Uchwała Komisji habilitacyjnej wraz z uzasadnieniem

Uchwak komisji habilitacyjnej
powotanej w dn. 6 paidziernika 2014 r. przez Centralnq Komisjq do Spraw Stopni i Tytutow na podstawie
art. 18a ust. 5 Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o
stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2011, nr 84, poz. 455, z poin. zm.), w sprawie wniosku o
nadanie dr. Wiktorowi Kotowskiemu stopnia doktora habilitowanego nauk biologicznych w dyscyplinie
biologia.
Komisja na posiedzeniu w dn. 9 grudnia 2014 r., w petnym sktadzie i jawnym gtosowaniu, dziatajqc
zgodnie z ww. ustawq, w oparciu o rozporzqdzenie MNiSW z dn. 22 wrzejnia 2011 r. w sprawie
szczegotowego trybu i warunkow przeprowadzania czynnojci w przewodach doktorskich, w postepowaniu
habilitacyjnym oraz w postqpowaniu o nadanie tytutu profesora (Dz. U. Nr 204, poz. 1200), stosujqc
kryteria zawarte w rozporzqdzeniu MNiSW z dn. 1wrzejnia 2011 r. (Dz. U. Nr 196, poz. 1165),
jednomyilnie pozytywnie opiniuje wniosek o nadanie stopnia doktora habilitowanego dr. Wiktorowi
Kotowskiemu oraz jednomyilnie wnioskuje o wyroznienie osiqgniqcia naukowego stosownq nagrodq.
lntegralnq czqiciq uchwaty jest zatqcznik nr 1, stanowiqcy jej uzasadnienie.
Komisja w sktadzie:
1.prof. dr hab. J6zef Szmeja - przewodniczqcy komisji
2. dr hab. Pawet Koperski - sekretarz komisji
..............
............
....
.................
3. prof. dr hab. Emilia Brzosko - recenzent
4. prof. dr hab. Bogdan Jackowiak - recenzent
5. prof. dr hab. Jan Holeksa - recenzent
6. prof. dr hab. Krzysztof Spalik - czt. komisji
7. dr hab. Agnieszka Piernik - czt. komisji
przekazuje niniejszq uchwate Dziekanowi Wydziatu Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Warszawa, 9 grudnia 2014 r.
Zatqcznik nr 1
Uzasadnienie uchwaty komisji habilitacyjnej w sprawie wniosku o nadanie dr. Wiktorowi Kotowskiemu
stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk biologicznych w dyscyplinie biologia
Sylwetka Kandydata
Dr Wiktor Kotowski ukoriczyt studia magisterskie w 1996 r. na Wydziale Biologii Uniwersytetu
Warszawskiego. W latach 1998-2007 pracowat w lnstytucie Melioracji i Uzytk6w Zielonych w Falentach.
RownoczeSnie w latach 1999-2002 byt studentem studiow doktoranckich na Uniwersytecie w Groningen
(Holandia), na ktorym w 2002 roku obronit rozprawe doktorskq pod tytutem "Fen communities ecological mechanisms and conservation strategies", nostryfikowanq na Wydziale Biologii Uniwersytetu
Warszawskiego w 2003 r. W latach 2006-2007 w ramach stazu post-doktorskiego zatrudniony byt na
Uniwersytecie w Antwerpii (Belgia). Od 2007 roku do chwili obecnej pracuje na stanowisku adiunkta na
Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Ocena dorobku naukowego
Komisja bardzo wysoko ocenita og6lny dorobek naukowy dra Kotowskiego -jest on autorem lub
wspotautorem 48 publikacji naukowych (37 po doktoracie), w tym 18 prac oryginalnych, umieszczonych
w czasopismach objqtych systemem Journal Citation Reports (IS1 Web of Science), w 7 z nich jest
pierwszym lub korespondencyjnym autorem. Ponadto, Habilitant jest autorem lub wspotautorem 41
komunikatow z konferencji krajowych lub zagranicznych. W ocenie bibliometrycznej, w dniu ztoienia
wniosku dorobek ten, wg WoS jest nastepujacy: liczba cytowari 215, taczna wartoit lmpact Factor
77,25, natomiast w dniu posiedzenia Komisji - 265 cytowari, IF 77,35. Sa to wartoSci rosnace w czasie a
przy tym imponujace jeili chodzi o badania irodowiskowe Nalezy jednak zaznaczyt, ze niemal potowe
wartojci lmpact Factor stanowi praca opublikowana w Nature, w powstanie kt6rej wktad dr,
Kotowskiego zostat oceniony na 4%. Dorobek Habilitanta jest w petni satysfakcjonujqcy w staraniach o
uzyskanie stopnia doktora habilitowanego.
Zainteresowania badawcze dra Kotowskiego mieszczq sic w obrebie ekologii funkcjonalnej oraz
biologii konserwatorskiej i w szczegolny sposob zwiqzane sq z funkcjonowaniem oraz ochronq torfowisk
niskich i terenow nadrzecznych. Wyr6init w nich moina dwa zasadnicze nurty. Pierwszy z nich,
skupiajqcy sie na badaniu systemow mokradtowych, wpisuje sie w klasyczne zagadnienia ekologii. Drugi
nurt zainteresowari naukowych ma przede wszystkim wymiar praktyczny i dotyczy problemow restytucji
torfowisk niskich w Europie, z wyrainym akcentem na metody ochrony czynnej.
Ocena osiqgniqcia stanowiqcego wktad w rozw6j dyscypliny naukowej
Jako osiqgniecie naukowe przedstawionofiykl szeiciu tematycznie spojnych publikacji z lat 20102013, opatrzony wspolnym tytutem ,,Funkcjonalna ekologia ros'linjako podstawa wnioskowania w
ochronie irestytucjiprzyrodniczejmokradef". Prace te ukazaty sie w czasopismach indeksowanych w
bazie JCR, o wartoiciach lmpact Factor od 1,535 (Journalof Nature Conservation) do 4,645 (Functional
Ecology). Sumaryczny lmpact Factor ,,osiqgniecia naukowego" wyniost 15,22. Dr Kotowski jest
pierwszym autorem w trzech spoirod wymienionych prac, drugim autorem w dwoch i trzecim w jednej
pracy. Swoj udziat w powstaniu poszczegolnych prac dr Kotowski ocenia na 30-80%. Liczba cytowari prac
wchodzqcych w sktad osiqgniecia naukowego wg. Web of Science wynosi 25 (34 w dniu posiedzenia
komisji).
Osiqgniecie naukowe dr Kotowskiego dotyczy torfowisk niskich i zalewowych terenow
nadrzecznych, uktadow bqdqcych od dawna obiektem zainteresowari specjalistbw. Zagadnienia, do
ktorych odwotuje sie omawiane osiqgniecie naukowe naleiq do jednych z wainiejszych we wspotczesnej
biologii konserwatorskiej ze wzglqdu na coraz szybsze kurczenie siq ich powierzchni. Jednq z
najwainiejszych przyczyn zanikania omawianych siedlisk jest szeroko zakrojona, intensywna dziatalnojd
cztowieka. W tym kontekicie badania dr Kotowskiego i zespotow, z ktorymi wspotpracowat wpisujq sie w
aktuatnq i wainq problematyke naukowq. Zastosowanie nowatorskich metod eksperymentalnych i
klasycznych narzedzi terenowych umoiliwiio opisanie procesow zachodzqcych w ekosystemach
mokradtowych i wyjainienie niektdrych mechanizmow warunkujqcych ich funkcjonowanie, pozwolito
rowniei na ustalenie czynnikow majqcych wptyw na powstawanie i trwanie tego typu zbiorowisk
roilinnych.
W ocenianym cyklu publikacji zaprezentowano problemy badawcze istotne dla zrozumienia
mechanizmow funkcjonowania torfowisk niskich oraz oceny skutecznoici metod konserwatorskich,
ukierunkowanych m.in. w strone restytucji przyrodniczej, Pod wzgledem metodologicznym badania
moina zaliczyC do eksperymentalnej ekologii funkcjonalnej, opartej na doiwiadczeniach
przeprowadzonych ,,ex situ" oraz ,,in situ", przy czym najczqiciej zaktadano w nich perspektywq
wykorzystania wynikow w celach konserwatorskich. Znaczenie badan realizowanych przez dr.
Kotowskiego nie ogranicza sie tylko do sfery poznawczej, ale ma bardzo wainy wymiar praktyczny
zwiqzany z ochronq przyrody. Otoi w przypadku kaidego rozwiqzywanego problemu badawczego dr.
Kotowski ma na uwadze moiliwoici praktycznego zastosowania uzyskanych wynikow. Wedtug opinii
recenzentow taka umiejetnoii iqczenia celow poznawczych z poszukiwaniem rozwiqzan praktycznych
jest bardzo potrzebna, bowiem wtaiciwe zrozumienie zjawisk ekologicznych jest niezbedne w wielu
dziedzinach nauki, takie w ochronie przyrody.
W pracach wtqczonych do osiqgniecia habilitacyjnego wyroinii moina dwa obszary tematyczne.
Pierwszy obejmuje problemy wzajemnego oddziatywania czynnikow istotnych dla funkcjonowania
mokradet nadrzecznych a takie ich wptywu na sktad florystyczny. Wyniki uzyskane w toku prac
eksperymentalnych majq istotne znaczenie dla poznania ogolnych mechanizmow formowania siq
zbiorowisk roilinnych, a szczegolnie zbiorowisk bagiennych. Za najwainiejsze rezultaty tego rodzaju
badan dr. Wiktora Kotowskiego i Jego wspotpracownikow recenzenci uznajq:
(1)rozpoznanie jednoczesnego oddziatywania stresu anoksji glebowej i konkurencji o Swiatio
przy formowaniu siq fitocenoz torfowiska niskiego
(2) ujawnienie mechanizmow ksztattujqcych rozwoj roilinnoici niskotorfowiskowej w uktadach
degradowanych przez osuszanie i uiytkowanie rolnicze;
(3) opisanie mechanizmu istotnej zaleinoici miedzy skiadem gatunkowym zbiorowisk
bagiennych, a retencjq pierwiastkow biogennych w tym, co szczegolnie istotne, krzemu. Odkrycie to
stanowi znaczqcy wktad do dyskusji na temat transportu tego pierwiastka z ekosystemow lqdowych do
wodnych i jego rolq w mechanizmie kontrolujqcym produkcje pierwotnq.
(4) ukazanie zwiqzku miedzy usunieciem zaroili z torfowiska niskiego a wybiorczym
rozprzestrzenianiem sie gatunkow niskotorfowiskowych.
Drugi obszar tematyczny prac wtqczonych do osiqgniqcia habilitacyjnego ma bezpoirednie
znaczenie aplikacyjne. Podjeto w nich probe odwrocenia powszechnie obserwowanych na torfowiskach
niskich procesow degradacji siedlisk w wyniku melioracji rolniczych oraz ekspansji drzew i krzewow,
wywotujqcej negatywne skutki biocenotyczne, w tym zanikanie gatunkow roilin charakterystycznych. W
wyniku pionierskiej w naszym kraju proby restytucji torfowiska niskiego, polegajqcej na usuwaniu
wierzchniej warstwy gleby wykazano, i e dla skutecznoici tej metody istotne znaczenie ma miqiszoii
usunietej gleby oraz technika wprowadzenia diaspor gatunkow docelowych. Do najwainiejszych
praktycznych wnioskow wynikajqcych z badan zaliczyi naleiy:
(1)usuwanie darni i wierzchniej warstwy gleby oraz usuwanie krzewdw z powierzchni torfowiska
moie skutecznie wspomagai osiedlanie siq gatunkow torfowiskowych jeili tym zabiegom towarzyszy
podniesienie poziomu wody gruntowej;
(2) odtworzeniu roilinnoici torfowisk niskich sprzyja usuniecie grubej warstwy roztoionego torfu
i dostarczenie diaspor z fitocenoz tofowiskowych;
(3) ograniczenie zaburzeh powodowanych przez duiych roilinoiercow penetrujqcych torfowisko
utatwia odtwarzanie roilinnoSci typowej dla torfowiska niskiego;
~
(4) stwierdzenie, i e w rozwoju roilinnoici na powierzchni odstonietej po zdjqciu warstwy gleby
istotne znaczenie ma takie anoksja glebowa.
(5) stosowanie pojazdow gqsienicowych do koszenia roilinnoici na torfowiskach niskich powinno
odbywaC siq z niewielkq czestotliwoiciq, a w niektorych typach torfowisk powinno by6 zaniechane.
Uznano, i e osiqgniecie naukowe Kandydata, kt6rym jest cykl szeiciu tematycznie spojnych
publikacji, spetnia wymagania okreflone w art. 16 Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach i tytule
naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, w brzmieniu ustalonym Ustawq z dnia 18 marca
2011 r. (Dz. U. z 2011, nr 84, poz. 455 z poin. zm.).
Ocena wspapracy migdzynarodowej oraz dorobku dydaktycznego i popularyzatorskiego
AktywnoSC naukowa dra Kotowskiego w duiej mierze jest efektem wieloletniej miedzynarodowej
wspotpracy, przede wszystkim z zespotem badaczy z Uniwersytetu w Groningen w Holandii, choC
wyrainie t e i widaC liczne kontakty z naukowcami z innych oirodkow naukowych. UmiejetnoiC
nawiqzywania wspotpracy zaowocowata uczestnictwem w 12 projektach, z ktorych dwoma dr Kotowski
kierowat, m.in. jako guest professor na Uniwersytecie w Antwerpii a w trzech petnit funkcjq
koordynatora. CzeiC projektow finansowana byta z funduszu UE. Realizacja przedstawionych przez
Habilitanta projektow iwiadczy o umiejqtnoici zdobywania przez Niego funduszy na badania. Na uwagq
zastuguje funkcja eksperta w jednym z projektow Life+ Nature, petniona od 2011 roku.
Naleiy podkreilit wktad dra Kotowskiego w upowszechnianie wynikow badari i popularyzacjq nauki,
m.in. w formie organizacji lub wspotorganizacji 15 konferencji i warsztatow. Dr W. Kotowski jest
cztonkiem trzech miedzynarodowych towarzystw naukowych oraz cztonkiem zatoiycielem krajowego
stowarzyszenia Centrum Ochrony Mokradet, ktorego byt prezesem przez niemal10 lat. Na szczegolne
podkreilenie zastuguje organizacja od 2000 roku corocznych obchodow Swiatowego Dnia Mokradet.
Wyrazem uznania dla wiedzy i doiwiadczenia dra Kotowskiego jest powierzenie Mu recenzji 4
krajowych i miedzynarodowych projektow badawczych oraz 21 recenzji wydawniczych. Za wyroinienie
naleiy uznaC takie powierzenie Mu recenzji pracy doktorskiej wykonywanej w Uniwersytecie Laval w
Kanadzie w 2008 roku. Dr Kotowski zostat powotany na cztonka Rady Naukowej Biebrzariskiego Parku
Narodowego i Rady Naukowej i Spotecznej przy Zarzqdzie Parkdw Krajobrazowych Mazowieckiego,
Chojnowskiego i Brudzeriskiego. Wchodzit t e i w sktad Zespotu Ekspertow ds. Krajowego Programu
Rolnofrodowiskowego.
Dr Kotowski bierze udziat w pracach na rzecz spotecznoici akademickiej. Byt cztonkiem wydziatowych
komisji ds. toku studiow (w tym studiow doktoranckich) i reformy programu studiow. Jako pracownik
Uniwersytetu Warszawskiego opiekowat siq 9 magistrantami i 3 pracami dyplomowymi. Byt opiekunem
indywidualnego toku studiow na Miqdzywydziatowych Studiach Matematyczno-Przyrodniczych.
Powierzono Mu takie obowiqzki promotora pomocniczego w dwoch przewodach doktorskich, a w
nastepnych dwoch petnit role opiekuna naukowego. Podsumowujqc, wspotpracq miedzynarodowq oraz
dorobek dydaktyczny i popularyzatorski dra W. Kotowskiego naleiy ocenid wysoko.
Ocena koricowa
Biorqc pod uwagq pozytywnq ocene osiqgniecia naukowego, ogolnego dorobku publikacyjnego,
dydaktycznego i organizacyjnego oraz aktywnoici w pozyskiwaniu irodkow finansowych na badania
naukowe, a takie wynik jawnego gtosowania (TAK - 7, innych gtosbw nie byto), Komisja wnosi, w formie
uchwaw do Rady Wydziatu Biologii Uniwersytetu Warszawskiego o nadanie dr Wiktorowi Kotowskiemu
stopnia doktora habilitowanego nauk biologicznych w dyscyplinie biologia. Jednoczeinie, w wyniku
jawnego gtosowania Komisja jednogtoinie stawia wniosek o nagrodzenie Autora osiqgniecia naukowego
stosowna nagrodq.
Przewodniczqcpkomisji
-