Pogoda, klimat i woda motorem naszej przyszłości
Transkrypt
Pogoda, klimat i woda motorem naszej przyszłości
Pogoda, klimat i woda motorem naszej przyszłości Orędzie Michela Jarrauda, Sekretarza Generalnego Światowej Organizacji Meteorologicznej 23 marca każdego roku Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) oraz międzynarodowa społeczność meteorologiczna łączą się obchodząc Światowy Dzień Meteorologii, aby upamiętnić wejście w życie w 1950 r. konwencji WMO, dzięki której organizacja przejęła obowiązki swojej poprzedniczki, Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej (IMO), powołanej do życia w 1873 r. w celu ułatwienia współpracy w dziedzinie meteorologii na rzecz ochrony życia i mienia. Zważywszy, że pozarządowa organizacja IMO nie była powiązana z Ligą Narodów, nowa organizacja stała się wyspecjalizowaną agendą Narodów Zjednoczonych już w 1951 r. Do 1972 r. WMO poszerzyła swój pierwotny mandat dotyczący meteorologii i klimatu o zagadnienia związane z hydrologią oraz problemami środowiskowymi. Każdego roku obchody Światowego Dnia Meteorologii tradycyjnie koncentrują się na wyznaczonym temacie. Hasłem tegorocznym, wybranym przez Radę Wykonawczą WMO, jest „Pogoda, klimat i woda motorem naszej przyszłości”, aby w szczególności wykazać korzyści, jakich dostarczają informacje meteorologiczne, klimatyczne i hydrologiczne różnym sektorom społeczno- ekonomicznym. Hasło to jest szczególnie istotne w tym roku, gdyż na Światowym Kongresie Meteorologicznym w 2011 r. jednomyślnie powołano do życia Globalne Ramy dla Służb Klimatycznych (Global Framework for Climate Services – GFCS). Była to reakcja na zalecenia Trzeciej Światowej Konferencji Klimatycznej (Third World Climate Conference – WCC-3), która w lecie 2009 r. kontynuowała prace dwóch poprzednich konferencji, zorganizowanych w 1979 r. oraz 1990 r. Jak powszechnie wiadomo, Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) utworzony przez WMO i współfinansowany przez UNEP, w 2007 r. otrzymał prestiżową Pokojową Nagrodę Nobla jednoznacznie wykazał, że niektóre działania człowieka przyczyniają się do ocieplenia klimatu i mogą mieć tragiczne skutki dla naszego środowiska naturalnego. Następuje wzrost globalnej średniej temperatury powietrza i oceanu, powszechne topnienie śniegu i lodu oraz globalne podnoszenie się średniego poziomu mórz. Ten problem Sekretarz Generalny ONZ scharakteryzował jako „określanie wyzwania naszych czasów”. W związku z tym będzie niezwykle istotne będzie, aby we wszystkich naszych działaniach mających na celu wdrożenie GFCS, a w szczególności przyczyniających się do zrównoważonego rozwoju, zawsze pamiętać o konieczności – w miarę możliwości – zmniejszenia ilości uwalnianych do atmosfery gazów cieplarnianych. Na XVI Kongresie WMO w 2011 r. uzgodniono także, że do czterech wstępnych priorytetów GFCS należeć będą: zmniejszanie ryzyka wystąpienia klęsk żywiołowych, woda, zdrowie oraz bezpieczeństwo żywności. Pierwszy z tych priorytetów był i jest 1 nadal najważniejszy dla WMO zwłaszcza, że zagrożone społeczności na całym świecie walczą o zwiększenie swojej skuteczności dotyczącej zapobiegania lub ograniczania skutków klęsk żywiołowych. Przez ostatnie 50 lat blisko 90% tych klęsk wiązano z zagrożeniami meteorologicznymi, klimatycznymi i hydrologicznymi. Liczba zagrożonych społeczności w ostatnich dziesięcioleciach wzrosła na skutek intensywnej urbanizacji, zasiedlania terenów narażonych na zalanie, takich jak wybrzeża, niziny, tereny pustynne, megadelty i tereny zalewowe. Problem ten, przewidywany w Czwartym Raporcie Oceny IPCC, jest ściśle powiązany ze wzrostem częstotliwości i intensywności występowania ekstremalnych zjawisk. W związku z tym decydenci i szefowie służb kryzysowych będą w coraz większym stopniu potrzebowali więcej wiarygodnych informacji meteorologicznych i hydrologicznych oraz usług klimatycznych w celu opracowania najbardziej odpowiednich planów awaryjnych. Potrzebne jest także zapewnienie informacji meteorologicznych, klimatycznych i hydrologicznych do wsparcia szeregu istotnych działań społeczno-ekonomicznych w takich sektorach, jak rolnictwo, zdrowie, transport, energetyka oraz gospodarka wodna. Każdy z nich ma możliwości przyniesienia znacznych korzyści rozwojowych dzięki stosunkowo umiarkowanym inwestycjom, zwłaszcza w innowacyjność. W trakcie ostatniej 17 sesji COP UNFCCC (Ramowej Konwencji ONZ w Sprawie Zmian Klimatu United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC), która odbyła się w Durbanie (RPA) WMO kolejny raz zwróciło uwagę zebranym, że wzrost jakości badań naukowych, obserwacji oraz prognoz będzie podstawą ochrony życia i mienia w najbardziej zagrożonych krajach, z których wiele już doświadcza poważnych trudności w utrzymaniu swoich sieci hydrometeorologicznych, obserwacyjnych i telekomunikacyjnych. Kraje te będą potrzebowały większego wsparcia w celu nadrobienia dystansu naukowego i technologicznego do krajów wysoko rozwiniętych. Ponadto WMO nadal podkreśla, że najbiedniejsze kraje, małe rozwijające się kraje wyspiarskie oraz inne zagrożone biedne kraje powinny mieć coraz większe możliwości korzystania z systemów wczesnego ostrzegania, aby ochronić ich nietrwały zrównoważony rozwój oraz środowisko naturalne i globalny klimat dla obecnych i przyszłych pokoleń. Temat tegorocznego Światowego Dnia Meteorologii stwarza okazję członkom WMO do wykazania najbardziej istotnych korzyści, jakich mogą dostarczyć obserwacje i prognozy meteorologiczne, klimatyczne i hydrologiczne, zwłaszcza z perspektywy klimatu jako zasobu oraz napędu ich zrównoważonego rozwoju za pośrednictwem GFCS. Korzyści te będą bardzo istotne dla wszystkich zasobów we wszystkich wymiarach. Można tu podać przykład, który wykracza poza cztery wstępne priorytety GFCS, taki jak produkcja energii. Podczas gdy wiele projektów dotyczących energii odnawialnej musi być koniecznie realizowana w dużej skali, to szereg „zielonych” technologii, takich jak energia wiatrowa, energia słoneczna i wodna, są 2 szczególnie dobrze dopasowane do terenów rolniczych, oddalonych od skupisk ludzkich, gdzie lokalne zasoby energetyczne są często niezbędne dla rozwoju osiedli. Miliony gospodarstw domowych otrzymuje energię elektryczną z małych domowych instalacji słonecznych, a nieduże systemy wodne dopasowane do potrzeb miasteczka lub powiatu można z korzyścią zastosować na pewnych obszarach. Zbiorniki wodne wykorzystywane do gromadzenia wody od dawna stanowią istotny element zaopatrzenia w energię na świecie. Obecnie zaspokajają globalny popyt na energie w wysokości ok. 1/5 zapotrzebowania. Rozszerza się także zakres wykorzystania energii wiatrowej, mimo konieczności ponoszenia na ten cel znacznych inwestycji infrastrukturalnych. Pod koniec 2010 r. na całym świecie moc zainstalowanych turbin wiatrowych osiągnęła prawie 200 gigawatów (GW), co odpowiada ok. 2,5% światowego zużycia energii elektrycznej. Do oceny potencjału energii wiatrowej lub słonecznej dla danego obszaru niezbędny jest zawsze dostęp do wiarygodnych danych klimatycznych. Wykorzystanie energii słonecznej może być dużo bardziej możliwe w niektórych regionach świata w porównaniu z innymi. Światowy wzorzec radiacyjny do pomiaru energii promieniowania słonecznego znajduje się w Światowym Centrum Promieniowania w Davos w Szwajcarii, natomiast Światowe Centrum Danych o Promieniowaniu WMO znajduje się w Sankt Petersburgu (Federacja Rosyjska). Ponadto coraz więcej wiejskich gospodarstw domowych przystosowuje swoje systemy oświetlenia i ogrzewania do lokalnie produkowanego biogazu. Do produkcji biomasy wykorzystuje się śmieci, takie rośliny, jak kukurydza i trzcina cukrowa lub inną roślinność do generowania biopaliwa oraz jako materiał do spalania. Jednakże należy zachować ostrożność, aby nie uwolnić większej ilości gazów cieplarnianych do atmosfery niż ta, której staramy się uniknąć, oraz wytwarzając energię nie narażać bezpieczeństwa żywnościowego danej populacji. W raporcie z 2010 r. „Energia dla zrównoważonej przyszłości” Grupa Doradcza Wysokiego Szczebla ds. Energii i Zmian Klimatu ONZ poinformowała, że przez zwiększenie skali wykorzystania energii odnawialnej oraz innych niskoemisyjnych technologii będzie możliwe zapewnienie powszechnego dostępu do nowoczesnych usług energetycznych do 2030 r. bez znacznego zwiększenia emisji gazów cieplarnianych. WMO w ramach systemu ONZ uczestniczy w projekcie ONZ-Energia, czyli głównym mechanizmie międzyagencyjnym w dziedzinie energii, który jest odpowiedzialny za spójną odpowiedź systemu ONZ i zbiorowe zaangażowanie zainteresowanych stron spoza ONZ. Pozwolę sobie przypomnieć, że wydane w 2011 r. oświadczenie WMO o stanie klimatu wyraźnie podkreśla ciągłe zmiany w naszym klimacie. Od 1997 r. odnotowano 13 najcieplejszych lat w historii, a temperatura na świecie w 2011 r. była wyższa niż kiedykolwiek wcześniej w czasie wystąpienia La Niña. Stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze stale wzrastają, osiągając największy od wszechczasów poziom w 2011 r., podczas gdy zasięg morskiej pokrywy lodowej w Arktyce latem ubiegłego roku 3 odnotowano jako drugi w kolejności najmniejszy, również ogólna objętość lodu morskiego była najprawdopodobniej najmniejsza w historii prowadzonych rejestrów. Pogoda, klimat i woda są od lat motorem naszego rozwoju społeczno-gospodarczego i będą coraz bardziej przyczyniać się do sprostania wyzwaniom przyszłości, zwłaszcza w kontekście nowych Ram Globalnych dla Służb Klimatycznych (GFCS). Dla nich WMO oraz narodowe służby meteorologiczne i hydrologiczne (189 członków) nadal będą główną siłą napędową w zakresie autorytatywnej wiedzy naukowej, dostarczanych na czas danych a także produktów meteorologicznych i klimatycznych oraz świadczenia usług klimatycznych z korzyścią dla wszystkich sektorów społeczno-ekonomicznych. Będziemy coraz bardziej polegać na GFCS w kontekście Ramowej Konwencji ONZ w Sprawie Zmian Klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change – UNFCCC), gdyż nie tylko przyczynia się ona do podejmowania działań łagodzących zmianę klimatu, które muszą zostać szybko przyjęte, jeśli mamy przetrwać jako cywilizacja, ale będzie również nieoceniona w naturalnej redukcji ryzyka wystąpienia klęsk żywiołowych, a także – bardziej ogólnie – w adaptacji do zmian klimatycznych, którą już podjęliśmy w związku z bezwładnością systemu klimatycznego. Jestem przekonany, że obecny temat Światowego Dnia Meteorologii przyczyni się do dalszego, jak największego zaangażowania wszystkich członków i partnerów WMO w realizację najważniejszych inicjatyw ukierunkowanych na zrównoważony rozwój. Chciałbym złożyć im serdeczne gratulacje i życzenia z okazji Światowego Dnia Meteorologii 2012. 4