propozycja programu profilaktyczno

PROPOZYCJA PROGRAMU
PROFILAKTYCZNO-WYCHOWAWCZEGO
PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ
IM. MARATOŃCZYKÓW POLSKICH
W MIŁOSZYCACH
„Gruntowne wykształcenie
w przyjaznej atmosferze
to gwarancja sukcesu dziecka w dorosłym życiu”.
1
SPIS TREŚCI
1.
Podst. prawna Szkolnego Programu Profilaktyczno – Wychowawczego
- Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej
- Ustawa o systemie oświaty
- Karta Nauczyciela
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r.
w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach,
- Konwencja o Prawach Dziecka
- Karta Praw Człowieka
- Statut Szkoły
- Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z 19.08. 1994
- Ustawa z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
- Ustawa z 9.11.1995 r. o ochronie zdrowia przed następstawami używania tytoniu i wyrobów
tytoniowych,
- Ustawa z dnia 24.04.1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii
2. Wstęp
Wychowanie jest towarzyszeniem młodemu człowiekowi w jego rozwoju, rola dorosłych
powinno być wspieranie ich w sytuacjach trudnych, dawanie oparcia w problemach i
kłopotach. W związku z powagą tematu, działania podejmowane w tym obszarze nie mogą
być dziełem przypadku. Dlatego każda szkoła tworzy własny program profilaktycznowychowawczy, bowiem jest osadzona w konkretnym środowisku, czymś żyje, czymś się
kieruje, ku czemuś zmierza.
Obowiązek szkolny jest tym zadaniem, które łączy proces wychowawczy z dydaktycznym.
Konsekwentne wymaganie uczenia się, z jednej strony wpływa na pogłębienie wiedzy z
drugiej strony kształtuje wolę ucznia w kierunku dobrowolnego posłuszeństwa wobec
nakazów i norm szkolnych, aby uczeń od wykonywania poleceń zmierzał do budowania
potrzeby uczenia się. Dobrowolne podejmowanie trudów związane ze zdobywaniem wiedzy i
umiejętności wpływa znacznie na skuteczność uczenia się, ale też kształtuje charakter, między
2
innymi dzięki umiejętnościom wyznaczania sobie celów, wyszukiwania środków do ich
realizacji, także dzięki panowaniu nad sobą, tzn. niepoddawaniu się zniecierpliwieniu,
zniechęceniu, podporządkowywaniu emocji realizacji celu. Usprawnia samokontrolę, pilność,
rozbudza zainteresowanie, obowiązkowość - zgodnie z postawą i cechami charakteru
maratończyka, który jest naszym patronem.
3.Wartości wychowawcze
• poszanowanie wartości i godności ludzkiej
• aktywne działania na rzecz klasy, szkoły
• uczciwość , szczerość
• prawdomówność
• sprawiedliwość
• szacunek do języka, kultury historii i tradycji narodowej
• wrażliwość na piękno przyrody ojczystej
• ogólnoludzkie normy i wartści religijne
• doskonalenie własnej osoby
• kierowanie się własnym sumieniem
• pomoc potrzebującym
• umiejętność współżycia w rodzinie i społeczności
4. Priorytety szkoły
Szkoła organizuje proces rozwoju ucznia ukierunkowany na jego sukces, w ścisłej
współpracy z rodziną ucznia oraz środowiskiem lokalnym. Atmosfera szkoły sprzyja
efektywnej współpracy. Szkoła promuje swoją działąlność w środowisku lokalnym, uczy
odpowiedzialności, miłości do ojczyzny oraz poszanowania dla dziedzictwa kulturowego oraz
odmienności każdego człowieka.
5. Założenia programu
Zakładając iż, genezą zwiększonej podatności na zachowania ryzykowne jest osłabienie
mechanizmów radzenia sobie oraz adaptacji do warunków życiowych, ważne jest aby osoby
znaczące( rodzice, wychowawcy) wsparli dziecko w procesie przekształcania nowych sytuacji
stresowych w zadaniowe.
3
Szkoła i grupa klasowa stanowić powinny przestrzeń:
zaspokajania przez dzieci potrzeb bezpieczeństwa i akceptacji, sprzyjając osiąganiu
sukcesów,
zaspokajania potrzeby przynależności do grupy i aktywności, sprzyjając wzrostowi
poczucia podmiotowości dzieci.
Dlatego właśnie tak ważny jest udział wychowawcy w działaniach programu!
6.Cele wychowawcze
- kształtowanie konstruktywnych wzorców komunikacyjnych,
- kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów,
- wzmacnianie poczucia własnej wartości,
- kształtowanie umiejętności nazywania emocji oraz radzenia sobie z trudnymi emocjami,
- budowanie więzi ze szkołą i poczucia przynależności do pozytywnego zespołu klasowego
- rozwój ucznia we wszystkich jego sferach,
7.
Cele, zadania i formy realizacji
CELE SZCZEGÓŁOWE :
• przygotowanie uczniów do wyzwań współczesnego świata poprzez aktywność
intelektualną, edukację multimedialną, naukę języka obcego i zachowań
prospołecznych
• umożliwienie rozwoju własnych uzdolnień i zainteresowań
• dostrzeganie w każdym uczniu ukrytych możliwości oraz zdolności i rozwijanie ich, aby
uczeń był kreatywny i miał świadomość większej wartości swoich działań twórczych
i oddziaływań wychowawczych
• kultywowanie tradycji europejskich, narodowych, religijnych, rodzinnych
ZADANIA:
• rozwijanie u uczniów dociekliwo ści poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie
prawdy, dobra i piękna w świecie
• kształtowanie postawy dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich poglądów
• opieka wychowawcza nad psychofizycznym rozwojem dziecka
• stwarzanie warunków do rozwoju dziecka zdolnego
• wyrównywanie szans edukacyjnych
• pomoc w odkrywaniu własnych możliwości predyspozycji, talentów i ich twórczym
wykorzystaniu
• kształtowanie umiejętności korzystania ze źródeł informacji
4
FORMY REALIZACJI:
• organizowanie konkursów przedmiotowych i artystycznych
• indywidualna praca z uczniem zdolnym, uwzględnienie w programach dydaktyczno –
wychowawczych klas programów wyzwalających aktywność twórczą uczniów
• indywidualna praca z uczniem ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi
• organizowanie różnorodnych wydarzeń (spotkań, uroczystości, inscenizacji, wycieczek)
wyzwalających przeżycia związane z obchodzeniem świąt pa ństwowych oraz ważnych
dla kraju rocznic
• prezentacja osiągnięć uczniów (wystawy prac dzieci)
• współpraca z rodzicami
• zajęcia korekcyjno- kompensacyjne, wyrównawcze, logopedyczne, rewalidacyjne,
• nauka pływania
• koła zainteresowań
8. Wszyscy pracownicy szkoły odpowiadają za realizację programu
wychowawczo-profilaktycznego. Za szczegółowe zadania odpowiadają
poszczególne osoby.
Dyrekcja
Dba o prawidłowe funkcjonowanie szkoły, o poziom pracy wychowawczej i
opiekuńczej szkoły, o kształtowanie twórczej atmosfery pracy w szkole
Współpracuje z Samorządem Uczniowskim
Stwarza warunki do prawidłowej realizacji Konwencji Praw Dziecka oraz
umożliwia uczniom podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej i religijnej,
Czuwa nad realizowaniem przez uczniów obowiązku szkolnego,
Ma obowiązek organizowania spotkań szkoleniowych dla nauczycieli,
umożliwiać udział w kursach pedagogicznych,
Dba o zapewnienie bezpieczeństwa na terenie szkoły zarówno uczniom, jak i
pracownikom, dyżury pracowników szkoły, nadzoruje monitoring wizyjny.
Pedagog i psycholog
szkolny
Ma obowiązek niesienia wszechstronnej pomocy i udzielania wsparcia dzieciom,
które padły ofiarą przemocy i przestępczości w szkole i poza nią
Ma obowiązek ścisłej współpracy z policją i sądem dla nieletnich (w razie
zaistniałej potrzeby),
W sposób zdecydowany reaguje na obecność w szkole osób obcych, które
swoim podejrzanym zachowaniem stwarzają zagrożenie dla ucznia,
Współpracuje z instytucjami w organizowaniu różnych form spędzania czasu
przez dzieci szczególnie z rodzin patologicznych i zaniedbanych środowiskowo,
Poprzez prowadzone działania wychowawcze kształtuje u uczniów i ich
rodziców świadomość prawną w zakresie ponoszenia konsekwencji wynikających z
popełnionych czynów karalnych,
Systematycznie prowadzi pedagogizację rodziców i uczniów w różnych
formach.
5
Nauczyciele
Odpowiadają za życie zdrowie i bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole
i poza jej terenem w czasie wycieczek, wyjść itp.
Udzielają pomocy w przezwyciężaniu niepowodzeń szkolnych, w oparciu o
rozpoznanie potrzeb uczniów,
Mają obowiązek reagowania na przejawy u dzieci niedostosowania społecznego,
Mają obowiązek współpracy z kuratorami sądowymi, policją, opieką społeczną
(w przypadku zgłoszenia przez ww instytucje takiej potrzeby),
Wspierają swoją postawą i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny
uczniów, ich zdolności i zainteresowania
Na zajęciach lekcyjnych mają obowiązek dostosowania wymagań do możliwości
ucznia w oparciu o opinię lub orzeczenie wydane przez poradnię psychologicznopedagogiczną
Kształcą i wychowują dzieci w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla
każdego człowieka.
Wychowawcy klas
Realizują w toku pracy wychowawczej treści i cele programowe programu
wychowawczego szkoły,
Mają obowiązek kształtować właściwe stosunki między uczniami opierając je na
tolerancji i poszanowaniu godności osoby,
Sprawują opiekę wychowawczą nad uczniami szkoły, a w szczególności: tworzą
warunki wspomagające ich rozwój i przygotowują do życia w rodzinie i społeczeństwie,
Wspólnie z pedagogiem szkolnym zabiegają o różne formy pomocy
wychowawczej i materialnej dla uczniów, zaznajamiając się z ich sytuacją rodzinną,
Dążą w swojej pracy do integracji zespołu klasowego, angażując w życie klasy
wszystkich uczniów, również tych z zaburzeniami w zachowaniu i deficytami
rozwojowymi,
Wychowawcy i pedagog szkolny prowadzą w różnych formach szkolenia dla
rodziców i zajęcia dla uczniów,
Rada rodziców
Reprezentuje ogół rodziców szkoły oraz podejmuje działania wspierające proces
wychowawczy szkoły,
Współdecyduje o formach pomocy dzieciom oraz ich wypoczynku,
współuczestniczy w opracowaniu programu wychowawczego szkoły,
Pozyskuje i gromadzi środki finansowe w celu wspierania działalności szkoły,
Organizuje formy aktywności rodziców na rzecz wspomagania realizacji celów i
zadań szkoły.
Samorząd
uczniowski
Reprezentuje postawy i potrzeby środowiska uczniowskiego wobec dyrekcji i
grona pedagogicznego,
Inicjuje działania dotyczące życia szkolnego uczniów (akcje charytatywne,
imprezy kulturalne itp.)
Propaguje ideę samorządności oraz wychowania w demokracji
Angażuje uczniów do wykonywania niezbędnych prac na rzecz klasy i szkoły
Dba o dobre imię i honor szkoły oraz wzbogaca jej tradycję
Wyraża za pośrednictwem swojego opiekuna opinię dotyczącą problemów
społeczności uczniowskiej.
6
Rodzice i nauczyciele współdziałają ze sobą w sprawach wychowania i
kształcenia dzieci,
Rodzice
Mają prawo do poznania zadań i zamierzeń dydaktyczno-wychowawczych w
danej klasie i szkole,
Dbają o realizację obowiązku szkolnego swoich dzieci,
Powinni zadbać o właściwą formę spędzania czasu wolnego przez uczniów,
proponować im pozytywne formy wypoczynku dostępne w szkole i poza nią.
Wspomagają działania w/w osób
Pozostali
pracownicy szkoły
Dbają o poczucie bezpieczeństwa dzieci
Reagują w sytuacjach trudnych i niebezpiecznych
9. Propozycje ramowej tematyki działań wychowawczo-profilaktycznych
Cele
Zadania
Organizacja
1.
zespołu klasowego
2.
Formy realizacji
Integracja zespołu klasowego.
- organizacja wycieczek,
Poznanie praw i obowiązków
- dramy,
ucznia.
- uroczystości klasowe i szkolne,
Ustalenie praw i obowiązków
panujących w klasie.
- organizacja dyżurów klasowych,
3.
- wybory do samorządu klasowego i szkolnego,
- opracowanie regulaminu klasowego.
- diagnoza pielęgniarska (pomiar uczniów)
Troska o estetykę
klasy i szkoły
Dostosowanie sprzętu do
potrzeb uczniów
1.
- przygotowanie gazetek tematycznych w klasach
2.
- utrzymanie porządku w klasie, szkole i wokół
szkoły (dyżurni)
3.
- kontrola, egzekwowanie naprawy i pokrycia
kosztów przez rodziców
Wdrażanie do aktywnego
uczestnictwa w życiu klasy i szkoły
Szacunek do sprzętu szkolnego.
- dramy
Postrzeganie
1.
siebie i
porozumiewanie z
rówieśnikami
Rozwijanie umiejętności
komunikowania się w grupie
rówieśniczej, rozwiązywanie
konfliktów.
- udział w przedstawieniach i inscenizacjach
- praca grupowa stosowania zwrotów
grzecznościowych
- wizerunek ucznia w szkole i podczas
uroczystości
- praca w grupach
2.
Zwracanie uwagi na kulturę
- wspólne rozwiązywanie konfliktów
7
osobistą i kulturę języka.
- pogadanki
- umiejętność pracy w zespole
- pedagogizacja rodziców w zakresie
przeciwdziałania przemocy, agresji.
3. Zapobieganie zachowaniom
nieakceptowanym społecznie – przemoc,
agresja.
- wyróżnienie ucznia na forum klasy i szkoły
- akcja „Tydzień bez przemocy”
4. Promowanie zasad uczciwego,
sprawiedliwego i honorowego
postępowania uczniów.
- kształtowanie samooceny w czasie
5. Kształtowanie umiejętności
samooceny.
zajęć
- spektakle i filmy profilaktyczne
- przedstawienia i inscenizacje
- pogadanki
- gazetki tematyczne
6.Uświadomienie czym w życiu jest
miłość, przyjaźń, szacunek i tolerancja
–
drama
–
autoprezentacja prac plastycznych
- pogadanki
- drama
- filmy edukacyjne
Moje przyjaźnie – np. ankietka klasowa
7.Dostarczenie wiedzy na temat praw i
obowiązków człowieka ,dziecka, ucznia
- pogadanki dotyczące praw człowieka , dziecka,
ucznia
–
zajęcia z przedmiotu wychowanie do
życia w rodzinie
8.Netykieta.
- zagrożenia wynikające z niewłaściwego
korzystania z komputera
-kultura i bezpieczeństwo korzystania z Internetu
8
-dyskusje
Troska o
bezpieczeństwo i
zdrowie
7.Otoczenie szczególną opieką
sześciolatków.
- pomoc psychologiczno-pedagogiczna w
adaptacji w środowisku szkolnym (pogadanki,
zabawy integracyjne, wsparcie indywidualne)
-spotkania z przedstawicielami Policji
1.Zachowanie bezpieczeństwa w drodze
do i ze szkoły:
-niebezpieczne miejsca i sytuacje
-bezpieczeństwo i zdrowie w szkole i
poza szkołą
- spotkania integrujące grupę z pedagogiem,
psychologiem
-realizacja strategii przeciwdziałania przemocy w
szkole (teatrzyki profilaktyczne, warsztaty dla
uczniów klas 4-6, apele, pogadanki)
-przestrzeganie zasad BHP na lekcjach i
przerwach
- pogadanki , spotkanie z policjantem
2.Uwrażliwienie na bezpieczne formy
spędzania wolnego czasu w różnych
porach roku.
- aktywny wypoczynek (zabawy ruchowe,
sportowe)
-pogadanki
-dyskusje
-filmy edukacyjne
3.Integracja z dziećmi
niepełnosprawnymi i dziećmi o
specjalnych potrzebach edukacyjnych.
-słuchowiska
Współpraca z PPP
-dostosowanie programów do indywidualnych
potrzeb dziecka
-tworzenie indywidualnych programów
edukacyjno-terapeutycznych
-współpraca z rodzicami
-zajęcia integracyjne,
- rozmowy z rodzicami – badania dzieci w
poradniach specjalistycznych (np .PP-P)
- poradnictwo dla rodziców
- zespoły wychowawcze
–
4. Zapobieganie niepowodzeniom
szkolnym poprzez wczesne wykrywanie
trudności w nauce i problemów
wychowawczych.
prelekcja dla rodziców „przyczyny
niepowodzeń szkolnym”
-uświadomienie roli dyżuru nauczycielskiego i
monitoringu
9
5. Zapewnienie bezpieczeństwa na
terenie szkoły uczniom i pracownikom
Szkoły.
- zapoznanie z drogami ewakuacji(plany na
korytarzach)
6. Organizacja wycieczek.
–
program wycieczki
–
- regulamin wycieczki
–
- zasady bezpieczeństwa w czasie
wycieczki
7. Poznanie planu ewakuacji szkoły.
–
8. Podejmowanie działań dla ochrony
zdrowia własnego i innych – negatywny
stosunek do substancji uzależniających,
dopalaczy.
9. Ukazywanie wpływu reklam i
środowiska masowego przekazu na
zachowania młodych ludzi.
próbna ewakuacja
- przeprowadzenie ankiety dla uczniów klas 4-6
na temat uzależnień
- pedagogizacja rodziców
- pogadanki,
- pedagogizacja uczniów i rodziców
- plakat na antyreklamę
1.Uświadomienie znaczenia rodziny
więzi i relacji z zaznaczeniem własnego
miejsca w rodzinie, okazywanie
szacunku dla osób starszych.
-organizacja imprez: Dzień Babci, Dzień
Dziadka, Dzień Matki
-zajęcia pod hasłem „Moja rodzina”, Rodziny są
różne”
- kontynuacja kampanii „ Postaw na rodzinę”
-pogadanki
-dramy
2.Udzielanie pomocy potrzebującym.
- zbiórki na rzecz potrzebujących
- pomoc schronisku dla zwierząt itp.
- jak pomóc tym, którzy czują się odrzuceni
3.Poznanie najbliższego środowiska
i specyfiki swego regionu
Moje środowisko
-wycieczki
-wystawy
-prace plastyczne
10
-wyjazdy do kin i teatrów
-gazetki tematyczne
4.Kształtowanie wrażliwości na
zagrożenia środowiska
-spotkania z ciekawymi ludźmi
-udział w akcji sprzątanie świata
-pogadanki
1.Kształtowanie zachowań asertywnych:
-gazetki tematyczne
-uczenie zachowań obowiązujących w
społeczeństwie
Rozwiązywanie
problemów i
trudnych sytuacji
-rozwijanie umiejętności skutecznego
porozumiewania się, pracy zespołowej
Uczymy się odmawiać
-uświadomienie uczniom co ich łączy a
co dzieli z innymi uczniami i jaki ma to
wpływ na wzajemne kontakty
-pogadanki
-uświadomienie dzieciom skutków, jakie
niesie obniżanie czyjeś wartości
-ustalenie praw i obowiązków w klasie
-dyskusje na temat tolerancji
- zajęcia warsztatowe
- scenki sytuacyjne
- filmy profilaktyczne
- zajęcia z wychowania do życia w rodzinie
(klasy 5,6)
1.Wpajanie szacunku dla tradycji,
historii i symboli narodowych
2.Nabywanie podstawowej wiedzy o
Poznanie symboli, dziedzictwie kulturowym narodu.
tradycji obrzędów 3. Rozumienie znaczenia świąt.
szkolnych,
środowiskowych i
rodzinnych
-udział w uroczystościach klasowych i szkolnych
oraz w uroczystościach związanych z
obchodzeniem świąt państwowych
-zachowanie odpowiedniej postawy wobec
symboli narodowych i hymnu
- organizacja klasowej wigilii, dekoracje
świąteczne
- pogadanki o sposobie spędzania świąt w
domach rodzinnych
-zebrania z rodzicami
1.Integrowanie działań wychowawczych
szkoły i rodziny.
Współpraca z
rodzicami i
instytucjami
wspierającymi
szkołę w procesie
wychowawczym i
dydaktycznym
-konsultacje
-wspólne organizowanie imprez klasowych i
szkolnych
Pedagogizacja rodziców:
-indywidualne rozmowy z psychologiem i
pedagogiem szkolnym
2.Wspieranie prawidłowego rozwoju
intelektualnego, emocjonalnego i
11
społecznego.
3.Rozwijanie nawyku samokształcenia i
stałego dokształcania.
-współpraca z :Poradnią PsychologicznoPedagogiczną, Miejskim Ośrodkiem Pomocy
Społecznej, Sądem ds. rodzinnych i nieletnich,
Policją, Świetlicą Terapeutyczną
-koła zainteresowań
-koła przedmiotowe
-udział w konkursach i olimpiadach
-indywidualna praca z uczniem zdolnym
1.Stwarzanie uczniom równych szans
rozwoju intelektualnego i fizycznego
Kompensowanie
deficytów
rozwojowych
uczniów
- korzystanie z czytelni multimedialnej
–
wycieczki do teatru, kina itp.
–
-udział uczniów w zajęciach rewalidacyjnych w
formie:
Zajęć korekcyjno-kompensacyjnych
Wyrównawczych, logopedycznych, wsparcia
psychologa i pedagoga szkolnego, konsultacji i
porad udzielanych rodzicom
10. Ewaluacja programu.
Program poddawany jest ewaluacji i weryfikowany według potrzeb- ma charakter otwarty. Formy
ewaluacji:
obserwacja (wychowawcy klas)
ankiety dla uczniów,
ankiety dla rodziców,
wywiad (dyrektor szkoły, rada rodziców)
rozmowy z uczniami
rozmowy z rodzicami
analiza dokumentów
obserwacja i ocena zachowań
11. Propozycje zagadnień dla klas I- III
a) plan działań wychowawczych dla klas 0-III
b) spis pomocy do realizacji programu
12
PLAN DZIAŁAŃ WYCHOWAWCZYCH DLA KLAS 0-III
Ważnym zadaniem wychowawczym Szkoły jest kształtowanie takich postaw, które będą
porządkować uczucia i czyny wychowanków i pomogą im kierować się w postępowaniu
rozumem . Takie cechy – zalety umysłu i woli umożliwią im prowadzenie życia moralnie
dobrego i czerpanie z tego pokoju i radości. W Szkole uczniowie są zachęcani do regularnej
pracy nad zaletami umysłu i woli. W każdym miesiącu pokazuje się uczniom, jak można
pracować nad konkretną cechą. W klasach 0-III uczniowie pracują nad następującymi
cechami:
WRZESIEŃ – PORZĄDEK
PAŹDZIERNIK – SAMODZIELNOŚĆ
LISTOPAD – PATRIOTYZM
GRUDZIEŃ – HOJNOŚĆ
STYCZEŃ – PRACOWITOŚĆ
LUTY – ŻYCZLIWOŚĆ
MARZEC – SZCZEROŚĆ
KWIECIEŃ – POKORA
MAJ – WDZIĘCZNOŚĆ
CZERWIEC – WYTRWAŁOŚĆ
PORZĄDEK „Porządek prowadzi do wszelkich cnót”
• porządkuję swoje miejsce pracy (po wykonanej pracy śmieci wyrzucam do kosza, zamiatam
pod stolikiem, przysuwam krzesełko do stolika), • dobrze planuję stronę w zeszycie, • dbam o
porządek na swojej półce w sali (równo układam książki i zeszyty po jednej stronie półeczki,
dbam o to, by na półce były tylko rzeczy potrzebne do pracy w szkole), • na półeczce mam
swój brudnopis i zeszyt czysty A4 na rysunki, • odkładam rzeczy na miejsce, pilnuję swoich
rzeczy, trzymam swoje rzeczy w jednym miejscu, • dbam o porządek w szatni (buty ustawiam
równo na półeczce, kurtkę wieszam na wieszaku, składam po sobie ubrania i odkładam na
półkę), • dbam o rzeczy swoje i innych, • dbam o porządek wprowadzony przez innych, •
pozostawiam po sobie porządek w miejscach, w których przebywam (spuszczam wodę w
toalecie, gaszę światło po sobie, odkładam naczynia na wyznaczone miejsce, na boisku i w
klasie pilnuję czystości, śmieci wyrzucam do kosza, wycieram po sobie, zamiatam, układam
rzeczy porozrzucane), • równo i spokojnie chodzę w parach, • zachowuję się kulturalnie przy
stole (siedzę wyprostowany/a, przodem do talerza, nogi trzymam pod stołem, jem z zamkniętą
buzią, jem spokojnie- nie spieszę się, nie mlaskam podczas jedzenia). • dbam o porządek na
ławce (książki ustawiam z jednej strony ławki, przybory do pisania trzymam w piórniku,
rzeczy, z których nie korzystam chowam do plecaka lub na półeczkę), • wiem, jak należy
zachować się w szkole (na lekcji, na przerwie, na stołówce, na boisku) oraz w innych
miejscach publicznych, • czekam na odpowiedni moment, kiedy się odezwać, • przeznaczam
określony czas na naukę każdego dnia.
SAMODZIELNOŚĆ „Samodzielność jest drogą do odpowiedzialności”
• samodzielnie obsługuję się przy jedzeniu • pamiętam o sprzątaniu po sobie bez
przypominania (przysuwam krzesełko, odkładam rzeczy na miejsce, wyrzucam śmieci do
kosza, w razie potrzeby zamiatam, ścieram), • sam ubieram się i rozbieram się (zapinam i
rozpinam guziki, zasuwam i rozsuwam zamek, zapinam rzepy), • samodzielnie wymyślam
sposób spędzania wolnego czasu, • samodzielne wymyślam temat i sposób wykonania pracy,
unikam powielania pomysłów moich kolegów, kończę sam rozpoczętą pracę, • pytam, jeśli
czegoś nie wiem, • pamiętam o umyciu rąk przed jedzeniem, po przyjściu z dworu i po
13
skorzystaniu z toalety oraz zawsze, gdy są brudne. • wychodzę z inicjatywą, przynosząc
materiały związane z omawianym tematem.
PATRIOTYZM „Ojczyznę kochamy nie dlatego, że jest wielka, ale dlatego, że jest nasza”
• znam pojęcie: „ojczyzna”, • znam swoje najbliższe otoczenie (potrafię się przedstawić,
znam swój adres), • znam swoje miasto (znam ważne miejsca i herb miasta, legendy związane
z miastem Skierniewice), • znam flagę narodową, hymn państwa, godło i stolicę Polski, •
dbam o przyrodę (szanuję zieleń i zwierzęta, chodzę po chodniku, wyrzucam śmieci do kosza,
nie zrywam roślin chronionych, oszczędzam wodę, oszczędzam papier), • znam ważne święta
narodowe, • znam granice Polski, potrafię wymienić jej sąsiadów.
HOJNOŚĆ „Im więcej daję, tym więcej otrzymuję”
• dostrzegam potrzeby innych ludzi i decyduję, co mogę im dać (uśmiech, zainteresowanie,
czas, ciepłe słowo, pomoc w wykonaniu pracy, podzielenie się drugim śniadaniem z głodnym
kolegą), • podejmuję decyzje, z czego mogę zrezygnować dla dobra innych (z bycia
pierwszym, ze stawania w parze zawsze z ulubionym kolegą lub koleżanką, z zabawy własnej
na rzecz zabawy wybranej przez kolegę), • przed świętami przynoszę dla osób potrzebujących
rzeczy, które są potrzebne innym (zabawki, słodycze, jedzenie, ubrania, środki czystości), •
znam sposoby pomocy innym (ofiarowanie swojego czasu, zainteresowania, rozmowy,
modlitwy, dobrego słowa, uśmiechu, pomocy materialnej), • uczestniczę w akcjach pomocy
innym (akcje charytatywne), • potrafię dzielić się z innymi.
PRACOWITOŚĆ „Tylko praca daje okazję odkryć nam nas samym”
• oddaję to, co pożyczam w ustalonym terminie, • to, co pożyczam oddaję w niezniszczonym
stanie, • dokładnie wykonuję swoje obowiązki związane z pełnionym dyżurem, • pilnuję
wykonywania swoich prac domowych, • starannie wykonuję pracę domową, • uważnie
słucham tego, co mówi nauczyciel, • przykładam się do powierzonych mi zadań, •
punktualnie przychodzę na zajęcia.
SZCZEROŚĆ „Szczerość pozwala na odkrycie prawdziwej przyjaźni”
• w kulturalny sposób mówię to, co myślę, • dbam o to, by słowa, których używam nie raniły
innych, • mówię prawdę nawet w sytuacjach, w których mogę ponieść konsekwencje, •
przyznaję się do swoich potrzeb (kulturalnie komunikuję swoje potrzeby fizjologiczne i
psychiczne), • potrafię kulturalnie i stanowczo odmówić, • potrafię szczerze podziękować, •
potrafię w razie potrzeby poprosić o pomoc, • przyznaję się do popełnionego błędu, • wiem,
jak przyjąć pochwałę, • obserwuję i nazywam to, co czuję, potrafię podzielić się tym co
przeżywam, • akceptuję uczucia swoje i innych (przyjmuję odczucia innych), • wiem, jak
przyjąć niepowodzenie, • wyciągam wnioski z niepowodzeń.
ŻYCZLIWOŚĆ „Słowo życzliwe nic nie kosztuje, a jest najpiękniejszym podarunkiem”
• potrafię nawiązać kontakt z drugą osobą, pamiętam o kontakcie wzrokowym, • dostrzegam
różnice i podobieństwa między ludźmi, • dostrzegam mocne strony drugiej osoby i mówię jej
o tym, • w dyskusji czekam na swoją kolej, wysłuchuję innych do końca, • potrafię zwrócić
się o pomoc do innych, • znam prawa każdego człowieka, dbam o ich przestrzeganie w
odniesieniu do siebie i innych, • szczerze i taktownie mówię o swoich uczuciach i
trudnościach (bez ranienia innych, stosuję komunikat „ja”), • potrafię współpracować, •
14
przyznaję się do popełnionego błędu, zaniedbania, złamania zasad obowiązujących w grupie •
okazuję życzliwość innym poprzez słowo, gest, podarunek, • przestrzegam zasad ustalonych
w grupie, • przyjmuję konsekwencje za złamanie zasad obowiązujących w grupie.
POKORA „Tam gdzie jest pokora, tam jest mądrość”
• przestrzegam poleceń nauczycieli, • słucham uważnie tego co mówią do mnie rodzice i
nauczyciele, • pracuję nad sobą, nad tym, co wymaga poprawy, • naprawiam swoje błędy,
wynagradzam innym moje niewłaściwe zachowanie, • przyznaję się do popełnionego błędu,
przepraszam za niego i okazuję skruchę, • nazywam swoje uczucia, • mówię prawdę, •
dokładam starań, by rzetelnie wykonać pracę domową, • zanim zabiorę głos wysłuchuję
innych, • mówię o innych bez obrażania i wyśmiewania ich, • wypowiadając się o innych,
mówię rzeczy zgodne z prawdą (przemilczam informacje niepewne i dwuznaczne), •
doceniam swoje mocne strony bez porównywania się z innymi (pamiętam o tym, że każdy
jest inny i wyjątkowy).
WDZIĘCZNOŚĆ „Zawsze możesz komuś za coś podziękować”
• potrafię podziękować, • dostrzegam wartość rodziny, • dostrzegam wartość przyjaźni, •
potrafię cieszyć się z tego, co mam, • potrafię wyrazić wdzięczność znakiem (uśmiech,
kwiatek, laurka, odwiedziny), • umiem powiedzieć, za co jestem wdzięczny, • wyrażam
wdzięczność przez pomaganie innym.
WYTRWAŁOŚĆ „Wytrwałością osiągniesz powodzenie, nawet gdybyś miał długo czekać.”
• cierpliwie słucham innych, • czekam na swoją kolej (przestrzegam zasad obowiązujących w
kolejce, przepuszczam osoby starsze, pamiętam o zrobieniu miejsca dla innych), • powierzone
zadania wykonuję do końca, • rozplanowuję swój czas tak, by najpierw wykonać swoje
obowiązki, a potem zająć się innymi rzeczami, • pilnuję oddania prac i książek w terminie.
Tematyka
AGRESJA I PRZEMOC
Książki:
Bąk Jolanta, Wiewióra-Pyka Elżbieta: Bajkowe spotkania. Program zajęć wychowawczoprofilaktycznych dla uczniów szkoły podstawowej. Kraków: Rubikon, 20023
Doliński Artur, Gajewska Grażyna, Rewińska Elżbieta: Teoretyczno-metodyczne aspekty
korekcji zachowań. Programy profilaktyczne. Zielona Góra: PEKW „Gaja”, 2004
Ernst Ken: Szkolne gry uczniów. Jak sobie z nimi radzić. Przeł. Józef Troczyński. Warszawa:
WSIP, 1991 Hamer Hanna: Demon nietolerancji. Nie musisz stać się prześladowcą ani ofiarą.
Warszawa: WSIP, 1994
Hamer Hanna: Demon nietolerancji. Nie musisz stać się prześladowcą ani ofiarą. Warszawa:
WSIP, 1994
15
Knez Renata, Słonina Wojciech M.: Saper, czyli jak rozminować agresję. Program
profilaktyczno-wychowawczy dla klas IV-VI szkół podstawowych. Kraków: Rubikon, 2002
Kosińska Ewa: Mądrze i skutecznie. Zasady konstruowania szkolnego programu profilaktyki.
Kraków: Rubikon, 2002
Portmann Rosemarie: Przemoc wśród dzieci. Uchwycić sedno. Kielce: Wydaw. Jedność, 2006
Słupek Kazimierz: Myślę, więc jestem… rozsądny. Jak zapanować nad impulsywnością w
działaniu? Program profilaktyczno-wychowawczy dla uczniów starszych klas szkoły
podstawowej. Kraków: Rubikon, 2003
Szostak Sylwia, Tabaka Anna: Porozmawiajmy o agresji. Propozycja programu
profilaktyczno-wychowawczego dla uczniów klas I-III szkół podstawowych. Kraków,
Rubikon,2003
Dokumenty audiowizualne:
Agresja i przemoc. Materiały dydaktyczne dla szkół. (płyta CD i DVD)
Andrzejczuk Beata: Opowiastki familijne. Konspekty pracy z dziećmi na podstawie nagrań
audio dla przedszkoli i szkół podstawowych (kl. I-III). (płyta CD)
Nasza klasa. Reżyseria Ilmar Raag. Warszawa: Vivarta, 2003.(płyta DVD)
Różna formy współzawodnictwa sportowego jako środek przeciwdziałania zjawiskom
patologicznym u dzieci i młodzieży (ze szczególnym uwzględnieniem przeciwdziałania
agresji). Materiały z konferencji na płycie.
UZALEŻNIENIA
Hastetter Jep: Dopóki nie jest za późno. Poradnik dla rodziców. Przekł. Zenon Miernicki.
Katowice: Edytor,1995
Rogala Jan: Narkotyki. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza,1983
Servais Ernst: Zanim nie jest za późno. Zapobieganie uzależnieniom w społecznościach
lokalnych. Praktyczny poradnik dla każdego, dla nauczycieli, rodziców i wychowawców.
Warszawa: MNL Studio, 1992
PROBLEMY WYCHOWAWCZE
Książki
Bąk Jolanta, Wiewióra-Pyka Elżbieta: Bajkowe spotkania. Program zajęć wychowawczoprofilaktycznych dla uczniów szkoły podstawowej. Kraków: Rubikon, 2002nozowanie.
Bogdanowicz Marta: Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie. Gdańsk: Harmonia, 2002
Bodganowicz Marta, Kisiel Bożena, Przasnyszko Maria: Metoda Weroniki Sherborne w
terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. Wyd.3. Warszawa: WSIP, 1986
16
Brouck Jeanne Van den: Podręcznik dla dzieci, które mają trudnych rodziców. Przeł. Krystyna
Ziątek. Warszawa: WSIP, 1995
Carr Janet: pomoc dziecku upośledzonemu. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw
Lekarskich
Cummingham Cliff: Dzieci z zespołem Downa. Poradnik dla rodziców. Tłum. Marzenna
Pawlak-RogalaWyd.2. Warszawa, WSIP, 1994
Divinyi Joyce: Dyscyplina krok po kroku. 5 Skutecznych Sposobów. Warszawa: Liber, 2006
Dobson James C.: Dzieci i wychowanie. Pytania i odpowiedzi. Warszawa: Oficyna Wydaw.
Vocatio,1997
Dobson James C.: Rodzina i odpowiedzialność. Pytania i odpowiedzi. Warszawa: Oficyna
Wydaw. Vocatio,1997
Faber Adele, Mazlish Elaine: Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do
nas mówiły. Przeł. Mariola Więznowska. Wyd.5 Poznań: Media Rodzina, 1996
Faber Adele, Mazlish Elaine: Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole. Przeł.
Beata Horosiewicz. Poznań: Media Rodzina,1996
Filipczuk Halina: Rodzice i dzieci dorastające. Warszawa: Nasza księgarnia,1987
Fischer Stephan: Rodzice a nastolatkowie. Warszawa: Astrum, 1997
Forward Susan, Buck Craig: Toksyczni rodzice. Warszawa: Jacek Santorski & CO Agencja
Wydaw., 1989
Gałkowski Tadeusz: Dziecko autystyczne w środowisku rodzinnym i szkolnym. Warszawa:
WSIP, 1995
Ghazal Michel: Zjedz zupkę …i bądź cicho! Nowe spojrzenie na konflikty rodzice – dzieci.
Przeł. Urszula Kotalska. Warszawa: Wydaw. Nauk. PWN, 1995
Ginott Haim G.: Między rodzicami a dziećmi. Przeł. Beata Horosiewicz. Poznań: Media
Rodzina,1998
Gordon Thomas: Wychowanie bez porażek. Rozwiazywanie konfliktów między rodzicami a
dziećmi. Tłum. i wstęp. Alicja Makowska, Elżbieta Sujek. Warszawa: Instytut Wydaw. PAX,
1999
Gordon Thomas: Wychowanie bez porażek w praktyce. Tłum. i wstęp Elżbieta Sujak.
Warszawa: Instytut Wydaw. PAX, 1999
Gordon Thomas: Wychowanie bez porażek w szkole. Przeł. Dorota Szafrańska-Poniewierska.
Warszawa: Instytut Wydaw. PAX, 1999
Inspiracje, pomysł. Książka pomocnicza dla twórczego nauczyciela. Wrocław: Siedmioróg,
1998
17
Jak organizować edukację ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Warszawa: MEN,
2010
Kargulowa Alicja: Dlaczego dzieci nie lubią szkoły. Warszawa: WSIP, 1991
Kirby Amanda: Dyspraksja rozwojowe zaburzenie koordynacji. Tłum. z j. ang. Zuzanna
Ostafin. Warszawa: Fundacja „Szkoła Niezwykła”, 2009
McMinn J. : Pomóż dziecku z zaburzeniami mowy i komunikacji językowej. Warszawa:
Liber,2006
Metody wspierania rozwoju ucznia. Niezbędnik Dyrektora. Taraszkiewicz Małgorzata i inni.
Warszawa: ABC a Wolters Kluwer business, 2009
Mój uczeń nie słyszy. Poradnik dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych. Buryn Urszula i inni.
Warszawa: MEN, 2001
Muller Rene Jacob: Słyszę – ale nie wszystko. Dziewczęta i chłopcy z uszkodzonym słuchem
w szkołach masowych. Tłum. Tomasz Duliński. Warszawa: WSIP, 1997
Nosowska Dorota, Kreczmar-Madej Renata: 5 największych problemów u dzieci. Poradnik
dla nauczycieli, wychowawców i rodziców. Warszawa; ARYSTOTELES, 2009/2010
Portmann Rosemarie: ADHD. Nadpobudliwość psychoruchowa. Istota zagadnienia. Kielce:
Jedność, 2006
Smalley Gary: Klucz do serca twojego dziecka. Lublin: Wydaw. „Pojednanie”, 1995
Squires G., McKeown S.: Pomóż dziecku z dysleksją. Warszawa: Liber, 2006
Spohrer Kate E.: Pomóż dziecku z … ADHD. Warszwa: Liber, 2006
Tarkowski Zbigniew: Jąkanie. Warszawa, Wydaw. Nauk. PWN, 1999
Vopel Klaus W.: 10 minut przerwy. Kielce: Wydaw. Jedność, 1999
Wolańczyk Tomasz, Kołakowski Artur, Skotnicka Magdalena: Nadpobudliwość
psychoruchowa u dzieci. Prawie wszystko co chcielibyście wiedzieć. Książka dla rodziców,
nauczycieli i lekarzy. Lublin: Wydaw. BiFolium, 1999
Wrifht Norman H., Oliwer Gary J.: Dzieciaki tez mają uczucia. Lublin: Pojednanie, 1995
Dokumenty audiowizualne:
Zachowuj się. „Savoir – vivre” dla młodych. DVD. Sosnowiec: Wydaw. Projekt – Kom,
18
19