówczas wersją standardu ISO. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Pomiary hałaśliwości nawierzchni W czasie pomiarów badane nawierzchnie charakteryzowały się: • różnym wiekiem, • zróżnicowanym stanem technicznym, • były wykonywane przez różnych producentów i wykonawców, • czasami posiadały różne modyfikacje i ulepszenia, • czasem były wykonane z błędami, • nawierzchnie porowate były czasem zanieczyszczone, ale również i czyste (pomiary wykonane bezpośrednio po przeprowadzonym czyszczeniu), • przeważały nawierzchnie powszechnie stosowane na drogach, ale były również odcinki eksperymentalne. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Nawierzchnie referencyjne Jako nawierzchnię referencyjną dla Polski wybrano SMA 11 mm (najpopularniejsza obok betonu asfaltowego o tym samym uziarnieniu) CPXI = 98,7 dB (dla 80 km/h) Nawierzchnią referencyjną (najpopularniejszą) w innych krajach europejskich jest beton asfaltowy o maks. uziarnieniu 11 mm: DAC 11 CPXI = 99,0 dB (dla 80 km/h) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Hałaśliwość nawierzchni drogowych Klasyfikacja nawierzchni pod względem hałaśliwości [4]: • kryterium podziału jest wskaźnik CPXI dla prędkości 80 km/h Poziom dźwięku Kategoria CPXI (80 km/h) Przykładowe nawierzchnie [dB(A)] Niska hałaśliwość < 93.5 Zredukowana hałaśliwość 93.5 ÷ 96.4 Normalna hałaśliwość 96.5 ÷ 99.5 Podwyższona hałaśliwość 99.6 ÷ 102.5 Nadmierna hałaśliwość > 102.5 Pojedyncze nawierzchnie porowate o uziarnieniu kruszywa poniżej 10 mm Podwójne nawierzchnie porowate Nawierzchnie poroelastyczne SMA i betony asfaltowe o uziarnieniu poniżej 10 mm Cienka dywaniki bitumiczne o uziarnieniu kruszywa poniżej 10 mm Pojedyncze nawierzchnie porowate o uziarnieniu kruszywa powyżej 10 mm SMA o uziarnieniu kruszywa powyżej 10 mm Cienkie dywaniki bitumiczne o uziarnieniu 10 - 16 mm Betony asfaltowe o uziarnieniu poniżej 16 mm Betony cementowe o optymalnym teksturowaniu Powierzchniowe utrwalenia Uszorstnione nawierzchnie typu SMA Betony asfaltowe o uziarnieniu powyżej 16 mm Klasyczne betony cementowe Betonowa kostka brukowa przy optymalnych układach połączeń Betony cementowe poprzecznie rowkowane Betonowa kostka brukowa bez optymalizacji połączeń Kostka kamienna III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Prawidła akustyki Należy pamiętać, że: • Wzrost poziomu ciśnienia akustycznego o 3 dB oznacza pod względem energetycznym podwojenie hałasu (spadek poziomu o 3 dB oznacza redukcję hałasu o połowę). • Subiektywne zmiany poziomu ciśnienia akustycznego o 3 dB są zauważalne przez człowieka, aczkolwiek nie aż tak wyraźne, jak wynika to z powyższej zależności. • Dopiero przyrost poziomu ciśnienia akustycznego o 10 dB jest odczuwalny jako podwojenie odczucia głośności. • Ucho ludzkie nie odbiera wzrostu poziomu ciśnienia akustycznego jako proporcjonalnego przyrostu głośności, a dodatkowo odpowiedź częstotliwościowa ucha nie jest liniowa i zmienia się wraz z poziomem dźwięku. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. CPX Index (80 km/h) [dB(A)] Nawierzchnia drogowa III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. PS CB MNU SS DAC 12 SMA 12 SMA 11 DAC 16 RA 11 SMA 10 PAC 11 RA 8 CC SMA 5 SMA 8 DAC 11 SMA LA BBTM 8 PAC 8 BBTM 5 DPAC 8+16 PERS Zredukowana hałaśliwość Normalna hałaśliwość Podwyższona hałaśliwość Nadmierna hałaśliwość 108 107 106 105 104 103 102 101 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 Niska hałaśliwość Hałaśliwość nawierzchni w Polsce Hałaśliwość nawierzchni w Polsce Nawierzchnia drogowa CPX Index [dB(A)] dla 80 km/h Ilość oznaczenie DAC 16 DAC 12 DAC 11 SMA 12 SMA 11 SMA 10 SMA 8 SMA 5 SMA LA BBTM 8 BBTM 5 PAC 11 PAC 8 DPAC 8+16 RA 11 RA 8 SS MNU 11 CC CB PS PERS nazwa Beton asfaltowy Beton asfaltowy Beton asfaltowy Mastyks grysowy Mastyks grysowy - naw. referencyjna Mastyks grysowy Mastyks grysowy Mastyks grysowy Mastyks grysowy o obniżonej głośności Cienka warstwa o nieciągłym uziarnieniu Cienka warstwa o nieciągłym uziarnieniu Asfalt porowaty jednowarstwowy Asfalt porowaty jednowarstwowy Asfalt porowaty dwuwarstwowy Mieszanka modyfikowana gumą Mieszanka modyfikowana gumą Cienka warstwa na zimno - Slurry Seal Mieszanka o nieciągłym uziarnieniu Beton cementowy Kostka betonowa Kostka kamienna Nawierzchnia poroelastyczna 13 21 2 13 13 4 18 6 8 23 11 4 9 1 1 10 4 3 10 3 3 1 średnio różnica do naw. refer. min max 98,5 99,3 96,8 99,2 98,7 98,4 97,2 97,6 96,7 95,3 93,5 98,0 94,5 93,2 98,4 97,9 99,4 99,7 97,9 102,9 106,4 88,7 -0,2 0,6 -1,9 0,5 -0,3 -1,5 -1,0 -2,0 -3,4 -5,2 -0,6 -4,2 -5,5 -0,3 -0,8 0,7 1,0 -0,8 4,2 7,7 -10,0 96,7 97,4 96,8 97,1 97,4 98,2 95,7 95,6 93,4 93,5 92,1 97,5 93,5 93,2 98,4 96,5 98,8 98,8 97,2 100,6 106,1 88,7 101,3 101,7 96,8 100,5 100,1 98,5 99,3 99,4 98,4 97,6 96,5 98,7 95,9 93,2 98,4 99,8 100,0 101,2 100,0 104,1 107,0 88,7 Najcichszymi nawierzchniami w Polsce są cienkie dywaniki o nieciągłym uziarnieniu BBTM 5 i BBTM 8 oraz asfalty porowate DPAC 8+16 i PAC 8 (przeważają odcinki doświadczalne). Umożliwiają one redukcję hałasu o ponad 5 dB (maksymalnie 7 dB) w stosunku do nawierzchni referencyjnej. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. CPX Index (80 km/h) [dB(A)] Nawierzchnia drogowa III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. RA 16 SMA 16 BBTM 16 BBTM 11 DAC 16 PAC 16 CC SMA 11 RA 11 DAC 11 SD Remix BBTM 8 RA 8 SMA 8 PAC 8 BBTM 6 DAC 8 SS GA PAC 11 DPAC 16+16 SMA 5 DPAC 11+16 DPAC 8+16 PCC ISO 10844 PERS Zredukowana hałaśliwość Normalna hałaśliwość Podwyższona hałaśliwość Nadmierna hałaśliwość 108 107 106 105 104 103 102 101 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 Niska hałaśliwość Hałaśliwość nawierzchni w Europie Hałaśliwość nawierzchni w Europie Nawierzchnia drogowa CPX Index [dB(A)] dla 80 km/h Ilość oznaczenie DAC 16 DAC 11 DAC 8 SMA 16 SMA 11 SMA 8 SMA 5 BBTM 16 BBTM 11 BBTM 8 BBTM 6 SD SS Remix RA 16 RA 11 RA 8 PAC 16 PAC 11 PAC 8 DPAC 16+16 DPAC 11+16 DPAC 8+16 PCC CC GA ISO 10844 PERS nazwa Beton asfaltowy Beton asfaltowy - naw. referencyjna Beton asfaltowy Mastyks grysowy Mastyks grysowy Mastyks grysowy Mastyks grysowy Cienka warstwa Cienka warstwa Cienka warstwa Cienka warstwa Powierzchniowe utrwalenie Cienka warstwa na zimno - Slurry Seal Mieszanka z materiałem z odzysku Mieszanka modyfikowana gumą Mieszanka modyfikowana gumą Mieszanka modyfikowana gumą Asfalt porowaty jednowarstwowy Asfalt porowaty jednowarstwowy Asfalt porowaty jednowarstwowy Asfalt porowaty dwuwarstwowy Asfalt porowaty dwuwarstwowy Asfalt porowaty dwuwarstwowy Porowaty beton cementowy Beton cementowy Asfalt lany - Gussasphalt Nawierzchnia referencyjna ISO Nawierzchnia poroelastyczna 19 31 15 83 26 15 4 8 17 6 3 26 4 5 8 23 4 14 56 31 6 105 3 3 21 5 2 11 średnio różnica do naw. refer. min max 99,9 99,0 97,5 100,5 99,4 97,9 96,2 100,4 100,0 98,3 97,6 98,9 97,3 98,7 100,7 99,1 97,9 99,6 96,8 97,6 96,6 95,6 95,1 94,8 99,6 97,2 94,5 90,3 0,8 -1,6 1,5 0,3 -1,1 -2,9 1,3 1,0 -0,8 -1,4 -0,1 -1,7 -0,4 1,6 0,1 -1,1 0,6 -2,2 -1,4 -2,4 -3,4 -4,0 -4,2 0,5 -1,8 -4,5 -8,8 97,8 96,6 96,1 99,0 97,6 94,4 95,5 99,1 98,8 96,2 96,1 96,5 94,7 95,2 99,4 96,0 97,6 96,1 93,7 92,0 95,7 91,4 91,1 94,0 95,8 96,2 94,0 89,1 101,4 102,2 99,0 102,7 100,6 100,2 96,7 102,3 101,1 99,3 98,8 100,7 98,6 100,8 101,7 101,0 98,4 102,0 100,3 101,3 97,5 101,0 98,0 96,4 102,3 98,0 95,0 92,2 W Europie (poza Polską) najcichszymi nawierzchniami są dwuwarstwowe asfalty porowate DPAC 8+16 i DPAC 11+16 (do 8 dB cichsze od nawierzchni referencyjnej) oraz jednowarstwowe asfalty porowate PAC 8 i PAC 11 (do 7 dB cichsze). III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni Porównując nominalnie takie same lub podobne nawierzchnie badane w Polsce i w innych krajach europejskich należy pamiętać, że: • mierzone odcinki nie są reprezentacją statystyczną wszystkich podobnych nawierzchni, • badane nawierzchnie różniły się wiekiem, stanem technicznym, zużyciem, zanieczyszczeniem, • odcinki były wykonywane przez różnych producentów i wykonawców, • wiele odcinków była poddana różnym modyfikacjom i ulepszeniom, • prowadzone pomiary hałaśliwości części nawierzchni miały charakter badawczo-rozwojowy. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 Nawierzchnia drogowa III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Nawierzchnia drogowa SMA (mastyksy grysowe): porównywalne poziomy dźwięku zarówno co do wartości średniej, jak również rozpiętości zakresu wartości (wyjątek stanowi SMA 5, niektóre odcinki z tej mieszanki w Polsce były eksperymentalne i ułożone z błędami podczas produkcji) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Nawierzchnia drogowa DAC (betony asfaltowe): podobny zakres hałaśliwości, choć średnia hałaśliwość DAC 16 w Polsce jest ponad 1 dB niższa niż poza krajem (wiele mierzonych odcinków tej nawierzchni w Polsce było już mocno zużytych i nie posiadały one pierwotnej szorstkości) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Nawierzchnia drogowa RA (mieszanki modyfikowane gumą): porównywalne średnie poziomy dźwięku, a szerszy zakres rozpiętości zmierzonych poziomów dźwięku wynika zapewne z różnicy w ilości badanych odcinków: 27 w Europie, a w Polsce 11 III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Nawierzchnia drogowa BBTM (cienkie dywaniki): niższe poziomy dźwięku nawierzchni w Polsce i niżej położony zakres ich zmienności (istotne różnice w stosowanych mieszankach: mieszanki nawierzchni ułożonych w Polsce charakteryzowały się porowatością i nieciągłym uziarnieniem) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Nawierzchnia drogowa PAC i DPAC (asfalty porowate): różne średnie poziomy dźwięku oraz zakres ich rozpiętości (należy pamiętać, że odcinków PAC w Polsce jest niewiele – 13 szt. w porównaniu do 87 szt. poza krajem – oraz prawie wszystkie mają charakter eksperymentalny) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Nawierzchnia drogowa CC (betony cementowe): różne średnie poziomy dźwięku oraz mniejszy zakres ich rozpiętości (10 odcinków w Polsce w zbliżonych odmianach vs. 21 odcinków poza krajem w różnych odmianach: rowkowany poprzecznie, wzdłużnie, z odkrytym kruszywem, szczotkowany, szlifowany) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Nawierzchnia drogowa SS („Slurry Seal” – cienkie warstwy na zimno): całkowicie odmienna hałaśliwość odcinków w tej technologii (wpływ na to może mieć niewielka ilość zmierzonych odcinków: tylko 4 szt. w Polsce i 4 szt. poza krajem) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Porównanie hałaśliwości nawierzchni 104 Polska Europa 103 102 101 CPX Index (80 km/h) [dB(A)] 100 99 98 97 96 95 94 93 92 91 90 89 88 PERS Polska Europa 88,7 90,3 DPAC 8+16 93,2 95,1 DPAC 11+16 95,6 PAC 8 PAC 11 94,5 97,6 98,0 96,8 BBTM 5 BBTM 8 RA 8 BBTM 6 93,5 95,3 97,9 97,6 98,3 97,9 RA 11 98,4 99,1 SMA LA 96,7 SMA 5 SMA 8 SMA 11 SMA 12 DAC 8 97,6 96,2 97,2 97,9 98,7 99,4 99,2 97,5 DAC 12 DAC 16 DAC 11 99,3 98,5 99,0 99,9 CC SS 97,9 99,6 99,4 97,3 Nawierzchnia drogowa PERS (nawierzchnie poroelastyczne): wszystkie nawierzchnie są eksperymentalne (tylko 1 szt. w Polsce i 11 szt. poza krajem) – stąd odmienna ich hałaśliwość. Odcinek w Polsce był o dużej porowatości ale i bardzo niskiej trwałości – wytrzymał kilkanaście dni (błędy przy jej układaniu) III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Nawierzchnie drogowe w Polsce 1. Zdecydowana większość badanych nawierzchni w Polsce cechuje się normalną hałaśliwością, choć również znacząca ilość należy do klasy o podwyższonej hałaśliwości. 2. Powszechnie stosowane w Polsce warstwy ścieralne SMA nie charakteryzują się nadmierną w stosunku do pozostałych typów hałaśliwością. 3. Najcichszymi nawierzchniami w Polsce (5-7 dB cichsze od referencyjnej) są cienkie dywaniki o nieciągłym uziarnieniu (niezbyt liczne) oraz asfalty porowate (występują głównie na odcinkach doświadczalnych). 4. Do klasy nawierzchni o nadmiernej hałaśliwości zaliczają się nawierzchnie z kostki betonowej stosunkowo często układane na osiedlach mieszkaniowych w Polsce. 5. Najgłośniejsze są nawierzchnie z kostki kamiennej występujące najczęściej w zabytkowych centrach miast. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Nawierzchnie drogowe w Europie 1. W Europie najcichszymi ze standardowo stosowanych nawierzchni są dwuwarstwowe asfalty porowate (do 8 dB cichsze od nawierzchni referencyjnej). 2. Powszechne są również jednowarstwowe asfalty porowate charakteryzujące się redukcją hałasu do 7 dB. 3. Najgłośniejsze wśród wszystkich nawierzchni europejskich są warstwy ścieralne o uziarnieniu 0-16 mm (mogą być one o prawie 4 dB głośniejsze od nawierzchni referencyjnej); wszystkie klasyfikują się do grupy nawierzchni o podwyższonej hałaśliwości. 4. Najcichsze na świecie są nawierzchnie poroelastyczne. Występują one na razie jedynie jako odcinki doświadczalne. Umożliwiają redukcję hałasu toczenia do 10 dB. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Redukcja hałaśliwości nawierzchni Poprzez: 1. POROWATOŚĆ • zmniejszenia przetłaczania powietrza w przestrzeni pomiędzy oponą a nawierzchnią, co ogranicza drgania powietrza w rowkach bieżnika oraz minimalizuje „efekt rogu”, • znaczne zmniejszenie tej części hałasu generowanego przez toczącą się oponę, która wywoływana jest zjawiskami aerodynamicznymi, • zwiększenie absorpcji (zmniejszenie propagacji) dźwięku, również tego pochodzącego z innych źródeł hałasu pojazdu (silnik, układ wydechowy). W obecnie stosowanych nawierzchniach porowatych zawartość wolnych przestrzeni stanowi 25-30% objętości co przekłada się na zmniejszenie hałaśliwości tych nawierzchni o 5-8 dB w porównaniu do nawierzchni z betonu asfaltowego. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Redukcja hałaśliwości nawierzchni Poprzez: 2. REDUKCJA UZIARNIENIA I ELASTYCZNOŚĆ • ograniczenie hałasu powstającego przy uderzaniu klocków bieżnika opony o nawierzchnię (zredukowanie drgań promieniowych i wzdłużnych klocków przenoszących się dalej na opasanie i boki opony) • zmniejszenie wymuszeń drgań, na drodze uelastycznienia nawierzchni drogowej – zmniejszenia sztywności poprzez zastosowanie innego, bardziej elastycznego materiału III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Redukcja hałaśliwości nawierzchni Poprzez: 3. POROELASTYCZNOŚĆ • obecnie produkowane nawierzchnie poroelastyczne cechują się objętościową zawartością wolnych przestrzeni w zakresie 25-40% • zawartość spoiwa w nawierzchni, którym jest przeważnie poliuretan, stanowi wagowo 5-15% masy nawierzchni, • guma użyta do produkcji nawierzchni zwykle pochodzi ze zużytych opon, może być również stosowany nowowyprodukowany materiał gumowy, • w nawierzchniach tych występują dodatki w postaci piasku, grysu lub innych materiałów mających na celu zwiększenie przyczepności. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Nawierzchnia poroelastyczna PERS Technologia wykonania: • Poroelastyczny materiał takiej nawierzchni, występujący zwykle w postaci płyt grubości około 30mm, przyklejany jest na sztywnym podłożu, którym może być np. tradycyjna nawierzchnia drogowa. Do przyklejenia stosowane może być to samo spoiwo, które wykorzystano do łączenia materiału samej nawierzchni, mogą być także stosowane inne kleje w postaci żywic. • Nawierzchnia poroelastyczna może być również przygotowywana na miejscu i rozkładana tradycyjnymi metodami. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Podziękowanie Część prezentowanych pomiarów została wykonana w ramach projektu LEO finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. LEO - Low Emission Optimised tyres and road surfaces for electric and hybrid vehicles Project Promoter: Gdansk University of Technology, Poland Mechanical Engineering Faculty Project Partner: Stiftelsen SINTEF ICT, Norway Department of Acoustics Duration of the Project: May 1st, 2013 – April 30th, 2016 (36 months) Project Budget: 2 247 344 PLN (547 679 EUR) – Grant amount: 100% Bibliografia 1. International Organization for Standardization (ISO): Acoustics - Measurement of the influence of road surfaces on traffic noise - Part 2: The close-proximity (CPX) method, ISO/DIS 11819-2.2, 2015. 2. International Organization for Standardization (ISO): Acoustics - Measurement of the influence of road surfaces on traffic noise - Part 3: Reference tyres, ISO/TS 11819-3, 2012. 3. International Organization for Standardization (ISO): Acoustics - Measurement of the influence of road surfaces on traffic noise - Part 1: Statistical Pass-by method, ISO 11819-1, 1997. 4. Gardziejczyk W.: Wpływ technologii wykonania i tekstury nawierzchni drogowych na hałas pojazdów samochodowych, Rozprawy Naukowe Nr 121. Dział Wydawnictw i Poligrafii Politechniki Białostockiej, Białystok 2005. 5. Mioduszewski P.: Przegląd hałaśliwości nawierzchni drogowych w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej, Metody ochrony środowiska przed hałasem - teoria i praktyka, ed. Janusz Bohatkiewicz, Zakopane: Portal drogowy Edroga.pl - Wydawnictwo EKKOM Kraków, 2013. III Ogólnopolskie Forum Specjalistyczne NAWIERZCHNIE DROGOWE 2015, Kraków, 25-27 listopada 2015r. Dziękuję za uwagę J Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny ul. Narutowicza 11/12 80-233 Gdańsk e-mail: [email protected]