Jerzy Oniszczuk Rozdział I. Termin, rozumienie i ujęcia państwa 1

Jerzy Oniszczuk
Rozdział I. Termin, rozumienie i ujęcia państwa
1.Termin "państwo"
2.Ujęcia państwa
Jerzy Oniszczuk
Rozdział II. Określenie państwa współczesnego
1.Definicja państwa
2.Państwo jako organizacja społeczna
3.Państwo jako organizacja polityczna
4.Państwo jako władza państwowa
5.Państwo jako organizacja przymusowa
6.Państwo jako organizacja terytorialna
7.Państwo jako organizacja suwerenna
8.Państwo jako organizacja klasowa
9.Państwo jako organy państwowe (aparat państwowy)
10.Państwo jako grupa celowa
Anna Kociołek-Pęksa
Rozdział III. Socjologiczne i politologiczne ujęcia władzy jako korelatu państwa i
społeczeństwa
1.Wstęp
2.Państwo
3.Władza
4.Różne ujęcia władzy
5.Władza a prawo - władza państwowa
6.Władza polityczna
7.Podsumowanie
Bogusław Pytlik
Rozdział IV. Forma państwa
1.Uwagi ogólne
2.Pojęcie i rodzaje współczesnych typów państwa
3.Pojęcie formy państwa
4.Forma rządów
5.Ustrój terytorialny
6.Styl rządów (reżim polityczny)
Bogusław Pytlik
Rozdział V. Cele i funkcje państwa
1.Uwagi wstępne
2.Cele państwa
3.Funkcje państwa i ich klasyfikacje
Jerzy Oniszczuk
Rozdział VI. Rządy prawa. Republika i demokracja. Tradycja Kantowska
1.Uwagi ogólne
2.Społeczeństwo obywatelskie i państwo
3.Społeczeństwo obywatelskie i pryncypia równości, niezależności, wolności
4.Człowiek jako istota wolna
5.Prawo pozytywne jako przesłanka wolności. Warunki prawa pozytywnego. Prawo jako
mechanizm uzgodnienia wolności. Uniwersalność ustawy jako warunek sprawiedliwości
prawa
6.Warunki tworzenia społeczeństwa i państwa. Znaczenie umowy pierwotnej Kanta.
Pryncypia stanu prawnego
7.Republika wolności jako optymalna forma wspólnoty tworzonej umową. Republikanizm
jako zasada oddzielenia rządu od ustawodawcy
8.Zasada reprezentacji (rząd reprezentatywny)
9.Dominacja zasady praworządności. Władza ludu w ujęciu Kantowskim. Ewolucja władzy
wykonawczej niewłaściwego ustroju
9.1.Dominacja zasady praworządności
9.2.Forma i sposób realizowania władzy. Władza ludu (demokracja) i populizm
9.3.Kantowskie wyjście z demokratycznego chaosu. Udział natury w układaniu
praworządnych relacji wewnątrz i na zewnątrz państw
10.Moralność i polityka oraz prawo publiczne
11.Jawność jako kryterium oceny sprawiedliwości roszczenia
12.Próba połączenia wizji państwa prawnego i państwa demokratycznego. Aktualność zasady
rozumu publicznego. Przydatność poglądów dotyczących republiki dla wizji demokracji
Jerzy Oniszczuk
Rozdział VII.Państwo prawne. Problemy państwa i prawa
1.Uwagi ogólne
2.Ogólna podstawa rządów prawa. Rozumienie prawa w państwie prawnym
2.1.Modernistyczno-oświeceniowe źródła rządów prawa. Mechanika ustawy i duch w
"maszynie" ustawy
2.2.Pojmowanie prawa w koncepcji państwa prawnego. Norma prawna
2.3.Warunki porządku prawnego państwa prawnego
3.Wykształcanie wizji państwa prawnego. Znaczenie formy ustawowej
4.Porządek prawny i rządy prawa
4.1.Porządek prawny. Warunki wykształcenia i utrzymywania porządku. Ograniczone
znaczenie przymusu
4.2.Praworządność. Rządzenie za pomocą prawa. Legalizm
4.3.Wolność człowieka jako podstawa przestrzegania prawa. Cecha ochrony wolności i praw
jednostki jako fundamentalny element prawa porządku państwa prawnego
4.4.Katalog zasad państwa prawnego
5.Pluralizm normatywny w państwie. Znaczenie konstytucji
6.Niektóre problemy porządku państwa prawnego. Pluralizm (policentryczność) prawnych
porządków. Prawo krajowe a międzynarodowe i europejskie (Wspólnot Europejskich)
7.Rządzenie za pomocą prawa w sferze jego stosowania
Jerzy Oniszczuk
Rozdział VIII. Demokracja
1.Rozumienie demokracji
2.Demokratyczny sposób sprawowania władzy
3.Warunki dochodzenia do demokracji i jej istnienia
4.Podmiot demokracji
5.Relacja władza-społeczeństwo
6.Zamożność społeczeństwa
7.Kultura i edukacja w demokracji
8.Aktywność społeczeństwa obywatelskiego
9.Decydowanie w demokracji
10.Samoograniczenie władzy w demokracji
11.Demokratyczne kształtowanie władz
12.Instytucjonalne uwarunkowania demokracji
13.Zaufanie obywatela do demokratycznego państwa
14.Sprawność demokracji
15.Równowaga między wolnym rynkiem a demokracją
16.Społeczna gospodarka rynkowa
17.Demokracja skonsolidowana
18.Niektóre problemy i zagrożenia demokracji. Krytyka demokracji
Jerzy Oniszczuk
Rozdział IX. Demokratyczne państwo prawne i zaufanie
1.Wstęp. Prawo, zaufanie i skuteczność
2.Zakwestionowanie tradycyjnego znaczenia zaufania. Ponowoczesny brak zaufania do
wielkich wizji
2.1.Problem kwestionowania zaufania jako spoiwa społecznego
2.2.Zaufanie w warunkach płynnej ponowoczesności
2.3.Żądanie zaufania za stworzenie warunków do zaspokajania pragnień konsumpcyjnych.
Żądanie zaufania za sprawne administrowanie
3.Ogólny sens tradycyjnego zaufania do prawa. Konwencjonalny i polityczny charakter
prawa. Konieczność powtarzalności
3.1.Znaczenie zaufania do państwa i prawa. Instytucjonalizacja zaufania przybierająca postać
podstawowej zasady konstytucyjnej. Globalizacyjna kwestia pod adresem zasady zaufania do
prawa
3.2.Konwencjonalność prawa jako podstawa zaufania w państwie. Prawda jako rezultat
powszechnego uznania
3.3.Powtarzalność jako podstawa zaufania. Uporządkowanie (konwencjonalizacja) jako
warunek zaufania
4.Konstytucyjna zasada zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa
4.1.Pojmowanie i charakter konstytucyjnej zasady zaufania obywatela do państwa i
stanowionego przez nie prawa. Zasada lojalności państwa jako korelat reguły zaufania
4.2.Treść zasady zaufania jednostki do prawa i stanowiącego je państwa. Wolność, równość
służące godności ludzkiej jako podstawa rozumowej zasady zaufania do prawa. Szczegółowe
reguły - składowe zasady zaufania
5.Prawo mechanizmem podważania zasady zaufania. Konstytucyjne granice swobody
ustawodawcy. Zasada zaufania w administracji i relacjach pry watno-prawnych
5.1.Konstytucyjne rozwiązania podważające zaufanie do demokracji praworządnej (przykład)
5.2.Pluralizm systemów normatywnych jako mechanizm podważenia zaufania do prawa
5.3.Problem swobody ustawodawcy. Warunki odstępowania od treści reguł składowych
ogólnej konstytucyjnej zasady zaufania
5.4.Zasada zaufania jako zasada działania administracji publicznej
5.5.Niezbędność zaufania do prawa w kontraktowych stosunkach prywatnych
6.Zaufanie a sprawiedliwość prawa i uwzględnianie przez prawo pozaustawowych reguł
społecznych
6.1.Zaufanie i sprawiedliwość prawa
6.2.Zaufanie do prawa liczącego się z pozaustawowymi regułami społecznymi
7.Zaufanie i skuteczność prawa
7.1.Problem gotowości do postępowania zgodności z prawem
7.2.Zależność skuteczności prawa od postawy wobec prawa
8.Zaufanie a odpowiedni poziom stanowienia i stosowania prawa
9.Niezdolność państwa i prawa do prognozowania kierunków rozwoju. Prawo państwowe
jako jedno z ryzyk pogarszania ładu i zaufania społecznego
10.Zakończenie
Waldemar J. Wołpiuk
Rozdział X. Władza i stosunki publicznoprawne we współczesnych państwach
1.Władza. Zagadnienia ogólne. Aspekty podmiotowe i przedmiotowe
2.Atrybuty władzy
3.Formy wykonywania władzy
4.Władza w państwie, władza wykonywana w imieniu państwa i członków wspólnoty
państwowej
5.Władza państwowa, władza publiczna, władza uspołeczniona
Jerzy Oniszczuk
Rozdział XI. Państwo, sprawiedliwość i prawo
1.Uwagi wstępne
2.Niektóre podejścia do sprawiedliwości
3.Sprawiedliwość społeczna
4.Sprawiedliwość materialna i formalna
5.Sprawiedliwość legalna
6.Wiązanie prawa ze sprawiedliwością
Jerzy Oniszczuk
Rozdział XII. Liberalizm. Dobro wspólne w demokracji liberalnej
1.Liberalizm
2.Dobro wspólne w demokracji. Państwo i prawo jako dobra wspólne
2.1.Problem rozumienia dobra wspólnego
2.2.Niektóre koncepcje dobra wspólnego. Spór między liberalizmem i komunitaryzmem
Jerzy Oniszczuk
Rozdział XIII. Kultura i wartości państwa i prawa
1.Rozumienie kultury
2.Niektóre podejścia do kultury
3.Kultura polityczna i prawna
4.Wartości
Jerzy Oniszczuk
Rozdział XIV. Prawa i wolności jednostki w państwie
1.Pojęcie wolności i praw jednostki
2.Geneza oraz rozwój wolności i praw jednostki
3.Nowoczesne ujęcie praw i wolności człowieka
4.Katalog podstawowych wolności i praw człowieka
5.Równość
6.Poszanowanie i ochrona godności człowieka
7.Zasada ochrony prawnej wolności człowieka
8.Problem dopuszczalności ograniczeń wolności i praw jednostek
9.Zasada proporcjonalności ograniczeń wolności i praw
10.Zakaz naruszania istoty ograniczanego prawa lub wolności
Katarzyna Pisarska
Rozdział XV. Państwo i ciała wpływające na wykonywanie władzy
1.Uwagi wstępne
2.Organizacje społeczne w systemie władzy państwowej
3.Pojęcie i system partii politycznych
3.1.Partie polityczne - cechy, funkcje i klasyfikacja
3.2.Systemy partyjne
4.Grupy nacisku i lobbing
5.Inne organizacje społeczne
6.Podstawowa krytyka
Marcin Sakowicz
Rozdział XVI. Samorząd terytorialny we współczesnym państwie
1.Ogólna charakterystyka samorządu tery tonalnego
1.1.Pojęcie i rodzaje samorządów
1.2.Aksjologia samorządu terytorialnego
1.3.Istota samorządu terytorialnego
2.Uwarunkowania współczesnego samorządu terytorialnego
2.1.Prawne podstawy funkcjonowania samorządu terytorialnego
2.2.Samorząd terytorialny w ujęciu instytucjonalnym
2.3.Znaczenie samorządu terytorialnego w finansowaniu usług publicznych
3.Organizacja samorządu terytorialnego w Polsce
3.1.Struktura samorządu terytorialnego
3.2.Ustrój jednostek samorządu terytorialnego
4.Perspektywy rozwoju samorządu terytorialnego
4.1.Reforma i modernizacja samorządu terytorialnego
4.2.Europeizacja i wieloszczeblowe zarządzanie
4.3.Partnerstwo z sektorem prywatnym i organizacjami pozarządowymi
4.4.Elektroniczna administracja i demokracja
5.Podsumowanie
Izabela Zawiślińska
Rozdział XVII. Państwo i gospodarka
1.Uwagi wstępne
2.Teoretyczne koncepcje roli państwa w gospodarce
2.1.Liberalizm i koncepcja państwa minimum
2.2.Nurt interwencjonistyczny
3.Państwo jako podmiot gospodarczy
3.1.Państwo jako jeden z podmiotów gospodarczych
3.2.Państwo jako organizator ładu instytucjonalno-prawnego
3.3.Państwo jako nabywca
3.4.Państwo jako producent
4.Państwo w warunkach kryzysu gospodarczego
5.Podstawowa krytyka - argumenty za i przeciw
Artur Nowak-Far
Rozdział XVIII. Państwo w przestrzeni międzynarodowej
1.Pojęcie państwa jako podmiotu relacji międzynarodowych
2.Suwerenność państwa a prawidłowości współczesnych stosunków międzynarodowych analiza teoretycznoprawna
3.Suwerenność państwa a prawidłowości współczesnych stosunków międzynarodowych analiza prawno-ekonomiczna
4.Państwo a podmioty niepaństwowe w przestrzeni międzynarodowej
5.Przekazanie (transfer) uprawnień władzy państwowej - kazus Unii Europejskiej
6.Wnioski
Joachim Osiński
Rozdział XIX. Niezbędność państwa w dobie globalizacji oraz jego współczesne modele
1.Dlaczego państwo musi istnieć?
2.Modele państw współczesnych i ich istota
3.Państwo w warunkach kryzysu ekonomicznego
3.1.Tradycyjne i współczesne pojmowanie istoty i zadań państwa
3.2.Tradycyjne i współczesne dziedziny aktywności państwa
3.3.Podsumowanie
4.Czy współczesne państwo może zbankrutować?
5.Podsumowanie