Temat: Gąbki i parzydełkowce.

Temat: Gąbki
i parzydełkowce.
1. Gąbki – zwierzęta
beztkankowe.
To bardzo proste zwierzęta
żyjące wyłącznie w wodzie
– głównie w morzach
i oceanach, rzadziej
Występują głównie
w wodach słodkich.
w koloniach, choć niektóre
osobniki żyją samotnie.
Zasiedlają zazwyczaj strefę
przybrzeżną.
Ich ciało bywa pięknie
ubarwione, a wysokość ich
Prowadzą osiadły tryb życia.
ciał sięga od 1cm do 2m.
a) Ogólna budowa ciała.
Ciało pojedynczej gąbki ma najczęściej kształt worka (może
być rurka lub kielich), którego dolna część jest
przytwierdzona do podłoża.
Część górna kończy się otworem wrzutowym.
Wnętrze ciała zajmuje obszerna jama.
W ciele gąbek nie wyróżnia się tkanek. Ich ciało składa się
z kilkunastu typów komórek o różnej budowie, pełniących
różne funkcje, zanurzonych w galaretowatej substancji.
b) Czynności życiowe
gąbek.
Większość gąbek wytwarza
szkielet wewnętrzny. Tworzą Odżywianie – gąbki
go mineralne igły, składające odfiltrowują z wody
drobne cząstki pokarmu (bakterie,
się z soli wapnia lub
protisty, martwą materię
krzemionki (sole krzemu) lub
organiczną).
substancji o charakterze
białkowym.
Wymiana gazowa i usuwanie
szkodliwych produktów
przemiany materii – możliwa jest
dzięki stałemu przepływowi wody
przez ciało gąbki.
Rozmnażanie – bezpłciowe: przez
fragmentację, podział lub
pączkowanie; płciowe – występuje
bardzo rzadko.
Gąbki zaliczamy do zwierząt
określanych mianem filtratorów.
a) Ogólna budowa ciała.
c) Znaczenie gąbek
 Uczestniczą w procesie
samooczyszczania wód,
poprzez stałe odfiltrowywanie
wody.
 Stanowią wskaźniki stanu
czystości wód – są
bioindykatorami.
 Stanowią pokarm dla niektórych
bezkręgowców np. ślimaków.
 Są wykorzystywane jako gąbki
kąpielowe (te ze szkieletami
białkowymi).
 Szkielety białkowe (sponginowe)
stosuje się w leczeniu chorób
tarczycy, ze względu na dużą
zawartość jodu.
Nadecznik stawowy
2. Parzydełkowce – dwuwarstwowe
zwierzęta tkankowe.
Parzydełkowce zawdzięczają
swoją nazwę,
charakterystycznym tylko dla
tej grupy zwierząt, komórkom
parzydełkowym, które służą
do obrony lub do atakowania
potencjalnych ofiar.
Żyją wyłącznie w środowisku
wodnym, głównie w czystych
morzach i oceanach.
Tworzą kolonie lub żyją
pojedynczo.
a) Budowa parzydełkowców.
 Ciało parzydełkowców ma
symetrię promienistą, co
oznacza, że można przez nie
przeprowadzić wiele osi
symetrii.
 Parzydełkowce są zwierzętami
tkankowymi, u których wyróżnia
się dwie warstwy komórek:
 Ektodermę – warstwę zewnętrzną
 Endodermę – warstwę wewnętrzną.
Pomiędzy ektodermą i endodermą
występuje galaretowata substancja –
mezoglea.
b) Czynności życiowe parzydełkowców.
Odżywianie się
Parzydełkowce są zazwyczaj drapieżnikami. Ofiarę chwytają za
pomocą ramion lub czułków i obezwładniają ją jadem.
Następnie wprowadzają ją, przez otwór gębowy, do jamy
chłonąco-trawiącej. Tam następuje trawienie zewnętrzne,
a następnie, w komórkach endodermy – trawienie
wewnętrzne.
Niestrawione resztki pokarmu są usuwane przez otwór gębowy.
Odbieranie
i przewodzenie bodźców
Parzydełkowce mają najniższy
stopień rozwoju układu
nerwowego tkankowców.
Tworzą go specjalne komórki
(gwiaździste), występujące
w ektodermie i endodermie,
tworzące sieć.
Komórki te odbierają ze
środowiska różne bodźce:
ruchy wody,
zmiany natężenia światła.
Posiadają także komórki
odpowiadające za
zachowanie równowagi.
Rozmnażanie się
Parzydełkowce rozmnażają się
bezpłciowo i płciowo.
Rozmnażanie bezpłciowe:
 Przez pączkowanie – młody
osobnik rozwija się ze ściany
osobnika dorosłego.
 Poprzeczny podział polipa na
liczne krążki, które stopniowo
przekształcają się w młode
meduzy.
Rozmnażanie płciowe: spotykane u
meduz, polegające na tzw.
przemianie pokoleń.
Poruszanie się parzydełkowców
Choć polipy to zwierzęta
osiadłe, niekiedy mogą
się przemieszczać,
pełzając lub koziołkując.
Meduzy poruszają się
wykorzystując siłę
odrzutu. Spodnia część
ciała zostaje wypełniona
wodą, a następnie
wypchnięta dzięki
komórkom mięśniowym
na brzegach ciała
meduzy.
www.youtube.com/watch?v=UhVOg4-TyHs
c) Przegląd parzydełkowców.
 Stułbiopławy – żyją w wodach
słodkich i słonych. Mogą mieć postać
polipa lub meduzy. Często występują
w koloniach, w których poszczególne
osobniki specjalizują się w
wypełnianiu określonych funkcji np.
pobieraniu pokarmu czy
rozmnażaniu.
 Krążkopławy – żyją wyłącznie w
wodach słonych. Formą dominującą
jest meduza, która osiąga znacznie
większe rozmiary.
Koralowce – to organizmy
występujące wyłącznie w
ciepłych wodach morskich
i wyłącznie w postaci polipów.
Większość koralowców
wytwarza zewnętrzny lub
wewnętrzny szkielet – wapienny,
rogowy lub mieszany.
Ukwiały nie posiadają szkieletu
i występują wyłącznie
pojedynczo. Mogą się
przemieszczać dzięki skurczom
dolnej, rozszerzonej części ciała.
Kostkomeduzy – żyją w
ciepłych wodach morskich. Mają
ciało w formie kwadratu.