Nr wniosku: 179330, nr raportu: 6597. Kierownik (z rap.): dr Jakub

Nr wniosku: 179330, nr raportu: 6597. Kierownik (z rap.): dr Jakub Momro
Jeśli nowoczesność określa się często mianem postępowego procesu, to nawiedzające nas widma stanowią jego
odwrotność. Widma, duchy, zjawy, fantomy – wszystkie te elementy stają się niezwykle istotne, jeśli chcemy zrozumieć
nowoczesność jako pole naszych aktualnych doświadczeń, jako to, co, choć pozornie utracone, odrzucone, zanegowane,
powraca do nas w postaci zniekształconej, niejawnej, niepełnej.
Niniejszy projekt jest próbą odpowiedzi na poznawcze wyzwania, jakie stoją przed tak rozumianą historią nowoczesności,
która powraca do nas w postaci spektralnej. Autor stawia sobie za cel opisanie rozmaitych form, z jakich wyrastają
widma. Toteż centralna jest tu kategoria genezy, a więc miejsca, czasu, okoliczności, ustanawiających porządek
widmowy. Korzystając z narzędzi teorii krytycznej, psychoanalizy i dekonstrukcji, autor buduje teoretyczne podstawy
swojego wywodu. Pokazuje, że pytania o początek i zasadę istnienia zostają przemienione w nowoczesności w rodzaj
fantomów, które raz po raz powracają w innej formie.
Ale projekt ten nie jest wyłącznie teoretyczny czy spekulatywny, lecz pokazuje również możliwość praktycznej analizy
szeroko rozumianych tekstów kultury. W ten sposób powstaje rodzaj genealogicznej opowieści o źródłach widm
nowoczesnych. Historia wiedzie od Don Giovanniego Mozarta, przez Baudelaire’a, pisarstwo Elfride Jelinek i W. G.
Sebalda aż po filmy Luisa Buñuela; od instalacji Marcela Duchampa po opery Albana Berga.
W tej podwójnej perspektywie widać doskonale, że opisanie na nowo nowoczesności i współczesności jako widma oraz
widma jako figury nowoczesności jest zadaniem tyleż ekscentrycznym, co koniecznym.