Program profilaktyki

Program profilaktyki
dla uczniów klas I – III Szkoły Podstawowej nr 16 im. J. Korczaka w Rudzie Śląskiej
„
PROMETEUSZ –
myślący w przód”
P- przyjaźń
R- rozum
O- odpowiedzialność
M-miłość
E-empatia
T- tolerancja
E-entuzjazm
U-umiejętność
Sz- szacunek
1
Spis treści
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Diagnoza …………………………………………………..………………….str.3
Charakterystyka programu i cele programowe …………….str.8
Opis procedur osiągania celu ………………………………………..str.9
Ewaluacja ……………………………………………………………………..str.14
Monitoring……………………………………………………………………str.14
Scenariusze zajęć ………………………………………………………….str.14
Bibliografia ……………………………………………………………………str.59
1.Diagnoza
2
W ostatnim tygodniu kwietnia 2014 r. w Szkole Podstawowej nr 16 zostało przeprowadzone badanie ankietowe
w trzech grupach badawczych:
1.Uczniowie - celem anonimowej ankiety dla uczniów było uzyskanie informacji o efektach działań
profilaktycznych prowadzonych w szkole.
2. Nauczyciele – badanie miało na celu poznanie opinii respondentów na temat założeń zawartych w programie
profilaktycznym oraz uzyskanie informacji o podejmowanych działaniach.
3. Rodzice – ankieta wypełniona anonimowo przez rodziców została wykorzystana do zebrania opinii na temat
realizowanego w szkole programu profilaktyki.
Diagnoza – uczniowie
Analiza wyników ankiety dla uczniów pozwala na ustalenie miejsc i sytuacji w szkole postrzeganych przez
uczniów jako najbezpieczniejsze i najmniej bezpieczne. Miejscem najbardziej przyjaznym dla uczniów klas 1-3
jest sala lekcyjna, w której bezpiecznie czuje się 79% badanych. Druga na liście bezpiecznych miejsc sala
gimnastyczna jako miejsce bezpieczne postrzegana jest już tylko przez 20% ankietowanych. Miejscem, gdzie
uczniowie czują się najbardziej zagrożeni jest korytarz szkolny. Jedynie co dziesiąty badany deklaruje, że czuje
się na nim bezpiecznie. Mimo że sala lekcyjna została wskazana przez uczniów jako najbezpieczniejsze miejsce,
to poziom tego bezpieczeństwa uzależniony jest od okoliczności, w jakich uczniowie w niej przebywają – jest on
wysoki w trakcie zajęć edukacyjnych (74,3%) i prawie dwukrotnie niższy podczas przerw spędzanych w klasie
(39,6%).
Długa przerwa spędzana na korytarzu szkolnym postrzegana jest jako sytuacja bezpieczna przez 16,3% dzieci,
jednocześnie 32% ankietowanych określiło ją jako sytuację, podczas której najczęściej występują różne formy
dokuczania. Z kolei 8% badanych uważa, że niebezpiecznie jest podczas zajęć ruchowych na boisku szkolnym.
W sytuacji doświadczania różnych form dokuczania 66% uczniów prosi o pomoc nauczyciela, natomiast 8%
dzieci bierze odwet na sprawcach i odwzajemnia dokuczanie. Najczęstszymi formami dokuczania są: obrażanie
słowne – 31%, przezywanie – 22%, popychanie – 27%, bicie – 12%.
32% uczniów klas I-III zadeklarowało, że nikt im nie dokucza.
3
W zajęciach na temat bezpieczeństwa uczestniczyło 93% ankietowanych, na temat radzenia sobie ze złością –
46%.
Ankieta przeprowadzona wśród uczniów klas 4-6 wykazała, że 89% ankietowanych często spędza czas ze
swoimi kolegami i koleżankami. Swoje kontakty z rówieśnikami poza szkołą ocenia bardzo dobrze 69%, źle – 2%.
Bardzo dobre samopoczucie w kręgu szkolnym deklaruje 56 % uczniów, dobre – 42%, złe – 2%. Przykrości ze
strony kolegów i koleżanek doświadcza 44% respondentów (56% nie doświadcza przykrości). Ankietowani
wymienili następujące formy doświadczanej przykrości: obrażanie – 16%, przezywanie – 14%, popychanie –
10%, wyśmiewanie – 5%, bicie – 5%, dokuczanie – 3%. W konflikty z innymi osobami popada często 38%
uczniów, nigdy – 23%. Najczęściej uczniowie wchodzą w konflikt z rówieśnikami – 68% oraz rodzicami – 23%.
Respondenci podali swoje propozycje działań służących poprawie bezpieczeństwa w szkole:

organizacja przerw: wychodzenie na dwór – 25%, przerwy w klasie – 11%, organizowanie gier i zabaw

– 6%, karaoke/muzyka – 5%;
unikanie konfliktów: zgłaszanie nauczycielowi, dogadywanie się, ignorowanie dokuczających,
niewyciąganie pochopnych wniosków, trzymanie się blisko nauczyciela, pobyt w sali wyciszeń, większe
kary dla odpowiedzialnych za konflikty, lepsze pilnowanie, szybsza reakcja nauczyciela, przerwy w

salach;
nagradzanie uczniów: nagrody rzeczowe (przybory szkolne, pieniądze, cukierki), dyplomy, puchary,
podwyższona ocena, dodatkowa ocena, pochwała przed klasą, plusy, możliwość nienoszenia
mundurka.
Przeprowadzone badanie dostarczyło również informacji na temat absencji uczniów w szkole,
kontaktu z używkami i środkami odurzającymi oraz aktywności pozalekcyjnej ankietowanych.
Nieobecność w szkole określaną jako „kilka razy w roku” wskazało 62% uczniów, natomiast odpowiedź
„kilka razy w semestrze” wybrało 30% badanych. 98,9% uczniów odpowiedziało, że ich nieobecności w
szkole usprawiedliwiają rodzice. Prawie sto procent uczniów deklaruje, że nigdy nie paliło papierosów,
nie zażywało narkotyków ani alkoholu. O skutkach używania środków uzależniających 87%
ankietowanych dowiedziało się w szkole.
Udział w różnorodnej aktywności sportowej wskazało 79% uczniów. W różnych formach zajęć
pozalekcyjnych uczestniczy 61% ankietowanych, wśród których dominuje matematyka, pływanie,
język angielski, piłka nożna, szkoła muzyczna, taniec, SKS, zajęcia z historii i przyrody.
4
Diagnoza – nauczyciele
Z ankiety przeprowadzonej wśród nauczycieli wynika, że wszyscy badani prowadzą działania
profilaktyczne. Formy prowadzonych działań profilaktycznych charakteryzują się wysokim poziomem
rozproszenia, a są to: rozmowy – 29%, rozmowy indywidualne – 20%, realizacja programu „Spójrz
inaczej” – 8%, realizacja programu „Znajdź właściwe rozwiązanie” – 8%, realizacja programu „Trzymaj
formę” – 4%, konsultacje z pedagogiem i psychologiem – 8%, lekcje o zdrowych nawykach i
bezpiecznych zachowaniach – 4%, gry przeciwko agresji – 4%, bajkoterapia – 4%, lekcje
wychowawcze–pogadanki – 16%, wycieczki – 8%, spotkania popołudniowe – wspólne spędzanie czasu
(kino, teatr) – 4%, realizacja programu „Mama, tata i ja”- 4%, projekty - %, powiadamianie
wychowawcy lub dyrekcji – 4%, realizacja programu „Czyste ręce” – 12%, realizacja programu „Pij
mleko” – 4%, realizacja programu „Nie pal przy mnie” – 8%, realizacja programu „Stop wszawicy” –
4%, udział w akcji „Owoce i warzywa w szkole „ – 4%, udział w akcji „ Mleko w szkole” – 8%, realizacja
programu „III elementarz” – 4%, filmiki edukacyjne – 4%, pedagogizacja rodziców – 4%, realizacja
programu profilaktycznego – 14%.
Nauczyciele zaobserwowali, iż najczęstsze formy przemocy wśród uczniów to: przezwiska – 100%,
wyśmiewanie i dokuczanie – 79%, używanie wulgarnych słów – 54%.
Z wypowiedzi ankietowanych wynika, że na terenie szkoły nie występują przypadki: palenia
papierosów, picia alkoholu, zażywania narkotyków, wymuszania pieniędzy.
Jako sytuację, podczas której najczęściej mają miejsce naganne zachowania uczniów nauczyciele
wskazali przerwę – 50%.
Ankietowani stosują następujące sposoby promowania właściwych zachowań uczniów: pochwała
przed klasą – 95%, pochwała przed rodzicami – 79%, postawienie właściwej oceny z zachowania –
37%. Pojedyncze odpowiedzi dotyczyły rzadko stosowanych form nagradzania właściwych zachowań.
Wśród nich pojawiły się: pochwała na apelu, przywilej (np. wyjście na basen), dodatkowa pomoc w
klasie (np. podlewanie kwiatków), możliwość wyboru grupy ćwiczebnej, rola lidera grupy, wyjście na
boisko lub plac zabaw, możliwość niesienia pomocy młodszym uczniom, nagradzanie punktami z
zachowania zgodnie z regulaminem danej klasy.
Zdaniem nauczycieli źródłem negatywnych zachowań uczniów są: problemy w domu rodzinnym –
58%, brak ideałów i dobrego przykładu z domu – 29%, brak konsekwencji rodziców – 20%.
Ankietowani zaproponowali zagadnienia, które należy ująć w programie profilaktyki :
 praca z uczniem w domu i w grupie rówieśniczej – 4%
 zdrowy styl życia – 4%
 Internet i nadmierne korzystanie z urządzeń mobilnych i komputerowych – 12%
 Pedagogizacja rodziców – właściwe reakcje na poczynania własnych dzieci – 4%
 Kultura osobista. Co wolno dzieciom – 4%
5
















Używanie wulgaryzmów – jak temu zaradzić? – 4%
Obowiązki i przywileje dzieci w domu – 4%
Dlaczego mam być dobry, dlaczego mam nie kraść i oszukiwać – 4%
Czy warto pomagać innym, mniej zamożnym? – 4%
Co to jest przyjaźń? – 4%
Prawidłowe odżywianie dzieci. Śmieciowe jedzenie - 4%
Pokojowe rozwiązywanie konfliktów – 25%
Asertywność - 16%
Metody zastępowania agresji – 12%
Rozmowa bez przemocy i agresji – 12%
Szacunek do siebie i drugiej osoby – 12%
Dialog w rozwiązywaniu konfliktów - 8%
Sposoby radzenia sobie z agresją – 8%
Wzorzec prawidłowych zachowań w różnych sytuacjach -12%
Szkodliwość zażywania używek – 8%
Zastraszanie, agresja i złość – 8%
Diagnoza – rodzice
W badaniu ankietowym skierowanym do rodziców wzięło udział 215 osób.
Formy pomocy uczniom i zapobiegania przemocy i agresji, jakie podejmują nauczyciele w szkole, zna 56,8%
rodziców uczniów klas 1-3 i 62,3% rodziców uczniów klas 4 - 6. Ankietowani podają wiele różnorodnych form
działań podejmowanych przez szkołę, których celem jest przeciwdziałanie niewłaściwym zachowaniom
uczniów. Są to m.in.: rozmowy z uczniami i rodzicami, wezwanie rodziców do szkoły, wpisywanie uwag do
zeszytu kontaktów, upomnienia, kierowanie do specjalistów, organizowanie przerw w klasie, stosowanie
systemu motywacyjnego, szkolenia, warsztaty dla rodziców, konsultacje, rozmowa z dyrektorem, obniżenie
oceny z zachowania, pobyt ucznia w sali wyciszeń, zajęcia profilaktyczne, prelekcje, pogadanki, warsztaty,
projekty, plakaty.
Środki zaradcze stosowane przez nauczycieli w przypadku negatywnych zachowań uczniów zna 68,5% rodziców
uczniów klas 1-3 i 91,3% rodziców uczniów klas 4–6. Z wypowiedzi rodziców wynika, że najczęściej stosowanym
przez nauczycieli klas 1–6 środkiem zaradczym jest rozmowa z wychowawcą i wezwanie rodziców. 77,4%
rodziców klas 1-3 i 85,5% rodziców klas 4-6 deklaruje, że zna sposoby promowania pozytywnych zachowań
uczniów. Zdaniem rodziców dzieci młodszych najczęściej stosownym przez nauczycieli sposobem promowania
właściwych zachowań jest pochwała przed klasą – tak sądzi 71,9% rodziców. Wśród rodziców uczniów klas
starszych dominuje pogląd, iż głównym narzędziem promocji pożądanych zachowań jest postawienie właściwej
oceny z zachowania- - odpowiedziało tak 73,9% badanych. Ankietowani z klas 1–6 wskazali korytarz szkolny
jako miejsce, gdzie najczęściej dochodzi do nagannego zachowania uczniów – 74,95 odpowiedzi.
Wyrządzenie krzywdy dziecku na terenie szkoły potwierdziło 24,7% rodziców uczniów klas 1-3 oraz 36,2%
rodziców uczniów klas 4–6. Jako najczęściej występujące formy krzywdzenia w klasach 1-3 wskazano: śmianie
się, dokuczanie – 19,1%, przezywanie – 18,5% i używanie wulgaryzmów – 6,8%, natomiast w klasach 4 -6:
przezywanie – 30,4%, śmianie się, dokuczanie – 23,2% oraz używanie wulgarnych słów – 17,4%.
Pomoc na terenie szkoły uzyskało 34,3% rodziców klas 1-3 i 33,3% rodziców klas 4–6. 21,2% rodziców dzieci z
klas 1-3 i 26,1% rodziców uczniów klas 4-6 odpowiedziało, że nie otrzymało pomocy na terenie szkoły.
6
Wnioski
- zarówno uczniowie, jak i rodzice oraz nauczyciele zgłaszają, iż istnieje problem poczucia bezpieczeństwa u uczniów
w czasie przerw, zwłaszcza podczas długiej przerwy;
- uczniowie potrzebują ruchu i świeżego powietrza, i chcą spędzać długą przerwę na dworze, pewna grupa proponuje
przerwy w klasie;
- w szkole nie jest zbyt wiele przejawów agresji, jednak przeważającą formą jest agresja werbalna (obrażanie słowne i
przezywanie), w nieco mniejszym stopniu agresja fizyczna (popychanie);
- w szkole nie ma problemu stosowania używek przez uczniów, uczniowie są świadomi szkodliwości stosowania
różnych używek;
- wielu uczniów uprawia jakiś sport lub uczestniczy w innych zajęciach pozalekcyjnych;
- nauczyciele jako główną formę nagradzania pozytywnych zachowań uczniów stosują pochwałę przed klasą lub przed
rodzicami oraz postawienie właściwej oceny z zachowania, rzadko odwołują się do innych form wzmacniania
pozytywnego;
- nauczyciele upatrują źródła negatywnych zachowań uczniów w domu rodzinnym dziecka (problemy rodzinne, brak
dobrego wzorca, brak konsekwencji rodziców), jednak w podejmowanych działaniach profilaktycznych brak jest
spójnych i systematycznych działań mających wesprzeć rodzinę;
- nauczyciele podejmują różnorodne działania profilaktyczne, jednak brak jest spójności w ich działaniach;
- program profilaktyki powinien uwzględniać tematykę z zakresu pokojowego rozwiązywanie konfliktów,
asertywności, rozmowy bez przemocy, agresji, szacunku do drugiej osoby, internet i nadmierne korzystanie z
urządzeń mobilnych i komputerowych.
2. Charakterystyka programu i cele programowe
Program wychowawczo – profilaktyczny „ Prometeusz”, przeznaczony jest dla uczniów, rodziców i nauczycieli
klas I-III szkoły podstawowej. Powstał na bazie analizy potrzeb środowiska lokalnego szkoły, wyników
przeprowadzonych ankiet wśród rodziców, nauczycieli, uczniów. Trzy zazębiające się kręgi : KB – krąg
bezpieczeństwo, KI – krąg integracja, KM – krąg motywacja, wypełnione obszarami : R – rodzina, K – klasa, S –
szkoła, są treściowymi wypełniaczami programu.
Głównym celem programu jest:
- ukształtowanie trwałych zachowań i nawyków odpowiedzialnego zachowywania zdrowia oraz bezpieczeństwa
swojego i innych w szkole i poza szkołą;
Cele operacyjne :
- kształtowanie nawyków zdrowego stylu życia
- wdrażanie do mądrego gospodarowania czasem wolnym w szkole i poza szkołą
-kształtowanie umiejętności właściwego reagowania w sytuacji zagrożenia zdrowia oraz udzielania
pierwszej pomocy
-zapoznanie rodziców i uczniów z prawami dziecka i wypływającymi z nich obowiązkami;
- kształtowanie umiejętności życzliwego i efektywnego komunikowania się z innymi
-kształtowanie umiejętności zgodnej współpracy w grupie;
7
-kształtowanie odporności na stres;
Cele nieoperacyjne (dotyczą rodziców)
-
dostarczenie informacji na temat skutków niezaspokojenia podstawowych potrzeb dziecka;
zapoznanie rodziców ze sposobami efektywnego komunikowania się z dziećmi
SUKCES
GRUPA
JA
3. Opis procedur osiągania celów
System organizacyjny programu wychowawczo – profilaktycznego „Prometeusz” wyznacza ciąg działań
rodziców, dzieci i nauczycieli, zmierzających do wspólnego celu, czyli SUKCESU, opartego na :
A. Dezyderatach wychowawczo – dydaktycznych Puśleckiego 1
pamiętamy, że dziecko posiada nieograniczone możliwości rozwoju;
tworzymy atmosferę warunkującą szczerość, autentyzm, zaufanie;
wspieramy w dziecku zdolność do samodzielnego podejmowania, działań z poczuciem pełnej
odpowiedzialności za ich wynik, zdolność krytycznego myślenia, zdolność wykorzystywania w
sposób twórczy swoich doświadczeń, zdolność do współpracy z innymi osobami;
- wspieramy umiejętność życia we wspólnocie oraz akceptowanie odrębności;
- nie dopuszczamy do podziału dzieci na „lepszych” i „gorszych”;
- unikamy metod „zwycięstwa i porażek”, wykorzystujemy „metodę bez porażek”;
- nie osądzamy, nie krytykujemy, nie obrażamy, nie wymyślamy, nie ośmieszamy, nie robimy
wyrzutów, nie dyktujemy rozwiązań, nie grozimy, lecz dajemy propozycje, chwalimy, aprobujemy,
analizujemy, uspakajamy, pocieszamy, współczujemy, podtrzymujemy na duchu, rozweselamy;
- pamiętamy, że opór, przekorę, bunt, negację, złość, gniew, wrogość, agresję, kłamstwo, obwinianie,
plotkowanie, oszukiwanie ze strony dzieci możemy pokonać szczerym dialogiem, prowadzeniem
negocjacji, przykładem osobistym;
- w zwracaniu się do dzieci nie czynimy wyróżnień;
- zapoznajemy dzieci z celem uczenia się określonych treści;
- zwalczamy mechaniczne uczenie się;
- wdrażamy dzieci do samodzielnej pracy;
- wyzwalamy ciekawość dzieci;
- pozwalamy dzieciom odkrywać, poszukiwać, eksperymentować;
- zwracamy uwagę na potrzeby dzieci;
- nie krytykujemy lecz tłumaczymy;
- proponujemy dzieciom prace domowe do wyboru;
- pamiętamy, że dziecko ma prawo do popełniania błędów. Pomagamy mu w usuwaniu tych błędów.
B. Prawach Rimm 1
Nr 1. Jest bardzo prawdopodobne, że dzieci odniosą sukces w szkole, jeśli rodzice będą jasno
formułować swoje oczekiwania i w sposób pozytywny wyrażać się o wysiłku wkładanym w naukę.
-
1
1
W. Puślecki: Kształcenie wyzwalające w edukacji wczesnoszkolnej. Kraków 1996.
S.Rimm: Dlaczego zdolne dzieci nie radzą sobie w szkole. Poznań 2000.
8
Nr 2. Dzieci łatwiej przyswajają sobie odpowiednie zachowania, jeśli mają właściwy wzór do
naśladowania.
Nr 3. To, co dorośli mówią o dziecku w jego obecności, ma ogromny wpływ na jego zachowanie i na
sposób, w jaki postrzega ono siebie.
Nr 4. Jeśli rodzice zbyt entuzjastycznie reagują na sukcesy dziecka lub roztrząsają jego porażki,
wtedy albo odczuwa ono ogromną presję, pragnąc uzyskiwać jedynie dobre wyniki, albo jest
zrozpaczone i zniechęcone niepowodzeniem.
Nr 5. Dzieci odczuwają większe napięcie psychiczne, kiedy martwią się o rezultat swojej pracy, niż
wtedy, gdy ją wykonują.
Nr 6. Dzieci budują swoją wiarę w siebie poprzez zmaganie się z trudnościami.
Nr 7. Brak i nadmiar często charakteryzują się takimi samymi symptomami.
Nr 8. Pewność siebie oraz samokontrola rozwija się u dzieci, gdy – w miarę jak przejawiają dojrzałość
i odpowiedzialność – stopniowo pozwala się im na podejmowanie coraz poważniejszych decyzji.
Nr 9. Dziecko staje się krnąbrne, gdy jeden z rodziców sprzymierza się przeciwko drugiemu rodzicowi
lub nauczycielowi, doprowadzając w ten sposób do sytuacji, w której dziecko ma więcej do
powiedzenie niż dorosły.
Nr 10. Dorosły powinien unikać utarczek z dzieckiem, dopóki nie będzie pewny, że jest w stanie
przewidzieć ich wynik.
Nr 11. Dzieci odniosą sukces tylko wtedy, gdy nauczą się funkcjonować w sytuacji
współzawodnictwa.
Nr 12. Dzieci nie przestaną dobrze sobie radzić z nauka, jeśli będą zauważały zależność między
procesem uczenia się a jego dobrymi rezultatami.
C .Wynikach badań M. Sendyk nad społecznym przystosowaniem dzieci z poczuciem sieroctwa
duchowego2
- Pozytywne relacje emocjonalne w rodzinie sprzyjają rozwijaniu motywacji do nauki i uzyskiwaniu
dobrych ocen, natomiast złe relacje i brak psychicznego wsparcia ze strony rodziców zdecydowanie
temu nie pomaga.
- Dobre relacje z rodzicami ułatwiają podejmowanie działalności społecznej, zaś niekorzystna sytuacja
rodzinna znacznie to utrudnia.
- Poczucie sieroctwa duchowego u dziecka zmniejsza jego szanse rozwinięcia pozytywnych stosunków
z rówieśnikami.
- Relacje uczuciowe z członkami rodziny mogą wpływać na rozwój umiejętności nawiązywania i
utrzymywania zadawalających kontaktów z nauczycielami;
- Dzieci z poczuciem sieroctwa duchowego są źle przystosowane do szkoły, mają niską motywację do
nauki i doświadczają niepowodzeń szkolnych.
D. Dwudziestu sposobach doskonalenia procesu uczenia się A. Smith 1
-
Zawsze działamy z założeniami modelu WSWS (pięcioczynnikowy model wysokiej samooceny i wiary
w siebie)2;
Wykorzystujemy techniki relaksacyjne i zachęty do działania, aby wprowadzić uczniów w stan
gotowości;
Wysokie oczekiwania stawiamy w sposób umiarkowany;
Posługujemy się pozytywnym, afirmującym językiem;
Pamiętamy o właściwym wprowadzeniu do tematu zajęć w oparciu o mapę pracy całorocznej;
Przedstawiamy uczniom najpierw ogólny zarys tematu, dopiero potem dzielimy go na części;
Pobudzamy do pracy obie półkule mózgowe; przekazujemy informacje, stosując systemy
reprezentacyjne WAK3 ;
2
M.Sendyk: Społeczne przystosowanie dzieci z poczuciem sieroctwa duchowego.Kraków.2001.
A.Smith : Przyspieszone uczenie się w klasie. Katowice. 1997.
2
Przynależność, aspiracje, bezpieczeństwo, tożsamość, sukces.
3
W – wizualny, A – audytywny, K – kinestetyczny.
1
9
E.
Wykorzystujemy siedem typów inteligencji;
Stosujemy ćwiczenia indywidualne, w parach i grupach;
Wykorzystujemy dodatkowe pomoce dydaktyczne i wzorce osobowe;
Staramy się, aby proces uczenia się przebiegał „wielokanałowo”;
Wprowadzamy stopniowe opanowywanie nowych zagadnień;
Dostarczamy uczniom okazji do zaprezentowania swojej wiedzy;
Czynimy z powtórek codzienną praktykę;
Stosujemy mapy pamięci;
Staramy się pobudzać podświadomość, aby pomóc w przypominaniu informacji;
Uczymy gospodarowania czasem i koncentracji na sprawach najważniejszych;
„Kotwiczymy” pozytywne stany świadomości;
Stosujemy kreatywną wizualizację;
Czynimy z nauki zabawę.
SZKOLNYM SYSTEMIE INTERWENCJI WYCHOWAWCZEJ
Przez interwencję rozumiemy zestaw rozmów i działań prowadzących do wyeliminowania
niewłaściwych zachowań ucznia. Każdy nauczyciel, widząc łamanie zasad zachowania przez ucznia, ma
obowiązek zareagować – powstrzymać niewłaściwe zachowanie. Nauczyciel w momencie pojawienia
się problemu z zachowaniem ucznia przeprowadza z nim osobistą rozmowę wyjaśniającą zajście,
wyraźnie informując o tym, czego oczekuje, a tym samym wyraża sprzeciw wobec niepożądanego
zachowania. Jeśli zachodzi potrzeba, pokazuje, jak należy zadośćuczynić pokrzywdzonemu.
Uświadamia również uczniowi, jakie ten poniesie konsekwencje za swoje niewłaściwe zachowanie.
Jeśli wpisuje informację do zeszytu korespondencji, powiadamia o tym wychowawcę klasy.
Założenia interwencji wychowawczej:
1. Etapowość sankcji.
2. Wypracowanie konkretnego stanowiska i jednolitego systemu postępowania wobec uczniów
przez wszystkich nauczycieli
Kolejność podejmowanych działań:
1. Ustne zwrócenie uwagi uczniowi w czasie przerwy przez nauczyciela dyżurującego (lub
nauczyciela będącego świadkiem jakiejś niebezpiecznej sytuacji).
2. Ustne zwrócenie uwagi uczniowi przez prowadzącego lekcję nauczyciela.
3. Rozmowa nauczyciela z uczniem po zakończonych zajęciach.
4. Rozmowa nauczyciela i wychowawcy z uczniem.
5. Rozmowa wychowawcy z uczniem w obecności rodziców ucznia.
6. Rozmowa wychowawcy z uczniem w obecności psychologa i pedagoga szkolnego oraz
rodziców ucznia.
7. Spotkanie Zespołu Wychowawczego w składzie: wychowawca klasy, zespół nauczycieli
uczących, pedagog i psycholog szkolny.
10
8. Rozmowa z uczniem przeprowadzona przez dyrektora szkoły, wychowawcę, psychologa i
pedagoga szkolnego.
9. Natychmiastowe, z pominięciem kolejności działań wychowawczych, zwołanie w sytuacjach
wyjątkowych (kryzysowych) Zespołu Wychowawczego.
Podejmowane działania wychowawcze:
1. Ustne upomnienie przez nauczyciela.
2. Przesadzenie do innej ławki.
3. Zapis w zeszycie do korespondencji dotyczący zaistniałej sytuacji.
4. Dodatkowe zadanie domowe na ocenę (dotyczy niewłaściwego zachowania w trakcie lekcji).
5. Uwaga do dziennika
6. Pobyt w sali wyciszeń (dotyczy niewłaściwego zachowania w czasie przerwy).
7. Spisanie kontraktu z uczniem.
8. Spisanie kontraktu z uczniem w obecności rodziców.
9. Spisanie kontraktu z rodzicami.
10. Utrata przywilejów (ustalana indywidualnie dla danego ucznia, np. jako rezultat
nieprzestrzegania ustaleń kontraktu).
11. Obniżenie oceny z zachowania.















METODY PRACY
Muzykoterapia
Portret muzyczny
Logorytmika
Metoda Ruchu Rozwijającego W. Scherborne
Metoda prowokacji
Metoda Dobrego Startu M. Bogdanowicz
Kinezjologia edukacyjna C.Hannaford
gry, zabawy, tańce integracyjne
gry i zabawy ruchowe
terenoterapia
spektakle edukacyjne
dramy
debaty i superwizje
mapy mentalne
sześć myślących kapeluszy
Formy pracy
 indywidualna jednolita
 indywidualna zróżnicowana
 zbiorowa zróżnicowana
 zbiorowa jednolita
 grupowa jednolita
 grupowa zróżnicowana
11
WARUNKI ORGANIZACYJNE
- Wprowadzenie w klasach stałego rytuału organizacyjnego – „ Drugie śniadanie”
- Ustawienie ławek umożliwiające uczniom swobodne przechodzenie od grupy do grupy w zależności od
aktualnych potrzeb
- Dobre jakościowo oświetlenie klasy
- Wietrzenie sal lekcyjnych przed rozpoczęciem zajęć i w czasie przerw międzylekcyjnych
- Systematyczne stosowanie muzyki do tworzenia odpowiedniego środowiska do uczenia się oraz
podwyższania umiejętności przypominania wiadomości
- Wprowadzenie w klasach stałego rytuału organizacyjnego uwzględniającego organizację aktywnych przerw
- Cotygodniowe planowanie wraz z uczniami sposobów bezpiecznego spędzania przerw (w każdy
poniedziałek)
- Warsztaty prowadzone metodą Weroniki Sherborne w diadzie rodzic – dziecko, dla uczniów klas pierwszych
(dwa razy w miesiącu)
- Codzienne stosowanie pracy w grupach
- Codzienne gry, zabawy na powietrzu lub spacery
- Comiesięczne debaty wychowawcze uczniów klas I – III „ Prometeusz 1,2,3”
- Comiesięczne pozalekcyjne pokazy, popisy, wystawy uczniów klas I – III z udziałem rodziców
- Rozmowy indywidualne z rodzicami prowadzone w obecności dziecka
STRUKTURA ORGANIZACYJNA zajęć
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Powitanie
Spotkanie w kręgu
Praca w grupach
Część wspólna zajęć
Praca w grupach
Praca indywidualna zróżnicowana
Świętowanie sukcesów
Relaksacja
Ewaluacja
Pożegnanie
Plan działań wychowawczo - profilaktycznych dla uczniów klas I-III
Termin realizacji wrzesień – grudzień 2014r.
Słowa „ klucze”
Temat
Termin
realizacji/
osoby
o
d
12
klasa
Zdrowie – drugie śniadanie w szkole –
P – przyjaźń, pomysł,
planowanie, porządek,
pamięć, przezorność,
Wrzesień/1
pierwszaki słodziaki
Wychowawcy
kl
a
s
1
3
Dbamy o zdrowie
R – rozum, rozsądek,
rozwaga, rada, radość,
ratunek
Zdrowie – drugie śniadanie w szkole.
Wrzesień /2
Sposoby dbania o zdrowie.
Zdrowie – drugie śniadanie w szkole.
Wrzesień/3
Poznajemy równowagę swojego ciała.
O – odpowiedzialność,
ostrożność, odwaga,
odmowa, organizacja,
M- miłość, możliwość,
milczenie, motywacja,
mobilizacja, moda,
Jestem dzieckiem i uczniem – moje Październik/1
przywileje i obowiązki
Moje emocje
Prawa człowieka
p
o
w
i
e
d
zi
al
n
e
Październik/2
Wychowawcy
kl
a
s
1
3
Wychowawcy
kl
a
s
1
3
Wychowawcy
kl
a
s
1
3
Wychowawcy
13
Skutki obowiązywania praw człowieka
Prawa człowieka
kl
a
s
1
3
Październik/3
Skutki obowiązywania praw człowieka
Moje trudne emocje
E- empatia, energia,
emocje, estetyka,
elegancja, entuzjazm
T – tolerancja, trening,
twórczość, towarzystwo,
tajemnica, temperament,
Listopad/1
Jestem tak samo ważny jak inni.
Pokój i bezpieczeństwo a przemoc
Listopad/2
Środowisko, zdrowie i dobre
samopoczucie, uczestnictwo
Pokój i bezpieczeństwo a przemoc
Listopad/3
Środowisko, zdrowie i dobre
samopoczucie, uczestnictwo
Sposoby wyrażania emocji. Szacunek dla
siebie.
Grudzień/1
Wychowawcy
kl
a
s
1
3
Wychowawcy
kl
a
s
1
3
Wychowawcy
kl
a
s
1
3
Wychowawcy
kl
a
s
1
3
Wychowawcy
E- empatia, energia,
emocje, estetyka, elegancja, Jestem tak samo ważny jak inni. Szacunek
dla innych.
entuzjazm
14
U – umiem, umiejętność,
uwaga, uzależnienie,
uwolnienie, uzgodnienie,
Dyskryminacja, edukacja i czas wolny,
zdrowie i dobre samopoczucie
Grudzień/2
Wychowawcy
Sz – szacunek, szczerość,
szczodrobliwość, szukanie,
Rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza.
Dyskryminacja, edukacja i czas wolny,
zdrowie i dobre samopoczucie
Grudzień/3
Wychowawcy
Rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza.
Plan działań profilaktycznych dla rodziców
Formy
Metody
Termin
Tematyka procedury osiągania celów
1. Skutki niezaspokojenia podstawowych potrzeb dziecka;
2. Zrozumieć swoje dziecko
komunikowania się z dzieckiem.
3. Współpracuję z moim dzieckiem
-
sposoby
Grupa
warsztaty
treningowa
-superwizyjna
skutecznego Grupa
treningowa
-superwizyjna
Grupa
treningowa
warsztaty
Metoda
Weroniki
Sherborne
wrzesień
październik
wrzesień
październik
listopad
grudzień
4. Ewaluacja
Grupa
superwizyjna
ankieta
grudzień
CAŁY ROK :
1.
2.
Udział rodziców w comiesięcznych debatach, pokazach, popisach, wystawach, konkursach.
Kącik prasowy dla rodziców.
4.Ewaluacja
Ewaluację zajęć jednostkowych prowadzi wychowawca klasy wybranymi przez siebie metodami
ewaluacyjnymi. Osoba odpowiedzialna za realizację programu „Prometeusz” w ostatnim tygodniu każdego
miesiąca dokona fotooceny prowadzonych zajęć oraz zastosuje wspierającą metodę ewaluacyjną w formie
„róży wiatrów”.
5.Montoring
15
Po zakończeniu realizacji programu „Prometeusz” w miesiącu grudniu przeprowadzimy te same ankiety,
których wyniki stały się bazą do powstania programu. Porównamy dane ilościowe oraz jakościowe. Wyniki
prowadzonej systematycznie ewaluacji zajęć pozwolą na stworzenie wiarygodnego obrazu skuteczności
prowadzonych działań wychowawczo – profilaktycznych.
6.Scenariusze zajęć
6.1. Scenariusze autorskie
PAKIET – PAŹDZIERNIK – LISTOPAD - GRUDZIEŃ
Scenariusz zajęć profilaktycznych dla uczniów klas pierwszych
Temat: „Kiedy śmieje się dziecko …”? – poznanie Kodeksu Króla Maciusia I.
Czas trwania: 2 x 45min
Cel ogólny: zapoznanie z prawami dziecka.
Cele operacyjne:
Uczeń:







poznaje znaczenie słów „prawo”, „kodeks”;
poznaje podstawowe prawa przysługujące dzieciom;
dostrzega równość wszystkich dzieci wobec prawa;
poznaje sylwetkę Janusza Korczaka, patrona szkoły oraz zapoznaje się z fragmentem
jego książki pt. „Król Maciuś I”;
potrafi wypowiadać się na powyższy temat i z szacunkiem słuchać wypowiedzi innych;
ilustruje wybrane prawo;
doskonali umiejętność wspólnej zabawy.
Metody:
- praktycznego działania – zabawa;
- słowna – rozmowa kierowana poparta prezentacją multimedialną; czytanie, indywidualne
wypowiedzi uczniów.
Formy: grupowa, indywidualna
Pomoce dydaktyczne: prezentacja multimedialna, fragment książki Janusza Korczaka pt. „Król Maciuś
I” - „Manifest do dzieci całego świata” (zwinięty rulon papieru z napisanym manifestem), Kodeks
Króla Maciusia I
Formy: praca z całą grupą, indywidualna.
Przebieg zajęć:
I Część wstępna
1. Zabawa integracyjna – Powitalna rymowanka
16
Na początku zróbmy koło, w kole zawsze jest wesoło.
Uśmiechniemy się do siebie, poczujemy się jak w niebie.
Dziś możemy być chmurkami lub małymi biedronkami,
Odważnymi rycerzami i mądrymi królewnami.
Radość niechaj tu zagości, niech odlecą wszystkie złości.
Iskiereczkę wypuścimy i smuteczki przepędzimy.
2. Wprowadzenie do tematu zajęć.

Opowiadanie nauczyciela o Królu Maciusiu I – bohaterze książki Janusza Korczaka
(ilustrowanie wypowiedzi prezentacją multimedialną)
Jak myślicie, kim jest ten chłopiec?
Dlaczego jest smutny?
Czy jest szczęśliwy?

Dawniej, gdy królowie chcieli coś ogłosić swoim poddanym, pisali do nich listy, które
heroldowie, czyli królewscy posłańcy, rozwozili po całym kraju i odczytywali
wszystkim ludziom. Król Maciuś też napisał taki list do dzieci. Posłuchajcie.
II Część zasadnicza
3. Słuchanie fragmentu książki Janusza Korczaka „Król Maciuś I”
"Manifest do dzieci całego świata":
"Dzieci, ja, Maciuś Pierwszy, zwracam się do was, abyście mi pomogły wprowadzić
nowe prawa. Ciągle słyszymy, że nie wolno, albo nieładnie, albo niegrzecznie.
To jest niesprawiedliwe. Dlaczego dorosłym wolno, a nam nie?
Ciągle się na nas gniewają i krzyczą i złoszczą się. Nawet biją.
Chcę, żaby dzieci miały takie same prawa jak dorośli."
4. Wyjaśnienie pojęcia „prawo” (ilustrowanie wypowiedzi prezentacją multimedialną).
Czego potrzebuje roślinka, aby mogła rosnąć? (dzieci odpowiadają na pytania)
Czego potrzebują zwierzęta, aby mogły żyć?
Czego potrzebują dzieci, aby były zdrowe, wesołe i mądre?
Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi dzieci. Ludzie, tak samo jak rośliny i zwierzęta
potrzebują różnych rzeczy, aby móc się rozwijać. Wiedząc, czego człowiek potrzebuje do
życia, określono jego prawa. Prawa człowieka można określić jako podstawowe standardy,
17
bez których człowiek nie mógłby się spokojnie rozwijać i żyć (ilustrowanie wypowiedzi
prezentacją multimedialną).
5. Zabawa ruchowa – „ Dziś możemy być chmurkami lub małymi biedronkami, odważnymi rycerzami
i mądrymi królewnami”- dzieci stoją w kole, każde dziecko po kolei wymienia imię innego dziecka i
zadaje mu zadanie np. „Przyjdzie do mnie Jasiu jako piesek”, „Przyjdzie do mnie Wojtek jako pilot”
itp. Dzieci odgrywają role postaci, zwierzątek, roślin.
6. Przedstawienie postaci Janusza Korczaka – patrona szkoły oraz zaprezentowanie sformułowanych
przez Korczaka praw dzieci (ilustrowanie wypowiedzi prezentacją multimedialną).

KORCZAKOWSKIE PRAWA DZIECKA :
1. Prawo do radości.
2. Prawo do wyrażania swoich myśli i uczuć.
3. Prawo do szacunku.
4. Prawo do nauki przez zabawę i bycie sobą.
5. Prawo do niepowodzeń i łez.
6. Prawo do własności.
7. Prawo do bycia sobą.
8. Prawo do niewiedzy.
9. Prawo do upadków.
10.Prawo do tajemnicy.
7. Zaprezentowanie dzieciom Kodeksu Króla Maciusia – zbiór praw dziecka. Podsumowanie
najważniejszych informacji.
Prawa są takie same dla wszystkich dzieci
bez względu na kolor skóry,
pochodzenie, język czy wiarę.
III Część końcowa
8. Indywidualna praca – Plastyczne przedstawienie praw dziecka.

Wybierz jedno z Maciusiowych praw i narysuj do niego ilustrację.
KIEDY ŚMIEJE SIĘ DZIECKO …
18
9. Ewaluacja zajęć – Zorganizowanie galerii – dzieci tworzą wystawę swoich prac.
Opracowała: Klaudia Góra
Scenariusz zajęć profilaktycznych dla uczniów klas drugich
Temat: „… mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka.” Prawa i obowiązki dziecka.
Czas trwania: 2 x 45min
Cel ogólny: zapoznanie dziecka z wynikającymi z praw obowiązkami
Cele operacyjne:
Uczeń:



poznaje dokument, który gwarantuje prawa dzieciom - „Konwencja o prawach
dziecka”,
poznaje podstawowe prawa przysługujące dzieciom;
dostrzega fakt, że oprócz praw człowiek ma też obowiązki;


potrafi wypowiadać się na powyższy temat i z szacunkiem słuchać wypowiedzi innych;
dobiera parami prawo i odpowiadający mu obowiązek;

doskonali umiejętność wspólnej zabawy.
Metody:
- praktycznego działania – zabawa;
- metoda aktywna – wieża praw;
19
- słowna – rozmowa kierowana poparta prezentacją multimedialną; indywidualne wypowiedzi
uczniów.
Formy: grupowa, indywidualna
Pomoce dydaktyczne: prezentacja multimedialna, fragmenty Konwencji o prawach dziecka”,
kartoniki z prawami i obowiązkami
Formy: praca z całą klasą, grupowa, indywidualna.
Przebieg zajęć:
I Część wstępna
1. Zabawa integracyjna – dzieci spacerują po sali, po usłyszeniu polecenia prowadzącego, wymyślają
różne sposoby powitania.
-witamy się jak ludzie radośni, jak ludzie smutni;
-powitanie na plaży, w wodzie, powitanie baniek mydlanych;
-witamy się jak ufoludki, jak zajączki, orły w locie,
-powitanie członków „Klubu dziwnych kroków” itp.
2. Wprowadzenie do tematu zajęć.

Przypomnienie znaczenia pojęcia „prawo” - ogół przepisów i norm prawnych
regulujących stosunki między ludźmi danej społeczności. (ilustrowanie wypowiedzi
prezentacją multimedialną)
Co to jest prawo?
Kto ma prawa?
II Część zasadnicza
3. Zapoznanie uczniów z dokumentem Konwencja o prawach dziecka
 najważniejszy akt prawny określający prawa dziecka, potocznie nazwany światową
konstytucją praw dziecka.
 Konwencja została uchwalona 20 listopada 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne
Narodów Zjednoczonych. Dokument ten przyjęły 192 kraje, w tym Polska (1991r.)
PRAWA DZIECKA OKREŚLONE W KONWENCJI:
1. Prawo do życia i rozwoju.
2. Prawo do tożsamości.
3. Prawo do wychowania w rodzinie.
4. Prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów.
5. Prawo do swobody myśli, sumienia, wyznania.
6. Prawo do informacji.
7. Prawo do poziomu życia odpowiadającego rozwojowi dziecka.
8. Prawo do nauki.
9. Prawo do wypoczynku i czasu wolnego.
10. Prawo do opieki zdrowotnej.
11. Prawo do wolności od przemocy fizycznej i psychicznej.
20
12. Prawo do znajomości swoich praw.


Każdy człowiek ma prawa, ale ponieważ żyjemy razem w społeczeństwie, każdy ma
też obowiązki.
Wyjaśnienie pojęcia „obowiązek” - konieczność zrobienia czegoś wynikająca z
nakazu moralnego lub prawnego (ilustrowanie wypowiedzi prezentacją
multimedialną).
Co to jest obowiązek?
Kto ma obowiązki? Jakie to są obowiązki?
5. Zabawa ruchowa – Budujemy bramę do wieży praw.
Dzielimy klasę na 5 zespołów czteroosobowych. Drużyny mają za zadanie zbudować z samych siebie
najciekawszą bramę do wieży.
Czy łatwo było zbudować bramę?
Co sprawiło wam trudność?
Kto wykonywał obowiązki konstruktora bramy, a kto wykonywał polecenia?
6. Praca grupowa: Budujemy wieżę praw i obowiązków.
Każda grupa otrzymuje zestaw 6 kartoników dużych z wypisanymi prawami dziecka
oraz 12 kartoników małych z wypisanymi obowiązkami wynikającymi z tych praw.
Wasze zadanie polega na zbudowaniu wieży praw. Na dużych cegiełkach mamy
wypisane niektóre prawa, a na filarach obowiązki.
Wybierzcie cegiełkę z najważniejszym wg was prawem i umieśćcie ją na samej górze,
potem wybierzcie następne ważne i umieśćcie je w środkowej części wieży, te cegiełki,
które zostały, umieśćcie na dole.
Wieża ta nie byłaby stabilna, gdyby nie filary, które powinny podtrzymywać nasze
cegiełki. Spróbujcie teraz pod każdą cegiełkę postawić filar – obowiązek, który wynika
z danego prawa.
Wybrane prawa np.
- prawo do wychowywania się w rodzinie
- prawo do nauki
- prawo do wypoczynku i czasu wolnego
- prawo do wolności od przemocy fizycznej i psychicznej
- prawo do swobodnego wyrażania swoich poglądów
- prawo do życia i rozwoju
- prawo do opieki zdrowotnej
Wybrane obowiązki np.:
- pomoc w lekkich pracach domowych
21
- dbanie o porządek w swoim pokoju
- ubieranie się stosownie do pogody
- chodzenie na wizyty kontrolne do lekarza
- odrabianie zadań domowych
- nieprzeszkadzanie w prowadzeniu lekcji
- wysłuchanie różnych opinii, poglądów z szacunkiem
- nieprzerywanie osobie, która się właśnie wypowiada
- pozwalanie rodzicom na odpoczynek
- niespędzanie wielu godzin przy komputerze
- wybieranie aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu
- ograniczanie jedzenia słodyczy i niezdrowych przekąsek
- niedopuszczenie do przemocy fizycznej
- niewyśmiewanie się z innych
- nieuprzykrzanie życia innym
- pomaganie osobom w potrzebie
Scenariusz zajęć profilaktycznych
Temat: „Nudzie się nie damy, nudę oswajamy”
Czas trwania: 2 x 45min
Cel ogólny: wdrażanie do mądrego gospodarowania czasem wolnym w szkole i poza szkołą.
Cele operacyjne:
Uczeń:

potrafi wskazać różne sposoby spędzania wolnego czasu;
potrafi wypowiadać się na powyższy temat i z szacunkiem słuchać wypowiedzi
innych;
 potrafi określić, która z form spędzania czasu wolnego wpływa pozytywnie na
zdrowie, rozwój własnej osoby, zacieśnianie więzi międzyludzkich;
 potrafi wskazać formy, które nie mają korzystnego wpływu na człowieka i uzasadnić
swój wybór, dokonuje ich oceny;
 określa hierarchię wartości wybranych form spędzania czasu wolnego;
 znajduje osoby podobnie spędzające czas wolny;
 doskonali umiejętność współpracy w grupie
Metody:

22
- praktycznego działania – zabawa;
- piramida priorytetów;
- słowna – rozmowa kierowana, czytanie, indywidualne wypowiedzi uczniów ustne oraz
pisemne.
Formy: grupowa, indywidualna
Pomoce
dydaktyczne:
zdjęcie
przedstawiające
nudzące
się
dziecko,
kartka
z
niedokończonym zdaniem dla każdego dziecka, losy do podziału na grupy, arkusze papieru z
namalowanym drukiem recepty, fragment wiersza Zdzisława Szczepaniaka pt. „Recepta na
nudę”, piosenka „Nuda”, flamastry (czerwony, zielony, żółty,), arkusze z piramidą, kartoniki
z 10 formami spędzania czasu wolnego (najczęściej wymieniane przez dzieci)
Formy: praca z całą grupą, zespołowa, indywidualna.
Przebieg zajęć:
I Część wstępna
1. Zabawa integracyjna „Człowiek do człowieka”
2. Wprowadzenie do tematu zajęć. Pokaz zdjęcia przedstawiającego znudzone dziecko.
„Jaką minę ma to dziecko?”
„Jak myślicie, dlaczego?”
3. Słuchanie fragmentu wiersza Zdzisława Szczepaniaka pt. „Recepta na nudę”
Różne klęski trapią dzieci:
- Umyj uszy! Wynieś śmieci!
- Ucz się lepiej! Nie kłam tyle!
- Usiądź prosto! Pomyśl chwilę!
- Pisz starannie! Nie dłub w nosie!
- Nie zachowuj się jak prosię!
- Co tam robisz? Nie rusz tego!
- Nie, nie pójdziesz! Jeszcze czego!
- Kto stłukł szklankę? Pokaż ręce...
- Znowu powódź jest w łazience!
Jest tych zmartwień sto tysięcy,
Albo nawet jeszcze więcej.
Lecz, gdy przeżyć je się uda,
Wówczas w życie wkracza... NUDA.
Co z nią począć? Gdzie przegonić?
Co wymyślić? Czym się bronić?
Ciężka sprawa - nie ma cudów Chyba przyjdzie ... umrzeć z nudów.
23
4. Praca indywidualna:
Dokończ zdanie.
Nudzę się, gdy ………………………………………
Nudzę się, gdy……………………….………………
Nudzę się, gdy……………………….………………
5. Odczytanie odpowiedzi na postawione pytanie. Podsumowanie poprzez wymienienie
sytuacji najczęściej wskazywanych przez dzieci.
II Część zasadnicza
1. Wspólne śpiewanie piosenki pt. „Nuda”.
W trakcie śpiewu dzieci losują karteczki z literami: N, U, D, A – i w ten sposób dzielą się na
4 grupy.
2. Praca grupowa: Recepta na nudę.
Grupy otrzymują arkusze z namalowanym drukiem recepty, wypisują propozycje na
spędzanie czasu wolnego.
RECEPTA NA NUDĘ
Tymoteusz Znudzony
05060245635
24
Każda grupa przechodzi do stanowiska sąsiedniej grupy i stawia zielony wykrzyknik przy
sposobach spędzania czasu, które ich zdaniem służą zdrowiu (np. uprawianie sportu, spacery,
jazda na rowerze).
Przechodzą do następnego stanowiska i zaznaczają żółtym wykrzyknikiem sposoby spędzania
czasu służące rozwojowi człowieka (np. hobby, czytanie książek, oglądanie filmów
przyrodniczych).
Przechodzą do kolejnego stanowiska i zaznaczają czerwonym wykrzyknikiem propozycje,
które służą zacieśnianiu więzi międzyludzkich (wycieczki z rodziną, wspólne wyjścia,
zabawy, spotkania z innymi, itp.)
Grupy wracają do swojego stanowiska.
„Popatrzcie na swoje recepty i powiedzcie, które propozycje służą zdrowiu, które naszemu
rozwojowi, a które pogłębianiu więzi z innymi ludźmi?”
„Czy są jakieś propozycje, przy których nie ma wykrzyknika? Jakie?”
„ Jak myślicie, dlaczego ich nie zaznaczyliście?”
3. Zabawa „Owocowy kosz” – miejscami zmienią się osoby, które lubią:
-jeździć na rowerze
-chodzić do kina
-czytać książki
-malować farbami
-1 raz w tygodniu spacerować po parku
-grać w piłkę nożną
-skakać na skakance
-grać na komputerze
-spędzać czas przed telewizorem.
4. Praca grupowa: PIRAMIDA PRIORYTETÓW
25
Uporządkujcie sposoby spędzania czasu od najbardziej wartościowych dla człowieka form
spędzania czasu do mniej wartościowych.
Wyjazd z rodziną
Zabawa z koleżanką lub kolegą.
Czytanie książek.
Wielogodzinna gra na komputerze.
Patrzenie na telewizor.
Uprawianie sportu.
Uczenie się nowych rzeczy.
Hobby.
Zabawa na podwórku.
Głośne słuchanie muzyki.
5. Przedstawienie efektów pracy grupowej. Omówienie hierarchii form spędzania czasu
wolnego.
III Część końcowa
1. Zabawa „Gdy mam wolny czas, to..”. Dzieci samodzielnie wpisują 4 ulubione formy
spędzania czasu wolnego. Następnie każdy bierze swoją kartkę i szuka trzech różnych osób,
które mają jeden taki sam sposób na spędzaniu czasu wolnego. Jeżeli znajdzie taką osobę,
uzyskuje jej podpis we właściwym miejscu.
„Gdy mam wolny czas, to..”
2. Podsumowanie zajęć. Dzieci prezentują efekty swoich wyborów, czyli sposoby spędzenia
czasu wolnego.
3. Dokonanie ewaluacji zajęć: fotoocena.
26
4. Zakończenie zajęć.
Opracowała: Klaudia Góra
Scenariusz zajęć profilaktycznych dla uczniów klas trzecich
Temat: „ Mamy dwa wyrazy: swoboda i wolność” – Sąd nad Gawłem.
Czas trwania: 4 jednostki lekcyjne
Cel ogólny: zapoznanie dziecka z sytuacjami łamania praw człowieka.
Cele operacyjne:
Uczeń:











poznaje dokument, w którym zapisane są prawa człowieka – „Powszechna Deklaracja
Praw Człowieka”;
utrwala znajomość podstawowych praw człowieka w oparciu o dwa dokumenty:
„Powszechną Deklarację Praw Człowieka” oraz „Konwencję o prawach dziecka”,
utrwala znajomość przysługujących praw;
uczy się rozróżniać pojęcia „swobody” i „samowoli” w świetle równości wszystkich
wobec prawa;
dostrzega przykłady łamania praw człowieka;
potrafi wymienić osoby lub instytucje, które zajmują się ochroną praw człowieka;
poznają postać Rzecznika Praw Dziecka;
doskonali umiejętność empatii;
doskonali umiejętność wyrażania własnych sądów i precyzowania myśli;
doskonali umiejętność słuchania innych;
doskonali umiejętność współpracy.
Metody:
- metody aktywizujące: elementy projektu, metoda inscenizacji, drama
- słowna – rozmowa kierowana poparta prezentacją multimedialną; wypowiedzi uczniów.
Formy: grupowa, indywidualna
Pomoce dydaktyczne: prezentacja multimedialna, inscenizacja w oparciu o wiersz
Aleksandra Fredry pt. „Paweł i Gaweł”, fragmenty Konwencji o prawach dziecka”,
fragmenty „Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka”; wizytówki z napisami: OBROŃCY,
OSKARŻYCIELE, SĘDZIA, PODSĄDNY, POWÓD, kartki do pracy indywidualnej oraz
grupowej.
Formy: praca z całą klasą, grupowa zróżnicowana, indywidualna.
27
Przebieg zajęć:
I Część wstępna (45 min)
1. Zabawa integracyjna – Podaj dalej.
Prowadzący dzieli klasę na 3 zespoły. Grupy stają w kółkach. Pierwsza z osób pokazuje jakiś
gest lub minę, druga musi to powtórzyć i dodać swoją propozycję gestu, następna osoba
powtarza wszystkie wcześniejsze gesty i dodaje własny itd.
2. Wprowadzenie do tematu zajęć – rozmowa kierowana w oparciu o prezentację
multimedialną.

Przypomnienie znaczenia pojęcia „prawo” - ogół przepisów i norm prawnych
regulujących stosunki między ludźmi danej społeczności. (ilustrowanie wypowiedzi
prezentacją multimedialną)
W jakim dokumencie zapisane są prawa dziecka?
Przypomnienie najważniejszych praw dziecka zapisanych w ww. dokumencie
3. Zapoznanie uczniów z dokumentem - „Powszechna Deklaracja Praw Człowieka”

zbiór praw człowieka i zasad ich stosowania uchwalony przez Zgromadzenie Ogólne
ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu.

Podstawowe prawa człowieka i ich zasady to: równość wszystkich ludzi pod
względem godności i praw , prawo do życia, prawo do osobowości prawnej, prawo do
sądu, prawo do życia osobistego i rodzinnego, prawo wyboru miejsca zamieszkania,
prawo do obywatelstwa, zasada równości kobiet i mężczyzn, prawo do własności,
wolność myśli, sumienia, wyznania, zgromadzania i stowarzyszania się, uczestnictwa
w życiu politycznym i społecznym, prawo do pracy, wypoczynku, dostępu do nauki,
zdrowia, kultury.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ mówi też o obowiązkach jednostki:
"Każdy człowiek ma obowiązki wobec społeczeństwa, bez którego niemożliwy jest
swobodny i pełny rozwój jego osobowości".
4. Zabawa ruchowa – Wielka Pardubicka – zabawa z pokazywaniem.
5. Praca indywidualna – u kogo możemy szukać pomocy w przypadku, gdy ktoś łamie nasze
prawa.

Uczniowie wypisują osoby, instytucje, które mogą pomów w przypadku łamania
praw.

Przedstawienie efektów pracy – zapis propozycji na wspólnej planszy.

Przybliżenie uczniom sylwetki Rzecznika Praw Dziecka.
II Część zasadnicza - „Wolnoć Tomku w swoim domku” (2x45min)
28
6. Inscenizacja na podstawie wiersza Aleksandra Fredry „Paweł i Gaweł”
Jak nazywają się bohaterowie inscenizacji?
Którego z bohaterów chcielibyście mieć za sąsiada? Dlaczego?
Jak postąpimy z niesfornym Gawłem?
7. Przygotowanie do sądu nad Gawłem – podział klasy na 3 zespoły, przydział ról,
wyjaśnienie czym będą zajmować się poszczególne grupy, wyjaśnienie pojęć. Prowadzący
pomaga w formułowaniu wniosków.

OBROŃCY + GAWEŁ – przygotowują wyjaśnienia takiego postępowania, tłumaczą
dlaczego Gaweł tak się zachowywał, dlaczego nie posłuchał próśb sąsiada – szukają
okoliczności łagodzących, powołują się na np.:
- prawo do wolności myśli i przekonań (tak odpowiadałem, bo tak uważam),
- prawo do wolności (byłem w swoim mieszkaniu, mam prawo robić co chcę),
- prawo do wypoczynku (mam stresującą pracę, w ten sposób odpoczywam).

OSKARŻYCIELE + PAWEŁ – przedstawiają sytuację z punktu widzenia
pokrzywdzonego, co robił Paweł, aby zmienić sytuację, jak się czuł , gdy mimo
próśb sytuacja się nie zmieniała i został doprowadzony do ostateczności – zalanie
mieszkania Gawła

ŁAWNICY I SĘDZIA – wybierają ze spisu praw, te prawa, które zostały złamane
przez oskarżonego Gawła i próbują uzasadnić swój wybór np.:
- prawo do wypoczynku (nieustanny hałas przeszkadzał w wypoczynku),
- prawo do wolności od przemocy psychicznej (brak reakcji na prośby),
- prawo do równego traktowania (traktowanie z góry, niegrzeczne odnoszenie się),
- prawo do ochrony zdrowia (hałas szkodzi zdrowiu),
- prawo do bezpieczeństwa (strzelanie w mieszkaniu).
8. Drama : SĄD NAD GAWŁEM (45 min)

Oskarżyciele i obrońcy zajmują wyznaczone miejsca. Prowadzący tłumaczy jaką rolę
będą odgrywali poszczególni uczniowie.

Na wezwanie sędziego „Sąd idzie” wszyscy wstają, wchodzi sędzia z ławnikami,
zajmują miejsca, sędzia prosi o wprowadzenie oskarżonego, po czym ogłasza
rozpoczęcie sprawy z powództwa cywilnego przeciwko Pawłowi.

Pierwsi głos zabierają oskarżyciele i odczytują zarzuty. Wzywają na świadka Gawła.
Sędzia w razie potrzeby dyscyplinuje strony. (Prowadzący może sugerować linię
obrony lub oskarżenia, dążąc do sformułowania oczekiwanych przez niego wniosków.)
29

Następnie głos zabierają obrońcy. Wzywają Pawła. Wezwanym świadkom pytania
mogą zadawać oskarżyciele i obrońcy wg uznania.

Ławnicy na podstawie wysłuchanych zeznań rozstrzygają czy Paweł jest winny
łamaniu praw człowieka, czy nie.

Po zakończeniu rozprawy sędzia ogłasza wyrok. Ustala, co było największym
przewinieniem Pawła (złamanie praw człowieka zagwarantowanych przez prawo).

Sędzia zwraca uwagę, że należy odróżnić swobodę i wolność od samowoli. Oskarżony
żyje w społeczeństwie i musi przestrzegać praw. Każdy człowiek ma takie same
prawa. Wydaje wyrok, od którego przysługuje podsądnemu odwołanie.
III Część końcowa
9. Podsumowanie zajęć. Prowadzący ocenia zaangażowanie uczniów, rzeczowość,
umiejętność argumentowania i obrony swoich racji, kulturę dyskusji itd.
10. Ewaluacja – róża wiatrów.
11. Podziękowanie. Zakończenie zajęć.
Opracowała: Klaudia Góra
6.2. Scenariusze pochodzące z innych źródeł.
6.2. Scenariusze pochodzące z innych źródeł.
PAKIET - WRZEŚNIOWY
Scenariusz zajęć
(źródło - ” Spójrz inaczej” A. Kołodziejczyk)
Temat : Dbamy o własne zdrowie
Cel:
Dzieci będą sobie uświadamiać, że potrafią same dbać o swoje zdrowie i że może to stanowić dla nich
powód do dumy.
Materiały:
Duże arkusze papieru podzielone na pół, kredki, flamastry, farby
Przebieg:
Rozmowa z dziećmi o tym, co robią dla utrzymania zdrowia takiego, z czego są dumne. Uczniowie
proszeni są, aby rozpoczynali swoją wypowiedź od słów: Jestem dumny z…., Jestem dumny, że……
Dzieci są proszone o wykonanie prac plastycznych – plakatów ilustrujących swoją dumę z dbania o
swoje zdrowie np.:
30
 Jestem dumny z siebie, bo jem dużo warzyw i owoców
 Jestem dumny z siebie, bo codziennie myję zęby
 Jestem dumny z siebie, bo dbam o swoje włosy
 Jestem dumny z siebie, bo umiem już pływać
Przykładowe tematy prac:
 Jedzenie
 Spanie
 Dbanie o zęby
 Dbanie o włosy
 Pielęgnacja skóry
 Czystość
 Sport
 Zdrowe zabawy
Zorganizowanie galerii plakatów i rozmowa o tym, jak ważne jest dbanie o zdrowie, oraz to że może
ono być źródłem przyjemności.
Scenariusz zajęć
(źródło –„ Spójrz inaczej „ A. Kołodziejczyk)
Temat: Sposoby dbania o własne zdrowie
Cel:
Dzieci będą sobie uświadamiać, w jaki sposób mogą dbać o własne zdrowie oraz jak mogą wpływać
na to, że będą czuły się lepiej.
Przebieg:
N podłodze leżą trzy sznurki, które tworzą trzy koła tak duże, aby zmieściło się w każdym
kilkanaścioro dzieci. Koła oznaczone są kartkami: TAK, NIE, BYĆ MOŻE.
Prowadzący czyta dzieciom opowiadania, odnoszące się do dbania o zdrowie. Prosi, aby po
wysłuchaniu o powiadania usiadły w kole oznaczającym ich decyzję, a następnie uzasadniły wybór.
Opowiadania:






Twój przyjaciel jest przeziębiony. Dzwoni do ciebie i zaprasza cię abyś przyszedł pobawić się z
nim. Czy poszedłbyś ? co zdecydowałoby o twojej decyzji?
Mama codziennie daje ci tabletkę witaminową. Mówi, że pomaga ona na wzrost i siłę.
Sądzisz, że jeśli weźmiesz więcej witamin będziesz wyższy i silniejszy. Czy powinieneś wziąć
więcej witamin, gdy nikt nie patrzy?
Malujesz w kuchni przy stole i rozlewasz trochę farby. Idziesz do kredensu, żeby wziąć środek
do mycia. Na opakowaniu jest napis „Ostrożnie”. Czy będziesz go używał?
W słoiku w kredensie jest biały proszek. Sądzisz, że to cukier, ale nie jesteś pewien, gdyż na
słoiku nie ma napisu. Czy wsypałbyś ten proszek do swojej szklanki?
W lodówce jest parówka. Pachnie niezbyt świeżo. Czy zjadłbyś ją?
Jesteś chory. Tata zabiera cię do lekarza, który przepisuje receptę na zakup lekarstwa. Czy
zjadłbyś ją?
31


Kiedy Mateusza bolała głowa, mama dała mu aspirynę. Teraz znów boli go, kiedy mamy nie
ma w domu. Czy powinien wziąć aspirynę?
Ojciec Joli bierze pigułki na żołądek, które wyglądają i mają smak jak cukierki miętowe. Jola
lubi cukierki miętowe. Czy może zjeść pigułki taty?
PLAKAT
Dzieci wybiorą sobie jeden z tych lub innych (dzisiaj nie poruszanych) sposobów dbania o zdrowie i
wykonają rysunek, który mógłby nauczyć tej zasady młodszego braciszka, siostrzyczkę lub kolegę.
Prośba do dzieci o pokazanie rysunków adresatom
Scenariusz zajęć
(źródło - „Spójrz inaczej” A. Kołodziejczyk)
Temat: Poznajemy równowagę swojego ciała
Cele:
Dzieci uświadamiają sobie znaczenie zachowania równowagi fizycznej i psychicznej
Materiały: tekturowe talerzyki, wieszak, dratwa, gwoździe, gumka, monety, kredki, ołówki, różne
drobne przedmioty, deska, ławeczka gimnastyczna, sznurek, kreda, papier rysunkowy
Przebieg:Zajęcia rozpoczyna kilka ćwiczeń.
Waga
Przygotowanie wagi szalkowej z wieszaka. Uczniowie dobierają przedmioty, aby uzyskać równowagę.
Omówienie pojęcia równowagi.
Równoważnia
Rozłożyć na podłodze jeden z dostępnych przedmiotów: ławeczka gimnastyczna, deska, sznurek.
Dzieci przechodzą po przedmiotach starając się zachować równowagę. Wypowiedzi o odczuciach
towarzyszących balansowaniu.
Z kamienia na kamień
Na podłodze narysowane są lub ułożone ze sznurków koła wyobrażające kamienie. Dzieci przechodzą
lub przeskakują jedynie po kamieniach. Podczas ruchu dzieci muszą kontrolować swoje ruch, aby nie
wyjść poza obręb kamienia. Wypowiedzi na temat odczuć towarzyszących zachowaniu równowagi
podczas skoku z kamienia na kamień.
Rozmowa
Krąg. Prowadzący wyjaśnia, że bycie zdrowym to utrzymanie swojego organizmu w równowadze.
Człowiek jest zdrowy wtedy, kiedy jego organizm jest w równowadze zarówno fizycznej jak i
psychicznej. Natomiast kiedy jesteśmy chorzy mamy tę równowagę zachwianą. Nasze różne
zachowania mogą pomóc nam ją utrzymać albo spowodować, że ją utracimy.
32
Dzieci dzielimy na dwie grupy. Jedna chętna osoba staje między grupami, informuje że jest na granicy
zachorowania, ma katar, ból gardła i złe samopoczucie. Jedna z grup daje rady, co ma ta osoba zrobić,
aby odzyskać równowagę i nie zachorować. Osoby z drugiej grupy mówią o tym, co spowoduje
utratę tej równowagi.
Tą samą techniką opracowujemy inne przykłady bliskie dzieciom.
Rundka . Uczniowie starają się dokończyć zdanie: Podczas tych zajęć dowiedziałem się, że………
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat : Integracja zespołu klasowego.
Cele :



wzajemne poznanie się grupy, integracja zespołu klasowego
budowanie atmosfery życzliwości i akceptacjo
Materiały : sznurek, spinacze, przybory do rysowania , kartki wycięte w kształcie promyczków
( po 2 dla każdego ucznia), gazety, małe kolorowe samoprzylepne karteczki, utwory
muzyczne.
Przebieg zajęć
1. Ćwiczenie – poznajmy się
Po powitaniu prowadzący zajęcia prosi dzieci o wykonanie proporczyków, na których narysują, w
jakim są nastroju. Po wykonaniu zadania dzieci zawieszają swoje prace na wcześniej rozciągniętym
sznurku w klasie.
2. Zabawa „ Ratatatum”
Dzieci siedzą na krzesełkach tworząc koło. Jednemu z dzieci nadajemy imię Ratataum i ono siedzi w
środku. Każdy z uczestników zapoznaje się z imionami swoich sąsiadów z prawej i lewej strony.
Ratatatum podchodzi do dowolnie wybranej osoby i zadaje pytanie :
 Kto siedzi po twojej prawej stronie?
 Kto siedzi po twojej lewej stronie?
 Kto siedzi po twojej prawej i lewej stronie?
Dziecko odpowiada na pytanie, ale musi tak odpowiedzieć, aby zdążyć przed Ratataum, który w tym
samym czasie po pytaniu mówi hasło „ratataum”. Jeżeli dziecko nie zdąży odpowiedzieć na pytanie,
zamieniają się ze sobą rolami. Czas trwania zabawy określa grupa i nauczyciel.
3. Zabawa „ Kto lubi…
Wszyscy uczestnicy siedzą na krzesłach w kole, a jeden z nich stoi w środku. Osoba stojąca w środku
zadaje pytanie, np. Kto lubi kolor niebieski? Wszyscy uczestnicy zabawy lubiący ten kolor wstają i
zamieniają się miejscami, a osoba zadająca pytanie w tym czasie musi usiąść na krześle. Uczestnik ,
który nie znalazł wolnego krzesła, zadaje pytanie i zabawa trwa dalej.
33
4. Zabawa „ Taniec na gazecie”
Uczestnicy dobierają się parami. Każda para otrzymuje jedną stronę z dużej gazety. Prowadzący
włącza muzykę, a dzieci tańczą na gazecie, nie mogąc wyjść poza jej obszar. Gdy ucichnie muzyka,
składają gazetę na pół i znowu tańczą. Para , która w trakcie zabawy wyjdzie lub nie zmieści się na
gazecie, odchodzi na bok i obserwuje pozostałych uczestników. Sukces odnoszą te osoby, które
najdłużej będą tańczyły na coraz mniejszym formacie gazety.
5. Jak się czuję po zajęciach?
Na pożegnanie nauczyciel ponownie prosi dzieci o namalowanie proporczyków przedstawiających ich
nastrój. Po wykonaniu zadania wszyscy zawieszają prace na drugim sznurku przygotowanym przez
prowadzącego.
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat :Tworzymy klasę.
Cele
*budowanie atmosfery życzliwości, akceptacji i poczucia bezpieczeństwa w zespole klasowym,
* uświadamianie dzieciom, że tworzą jedną grupę.
Materiały
arkusze papieru, przybory do rysowania, klej.
Przebieg zajęć
1.
Wprowadzenie
Pogadanka nt. istoty zespołu klasowego.
2.
Jesteśmy grupą
Nauczyciel przygotowuje dwa duże arkusze papieru (jeżeli w klasie jest duża liczba dzieci,
proponujemy sklejenie kilku arkuszy ze sobą). Jeden z nich dzieli na tyle takich samych kwadratów, ile
jest dzieci w klasie, a drugi z napisem NASZA KLASA zawiesza na wybranym miejscu w klasie (np. na
tablicy, ścianie).
Nasze portrety
Dzieci otrzymują przybory do rysowania i po jednym kwadracie, na którym rysują swój portret. Po
zakończeniu pracy wszystkie portrety są poprzyklejane do drugiego arkusza papieru z napisem NASZA
KLASA.
Prezentujemy siebie
Dzieci siadają przed wspólnie wykonaną pracą i po kolei każdy z uczestników wskazuje swój portret, a
reszta dzieci wyszukuje w nim to, co jest ładne i wypowiada się na ten temat. Jeżeli dzieci mają z tym
problemy, ważne jest, aby pomógł im nauczyciel.
Podsumowanie nauczyciela
Miniwykład o znaczeniu grupy jaką tworzy klasa.
3.
4.
5.
PAKIET - PAŹDZIERNIKOWY
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat : Moja rodzina-wykonanie książeczki o rodzinie
Cel
34
*uświadamianie dzieciom, znaczenia rodziny oraz zrozumienie praw, obowiązków i zadań członków
rodziny.
Materiały
Kilka arkuszy papieru z bloku-dla każdego dziecka, kredki, zdjęcia rodzinne.
Przebieg zajęć
1.Wprowadzenie
Nauczyciel informuje dzieci, że nauczą się, jak zrobić książeczkę-album o swojej rodzinie. Każda strona
książeczki będzie przedstawiać scenkę z życia rodziny, można ją narysować lub wkleić odpowiednio
dobrane zdjęcia.
Nauczyciel proponuje dzieciom następujące tytuły stron w albumie o rodzinie
-Osoby w mojej rodzinie.
-Każdy w rodzinie ma swoje obowiązki.
-Czynności, które wykonujemy wspólnie w mojej rodzinie .
-Moja rodzina podczas świąt.
-Moja rodzina na wakacjach.
-Zwierzęta w mojej Rodzinie.
2.Początek albumu
W czasie zajęć dzieci wykonują okładkę do albumu i zapisują tytuł „Album o
mojej rodzinie” oraz pierwszą stronę pt.”Osoby w mojej rodzinie”.
3 .Przekazanie „Listu do rodziców”
Dzieci otrzymują list do rodziców (załącznik 2) przygotowany przez nauczyciela
z prośbą o pomoc córce/synowi w wykonaniu książeczki o rodzinie. Dzięki temu
zadanie to jest wspólnym projektem całej rodziny.
4. Zorganizowanie wystawy
Po wykonaniu albumów dzieci przenoszą je do klasy, gdzie organizowana jest
wystawa i omówienie prac.
Uwaga
Czas wykonania prac określa nauczyciel, np. 1 miesiąc.
Załącznik nr 2 Propozycja listu do rodziców
Drodzy Rodzice
Wasze dziecko uczy się na zajęciach o tym, że żyje w rodzinie, dlatego będzie
wykonywało książeczkę o swojej rodzinie. Każda strona ma przedstawiać sytuacje z
życia rodziny. Można je narysować lub wkleić odpowiednie zdjęcia. Na zajęciach
dzieci wykonały okładkę i pierwszą stronę albumu. Proszę o pomoc w zatytułowaniu i
wykonaniu kolejnych stron.
Tytuły:
*Każdy w rodzinie ma swoje obowiązki.
*Czynności , które wykonujemy wspólnie w mojej rodzinie.
*Moja rodzina podczas świąt.
*Moja rodzina na wakacjach.
*Zwierzęta w mojej rodzinie.
Można wprowadzić też inne tematy .Proszę poświęcić dziecku trochę czasu i pomóc w
wykonaniu albumu.
35
Spodziewam się, że może to być przyjemne zajęcie dla całej rodziny, a
zwłaszcza syna lub córki.
Dziękuje za pomoc.
Nauczycielka,
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat : Budowanie pozytywnego obrazu siebie
Cel
Budowanie pozytywnego obrazu siebie.
Materiały
nożyczki, wstążka lub nitka, sznurek, kartki z bloku technicznego, przybory do rysownia, karteczki ze
zdaniami.
Przebieg zajęć
1.Pogadanka wprowadzająca.
2.Ćwiczenie: „Jestem gwiazdą”.
Każde dziecko odrysowuje z szablonu gwiazdkę (załącznik 3) na kartce z bloku technicznego,
następnie ją wycina. Nauczyciel prosi dzieci o narysowanie na gwiazdce swojej twarzy, mogą również
napisać swoje imię. Po wykonaniu prac gwiazdki zawieszamy na uprzednio przygotowanym sznurku.,
nad którym znajduje się napis
„ALEJA GWIAZD”.
3.Ćwiczenie: „Moja dłoń”
Uczniowie obrysowują swoją dłoń i wycinają. Na wyciętej dłoni rysują to, co najbardziej lubią
robić Dzieci wędrując po klasie będą pokazywały swoje rysunki kolegom i oglądały rysunki innych
dzieci.
Wariant II: Dzieci ustawione w kole trzymają swoje prace. Po kolei każde z dzieci
będzie chodziło wewnątrz koła przy muzyce i prezentowało innym swoją pracę. Na koniec papierowe
dłonie zostaną doczepione do wcześniej już wykonanych gwiazdek.
4. Test zdań niedokończonych :Jaki jestem?
Nauczyciel przygotowuje karteczki ( załącznik 4) z niedokończonym zdaniem ( propozycje
mogą się powtarzać), np.
-Najbardziej lubię...:-Najchętniej się bawię…:-Kiedy jest mi smutno…-Nie lubię, kiedy…:Uwielbiam, gdy…:-Nudzę się, gdy…
Następnie każde z dzieci losuje jedno zdanie i kończy je.
5.Pogadanka podsumowująca
Załącznik 4
Najbardziej lubię………………………………………………………………………
Kiedy jest mi smutno………………………………………………………………….
Nie lubię kiedy…………………………………………………………………………
Uwielbiam, gdy…………………………………………………………………………
Nudzę się, gdy………………………………………………………………………….
36
Chętnie wychodzę z ……………………………………………………………………
Męczy mnie……………………………………………………………………………..
Czasami boję się, że……………………………………………………………………
Marzę o…………………………………………………………………………………
Opiekuję się………………………………………………………………………………
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat :W wielu rzeczach jestem dobry
Cele
*uświadamianie uczniom, że każdy w swoim życiu odnosi sukcesy.
*kształtowanie umiejętności wypowiadania się o swoich sukcesach i dzielenia się przeżyciami z innymi.
Materiały
duży arkusz papieru kredki, klej, mazaki, dyplomy uznania dla każdego dziecka (zakupione lub wykonane
przez nauczyciela).
Przebieg zajęć
1.Pogadanka wprowadzająca.
Nauczyciel rozmawia z dziećmi o sukcesach. Wspólnie ustalają, co oznacza słowo „sukces”(czynność,
osiągnięcie, wyczyn, z których jesteśmy zadowoleni, dumni).
Dzieci podaja przykłady osób, które w/g. nich osiągnęły w życiu sukces.
2. Ćwiczenie: Moje sukcesy
Nauczyciel kładzie poziomo papier z napisem ”MOJE SUKCESY”, podzielony na trzy części. W
pierwszej narysowany jest dom (będą to sukcesy odnoszone w domu), w drugiej szkoła(sukcesy odnoszone
w szkole), w trzeciej sylwetki dzieci (sukcesy odnoszone w kontaktach z koleżankami i kolegami). Arkusz
papieru przypinamy do tablicy.
Dzieci mówią o swoich sukcesach i kolejno rysują kredką na planszy kółko w części oznaczającej sferę,
w której odniosły sukces.
3.Rysunek dzieci: „Dyplom Uznania”
Prosimy dzieci zilustrowanie na „Dyplomie Uznania”(załącznik5) własnego sukcesu (rzeczywistego lub
wyobrażonego). Po zakończeniu zadania omawiamy prace wykonane przez dzieci.
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat: Różnimy się od siebie.
37
Cele
 wzbudzanie motywacji do zgodnego życia z innymi ludźmi,
 kształtowanie umiejętności wyrażania się na temat różnie między ludźmi,
 kształcenie umiejętności zgodnej pracy w grupie.
Materiały
Tekst „ Bajki o Ćwierćlandzie”, arkusze papieru, farby, bibuła, wycinanki, skrawki materiałów, kredki, szablony
kwiatów, karteczki, przybory do pisania.
Przebieg zajęć
1.
Zabawa i rysunek
Na powitanie prowadzący zajęcia proponuje zabawę „ Ludzie do ludzi ”. Następnie prosi dzieci o
wykonanie proporczyków, na których narysują w jakich są nastroju. Po wykonaniu zadania dzieci
zawieszają swoją pracę na wcześniej rozwieszonym sznurku w klasie.
1.
Podział uczniów na grupy
Nauczyciel rozdaje dzieciom szablony kwiatka, prosi o odrysowanie i wycięcie. Następnie każdy uczeń
losuje kolor, na jaki ma pomalować swój kwiatek. Nauczyciel wcześniej przygotowuje karteczki z
kolorami: zielony, żółty, niebieski, i czerwony tak, aby powstały cztery grupy zgodnie z kolorami.
2.
I część bajki
Odczytanie przez nauczyciela pierwszej części „ Bajki o Ćwierćlandzie”
3.
Opisywanie krainy
Każda grupa dzieci opisuje swoją krainę na podstawie tekstu. Potem następuje rozmowa z uczniami na
temat mieszkańców krain.
4.
II część bajki
Po rozmowie prowadzący zajęcia prosi o wysłuchanie drugiej części bajki, by przekonać się, czy
mieszkańcy krain zrobili coś, aby lepiej się poznać.
5.
Pogadanka na temat życia ludzi
Nauczyciel prosi o porównanie bajki do rzeczywistości.
6.
Wykonanie prac plastycznych ilustrujących treść bajki.
Każda grupa otrzymuje arkusz szarego papieru podzielony na 4 części. W każdym
„ okienku ” w
formie plastycznej przedstawia poszczególne krainy Ćwierćlandii. Po wykonaniu zadania uczniowie
prezentują swoje prace i zawieszają je na wskazanym przez nauczyciela miejscu.
7.
Ćwiczenie: „ Mapa mentalna ”.
Prowadzący prosi o próbę wyjaśnienia, co oznacza słowo tolerancja. Następnie pisze na tablicy słowo „
inny ” i prosi, aby każdy uczeń napisał na karteczce skojarzenie
z tym wyrazem. Karteczki
przypinamy do tablicy wokół wyrazu „ inny”. Analiza
( wspólnie z dziećmi ) powstałej mapy
mentalnej.
8.
Zakończenie
Nauczyciel zwraca uwagę uczniom, iż mimo różnic między nami, żyjemy wokół siebie. Powinniśmy
siebie szanować, być wobec siebie tolerancyjni i zwracać uwagę, na to, co jest w nas dobre i
wartościowe.
„Bajka o Ćwierćlandzie"
38
część I
„Państwo to jest okrągłe jak naleśnik, a ponieważ składa się z czterech krajów nosi nazwę "Ćwierćlandu".
W pierwszym kraju wszystko jest zielone: domy, ulice, samochody, telefony, dorośli, a także dzieci.
W drugim kraju wszystko jest czerwone: drzewa, wanny, lizaki, dorośli, a także dzieci.
W trzecim kraju wszystko jest żółte: miotły,
szpitale, kwiaty, rusztowania na budowie, dorośli, a
także dzieci.
W czwartym kraju wszystko jest niebieskie: lampy na skrzyżowaniach, mosty, szczoteczki do
zębów, rowery, dorośli, a także dzieci.
Dzieci w dniu narodzin są kolorowe. Tak jest w całym Ćwierćlandzie. Lecz dorośli patrzą na
nie swoimi zielonymi, czerwonymi, żółtymi, bądź niebieskimi oczami, głaszcząc je przy tym
swoimi zielonymi, czerwonymi, żółtymi czy też niebieskimi rękami dotąd, aż te stają się
jednokolorowe. Najczęściej dzieje się to bardzo szybko.
Pewnego razu w kraju zielonym przyszedł na świat chłopiec o imieniu Groszek. Gdy skończył
rok, to był jeszcze trochę kolorowy. Było to niepokojące, lecz w końcu Groszek nabrał
zielonej barwy.
W Ćwierćlandzie dzieci nie muszą chodzić do szkoły. Uczą się tylko rzeczy najistotniejszej: w
kraju zielonym, że liczy się tylko kolor zielony, w czerwonym, że czerwony, w żółtym, że żółty,
a w niebieskim, że niebieski. Tak więc w kraju czerwonym nocą i dniem fruwają transparenty
- "Kolor zielony, żółty i niebieski to oszustwo". Można na nich przeczytać - "Tylko czerwień
jest prawdziwa". I rozlega się piosenka truskawkowa - hymn narodowy kraju czerwonego. W
niebieskim kraju wszędzie wiszą plakaty z napisem: "Niebieski, niebieski, niebieski!" I za
każdym razem, gdy dzieci wpatrują się swoimi niebieskimi oczami w napis na plakatach,
dostają swędzenia na niebieskich piętach i natychmiast tańczą śliwkowe tango.
W żółtym kraju krzyczy megafon : "Kolor niebieski, czerwony i zielony jest do kitu. Żółty - to
jest to!" Potem dzieciaki zdejmują żółte czapeczki z głów i tańczą cytrynowego bluesa.
A w kraju zielonym stoi w parku mówiący robot. "Bądźcie zieloni" - woła, "jeśli usłyszycie
czerwony, niebieski, żółty, to nie dawajcie wiary".
Raz Groszek wetknął robotowi do buzi kawałek zielonego sera i robot przez trzy dni mówił
tylko "pi-per-la-pop". Dzieciarnia uznała, że to wspaniałe. "Żółtego dnia" - pozdrawiają się
dzieci w kraju żółtym, bo przecież jest najlepszy. Potem jeżdżą na melonowych wrotkach
i wypuszczają z klatek żółte kanarki. Czasami siadają i marzą. Oczywiście ich marzenia mają
żółtą barwę, bo przecież o innych kolorach nie wiedzą. Marzą o lwim zębie, o słomkowym
kapeluszu, o galaretce brzoskwiniowej, o żółtym samochodzie pocztowym, o robaczku
świętojańskim. I gdy otwierają po jakimś czasie swoje żółte oczy, to są troszeczkę
niezadowolone. Lecz nie potrafią powiedzieć, dlaczego.
39
W kraju czerwonym dzieci mają wielką czerwoną zabawę: rzucają pomidorami w zachodzące
słońce, a słońce te pomidory połyka. Potem, gdy zapada zmrok i w domach zapalają się
czerwone lampy, dzieci siadają i patrząc w dal wzdychają. A wszystkie ich westchnienia mają
oczywiście kolor czerwony. Czasami czują się tak, jak gdyby im czegoś brakowało, ale nie
mówią o tym.
W niebieskiej krainie dzieci mają taką zabawę: "Niebo" - mówi któreś, a inne opowiadają:
"niebieskie". "Dym - niebieski, atrament - niebieski, papużka - niebieska, niezapominajka niebieska". I tak nieustannie, aż do zmęczenia. Potem łapią się za ręce i wymyślają różne
rzeczy. Wymyślają niebieskie mandarynki, niebieski śnieg, niebieską muzykę, niebieskie
konie. Czasami któreś dziecko boli ząb. Ból jest wtedy niebieski. A to oczywiste!
W kraju zielonym największą radość sprawia skakanie przez kaktusy. Jeśli któreś z dzieci nie
skacze dość wysoko, to wbija mu się do pupy kaktusowy kolec. Fajna jest też zabawa w
skaczące żabki. Natomiast liczenie trawy jest nudne. Gdy się w to bawią, to zaczynają ziewać.
Siadają na zielone parkany i wymyślają sobie zielone prezenty, na przykład: zielony likier z
mięty, sałatę z porem, pięć metrów węża do podlewania ogrodu i tak w kółko. Tylko Groszek
pewnego razu zażyczył sobie czerwoną kropkę. Taką maleńka, maciupeńką. Całe szczęście, że
policja o tym nie wie.
Zadaniem policjantów w każdym kraju jest odnawianie każdego ranka o godzinie 6-tej
kredowych granic. Najpierw czeszą oni swoje czerwone, niebieskie, żółte i zielone włosy
czerwonymi, niebieskimi, żółtymi i zielonymi grzebieniami, a następnie idą do pracy. Potem,
jak inni dorośli wracają do domu i odmawiają modlitwę przed wieczerzą. "kochany, żółty
Panie Boże" - modlą się w kraju żółtym - "Dziękujemy Ci za to, że jesteśmy żółci. Chroń nas
Boże". A w krajach pozostałych rozbrzmiewa modlitwa do niebieskiego, zielonego
i czerwonego Boga. I wszyscy modlą się tylko za siebie.
W "Ćwierćlandzie" oczywiście nie jest tak, że kraje są od siebie całkowicie odcięte. Można
telefonować. Na przykład z kraju niebieskiego do zielonego lub czerwonego. Z kraju żółtego
można wykręcić numer do kraju niebieskiego. Ponieważ jednak kable telefoniczne
są przecięte, to telefony są głuche. Dzieci doskonale o tym wiedzą i nawet nie próbują
dzwonić.
część II
Pewnego dnia zdarzyło się coś zdumiewającego. W środku zielonego kraju wyrosła żółta
róża. Była to piękna róża! Lecz dorośli przechodząc obok niej wykrzywiali twarze, jak gdyby
przechodzili obok gnojówki. Nie trwało to długo. Na miejsce przybyło 35 policjantów i 35
szpadlami wgniotło różę w ziemię. To było tego dnia, kiedy Groszek upuścił swoją łyżkę
ze szpinakiem. Szpinak rozprysnął dookoła. Ale nic się nie stało, bo pokój tak czy tak był
przecież zielony. Rodzice Groszka także. Jedynie pękł talerz. Potem nie zdarzyło się nic
więcej. W każdym razie nie było ani widać ani słychać nic szczególnego. Jednakże wszystkie
dzieci w Ćwierćlandzie zaczęły odczuwać niepokój. Od momentu, kiedy pękł talerz.
40
I nagle wszystkie dzieci z kraju czerwonego pobiegły do miejsca, gdzie graniczą ze sobą
wszystkie kraje. Dzieci z kraju niebieskiego też tam pobiegły, z żółtego i zielonego także. Gdy
już wszystkie znalazły się na granicy, zaczęły przypatrywać się sobie nawzajem nie mówiąc
ani jednego słowa. Aż Groszek zrobił coś, co inne dzieci w mig podchwyciły.
Po
prostu splunął na kredową granicę. Potem roztarł ślinę nogą. Kreda zniknęła. Inne dzieci
zrobiły to samo. Spluwały i tarły kredę, aż nie zostało ani śladu z granic. Wtedy dzieci
wybuchły śmiechem, zaczęły się obejmować bardzo ostrożnie nawzajem: zielone-żółte, żółteniebieskie, niebieskie-czerwone, czerwone-zielone i wciąż dalej, aż każdy objął każdego.
Najpierw niczego nie dostrzegły. Zaczęły się bawić nie pamiętając, co mówił robot w parku,
megafon, plakaty i transparenty. Powoli dzieci przestawały być jednokolorowe. Na zielonych
pojawiły się czerwone, niebieskie i żółte plamki, na niebieskich - zielone, czerwone i żółte, na
czerwonych i żółtych zaczęło dziać się to samo.
A gdy już wszystkie dzieci miały wszystkie kolory Ćwierćlandu na sobie, to ich myśli,
marzenia, odczucia i życzenia stały się kolorowe. Każde dziecko zaczęło rozumieć drugie i
zawładnęły całym Ćwierćlandem. Nigdy wcześniej nie było tak radośnie - śpiewają razem
cytrynowego bluesa, skaczą przez kaktusy, wymyślają niebieski śnieg, rzucają pomidory w
zachód słońca.
Dorośli robią okrągłe oczy ze zdziwienia, ale są bezsilni, bo nie ma już jednokolorowych
dzieci. Niektórzy rodzice chcą także być kolorowi. Bardzo się starają i nawet pojawiają się na
nich kolorowe nieśmiałe plamki, na przykład na rodzicach Groszka. Lecz naprawdę kolorowe
są tylko dzieci...
PAKIET - LISTOPADOWY
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat :MOŻEMY ZMIENIAĆ SWOJE UCZUCIA
CELE:
Rozpoznawanie i nazywanie swoich uczuć
Wyrażanie swoich uczuć
Uświadomienie, że uczucia mogą się zmieniać
MATERIAŁY:
Kredki, kartki z bloku, małe kartki, tekst opowiadania pt. „Jak przyjaciel, to przyjaciel” ( załącznik 9)
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
41
1. Pogadanka wprowadzająca
2. Odczytanie opowiadania ( uczniowie siedząc w kręgu słuchają fragmentu opowiadania,
następnie rozmawiają o uczuciach przeżywanych przez bohaterów
3. Praca plastyczna ( Dzieci przedstawiają w formie plastycznej swoje zakończenie bajki.
Wystawa i omówienie prac).
4. Odczytanie zakończenia opowiadania ( uczniowie słuchają prawdziwego zakończenia . Potem
każdy uczeń otrzymuje dwie karteczki na jednej rysuje wesołą , a na drugiej smutną buźkę.
5. Nauczyciel zadaje dzieciom pytania dotyczące bohaterów bajki. Dzieci odpowiadają przez
podniesienie odpowiedniej karteczki
PODSUMOWANIE ZAJĘĆ:
Nauczyciel zadaje pytania:
Jak zmieniały się uczucia słonika i dlaczego?
Czy waszym zdaniem nasze uczucia mogą się zmieniać?
ZAŁĄCZNIK NR. 9
„ JAK PRZYJACIEL< TO PRZYJACIEL”
Bajka t zaczęła się w błękitny letni dzień. Prosiaczek maszerował leśną drogą. Nagle zrobiło się
ciemno i spadł ulewny deszcz. Prosiaczek zapomniał parasola i nie było rady musiał schować się pod
wielkie drzewo. Stoi i martwi się. Jak tak dalej pójdzie spóźnię się w gościnę.
Usłyszał Prosiaczek, że drogą ktoś idzie , ktoś duży. Tupie, chlupie i wcale się nie boi. Czy wiecie kto
to? To Słonik. Idzie i śpiewa piosenkę: Lubię chlupać przez kałuże wielkie, małe, średnie ,duże: Pod
deszczykiem rosną śmiało, nosi uszy- całe ciało.
Spojrzał Prosiaczek na wielkie słoniowe uszy i wydało mu się, że Słonik podobny jest do parasola.
Czy chcesz się ze mną zaprzyjaźnić?- rzeczowo spytał Prosiaczek.
Chcę- Słonik wstydliwie spuścił wzrok.
Przyjaciel dla przyjaciela gotowy jest na wszystko!- powiedział Prosiaczek.
- Chcesz zatańczę dla ciebie polkę- motylkę !?
Prosiaczek tańczył i podskakiwał pod drzewem, a Słonikowi wydawało się, że tańczy tłuściutki różowy
motylek z okrągłym ryjkiem.
- A czy ja mogę zrobić coś dla ciebie? – spytał nieśmiało Słonik
- Możesz! - Ucieszył się Prosiaczek.
- Ukryj mnie od deszczu i razem pójdziemy w gościnę.
Prosiaczek schował się pod słoniowe ucho, spod którego wystawał tylko okrągły ryjek. I
pomaszerowali tak prosto pod dom Królika w gości.
42
- Kto to – zdziwił się na widok Słonia Królik?
- Cóż to za dziwoląg! Jego, zdaje się wcale nie zapraszałem
- To tylko mój parasol. Chronił mnie od deszczu – odrzekł Prosiaczek.
- Jeśli tak- stwierdził gospodarz- postaw swój parasol w kącie.
- Ach ze względu na mnie postój trochę w kącie – poprosił Prosiaczek Słonika.
-Będziemy bawić się w pociąg – zaproponował Królik.
Goście ustawili się rzędem i pojechali! Wszystkim było wesoło. Prosiaczek był parowozem i gwizdał i
posapywał. A tymczasem Słonik samotnie stał w kącie. Nagle pociąg zatrzymał się , nawet musiał się
cofnąć.
-Proszę pozwólcie mi być parowozem- poprosił Słonik.
- Coś ty, przecież ja jestem parowozem! Zdziwił się prosiaczek.
-Ale ja przypominam parowóz- nie poddawał się Słonik.
Uniósł trąbę i zatrąbił duuuuuuuuuuuuu! Wszyscy zobaczyli, że Słonik rzeczywiście bardzo
przypomina parowóz.
- Coś ty? –Ktoś ty?- zdenerwował się Prosiaczek
-Ty jesteś mój parasol! A parasole powinny stać w kącie!
Słonik obraził się i odszedł. Nie wiadomo dlaczego od razu zrobiło się nudno i wszyscy zaczęli spieszyć
się do domu.
- A niech tam- powiedział Prosiaczek- niech sobie idzie.
Deszczyk się skoczył. Jutro zapraszam wszystkich do siebie.
Następnego dnia było bardzo upalnie. Kwiaty na klombie u Prosiaczka zupełnie zwiędły.
-Biedne moje kwiatuszki ! Musze was natychmiast podlać. Pobiegł o studni. Tak się spieszył, że
upuścił wiaderko. Wiaderko wpadło do studni i utonęło. Co robić? Nagle ujrzał przechodzącego
Słonika. Słonik nabrał pełną trąbę wody i polewał sam siebie.
-Bądź tak miły- poprosił Słonika i podlej moje kwiatki.
Słonikowi żal się zrobiło kwiatków. Uniósł trąbę do góry i dmuchnął. Kwiaty od razu ożyły.
- Patrzcie jaką mam wspaniałą polewaczkę!- przechwalał się Prosiaczek. Samopodlewająca.
Wszyscy znowu zaczęli się bawić w pociąg, a Słoni znów chciał zostać parowozem.
- Coś ty? Ktoś ty? Denerwował się Prosiaczek.
- Ty jesteś polewaczka! A gdzie powinny stać polewaczki?
43
- W szopie!
Słonik obraził się i odszedł. Tym razem na zawsze.
- Gdzie Słonik? – zapytał Królik
-Obraził się-odrzekła Wiewióreczka.
- A niech tam. Kwiaty już podlane – powiedział prosiaczek.
-Ach tak!- zdziwił się Królik
_ A my myśleliśmy, że to twój przyjaciel- powiedziała wiewióreczka.
- Do widzenia
Dopiero teraz Prosiaczek zarumienił się ze wstydu. Siedział Prosiaczek na ganku i się nudził. Niezbyt
przyjemnie siedzieć samemu w domu, a na gości nie miał jakoś ochoty. Przypomniał mu się Słonik.
Jaki on dobry! Co zrobić jeśli obraziło się przyjaciela?
Nic prostszego! Trzeba szybko iść do niego.
Na zielonej górce siedział Słonik i układał piosenkę:
W świetle księżyca, w słońca świetle wędruję ja dróżkami i wszystkie, wszystkie myśli me. Zajęte są
Prosiaczkami.
- Jak prosiaczek trafił do mojej piosenki? Czyżbym chciał go zobaczyć? – zdziwił się Słonik. I
westchnął. Nagle z gęstwiny wybiegł Prosiaczek, stanął.
-Dlaczego przyszedłeś zapytał Słonik Prosiaczka?
-Po prostu przyszedłem i już! Odrzekł Prosiaczek
-Czy pozwolisz abym i ja był czymś dla ciebie. Na przykład bębenkiem?
- A ja będę trąbą! Ucieszył się Słonik.
I zatrąbili, zabębnili i puścili się obaj w tany na zielonej polanie wśród białych stokrotek.
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat : TO WAŻNE- WIEDZIEĆ, CO KAŻDY CZUJE
CEL:
Uczniowie poznają swoje uczucia i potrafią kontrolować swoje reakcje.
44
MATERIAŁY:
Kartki z bloku, flamastry, kredki, zdjęcia dzieci, ilustracje, nożyczki, dziurkacz, tasiemka,5
różnych przedmiotów.
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1.Ćwiczenie ( nauczyciel rozstawia 5 przedmiotów i prosi, aby każdy uczeń ustawił się obok
wybranej rzeczy. Prowadzący wybiera najliczniejsza grupę i prosi o uzasadnienie wyboru.)
2. Ćwiczenie plastyczne ( nauczyciel proponuje wykonanie książeczki pt.” Moje uczucia”
Tytuły stron: Jestem szczęśliwy
Jestem smutny
Jestem zły
Jestem spokojny
Okładka książki może być ozdobiona portretem dziecka. Ostatnia strona „Moje uczucia”
dzieci wpisują listę uczuć, które potrafią nazwać. Uczniowie wspólnie oglądają swoje prace.)
3. Wystawa prac.
4. Pogadanka podsumowująca
Nauczyciel prosi o odpowiedź na pytanie: Czy potrafisz określić, co czujesz w konkretnej
sytuacji?
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat :POZNAJEMY REGUŁY, NORMY , ZASADY
CEL:
Pomoc dzieciom w zrozumieniu potrzeby reguł, norm i zasad, które są potrzebne, aby żyć i
pracować z innymi ludźmi.
MATERIAŁY:
Kartki, długopis, załącznik 10
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
1.zadanie domowe
45
Uczniowie przedstawiają przygotowane w domu wyjaśnienia słów : zasada, umowa, reguła,
norma.
2. Definiowanie pojęć:
Uczniowie wspólnie z nauczycielem wyjaśniają najlepiej na przykładach znaczenie poznanych
słów i pojęć.
3. Praca w grupach
Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup i daje karty z historyjką . Głównym bohaterem jest
przybysz z innej planety, na której nie obowiązują żadne reguły. Zadaniem grup jest
dokończenie historyjki.
4. Prezentacja prac przez liderów grup.
5. Pogadanka podsumowująca.
Zakończenie
Uczniowie zaznaczają w skali od 0-10, jak ważne są dla nich normy, umowy i reguły. Wyniki
zaznaczamy na tabeli zbiorczej. Powstanie wynik ważności norm , umów i reguł dla danej
klasy.
ZAŁĄCZNIK 10
Gr.1
Przybysz chce zagrać w piłkę z dziećmi. Bierze ją, ale nie ma zamiaru podać jej innym
dzieciom.
Co się będzie działo?
Czy dzieci mogą się bawić?
Co będą czuły?
Czego one mogą nauczyć przybysza?
Gr.2
Przybysz chce iść do sklepu. Jest czerwone światło , ale on mimo to przekracza ulicę.
Co się stanie?
Czy przybysz może być w niebezpieczeństwie?
Czy to zagraża innym?
Czego dzieci mogą nauczyć przybysza?
46
Gr.3
Przybysz chce się pobawić klockami. Burzy budowle dzieci. Zabiera wszystkie klocki.
Co się stanie ?
Czy dzieci mogą się bawić?
Co będą czuły dzieci?
Czego mogą nauczyć przybysza?
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------p
Gr.4
Przybysz chce pobawić się z psem Tomka. Zabiera psa i nie chce go oddać.
Co się stanie?
Czy Tomek może bawić się ze swoim psem?
Co czuje Tomek?
Czego Tomek może nauczyć przybysza?
Gr.5
Przybysz chce się kąpać w morzu. Ratownik nie pozwolił na kąpiel, ponieważ jest zbyt
wysoka fala. Przybysz wchodzi do wody mimo zakazu ratownika.
Co się może stać z przybyszem?
Czy to zagraża innym?
Czego ratownik może nauczyć przybysza?
Scenariusz zajęć
( źródło – Internet)
Temat: Porozumiewamy się między sobą.
47
Cel: kształtowanie umiejętności efektywnego komunikowania się.
Grupa: 7-8 lat
Materiały: kartki z bloku rysunkowego, kredki, chustki do zawiązania oczu
Czas: 45 min.
Przebieg zajęć:
1. Powitanie.
2. Zabawy integrujące:
Co nowego, co dobrego…
Każdy z uczniów kończy zdanie: „Najprzyjemniejszą rzeczą, jaka zdarzyła mi się w tym tygodniu,
było…”. Należy podkreślić, że może to być zarówno wyjątkowo ekscytująca rzecz, jak również mała,
ale sprawiająca wiele radości.
Ludzie do ludzi
Dzieci dobierają się parami i na sygnał słowny prowadzącego wykonują ruchy np. ramiona do ramion,
dłonie do dłoni; kiedy usłyszą słowa ludzie do ludzi zmieniają osobę w parze.
Lokomotywa
Uczniowie dobierają się trójkami. Dzieci ustawiają się jedno za drugim. Druga i trzecia osoba trzyma
ręce na ramionach osoby przed nią. Dwie pierwsze osoby mają zamknięte lub zawiązane oczy, a
trzecia – maszynista – za pomocą umówionego przez całą trójkę systemu znaków (bez używania słów,
np. poklepywanie po plecach) prowadzi całą lokomotywę. Musi przy tym uważać na inne lokomotywy
i elementy wyposażenia sali. Po kilku minutach następuje zmiana maszynisty.
3. Zajęcia właściwe
Każde dziecko ma przed sobą kartkę i kredki.
Zadanie polega na rysowaniu dokładnie wg instrukcji nauczyciela.
Instrukcja:
1. Ułóż kartkę poziomo.
2. Na dole kartki pośrodku narysuj duże drzewo, pień drzewa pokoloruj na czarno, do gałęzi dorysuj
zielone liście.
3. Teraz na gałązce narysuj szarego ptaka.
4. Pod drzewem narysuj białego kota w pomarańczowe łatki.
5. U góry po prawej stronie narysuj słońce.
Odmianą tej zabawy może być podawanie instrukcji i rysowanie w parach.
Po wykonaniu prac robimy wystawę i omawiamy je. Nauczyciel zwraca uwagę na to, że tę samą
informację odczytujemy na wiele sposobów.
Zabawa Ślepiec
Wybrane dziecko ma zasłonięte oczy apaszką i porusza się po sali wg podawanej instrukcji.
4. Zakończenie.
48
Uczestnicy wypowiadają się na temat wrażeń z zajęć:
,,Dzisiaj na zajęciach najbardziej podobało mi się….”
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat : Czy moje zachowanie jest zawsze prawidłowe?
Cele
- kształtowanie umiejętności wartościowania zachowań
- kształtowanie postaw społecznych
- wyznaczanie więzi społecznych w zespole klasowym
- kształtowanie umiejętności pracy w zespole
- zwrócenie uwagi na problem występowania agresji wśród dzieci
Materiały
Karta pracy ucznia, arkusze szarego papieru, mazaki ,klej, kolorowe kartki, kartki z narysowaną twarzą
( załącznik 12), magnetofon. tekst opowiadania, ilustracja ( załącznik 13)
Przebieg zajęć
1.
Wykonanie wizytówki.
Każdy uczestnik dostaje karteczkę, na której zapisuje swoje imię w takiej formie, w jakiej chce żeby się do
niego zwracano.
2. Wyrażanie swojego stanu emocjonalnego na początku zajęć.
Dzieci otrzymują kartkę na której jest buzia zadowolona i smutna (załącznik 12) kolorują ją.Póżniej przez
odpowiednie ustawienie jej pokazują, czy są zadowolone czy smutne.
3. Pogadanka wprowadzająca.
W naszym codziennym życiu towarzyszą nam różne uczucia, np.. radość, smutek, złość, szczęście. Dzisiaj
porozmawiamy o agresji.
4. Agresja- co to takiego?
Uczniowie otrzymują po 2 karteczki, na których wypisują wyrazy kojarzące się im z „agresją” Następnie są
one przyczepione do arkusza szarego papieru z napisem „AGRESJA”. Omówienie przez nauczyciela
podanych przez dzieci skojarzeń związanych z „ agresją”
5. Analiza tekstu i sytuacji przedstawionej na ilustracji.
Uczniowie otrzymują ilustrację (załącznik 13) i tekst pt. „Bajka”( załącznik nr 14). Jeden z uczniów( dobrze
czytających) czyta głośno tekst pt. Bajka. Uczniowie odpowiadają pisemnie na pytania.
6. Pogadanka.
Uczniowie odpowiadają na pytania: Co robili na boisku Kuba i Paweł? Jak zachował się Jaś?
7. Zabawa ruchowa „Las”.
Zamykamy oczy wyobrażamy sobie że jesteśmy w lesie. Jesteś łagodnym zwierzątkiem( zającem),
napotykasz zwierzę agresywne. Co się stanie, gdy spotkacie się na polance? Wyrażacie uczucia mimiką
twarzy, pozycji ciała.
Dzieci słuchają odgłosów lasu, moment zatrzymania kasety oznacza pojawienie się na polance np.
wilka.
8. Ćwiczenie- refleksja. Nauczyciel opowiada krótką historię. Kasia ma obolałą rękę gdyż wczoraj na nią
upadła, Bartek mimo, że o tym wiedział specjalnie ją uszczypnął w boląca rękę.
9. Pogadanka. Uczniowie odpowiadają na pytania zapisane na arkuszach starego papieru. Zastanów się:
Co czujesz gdy ktoś ciebie bije?
Co czujesz, gdy ty kogoś uderzasz?
Jak postąpić, gdy mamy ochotę uderzyć drugą osobę?
Jakie może być wyjście z takiej sytuacji?
10. Ankieta. Uczniowie wypełniają ankietę ( anonimowo) nt ,,Co wiesz o agresji”
49
(załącznik nr 15)
11. Ćwiczenie - zdanie niedokończone. Uczniowie otrzymują kartkę z niedokończonym zdaniem. Myślę, że
jestem………………………………………………………. (grzeczny, uczynny, koleżeński, inteligentny)
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat : Czy wiesz jak należy się zachować?
Cel
- utrwalanie dotychczasowej pracy nad zapobieganiem agresji wśród dzieci
Materiały
Quiz ( załącznik 16 „Czy wiesz , jak należy się zachować?” dla każdego ucznia, przybory do pisania,
Przebieg zajęć
1.
Ćwiczenie – quiz
Każdy uczeń otrzymuje quiz ( załącznik 16) i zapoznaje się z pytaniami. Podkreśla tę odpowiedź , która
w ocenie odpowiadającego jest prawidłowa.
Po wykonaniu pracy przez dzieci nauczyciel czyta każde pytanie i podaje prawidłową odpowiedź.
Uczniowie wpisują sobie przy pytaniu: 1 punkt za prawidłowa odpowiedź lub 0 punktów, gdy
zakreślona jest odpowiedz nieprawidłowa. Następnie dzieci sumują liczbę zdobytych punktów.
Odpowiedzi prawidłowe: 1a, 2b,3c, 4b,5b,6c,7a,8b,9a,10c,11b,12c
2. Interpretacja wyników quizu
Za prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Maksymalna liczba punktów wynosi 12.
Od 10 do 11 punktów. Osiągnąłeś bardzo dobry wynik. Wiesz jak należy się zachowywać. Pamiętaj
jednak, że nadal powinieneś zwracać uwagę na swoje zachowanie.
Od 10 do 6 punktów. Osiągnąłeś całkiem niezły wynik. Musisz jednak popracować jeszcze nad swoim
zachowaniem. Staraj się naśladować prawidłowe wzorce zachowań i rozmawiaj o nich z dorosłymi.
Wówczas następnym razem uzyskasz bardzo dobry wynik
5 i mniej punktów. Dopóki nie uzupełnisz swojej wiedzy na temat właściwego zachowania, musisz
bardziej kontrolować swoje postępowanie i korzystać z rad dorosłych na temat zachowania w różnych
sytuacjach. Następnym razem uzyskasz lepszy wynik
Załącznik 16 Quiz
Czy wiesz, jak należy się zachować?
1. W czasie przerwy kolega z klasy przewrócił się. Co robisz:
a) pomagasz mu
b) śmiejesz sie z niego
c) odwracasz się i odchodzisz
2. Kolejny raz kolega bez pytania wziął twoje kredki. Co robisz:
a) krzyczysz na niego
b) tłumaczysz mu, aby wcześniej zapytał, czy może pożyczyć kredki
c) nie reagujesz
3. Młodszy brat porysował ci zeszyt - jak postąpisz w tej sytuacji:
a) nie reagujesz (pozwalasz mu na to)
b) wyprowadzasz brata z pokoju
c) prosisz rodziców, o pomoc w wytłumaczeniu bratu, że tak się nie postępuje
4. Twoja mama skrzyczała ciebie za grę w piłkę w mieszkaniu - jak reagujesz:
50
a) obrażasz się na mamę
b) przepraszasz ją i obiecujesz, że nie będziesz tak robił
c) dalej grasz w piłkę
5. Przegrałeś w swoją ulubioną grę planszową grając z kolegami (koleżankami) - jak się czujesz:
a) jesteś zły
b) rozumiesz, że teraz przegrałeś, ale następnym razem możesz wygrać
c) jesteś zadowolony
6. Popsułeś (aś) ulubioną zabawkę kolegi (koleżanki) - co robisz w tej sytuacji:
a) nie przyznajesz się, że to ty popsułeś (aś) zabawkę
b) nic sobie z tego nie robisz i bawisz się dalej
c) przyznajesz się i przepraszasz kolegę (koleżankę), że zepsułeś (aś) jego (jej) zabawkę
7. Koleżanka ze szkolnej ławki poprosiła ciebie o pomoc w rozwiązaniu zadania z matematyki, ale ty chcesz w
tym czasie zagrać w nową grę komputerową. Co robisz:
a) chętnie pomagasz koleżance
b) odmawiasz
c) okłamujesz koleżankę, że idziesz do dentysty
8. Twój rówieśnik pewnego dnia przychodzi do szkoły w okularach - jak reagujesz:
a) śmiejesz się z niego i dokuczasz mu
b) mówisz mu, że ładnie wygląda
c) namawiasz go, żeby nie nosił okularów, mimo że wiesz że ma wadę wzroku
9. Jesteś z siebie dumny, gdy:
a) pomagasz rodzicom w domu
b) dokuczasz psu sąsiada
c) łamiesz gałęzie drzewa
10. Do autobusu wsiada starsza pani, a ty masz miejsce siedzące. Co robisz w tej sytuacji:
a) udajesz, że jej nie widzisz
b) odwracasz głowę w stronę okna i liczysz jadące samochody
c) ustępujesz miejsca
11. Znalazłeś list zaadresowany do starszej siostry i przeczytałeś go. Jak myślisz, co ona będzie czuła, gdy dowie
się, co zrobiłeś:
a) pochwali cię
b) będzie jej przykro, ale wytłumaczy ci, że nie wolno czytać cudzych listów
c) skrzyczy cię
12. Kolega z podwórka często cię przezywa - jak reagujesz w tej sytuacji:
a) przezywasz go
b) namawiasz kolegów z podwórka, aby się z nim nie bawili
c) starasz się porozmawiać z nim, aby wyjaśnił, dlaczego ci dokucza
51
PAKIET- GRUDNIOWY
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat :To miło pomagać innym.
Cel:

kształtowanie daru empatii i gotowości pomagania sobie nawzajem i dzielenia się różnymi dobrami.
Materiały:
karteczki z imionami, przybory do pisanie, arkusz szarego papieru, kartka z bloku rysunkowego, ołówek,
nożyczki, kredki, sznurek, kartki, karteczki samoprzylepne lub "cenki".
Przebieg zajęć:
1. Ćwiczenie: "Pomagam koledze"
Nauczyciel przygotowuje karteczki z imionami wszystkich uczestników zajęć. Każde dziecko losuje
jedną karteczkę, na której pisze: "Co zrobiłem dobrego dla wylosowanej osoby?".
Następnie wszystkie karteczki zostają umieszone na arkuszu szarego papieru (np. przyklejone
"cenkami") zatytułowanym "Zrób coś dobrego dla kolegi (koleżanki) z klasy". Karteczki można posegregować i
sporządzić ranking. Omówienie wyników.
2. Ćwiczenie: "Pomocna dłoń"
Każde dziecko obrysowuje swoją dłoń na papierze i wycina ją. Nauczyciel tłumaczy, że gest
wyciągniętej dłoni jest symbolem pomagania. Prosi, aby na tych dłoniach dzieci narysowały (mogą wykonać
rysunek po obu stronach dłoni), w jaki sposób w różnych sytuacjach pomagają innym ludziom. Nauczyciel na
przygotowanym sznurku zawiesza "dłonie".
3. Sondaż
Na arkuszu z narysowanymi dłońmi zamieszczone są pytania: na jednej "Czy lubisz pomagać innym", a
na drugiej: "Czy lubisz, gdy Tobie ktoś pomaga?". Każdy uczeń otrzymuje dwie "cenki" i jego zadaniem jest
umieszczenie ich na dłoniach zgodnie ze swoimi odczuciami (można dwie "cenki" przyczepić do jednej dłoni).
Nauczyciel wspólnie z uczniami podlicza głosy, omawia wyniki sondażu i wyciąga wnioski.
52
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat :Kto może pomóc w rozwiązaniu problemów?
Cel:

uświadomienie dzieciom, że są różne sposoby rozwiązywania problemów, a jednym z nich jest pomoc
osoby dorosłej (z rodziny lub spoza niej).
Materiały:
arkusze szarego papieru, mazak, kredki, przybory do pisania, kartki z opisem sytuacji (załącznik 17).
Przebieg zajęć:
1. Pogadanka wprowadzająca.
2. Podział klasy na 5 grup.
3. Ćwiczenie
Każda grupa otrzymuje arkusz szarego papieru z pytaniem, "Kto może pomoc dzieciom, kiedy mają kłopoty?".
Zadaniem dzieci jest odrysowanie jednej z osób na tym papierze, a następnie pokolorowanie powstałego
konturu postaci. Po wykonaniu zadania uczniowie zapisują wokół "postaci" odpowiedzi na wyżej postawione
pytanie. Wykonane prace eksponujemy w widocznym miejscu w klasie i omawiamy je.
4. Ćwiczenie: "Typowe historie"
Każdy zespół otrzymuje kartkę z opisem danej sytuacji (załącznik 17). Nauczyciel proponuje dzieciom, aby
wykonały na arkuszach szarego papieru komiks, który będzie dokończeniem opisanej sytuacji, zwracając
szczególną uwagę na to, kto z dorosłych może udzielić im pomocy.
5. Prezentacja prac przez liderów grup. Omówienie
6. Pogadanka podsumowująca
Nauczyciel zwraca uwagę dzieciom, że kiedy mają problem i nie potrafią sobie z nim poradzić, mogą liczyć na
pomoc wielu dorosłych osób, np. rodziców, starszego rodzeństwa, dziadków, nauczycieli, policjantów,
pedagoga szkolnego, lekarza, pielęgniarki itp.
Załącznik 17
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Grupa I
Biegałeś, przewróciłeś się i bardzo boi cię noga, nie możesz nią poruszać.
53
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Grupa II
Starsi chłopcy dokuczają ci w drodze ze szkoły do domu.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Grupa III
Twój przyjaciel zabrał ci nowe pióro.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Grupa IV
Koledzy z twojej klasy dokuczają ci na podwórku.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Grupa V
Zgubiłeś nową bluzę, którą dostałeś od cioci.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat : Możemy zmieniać nieprzyjemne sytuacje
Cel:

kształtowanie umiejętności postępowania w sytuacjach powodujących uczucia nieprzyjemne.
Materiały:
kartki z bloku rysunkowego, kredki
Przebieg zajęć:
1. Opowiadanie
Prowadzący czytania lub opowiada dzieciom zdarzenie o nauczycielu, który się pomylił, pt. "Lekcja
języka polskiego"
Podczas lekcji języka polskiego, nauczycielka napisała na tablicy wyraz "królewna" przez "u". Potem poleciła
przepisać go do zeszytów.
Zosia podniosła rękę i powiedziała:
54
- Proszę pani, myślę, że tu jest błąd ortograficzny, ponieważ królewna" przez "ó".
Nauczycielka odpowiedziała:
- Oj Zosiu masz rację, pomyliłam się.
2. Pogadanka
Nauczyciel ukierunkowuje rozmowę tak, aby dzieci opowiedziały o swoich pomyłkach i o tym, jak się
czuły w takiej sytuacji.
Staramy się uzyskać od dzieci wypowiedzi, że każdy może popełniać błędy i wtedy czuje się
nieprzyjemnie, gdy zdarzy się taka sytuacja.
3. Wymyślamy historyjki
Nauczyciel prosi dzieci, aby na jednej kartce przedstawiły zdarzenie (rysunek), który kojarzy się im z
czymś nieprzyjemnym, a na drugiej zamieniły to zdarzenie w sytuację przyjemną (np. na jednej kartce rysujemy
płaczące dziecko, a na drugiej dziecko uśmiecha się, bo drugie dziecko je przytuliło i podarowało dużego lizaka).
4. Szukamy rozwiązań
Prezentacja rysunków uczniów i dyskusja nad sposobami, dzięki którym "nieprzyjemna" sytuacja może
zmienić się w "przyjemną".
55
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat: „Rozwiązywanie problemów klasowych
Cel:

kształtowanie umiejętności dyskutowania o problemach występujących w klasie i próby ich
rozwiązania
Materiały:
kartki, przybory do pisania, arkusza szarego papieru, farby, kredki, pędzle, losy.
Przebieg zajęć:
1. Pogadanka wprowadzająca
Nauczyciel wyjaśnia wspólnie z dziećmi wyraz "problem" i prosi, aby zastanowiły się nad sytuacjami i
zdarzeniami, które można określić klasowym problemem.
2. Ćwiczenie
Sporządzamy listę problemów klasowych.
Najpierw każdy uczeń samodzielnie zapisuje na karteczce jeden problem, który według niego
występuje w klasie. Następnie dzieci dobierają się w czwórki i spośród czterech problemów wybierają jeden ich
zdaniem najważniejszy. Lider zespołu podaje wybrany problem, który zostaje zapisany przez nauczyciela. W ten
sposób powstaje "Lista problemów klasowych".
3. Szukamy sposobów rozwiązania problemów
Następnym zadaniem grupy jest znalezienie najwłaściwszego sposobu rozwiązania wybranego przez
nich problemu. Otrzymują kartkę z pytaniem: "Jak rozwiążecie ten problem?" (uczniowie tworzą listy
propozycji rozwiązania problemu). Po wykonaniu zadania liderzy grup przedstawiają propozycje rozwiązania
danego problemu klasowego (nauczyciel zapisuje). Po przedstawieniu reszta klasy dyskutuje na temat trafności
zasugerowanych sposobów rozwiązania problemu.
4.Praca plastyczna - "Nasza klasa na plakacie"
Nauczyciel zaprasza dzieci do stworzenia plakatów (w grupach). Liderzy grup losują tematykę pracy
plastycznej (załącznik 18).
Po wykonaniu plakatów organizujemy wystawę prac.
56
Załącznik 18
Tematy do wykonania plakatu:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Jesteśmy szczęśliwą klasą.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Radość gości w naszej klasie.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Zdolne dzieci to my.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Lubimy się nawzajem.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ W naszej klasie same asy.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Szanujemy swoje uczucia.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Jesteśmy z siebie zadowoleni.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
57
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat :O porozumiewaniu się ludzi
Cel:kształtowanie umiejętności efektywnego komunikowania się
Materiały:
kartki z bloku rysunkowego, kredki.
Przebieg zajęć:
1. Wykonanie rysunku (pod dyktando nauczyciela)
Każde dziecko ma przed sobą kartkę i kredki. Nauczyciel umawia się z uczniami, żeby rysowały według
jego poleceń. Następnie podaje kolejno polecenia:
1. Ułóż kartkę pionowo.
2. U góry na środku kartki narysuj kółko wielkości jabłka.
3. To będzie twarz chłopca, więc dorysuj mu zielone oczy, mały nosek i uśmiech.
4. Teraz dorysuj mu uszy i krótkie brązowe włosy.
5. Narysuj mu szyję i koszulę z krótkimi rękawami w żółto-niebieskie poziome paski.
6. Dorysuj długie spodnie w kolorze czerwonym z czarnymi łatami na kolanach.
7. Dorysuj stopy i buty sportowe w kolorze czarnym ze sznurówkami.
2. Wystawa prac
Po wykonaniu prac robimy wystawę, porównujemy je i omawiamy.
3. Podsumowanie ćwiczenia
Nauczyciel zwraca szczególną uwagę na to, że ten sam tekst został inaczej odebrany i przedstawiony w
różny sposób. Oznacza to, że tę samą informację można odczytać na wiele sposobów.
4. Pogadanka
Prowadzący wspólnie z uczniami wyjaśnia termin "porozumiewanie się" (słuchanie, mówienie,
dawanie znaków, mimika). Nauczyciel prosi dzieci o podanie przykładów z życia klasy, kiedy przekaz informacji
był odebrany przez nich w różny sposób.
5. Wnioski przedstawione przez nauczyciela
58
Scenariusz zajęć
( źródło – „Porozmawiajmy o agresji” S. Szostak, A. Tabaka)
Temat :Jak spędzam swój czas wolny?
Cele:


uwrażliwienie na znaczenie wypoczynku dla zdrowia człowieka,
proponowanie aktywnych form spędzania czasu wolnego
Materiały:
arkusz szarego papieru, mazaki, kartki z bloku rysunkowego, kredki, kółka w kolorze czerwonym i zielonym,
kartki, przybory do pisania.
Przebieg zajęć:
1. Ćwiczenie wprowadzające
Nauczyciel przygotowuje arkusz szarego papieru, na którym na środku zapisany jest wyraz
"wypoczynek". Uczniowie podają skojarzenia związane z tym wyrazem - nauczyciel zapisuje je wokół tego
słowa.
2. Praca plastyczna
Prowadzący zajęcia proponuje dzieciom, aby każdy samodzielnie wykonał pracę plastyczną na temat:
"Co robisz, gdy masz czas wolny?". Po wykonaniu zadania nauczyciel z uczniami organizuje wystawę i omawia z
nimi rysunki.
3. Pogadanka nt. wypoczynku
Prowadzący zwraca uwagę, że dzieci wypoczywają czynnie i bierni. Prosi uczniów, aby wskazały i
oznaczyły (za pomocą kółek zielonych i czerwonych) rysunki, na których jest przedstawiony wypoczynek czynny
- zielnym kółkiem i bierny - czerwonym kółkiem. Warto powiedzieć dzieciom, że "siedzący" tryb życia jest
przyczyną wielu chorób, gdyż ruch i aktywność fizyczna jest naturalną potrzebą człowieka i dlatego wpływa
korzystnie na jego samopoczucie.
4. Praca pisemna
Na zakończenie zajęć każde dziecko samodzielnie pisze odpowiedź na pytanie: Jak spędzasz czas wolny
z rodziną?" Nauczyciel zbiera kartki i informuje uczniów, że przeprowadzi analizę wypowiedzi, a wyniki
przedstawi na następnych zajęciach.
59
7.Bibliografia
A. Kołodziejczyk .: Spójrz inaczej. Starachowice 2001 ATE s.c.
W. Puślecki. .: Kształcenie wyzwalające w edukacji wczesnoszkolnej. Kraków 1996.
S. Rimm.: Dlaczego zdolne dzieci nie radzą sobie w szkole. Poznań 2000.
M. Sendyk.: Społeczne przystosowanie dzieci z poczuciem sieroctwa duchowego. Kraków 2001.
A. Smith. : Przyspieszone uczenie się w klasie. Katowice. 1997.
S. Szostak, A. Tabaka.: Porozmawiajmy o agresji. Kraków 2004.
KOSZTORYS
Rodzaj kosztów
Szafki indywidualne na
przybory szkolne uczniów
Materiały plastyczne
razem
Koszty pokryte z
dofinansowania
6 140, 00 zł
Ewentualne środki
własne
0
Całkowity koszt
programu
6 140,00 zł
100,00 zł
6 240,00 zł
0
0
100,00 zł
6 240,00 zł
Uzasadnienie kosztów:
1. Szafki indywidualne na przybory szkolne uczniów są potrzebne w celu gromadzenia i przechowywania
prac , powstałych w ramach zajęć profilaktycznych. Na zakończenie programu przewidywana jest
ekspozycja wytworów prac uczniowskich.
60