FULL TEXT - Medycyna Sportowa

112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 1
Medycyna Sportowa / Polish J Sport Med
© MEDSPORTPRESS, 2014; 1(4); Vol. 30, 13-18
DOI: 10.5604/1232406X.1100045
ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
Zaangażowanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piśmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
Michał Niedzielski1(A,D,F), Jacek Soboń2(A,C), Krzysztof Demko3(B),
Zbigniew Borysiuk2(C,E), Grzegorz Biliński4(B)
1
Horseheads Comprehensive Physical Therapy, PC, USA
Politechnika Opolska, Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii, Instytut Fizjoterapii, Opole, Polska
3
Gabinet Medycyny Biologicznej Natural-Med, Kielce, Polska
4
Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu, Katedra Fizjoterapii, Opole, Polska
2
Opole University of Technology, Faculty of Physiotherapy, Opole, Poland
3
Biological Medicine Office Natural-Med, Kielce, Poland
4
Public Higher Medical Professional School in Opole, Department of Physiotherapy, Opole, Poland
2
PRÓBA OCENY ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY
ZAKRESEM RUCHOMOŚCI A FAZĄ
ODDYCHANIA
AN ATTEMPT TO ASSESS THE DEPENDENCE BETWEEN
MOBILITY RANGE AND THE RESPIRATORY PHASE
Słowa kluczowe: staw ramienny, zakres ruchu, układ oddechowy
Key words: glenohumeral joint, range of motion, respiratory system
Streszczenie
Wstęp. Celem eksperymentu jest próba oceny ewentualnych różnic w zakresie ruchomości w stawie ramiennym w zależności od fazy oddychania. W proces oddychania zaangażowane są mięśnie, które równocześnie biorą udział w ruchach stawów obwodowych. Wykazanie związku zakresu ruchu w stawie ramiennym z fazą oddychania może zasadniczo wpływać na skuteczność zabiegów fizjoterapeutycznych lub osiągnięcia zawodników sportowych.
Materiał i metody. Osoby objęte eksperymentem zostały poddane badaniom, które
polegały na ocenie zakresu ruchu rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym w kończynie
górnej prawej i lewej. Dla każdej z osób badanie przeprowadzono trzykrotnie w następujacej kolejności: pomiar w czasie spoczynku, pomiar na szczycie maksymalnego wdechu,
pomiar na bezdechu (po wykonaniu maksymalnego wydechu przez badaną osobę).
Wyniki. Przeprowadzona analiza wykazała istotne statystycznie różnice pomiędzy pomiarami dokonanymi w trakcie spoczynku i na szczycie maksymalnego wdechu. Wyniki
zarejestrowane w badaniu na szczycie maksymalnego wdechu osiągnęły większą wartość, niż odnotowane w trakcie pomiaru w spoczynku, zarówno w pomiarach dokonanych
na kończynie górnej prawej, jak i lewej.
Wnioski. Na podstawie otrzymanych wyników można przypuszczać, że istnieje zależność pomiędzy zakresem ruchu rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym a fazą cyklu oddechowego.
Summary
Word count:
Tables:
Figures:
References:
3386
2
1
19
Background. The aim of the experiment is an attempt to assess possible differences
in the range of movements in the glenohumeral joint depending on the respiratory phase.
The respiratory process involves the activity of the muscles which at the same time participate in movements of the peripheral joints. Showing the relationship between the range
of movement and the respiratory phase can significantly affect the effectiveness of physiotherapeutic procedures or results in sport.
Material and methods. The participants were subjected to the examination involving
assessment of the range of internal rotation in the glenohumeral joint of the right and left
upper limb. For each subject, the examination was carried out thrice in the following sequence: measurement at rest, measurement during peak inspiration and measurement after
peak expiration.
Results. The analysis showed statistically significant differences between the results
of the measurements performed at rest and during peak inspiration.The values recorded
during peak inspiration were higher than those noted during the measurement at rest, both
of the right and the left upper limb.
Conclusions. The obtained results suggest dependence between the range of movement of internal rotation in the humeral joint and the respiratory cycle phase.
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Michał Niedzielski
2758 Westinghouse Rd, Horseheads, NY 14845, USA
e-mail: [email protected]
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
22.10.2013 r.
13.02.2014 r.
13
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 2
Niedzielski M. i wsp. Diagnostyka stawu ramiennego
Wstęp
Background
Ocena zakresu ruchu jest jednym z podstawowych badań przedmiotowych. Uzyskany wynik wpływa na planowanie i ocenę skuteczności ćwiczeń
w trakcie treningu w przypadku np. elongacji przykurczonych mięśni czy oceny skuteczności zabiegów
fizjoterapeutycznych np. po endoplastyce stawu.
W metodyce pomiaru zakresu ruchu dokładnie
opisane są pozycje wyjściowe do badania, miejsce
przyłożenia osi goniometru czy płaszczyzna ruchu.
Określone są normy zarówno dla ruchów biernych,
jak i czynnych [1]. Dotychczas nie zwracano uwagi
na fakt, iż wynik pomiaru zakresu ruchu może być zależny od tego, w której fazie cyklu oddechowego dokonujemy pomiaru. W proces oddychania zaangażowane są mięśnie, które biorą także udział w ruchach
stawów obwodowych i stabilizacji kręgosłupa [2,3].
Fakt ten może wpływać na zmianę zakresu ruchu
w poszczególnych stawach w zależności od fazy oddychania. Wykazanie zależności pomiędzy fazą oddychania a zakresem ruchu może mieć znaczenie
zarówno w parcy trenera, jak i fizjoterapeuty.
Celem eksperymentu jest próba oceny ewentualnych różnic w zakresie ruchomości w stawie ramiennym w zależności od fazy oddychania. Wykazanie
związku zakresu ruchów w stawie ramiennym z fazą
oddychania będzie miało znaczenie w sporcie np.
w dyscyplinach wytrzymałościowych, gdzie wraz ze
wzrostem zmęczenia może dochodzić do spłycania
oddechu, co w konsekwencji może prowadzić do
ograniczania rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym.
Natomiast każde ograniczenie musi sprowokować organizm do kompensacji zaburzonej funkcji, zwiększając w ten sposób ryzyko wystąpienia kontuzji.
Assessment of the range of movement is one of
the basic medical examinations. The obtained result
affects the planning and assessment of the effectiveness of exercises during training, e.g. in case of
muscle elongation after contracture and assessment
of the effectiveness of physiotherapeutic procedures,
e.g. after joint endoplasty.
Methodology of measuring the range of movement involves description of baseline positions for
examination, the body area where the goniometer
axis is placed and the plane of motion. Norms are
defined, both for passive and active movements [1].
So far, no attention has been paid to the fact that the
result of the measurement of the range of movement
can depend on the “respiratory cycle” phase, in which
the measurement is taken. Muscles are involved in
the process of respiration, participating in movements of the peripheral joints and spinal stabilization
[2,3]. This may result in changes in the range of movement of individual joints, depending on the respiratory phase. The proven dependence between the
respiratory phase and the range of movement can be
important, both for a trainer and a physiotherapist.
The aim of the experiment was an attempt to
assess possible differences in mobility range of the
glenohumeral joint, depending on the respiratory
phase. Showing the relationship between the range
of movement in the humeral joint and the respiratory
phase is important in sports, e.g. the endurance disciplines which can result in shallow breathing, leading in consequence to limitation of internal rotation in
the glenohumeral joint. Each limitation, in turn, provokes the body to compensate the impaired function,
increasing the risk of contusion.
Materiał i metody
Material and methods
Badaniami objęto 34 piłkarki ręczne i 9 piłkarzy
ręcznych. Wiek badanych zawierał się w przedziale
17-19 lat. W przeprowadzonym eksperymencie uczestniczyły tylko osoby praworęczne, co jednak nie było założeniem metodologicznym badań.
Osoby objęte eksperymentem zostały poddane
badaniom, które polegały na ocenie biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym.
Pomiarów dokonywano za pomocą goniometra. Osoba badana przyjmowała pozycję leżenia tyłem z wyprostowanymi kończynami dolnymi. W trakcie dokonywania pomiaru zakresu ruchu kończyna górna była odwiedziona do kąta prostego w stawie ramiennym i zgięta do kąta prostego w stawie łokciowym.
W pozycji 0°, od której rozpoczynano pomiar, przedramię badanej kończyny ustawione było wertykalnie. Pomiaru zakresu ruchu dokonywano w kończynie górnej
prawej i lewej. Dla każdej z osób badanie przeprowadzono trzykrotnie dla kończyn górnej prawej i lewej.
Pomiary przebiegały w następujacej kolejności:
– pomiar w czasie spoczynku,
– pomiar na szczycie maksymalnego wdechu,
– pomiar na bezdechu (po wykonaniu maksymalnego wydechu przez badaną osobę).
Rezultaty przeprowadzonych badań poddano
analizie statystycznej z wykorzystaniem programu
STATISTICA wersja 10.0 firmy StatSoft. W celu określenia ewentualnych różnic w zakresie ruchomości
The sample comprised 34 female and 9 male
handball players. The subjects’ age ranged from 17
to 19 years. Only right-handed individuals participated in the experiment, which was not, however, the
methodological concept of the study.
The participants were subjected to examinations
involving assessment of passive range of internal
rotation movement in the glenohumeral joint. The
measurements were taken using a goniometer. The
subject assumed a supine position with straightened
lower extremities. During the measurement, the upper limb was abducted to the straight angle in the
humeral joint and flexed to the straight angle in the
elbow joint. The measurement was started in 0° position with the forearm of the examined limb in vertical extension. The measurement of the range of
movement was taken in the right and the left lower
limb. For each subject the measurement was taken
thrice for the right and the left upper limb.
The sequence of the measurements was as
follows:
• measurement at rest,
• measurement at peak inspiration,
• measurement after peak expiration.
The results of the study were statistically analysed using StatSoft STATISTICA 10.0 program. In order to determine possible differences in the range of
movement in the glenohumeral joint, depending on
14
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 3
Niedzielski M. et al. Diagnostics of the glenohumeral joint
w stawie ramiennym w zależności od fazy oddychania, przeprowadzona została analiza wariancji dla
pomiarów powtarzanych. Przyjęto p=0,05 jako graniczny poziom istotności dla wszystkich zastosowanych testów.
the respiratory phase, variance analysis for repeated
measurements was carried out. The borderline significance level was accepted at p=0.05.
Wyniki
Results
W Tabelach 1 i 2 przedstawiono wyniki badań
biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrznej stawu
ramiennego zarejestrowane w kończynie górnej prawej i lewej wśród kobiet i mężczyzn w trakcie pomiarów dokonywanych w czasie spoczynku, na szczycie
maksymalnego wdechu i na bezdechu (po wykonaniu maksymalnego wydechu przez badaną osobę).
Przeprowadzona analiza wariancji wykazała istotne statystycznie różnice pomiędzy pomiarami dokonanymi w trakcie spoczynku i na szczycie maksymalnego wdechu (p=0,01). Wyniki zarejestrowane w badaniu na szczycie maksymalnego wdechu osiągnęły
większą wartość, niż odnotowane w trakcie pomiaru
w spoczynku (Ryc. 1).
Tables 1 and 2 present the results of the measurements of the range of passive internal rotation
movement in the glenohumeral joint of the right and
left upper limbs, at rest, during peak inspiration and
after peak expiration.
The variance analysis showed statistically significant differences between the results of the measurements taken at rest and during peak inspiration
(p=0.01).
The results obtained from the measurement at
peak inspiration reached higher values than those
recorded at rest (Figure. 1).
Tab. 1. Wyniki badań biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrznej stawu ramiennego zarejestrowane w kończynie górnej prawej i lewej wśród kobiet w trakcie pomiarów dokonywanych w czasie spoczynku, na szczycie maksymalnego
wdechu i na bezdechu (po wykonaniu maksymalnego wydechu przez badaną osobę) (n=34)
Tab. 1. Results of the measurement of the range of passive internal rotation movement of the humeral joint in the right
and left upper limb, at rest, during peak inspiration and after peak expiration (n=34)
Ryc. 1. Wartości zarejestrowane w badaniu w trakcie pomiaru w spoczynku (S), na szczycie maksymalnego wdechu
(WD) i wydechu (WY) wśród piłkarek i piłkarzy ręcznych (n=43)
Fig. 1. Values recorded during the measurements at rest (S), at peak inspiration (WD) and peak expiration (WY) in male
and female handball players
15
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 4
Niedzielski M. i wsp. Diagnostyka stawu ramiennego
Tab. 2. Wyniki badań biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrznej stawu ramiennego zarejestrowane w kończynie
górnej prawej i lewej wśród mężczyzn w trakcie pomiarów dokonywanych w czasie spoczynku, na szczycie maksymalnego wdechu i na bezdechu (po wykonaniu maksymalnego wydechu przez badaną osobę) (n=9)
Tab. 2. Results of the measurement of the range of passive internal rotation movement in the right and the left upper
limb, at rest, during peak inspiration and after peak expiration (n=9)
Dyskusja
Discussion
Ellenbacker i wsp. [4] oceniali rozbieżności w pomiarach zakresu rotacji wewnętrznej i zewnętrznej
stawu ramiennego. W swoich badaniach wykazali
różnice rejestrowanych wyników wynikające z dodatkowej stabilizacji łopatki w porównaniu z grupą bez
żadnej stabilizacji. W dostępnej literaturze można
znaleźć doniesienia na temat rozbieżności w pomiarach zakresu rotacji w stawie ramiennym pomiędzy
kończyną górną dominującą a niedominującą [5]. Inni autorzy zwracają uwagę na fakt, iż mimo podobnych wartości w pomiarach całkowitego zakresu ruchu rotacji w obu stawach ramiennych, różnice dotyczące zakresu rotacji wewnętrznej i zewnętrznej
znacznie różnią się pomiędzy kończyną górną prawą
i lewą [6]. Wynik pomiaru całkowitego zakresu ruchu
może być także zależny od wieku badanej osoby [7].
Dotychczasowe badania pomiaru zakresu ruchomości rotacji kości ramiennej uwzględniały także wpływ
pozycji klatki piersiowej, ustawienia odcinka piersiowego kręgosłupa czy pozycję łopatki, a także jej kinematykę [8-10]. Poszukiwano również różnic w pomiarach rotacji między zawodnikami a osobami nietrenującymi [11,12].
Brak jednak badań uwzględniających ewentualny
wpływ fazy oddychania na wynik pomiaru zakresu ruchomości w stawie ramiennym.
W przeprowadzonym eksperymencie analiza wyników zarejestrowanych w badaniu biernego zakresu
ruchu rotacji wewnętrznej stawu ramiennego wykazała istotne różnice w pomiarach ze względu na fazę
oddychania.
Asymetryczna budowa ciała ludzkiego, która zauważalna jest już około 6 tygodnia życia [13], determinuje w konsekwencji typowy wzorzec posturalnej
asymetrii [14-17]. Strukturalno-nawykowa orientacja
tułowia (mostka i kręgosłupa) do strony prawej, na
osi skośnej od lewego barku do prawego uda (serce
– żołądek – wątroba) powoduje ustawienie żeber po
prawej przedniej stronie w rotacji wewnętrznej, zaś po
lewej przedniej w rotacji zewnętrznej [18]. Aby zbalansować rotacyjne ustawienie żeber do strony lewej, żebra 1-sze i 2-gie po stronie prawej unoszą się ku górze
do rotacji zewnętrznej [19]. Powyższa pozycja tułowia i żeber wywołuje uniesienie panewki prawej łopatki do góry wokół osi strzałkowej, jak i ustawienie
łopatki w rotacji wewnętrznej wokół osi pionowej.
Podczas badania zakresu ruchu rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym – ramię odwiedzione do kąta 90° – pozycja stawu ramiennego może wywołać
Ellenbacker et al. [4] assessed the discrepancies
in the measurements of internal and external rotation
in the humeral joint. In their study, they showed
differences in the recorded results which were due to
additional stabilizing of the scapula, compared with
the results obtained from the group which did not use
any stabilization. In the available literature there are
reports on the discrepancies in the results of the
measurements of rotation range in the glenohumeral
joint, between the dominant and the non-dominant
limb [5]. Other authors emphasize the fact that, despite similar values obtained from the measurements
of the total rotation movement range in both humeral
joints, the differences in internal and external rotation
range between the right and the left upper limb are
significant [6]. The result of the measurement of the
total range of movement may also depend on the
subject’s age [7]. The performed to date measurements of the range of rotation movement in the glenohumeral humeral joint, also considered the effect alignment of the thorax, thoracic spine or the scapula as
well as kinematics of the humerus [8-10]. Besides,
differences were sought in the results of rotation range
measurements between competitive athletes and nontraining individuals [11,12]. However, no study has
dealt with a possible effect of respiratory phase on the
result of measurement of the mobility range in the
glenohumeral joint.
In the reported experiment, analysis of the results
obtained from the measurements of passive internal
rotation range showed significant differences, depending on the respiratory phase.
The asymmetric build of the human body, which
can be noticed as early as around the sixth week of
life [13], determines in consequence a typical pattern
of postural asymmetry [14-17]. Structural and habitual orientation of the trunk (the sternum and the
spine) to the right side on the oblique axis from the
left shoulder to the right thigh (heart-stomach-liver)
results in the alignment of ribs on the right front side
in internal rotation and on the left front side in external rotation [18]. In order to balance the rotational
alignment of the ribs from the left side, the first and
second ribs on the right side are lifted in external rotation [19]. This position of the trunk and ribs results
in lifting of the right scapular acetabulum around the
sagittal axis and in scapular alignment in internal rotation around the vertical axis.
16
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 5
Niedzielski M. et al. Diagnostics of the glenohumeral joint
„zaryglowanie” się powierzchni stawowych w górno
– tylnej części stawu. Po stronie lewej, orientacja tułowia i żeber ogranicza bardziej odwiedzenie horyzontalne niż rotację wewnętrzną. Panewka lewej łopatki jest w odwrotnej pozycji niż po stronie prawej,
a prawe zorientowanie mostka zwiększa napięcie lewego m. piersiowego większego i ogranicza odwiedzenie horyzontalne lewej głowy kości ramiennej na
panewce.
W przeprowadzonym eksperymencie wyniki zarejestrowane w badaniu na szczycie maksymalnego
wdechu osiągnęły większą wartość, niż odnotowane
w trakcie pomiaru w spoczynku. W wyniku maksymalnego wdechu, uniesienie żeber i zwiększona ich wypukłość stabilizuje wklęsłą łopatkę, dopasowując ją lepiej do tylnego śródpiersia. Zmiana ułożenia panewki wywołuje zmniejszenie „zaryglowania” stawu ramiennego prawego, zwiększając jego bierny ruch rotacji wewnętrznej.
Dokładne omówienie zagadnienia zakresu ruchu
w stawie ramiennym, z wyszczególnieniem rotacji
wewnętrznej w związku z fazami oddychania, wymaga dalszych badań klinicznych, których dotychczasowa literatura nie objęła.
During the measurement of internal rotation range in the glenohumeral joint with the arm in abduction
to 90°, the position of the glenohumeral joint may
result in “locking” of the articular surfaces in the posterosuperior portion of the joint. At the left side, orientation of the trunk and ribs limits rather the horizontal
abduction than internal rotation. The acetabulum of
the left scapula is inversely aligned compared with
the right side and the right-sided orientation of the
sternum increases the tension of the left pectoralis
major muscle and limits horizontal abduction of the
left humeral head on the acetabulum.
In the reported experiment, the values obtained of
the measurement at peak inspiration were higher
than those noted during the measurement at rest. At
peak expiration, lifting and the increased convexity of
the ribs stabilize the concave scapula, resulting in its
better adjustment to posterior mediastinum. The change in the acetabular alignment causes reduction of
“locking” of the right glenohumeral joint, increasing its
passive internal rotation movement.
A detailed description of the movements in the
glenohumeral joint, especially internal rotation depending on respiratory phases, requires further clinical studies which have not been reported so far in
the literature on this topic.
Wnioski
Conclusions
1. Pomiar biernego zakresu ruchu rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym dokonywany na szycie
maksymalnego wdechu wpływa na zwiększenie
osiąganych wartości w stosunku do pomiaru wykonywanego w spoczynku.
2. Na podstawie otrzymanych wyników można przypuszczać, że istnieje zależność pomiędzy biernym zakresem ruchu rotacji wewnętrznej w stawie ramiennym a fazą cyklu oddechowego.
1. Measurement of the passive range of internal
rotation in the glenohumeral joint, performed at
peak inspiration, results in the increase i the obtained values as compared with the results of the
measurements performed at rest.
2, Based on the obtained results, we can conclude
that there is a dependence between passive range of internal rotation in the glenohueral joint and
respiratory cycle phase.
Piśmiennictwo / References
1. Kokosz M, Łoza T, Saulicz E, Zembaty A (red.). Kinezyterapia [in Polish]. Kinesitherapy. Kraków: Kasper; 2002.
2. Muscolino J.E.: The muscular system manual. The skeletal muscles of the human body. JEM Publications 2002.
3. Vostatek P, Novák D, Rychnovský T, Rychnovská S. Diaphragm postural function analysis using magnetic
resonance imaging. PLoS One. 2013; 8(3):e56724.
4. Ellenbecker TS, Roetert EP, Piorkowski PA. Shoulder internal and external rotation range of motion of elite junior
tennis players: a comparison of two protocols. J Orthop Sports Phys Ther 1993; 17(1):65.
5. Morais NV, Pascoal AG. Scapular positioning assessment: Is side-to-side comparison clinically acceptable? Man
Ther 2013; 18(1): 46-53.
6. Ellenbecker TS. Ocena stawu panewkowo-ramiennego, barkowo-obojczykowego i łopatkowo-żebrowego u sportowców wykonujących rzuty ponad głową. In: Donatelli R. (ed.) Rehabilitacja w sporcie. Wrocław: Urban&Partner;
2011: 183-199.
7. Roetert EP, Ellenbecker TS, Brown SW. Shoulder internal and external rotation range of motion in nationally
ranked junior tennis players: a longitudinal analysis. J Strenght Cond Res. 2000; 14(2):140-143.
8. Kebaetse M, McClure P, Pratt NA. Thoracic position effect on shoulder range of motion, strength, and threedimensional scapular kinematics. Arch Phys Med Rehabil. 1999; 80(8):945-50.
9. Nagai K, Tateuchi H, Takashima S, Miyasaka J, Hasegawa S, Arai R, Tsuboyama T, Ichihashi N. Effects of trunk
rotation on scapular kinematics and muscle activity during humeral elevation. J Electromyogr Kinesiol. 2013; 23(3):
679-87.
10. Savadatti Ri. Effect of Forward Shoulder Posture on Forced Vital Capacity-A Co-relational Study. Indian Journal of
Physiotherapy and Occupational Therapy. 2011; 5(2):119.
11. Nodehi-Moghadam A, Nasrin N, Kharazmi A, Eskandari Z. A Comparative Study on Shoulder Rotational Strength,
Range of Motion and Proprioception between the Throwing Athletes and Non-athletic Persons. Asian J Sports
Med. 2013; 4(1):34-40.
12. Dehnav H, Daneshmandi H, Glosalari M, Shahrokh H. A comparison of internal/external rotation strength and
range of motion in the shoulder joint between zurkhaneh athletes and non-athletes. American Journal of Sports
Science. 2013; 1(3): 39-43.
17
112 niedzielski1:Layout 1 2014-04-27 20:16 Strona 6
Niedzielski M. i wsp. Diagnostyka stawu ramiennego
13. Babu D, Roy S. Left-right asymmetry: cilia stir up new surprises in the node. Open Biol. 2013; 3(5):130052.
14. Boyle KL. Managing a female patient with left low back pain and sacroiliac joint pain with therapeutic exercise:
a case report. Physiother Can. 2011; 63(2):154-63.
15. Boyle KL. Conservative Management for Patients with Sacroiliac Joint Dysfunction. In: Norasteh AA. (ed.) Low
back Pain. 2012, available online at: http://www.intechopen.com/books/low-back-pain/conservative-managementfor-patients-with-sacroiliac-joint-dysfunction
16. Boyle KL. Clinical application of the right side lying respiratory left adductor pull back exercise. Int J Sports Phys
Ther. 2013; 8(3):349-58.
17. Tenney HR, Boyle KL, Debord A. Influence of Hamstring and Abdominal Muscle Activation on a Positive Ober’s
Test in People with Lumbopelvic Pain. Physiother Can. 2013; 65(1):4-11.
18. Thomsen L. The Relationship between Postural Asymmetry and Cycling Injuries Part II – Breathing. Available online
at: URL:http://www.posturalrestoration.com/resources/dyn/files/1061724zef2e65f6/_fn/The_Relationship_Between_
Postural_Asymmetry_and_Cycling_Injuries_-_Part_Two.pdf
19. Boyle KL, Olinick J, Lewis C. The value of blowing up a balloon. N Am J Sports Phys Ther. 2010; 5(3):179-88.
18