GRAMATYKA

GRAMATYKA
ALFABET
ena
A
a
a
B
b
be
C
c
ce
D d
de
E
e
e
F
f
efa
G g
ge
H h
hac
I
i
i
J
j
jota
K
k
ca
L
l
ela
M m
ema
N n
ena
O o
o
P
pe
p
Q q
cu
R
r
erra
S
s
essa
T
t
te
U u
u
V v
ve baixa
W w
ve doble
X x
ics
Y
y
i grega
Z
z
zeta
211
GRAMATYKA
ZNAKI I ODPOWIADAJaCE IM DZWIbKI
SAMOGèOSKI
PRZYKèAD
POZYCJA
pa
sylaba akcentowana
[a]
pan
demà
sylaba akcentowana
[a]
pan
dona
sylaba nieakcentowana
[ə]
home
sylaba nieakcentowana
[ə]
tren
sylaba akcentowana
[ε]
telefon
telèfon
sylaba akcentowana
[ε]
telefon
meu
sylaba akcentowana
[e]
telefon
més
sylaba akcentowana
[e]
telefon
[i]
grill
kojec
mil
DZWIbK
ODPOWIEDNIK POLSKI
noia
mi[dzy dwiema
samogéoskami
[j]
nou
sylaba akcentowana
[ɔ]
arròs
sylaba akcentowana
[ɔ]
dos
sylaba akcentowana
[o]
camió
sylaba akcentowana
[o]
kot
penso
sylaba nieakcentowana
[u]
kogut
[u]
uroda
mi[dzy dwiema
samogéoskami
[w]
géowa
[b]
bark
ungla
cauen
SPÓèGèOSKI
barca
tub
na koncu séowa
[p]
klub
casa
ca, co, cu
[k]
karta
llac
na koncu séowa
[k]
rak
cel
ce, ci
[s]
ser
[ks]
taksa
acció
caçar
ça, ço, çu
[s]
kasa
llaç
na koncu séowa
[s]
pies
[d]
deska
dit
fred
na koncu séowa
foc
212
[t]
prZd
[f]
foka
gad
gat
ga, go, gu
[g]
psicòleg
na koncu séowa
[k]
drZg
boig
na koncu séowa
[tʃ]
péoc
gerro
ge, gi
[Z]
melazo
guerra
gue, gui
[g]
garnek
aigües
güe, güi
[gw]
géos
GRAMÀTICA
PRZYKèAD
POZYCJA
hora
zawsze nieme
DZWIbK ODPOWIEDNIK POLSKI
[ ]
jugar
[Z]
zióéko
Kafka
[k]
kilo
làser
[l]
laser
col·legi
[l]
willa
llapis
[ʎ]
kanalia
moble
[m]
mebel
noia
[n]
nazwa
canya
[ø]
kania
pare
[p]
para
quatre
[kw]
kéadka
quilo
que, qui
[k]
kilo
qüestió
qüe, qüi
[kw]
kéos
rosa
na poczZtku séowa
[rr]
rosa
cara
mi[dzy dwiema
samogéoskami
[r]
kareta
enrere
po spóégéosce
mi[dzy dwiema
samogéoskami
[rr]
krowa
carrer
[rr]
korona
anar
cz[sto nieme
[ ]
sol
na poczZtku séowa
[s]
sok
pensar
po spóégéosce
[s]
transakcja
cosa
mi[dzy dwiema
samogéoskami
[z]
koza
passar
mi[dzy dwiema
samogéoskami
[s]
kasa
[t]
talent
cent
nieme
[ ]
molt
nieme
[ ]
taula
vida
[b]
bilans
Wagner
[b]
bagno
whisky
[w]
whisky
xicot
[ʃ]
sikorka
[ʃ]
Kasia
cotxe
[tʃ]
kocie
taxi
[ks]
taksi
examen
[gz]
egzamin
caixa
na poczZtku séowa
York
[j]
pany
[ø]
Jork
dzien
zero
[z]
zero
213
GRAMATYKA
RODZAJNIK OKRESLONY
M[ski liczby pojedynczej
el
el
Przed samogéoskZ lub h
l’
l’
RODZAJNIK NIEOKRESLONY
un
un
una
una
renski liczby pojedynczej
la
la
Przed samogéoskZ lub h
l’
l’
M[ski liczby mnogiej
els
els
uns
uns
renski liczby mnogiej
les
les
unes
unes
PRZYMIOTNIKI WSKAZUJaCE
blimsze
aquest, aquesta, aquests, aquestes
ten, ta, ci, te
dalsze
aquell, aquella, aquells, aquelles
tamten, tamta, tamci, tamte
ZAIMKI WSKAZUJaCE
blimsze aquest, aquesta, aquests, aquestes, això
ten, ta, ci, te, to
dalsze aquell, aquella, aquells, aquelles, allò tamten, tamta, tamci, tamte, tamto
ZAIMKI DZIERrAWCZE
Jeden posiadacz
el meu, la meva, els meus, les meves
el teu, la teva, els teus, les teves
el seu, la seva, els seus, les seves
mój, moja, moi, moje
twój, twoja, twoi, twoje
swój, swoja, swoi, swoje
Wielu posiadaczy
el nostre, la nostra, els nostres, les nostres
el vostre, la vostra, els vostres, les vostres
el seu, la seva, els seus, les seves
nasz, nasza, nasi, nasze
wasz, wasza, wasi, wasze
ich
PRZYMIOTNIKI ILOSCIOWE
214
za dumo
Nieodmienne
massa
força
prou
més
menys
Odmienne
quant, quanta, quants, quantes
tant, tanta, tants, tantes
molt, molta, molts, moltes
poc, poca, pocs, poques
bastant, bastants
gaire, gaires
ile
tyle
dumo
maéo
dosyc
nie za dumo
sporo
dosyc
wi[cej
mniej
GRAMÀTICA
ZAIMKI NIEOKRESLONE
Przed rzeczownikiem
algun, alguna, alguns, algunes
cada
cada un, cada una, cadascun, cadascuna
tot, tota, tots, totes
altre, altra, altres
tal, tals
qualsevol, qualssevol
mateix, mateixa, mateixos, mateixes
cert, certa, certs, certes
jakis, jakas, jacys, jakies / pewien,
pewna, pewni, pewne
kamdy, kamda
kamdy, kamda
kamdy, kamda, wszyscy, wszystkie
inny, inna, inni, inne
taki, takie
którykolwiek, jakikolwiek
ten sam, ta sama, ci sami, te same
pewien, pewna, pewni, pewne
Samodzielne
Osobowe
algú
ningú
cadascú
tothom
ktos
nikt
kamdy
wszyscy
alguna cosa
res
tot
cos
Nieosobowe
nic
wszystko
ZAIMKI PYTAJNE
quin, quina,
quins, quines
Przed
rzeczownikiem
Samodzielne
który, który,
którzy, które
osobowe
qui
kto
nieosobowe
què
co
LICZEBNIKI
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
u (un, una)
dos, dues
tres
quatre
cinc
sis
set
vuit
nou
deu
onze
dotze
tretze
catorze
15
16
17
18
19
20
21
22
23
30
31
34
39
40
quinze
setze
disset
divuit
dinou
vint
vint-i-u
vint-i-dos
vint-i-tres
trenta
trenta-u
trenta-quatre
trenta-nou
quaranta
45
50
60
70
80
90
100
107
128
176
259
298
733
821
quaranta-cinc
cinquanta
seixanta
setanta
vuitanta
noranta
cent
cent set
cent vint-i-vuit
cent setanta-sis
dos-cents cinquanta-nou
dos-cents noranta-vuit
set-cents trenta-tres
215
vuit-cents vint-i-u
GRAMATYKA
1.974
4.000
17.363
28.616
52.040
100.000
200.000
1.000.000
14.000.000
mil nou-cents setanta-quatre
quatre mil
disset mil tres-cents seixanta-tres
vint-i-vuit mil sis-cents setze
cinquanta-dos mil quaranta
cent mil
dos-cents mil
un milió
catorze milions
LICZEBNIKI PORZaDKOWE
primer, primera
segon, segona
tercer, tercera
quart, quarta
cinquè, cinquena
sisè, sisena
1r 1a
2n 2a
3r 3a
4t 4a
5è 5a
6è 6a
setè, setena
vuitè, vuitena
novè, novena
desè, desena
onzè, onzena
dotzè, dotzena
7è 7a
8è 8a
9è 9a
10è 10a
11è 11a
12è 12a
LICZBA MNOGA RZECZOWNIKÓW I PRZYMIOTNIKÓW
Zakonczenia liczby mnogiej sZ nast[pujZce:
-s pare, pares; petit, petits (ojciec, ojcowie lub rodzice; maéy, mali)
-es casa, cases; alta, altes (dom, domy; wysoka, wysokie)
-os disc, discos; anglès, anglesos (dysk, dyski; angielski, angielskie)
-ns germà, germans; català, catalans (brat, bracia; katalonski, katalonskie)
Przymiotniki stawia si[ po rzeczowniku
Przykéad: una casa blanca (biaéy dom)
Przymiotniki zgadzajZ si[ w rodzaju i liczbie z rzeczownikiem:
Przykéad: un amic italià / una amiga italiana
(wéoski przyjaciel / wéoska przyjacióéka)
uns amics italians / unes amigues italianes
(wéoscy przyjaciele / wéoskie przyjacióéki)
ZAIMKI OSOBOWE - PODMIOT
Osoba liczba pojedyncza
pierwsza liczba mnoga
jo
ja
nosaltres
my
tu
Osoba liczba pojedyncza
druga
liczba mnoga vosaltres, vós
Osoba
trzecia
216
ty
wy
liczba pojedyncza
ell, ella,
vostè
on, ona, forma grzcznosciowa
(odpowiednik Pan, Pani)
liczba mnoga
ells, elles,
vostès
oni, one, forma grzecznosciowa
(odpowiednik Panstwa)
GRAMÀTICA
CZASOWNIKI
PIERWSZA KONIUGACJA
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
trobar
trobo
trobes
troba
trobem
trobeu
troben
trobant
trobat
(znalezc)
DRUGA KONIUGACJA
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
perdre
(zgubic)
perdo
perds
perd
perdem
perdeu
perden
perdent
perdut
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
prendre
(wziZc)
prenc
prens
pren
prenem
preneu
prenen
prenent
pres
TRZECIA KONIUGACJA
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
dormir
(spac)
dormo
dorms
dorm
dormim
dormiu
dormen
dormint
dormit
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
servir
(séumyc)
serveixo
serveixes
serveix
servim
serviu
serveixen
servint
servit
217
GRAMATYKA
CZASOWNIKI NIEREGULARNE
218
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
anar
(isc)
vaig
vas
va
anem
aneu
van
anant
anat
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
estar
(byc)
estic
estàs
està
estem
esteu
estan
estant
estat
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
ser
(byc)
sóc
ets
és
som
sou
són
sent
estat
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
haver
(miec)
he
has
ha
hem
heu
han
havent
hagut
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
poder
(móc)
puc
pots
pot
podem
podeu
poden
podent
pogut
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
voler
(chciec)
vull
vols
vol
volem
voleu
volen
volent
volgut
GRAMÀTICA
CZASOWNIKI NIEREGULARNE
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
saber
(wiedziec, znac)
sé
saps
sap
sabem
sabeu
saben
sabent
sabut
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
fer
(robic)
faig
fas
fa
fem
feu
fan
fent
fet
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
dir
(mówic,
powiedziec)
dic
dius
diu
diem
dieu
diuen
dient
dit
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
tenir
(miec)
tinc
tens
té
tenim
teniu
tenen
tenint
tingut
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
venir
(przyjsc)
vinc
véns
ve
venim
veniu
vénen
venint
vingut
BEZOKOLICZNIK
CZAS
TERAZNIEJSZY
IMIESèÓW CZASU
TERAZNIEJSZEGO
IMIESèÓW CZASU
PRZESZèEGO
viure
(myc)
visc
vius
viu
vivim
viviu
viuen
vivint
viscut
219
GRAMATYKA
CZASY PRZESZèE ZèOrONE
Z BEZOKOLICZNIKIEM
Z IMIESèOWEM CZASU PRZESZèEGO
vaig
vas
va
vam
vau
van
he +
has +
ha +
hem +
heu +
han +
+
+
+
+
+
+
bezokolicznik
bezokolicznik
bezokolicznik
bezokolicznik
bezokolicznik
bezokolicznik
imieséów czasu przeszéego
imieséów czasu przeszéego
imieséów czasu przeszéego
imieséów czasu przeszéego
imieséów czasu przeszéego
imieséów czasu przeszéego
Przykéady:
Przykéady:
Ahir vaig anar a classe de català.
Avui he arribat tard.
(Wczoraj poszedéem na lekcj[ katalonskiego.)
(Wczoraj si[ spózniéem.)
Vam trobar la professora.
Aquest matí he jugat a futbol.
(Spotkalismy profesor)
(Dzisiaj rano graéem w piék[ nomnZ.)
PRZYIMKI
w poéZczeniu z innymi cz[sciami mowy peéni funkcje
biernika, celownika, okolicznika wskazujZcego:
miejsce - przy, w, u, na..; kierunek – do, ku, w, na, z;
cel – do, aby; czas – o, po, sposób - na, w, po...
z
wskazuje: posiadanie, sposób wykonywania czynnosci –
na, z, za; pochodzenie – z, od; materiaé; zawartosc;
cech[; przyczyn[, funkcj[, przeznaczenie – do; miejsce...
przez, po, dla
przeciwko
mi[dzy
mimo, pomimo
wedéug
bez
ku
od
do
pod
a
amb
de
per, per a
contra
entre
malgrat
segons
sense
cap a
des de
fins a
sota
Przyimki a, de, per ulegajZ ssiZgni[ciu z najst[pujZcymi po nich rodzajnikami:
a + el = al
a + els = als
de + el = del
de + els = dels
220
per + el = pel
per + els = pels
GRAMÀTICA
PRZYSèÓWKI I WYRArENIA PRZYSèÓWKOWE
SPOSÓB
jak
dobrze
zle
lepiej
gorzej
tak
jednoczesnie
przynajmniej
biegiem (szybko)
prawie
tylko
przede wszystkim
po ciemku
na piechot[
od poczZtku do konca
nagle
naprawd[
za darmo
szybko
raczej
pomaéu, po trochu
com
bé, ben (devant un verbe)
malament, mal (devant un verbe)
millor
pitjor
així
alhora
almenys, pel cap baix
corrents
gairebé
sols, solament, només
sobretot
a les fosques
a peu
de cap a cap
de cop i volta
de debò
de franc
de pressa
més aviat
de mica en mica
ILOSC
za dumo
dumo
sporo
dosyc
dosyc
nie za dumo
maéo
wcale
absolutnie nie
tak dumo
tyle
massa
molt
força
bastant
prou
gaire
poc
gens
gens ni mica
tant
tan
MIEJSCE
gdzie
tu, tutaj
tam
wewnZtrz
z tyéu
przed
on
aquí, ací
allà, allí
dintre
darrere
davant
221
GRAMATYKA
na wierzchu
ponad
pod
wysoko
nisko
blisko
daleko
wokóé
z prawej
z lewej
po prawej
po lewej
damunt
amunt
avall
a dalt, amunt
a baix, avall
a prop
lluny
al voltant
a la dreta
a l’esquerra
a mà dreta
a mà esquerra
CZAS
kiedy
teraz
wtedy
zawsze
nigdy
cz[sto
od czasu do czasu
czasami
tymczasem
przed
po
natychmiast
wkrótce
pózno
jum
jeszcze
jednoczesnie
jak najszybciej
quan
ara
llavors, aleshores
sempre
mai
sovint
de tant en tant
a vegades
mentrestant
abans
després
de seguida
aviat, d’hora
tard
ja
encara
alhora
com més aviat millor
POTWIERDZENIE
tak
tem
nawet
oczywiscie
naprawd[
sí
també
fins i tot
i tant
de veritat, de debò
WaTPLIWOSC
byc mome
prawdopodobnie
potser
qui sap
ZAPRZECZENIE
222
nie
tem nie
absolutnie nie
no, no pas
tampoc
de cap manera
GRAMÀTICA
SPÓJNIKI
i
ani
me
lub
lecz
wi[c
dlatego
poniewam
jesli
jak
nawet gdyby
i
ni
que
o
però, sinó
doncs
perquè
ja que
si
com
encara que