SPRAWOZDANIE 2014-2015 Wyniki kontroli dokumentacji
Transkrypt
SPRAWOZDANIE 2014-2015 Wyniki kontroli dokumentacji
4. Wyniki i wnioski kontroli i obserwacji prowadzonych w ramach nadzoru pedagogicznego 4.1. Wyniki kontroli dokumentacji pedagogicznej W roku szkolnym 2014/15 dyrektor i wicedyrektorzy przeprowadzali systematyczną kontrolę dokumentacji szkolnej (dzienniki lekcyjne, arkusze ocen, teczki wychowawców, dziennika pedagoga szkolnego, dziennik biblioteki szkolnej, dzienniki zajęć nauczania indywidualnego, zeszyty 19-tej godziny, dzienniki zajęć dodatkowych, tabel monitorowania podstawy programowej oraz dokumentacja związana z prowadzeniem działań zespołów przedmiotowych). Celem kontroli było określenie poprawności, terminowości prowadzenia wymaganej prawem dokumentów rejestrujących proces dydaktyczno-wychowawczy oraz ustalenie prawidłowości realizacji podstawy programowej, oceniania i klasyfikowania, a także realizacji programu wychowawczego i profilaktyki. Przeprowadzono: 3 planowane kontrole pełnej dokumentacji prowadzonej przez konkretnego nauczyciela, 61 kontroli dzienników zajęć lekcyjnych, 2 kontrole dziennika pedagoga szkoły, 2 kontrole dziennika biblioteki szkolnej, dwukrotnie w roku (wrzesień i czerwiec) kontrolę wszystkich arkuszy ocen, 2 kontrole dzienników zajęć dodatkowych (kółka zainteresowań oraz zeszyty 19-tej godziny), dwukrotnie w roku szkolnym skontrolowano podstawę programową u wszystkich nauczycieli. a. Arkusze ocen Prowadzone są na bieżąco. Dla uczniów nowoprzybyłych były założone nowe arkusze ocen w dniu podjęcia nauki. W przypadku przejścia ucznia do innej szkoły za pośrednictwem sekretariatu wydano odpis arkusza ocen. W szkole pozostawał oryginał arkusza ocen wraz ze stosowną adnotacją o dacie wydania dokumentów i przyczynie opuszczenia szkoły przez ucznia. Stwierdzam zgodność zapisów w arkuszach ocen z danymi osobowymi ucznia. Wpisane oceny roczne zgadzają się z ocenami w dziennikach szkolnych i zatwierdzonymi na Radzie Pedagogicznej. W przypadku wnoszonych poprawek w arkuszach występują błędy w sposobie ich prostowania –pojedyncze osoby dokonywały poprawek (dokonały podpisu własnoręcznego) a nie są osobą upoważnioną do wprowadzenia tych zmian. Ważne: poprawki w arkuszu ocen może dokonać dyrektor lub wicedyrektor Anna Płoszyńska. Do arkuszy ocen dołączone są protokoły egzaminów poprawkowych, klasyfikacyjnych. b. Dzienniki lekcyjne Zawierają wymagane prawem zapisy. Tematy lekcyjne wpisywane są systematycznie i są zgodne z tematami rzeczywiście realizowanymi na Stwierdzane w wyniku kontroli braki w dzienniku lekcyjnym (które mimo, że podpisywał każdorazowo protokół z kontroli dziennika), miały charakter, w 169 w miarę zajęciach. nauczyciel przypadku niektórych nauczycieli, ciągły tzn. mimo informacji że są braki, nie były na bieżąco uzupełniane. W czasie prowadzonych kontroli dzienników lekcyjnych wielokrotnie stwierdzono również braki w zakresie informacji dla rodziców o zagrożeniach na I półrocze i koniec roku szkolnego Duża liczba nauczycieli nie przestrzega terminów wypełniania tabel dotyczących: sprawozdawczości w zakresie terminowego obliczania frekwencji klasy, uzupełniania realizacji ilości godzin dydaktycznych, uzupełnienia podręczników i programów szkolnych braki te zostały po wydaniu zaleceń uzupełnione. Problem stanowiło sprawdzanie frekwencji na zajęciach – byli tacy nauczyciele, którzy nie sprawdzili listy obecności tylko wpisali liczbę uczniów obecnych i nieobecnych. – powstawały niezgodności we frekwencji. Na stronie frekwencji uczniów na lekcji stwierdzono zapisy zwolniony/zwolniona, zawody, konkurs. Ważne: na wskazanej stronie w dzienniku lekcyjnym zapisujemy tylko literę „u” co odpowiada usprawiedliwiony/a. Tematy zajęć z języka angielskiego i niemieckiego na początku roku szkolnego wpisywane były w obcojęzycznym brzemieniu, co narusza ustawę o ochronie języka polskiego – po wydaniu zaleceń nauczyciele wpisują tematy w języku polskim. Czasami tematy lekcji odnotowywane były ołówkiem. Nauczyciele coraz rzadziej dokonują poprawek niezgodnie z przepisami: stosują korektor, na dole stron dziennika robione są adnotacje, brak daty lub podpisu przy poprawce, poprawki nanoszone są kolorem niebieskim lub czarnym. Ważne: poprawek dokonujemy za pomocą skreślenia błędnego zapisu kolorem czerwonym z datą i podpisem przy najmniej pełnym nazwiskiem. Nauczyciele (sporadycznie) nie wpisali do dziennika zajęć lekcyjnych adresu szkoły i danych osobowych uczniów. Ważne: nie wpisujemy peseli. Nauczyciele stosują zły zapis ocen śródrocznych i ocen z zachowania. Ważne: wszystkie oceny zapisujemy pełną nazwą. c. Teczki wychowawcy W większości teczki wychowawców prowadzone były poprawnie w zakresie danych osobowych, deklaracji rodziców oraz planów wychowawczych; oceny z zachowania zostały wystawione poprawnie i zgodnie z obowiązującym w szkole WSO; w tym zakresie zachowano terminy oraz procedurę. Niska frekwencja rodziców na zebraniach z wychowawcami była przyczyną braku podpisów o zapoznaniu się z wymaganiami edukacyjnymi. Ważne: nieobecność rodziców nie zwalnia wychowawców z korzystania z innego sposobu przekazania tej informacji. W niektórych teczkach stwierdzono brak protokołów z zebrań z rodzicami. d. dziennik pedagoga szkolnego – w okresie sprawozdawczym nie stwierdzono braków merytorycznych. . Z zapisów wynika, że pedagog współpracował z instytucjami wspierającymi szkołę. 170 e. dziennik biblioteki szkolnej - w okresie sprawozdawczym dziennik biblioteki szkolnej prowadzony był poprawnie merytorycznie. f. dzienniki nauczania indywidualnego – w okresie sprawozdawczym nauczanie indywidualne było realizowane w odniesieniu do 5 uczniów ZSP4. Na podstawie planowych kontroli ww. dokumentów w okresie sprawozdawczym stwierdzono, że były one prowadzone systematycznie i poprawnie merytorycznie. g. zeszyty zajęć zgodnie z art. 42 KN – w okresie sprawozdawczym w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. Ks. Jerzego Popiełuszki w Piotrkowie Trybunalskim pracowało 47 nauczycieli, w różnym wymiarze godzin (nauczyciele pełnozatrudnieni oraz niepełnozatrudnieni). Zadania realizowane w ramach art. 42, ust. 2 ustawy KN, zostały przydzielone nauczycielom przez dyrektora szkoły zgodnie z aktualnym prawem oświatowym ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb uczniów i szkoły. W zdecydowanej mierze w/w. wykorzystywane były na kółka zainteresowań, na zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, sporadycznie wycieczki tematyczne. Rekomendacje do pracy w roku szkolnym 2015/16 1. Dokumentować systematycznie całą pracę wychowawcy klasy w Teczce Wychowawcy. 2. Przestrzegać procedur szkolnych. 4.2. Wyniki z obserwacji zajęć W roku szkolnym 2014/15 przeprowadzono 10 hospitacji obowiązkowych zajęć edukacyjnych.. Wszystkie obserwacje były obserwacjami zapowiedzianymi - miały na celu wspieranie nauczyciela w konstruowaniu jednostki dydaktycznej lub w celu sformułowania oceny pracy (charakter kontrolno-oceniający). W przypadku tych obserwacji uwaga dyrektora/wicedyrektorów kierowana była na: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. Przedstawianie uczniom celów lekcji w „języku uczniów”. Podawanie na każdej lekcji tematów lekcji. Formułowanie w trakcie zajęć pytań kluczowych. Uzasadnianie ocen bieżących. Indywidualizacja nauczania w toku lekcji lub zajęć; Angażowanie do pracy wszystkich uczniów w czasie lekcji. Celowość zadawania prac domowych – dostosowanie do indywidualnych możliwości ucznia. Zachęcanie każdego ucznia do podejmowania różnorodnych aktywność (aktywizacja klasy). Ocenę uczniów za pracę na lekcji. (ocena, pochwała…) Systematyczne sprawdzanie realizowanych zadań aby zapobiec powstawaniu zaległościom i błędom. Przygotowanie uczniów do zajęć lekcyjnych. Prowadzenie zeszytów przez uczniów. Tempo wykonywania zadań na lekcji (zwrócić uwagę na słabszych uczniów). Punktualność uczniów i dyscyplinę uczniów podczas zajęć, a w szczególności podczas czynności organizacyjno-porządkowych. 171 Obserwacje potwierdzają, że nauczyciele poprawnie konstruują jednostkę dydaktyczną, zachowując właściwe proporcje czasu na poszczególne ogniwa lekcji. W przypadku 1 nauczyciela dyrektor miał trudności w wyłonieniu podziałów lekcji; nauczyciele prowadzili lekcje różnymi metodami: metody podawcze , metody problemowe, metody aktywizujące (praca w grupach, „ burza mózgu”); nauczyciele z reguły przedstawiali cele lekcji, 2 nauczycieli nie przedstawiło celów lekcji w „ języku ucznia”. Proces nauczania – uczenia się na obserwowanych zajęciach przebiegał płynnie. Przed przedstawieniem nowych treści nauczyciele określali stan uprzedniej wiedzy oraz systematycznie do niej nawiązywali. Nowy materiał był dzielony i przekazywany uczniom partiami; Treści nauczania były dostosowane pod względem ilościowym i jakościowym do możliwości intelektualnych i fizycznych uczniów. Nauczyciele wykorzystywali różnorodne pomoce dydaktyczne: rzutniki, modele, mapy, zestawy do ćwiczeń, które były bardzo pomocne do zrozumienia przerabianego materiału. Utrwalanie wiedzy na obserwowanych zajęciach odbywało się w sposób mechaniczny – od powtarzania do dosłownego jej odtwarzania. Zbyt rzadko nauczyciele na zakończenie zajęć stawiali pytania problemowe, na które, by udzielić odpowiedzi, uczeń powinien dokonać wiązania nabytej wiedzy w logiczny sposób. Na każdym etapie zajęć nauczyciele prowadzące zajęcia dbali o bezpieczeństwo. Na zajęciach realizowane były treści oraz umiejętności określone w podstawie programowej. Na zajęciach przestrzegane były zasady oceniania określone w PSO. Uczniowie oceniani byli na bieżąco w trakcie zajęć poprzez: pochwałę, podkreślenie dobrego wykonania zadania, adnotacją, oceną w dzienniku lekcyjnych. Tym samym zastosowano różne formy oceniania. Rekomendacje na rok szkolny 2015/2016 1. Zwracać większą uwagę na podsumowanie efektów kształcenia, wskazywać uczniom jakie cele były zamierzone na wstępie zajęć i czy udało się je zrealizować. 2. Zwracać szczególną uwagę na uczniów wykazujących słabe zaangażowanie na zajęciach, bardziej ich motywować. 3. Starać się stosować większą liczbę wizualnych środków dydaktycznych, zwłaszcza powszechniej wykorzystywać nowoczesne techniki informacyjno-komputerowe, z użyciem dydaktycznych programów multimedialnych. 4. Częściej kierować do przekazywanych treści. uczniów pytania kluczowe o poziom rozumienia 5. Na każdej jednostce lekcyjnej wskazywać cele lekcji w celu wzbudzenia zainteresowania ucznia, ukazaniu jej praktycznego zastosowania zarówno na lekcjach z innych przedmiotów, jak i w codzienny, życiu. 6. Częściej sięgać do aktywnych metod nauczania, różnicować metodykę kształcenia. Aktywizacja ucznia w znacznym stopniu przyczynia się do rozwijania logicznego myślenia, kształtowania sprawności manualnej i wyobraźni. Nauczyciel wybierając metodę powinien brać pod uwagę, że uczniowie uczą się w sposób konkretno- 172 obrazowy. 4.3. Wyniki i wnioski z kontroli przestrzegania zasad oceniania i klasyfikowania Przedmiotowe Systemy Oceniania z nauczanych przedmiotów są skorelowane z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania. Dotyczy to w szczególności: skali ocen, form sprawdzania wiadomości i umiejętności uczniów, systematyczności oceniania, zasad przeprowadzania pisemnych prac uczniowskich, częstotliwości oceniania, zasad uzyskiwania wyższej oceny, terminów poprawiania oceny niedostatecznej. Większość nauczycieli w miesiącu wrześniu 2014 r. zapoznało uczniów i rodziców ze szczegółowymi zasadami oceniania z poszczególnych zajęć edukacyjnych, co potwierdzają wpisy w dziennikach lekcyjnych oraz teczkach wychowawcy. Należy uznać, że informacje o wymaganiach edukacyjnych dotarły do rodziców. Kontroli poddano 4 nauczycieli z „ Terminowego informowania rodziców/prawnych opiekunów o: 1) wymaganiach edukacyjnych, 2) przewidywanych ocenach, 3) kryteriach oceny zachowania”. Na podstawie przeglądu dzienników lekcyjnych, teczek wychowawcy, oraz rozmów z nauczycielami ustalono, że w dwóch przypadkach nie było potwierdzenia o zapoznaniu uczniów z WSO i kryteriami oceniania zachowania. W jednym przypadku została naruszona procedura przestrzegania oceniania tzn. do teczki wychowawcy nie załączono samooceny uczniów, a także karty oceny wychowawcy. Na podstawie w/w kontroli stwierdzono, że nauczyciele prawidłowo dostosowują formy i metody pracy do indywidualnych możliwości uczniów oraz dostosowanie wymagań opracowano dla wszystkich uczniów z opiniami Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. W/w kontrole wykazały, że wychowawcy terminowo informują rodziców o przewidywanych ocenach, a w szczególności o ocenach niedostatecznych/ nieklasyfikowaniach. Nauczyciele przestrzegają zasady związanej z zapowiadaniem sprawdzianów, testów i prac klasowych, co wynika z wpisów zamieszczanych w dziennikach lekcyjnych. W/W formy są poprzedzane lekcjami powtórzeniowymi. Nauczyciele z reguły przestrzegają systematyczność oceniania uczniów tzn. w miesiącu październiku/listopadzie wpisano po 2-3 oceny do dziennika lekcyjnego. W przypadku nauczycieli wf-u i przedmiotów zawodowych fryzjerskich w w/w miesiącach nie było wystarczającej liczby ocen. Zalecenia i rekomendacje na rok szkolny 2015/16 1. Wprowadzić zasady oceniania kształtującego. 2. Opracować zasady, formy i sposoby uzasadniania ocen, komunikowania ich uczniom i rodzicom. 173 4.4. Bezpieczeństwo uczniów szkole. W roku szkolnym 2014/15 przeprowadzono w dniu 10 września 2014r. ewakuację próbną. Alarm został przeprowadzony w czasie, gdy obiekt normalnie funkcjonuje, a na jego terenie przebywała pełna, wynikająca z codziennej eksploatacji liczba ludzi. W trakcie przeprowadzonej ewakuacji nauczyciele i pracownicy szkoły wykazali się znajomością zagadnień ujętych w Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego dokonując ewakuacji uczniów w sposób prawidłowy. W użytkowanych pomieszczeniach wyłączono urządzenia elektryczne, a nauczyciele wyprowadzali uczniów w sposób zorganizowany. Osoby odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa w czasie ewakuacji zadziałały w sposób sprawny, zapewniając przebieg zorganizowanych ćwiczeń zgodnie z procedurami. Uczniowie, pracownicy i uczniowie znali drogi ewakuacyjne oraz sygnały alarmowe. Ocena komendanta Straży Pożarnej, jako obserwatora, była wysoka. Nauczyciele zapoznali uczniów wszystkich klas z regulaminami bezpieczeństwa. W każdej pracowni w widocznym miejscu umieszczone są regulaminy. W roku szkolnym 2014/2015 przeprowadzono monitoring dyżurów nauczycieli podczas przerw Są nauczyciele, którzy sumiennie i punktualnie odbywają dyżury na przerwach międzylekcyjnych. Jednakże są osoby, które notorycznie zaniedbują ten obowiązek. Zaniedbanie to dotyczy: - niepunktualności na dyżurach lub wczesnego opuszczenia miejsca dyżurowania, - biernego dyżurowania (stania w jednym miejscu i ignorowanie opuszczania szkoły przez uczniów przez niedozwolone wyjścia), - rozmowy przez telefon lub z kolegą/koleżanką, - czytania książek podczas dyżuru, - brak nauczyciela dyżurującego. Zaniedbywanie obowiązku dyżurowania skutkuje w dewastacji mienia szkolnego. Przeprowadzono monitoring punktualności rozpoczynania i kończenia zajęć lekcyjnych. Stwierdzam, że niektórzy pracownicy permanentnie zapominają o tym obowiązku. Stwierdzono przypadki rozpoczynania zajęć lekcyjnych nawet 15-20 minut po dzwonku i kończenia zajęć 10-15 minut przed dzwonkiem. Przeprowadzono monitoring przestrzegania bezpieczeństwa uczniów podczas zajęć lekcyjnych, po którym stwierdzam, że nauczyciele w większości dbają o bezpieczeństwo młodzieży. Jednakże naruszono przepisy bezpieczeństwa uczniów w przypadku: nauczycieli przedmiotów gastronomicznych (stwierdzono wyjścia uczniów podczas zajęć lekcyjnych lub w trakcie przerw międzylekcyjnych w celu zakupu produktów na zajęcia praktyczne) oraz nauczycieli wf-u (uczniowie zwolnieni z ćwiczeń w danym dniu zamiast siedzieć na hali gimnastycznej, przebywali na korytarzach szkolnych) Rekomendacje na rok szkolny 2015/2016 1. Przestrzegać zakresu obowiązków pracownika pedagogicznego. KN oraz Kodeksu Pracy. 174 wynikających z nadzoru 5. Monitoring procesów zachodzących w szkole 5.1. Ocena organizacji i efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej w roku szkolnym 2014/15 na podstawie wyników monitorowania, kontroli i ewaluacji Dokumentowanie przebiegu pomocy psychologiczno-pedagogicznej przebiega zgodnie z procedurą organizowania pomocy p-p w szkole. Główną rolę w realizacji organizacji pomocy uczniom przypisano wychowawcom klas. Pracę wychowawców koordynuje pedagog pani Danuta Najmrocka, której obowiązkiem jest gromadzenie w swoim gabinecie całej dokumentacji (zgoda rodzica na udział ucznia w zajęciach, karty IPET) poszczególnych uczniów objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną. W ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej zobowiązano nauczycieli do indywidualizacji działań pedagogicznych, zarówno na obowiązkowych jak i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, Zwiększono kompetencje szkoły w zakresie decydowania o dostosowaniu warunków przeprowadzania sprawdzianów / egzaminów zewnętrznych do indywidualnych potrzeb i możliwości psychofizycznych ucznia, Wprowadzono zmiany dotyczące możliwości przystąpienia do sprawdzianu/egzaminu w warunkach dostosowanych do indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia. O sposobie dostosowania tych warunków decyduje rada pedagogiczna szkoły, czyli osoby, które najbardziej znają potrzeby i możliwości ucznia. W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. Ks. Jerzego Popiełuszki w Piotrkowie Trybunalskim Rada Pedagogiczna wnioskowała o dostosowanie warunków egzaminu dla 1 uczennicy z orzeczeniem (kl. IIITG – Weronika Czekała). W roku szkolnym 2014/15 pomocą psychologiczno-pedagogiczną zorganizowanych objętych było 25% tj. 43 uczniów: L.p Rodzaj/ forma pomocy 1. 2. w formach liczba uczniów technikum liczba uczniów ZSZ Liczba uczniów ogółem Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z j. polskiego 8 14 22 Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze z matematyki 2 4 6 175 3. zajęcia dydaktycznowyrównawcze z przedmiotów zawodowych .- 1 1 4. konsultacje z nauczycielem języka angielskiego 1 5. konsultacje z nauczycielem języka niemieckiego 1 - 1 6. konsultacje z nauczycielem matematyki 2 3 5 7. porady i konsultacje z nauczycielami 1 1 2 8. porady i konsultacje z pedagogiem szkolnym dla ucznia - 3 3 9. porady i konsultacje z nauczycielem języka polskiego - 2 2 Razem 15 28 43 - 1 Wnioski: 1. W kolejnym roku szkolnym należy więcej uwagi poświęcić na diagnozowanie talentów i zdolności uczniów i odpowiednio przeznaczać więcej czasu na rozwijanie zainteresowań. 2. Liczba godzin z budżetu jest niewystarczająca dla zaspakajania wszystkich potrzeb uczniów wymagających pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 3. Każdy uczeń ma dostęp do zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Rekomendacje w zakresie organizacji i świadczenia pomocy psychologicznopedagogicznej w roku szkolnym 2015/16 1. W kolejnym roku szkolnym należy więcej uwagi poświęcić na diagnozowanie talentów i zdolności uczniów i odpowiednio przeznaczać więcej czasu na rozwijanie zainteresowań. 176 2. Zobowiązuję nauczycieli do opracowania w terminie do 15 września 2015 roku załącznika wymagania edukacyjne zawierającego indywidualne programy nauczanej edukacji. 3. W pierwszym tygodniu września wychowawcy klas I są obowiązani przeprowadzić diagnozy stylów uczenia się wychowanków. 4. Indywidualizację nauczania traktować jako jedną z zasad nauczania. 5.2. Ocena realizacji godzin wynikających z planów nauczania w roku szkolnym 2014/15 Monitorowanie liczby zrealizowanych godzin zajęć dydaktycznych prowadzone jest w dziennikach klasowych w tabelach przeznaczonych do comiesięcznego rejestrowania liczby odbytych zajęć z poszczególnych przedmiotów. Zestawień dokonuje się narastająco. Wnioski: Wskazane wyżej zestawienia potwierdzają, że liczba godzin zajęć dydaktycznych jest równa lub przewyższa liczbę godzin z poszczególnych edukacji określoną w ramowych planach nauczania dla szkoły. 5.3. Ocena realizacji podstawy programowej Szkolny zestaw programów nauczania dopuszczonych do użytku w roku szkolnym 2014/2015 został przyjęty uchwałą nr 3/2014/2015 rady pedagogicznej z dnia 29 sierpnia 2014 roku zgodnie z procedurami obowiązującymi w szkole; –wszyscy nauczyciele korzystają z programów innych autorów, które dostosowują do potrzeb uczniów, możliwości wynikających z warunków pracy w szkole oraz swoich predyspozycji; –nauczyciele realizują treści podstawy programowej –każdy nauczyciel złożył pisemne oświadczenie z realizacji w I półroczu oraz na koniec roku szkolnego –sprawozdania znajdują się w dokumentacji szkoły; –Podczas obserwacji lekcji nauczyciele wykazali, że realizowane treści są zgodne z podstawą programową; W okresie sprawozdawczym przeprowadzono 3 kontrole planowe (wszyscy nauczyciele) oraz 1 doraźną z zakresu realizacji podstawy programowej z przedmiotów zawodowych fryzjerskich na zakończenie etapu edukacyjnego a tym samym przygotowanie uczniów do egzaminu zewnętrznego. Na podstawie kontroli podstawy programowej i zapisów zawartych w dziennikach lekcyjnych można stwierdzić, że nauczyciel zna treści podstawy programowej i plan nauczania jest modyfikowany na bieżąco. Podstawa programowa na koniec cyklu edukacyjnego została zrealizowana. 177 Rekomendacje do pracy w roku szkolnym 2015/16 1. Każdy nauczyciel jest zobowiązany prowadzić ewaluację planu nauczania (pośrednio programu nauczania) w trakcie jego realizacji ( ewentualnie wprowadzać zmiany, np. zwiększyć liczby godzin, zrezygnować z treści wykraczających poza podstawę. 2. Opracowując plany nauczania w poszczególnych klasach, w oparciu o dopuszczony program nauczania, nauczyciel jest zobowiązany do: dobierania treści kształcenia w korelacji z innymi przedmiotami, uwzględnienia opinii i orzeczeń PPP, uwzględnienia wyposażenia szkoły, pracowni, 178