wytyczne dot. zbiorników

ANTICORROSION TECHNOLOGIES – CATHODIC PROTECTION ENGINEERING
SPECJALISTYCZNE
PRZEDSIĘBIORSTWO
ZABEZPIECZEŃ
PRZECIWKOROZYJNYCH
Ramowe wymagania dla projektantów i wykonawców instalacji
technologicznych i elektrycznych stacji paliwowych oraz zbiorników LPG,
które mają być wyposażone w system ochrony katodowej zbiorników
opracowany i wykonany przez SPZP CORRPOL w Gdańsku
Ochrona katodowa jest techniką ochrony przed korozją stykających się z gruntem konstrukcji stalowych
i polega na wykorzystaniu stałego prądu elektrycznego do hamownia procesów korozyjnych. Przepływ prądu
wymusza się pomiędzy chronionym zbiornikiem (katodą) a umieszczoną w ziemi dodatkową elektrodą (anodą).
Efekt ochrony katodowej uzyskuje się we wszystkich miejscach, w których metal kontaktuje się z otaczającym
środowiskiem (ziemią), a więc w uszkodzeniach (porach, dziurach i innych nieciągłościach) powłoki ochronnej.
Ochrona katodowa, wspólnie z ochronną powłoką izolacyjną, gwarantuje wieloletnie skuteczne zabezpieczenie
przeciwkorozyjne stalowych płaszczy zbiorników w kontakcie z ziemią.
W Polsce technika ochrony katodowej została prawnie wprowadzona jako obowiązkowa ochrona przeciwkorozyjna między innymi stalowych zbiorników podziemnych na gaz i paliwa płynne. Dla nowych obiektów jest
wymagana przez Urząd Dozoru Technicznego.
Aby ochrona przeciwkorozyjna stalowego zbiornika podziemnego była skuteczna i prawidłowo
skonstruowana oraz zapewniała jednocześnie wymagania ochrony przeciwporażeniowej i odgromowej, powinny być spełnione następujące podstawowe zasady:
1. Stalowy płaszcz zbiornika powinien posiadać odpowiednią powłokę ochronną, której
2.
3.
4.
5.
jakość podczas produkcji musi zapewnić producent zbiornika - jej ostateczny stan powinien
być skontrolowany podczas montażu zbiornika na placu budowy stacji.
Stalowy płaszcz zbiornika musi być elektrycznie oddzielony od urządzeń uziemionych,
co powinno być zapewnione przez:
- producenta zbiornika w zakresie technologii wykonania powłoki ochronnej oraz sposobu
mocowania zbiornika do fundamentu pod ziemią,
- wykonawcę stacji na etapie projektu technicznego stacji w części elektrycznej
i technologicznej, jak również na placu budowy.
Stalowy płaszcz zbiornika pokryty powłoką ochronną i oddzielony elektrycznie od innych
elementów metalowych powinien posiadać optymalnie zaprojektowaną ochronę katodową uwzględniającą lokalne warunki (w tym właściwości korozyjne gruntu, obecność bakterii
redukujących siarczany, obecność prądów błądzących), a także wzajemną współpracę
systemów ochrony odgromowej, ochrony przeciwporażeniowej, ochrony katodowej
i zabezpieczenia przed ładunkami elektrostatycznymi, którą zaprojektuje, zrealizuje
i uruchomi SPZP CORRPOL, przedkładając odpowiednie dokumenty do zatwierdzenia przez
UDT. Instalacja powinna zawierać atestowane przez SPZP Corrpol podzespoły: elektrodę
odniesienia oraz monolityczny odgranicznik prądu stałego.
Działanie instalacji ochrony katodowej zbiorników powinno być sprawdzane w odstępach
czasu określonych w instrukcji eksploatacji opracowanej przez projektanta – działanie
instalacji może serwisować SPZP CORRPOL na zlecenie właściciela lub użytkownika stacji.
Działanie instalacji ochrony katodowej zbiornika powinno być dokumentowane odpowiednimi zapisami w prowadzonej dokumentacji eksploatacyjnej zbiornika.
O rezygnacji ze stosowania ochrony katodowej zbiornika może zadecydować jedynie
projektant udowadniając niecelowości jej stosowania i podając odpowiednie warunki oraz
specyfikacje techniczne (normy) uzasadniające podjętą decyzję – co przy obecnym stanie
prawnym jest możliwe wyjątkowo tylko dla zbiorników o specjalnej konstrukcji.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Rozwiązanie ochrony katodowej podziemnych zbiorników paliwowych I zbiorników LPG przez SPZP Corrpol
zostało wyróżnione na X Targach „Paliwa Płynne 2003” tytułem „Wyrób Roku”. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Celem spełnienia wymienionych zasad, poniżej przedstawiono wymagania i wytyczne,
które powinny być spełnione na etapie projektowania oraz budowy instalacji
elektrycznych i technologicznych stacji paliwowej.
1.
Ostateczny stan powłoki ochronnej na zbiorniku przed zasypaniem ziemią powinien być
zbadany wg ustalonej procedury, przez:
- inspektora nadzoru budowy,
- inspektora UDT.
Wynik badania powinien mieć postać odrębnego dokumentu lub być odnotowany
w postaci wpisu do Dziennika Budowy. Na placu budowy czynności badawcze (np. przy
użyciu wysokonapięciowego poroskopu iskrowego) może wykonać SPZP CORRPOL.
2.
Producent zbiorników powinien dołączyć do zbiornika zestaw naprawczy lub określić
technologię wykonania naprawy ewentualnych uszkodzeń powłoki ochronnej, powstałych
w trakcie transportu lub montażu zbiornika na placu budowy. Naprawę powłoki izolacyjnej
może wykonać SPZP CORRPOL.
3.
Zbiornik powinien być oddzielony elektrycznie od prętów zbrojeniowych fundamentu, a także
od elementów mocujących (śruby i nakrętki kotwiące, opaski, itp.). Spełnienie tego wymogu
jest obowiązkiem producenta zbiornika i wykonawcy stacji, realizowanym m.in. poprzez
dobór średnicy otworów w podporach zbiornika, odpowiednie przekładki izolacyjne na
śrubach i nakrętkach kotwiących, zastosowanie przekładek izolacyjnych pod podpory i opaski
zbiornika, itp.
Skuteczność odizolowania elektrycznego płaszcza zbiornika od metalowych elementów
mocujących oraz prętów zbrojeniowych fundamentu powinien zbadać wykonawca stacji po
zabudowaniu zbiornika, lecz przed jego zasypaniem. Stan odizolowania powinien być
zbadany i udokumentowany jak w p-kcie 1. Pomiary potwierdzające odizolowanie płaszcza
zbiornika od fundamentu może wykonać SPZP CORRPOL.
4.
Studzienka nadzbiornikowa powinna być zabezpieczona powłoką ochronną wykonaną
zgodnie z PN EN ISO 12944, tj. przystosowana do eksploatacji w ziemi przez okres dłuższy
niż 15 lat. Wymóg ten powinien być spełniony przez producenta studzienki.
Studzienka nadzbiornikowa powinna być połączona galwanicznie ze zbiornikiem.
5.
Zbiornik(i) powinien posiadać indywidualne uziemienie otokowe wykonane z bednarki
stalowej ocynkowanej. Bednarka nie może być łączona ze zbiornikiem w sposób
bezpośredni a jedynie za pośrednictwem odpowiednio dobranego ogranicznika
napięcia (ochronnika, iskiernika). Zbiornik(i) musi mieć co najmniej dwa lub więcej
połączeń z uziemieniem otokowym, co wynika z przepisów o ochronie odgromowej.
Nie wolno stosować w uziemieniach innych elementów metalowych niż stal
ocynkowana. Nie wolno do uziemienia podłączać prętów zbrojeniowych fundamentu
zbiornika.
Ogranicznik napięcia (iskiernik) powinien być instalowany w studzience np. Galmar typu
11404 na powierzchni ziemi w pobliżu zbiornika (-ów). Długość przewodów powinna być
minimalna.
Jedno z odprowadzeń bednarki od uziemienia otokowego powinno być wyprowadzone
do miejsca posadowienia szafki /studzienki ochrony katodowej. Podłączenie do zbiornika
i odpowiednie zabezpieczenie w tym miejscu (instalację odgranicznika prądu stałego)
wykona SPZP CORRPOL podczas montażu elementów ochrony katodowej.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Rozwiązanie ochrony katodowej podziemnych zbiorników paliwowych I zbiorników LPG przez SPZP Corrpol
zostało wyróżnione na X Targach „Paliwa Płynne 2003” tytułem „Wyrób Roku”. Wszelkie prawa zastrzeżone.
6.
Uziemienie otokowe zbiornika(ów) nie powinno być połączone z innymi uziemieniami na
terenie stacji, w tym z głównym uziemieniem stacji, ani z innymi metalowymi elementami
w ziemi. Uziemienie otokowe zbiornika LPG nie powinno być połączone bezpośrednio
z uziemieniami innych zbiorników i stacji. W szczególnie uzasadnionych przypadkach można
nie spełnić tego wymagania powiadamiając o tym odpowiednio wcześniej projektanta
i wykonawcę instalacji ochrony katodowej.
7.
Przewód uziemiający cysternę powinien być połączony bezpośrednio ze zbiornikiem
(lub obudową zespołu wlewów paliwa - gdy przewody paliwowe wykonane są z tworzywa
sztucznego). Może być on wyprowadzony ze studzienki Galmar, z szafki (skrzynki) ochrony
katodowej, albo być bezpośrednio podłączony do płaszcza zbiornika.
8.
Metalowe przewody technologiczne (rurociągi) lub rury elastyczne w osłonie z tworzywa
sztucznego, jeśli łączą się z oddzielnie uziemionym dystrybutorem lub z innymi uziemionymi
urządzeniami technologicznymi, powinny być oddzielone elektrycznie od płaszcza
zbiornika za pomocą odpowiednich przekładek lub złączy izolujących (monobloków). Jeśli
lokalizacja takich złączy zaprojektowana jest w strefie zagrożenia wybuchem powinny być
one zabezpieczone za pomocą ogranicznika napięć (iskiernika). Dla monobloków zaleca się
typ z iskiernikiem wewnętrznym. Wszystkie podzespoły powinny posiadać atesty
dopuszczające do pracy w strefie zagrożonej wybuchem.
9.
Obudowy urządzeń elektrycznych (np. silnika pompy), które są połączone elektrycznie
z płaszczem zbiornika, nie powinny mieć połączenia z uziemieniem (przewodem PE), zaś
ochrona przeciwporażeniowa dla tych urządzeń powinna być zrealizowana wyłącznie za
pomocą wyłącznika różnicowo-prądowego lub transformatora separującego.
10.
Oploty przewodów ekranowanych zainstalowanych urządzeń kontrolno-pomiarowych
powinny być odizolowane od zbiornika.
Należy pamiętać, że wymagania związane z bezpieczeństwem ludzi są ważniejsze niż zasady
uznane w technologii ochrony katodowej i dlatego należy zasady te dostosowywać celem
zapewnienia bezpiecznej obsługi zbiorników:
1. Systemy ochrony katodowej z wykorzystaniem anod galwanicznych należy stosować we
wszystkich uzasadnionych technicznie przypadkach. Systemy z zewnętrznym źródłem prądu
powinny być używane jedynie w przypadku konieczności wynikającej z potrzeby zastosowania
dużej gęstości prądu ochronnego. W systemach ochrony katodowej zbiorników z wykorzystaniem anod galwanicznych nie powinno się stosować jakichkolwiek urządzeń elektrycznych
zasilanych z sieci prądu przemiennego.
2. W miarę możliwości nie należy rozdzielać galwanicznie elementów zbiornika, w szczególności znajdujących się w ziemi, gdyż może to spowodować wystąpienie zagrożenia
iskrzeniem (np. miedzy studzienką nadzbiornikową a zbiornikiem). Elementy izolujące (złącza,
monobloki) powinny być instalowane, w miarę możliwości, poza strefami zagrożonymi
wybuchem.
3. Jeśli zachodzi uzasadniona potrzeba połączenia indywidualnych uziemień otokowych
zbiorników z uziemieniem energetycznym stacji, to do takiego połączenia należy dostosować
instalację ochrony katodowej zbiorników.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Rozwiązanie ochrony katodowej podziemnych zbiorników paliwowych I zbiorników LPG przez SPZP Corrpol
zostało wyróżnione na X Targach „Paliwa Płynne 2003” tytułem „Wyrób Roku”. Wszelkie prawa zastrzeżone.