W1 teoria integracji - Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Gospodarka i funkcjonowanie
Unii Europejskiej
Wykład I
Podstawowe pojęcia i formy integracji
Integracja ekonomiczna
Stopniowe i dobrowolne eliminowanie
granic ekonomicznych
między niepodległymi państwami,
w wyniku czego gospodarki tych państw
zaczynają funkcjonować jako jedna całość.
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
2
Integracja słuŜy
wyŜszym celom
Dobrobyt ekonomiczny
Pokój
Demokracja
Prawa człowieka
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
3
Kryteria kopenhaskie
(Kopenhaga 1993)
Polityczne:
Istnienie instytucji gwarantujących stabilną demokrację
Rządy prawa
Poszanowanie praw człowieka
Poszanowanie praw mniejszości
Ekonomiczne
Istnienie gospodarki rynkowej gotowej sprostać
konkurencji i wolnemu rynkowi
Zdolność do przyjęcia aquis communautaire
Zdolność sprostania unii politycznej, gospodarczej i
walutowej
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
4
Etapy integracji
RYNKI
1.
2.
Rynki dóbr, towarów i usług
Strefa Wolnego Handlu
Niepełna Unia Celna
Unia Celna
Rynki czynników produkcji
Niepełny Wspólny Rynek
Wspólny Rynek
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
5
Etapy integracji
POLITYKA GOSPODARCZA
Unia Gospodarcza
Unia Monetarna/Walutowa
Unia Gospodarczo-Walutowa
Inne aspekty:
Unia Polityczna
Pełna Unia
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
6
Sekwencja integracji
Najpierw rynki dóbr i usług, następnie rynki
czynników produkcji
Impulsy na rzecz dalszej integracji polityki
Hierarchia współpracy w dziedzinie polityki:
informacja, konsultacja, koordynacja, unifikacja
Relacja między stadiami a instrumentami integracji
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
7
Rozszerzenie UE
Znaczenie przedmiotowe – proces
przyjmowania przez integrację nowych
obszarów współpracy, a więc przechodzenie
na wyŜszy poziom kooperacji
Znaczenie podmiotowe – przyjmowanie
nowych państw członkowskich
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
8
Integracja w gospodarce światowej
Azja
ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej)
10 państw, 575 milionów mieszkańców,
całkowita powierzchnia 4,5 milionów km²,
wartość handlu 1,4 mld $
łączny produkt krajowy brutto 1,3 mld $
Cele funkcjonowania:
współpraca w zakresie handlu (utworzenie
w 1992 r. strefy wolnego handlu)
Koordynacja rozwoju niektórych dziedzin
przemysłu przetwórczego (np. przemysł
stalowy, chemiczny) oraz wydobywczego
(ropa, miedź)
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
9
Integracja w gospodarce światowej
Afryka
CEEAC (Wspólnota Ekonomiczna Państw Afryki Centralnej),
10 państw Cel: utworzenie wolnego rynku. Konflikty zbrojne i
destabilizacja państw wchodzących w CEEAC uniemoŜliwiają
realizację tych planów.
COMESA (Wspólny Rynek Afryki Wschodniej i Południowej)
strefa wolnego handlu obejmująca 19 państw, 389 mln
mieszkańców, PKB 360 mld $; rozwój handlu i utworzenie unii
celnej
SACU (Unia Celna Afryki Południowej) 5 państw, 55 mln
mieszkańców, PKB 1,9 mld $; cel: rozwój handlu i utworzenie
unii celnej
ECOWAS (Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki
Zachodniej) 15 krajów, 220 mln mieszkańców, PKB 106,7 mln
$; cel: współpraca w zakresie rozwoju handlu, przemysłu,
transportu, telekomunikacji, rolnictwa
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
10
Integracja w gospodarce światowej
Ameryka Południowa
MERCOSUR (Wspólny Rynek Ameryki Południowej)
4 państwa +1 (Brazylia, Argentyna, Paragwaj,
Urugwaj+Wenezuela na niepełnych prawach),
266 mln mieszkańców, PKB 2,9 bln $;
kraje stowarzyszone: Chile, Boliwia, Kolumbia,
Ekwador i Peru (korzystają ze strefy wolnego
handlu, ale nie biorą udziału w unii celnej)
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
11
Integracja w gospodarce światowej
Ameryka Północna
NAFTA (Północnoamerykański Układ Wolnego
Handlu) strefa wolnego handlu pomiędzy USA,
Kanadą i Meksykiem
Cele
osiągnięcie dobrobytu i rozwój krajów członkowskich
dogodny klimat do inwestycji prywatnych
stworzenie warunków politycznych słuŜących rozwojowi
wzrostu gospodarczego
ustalenie cen ropy naftowej
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
12
Integracja w gospodarce światowej
Europa
EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu) unia
celna państw europejskich, utworzona w 1960 z inspiracji brytyjskiej tzw.
Konwencją Sztokholmską, jako alternatywa dla Wspólnot Europejskich.
Do grona państw załoŜycieli naleŜały: Austria, Dania, Finlandia,
Lichtenstein, Islandia, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Szwajcaria, Wielka
Brytania. W 1970 do EFTA przystąpiła Islandia, w 1986 Finlandia, a w
1991 Liechtenstein.
Celem krajów tworzących EFTA było utworzenie strefy wolnego handlu w
obrocie towarami przemysłowymi, doprowadzenie do wzrostu produkcji,
moŜliwie pełnego zatrudnienia oraz rozwój handlu światowego opartego na
zasadach uczciwej konkurencji.
Obecnie członkami EFTA są: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i
Szwajcaria
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
13
Integracja w gospodarce światowej
Europa
Europejski Obszar Gospodarczy - powstał poprzez
porozumienie zawarte 2 maja 1992 w Oporto, które
weszło w Ŝycie 1 stycznia 1994
Członkowie EOG
Wszystkie Państwa Wspólnot Europejskich
Państwa stowarzyszone w EFTA (obecnie Norwegia,
Islandia, Lichtenstein)
Casus Szwajcarii
Liczba ludności 502,5 mln (UE 495,1 mln)
PKB 12,6 bln € (UE 12,3 bln €)
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
14
Porozumienie o EOG przewiduje
uczestnictwo w rynku wewnętrznym przy swobodnym przepływie
towarów, usług, osób i kapitału, harmonizację przepisów i
wymogów dotyczących dóbr i usług w zakresie zdrowia,
bezpieczeństwa, ochrony środowiska oraz interesów
konsumentów
ustanowienie wspólnych przepisów regulujących konkurencję,
pomoc i opiekę państwa w celu zapewnienia, aby wszystkie
konkurujące na rynku wewnętrznym przedsiębiorstwa
obowiązywały jednakowe zasady
szeroko zakrojoną współpracę w pozostałych obszarach
społecznych, a w szczególności w dziedzinie badań naukowych,
edukacji, ochrony środowiska, polityki konsumenckiej,
działalności kulturalnej, polityki społecznej, równouprawnienia
kobiet i męŜczyzn oraz turystyki, a takŜe w odniesieniu do
małych i średnich przedsiębiorstw
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
15
Porozumienie o EOG nie obejmuje
Unii Celnej
Wspólnej Polityki Handlowej
Wspólnej Polityki Rolnej
Wspólnej Polityki Rybołówstwa
Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa
Wspólnej Polityki Spraw Wewnętrznych i
Sprawiedliwości
Wspólnej Polityki Monetarnej
Joanna Mazurkiewicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
16