Zespól ładu ekologicznego i przestrzennego – analiza SWOT

Zespól ładu ekologicznego i przestrzennego – analiza SWOT
Uwarunkowania zewnętrzne
Lp.
Szanse
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
Trend
1
1.
Problem analizowany: Walory środowiska
Uruchomienie współfinansowania projektów ze
środków unijnych
+3
→
2.
Podniesienie świadomości mieszkańców o
posiadanych zasobach przyrodniczych
+4
→
3.
Promocja zasobów
+4
→
4.
Małe, rodzinne gospodarstwa produkujące
zdrową żywność
Obszar Natura 2000
+4
→
+4
→
+3
↑
+4
↑
5.
6.
2
7.
8.
Problem analizowany: Gospodarka wodnościekowa
Możliwość dofinansowania budowy
przydomowych oczyszczalni ścieków
Możliwość pozyskiwania środków z RPO,
WFOŚiGW
9.
3
10.
11.
Problem analizowany: Odnawialne źródła
energii (OZE)
Stworzenie pozytywnego, innowacyjnego
wizerunku gminy
Wzrostu odpowiedzialności mieszkańców za
+4
↑
+4
→
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
Trend
-5
↑
-3
→
-3
→
-3
↑
-4
-3
↑
→
Niepewność otrzymania dofinansowania na
budowę oczyszczalni przydomowych
Obniżenie poziomu wód gruntowych
-3
→
-4
↑
Studnie głębinowe (tam gdzie są
przedsiębiorstwa)
-4
↑
Degradacja walorów krajobrazowych i
przyrodniczych w skutek budowy, użytkowania
instalacji (np. wiatraki na ptaki, nietoperze)
Potencjalnie duże wahania cen substratów
-4
↑
-3
→
Zagrożenia
Degradacja walorów krajobrazowych i
przyrodniczych w skutek nieplanowanego
rozwoju turystyki i urbanizacji
Planowane ścieżki w ramach projektu „Bug –
rajem dla turysty” – zagrożenie dla krajobrazu i
dla miejsc, w których nie widać interwencji
człowieka
Niszczenie brzegu rzeki na skutek osłabiania
brzegów przez rekreację/sport w miejscach, w
których nie powinna się ona odbywać (np. w
Sutnie)
Dominacja czynników gospodarczych nad
środowiskowymi
Budowa stawów – niszczenie łąk i starorzeczy
Niszczenie siedlisk przyrodniczych na skutek
tworzenia tymczasowych parkingów
Mistrzostwa Polski w wędkarstwie
1
Lp.
12.
13.
14.
4
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
5
22.
23.
24.
25.
Szanse
środowisko naturalne
Zwiększenie świadomości ekologicznej
mieszkańców
Możliwość pozyskania finansowania
zewnętrznego
Postępy technologiczne zwiększające
efektywność instalacji OZE
Problem analizowany: Lokalizacja
infrastruktury uzdrowiskowej
Wykorzystanie wsparcia funduszy unijnych do
budowy uzdrowiska
Ludzie zawsze będą chorować – gwarancja
klienta leczniczego
Stała dążność do podnoszenia zdrowotności
społeczeństwa
Wzrost zasobności społeczeństwa (nie tylko
regionalnego)
Rosnące zainteresowanie agroturystyką
Moda na wypoczynek i krótkotrwałe wyjazdy
regeneracyjne;
Nowe miejsca pracy
Analizowany problem: Utworzenie parku
krajobrazowego „Dolina Bugu” /
powiększenie Parku „Podlaski Przełom
Bugu”
Wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej
potwierdzającej zasoby przyrodnicze terenu
(czasochłonne, kosztochłonne) –
inwentaryzacja wykaże granice parku
Wzrost świadomości ekologicznej w
społeczeństwie
Wyznaczanie nieprzekraczalnej linii zabudowy.
Obligatoryjny zakaz lokalizacji zabudowy w
pasie 100 m od brzegu rzeki Bug
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
Trend
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
Trend
+4
→
-4
→
+4
↑
-3
→
+4
↑
+3
→
-4
→
+3
→
-3
→
+2
↑
Konieczność rozbudowy infrastruktury
turystycznej i rekreacyjnej (miejscowość straci
swój niepowtarzalny urok)
Postępująca zabudowa związana z tworzeniem
uzdrowiska
-4
↑
+3
→
-3
↑
+3
+2
↑
↑
+1
↑
+4
→
Protesty społeczeństwa – niektóre działalności
gospodarcze (ograniczone?)
-4
↑
+3
→
-4
↓
+4
→
Brak środków finansowych na czynną ochronę
przyrody
W przypadku połączenia z Nadbużańskim
Parkiem Krajobrazowym - brak porozumienia
pomiędzy zarządami województw
W przypadku utworzenia parku na terenie
-4
→
-4
→
Zagrożenia
pochodzących z rolnictwa,
Protesty społeczne przeciw ograniczeniom w
użytkowaniu środowiska naturalnego
Niestabilne przepisy i sytuacja gospodarcza
kraju
Zła koniunktura w kraju i ubożenie
społeczeństwa
Konkurencja uzdrowisk w kraju i za granicą
2
Lp.
Szanse
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
Trend
województwa podlaskiego– brak środków
finansowych na siedzibę i kadrę parku
Duże koszty finansowe na inwentaryzację
obszaru (czas trwania: około 1 rok, koszt: 100200 tys.zł)
Zbyt duży wysiłek finansowy/itp. w stosunku
do efektów (lepiej w tym momencie podkreślać
najpierw i zadbać o wyeksponowanie już
istniejących form)
Zbyt mała świadomość co mamy i dlaczego
warto to chronić (brak inwentaryzacji
przyrodniczej)
26.
27.
28.
6
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
7
Zagrożenia
Analizowany problem: Edukacja ekologiczna
Wykorzystanie różnorodnych obiektów
chronionych i lokalnych walorów
przyrodniczych do prowadzenia edukacji w
terenie
Wprowadzenie wiosek tematycznych (konkurs
na ekoinnowacje - wioski tematyczne na terenie
gminy)
Opracowanie gotowych ofert edukacyjnych do
prowadzenia badań, obserwacji, zajęć
terenowych (może to stworzyć
pasjonat/specjalista, który uczy nauczycieli a
oni później dalej..)
Tworzenie i wykorzystanie innowacyjnych
form edukacji ekologicznej
Nadanie odpowiedniej rangi edukacji
ekologicznej na poziomie krajowym i
wojewódzkim
Utworzenie arboretum w Nadleśnictwie Nurzec
Edukacja ekologiczna, konkursy i inne
działania wokół ekologii ze środków
zewnętrznych
Analizowany problem: Nowe szlaki
turystyczne
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
Trend
-4
→
-4
→
-4
→
+4
↑
Zmniejszenie środków zewnętrznych na
działania ekologiczne
-4
→
+4
↑
Likwidacja gminnych funduszy ochrony
środowiska
-4
→
+3
↑
Schematyczne podejście do edukacji
ekologicznej w szkole – powielanie działań
-3
→
+3
↑
+4
→
+3
+3
↑
↑
3
Lp.
Szanse
36.
Aktywny wypoczynek jako model
cywilizacyjny
37.
Atrakcyjne warunki przyrodnicze do tworzenia
lokalnego systemu ścieżek rowerowych o
charakterze komunikacyjnym, rekreacyjnym i
poznawczym;
Kanalizowanie i porządkowanie ruchu
turystycznego (chroniąc środowisko
przyrodnicze)
Sformułowanie szerokiej oferty turystycznej w
oparciu o wysokie walory przyrodnicze i
historyczno-kulturowe
Analizowany problem: Ład przestrzenny i
architektura
Wyznaczenie i stosowanie jednorodnych
elementów budynku: wysokość zabudowy,
pochylenie i pokrycia dachu, kolorystyka,
faktury ścian itd.
Ujednorodnić nową zabudowę w akcie prawa
miejscowego
Ujednolicić pokrycie dachowe poprzez
stosowanie nowych technologii – dachówki
fotowoltaniczne
Wprowadzenie konkursów na najładniejszą
zabudowę zagrodową
Wprowadzenie obligatoryjnej zasady dbania o
podwórko oraz pas przy drodze (koszenie itp.)
38.
39.
8
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
9
47.
48.
49.
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
+2
Trend
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
-3
Trend
+3
↑
-3
→
+4
↑
Brak postrzegania przez społeczności lokalne
turystyki jako ważnego elementu rozwoju
społeczno-gospodarczego;
-4
→
+3
↑
+2
↑
Schematyczne podejście do ładu przestrzennego
-3
→
+2
↑
-5
→
+2
→
Wprowadzenie obcej regionalnie architektury
(domki góralskie)
Dalsze wprowadzanie budynków o kształcie
prostopadłościanu tzw. „gierkówek”
-4
↓
+4
↑
Wprowadzanie ferm wielkopowierzchniowych
-4
→
+3
↑
Odchodzenie od typowej zabudowy zagrodowej
-3
↑
Ogrodzenia szpecące krajobraz (siatki)
Zanik dróg polnych
-2
-3
↑
↑
Most na Bugu w Niemirowie
Niszczenie nawierzchni drogowej na skutek
nierespektowania zakazu dotyczącego
poruszania się pojazdów o masie powyżej 8 t
-3
-4
→
→
↑
Analizowany problem: Komunikacja
Wprowadzenie kamionetek
Poprawa komunikacji na odc. Niemirów –
Mielnik - Siemiatycze
+4
+4
↑
↑
Wprowadzenie wypożyczalni rowerów
+2
↑
Zagrożenia
Silna konkurencja ze strony innych obszarów konieczność poszukiwania atrakcji
niepowtarzalnych
Niekorzystny rozwój głównych powiązań
komunikacyjnych regionu
→
4
Lp.
50.
Szanse
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
+2
Trend
Zagrożenia
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
Trend
Wprowadzenie dorożek (w okresie
→
turystycznym)
51. Częściowe pozostawianie dróg wybrukowanych
+2
↓
– jako walor krajobrazowy
Trend: wzrost ↑, stabilizacja →, regres ↓
Siła oddziaływania: 1 – bardzo mała, 2 – mała, 3 – przeciętna, 4 – duża, 5 – bardzo duża
5
Uwarunkowania wewnętrzne
Lp.
Mocne strony
1
1.
2.
Problem analizowany: Walory środowiska
Położenie nad Bugiem (jedna z nielicznych
nieuregulowanych rzek w Europie)
Ukształtowanie terenu
3.
4.
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
Trend
+5
→
+4
→
Czyste środowisko
+4
→
Obszary prawnie chronione: obszar
chronionego krajobrazu Dolina Bugu,
rezerwaty przyrody, w tym stepowy „Góra
Uszeście”
Obszary Natura 2000
+4
↑
+4
↑
6.
Występowanie mopka (Barbastella
barbastellus - nietoperz)
+4
→
7.
Brak uciążliwego przemysłu obciążającego
środowisko
Pomnikowa sosna – wizerunek Mielnika
Występowanie muraw kserotermicznych
+4
↓
+4
+4
→
→
Naturalne źródła i wysięki
Kopalnia kredy
Wody lecznicze
Warunki dla rolnictwa ekologicznego
Bogactwo awifauny (ptaki)
Problem analizowany: Gospodarka wodnościekowa
Nowoczesna oczyszczalnia ścieków w Mielniku
+3
+4
+4
+4
+3
→
↑
↑
↑
→
+3
↑
5.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
2
15.
16.
17.
18.
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
Trend
Nielegalne wysypiska w lasach
-4
↑
Brak kanalizacji i oczyszczania ścieków wywożenie szamba na pola i do lasów
Ograniczona świadomość ekologiczna części
mieszkańców
Zaśmiecanie koryt rzek i dzikie wysypiska
-4
→
-4
→
-4
↑
Brak pełnego uporządkowania gospodarki
odpadami
Nadmierna penetracja terenów cennych
przyrodniczo (quady, motory) – brak znaków
zakazujących tego rodzaju działalności
Brak wyznaczonych miejsc do kąpieli,
grillowania i wypoczynku nad Bugiem
Zanik tradycyjnych wiejskich zagród
Brak publikacji na temat walorów
środowiskowych gminy
-4
→
-5
↑
-4
→
-3
-3
↑
→
-3
↓
-4
↓
-5
↓
-3
→
Słabe strony
Oczyszczalnia sieciowa nie obejmie całej
gminy
Brak scentralizowanego systemu kanalizacji
sanitarnej
Częste zanieczyszczenia wody pitnej (zatruta w
ujęciu wody)
Bliskość (zamkniętego) wysypiska śmieci przy
6
Lp.
19.
3
20.
21.
22.
23.
24.
Mocne strony
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
Trend
Problem analizowany: Odnawialne źródła
energii (OZE)
Ekonomiczne argumenty przemawiające za
wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii
↓
Niewielka świadomość społeczna na temat
zarządzania energią i znaczenia efektywności
energetycznej oraz celowości i możliwości
oszczędzania energii,
Brak dokładnego rozpoznania źródeł energii
-4
→
Poparcie władz samorządowych dla idei
zwiększenia udziału OZE w bilansie
energetycznym gminy
Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i
zanieczyszczeń powietrza związanych z
wykorzystaniem energii ze źródeł kopalnianych
(ochrona środowiska i klimatu)
Wypełnianie wymogów UE oraz planów i
celów krajowych dotyczących zwiększenia
udziału OZE w bilansie energetycznym i
redukcji emisji CO2,
Wspieranie lokalnego przemysłu, rolnictwa i
lokalnych miejsc pracy,
-4
→
↑
+3
↑
+4
↑
Zależność instalacji OZE od ograniczonych
lokalnych możliwości podłączenia do sieci
elektrycznych, gazowych i ciepłowniczych
-4
→
+4
↑
Duże koszty instalacji (zwłaszcza technologii
fotowoltaicznych)
-4
↓
+4
↑
Dysproporcje w ilości energii słonecznej
docierającej w sezonie wiosenno-letnim i
jesienno-zimowym.
Potencjalne zagrożenie dla ptaków i nietoperzy
(elektrownie wiatrowe)
Duży stopień skomplikowania prawnego przy
uzyskiwaniu niezbędnych decyzji,
Brak systemu bieżącego gromadzenia danych o
zapotrzebowaniu i zużyciu energii elektrycznej
i ciepła na poziomie lokalnym
-3
→
-4
→
-5
↓
-3
↓
-3
↑
-4
→
27.
29.
-4
+4
26.
28.
Trend
ujęciu wody (Grabowiec)
Nielegalne zrzuty ścieków
25.
4
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
Słabe strony
Problem analizowany: Lokalizacja
infrastruktury uzdrowiskowej
Korzystny mikroklimat, wyjątkowo czyste
powietrze
Możliwość występowania wód potencjalnie leczniczych
+3
→
+4
→
Brak w bliskim sąsiedztwie miejscowości
uzdrowiskowych – brak możliwości pozyskania
wykwalifikowanego personelu
Postępująca degradacja dróg krajowych,
wojewódzkich i powiatowych prowadzących do
7
Lp.
Mocne strony
30.
Objęcie gminy obszarem Natura 2000 –
gwarancja naturalnego środowiska
Urok niewielkiej miejscowości – oaza spokoju
Atrakcyjne możliwości spędzania wolnego
czasu na łonie natury: Góra Zamkowa, Dolina
Bugu, rezerwaty przyrody, Głogi
Duża atrakcyjność krajobrazowa
Bliskie sąsiedztwo Góry Grabarki słynącej z
uzdrawiającej wody
Analizowany problem: Utworzenie parku
krajobrazowego „Dolina Bugu” /
powiększenie Parku „Podlaski Przełom
Bugu”
Bogactwo wartości przyrodniczych,
historycznych, kulturowych, krajobrazowych
Obecność stanowisk unikalnych gatunków
chronionych roślin, grzybów i zwierząt
31.
32.
33.
34.
5
35.
36.
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
Trend
+4
→
+3
+4
→
→
+3
+4
→
↑
+4
→
+4
→
37.
Położenie na obszarze Zielonych Płuc Polski
+1
→
38.
Wstępna delimitacja granic parku (stare
wydanie)
Duże możliwości rozwoju ekoturystyki.
Podniesienie świadomości ekologicznej
społeczeństwa i rangi regionu
Więcej miejsc pracy bezpośrednio związanych
z obsługą parku
Więcej miejsc pracy dzięki zwiększeniu
atrakcyjności turystycznej okolicy
Analizowany problem: Edukacja ekologiczna
Dobra współpraca i wsparcie jednostek
oświatowych przez samorządy gminne
+3
→
+3
+3
↑
↑
+2
↑
+3
↑
+3
↑
+4
↑
39.
40.
41.
42.
6
43.
44.
Baza dydaktyczna w postaci różnorodnych
obiektów chronionych
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
Trend
-3
↓
-3
-3
→
↓
Brak połączenia kolejowego Mielnika (PKP)
-4
→
Niewystarczający poziom świadomości
ekologicznej społeczeństwa
Przeświadczenie społeczności o konieczności
posiadania kolejnych uzgodnień przed
pozwoleniem na budowę
Trudności w formalnym powołaniu parku
(wymagane uzgodnienia z radami gmin)
-3
→
-4
→
-5
↑
-4
↑
-3
↓
Słabe strony
uzdrowiska
Brak danych potwierdzających występowanie
wód leczniczych
Słabo rozwinięta sieć usługowa
Brak festynów, gier plenerowych i innych
imprez
Edukacja ekologiczna nie jest priorytetem w
podejmowanych działaniach w placówkach
oświatowych
Brak ośrodków edukacji (?) – ścieżka
edukacyjna w nadleśnictwie?
8
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
+4
Trend
Aktywność uczniów w działaniach
ekologicznych
+4
↑
Udział dzieci i młodzieży w zajęciach
terenowych
+4
↑
Lp.
Mocne strony
45.
Zaangażowanie koordynatorów prowadzących
edukację ekologiczna
46.
47.
↑
48.
49.
50.
7
51.
Analizowany problem: Nowe szlaki
turystyczne
Walory środowiska przyrodniczego
+4
→
Wysoki potencjał biotyczny związany głownie
z lasami, dolinami rzecznymi
Relatywnie wysoki poziom cywilizacyjny
(społeczeństwo coraz bardziej zamożne)
+4
→
+2
↑
54.
Walory środowiska kulturowego
+3
→
55.
Wysokie walory zdrowotno-rekreacyjne i
+3
→
52.
53.
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
-3
Trend
-4
→
-3
↑
-3
→
-3
↓
-3
→
Słaby popyt wewnętrzny na produkty
turystyczne i nie docenianie znaczenia jego
rozwoju
Stosunkowo słabo rozwinięte usługi
turystyczne (gastronomia, noclegi)
-3
↓
-3
↓
Zaniedbania w zakresie ochrony środowiska –
brak rekultywacji wyrobisk
poeksploatacyjnych, słaba organizacja
gospodarki ściekowej i systemu gospodarki
odpadami,
Brak kanalizacji, zaawansowanych technologii
przetwarzania odpadów, segregacji ścieków,
dzikie wysypiska
Zaniedbania w sferze ochrony zabytków (ruiny
-3
↓
-3
↓
-3
→
Słabe strony
Brak warsztatów praktycznych – tematycznych
kierowanych do nauczycieli (też radnych,
sołtysi) z wykorzystaniem materiałów
edukacyjnych, słabo interesują się przyrodą
dzieci? (zobaczyć rośliny na żywo,
podpatrywać przez lornetkę ptaki itp.)
Brak zapewnienia stałych środków finansowych
na warsztaty techniczne dla nauczycieli, dla
uczniów
Brak programów edukacyjnych
(multimedialnych) do pracy z tablicami
interaktywnymi
Brak aktualnych informacji o stanie środowiska
lokalnie i w regionie – warsztaty terenowe –
potrzebny jest bezpośredni kontakt z przyrodą
Nieznajomość zasad pozyskiwania środków na
edukację ekologiczną z innych źródeł
finansowania
Brak komórki/jednostki/organizacji która na
terenie gminy zajmuje się edukacją ekologiczną
↓
9
Lp.
56.
8
57.
58.
Mocne strony
przyrodnicze lasów
Relatywnie czyste środowisko
Analizowany problem: Ład przestrzenny i
architektura
Ukształtowanie ternu – skarpy, niecki, doliny
Siła oddziaływania
szansy od +1 do +5
Trend
+3
↓
+5
→
Słabe strony
kościoła zamkowego)
Brak połączeń PKP, słabe PKS
Brak dyscypliny w porządku przestrzennym
(każdy budynek w innym stylu, inne wysokości
zabudowy, różne odległości od ulicy)
Nieład przestrzenny (mieszanka budynków:
skromne budowle wiejskie kontra dworki)
Zachowanie obiektów tradycyjnej architektury
+5
↑
wiejskiej które po modernizacji i adaptacji
mogą służyć jako stylowa baza turystyczna o
wysokiej jakości
59. Pozytywny przykład zabudowy– ulica Duboisa
+5
→
Okładanie domów Sidingiem
Analizowany problem: Komunikacja
9
60. Pozostawienie na obecnym poziomie
+3
→
Niedostateczna ilość połączeń z Siemiatyczami
komunikacji po Bugu (ograniczenie do
rejsowych statków wycieczkowych, kajaków)
61. Prom na rzece Bug w miejscowości Mielnik
+4
↑
Brak przejścia promowego w Mielniku
62. Położenie (znikomy kontakt ze światem)
+2
→
Niezadowalający stan techniczny dróg
Trend: wzrost ↑, stabilizacja →, regres ↓
Siła oddziaływania: -1 – bardzo mała, -2 – mała, -3 – przeciętna, -4 – duża, -5 – bardzo duża
Siła oddziaływania
zagrożenia od -1 do -5
Trend
-4
→
-4
↑
-4
↑
-4
→
-5
↓
-4
-3
↓
→
10