docPrzedmiotowy system oceniania
download 
Reklamacja Transkrypt
Przedmiotowy system oceniania
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z GEOGRAFII Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania: 1. Wewnątrzszkolny System Oceniania. 2. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjum. 3. Rozporządzenia MENiS. Ocenie podlegają wymienione formy aktywności ucznia: Wypowiedzi ustne Wypowiedzi pisemne Aktywność i praca na lekcji (indywidualna i w zespołach grupowych – tu: zaangażowanie, umiejętność komunikowania się i współpracy w zespole, korzystanie z różnych źródeł informacji, efektywność pracy) Podstawowe umiejętności praktyczne (czytanie mapy, wykonywanie i interpretacja rysunku poziomicowego, odwzorowywanie jej graficzna interpretacja danych liczbowych). Zadania domowe - kontrola zeszytu przedmiotowego i zeszytu ćwiczeń: kontrola polega na sprawdzeniu czy w zeszycie przedmiotowym ucznia znajdują zapisy tematów, notatki, zapisy poleceń ustnych lub pisemnych prac domowych, oraz czy w zeszycie ćwiczeń znajdują się rozwiązania ćwiczeń zadawanych przez nauczyciela po poszczególnych lekcjach, a także czy uczeń na bieżąco uzupełnia zaległości związane z jego nieobecnością w szkole. Aktywność obejmująca prezentowanie wyników swojej pracy w różnej formie (konkursy przedmiotowe ,prezentacje multimedialne, udział w projektach oraz innych przedsięwzięciach środowiskowych). Częstotliwość pomiaru osiągnięć: - kartkówki – w zależności od potrzeb; - sprawdziany/prace klasowe – min. 2 w semestrze; - odpowiedzi ustne – w zależności od potrzeb - aktywność na lekcji – na bieżąco w ciągu każdej lekcji; - kontrole zeszytu przedmiotowego – minimum 1 w semestrze (np. przy odpowiedzi ustnej); - kontrole zeszytu ćwiczeń – min. 1 w semestrze; - prace długoterminowe – w zależności od potrzeb. - praca w grupie – w zależności od potrzeb. Prace pisemne ocenia się następująco: Prace klasowe / sprawdziany / kartkówki 29-0 % ocena niedostateczna 30- 50 % - ocena dopuszczająca 51-74 % - ocena dostateczna 75-89 % - ocena dobra 90- 100% ocena bardzo bobra Wypowiedzi ustne: Oceniana jest zawartość rzeczowa, umiejętność formułowania myśli, stosowanie terminologii geograficznej, zgodność z poziomem wymagań, umiejętność ilustrowania wypowiedzi poprzez wykorzystanie pomocy naukowych lub poprzez wykonanie rysunku, wykresu itp. Kryteria ocen: - celujący – odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza obowiązujący program nauczania, zawiera treści ponadprogramowe – własne przemyślenia i oceny; - bardzo dobry – odpowiedź wyczerpująca, zgodna z programem, swobodne operowanie faktami i dostrzeganie związków między nimi; - dobry – odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawiera większość wymaganych treści, poprawna pod względem języka, nieliczne błędy, nie wyczerpuje zagadnienia; - dostateczny – uczeń zna najważniejsze fakty, umie je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy niewielkiej pomocy nauczyciela, występują nieliczne błędy rzeczowe; - dopuszczający – niezbyt precyzyjne odpowiedzi na pytania nauczyciela, braki w wiadomościach i umiejętnościach, podanie nazwy zjawiska lub procesu przy pomocy nauczyciela; - niedostateczny – nie potrafi rozwiązać zadań teoretycznych lub praktycznych o elementarnym stopniu trudności nawet z pomocą nauczyciela, nie udziela odpowiedzi na większość pytań zadanych przez nauczyciela, ma braki w wiadomościach koniecznych. WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE STOPNIE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA Uczeń otrzymuje ocenę: Ocena niedostateczna: nie opanował treści koniecznych, przewidzianych w minimum programowym ma duże braki w podstawowych wiadomościach, nawet z pomocą nauczyciela nie potrafi ich nadrobić nie przejawia gotowości do przyswajania nowych wiadomości nie podporządkowuje się instrukcjom nauczyciela i nie współpracuje z nim nie korzysta z form pomocy uzupełnienia braków edukacyjnych stworzonych przez szkołę. Ocena dopuszczająca: opanował treści konieczne, obejmujące najniższy zakres wiadomości i umiejętności, przewidziane w minimum programowym ma braki w podstawowych wiadomościach, lecz przy pomocy nauczyciela potrafi je nadrabiać przejawia gotowość do przyswajania nowych wiadomości i poprawy ocen niedostatecznych podporządkowuje się instrukcjom nauczyciela i współpracuje z nim Ocena dostateczna: opanował treści podstawowe niezbędne w dalszej nauce z minimalna pomocą nauczyciela rozwiązuje typowe problemy analizuje podstawowe zależności przejawia własną inicjatywę rozumie treści określone programem nauczania próbuje porównywać, wnioskować, zajmować stanowisko Ocena dobra: uczeń opanował materiał na ocenę dobrą umie samodzielnie pracować z materiałem źródłowym i podręcznikiem ustnie i pisemnie stosuje terminologię typową dla danego przedmiotu rozwiązuje typowe problemy z wykorzystaniem metod oraz różnorodnych źródeł informacji sprawnie pracuje w grupie dostrzega i wyjaśnia związki zachodzące pomiędzy różnymi procesami na ziemi Ocena bardzo dobra: uczeń w wysokim stopniu opanował treści programowe, jednocześnie dopełniając je o wiedzę wykraczającą poza materiał przewidziany dla danej klasy potrafi samodzielnie interpretować i wyjaśniać fakty i zjawiska chętnie wyszukuje informacje, wykorzystuje różne źródła nabyta wiedzę i umiejętności potrafi wykorzystać w praktyce uczestniczy i uzyskuje dobre wyniki w różnych formach współzawodnictwa Ocena celująca: uczeń w bardzo wysokim stopniu opanował treści programowe, rozszerzając je o wiadomości wykraczające poza program danej klasy formułuje oryginalne i przemyślane wnioski, hierarchizuje i selekcjonuje nabywana wiedzę prowadzi własne prace badawcze, obserwacje pod okiem nauczyciela aktywnie uczestniczy w różnych formach współzawodnictwa i uzyskuje w nich wysokie wyniki. Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii część 1 Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1 . MAPA Uczeń potrafi: 1 . Geograficzny punkt widzenia 2. Mapa źródłem informacji geograficznej 3. Skala mapy 4. Mapa i plan •definiować pojęcie geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, •wymienić elementy środowiska przyrodniczego. • podać definicję mapy, • podać przykłady zastosowania mapy. • podać definicję skali, • porównać wielkość skal. • podać różnice między mapą a planem. •definiować elementy •podać powiązania środowiska przyrodnimiędzy elementami czego, podawać przykłady, środowiska •podać źródła wiedzy przyrodniczego geograficznej. • i geograficznego. • omówić korelację • omówić główne geografii z innymi etapy rozwoju dziedzinami nauki, geografii, • podać przykłady osiągnięć • scharakteryzować geografii jako nauki. osiągnięcia geografii jako nauki. • omówić rodzaje map. • wymienić i zdefiniować elementy mapy. • omówić podstawowe elementy, cechy i rodzaje map. • przedstawić rodzaje odwzorowań i ich zastosowań. • obliczać odległość rzeczywistą na podstawie mapy. • przeliczać odległości na podstawie różnych skal, • przeliczać wszystkie rodzaje skal. • omówić pojęcie generalizacji i jej roli w tworzeniu map, • obliczać skale na podstawie znajomości odległości. • omówić główne rodzaje odwzorowań, • podać przykłady odwzorowań umownych. • obliczać rzeczywiste powierzchnie, • obliczać skale na podstawie znajomości powierzchni. • analizować mapę i plan, • orientować mapę w terenie, • zdefiniować siatkę geograficzną i kartograficzną. •skonstruować prosty plan okolicy, obliczając skalę, •zdefiniować odwzorowanie. • rozpoznawać rodzaje odwzorowań na podstawie siatek kartograficznych, • analizować mapy i plany, korzystając z programów komputerowych. 5. „Język" mapy • odczytać wysokość bezwzględną punktu. • obliczać wysokość względną, • podawać nazwy metod kartograficznych. • rozpoznawać metody kartograficzne prezentacji treści na mapach. 6. Mapa świata • wskazać kontynenty i oceany. • charakteryzować rzeźbę na podstawie mapy. • wskazać główne obiekty geograficzne na poszczególnych kontynentach. 7. Współrzędne geograficzne • wskazać na mapie półkulę północna i południową, wschodnią i zachodnią. • zdefiniować długość i szerokość geograficzną, • opisać cechy południków i równoleżników. • odczytać położenie punktów na mapie. • odczytywać rzeźbę na podstawie poziomic, • opisywać środowisko na podstawie mapy. • wskazać położenie państw Europy. • odczytać położenie obszaru, • opracować trasę podróży, uwzględniając współrzędne geograficzne. • analizować mapy satelitarne. • wskazać położenie wielu obiektów geograficznych: przyrodniczych i politycznych. • wytyczyć trasę na podstawie GPS. DZIAŁ 2. KSZTAŁT I RUCHY ZIEMI Uczeń potrafi: 8. Ziemia we Wszechświecie 9. Kształt i rozmiary Ziemi 10. Ruch obrotowy Ziemi 1 1 . Rachuba czasu • podać definicję planety i gwiazdy • wymienić kolejno planety Układu Słonecznego. •podać nazwę kształtu Ziemi, •podać długość promienia ziemskiego i równika. • określić kierunek i czas trwania ruchu obrotowego. • odczytywać czas z map stref czasowych. • porównać cechy planety i gwiazdy, • wymienić cechy planet wewnętrznych i zewnętrznych. • opisać geocentryczny i heliocentryczny model budowy Wszechświata. • porównać model heliocentryczny i geocentryczny, • omówić fazy Księżyca. • omówić schemat zaćmienia Księżyca i Słońca. • przedstawić argumenty potwierdzające kulistość Ziemi. • porównać kształt kulisty i elipsoidalny. • omówić cechy geoidy. • podać zasadę wyznaczania geoidy. • omówić prędkość liniową i kątową ruchu obrotowego, • wymienić następstwa ruchu obrotowego. • rozróżniać pojęcia czasu miejscowego, strefowego i urzędowego. • scharakteryzować następstwa ruchu obrotowego. • przedstawić następstwa ruchu w powiązaniu z jego cechami. • omówić przyczyny i konsekwencje działania siły Coriolisa. • obliczać różnicę czasu miejscowego na podstawie różnicy długości geograficznej. • obliczać różnice wszystkich rodzajów czasu, • obliczać położenie na podstawie różnic czasu. • przedstawić zmianę czasu przy przekraczaniu południka 180°. Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Uczeń potrafi: 12. Ruch obiegowy Ziemi • zdefiniować ruch obiegowy Ziemi. • omówić cechy ruchu obiegowego, • podać daty początków pór roku, • podać daty największego i najmniejszego kąta padania promieni słonecznych w Polsce. 13. Strefy oświetlenia Ziemi • wymienić strefy oświetlenia Ziemi, • podać nazwę obowiązującego kalendarza. • podać cechy charakterystyczne, w tym zasięg stref oświetlenia Ziemi. • podać kąt nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity, • omówić dzienną wędrówkę Słońca w różnych porach roku, w umiarkowanych szerokościach geograficznych. • opisywać oświetlenie Ziemi w ciągu roku w różnych szerokościach geograficznych, • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie umiarkowanej. Ocena bardzo dobra Ocena celująca • zdefiniować aphelium • odczytywać położenie i peryhelium. Słońca na tle gwiazdozbiorów Zodiaku, • omówić następstwa ruchu obiegowego. • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie międzyzwrotnikowej. • rozpoznawać położenie miejsca po dziennej wędrówce Słońca w dniach przesileń i równonocy. DZIAŁ 3. SFERY ZIEMI 14. Zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi • scharakteryzować troposferę, • obliczyć temperaturę średnią i amplitudę dobową i roczną. • wymienić warstwy • analizować roczną atmosfery, amplitudę temperatury • omówić zależność powietrza. temperatury od szerokości geograficznej. 15. Wiatr wieje i wieje... • zdefiniować niż i wyż atmosferyczny, oraz ciśnienie atmosferyczne i wiatr. • przedstawić ruch powietrza w układach barycznych na półkuli północnej, • podać nazwy wiatrów i obszary ich występowania: pasaty, monsuny, bryza, fen. • scharakteryzować: pasaty, monsuny, bryzę, wiatr fenowy, • scharakteryzować cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej. • omówić przyczyny • przedstawić zróżnicowania mechanizm temperatury powietrza na powstawania kuli ziemskiej. efektu cieplarnianego i problem dziury ozonowej. • omówić globalną • omówić wpływ cyrkulację powietrza, poszczególnych • wyjaśnić przyczyny rodzajów wiatrów na odchylania kierunków klimat. wiatrów. 16. Dlaczego pada? • wymienić warunki powstawania chmur i opadów. 17. Pogoda i klimat • definiować pogodę i klimat. 18. Zróżnicowanie klimatyczne naszej planety • wymienić strefy klimatyczne. 19. Woda na Ziemi - hydrosfera • wymienić elementy hydrologiczne, • podać przykłady wykorzystania wody w życiu i gospodarce człowieka. • zdefiniować skałę, •podać główne grupy skał. 20. Co mamy pod nogami? Twardy jak skała 21. Litosfera • podać główne warstwy wnętrza Ziemi, • zdefiniować płytę litosfery i podać przykład. • rozróżnić podstawowe grupy chmur, • wskazać na Ziemi miejsca o największych i najmniejszych sumach opadów rocznych. • omówić elementy meteorologiczne i składniki klimatu. •omówić czynniki klimatotwórcze, •analizować wykresy klimatyczne. • zdefiniować poszczególne elementy hydrologiczne. • podać i zaklasyfikować do głównych grup skał przykłady skał ważnych dla gospodarki. • omówić budowę litosfery, • wskazać płyty litosfery. • przedstawić rodzaje opadów (konwekcyjne, orograficzne, frontalne), • przedstawić warunki, w których dochodzi do pustynnienia. • wyjaśnić przyczyny • zdefiniować zróżnicowania sum wilgotność opadów rocznych bezwzględną i względną, i rocznego rozkładu temperaturę opadów na świecie, punktu rosy, • podać przyczyny poziom powstania wskazanych kondensacji. pustyń świata. • analizować i konstruować wykresy klimatyczne. • analizować mapy synoptyczne. •podać zasięg stref klimatycznych, •konstruować wykresy klimatyczne. • charakteryzować poszczególne strefy klimatyczne. •opisać ruchy wody •analizować wpływ morskiej, prądów morskich na •podać przykłady typów środowisko wybrzeży, genetycznych jezior, •rozpoznawać na mapie •definiować pojęcia typy mórz. związane z siecią rzeczną. • wyjaśnić pojęcie • klasyfikować i omówić podział i rozpoznawać skały surowców mineralnych. wszystkich grup, podać ich zastosowanie. • omówić zjawiska na granicach płyt litosfery, • wymienić główne wydarzenia w poszczególnych • omówić przyczyny ruchu płyt litosfery, • wymienić orogenezy, podać rodzaje gór z • na podstawie zdjęć satelitarnych prognozować pogodę. • wskazywać zależność działalności gospodarczej człowieka od klimatu, • scharakteryzować klimat miasta. • analizować oceany pod względem zróżnicowania zasolenia, • rozpoznawać typy źródeł. • omówić metamorfizm i jego znaczenie. • omówić wydarzenia poszczególnych er, • omówić ruchy epejrogeniczne i izostatyczne. erach dziejów Ziemi. przykładami i ich charakterystyczne cechy. Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 4. RZEŹBIARZE LĄDÓW Uczeń potrafi: 22. Siły drzemiące we wnętrzu Ziemi • wymienić czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni, • zdefiniować wulkanizm. • opisać i zdefiniować elementy budowy wulkanu. • podać przykłady wulkanów, • zdefiniować obszary sejsmiczne i asejsmiczne. • wskazać obszary sejsmiczne i występowania czynnych wulkanów na świecie. • dostrzegać zależności między granicami płyt litosfery i obszarami aktywności sejsmicznej i wulkanicznej 23. Rola wód w kształtowaniu krajobrazu • podać przykłady rzeźby ukształtowanej przez wodę. • scharakteryzować rzeźbotwórczą działalność rzeki w poszczególnych odcinkach (erozja, akumulacja). 24. Wędrujące wydmy • określić czynniki sprzyjające działalności wiatru. • wymienić elementy rzeźby w poszczególnych odcinkach biegu rzeki, • rozróżnić wybrzeża erozyjne i akumulacyjne. • zdefiniować akumulacyjną i erozyjną działalność wiatru, • podać przykłady form eolicznych. 25. Lodowce • zdefiniować lodowiec górski i kontynentalny, • podpisać elementy lodowca górskiego. • omówić warunki powstawania lodowców • podać przykłady form erozyjnej i akumulacyjnej lodowca górskiego i kontynentalnego. • omówić rzeźbotwórczą działalność morza, (abrazja, akumulacja), • podać przyczyny powstawania podstawowych typów wybrzeży. • omówić powstawanie • przedstawić wiatrowych form zróżnicowanie erozyjnych (wskutek wydm na świecie korazji, deflacji) i form i w Polsce. akumulacyjnych, • podać przykłady regionów aktywnej działalności wiatru. • charakteryzować formy • wskazać zasięgi polodowcowe lodowca zlodowaceń na świecie, górskiego i podając przykłady kontynentalnego, podając współczesnych form przykłady. polodowcowych. • klasyfikować formy eoliczne, • rozpoznawać wydmy: paraboliczną i barchan. • wskazać nieczynne wulkany w Polsce, podając czas ich aktywności, • przygotować opisy wybuchów wulkanów w czasach historycznych. • omówić powstawanie atoli, • omówić rozwój polskiego wybrzeża. Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii część 2 Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1 . POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI Uczeń potrafi: 1. Położenie Polski 2. Przeszłość geologiczna Polski 3. Lądolód i polskie pojezierza 4. Od Bałtyku po szczyty Tatr 5. Bogactwo skał i minerałów 6. Klimat Polski 7. Jaka pogoda w górach? 8. O rzekach i jeziorach 9. Głęboko ukryty skarb 10. W „Raju" • wskazać Polskę na mapie Europy; • wskazać swoje województwo na mapie administracyjnej; • nazwać i określić zasięg struktur tektonicznych występujących w Polsce; • wskazać krainy geograficzne w pasach rzeźby; • wymienić główne różnice w rzeźbie regionów Polski; • wymienić podstawowe grupy skał, podać przykłady. • odczytywać wartości temperatury powietrza i opadów na mapach; • podać nazwy wiatrów występujących w Polsce; • wskazywać na mapie wybrane elementy hydrologiczne Polski; • wskazać wszystkie województwa; • podać przykłady konsekwencji rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; • podać erę, w której powstały poszczególne struktury tektoniczne; • wskazać regiony geograficzne Polski; • przypisywać formy powierzchni do regionów, w których występują; • podać zastosowanie skał występujących w Polsce. • opisać cechy mas powietrza, kształtujących klimat Polski; • wskazać na mapie dział wodny i dorzecze oraz rzeki główne; • przedstawić zbiorowiska roślinne w Polsce; • wymienić sąsiadów Polski; • wymienić konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; • podać orogenezy i przykłady gór, które powstały w czasie ich trwania; • wskazać ważniejsze rzeki, jeziora, zatoki; • charakteryzować podstawowe formy powierzchni; • omówić genezę głównych surowców Polski. • scharakteryzować konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; • charakteryzować góry poszczególnych orogenez; • wskazać na mapie Polski podane obiekty geograficzne; • omówić rzeźbę powierzchni Polski; • omówić występowanie surowców mineralnych Polski. • podać kierunki napływu mas powietrza oraz regionów, w których powstają; • wyznaczać zlewiska; • wyjaśnić proces powstawania gleby; • obliczać średnie wartości temperatury powietrza, amplitudy temperatury i sum opadów; • analizować klimatogramy; • wskazać zlewiska, w których położona jest Polska; • obliczać konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; • charakteryzować budowę geologiczną poszczególnych jednostek tektonicznych; • omówić genezę poszczególnych form powierzchni, występujących w Polsce; • rozpoznawać wskazane skały. • opisać cechy przejściowego klimatu Polski; • wyjaśnić przyczyny występowania wód podziemnych w Polsce; • podać przykłady reliktów i endemitów; 11. Tam, gdzie knieja • wskazać na mapie wy• omówić cechy wybranestępowanie różnych szumi go krajobrazu. typów gleb; 12. Gleby Polski • wskazać główne 13. Krajobrazy zbiorowiska leśne; naturalne • wymienić typy krajobrazu. i antropogeniczne • przedstawić strukturę gatunkową zbiorowisk roślinnych Polski; • podawać przykłady poszczególnych typów krajobrazów. • określić miejsca występowania wód podziemnych w Polsce; • omówić genezę wybranej gleby; • omówić cechy wszystkich typów krajobrazów z przykładami. • przygotować prezentację multimedialną o wybranym typie krajobrazu. • omówić tendencje zmian liczby ludności Polski; • podać przyczyny wyżów i niżów demograficznych; • analizować zmiany przyrostu naturalnego własnego regionu; • analizować wskaźnik bezrobocia w poszczególnych regionach Polski; • omówić konsekwencje migracji; • analizować zmiany w osadnictwie wiejskim i miejskim; • podać przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce; • prognozować zmiany liczby ludności Polski, podając skutki; • podać następstwa zmian liczby ludności i struktury ludności Polski; • wskazać możliwości rozwiązywania problemu bezrobocia; • porównać dawne i obecne przyczyny migracji Polaków; • wskazać przykłady wpływu mniejszości narodowych i grup etnicznych na rozwój kultury narodowej; • porównywać typy wsi; DZIAŁ 2. LUDNOŚĆ POLSKI Uczeń potrafi: 14. Ludność Polski na tle Europy i świata 15. Rozmieszczenie ludności Polski 16. Ubywa nas czy przybywa? 17. Zróżnicowanie ludności Polski 18. Szukam pracy 19. Wielkie migracje Polaków 20. Przeprowadzam się 21. Polskie miasta i wsie 22. Grupy etniczne i mniejszości narodowe w Polsce 23. Obywatel Polski - obywatel Europy • na podstawie zestawień statystycznych odczytywać liczbę ludności Polski w różnych okresach; • definiować przyrost naturalny i rzeczywisty; • odczytać z różnych wykresów strukturę ludności; • definiować pojęcia związane z migracjami; • wskazywać większe miasta Polski; • określać funkcje miasta i wsi; • podać przykłady grup etnicznych i mniejszości narodowych w Polsce. • określić miejsce Polski w Europie pod względem liczby ludności; • odczytywać mapę gęstości zaludnienia w Polsce; • wskazywać obszary o dodatnim i ujemnym przyroście naturalnym i rzeczywistym; • analizować strukturę ludności w Polsce; • podać przykłady fal migracyjnych w Polsce; • zdefiniować zespoły miejskie, podać przykłady; • wskazać na mapie Polski występowanie grup etnicznych i mniejszości narodowych; • wskazać skupiska Polonii na świecie; • wskazać na wykresach demograficznych okresy wyżów i niżów demograficznych; • wykonać wykres przedstawiający zmiany liczby ludności; • podać przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego Polski; • podać przyczyny bezrobocia w Polsce; • omówić przyczyny migracji i wyjaśnić ich rozmieszczenie; • opisać funkcje wybranych miast Polski; • omówić typy wsi; • scharakteryzować wybrane grupy etniczne i mniejszości narodowe; Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra • wskazać państwa należące • przedstawić korzyści wynikające z wstąpienia do Unii Europejskiej. Polski do Unii Europejskiej. Ocena bardzo dobra • przedstawić obszary współpracy państw członkowskich Unii Europejskiej. Ocena celująca • analizować przestrzenny rozwój przykładowego miasta; • oceniać działania podejmowane przez Unię Europejską. DZIAŁ 3. GŁÓWNE ZAGADNIENIA GOSPODARCZE POLSKI Uczeń potrafi: 24. Gospodarka narodowa 25. Funkcje rolnictwa i czynniki przyrodnicze jego rozwoju 26. Czynniki pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa 27. Uprawa roślin i chów zwierząt w Polsce 28. Rybołówstwo w Polsce 29. Przemysł i jego funkcje 30. Przemysł energetyczny • wymienić sektory gospodarki narodowej; • wymienić czynniki wpływające na rozwój rolnictwa. • podać przykład miernika stanu gospodarki; • wykonać i analizować wykres użytkowania ziemi. • analizować strukturę • omówić wskaźniki • analizować problemy zasiewów i wielkość rozwoju gospodarczego; polskiego rolnictwa; produkcji rolniczej; • porównać poziom • omówić perspektywy • omówić warunki naturalne gospodarczy państw rozwoju polskiego rolnictwa wybranych świata na podstawie rolnictwa. regionów Polski. wskaźników. • podać przyczyny • na podstawie wskaźników • analizować problemy występowania upraw porównywać polskiego rybołówstwa. roślin i chowu zwierząt w rolnictwo Polski z określonych regionach. rolnictwem innych państw. • zdefiniować zbiory i plony; • wymienić formy użytkowania ziemi w Polsce. • omówić na podstawie mapy rozmieszczenie upraw roślin i chowu zwierząt w Polsce. • podać zadania poszczególnych gałęzi przemysłu; • wymienić surowce wykorzystywane w poszczególnych gałęziach; • na podstawie wskaźników • omówić występowanie ocenić produkcję surowców mineralnych przemysłową Polski; i ich zastosowanie • omówić występowanie w poszczególnych surowców energetycznych gałęziach przemysłu; w Polsce; • podać konsekwencje • analizować problemy obecnej sytuacji przemysłu polskiego przemysłu; Polski, wynikające z • omówić perspektywy powojennej historii rozwoju polskiejego rozwoju; go przemysłu; 31. Okręgi • wskazać główne okręgi przemysłowe w Polsce przemysłowe Polski. 32. Przemysł zaawansowanych technologii 33. Rola usług • dokonać podziału usług w gospodarce Polski na rodzaje; 34. Transport • wymienić rodzaje transi łączność portu i łączności. • na podstawie wykresów omówić strukturę wybranych okręgów przemysłowych. • omówić znaczenie • na podstawie wskaźników • porównać poziom usług; ocenić poziom transportu i łączności • odczytywać z mapy szlaki transportu i łączności Polski z innymi i główne węzły transportu; w Polsce. państwami. • omówić znaczenie komunikacji w gospodarce. • zaproponować nowe kierunki rozwoju usług i komunikacji w Polsce. 35. Atrakcje • wymienić regiony turystyczne Polski Polski o szczególnych 36. Wakacje w Polsce walorach turystycznych; 37. Stan środowiska • podać przykłady 38. Ochrona obiektów wpisanych przyrody na Listę Światowego 39. Polska Dziedzictwa UNESCO gospodarka w Polsce; • na podstawie wskaźników oceniać natężenie ruchu turystycznego; • omówić walory turystyczne wybranego regionu; • wskazać obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce; • podać zagrożenia środowiska przyrodniczego Polski. • porównać obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce z obiektami w innych krajach; • podać propozycje działań zmierzających do poprawy warunków środowiska przyrodniczego Polski; • opisać walory parków narodowych w Polsce. • podać przykłady negatywnego wpływu człowieka na środowisko przyrodnicze; • wymienić formy ochrony przyrody. • omówić przyczyny rozwoju wybranych okręgów przemysłowych. • ocenić stopień zagospodarowania turystycznego poszczególnych regionów; • opisać wybrany obiekt spośród wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO; • na podstawie map ocenić stopień zmian środowiska przyrodniczego; • wymienić i wskazać na mapie przykłady form ochrony przyrody. • charakteryzować nowoczesne gałęzie przemysłu. • opracować trasę turystyczną we własnym regionie; • uzasadnić wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO polskich obiektów; • opisać walory wybranego parku narodowego; • porównać gospodarkę centralnie planowaną z wolnorynkową. • uzasadnić tworzenie specjalnych stref ekonomicznych. Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 4. WYBRANE REGIONY POLSKI Uczeń potrafi: 40. Pieniny • wskazywać na mapie 41. Wyżyna Lubelska omawiane regiony; 42. Nizina • przypisywać regiony Mazowiecka do pasów rzeźby po43. Pojezierze wierzchni; Pomorskie • podać ważną rzekę, 44. Pobrzeże główne miasto i Gdańskie wyróżniającą cechę 45. Morze Bałtyckie regionu. 46. Twój region • omówić wyróżniające region cechy klimatu; • wymienić formy rzeźby regionu; • podać główne procesy kształtujące wybrane elementy środowiska danego regionu; • wymienić główne formy działalności człowieka. • analizować pochodzenie rzeźby danego regionu; • podać zasoby naturalne; • analizować strukturę ludności regionu na tle Polski. • dostrzegać związki • zaproponować przyczynowo-skutkowe działania wpływające zachodzące w środowisku na rozwój społecznogeograficznym -gospodarczy danego danego regionu. regionu. DZIAŁ 5. SĄSIEDZI POLSKI Uczeń potrafi: 47. Polska i jej sąsiedzi 48. Środowisko przyrodnicze Polski i jej sąsiadów 49. Gospodarka Polski i jej sąsiadów 50. Kim są nasi sąsiedzi? 51. Współczesne Niemcy 52. Niepodległa Ukraina 53. Rosja - od Morza Bałtyckiego po Ocean Spokojny 54. Współczesna Rosja • wskazać i opisać położenie • wymienić główne atrakcje danego państwa; turystyczne państw • wskazać stolicę państw sąsiadujących z Polską. sąsiadujących z Polską. • omówić podobieństwa i różnice kulturowe pomiędzy państwami sąsiadującymi z Polską. • wybrać spośród krajów sąsiadujących z Polską państwa należące do Unii Europejskiej i NATO. • przedstawić zmiany polityczne i gospodarcze, zachodzące w regionie. • na podstawie diagramów i danych statystycznych odczytywać strukturę demograficzną sąsiadów Polski. • przedstawić cechy środowiska przyrodniczego, wyróżniające dane państwo. • przedstawić historię przemian politycznych w regionie; • wskazać wspólne dla państw naszego regionu problemy demograficzne, gospodarcze i dotyczące ochrony środowiska. • omówić euroregiony i ich rolę w kształtowaniu więzi transgranicznych. • zaproponować wspólne działania dotyczące ochrony środowiska przyrodniczego w regionie. Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii cześć 3 Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1 . EUROPA. RELACJE PRZYRODA – CZŁOWIEK 1 . Stary Kontynent – Europa 2. Jedna Europa – wiele narodów 3. Zgoda i waśnie w Europie 4. Gdzie można spotkać renifera? 5. Zimna wyspa na morzu ognia – Islandia Uczeń potrafi: • wskazać na mapie • wskazać na mapie • przedstawić cechy podstawowe jednostki jednostki środowiska przyrodniczego fizycznogeograficzne fizycznogeograficzne wyróżniające Europy; Europy, największe rzeki Europę na tle innych • wymienić podstawowe i jeziora; kontynentów. cechy charakterystyczne • przedstawić podstawośrodowiska przyrodniczego we cechy Europy. charakterystyczne środowiska przyrodniczego Europy. • wskazać na mapie • podać przykłady • wyjaśnić przyczyny politycznej państwa świadczące o dużym zróżnicowania ludów Europy. zróżnicowaniu ludów Europy. Europy. • wskazać na mapie • wyjaśnić przyczyny • scharakteryzować działania Europy przykładowe wybranych konfliktów ograniczające miejsca konfliktów narodowościowych. konflikty narodowościowe. narodowościowych. • wskazać na mapie po• przedstawić cechy • przedstawić najważniejsze litycznej państwa charakterystyczne cechy gospodarek skandynawskie. środowiska poszczególnych państw przyrodniczego skandynawskich. państw skandynawskich. • wymienić elementy środowiska przyrodniczego Islandii wpływające na specyfikę tego kraju. • scharakteryzować wybrane elementy środowiska przyrodniczego Islandii wpływające na specyfikę tego kraju. • wyjaśnić genezę • scharakteryzować poszczególnych elementów wyjątkowe zjawiska środowiska przyrodniczego przyrodnicze w Europie Europy. i wyjaśnić ich pochodzenie. • podać przykłady państw • przedstawić historyczne o dużym wewnętrznym uwarunkowania zróżnicowaniu językowym współczesnej sytuacji i kulturowym. demograficznej Europy. • przedstawić historyczne • przedstawić procesy uwarunkowania integracyjne w Europie. współczesnej sytuacji politycznej Europy. • wyjaśnić genezę krajobrazu • przedstawić historyczne Europy Północnej; uwarunkowania • wyjaśnić przyczyny współczesnej sytuacji sukcesu gospodarczego polityczno-gospodarczej państw skandynawskich. państw skandynawskich. • wyjaśnić genezę • wyjaśnić zależność między • przedstawić historyczne wybranych elementów gospodarką Islandii uwarunkowania środowiska przyrodniczego a warunkami środowiska współczesnej sytuacji Islandii. przyrodniczego. polityczno-gospodarczej państwa. 6. Europa Zachodnia • wskazać na mapie Europy ważne regiony przemysłowe i rolnicze. 7. Światowa metropolia – Londyn • zlokalizować na mapie Londyn i wymienić jego podstawowe funkcje; • przedstawić zalety i wady życia w wielkim mieście. • wskazać na mapie Alpy i państwa, w granicach których leży ten łańcuch górski. 8. Na narty w Alpy • wyjaśnić pojęcia: restrukturyzacja, rolnictwo intensywne, współpraca transgraniczna. • przedstawić związki między warunkami środowiska a gospodarką wybranych regionów Europy Zachodniej. • scharakteryzować przemiany gospodarcze drugiej połowy XX wieku. • wymienić główne cechy światowych metropolii; • scharakteryzować społeczeństwo Londynu. • opisać funkcje społeczno- • przedstawić zależność -gospodarcze Londynu rozwoju Londynu od jako miasta. warunków środowiska przyrodniczego. • wymienić główne cechy środowiska przyrodniczego Alp. • scharakteryzować genezę • przedstawić zależność powstania górotworu Alp. rozwoju gospodarczego Szwajcarii od warunków środowiska przyrodniczego Alp. 9. Spadkobiercy Greków i Rzymian • wskazać na mapie europejskie państwa leżące nad Morzem Śródziemnym. • opisać główne walory środowiska przyrodniczego basenu Morza Śródziemnego. • przedstawić genezę rzeźby i warunki klimatyczne w państwach basenu Morza Śródziemnego. • scharakteryzować problemy społeczno-gospodarcze państw basenu Morza Śródziemnego. 10. Atrakcje turystyczne Europy • podać przykłady państw europejskich o dużych walorach turystycznych. • wyjaśnić pojęcia związane z turystyką. 1 1 . Europa przyszłości • wskazać na mapie • podać przykłady działań obszary o dużych zmianach na rzecz poprawy środowiska stanu środowiska przyrodniczego. przyrodniczego. • scharakteryzować walory • scharakteryzować przyrodnicze wybranego walory przyrodnicze regionu turystycznego wskazanego regionu Europy. turystycznego Europy. • scharakteryzować • przedstawić przykłady działania na rzecz poprawy współpracy stanu środowiska międzynarodowej w celu przyrodniczego. poprawienia stanu środowiska przyrodniczego. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Europy Zachodniej. • scharakteryzować inną niż Londyn europejską metropolię. • podać przykład państwa alpejskiego (innego niż Szwajcaria), wskazując na zależność rozwoju od środowiska przyrodniczego Alp. • podać przykład państwa śródziemnomorskiego (innego niż Włochy), wskazując na zależność jego rozwoju od środowiska przyrodniczego. • zaproponować sposób promocji wybranego regionu Europy. • wyjaśnić wpływ krajów europejskich na stan środowiska przyrodniczego w Polsce. Tematy lekcji Ocena dopuszczająca 12. Widok ze szczytów Himalajów • wskazać na mapie podstawowe jednostki fizycznogeograficzne Azji; • wymienić podstawowe cechy charakterystyczne środowiska przyrodniczego. 13. Azja wczoraj i dziś • wskazać na mapie politycznej państwa Azji. 14. Chiny • wymienić charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Chin. 15. „Wyprodukowano w Chinach" • podać różnice między gospodarką rynkową i planowaną centralnie. 16. Kraj Kwitnącej Wiśni • wymienić charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Japonii wpływające na specyfikę tego kraju. Ocena dostateczna DZIAŁ 2. AZJA Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca – KONTYNENT REKORDÓW Uczeń potrafi: • wskazać na mapie jednostki • przedstawić wyróżniające fizycznogeograficzne Azji, się na tle innych największe kontynentów cechy rzeki i jeziora; środowiska przyrodni• scharakteryzować czego Azji. podstawowe cechy charakterystyczne środowiska przyrodniczego Azji. • scharakteryzować • podać przykłady cywilizacje starożytne świadczące o dużym wywodzące się z Azji; zróżnicowaniu ludów Azji. • wskazać miejsca konfliktów narodowościowych w Azji. • scharakteryzować wybrane • wyjaśnić genezę elementy środowiska wybranych elementów przyrodniczego środowiska Chin wpływające na przyrodniczego specyfikę tego kraju; Chin wpływających na • dokonać analizy wskaźnika specyfikę tego kraju; urodzeń i zgonów • podać przyczyny obecnej Chin. sytuacji demograficznej kraju. • podać definicje terminów: • scharakteryzować kapitał zagraniczny, siła gospodarkę Chin. robocza, globalne ocieplenie. • scharakteryzować wybrane • wyjaśnić genezę elementy środowiska wybranych elementów przyrodniczego środowiska Japonii. przyrodniczego Japonii. • wyjaśnić genezę poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego Azji. • scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Azji i wyjaśnić ich pochodzenie. • podać przyczyny wskazanych konfliktów w Azji; • wymienić działania podjęte w celu zlikwidowania tych konfliktów. • wyjaśnić zależność gospodarki Chin od warunków środowiska przyrodniczego; • przedstawić konsekwencje obecnej sytuacji demograficznej Chin. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji demograficznej Azji. • przedstawić problemy społeczne wynikające z przemian gospodarczych w Chinach. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej Chin. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej Japonii. • wyjaśnić zależność gospodarki Japonii od warunków środowiska przyrodniczego; • scharakteryzować gospodarkę Japonii. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji demograficznej Chin. 17. Azja Południowo-wschodnia 18. Między Indusem a Gangesem 19. Bliski Wschód • opisać warunki naturalne • przedstawić walory Azji Południowoturystyczne państw Azji -Wschodniej; Południowo-Wschodniej. • podać przykłady biednych i bogatych państw regionu. • wyjaśnić pojęcia: • scharakteryzować przyrost naturalny, zróżnicowanie etniczne, eksplozja demograficzna, językowe, religijne kasty. społeczeństwa Indii • wskazać na mapie politycznej państwa Bliskiego Wschodu. • wyjaśnić związki między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką wybranych regionów Azji Południowo-Wschodniej. • opisać przemiany gospodarcze w Azji Południowo-Wschodniej w drugiej połowie XX wieku. • przedstawić dysproporcje warunków życia ludności w Indiach. • podać przyczyny niskiego rozwoju społeczno-gospodarczego Indii. • opisać warunki środowiska • przedstawić zróżnicowanie • wyjaśnić przyczyny etniczne i religijne przyrodniczego i skutki konfliktów na Bliskiego Wschodu; na Bliskim Wschodzie. Bliskim Wschodzie. • wskazać przykłady konfliktów. DZIAŁ 3. OD RÓWNIKA DO BIEGUNÓW 20. Bliżej Czarnego Lądu 21. Co urośnie na pustyni? 22. Na pomoc Afryce • wymienić charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Afryki. • wskazać obszary nadwyżek i niedoborów wody. • określić wartości przyrostu naturalnego w Afryce. Uczeń potrafi: • przedstawić • wyjaśnić genezę charakterystyczne wybrane wybranych elementów elementy środowiska środowiska przyrodniczego Afryki. przyrodniczego Afryki. • podać nazwy roślin • opisać problemy rolnicuprawnych Afryki; twa Afryki. • podać sposoby gospodarowania w Afryce. • przedstawić główne problemy Afryki; • wskazać regiony głodu w Afryce. • analizować przyczyny głodu w Afryce. • wyjaśnić zależności między elementami środowiska przyrodniczego Afryki. • wyjaśnić przyczyny problemów rolnictwa w Afryce. • przedstawić sposoby rozwiązania problemu głodu i ocenić ich skuteczność. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Azji Południowo-Wschodniej. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państwa. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Bliskiego Wschodu. • scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Afryce i wyjaśnić ich pochodzenie. • przedstawić przykłady pomocy międzynarodowej dla społeczeństwa Afryki i ocenić ich skuteczność. • przedstawić wskazane problemy Afryki (konflikty, choroby). Tematy lekcji 23. Ameryka Łacińska i Północna 24. Co z płucami Ziemi? 25. Wielkie miasta Ameryki Południowej 26. Stany Zjednoczone Ameryki 27. Potęga gospodarcza świata Ocena dopuszczająca • wskazać na mapie główne jednostki fizycznogeograficzne Ameryki Północnej i Łacińskiej; • podać przykłady państw biednych i bogatych. • wskazać na mapie główne jednostki fizycznogeograficzne Ameryki Południowej; • scharakteryzować las równikowy. • wskazać wielkie miasta Ameryki Południowej; • zdefiniować pojęcie urbanizacji. • wskazać na mapie megalopolis i większe miasta w Stanach Zjednoczonych; • wymienić elementy środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych wpływające na specyfikę tego kraju. • wyjaśnić pojęcie: technopolia i podać przykład. Ocena dostateczna Ocena dobra Uczeń potrafi: • opisać warunki naturalne • scharakteryzować cechy Ameryki Północnej środowiska przyrodniczego regionu; i Łacińskiej; • podać przyczyny • określić wartość przyrostu wysokiego przyrostu naturalnego państw naturalnego w Ameryce Ameryki Środkowej. Środkowej. • opisać warunki naturalne Ameryki Południowej; • przedstawić znaczenie lasu równikowego dla Ziemi. • wymienić problemy wielkich miast Ameryki Południowej. • scharakteryzować elementy środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych. • wymienić cechy wybranej nowoczesnej gałęzi przemysłu. Ocena bardzo dobra • określić związki między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką Ameryki Północnej i Łacińskiej. Ocena celująca • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Ameryki Północnej i Łacińskiej. • scharakteryzować wody • określić związki między • przedstawić szanse powierzchniowe Ameryki warunkami środowiska i zagrożenia związane Południowej; przyrodniczego a z kontynuacją obecnej • przedstawić piętrowość gospodarką Ameryki polityki gospodarczej roślinną lasu Południowej. państw Ameryki równikowego. Południowej. • podać przyczyny i skutki • wyjaśnić wpływ warunków • przedstawić historyczne urbanizacji pozornej; środowiska uwarunkowania • scharakteryzować przyrodniczego współczesnej sytuacji zróżnicowanie etniczne na lokalizację polityczno-gospodarczej społeczeństwa Ameryki i funkcjonowanie miast państw Ameryki Południowej. w Ameryce Południowej. Południowej. • wyjaśnić genezę • wyjaśnić zależność • przedstawić historyczne wybranych elementów gospodarki Stanów uwarunkowania środowiska Zjednoczonych od współczesnej sytuacji przyrodniczego Stanów warunków środowiska demograficznej Stanów Zjednoczonych; przyrodniczego. Zjednoczonych. • podać przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia na obszarze Stanów Zjednoczonych. • opisać warunki rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu w Stanach Zjednoczonych. • przedstawić rolę usług w gospodarce Stanów Zjednoczonych. • określić wpływ kryzysu finansowego 2007–2009 na gospodarkę Stanów Zjednoczonych. 28. Australia • wymienić elementy środowiska przyrodniczego Australii wpływające na specyfikę tego kontynentu. • wyjaśnić genezę • wyjaśnić zależności • podać przykłady wybranych elementów między elementami charakterystycznych środowiska przyrodniczego środowiska przyrodniczego zjawisk przyrodniczych Australii; a gospodarką w Australii i wyjaśnić • scharakteryzować Australii. ich pochodzenie. rolnictwo Australii. 29. Oceania • • wyjaśnić genezę wysp Oceanii; • scharakteryzować klimat i roślinność wysp Oceanii. • 30. Najzimniejsze regiony Ziemi • • • przedstawić wybrane elementy środowiska przyrodniczego Australii; • wskazać najważniejsze działy gospodarki Australii. wskazać i nazwać cztery • wyjaśnić pochodzenie archipelagi wysp Oceanii; wysp Oceanii. wymienić elementy środowiska przyrodniczego Oceanii wpływające na specyfikę tego regionu. wyjaśnić pojęcia: • podać cechy środowiska Antarktyda, Antarktyka, przyrodniczego Arktyki Arktyka; i Antarktyki. wskazać na mapie Antarktydę, Antarktykę, Arktykę. • scharakteryzować gospodarkę na wyspach Oceanii. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Oceanii. • wyjaśnić przyczyny • opisać działania człowieka • przedstawić historię występowania na obszarach odkryć polarnych. specyficznych warunków podbiegunowych. środowiska przyrodniczego na obszarach podbiegunowych. (Kryteria opracowano w oparciu o materiały Wydawnictwa WSiP)
