Ludzie i samochody - Green Pack Online

1
Transport
Ludzie i samochody
autor: Kliment Mindjov
MyÊl
przewodnia
Czas trwania
Pora roku
Miejsce
Materia∏y
Przedmioty
Cele
Metody
Ludzie mogà u˝ywaç samochodów wydajniej i pomóc
Êrodowisku.
1 godzina lekcyjna na çwiczenie
Dowolna
Sala lekcyjna
Kartki papieru, aparat fotograficzny
Matematyka, godzina wychowawcza
• Zademonstrowanie, ˝e cz∏owiek mo˝e u˝ywaç bardziej
wydajnych pojazdów.
• UÊwiadomienie uczniom, ˝e stare, bezu˝yteczne samochody
zajmujà wiele miejsca i wp∏ywajà na pogorszenie
walorów estetycznych Êrodowiska.
• Ukazanie, ˝e niew∏aÊciwie zaparkowane na chodnikach
samochody zabierajà przestrzeƒ pieszym.
Obserwacja, burza mózgów, dyskusja
Wprowadzenie
Samochód zapewnia wygod´ i u∏atwia przemieszczanie si´. Dla wielu ludzi samochody
sà symbolem w∏adzy, pozycji spo∏ecznej i sukcesu. Ponadto wi´kszoÊç Êwiatowej gospodarki
opiera si´ na produkcji pojazdów mechanicznych, budowaniu dróg, naprawianiu jednych
i drugich oraz zapewnianiu us∏ug dla ich u˝ytkowników.
Ludzie i samochody
107
1
Transport
Pomimo gospodarczych i osobistych korzyÊci, jakie przynosi wykorzystywanie pojazdów
mechanicznych, wià˝e si´ ono z zagro˝eniem dla ludzkiego zdrowia i ˝ycia oraz dla Êrodowiska.
Od 1885 roku, kiedy to skonstruowano pierwszy samochód, oko∏o 20 milionów ludzi zgin´∏o
w wypadkach drogowych. W Polsce w 1999 roku wydarzy∏o si´ 55 106 wypadków drogowych.
W 2000 roku liczba wypadków w naszym kraju wzros∏a do 57 331, z czego 41 485 mia∏o
miejsce na terenach zabudowanych. W 2280 wypadkach zgin´∏a co najmniej jedna osoba,
a 49 594 wypadki spowodowa∏y rany i obra˝enia uczestników ruchu drogowego.
Pojazdy mechaniczne sà êród∏em zanieczyszczenia powietrza. Samochody powodujà tak˝e
ha∏as, korki i atomizacj´ spo∏eczeƒstwa (izolacj´ pewnych grup spo∏ecznych).
Wykorzystaj dodatkowe informacje z CD-ROM-u, dzia∏ Transport.
Przebieg zaj´ç
åwiczenie 1.
Ilu pasa˝erów jest w samochodzie?
Przygotowanie Uczniowie dostajà 30-minutowe zadanie: na wybranych ulicach w pobli˝u
szko∏y majà obserwowaç przeje˝d˝ajàce samochody, notujàc, ilu pasa˝erów jest w ka˝dym
z nich.
1
PoproÊ uczniów o relacj´ z poczynionych obserwacji zgodnie
z nast´pujàcymi pytaniami:
• Jaka by∏a ogólna liczba pojazdów, które przejecha∏y w ciàgu 30 minut obserwacji?
• Ile pojazdów wioz∏o jednà osob´, ile dwie, trzy czy cztery? Jaki stanowi to procent?
• Czy ludzie mogà korzystaç ze swoich samochodów rozsàdniej – bardziej wydajnie?
2
Podziel uczniów na grupy i poproÊ, by podj´li dyskusj´ dotyczàcà nast´pujàcych pytaƒ:
• Z jakich Êrodków transportu korzystajà ludzie do przewozu osób i towarów
(samochody osobowe, samochody ci´˝arowe, pociàgi, samoloty i statki)?
• Ile osób mo˝e przewoziç ka˝dy z nich?
• JeÊli rodziny uczniów majà samochody, to ile osób zwykle z nich korzysta?
• Ile kosztuje podró˝ samochodem do najbli˝szego miasta, jeÊli odbywa jà jedna osoba?
A ile, jeÊli samochodem jadà cztery osoby?
Przedyskutujcie uzyskane rezultaty w wi´kszych grupach.
3
108
PoproÊ uczniów o zaprezentowanie rezultatów badaƒ w domu i przedyskutowanie
ich z rodzinà.
Ludzie i samochody
1
åwiczenie 2.
Samochodowe wraki
Transport
Przygotowanie. Poleç uczniom zbadanie ulic w sàsiedztwie
i policzenie porzuconych lub niesprawnych samochodów.
1
Zach´ç uczniów do rozmowy nast´pujàcymi pytaniami:
• Czy wasze rodziny majà samochody?
• Ile lat majà te samochody?
• Czy to jest pierwszy, czy drugi albo kolejny samochód?
Co si´ sta∏o z poprzednim?
WyjaÊnij uczniom, ˝e obecnie w Polsce jest mnóstwo
starych pojazdów, wiele z nich niesprawnych.
2
Zapytaj uczniów, jakie sà rezultaty ich badaƒ i zaproponuj wykonanie obliczeƒ:
• JeÊli przyjmiemy, ˝e ka˝dy samochód zajmuje 6 m2, to jak du˝à powierzchni´
zajmujà porzucone samochody?
• Czy starczy∏oby tego terenu na plac zabaw lub teren rekreacyjny (20–30 m2)?
3
Zaproponuj burz´ mózgów na nast´pujàce tematy: co powinniÊmy zrobiç z niesprawnymi
samochodami (czy powinno si´ je zbieraç i zgromadziç w okreÊlonym miejscu, czy lepiej
poddaç je recyklingowi)? Kto powinien to zrobiç (samorzàd lokalny, wi´ksze
przedsi´biorstwo, lokalna firma)? Poinformuj uczniów, ˝e od koƒca 2002 roku w Polsce
obowiàzuje ustawa, zgodnie z którà warunkiem wyrejestrowania starego samochodu
jest oddanie go do punktu recyklingu.
åwiczenie 3.
Samochody zabierajà miejsce przeznaczone dla pieszych
Przygotowanie. Poleç uczniom rozejrzenie si´ po ulicach w sàsiedztwie i policzenie
nieprawid∏owo zaparkowanych samochodów.
1
Zach´ç uczniów do rozmowy nast´pujàcymi pytaniami:
• Czy widzieliÊcie kiedyÊ nieprawid∏owo zaparkowane samochody?
Co oznacza to wykroczenie dla spo∏eczeƒstwa?
• Czy równie˝ powodujà one zagro˝enie dla ˝ycia innych u˝ytkowników dróg (pieszych,
rowerzystów, kierowców innych pojazdów)? Porównaj sytuacj´ w bardzo du˝ym
mieÊcie, mniejszym mieÊcie i na wsi. Gdzie najcz´Êciej zdarzajà si´ tego typu
wykroczenia? Ile miejsca pozostaje dla pieszych? Podaj kilka typowych przyk∏adów.
2
Podziel klas´ na grupy i poproÊ o zdanie raportu oraz o dyskusj´ na temat poczynionych
obserwacji. Niech wykonajà obliczenia:
• Ile rowerów mo˝na zaparkowaç na przestrzeni, jakà zajmuje jeden samochód
(przyjmijcie, ˝e jeden rower zajmuje do 0,5 m2, a jeden samochód 6 m2)?
• Ile rowerów mog∏oby zaparkowaç na obszarze zaj´tym przez nieprawid∏owo
zaparkowane samochody w pobli˝u szko∏y? Czy to miejsce mog∏oby zostaç zaj´te
na parking rowerowy?
Niech uczniowie z jednej grupy podzielà si´ wynikami swoich obliczeƒ z innymi.
åwiczenie 4.
Obserwacje: ha∏as, emisja spalin, wycieki
1
Zwróçcie uwag´, jak cz´sto spotykacie si´ z nast´pujàcymi sytuacjami:
• Samochód, ci´˝arówka, traktor zatrzymuje si´, np. przed sklepem.
Kierowca wychodzi z pojazdu, pozostawiajàc w∏àczony silnik.
• Ile razy przechodzicie lub przeje˝d˝acie obok spowalniajàcej ruch, prze∏adowanej
ci´˝arówki, otoczonej chmurà czarnych spalin?
• Jak cz´sto s∏yszycie wokó∏ siebie odg∏osy Êwiadczàce o êle funkcjonujàcym silniku czy
t∏umiku pojazdu?
• Czy po deszczu ka∏u˝e w waszej miejscowoÊci lÊnià t´czowymi plamami benzyny, oleju
i ropy, które wyciek∏y z nieszczelnych mechanizmów pojazdów?
2
Zastanówcie si´, kto jest odpowiedzialny za powstawanie takich sytuacji. Kto ponosi ich
konsekwencje? Jak mo˝emy im zapobiegaç lub przeciwdzia∏aç?
Ludzie i samochody
109
1
Transport
Kontynuacje
Obserwuj ludzi korzystajàcych z publicznych Êrodków transportu. Spróbuj okreÊliç liczb´ osób
korzystajàcych z publicznych Êrodków transportu w czasie jednego tygodnia. Jaki rodzaj
transportu jest bardziej ekonomiczny, jeÊli weêmiemy pod uwag´ zu˝ycie paliwa?
PoproÊ uczniów o sfotografowanie lub narysowanie najbardziej uderzajàcych przyk∏adów
porzuconych samochodów w okolicy. Przygotujcie wystaw´. Zorganizujcie spotkanie
z przedstawicielami samorzàdu lokalnego. Niech uczniowie przedstawià wyniki swoich
obserwacji, poka˝à zdj´cia, rysunki i niech podzielà si´ swoimi pomys∏ami na rozwiàzanie
problemu niesprawnych i porzuconych samochodów.
PoproÊ uczniów o zbadanie, gdzie w ich miejscowoÊci znajdujà si´ niew∏aÊciwie zaparkowane
samochody blokujàce chodniki. Zaplanuj dzia∏anie, przedyskutuj je z uczniami i przygotuj
spotkanie z przedstawicielami samorzàdu lokalnego, aby zaprezentowaç obserwacje i sugestie
uczniów (na przyk∏ad mo˝ecie podsunàç pomys∏ zbudowania parkingu dla rowerów
w pobli˝u szko∏y).
Przypadki: CZY WIESZ, ˚E...
W ostatnich dwóch dekadach wykorzystanie terenu na cele transportu wzros∏o
do 998 000 ha (3,2% powierzchni Polski).
Jezdnie miast opanowanych przez samochody nie zapewniajà wygody i pr´dkoÊci
podró˝owania, jakich si´ od nich oczekuje. W 1907 roku Êrednia pr´dkoÊç pojazdów
konnych na Manhattanie (Nowy Jork) wynosi∏a 18,5 km na godzin´. Obecnie
samochody i ci´˝arówki czo∏gajà si´ po Manhattanie ze Êrednià pr´dkoÊcià 8 km
na godzin´. JeÊli nic si´ nie zmieni, amerykaƒscy kierowcy sp´dzà Êrednio dwa lata
˝ycia w korkach, uwi´zieni w metalowych pud∏ach, które mia∏y zapewniç pr´dkoÊç,
wolnoÊç i ∏atwoÊç przemieszczania si´.
Living in the Environment, G. Tyler Miller, Jr.
Obecnie w nowoczesnych spo∏eczeƒstwach wi´cej przestrzeni przeznacza si´ dla
samochodów (infrastruktura komunikacyjna) ni˝ pod budownictwo mieszkaniowe.
110
Ludzie i samochody