POSTĘPOWANIE SĄDOWOADMINISTRACYJNE
Transkrypt
POSTĘPOWANIE SĄDOWOADMINISTRACYJNE
POSTĘPOWANIE SĄDOWOADMINISTRACYJNE Podręczniki • K. Chorąży, W. Taras, A. Wróbel: Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowoadministracyj ne • Wolters Kluwer 2009 • Barbara Adamiak, Janusz Borkowski: Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyj ne • Lexis Nexis 2013 • Tadeusz Woś (red.) Postępowanie sądowoadministracyj ne • LexisNexis 2013 E-LEARNING • od 10 listopada • dl.wsei.lublin.pl – materiały pomocnicze – testy UWAGI OGÓLNE SYSTEM PROCEDURALNEGO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ogólne postępowanie administracyjne przepisy o wykonaniu aktów administracyjnych postępowanie karnoadministracyjne postępowanie podatkowe postępowanie przed sądami administracyjnymi organ sąd administracyjny strona strona strona KSZTAŁTOWANIE SIĘ ADMINISTRACYJNEGO SĄDOWNICTWA HISTORIA • XVII – XVIII w. - państwo policyjne ? – monarchia absolutna – Princeps legibus absolutus est • brak praw podmiotowych • przepisy proceduralne – instrukcja wewnętrzna • rekurs hierarchiczny – droga łaski XIX W. • parlament – ustawy jako źródło prawa • konstrukcja praw podmiotowych • wiążące decyzje administracyjne – wiążące dwustronnie • instytucja odwołania • zewnętrzna kontrola administracji – kontrola sądowa! – „są jeszcze sądy w Berlinie”… GENEZA • 1799-1800 – francuska Rada Stanu – + tzw. rady prefekturalne • w Radzie Stanu – sekcja ds. rozstrzygania sporów administracyjnych • 1872 r. – formalny status sądu administracyjnego GENEZA 2 • 2 poł. XIX wieku – odrębne sądownictwo administracyjne w państwach niemieckich • Trybunał Administracyjny w Badenii (1863r.) • Wyższy Sąd Administracyjny w Prusach (1875 r.) • Trybunał Administracyjny w Austrii (1876 r.) SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE NA ZIEMIACH POLSKICH • in Polonia lex est rex, non rex est lex • rozbiory… KSIĘSTWO WARSZAWSKIE • Rada Stanu (1807-1815) – organ pomocniczy i doradczy monarchy • kompetencje – prawodawcze – wykonawcze – sądownicze KOMPETENCJE SĄDOWNICZE RADY STANU • prawo rozpoznawania kompetencyjnych – między władzami administracyjnymi a sądowymi – między organami administracji • odpowiedzialność urzędników sporów KOMPETENCJE SĄDOWNICZE RADY STANU - EWOLUCJA • dekret księcia Fryderyka Augusta z dnia 19 września 1810 r. o organizacji Rady Stanu • organ II instancji sądownictwa administracyjnego – wyroki podlegały zatwierdzeniu królewskiemu • w I instancji - wyjątkowo – w sprawach związanych z umowami zawieranymi przez ministrów dotyczących potrzeb kraju • I instancja – Rady Prefekturalne (Rady Interesów Spornych) • rozstrzyganie sporów – między administracją a dzierżawcami dóbr narodowych i majątku – wykonawcami robót publicznych, dostawcami oraz innymi osobami prywatnymi o uznanie brzmienia zatwierdzonego kontraktu i jego wykonanie – prośby o ulgi w podatkach i innych ciężarach publicznych TRYB POSTĘPOWANIA PRZED SĄDAMI ADMINISTRACYJNYMI W KSIĘSTWIE WARSZAWSKIM • przebieg postępowania został uregulowany jedynie w instancji odwoławczej – przed Radą Stanu • strony obowiązywał przymus adwokacki, • termin do wniesienia odwołania od decyzji Rady Prefekturalnej wynosił 3 miesiące od chwili jej doręczenia stronie – orzeczeń Rady nie nazywano wyrokami lecz decyzjami • rozprawa niejawna SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE W KRÓLESTWIE POLSKIM • I instancja – do 1817 r. - Rady Prefekturalne – od 1817 r. - Komisje Wojewódzkie – 1837 r. - Rządy Gubernialne • II instancja – do 1822 r. - Delegacja Administracyjna – od 1822 r. - Rada Stanu OKRES II RZECZPOSPOLITEJ NAJWYŻSZY TRYBUNAŁ ADMINISTRACYJNY • Konstytucja RP z 17 marca 1921 r. – zapowiedź utworzenia administracyjnego sądownictwa • ustawa z dnia 3 sierpnia 1922 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym • rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. o Najwyższym Trybunale Administracyjnym NTA • ogólnopolski organ sądowej kontroli administracji • art. 17 Konstytucji – orzekanie o legalności aktów administracyjnych – w zakresie administracji rządowej i samorządowej • uprawnienia kasacyjne WŁAŚCIWOŚĆ NTA • klauzula generalna – skargi na zarządzenia i orzeczenia administracji – za wyjątkiem: 1. spraw należących do właściwości sądów powszechnych i szczególnych 2. spraw, w których władze administracyjne były uprawnione do rozstrzygania według swobodnego uznania 3. spraw dyplomatycznych, konsularnych, dyscyplinarnych • od 1932 r. - wiążąca wykładnia przepisów – budzących wątpliwości w praktyce organów NTA - „ROZBICIE DZIELNICOWE” • b. zabór austriacki i rosyjski – model jednoinstancyjny (NTA) • b. zabór niemiecki – model trójinstancyjny – wydziały powiatowe (miejskie wydziały obwodowe) – I instancja – wojewódzkie sądy administracyjne (Toruń, Poznań, Katowice – II instancja) – NTA - III instancja TRYB POSTĘPOWANIA PRZED NTA • po wykorzystaniu środków zaskarżenia postępowaniu administracyjnym • kontrola legalności decyzji – niezaskarżalność bezczynności organu • termin do wniesienia skargi - 2 miesiące • przymus adwokacki • orzeczenia – oddalenie skargi – uchylenie zaskarżonej decyzji (wyrok kasacyjny) • brak odrębnego postępowania dowodowego w CHARAKTER POSTĘPOWANIA PRZED NTA • skład fachowy • rozpoznanie skargi na rozprawie lub na posiedzeniu niejawnym • orzeczenia zapadały w tzw. składach zwykłych lub pełnym składzie – na Zgromadzeniu Ogólnym – uchwały ZO od 1932 r. - do księgi zasad prawnych INWALIDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY • ustawa z dnia 26 marca 1935 r. • w sprawach zaopatrzenia inwalidów wojennych i wojskowych • kontrola legalności decyzji OKRES PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ • po wojnie NTA nie wznowił działalności – brak ogólnego sądownictwa administracyjnego • ale… • specjalne sądy administracyjne – Trybunał Ubezpieczeń Społecznych – okręgowe sądy ubezpieczeń społecznych • próby reaktywacji 1. po 1956 r. 2. 1972 r. 3. pod koniec lat 70 1980 R. • ustawa z dnia 31 stycznia 1980 roku o Naczelnym Sądzie Administracyjnym • od dnia 1 września 1980 r. – sąd jednoinstancyjny – od 1981 r. - ośrodki zamiejscowe • właściwość- enumeracja pozytywna – art. 196 § 2 k.p.a. 1980 – 1995 • regulacja w Kodeksie postępowania administracyjnego • art. 196 § 2 k.p.a. – 20 spraw, których rozstrzygnięcie mogło być przedmiotem skargi – przesłanką wniesienia skargi było wszczęcie postępowania administracyjnego po dniu 1 września 1980 r. • orzeczenia kasacyjne • podlegał nadzorowi judykacyjnemu Sądu Najwyższego WŁAŚCIWOŚĆ NSA DO 1995 R. 1. badanie zgodności z administracyjnych 2. rozpatrywanie skarg administracji prawem na decyzji bezczynność – po wykorzystaniu środków przeciwdziałania bezczynności określonych w k.p.a. 3. uchwały zawierające rozstrzygnięcia zagadnień prawnych – w kwestiach budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie POSTĘPOWANIE PRZED NSA DO 1995 ROKU • skarga wnoszona za pośrednictwem organu, który wydał decyzję • termin - 30 dni – od dnia doręczenia decyzji stronie • organ przesyłał skargę wraz z odpowiedzią do NSA – w ciągu 30 dni • brak przymusu adwokackiego • rozprawa 1995 - 2002 • ustawa z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym • poszerzenie właściwości rzeczowej • orzekał również w sprawach skarg: – na postanowienia wydawane w postępowaniu administracyjnym • egzekucyjnym i zabezpieczającym – na akty prawa miejscowego i inne z zakresu administracji publicznej – akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego 1995 – 2002 CD • możliwość uchylania aktów nadzoru • możliwość stwierdzania nieważności aktów prawa miejscowego • rozstrzygał spory kompetencyjne TRYB WNOSZENIA SKARGI DO NSA 1995 - 2002 • bezpośrednio do sądu – w terminie 30 dni • jeżeli sąd nie otrzymał w terminie 30 dni odpowiedzi na skargę – mógł orzec na podstawie stanu faktycznego i prawnego przedstawionego w skardze – gdy nie budził uzasadnionych wątpliwości FUNKCJE SĄDOWNICTWA ADMINISTRACYJNEGO FUNKCJE 1. ochronna 2. kontrolna 3. „prawotwórcza”