planszowa gra dydaktyczna kwasy i zasady

KWASY I ZASADY
PLANSZOWA GRA DYDAKTYCZNA
KWASY I ZASADY
Halina Bi∏ek
Zasady gry
W grze mo˝e braç udzia∏ dwóch zawodników lub
dwie dru˝yny. Przy ka˝dym stanowisku jest jedna
osoba, która zna prawid∏owe odpowiedzi (mo˝e to
byç uczeƒ wyznaczony przez nauczyciela). Pierwsze stanowisko – pytania za 2 punkty, drugie stanowisko – pytania za 3 punkty, trzecie stanowisko –
pytania za 5 punktów. Do gry potrzebne sà dwa
pionki w ró˝nych kolorach oraz zestawy odczynników przygotowane przez nauczyciela.
Uczniowie lub dru˝yny ustawiajà swoje pionki
na polu start. Aby przesunàç si´ na nast´pne pole,
nale˝y wylosowaç zadanie za 2, 3 lub 5 punktów
i udzieliç na nie poprawnej odpowiedzi. TrudnoÊç
pytaƒ zwi´ksza si´ wraz ze wzrostem punktacji.
Gracze przesuwajà si´ o tyle pól, ile otrzymali
punktów. Z∏a odpowiedê lub jej brak zmusza za-
wodników do pozostania na tym samym polu.
JeÊli zawodnik znajdzie si´ na polu oznaczonym
poziomymi kreskami, otrzymuje premi´ w postaci
dodatkowego pytania. Pole oznaczone pionowymi
kreskami to premia specjalna, mo˝na si´ przesunàç o trzy pola dalej bez udzielania odpowiedzi.
Gr´ wygrywajà zawodnicy, którzy najszybciej
dotrà do mety.
Do gry nale˝y przygotowaç nast´pujàce zestawy:
1. Wodne roztwory octu, myd∏a i proszku do pieczenia.
2. Woda, rozcieƒczone roztwory kwasu i zasady,
woda wapienna.
3. Tlenek wapnia i tlenek magnezu.
4. Zestaw modeli atomów.
5. Wskaêniki: uniwersalny papierek wskaênikowy, fenoloftaleina.
Zadania za 5 punktów
Napisz równanie
reakcji otrzymywania
chlorowodoru.
Z którymi metalami
nie b´dzie reagowa∏
kwas solny:
Mg, Ag, Au, Zn, Cu
Które z podanych tlenków
w reakcji z wodà
tworzà zasady:
BaO, Na2O, CO2, SO3, CaO
Uzupe∏nij równanie
dysocjacji:
+
H2SO4 ÷ ... H + ...........
...
+
NaOH ÷ Na + OH
Kwas w´glowy otrzymujemy
w reakcji dwutlenku w´gla
z wodà. Napisz równanie
reakcji otrzymywania
tego kwasu.
Podziel tlenki na tlenki
metali i niemetali:
CaO, SO2, SO3, P2O5,
BaO, Na2O, NO2, MgO
Uzupe∏nij równania
dysocjacji:
Które z podanych tlenków
w reakcji z wodà tworzà
kwasy:
CO2, N2O5, MgO,
Na2O, SO3
Jak nazywamy poni˝szà
reakcj´:
NaOH + HCI ÷ NaCl + H2O
Podaj nazw´ zwiàzków
chemicznych
wyst´pujàcych w tym
równaniu.
...
–
HCl ÷ H + Cl
–
...
Ca(OH)2 ÷ Ca + 2OH
Gimnazjum/Liceum. Edukacja matematyczno-przyrodnicza 6/2004
55
KWASY I ZASADY
Zadania za 3 punkty
Podziel wymienione
kwasy na dwie grupy:
HCl, H2S04,
HNO3, H3P04,
H2S, H2C03
Co to za substancja?
Gdym st´˝ony,
tom jak olej.
Lepiej sukni mnà
nie polej.
Wch∏aniam
wod´ z otoczenia,
co st´˝enie moje zmienia.
Gdy rozcieƒczyç chcesz
bezpiecznie,
mnie do wody lej koniecznie!
Oddziel reszt´ kwasowà
w wymienionych kwasach:
H2SO4
H3PO4
H2S
56
Które z wodorotlenków
zawierajà dwuwartoÊciowy
metal:
Ca(OH)2, KOH, Al(OH)3,
Ba(OH)2, Mg(OH)2, CuOH
W trzech probówkach
znajdujà si´: woda,
kwas i zasada.
Zidentyfikuj te substancje
za pomocà uniwersalnego
papierka wskaênikowego.
W dwóch probówkach
znajdujà si´ niewielkie
iloÊci tlenku wapnia
i tlenku magnezu. W jaki
sposób mo˝esz otrzymaç
wodorotlenki wapnia
i magnezu? Wykonaj
doÊwiadczenie, sprawdê
odczyn powsta∏ych
roztworów.
Glin jest metalem
trójwartoÊciowym.
Podaj wzór sumaryczny
jego tlenku
i wodorotlenku.
Podaj wzory sumaryczne:
wodorotlenku miedzi(II)
wodorotlenku ˝elaza(III)
Które wodorotlenki
zawierajà metal
jednowartoÊciowy:
KOH, Al(OH)2,
Mg(OH)2, NaOH,
Gimnazjum/Liceum. Edukacja matematyczno-przyrodnicza 6/2004
KWASY I ZASADY
Zadania za 2 punkty
Podaj wartoÊciowoÊç tlenu,
wodoru i siarki:
H—O
O
S
H—O
Zbuduj model zwiàzku
chemicznego:
Ca(OH)2
Dokoƒcz zdanie:
Pami´taj chemiku m∏ody,
wlewaj zawsze
...........................................
O
Podaj wartoÊciowoÊç tlenu,
wodoru i azotu:
O
H—O—N
O
Zbuduj model zwiàzku
chemicznego:
Podaj nazw´ zwiàzków
chemicznych:
Ca(OH)2
H2SO4
Zbuduj model zwiàzku
chemicznego:
Zbuduj model zwiàzku
chemicznego:
Podaj nazw´ zwiàzku chemicznego:
H2CO3
H3PO4
Sprawdê odczyn wodnych
roztworów: octu, myd∏a
i proszku do pieczenia
za pomocà uniwersalnego
papierka wskaênikowego.
Podaj nazw´ zwiàzków chemicznych:
NaOH
HCl
Gdzie znalaz∏ zastosowanie
kwas siarkowy(VI). Podaj
przynajmniej trzy dziedziny.
H2SO4
Mg(OH)2
Kwas wyst´pujàcy
w ˝o∏àdku
to .........................................
Dokoƒcz zdanie:
By nie straciç swej urody,
wlewaj zawsze .....................
Dokoƒcz zdanie:
Woda wapienna m´tnieje
pod wp∏ywem ......................
Sprawdê doÊwiadczalnie.
Podaj zastosowanie
kwasu azotowego(V).
Przynajmniej
trzy przyk∏ady.
Jakà barw´ przyjmuje
fenoloftaleina w zasadach.
Sprawdê doÊwiadczalnie.
Gdzie znalaz∏ zastosowanie
wodorotlenek wapnia?
Gimnazjum/Liceum. Edukacja matematyczno-przyrodnicza 6/2004
57
58
21
20
19
41
18
40
17
7
14
13
12
11
10
9
8
16
22
42
39
38
37
36
6
24
43
35
5
META
34
4
15
44
26
33
3
25
45
27
32
2
46
23
31
1
28
29
30
START
Plansza do gry „Kwasy i zasady”
KWASY I ZASADY
Gimnazjum/Liceum. Edukacja matematyczno-przyrodnicza 6/2004