Plan rozwoju - Gmina Tarczyn
Transkrypt
Plan rozwoju - Gmina Tarczyn
Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Spis treści I. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego.................2 II. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdrażaniem planu....................................................4 1. Położenie, powierzchnia, ludność.......................................................................................4 2. Środowisko naturalne..........................................................................................................5 3. Turystyka.............................................................................................................................6 4. Zagospodarowanie przestrzenne.........................................................................................9 5. Gospodarka.......................................................................................................................22 6. Sfera społeczna.................................................................................................................27 III. Zadania polegające na poprawie sytuacji na danym obszarze.............................................................................36 1. Celowość zadań planowanych do realizacji......................................................................36 2. Identyfikacja mocnych i słabych stron gminy Tarczyn.....................................................40 3. Szanse rozwoju gminy......................................................................................................44 4. Zagrożenia rozwoju...........................................................................................................44 5. Lista zadań........................................................................................................................45 6. Zadania priorytetowe .......................................................................................................47 IV. Realizacja zadań i projektów...........................................48 V.Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy/powiatu/województwa ...................................51 1. Plany działań inwestycyjnych na poziomie powiatu i województwa...............................51 2. Powiązanie celów z działaniami realizowanymi na terenie gminy...................................56 VI. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego58 VII. Inwestycje w latach 2004 – 2006 – źródła finansowania. .63 VIII. System wdrażania.......................................................83 1. Zarządzanie.......................................................................................................................83 2. Instytucja wdrażająca Plan Rozwoju Gminy....................................................................83 IX. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej...85 1. Monitorowanie wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego.....................................................85 3. Ocena i komunikacja społeczna........................................................................................88 1 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 I. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego Plan Rozwoju Lokalnego jest kompleksowym dokumentem określającym strategię społecznogospodarczą gminy Tarczyn na lata 2004 – 2006, a także wskazuje planowane działania w latach 2007 – 2013. Dokument został przygotowany na podstawie Planów Inwestycyjnych, Strategii Zrównoważonego Rozwoju gminy Tarczyn , Planów Zagospodarowania Przestrzennego Gminy oraz na podstawie analizy społeczno ekonomicznej regionu. Dokument jest także spójny z okresowymi planowaniami w Unii Europejskiej, jak również pod względem zadań i priorytetów z Narodowym Planem Rozwoju oraz przewidywanymi na lata 2004-2006 „Sektorowymi Programami Operacyjnymi” (5), a także z: - „Narodową Strategią Rozwoju Regionalnego” (2001-2006), - „Zintegrowanym Programem Operacyjnym Rozwoju Regionalnego”; - „Narodową Strategią Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich na lata 2000– 2006”; - „Narodową Strategią Transportu na lata 2002-2006”, - „Narodową Strategią Ochrony Środowiska na lata 2000- 2006”, - Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego, - Strategią Rozwoju Gminy Tarczyn Plan Rozwoju Lokalnego przedstawia sytuację społeczno-ekonomiczną gminy Tarczyn, formułuje cele i zawiera opis strategii zmierzającej do osiągnięcia rozwoju społecznego i gospodarczego. Szacuje spodziewane efekty planowanych interwencji i wpływ na przebieg procesów rozwojowych, wskazuje kierunki zaangażowania środków funduszy strukturalnych i środków własnych gminy. Przygotowanie Planu rozwoju Lokalnego poprzedził proces konsultacji społecznych. Projekt był przedmiotem dyskusji Komisji Rady Gminy. Plan Rozwoju Lokalnego dla gminy Tarczyn na lata 2004-2013 będzie służył jako punkt odniesienia dla działań o charakterze rozwojowym, podejmowanych wyłącznie z zasobów środków własnych, jak również pozwoli określić wysokość interwencji z funduszy unijnych. Metodologia opracowania planu przyjęta została jak dla Narodowego Planu Rozwoju, jednakże fazy jej wdrożenia uzależniono w głównej mierze od uwarunkowań własnych. Niezmienione zostały tylko podstawowe jej filary, na których opierają się wszystkie strategie zrównoważonego rozwoju w krajach UE, zakładające, iż „ gospodarka nie może rozwijać się 2 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 kosztem ludzi i przyrody, a także przyroda nie może być ważniejsza niż człowiek i gospodarka”. Państwa członkowskie UE uważają, iż to właśnie owe elementy – społeczeństwo i środowisko naturalne, podniesione do rangi równorzędnej z dominującą dotychczas w strategiach rozwoju Unii Europejskiej gospodarką, utworzyły triadę trzech dominant strategii rozwoju, która zyskała miano strategii zrównoważonej. Przyjęcie takiej metodologii gwarantuje, iż jest ona nie tylko przeniesieniem na grunt gminy obowiązującej w UE wizji planowania, ale jest ona również z nią kompatybilna. Strategie bądź plany rozwoju mogą przyjmować różne formy w zależności od problemów, które chce się rozwiązać. Generalnie dotyczą różnych dziedzin życia społecznogospodarczego. Jest jednak cecha, która wyróżnia plany rozwoju lokalnego na tle innych strategii gospodarczych. Jest nią lokalny punkt odniesienia ograniczający się do określanej jednostki terytorialnego podziału kraju, będącej lokalnym, odrębnym systemem społecznym i gospodarczym. W tym kontekście plan rozwoju gminy ma być nie tylko narzędziem polityki samorządu lokalnego umożliwiającym wspieranie procesów rozwojowych, lecz również wyrazem aspiracji społeczności gminy i woli osiągnięcia wspólnych celów. W przypadku planowania rozwoju lokalnego, zawsze mamy na myśli proces przebiegający dwukierunkowo: odgórny proces wspierania realizacji celów strategii poprzez wsparcie finansowe, doradcze i specjalistyczne, udzielane przez określone instytucje i struktury zewnętrzne, ale także oddolny proces wspierania realizacji celów przez społeczności lokalne. Zatem projektowany w planie zrównoważony rozwój lokalny gminy Tarczyn będzie możliwy tylko wówczas, gdy wokół wytyczonych dla niego kierunków uda się skupić szeroko rozumianą społeczność lokalną oraz uzyskać przychylność i akceptację struktur i instytucji nadrzędnych. W zaproponowanym Planie Rozwoju Lokalnego respektowane są zatem zarówno potrzeby rozwoju gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy, polepszania warunków ekonomicznych i generalnie jakości życia mieszkańców, jak również respektowanie filozofii działania wynikającej z koncepcji ekorozwoju. Praca nad budową Planu przebiegała zgodnie z podstawowymi zasadami planowania strategicznego, którego model w literaturze przedstawiany jest najczęściej w postaci cyklu: analiza - planowanie – wdrażanie - ocena, która w kolejnej fazie przyjmuje postać korekty planów. Zgodnie z tym modelem formułowanie Planu Rozwoju Lokalnego zostało poprzedzone identyfikacją nowych problemów i oczekiwań. Przy pracach skorzystano z informacji o wszystkich aspektach funkcjonowania gminy, według danych dostępnych na dzień opracowywania Planu Rozwoju Lokalnego. 3 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 II. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdrażaniem planu 1. Położenie, powierzchnia, ludność Powiat Piaseczyński Tarczyn jest gminą miejsko - wiejską leżącą w południowej części województwa mazowieckiego, w powiecie piaseczyńskim. Graniczy z gminami: Żabia Wola (powiat grodziski), Nadarzyn (powiat pruszkowski), Lesznowola, Piaseczno, Prażmów (powiat 4 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 piaseczyński) oraz Pniewy i Grójec (powiat grójecki). Przez teren gminy przechodzą ważne szlaki komunikacyjne: droga krajowa Warszawa – Kraków, drogi wojewódzkie Tarczyn – Łoś i Tarczyn – Many, 9 odcinków dróg powiatowych oraz trasa kolejowa Skierniewice – Góra Kalwaria. Gmina Tarczyn położona jest na pograniczu Równiny Łowicko – Błońskiej, Równiny Warszawskiej i Wysoczyzny Rawskiej. Przez centrum gminy przepływa rzeka Tarczynka (zasilająca położone na południe od Tarczyna stawy rybne), wschodnią granicę stanowi rzeka Jeziorka. Gmina podzielona jest na 36 sołectw, których łączna powierzchnia wynosi 11.415 ha, z czego 74,7% stanowią użytki rolne a 16,6% lasy. W gminie znajdują się liczne zbiorniki wodne, które zajmują 100 ha powierzchni gminy. Na szczególną uwagę zasługują tarczyńskie stawy należące do Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Znaczną powierzchnię gminy stanowią sady (19,7% użytków rolnych) – gmina klasyfikowana jest jako rolniczosadownicza. Liczba mieszkańców gminy podlega niewielkim wahaniom i wynosi 10246 osób1. W ostatnich latach można zaobserwować tendencję wzrostową (mimo systematycznego spadku liczby urodzeń), spowodowaną głównie zwiększeniem salda zameldowań na pobyt stały. 2. Środowisko naturalne Gmina Tarczyn położona jest na pograniczu Równiny Łowicko – Błońskiej, Równiny Warszawskiej i Wysoczyzny Rawskiej. Przez centrum gminy przepływa rzeka Tarczynka (zasilająca położone na południe od Tarczyna stawy rybne), wschodnią granicę stanowi rzeka Jeziorka. Lasy – tworzące trzy kompleksy – znajdują się w sołectwach Prace Duże, Księżak oraz przy granicy gminy Pniewy. Na terenie gminy występują znaczne zasoby jurajskich wód podziemnych. Średnie roczne opady atmosferyczne wahają się w granicach od 450 do 600 mm. Średnia roczna temperatura wynosi + 8oC, długość okresu wegetacyjnego wynosi około 210 dni. Część obszaru gminy należy do sfery ochronnej Chojnowskiego Parku Krajobrazowego powołanego 1 czerwca 1993 roku przez Wojewodę Warszawskiego. Park oparty jest o kompleks Lasów Chojnowskich i stanowi ostoję różnorodnej fauny i flory Mazowsza. Jest on chroniony nie tylko ze względu na wartości przyrodnicze, ale także historyczne i kulturowe. Najcenniejsze fragmenty lasów zostały objęte ochroną rezerwatową, a stare i okazałe drzewa uznano za pomniki przyrody. Zespoły leśne urozmaicone są wyspowo występującymi, obszarami torfowiskowymi z charakterystyczną dla nich florą. Osobliwością przyrodniczą torfowisk są tzw. turzycowiska. Cennymi elementami krajobrazu tego terenu 1 Dane z 2003 roku GUS 5 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 jest dolina rzeki Jeziorki wraz z dopływami: rzeką Zieloną i Tarczynką. Niestety znikają bagienne jeziorka, które wzbogacały krajobraz. Nad Jeziorką można spotkać polujące zimorodki oraz wydrę, a w jej wodach żyje około 20 gatunków ryb, wśród nich pstrąg potokowy i miętus. W Parku gnieździ się około 100 gatunków ptaków. wyznaczono siedem znakowanych szlaków turystycznych oraz sieć ścieżek dydaktycznych pieszych i rowerowych. Chojnowski Park wraz z Mazowieckim Parkiem Krajobrazowym i Kampinoskim Parkiem Narodowym pełni ważną funkcję klimatotwórczą dla Warszawy. Te cenne, biologicznie czynne tereny stanowią przeciwwagę dla zurbanizowanej aglomeracji warszawskiej. Gleby w gminie Tarczyn według klas bonitacyjnych Grunty rolne klasa Ha % I II 1 0,02 III a 161 2,85 III b 659 11,66 IV a 1142 20,21 IV b 807 14,28 V 1836 32,50 VI 938 16,60 VI z 106 1,88 Razem 5650 Użytki zielone klasa ha % I II III a 89 7,44 III b IV a 588 49,16 IV b V 452 37,79 VI 65 5,43 VI z 2 0,17 Razem 1197 Grunty klas III i IV stanowią 49%, a grunty klas V i VI – 41% powierzchni użytków rolnych. W areale użytków rolnych dominują gleby żytnie. 3. Turystyka Gmina Tarczyn jest atrakcyjna turystycznie z powodu występującej tutaj bogatej przyrody oraz zabytków, świadczących o historycznych korzeniach regionu. Bliskość Warszawy oraz położenie na ciągu głównych szlaków komunikacyjnych są dodatkowymi atutami turystycznymi Tarczyna. Gmina dysponuje szlakami turystycznymi, na których oprócz przyrody podziwiać można także liczne w gminie zabytki. Związane są one przede wszystkim z bogatą historią Tarczyna, która sięga wieku XIII. Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z 1259 roku. Dogodne położenie tego miejsca usytuowanego na skrzyżowaniu szlaków handlowych wiodących z Radomia do Warszawy i Zakroczymia oraz z Lublina przez Łowicz do Poznania, spowodowało, że w roku 1353 książę mazowiecki Kazimierz I nadał osadzie prawa miejskie magdeburskie. Wraz z lokacją Książe ufundował tu kościół pod wezwaniem Św. Mikołaja. Budowę murowanej świątyni rozpoczęto w pierwszym ćwierćwieczu XVI stulecia. Ten wspaniały gotycki kościół zachował się do dziś. 6 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Z miastem związane są również postaci historyczne-wspomniany wcześniej Kazimierz I oraz Gabriel Prowansjusz, zwany Władysławskim, który był wychowawca synów Króla Władysława IV, oraz sekretarzem królewskim, prepozytorem warszawskim i scholastykiem płockim. On to dokładając wielkich starań i ponosząc znaczne koszty, uposażył i przebudował kościół w latach 1623 – 1630 oraz dofinansował upadający już wówczas szpital dla ubogich, ufundowany w roku 1549 przez kasztelana warszawskiego - Wojciecha Jeżowskiego . Szpital ten w okresie jego prosperity był wzorem dla budowanych później na Mazowszu. W wieku XVI, Tarczyn był miastem powiatowym. W czasie „potopu szwedzkiego” Tarczyn, podobnie jak inne polskie miasta został zniszczony. Poważnym zniszczeniom uległ także podczas pożaru w 1704 r. Po upadku Rzeczypospolitej Tarczyn znalazł się kilkanaście lat pod zaborem pruskim i wtedy właśnie przejęty został przez Skarb Państwa. Od tego czasu w miasteczku rządowym nastąpił znaczny wzrost liczby mieszkańców. Miasto niszczone wojnami i pożarami nie mogło normalnie się rozwinąć gospodarczo. Ponadto karą za uczestnictwo w Powstaniu Styczniowym była na mocy ukazu carskiego zmiana statusu Tarczyna z miasta na osadę miejską. Osada rozwijała się mimo to jako ośrodek rolniczo-rzemieślniczy. Dwie wojny światowe w pierwszym półwieczu XX stulecia spowodowały kolejne straty w Tarczynie. Po wojnie odbudowano część starych domów i wybudowano wiele nowych budynków mieszkalnych. W 1953 r. Tarczyn uzyskał połączenie koleją szerokotorową ze Skierniewicami i Pilawą, co w znaczny sposób wspomogło jego prężny rozwój. Między innymi dzięki temu wybudowano w 1966 r. Mazowieckie Zakłady Przetwórstwa OwocowoWarzywnego. Z dniem 1 stycznia 2003 roku Tarczyn otrzymał status miasta. W drodze referendum mieszkańcy miasta zdecydowali o zmianie przynależności miasta z powiatu grójeckiego do powiatu piaseczyńskiego. Baza turystyczna W obrębie gminy Tarczyn funkcjonują następujące obiekty hotelarskie i gastronomiczne: 1. Zajazd „Maluch I” Tarczyn, ul. Sportowa 1 (usługi hotelowe) 2. Zajazd „Banderoza” Kolonia Wola Przypkowska 2 (usługi hotelowe i gastronomiczne) 3. Restauracja „Maluch” Tarczyn, ul. Sportowa1 7 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 4. Bar gastronomiczny „Mistral” Tarczyn, ul. Komornicka 37 5. Bar restauracyjny Tarczyn, ul. Rynek 38 6. Pizzeria „Solare” Tarczyn ul. Rynek 37 7. Bar „Biała Chatka” Rembertów 39, 8. Zajazd „Zachęta” Kopana, ul. Al. Krakowska 20 9. Zajazd „Polska Chata" Grzędy ul. Al. Krakowska 33a 10. Gościniec „Wiecha” Kawęczyn 58 Mapa turystyczna Tarczyna i okolic 8 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 4. Zagospodarowanie przestrzenne Uwarunkowania ochrony środowiska Część obszaru gminy Tarczyn należy do strefy ochronnej Chojnowskiego Parku Krajobrazowego i Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, których walory przyrodnicze zostały omówione powyżej. W swoich planach zagospodarowania przestrzennego władze miasta musza brać pod uwagę specyfikę terenów chronionych oraz ich wpływ na kierunki rozwoju miasta. Zagrożenia dla środowiska naturalnego w gminie Tarczyn zostały podzielone na stwarzające: 1. Duże zagrożenie: a) ulica główna ruchu przyspieszonego – droga krajowa Warszawa - Kraków, b) drogi wojewódzkie, d) tereny przemysłu i baz transportowych, e) tereny obsługi komunikacji samochodowej, f) tereny kolejowe, g) główny punkt zasilania (gpz), h) kotłownie, j) baza gospodarki komunalnej, 2. Średnie zagrożenie: a) ulice lokalne, b) tereny zabudowy usługowej, d) tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, f) tereny zabudowy jednorodzinnej na małych działkach, g) tereny ogrodnictwa, h) stacja antenowa, i) ujęcie wody, j) baza zaopatrzenia w wodę, k) korytarze techniczne linii wysokiego napięcia 15 kv, 3. Małe zagrożenie: a) tereny zabudowy jednorodzinnej na dużych działkach, b) tereny rolne, c) ogrody działkowe, d) tereny rekreacji publicznej, e) cmentarz z zielenią 9 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Infrastruktura techniczna Infrastruktura techniczna jest tym elementem w układzie gminy, dzięki któremu wszystkie jego składniki zespolone zostają w jedną całość. W skład jej wchodzą sieci związane z uzbrojeniem terenu oraz stan układu komunikacyjnego. Siec komunikacyjna Sieć komunikacyjną gminy Tarczyn tworzą: droga krajowa Warszawa – Kraków, drogi wojewódzkie Tarczyn – Łoś i Tarczyn – Many, 9 odcinków dróg powiatowych (łącznie 55,9 km), oraz drogi gminne i lokalne (dojazdowe). Długość dróg i rodzaj przedstawia poniższe zestawienie. Drogi Wojewódzkie Powiatowe Gminne Ogółem Długość (km.) 17,899 55,807 154,740 228,446 Wykaz dróg gminnych (według danych Urzędu Miasta) 1. 2. 3. 4. 5. 6. Lp. Kierunek Bystrzanów-Werdun Suchosruga-Jeżewice Suchodół – Marianka - Nosy Księżak - Janówek Przypki-Wola Przypkowska Kotorydz-Marylka- Długość (km) Nawierzchnia 5,15 pospółka 6,68 pospółka 11, 20 pospółka 5,50 pospółka 11,00 pospółka 23,30 pospółka 7. 8. Korzeniówka Prace Duże-Prace Małe- Ruda 25,00 Gąski – Głądków – Racibory – 28,00 pospółka pospółka 9. Wylęzin - Stefanówka Pawłowice–Kopana- Pamiątka 20,00 Asfalt 10. Komorniki – Rembertów - 18,50 pospółka pospółka Pamiątka 10 Stan nawierzchni średni średni średni średni średni średni średni średni i średni średni Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Wykaz dróg powiatowych (według danych Urzędu Miasta) Lp Numer Kierunek Długość 1. drogi 01364 Tarczyn 2. 3. 4. 01363 01362 01361 Warszawa-Kraków) Tarczyn -Księżak Suchodół - Bystrzanów Tarczyn – Jeziorzany 5. 6. 7. 8. 9. 10. 01358 01357 01356 01353 Suchodół Gąski – Prace Duże Stefanówka - Racibory Prace Małe - Kopana Kotorydz-Grzędy - Janówek (dawna droga 2,026 4,626 7,208 - 8,616 3,132 4,802 10,275 7,621 Złotokłos – Kotorydz 01341 Stefanówka - Rembertów 7,501 Nawierzchnia Stan asfalt nawierzchni dobry asfalt dobry asfalt+ pospółka średni asfalt+ pospółka średni pospółka asfalt asfalt asfalt piach asfalt średni dobry dobry dobry zły dobry Wykaz dróg wojewódzkich (według danych Urzędu Miasta) Lp Numer drogi 1. 2. 01340 01359 Kierunek Długość Nawierzchnia Stan Łoś-Tarczyn Tarczyn -Many 7,526 9,873 asfalt asfalt nawierzchni dobry dobry Układ drogowy Tarczyna zapewnia dobre połączenia między miejscowościami w gminie oraz połączenia z sąsiednimi gminami. Stan nawierzchni jest zróżnicowany, remontów i modernizacji wymagają głównie drogi gminne. Komunikację kolejową zapewnia dwutorowa, zelektryfikowana linia, łącząca Skierniewice z Górą Kalwarią. Na terenie gminy Tarczyn zlokalizowane są trzy stacje kolejowe: w Tarczynie, Jeżewicach i Gładkowie. Przez obszar gminy przebiega również trasa wąskotorowej kolejki dojazdowej, obecnie nie wykorzystywanej do celów komunikacyjnych. Sieć wodociągowa Na terenie gminy Tarczyn funkcjonują cztery ujęcia, czerpiące wodę z czwartorzędowego poziomu wodonośnego, zaopatrujące w wodę około 65% ludności gminy. Wodociąg grupowy „Suchodół” posiada 2 studnie głębinowe, woda uzdatniana jest w 1 stacji. Wodociąg grupowy „Tarczyn” posiada 5 studni głębinowych, woda uzdatniana jest w 2 stacjach. Wodociąg grupowy „Pawłowice” posiada 2 studnie głębinowe. W 2001 roku oddano wodociąg „Kopana”. Własne ujęcia wody posiadają również niektóre zakłady, działające na terenie gminy. Podstawowe informacje o sieci wodociągowej w gminie Tarczyn przedstawia niniejsza tabela: Nazwa wodociągu Miejscowości Długość sieci Liczba gospodarstw 11 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 WZ 1 „Suchodół” WZ 2 „Tarczyn” WZ 3 „Pawłowice” Kopana zwodociągowane (km) Suchodół, Marianka, 17,5 Jeżewice ( płn. część) Tarczyn, Janówek, Przypki, 84,5 Wola Przypkowska, Kolonia Wola Przypkowska, Grzędy, Kotorydz, Nosy, Księżowola, Józefowice, komorniki, Ruda, Prace Duże, Prace Małe, Marylka, Gładków, Korzeniówka Pawłowice, Kawęczyn 3 Kopana, cz. Stefanówki 10,2 Ogółem 115,2 posiadających przyłącza 165 1435 20 113 1733 Przyrost długości sieci wodociągowej i liczby przyłączy w latach 1990 – 2000 przedstawia poniższe zestawienie: Rok 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Długość sieci wodociągowej 17,5 17,5 17,5 27,5 42,5 52 62 73 83 104 105 Liczba przyłączy 150 150 150 211 361 591 911 1152 1291 1613 1620 Wskaźniki długości sieci wodociągowej na 1 km2 powierzchni oraz sieci wodociągowej na 1000 mieszkańców dla gminy Tarczyn znacznie przewyższają średnią powiatową. Sieć kanalizacyjna Na terenie Tarczyna istnieje sieć kanalizacji sanitarnej o długości 13 km. Istnieje również sieć kanalizacji deszczowej z odprowadzeniem ścieków deszczowych do rzeki Tarczynki. Ścieki sanitarne odprowadzane są grawitacyjnie do przepompowni ścieków znajdującej się przy Zakładach Binder International. W Tarczynie istnieje również przepompownia ścieków na ul. Komornickiej przy obwodnicy. Przyrost długości sieci kanalizacyjnej i liczby przyłączy w latach 1997 – 2000 przedstawia poniższe zestawienie: Rok Długość sieci kanalizacyjnej 12 Liczba przyłączy Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 1997 1998 1999 2000 1,3 2,7 4,5 4,5 130 139 Na terenie gminy Tarczyn funkcjonuje oczyszczalnia ścieków, której właścicielami w 5/6 są Zakłady Binder International, a w 1/6 gmina Tarczyn. Jest to oczyszczalnia mechanicznobiologiczna wybudowana w 1992 r., o wydajności 7500 m3/db. Odbiera ona ścieki z Zakładu w ilości ok. 5000 m3/db w szczycie produkcyjnym, z miasta Tarczyn w ilości ok. 770 m3/db oraz z punktu zlewnego w ilości ok. 100 m3/db, do którego ścieki dowożone są wozami asenizacyjnymi z terenu gminy. Ścieki wstępnie oczyszczane są w urządzeniach mechanicznych, jak kraty sita, płaskowniki, zbiorniki wstępnego oczyszczania o pojemności ok. 500 m3/db. Następnie ścieki doprowadzone są do zbiorników uśredniająconapowietrzanych (2 zbiorniki po 65.000 m3), komór czynnego osadu, pól filtracyjnych i napowietrzanych stawów fakultatywnych. Odbiornikiem ścieków są stawy rybne i rzeka Tarczynka. Oprócz oczyszczalni ścieków w Jeziorzanach na terenie gminy Tarczyn znajduje się: 1) mała oczyszczalnia ścieków typu BIOBLOK. o wydajności 40 m3/db w Pawłowicach. Obecnie ilość oczyszczanych ścieków wynosi niecałe 20 m3/db. Istnieje więc możliwość podłączenia do tej oczyszczalni istniejących budynków mieszkalnych ze zbiornikami bezodpływowymi (szambami) wskazanymi przez SANEPID do likwidacji; 2) mała oczyszczalnia ścieków typu BIOBLOK MU-200 o wydajności 60 m3/db w Tarczynie. której właścicielem jest Przedsiębiorstwo Produkcji Urządzeń Chłodniczych. Oczyszczalnia ta odbiera ścieki bytowogospodarcze z istniejących obok budynków, m.in. z Zakładu Produkcyjnego Płyt Warstwowych „TARMONT-PANEL". 13 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Sieć gazownicza Teren gminy przecina z południa na północ gazociąg przesyłowy wysokiego ciśnienia o Dn 300 na trasie Sękocin - Lubienia. Od tego gazociągu poprzez ZZU (zespół zaporowo upustowy) i SRP (stacja redukcyjno-pomiarowa) I-go stopnia w Kopanej zasilany jest gazociąg średniego ciśnienia o Dn 300, którym dostarczany jest gaz dla gminy Tarczyn. We wsi Józefowice znajduje się stacja redukcyjno-pomiarowa (SRP), skąd zasilana jest w chwili obecnej gazem niskiego ciśnienia wieś Komorniki. W Mieście Tarczyn przy ul. Stępkowskiego znajduje się punkt pomiarowy (PP). Przepustowość stacji redukcyjnych i gazociągu średniego ciśnienie Dn 300 posiada duży zapas i pozwala na zgazyfikowanie gminy w 100 %. Długość dotychczas wykonanej sieci rozdzielczej wynosi: - w Tarczynie ok. 14 522 mb; - na pozostałym terenie gminy ok. 45 878 mb. Orientacyjna ilość przyłączy gazowych wynosi: - w mieście Tarczyn 374 przyłączy gazowych o długości około 8 122 mb, - w pozostałych wsiach gminy 693 przyłączy gazowych o długości około 19747 mb. Sieć gazowa znajduje się w ciągłej rozbudowie w miarę potrzeb gazyfikacji poszczególnych wsi. Gospodarka odpadami Gmina Tarczyn nie posiada obecnie działającego wysypiska odpadów komunalnych. Funkcjonujące do niedawna wysypisko we wsi Jeżewice zostało zamknięte i trwają tam jedynie prace zabezpieczające. Ich ilość szacuje się na około 16000 m3/rok. Odpady przemysłowe z zakładów zlokalizowanych na terenie gminy Tarczyn – 1962t/rok. Siec ciepłownicza Gospodarka cieplna na terenie gminy Tarczyn opiera się na kotłowniach lokalnych i indywidualnych źródłach ciepła, w większości przypadków opalanych paliwem stałym. Szacuje się, że tylko ok. 30% gospodarstw indywidualnych w gminie korzysta do ogrzewania pomieszczeń z gazu ziemnego, a w pozostałych 70% paliwem jest węgiel kamienny i koks. Największymi źródłami energii cieplnej są: — kotłownia lokalna Spółdzielni Mieszkaniowej „Ustronie" z 2 kotłami o mocy cieplnej 720 kW każdy. Ciepło doprowadzone jest lokalną siecią cieplną do 10 budynków mieszkalnych. Pozostałe źródła ciepła (ok. 20 kotłowni) o dużym rozproszeniu na terenie gminy są to kotłownie zakładów przemysłowych oraz budynków użyteczności publicznej o zasięgu lokalnym. Kotłownie te opalane są paliwem stałym (węgiel i koks) gazem ziemnym i gazem płynnym. Moc cieplna tych kotłowni wynosi w granicach 50 kW do 20 MW. Istniejące źródła ciepła zaspokajają potrzeby poszczególnych odbiorców, ich stan techniczny jest bardzo różny, 14 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 a niska sprawność, wysoki poziom emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego czy wysokie koszty eksploatacji sprawiają, że nie są one zbyt ekonomiczne. Sieć energetyczna Gmina Tarczyn zasilana jest energią elektryczną ze stacji energetycznej 110/15 kV „Tarczyn" za pośrednictwem napowietrznej sieci SN-15 kV, stacji transformatorowych 15/0,4 kV oraz sieci rozdzielczej nn - 380/220V. Stacja 110/15 kV zlokalizowana jest przy drodze ,,E-7" Warszawa-Radom w odległości około 300 m od stacji kolejowej Tarczyn a zasilana jest przelotowo z linii magistralnej 110 kV relacji Pruszków - Piaseczno. Przez teren gminy przebiega tranzytem magistralna linia napowietrzna WN-110 kV w relacji Grójec - Piaseczno oraz tranzytowa krajowa linia napowietrzna WN-400 kV relacji Kozienice Warszawa. W okresie perspektywicznym podstawowym źródłem zasilania gminy pozostaje stacja „Tarczyn". Docelowo zasilanie gminy zostanie wzmocnione z przewidywanej stacji energetycznej 110/15 kV „Szczaki". Stacja ta będzie zlokalizowana w południowo-zachodniej części miejscowości Złotokłos poza granicami gminy. Lokalizacja tych stacji umożliwia pełny rozwój gminy, a przepustowość jest wystarczająca dla zaspokojenia najbliższych potrzeb. Stan techniczny sieci SN-15 kV jest zadawalający, nie mniej jednak sieć ta dostosowana jest do obecnych potrzeb i nie może być wykorzystana dla odbiorców przewidywanych w planach zagospodarowania przestrzennego. Realizacja programu zagospodarowania przestrzennego spowoduje konieczność modernizacji i rozbudowy sieci SN-15kV i niskiego napięcia 380/220 V. Wytwórnia Słodyczy „Van Melle Polska” w Rembertowie posiada elektrownię wiatrową. Elektrownia nie posiada większego znaczenia dla systemu energetycznego gminy, stanowi natomiast przykład wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii – również w celach reklamowych. Sieć telekomunikacyjna Na terenie gminy istnieje automatyczna centrala telefoniczna połączona z siecią krajową, wojewódzką i międzygminną linią światłowodową. Poziom telefonizacji jest stosunkowo wysoki i wynosi dla gminy około 200 abonentów na 1000 mieszkańców. Sieci kablowe i napowietrzne oraz szafki telefoniczne lokalizowane są w pasach ulic pod chodnikami lub trawnikami. Niezależnie od sieci telefonizacji stacjonarnej rozwija się sieć telefonii komórkowej. 15 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Własność nieruchomości Grunty Pow. ogólna Grunty w zasobie 237 AWRSP Grunty w zasobie 885 ALP Pozostałe grunty 304 Skarbu Państwa Grunty 239 komunalne gminy Indywid. 8266 gospodarstwa Inne grunty 735 indywidualne Grunty spółdzielni 56 Grunty Kościołów 21 Grunty wspólnot 4 wiejskich Razem 10747 Użytki rolne Pastwiska Razem 13 210 Lasy Wody Tereny budów Pozostałe 14 1 4 8 Grunty orne 177 Sady 19 Łąki 1 5 - 2 4 11 871 1 1 1 29 2 1 12 44 36 15 10 199 42 2 3 12 59 14 - 19 147 4720 1510 288 663 7181 760 39 218 68 349 106 25 45 525 115 3 78 14 13 10 - 18 2 - 1 - 9 2 41 12 2 5 1 1 - 8 2 - 2 6 1 5345 1659 321 760 8085 1817 59 340 446 16 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Stan obiektów dziedzictwa kulturowego Najcenniejszym zabytkiem architektury Tarczyna jest kościół pod wezwaniem św. Mikołaja biskupa. Fundacja świątyni nastąpiła prawdopodobnie w XII wieku. Od początku XV wieku kościół był pod patronatem kolegiaty warszawskiej. Budowę murowanej świątyni rozpoczęto w pierwszym ćwierćwieczu XVI stulecia. W latach 162330, dzięki staraniom Gabriela Prowansjusza, sekretarza królewskiego został gruntownie przebudowany. Z tego okresu pochodzi chrzcielnica z czerwonego marmuru, na której widnieje herb fundatora z XVII wieku. Kolejny remont przeprowadzany był w latach 184042. Zachował się gotycki charakter wnętrza, choć częściowo zbarokizowany. Piękne i ciekawe epitafia ozdabiają wnętrze kościoła, upamiętniają one: Kazimierza Jana Szczukę – biskupa chełmińskiego, Marcina Dębskiego – burgrabiego i wicestarostę czerskiego oraz Gabriela Prowansjusza – sekretarza królewskiego. Na uwagę zasługuje siedemnastowieczny barokowy prospekt organowy oraz ambona z pierwszej połowy XVIII wieku. Do zabytków należy barokowa monstrancja oraz puszka na komunikaty z początku XVIII wieku, dziewiętnastowieczny krzyż ołtarzowy, mosiężna tacka i lichtarze. Należy zwrócić uwagę na liczne tablice nagrobne wmurowane we wnętrze świątyni. Są to płyty poświęcone głównie proboszczom warszawskim i tarczyńskim tj. księżom Gabrielowi Władysławskiemu, Kazimierzowi Szczuce, Adamowi Rostkowstkiemu. Na cmentarzu przykościelnym istnieją jeszcze dobrze zachowane nagrobki Józefa Godlewskiego pułkownika wojsk polskich wraz z rodzina oraz Stefana Rostkowskiego. Pochodzą one z pierwszej połowy XIX wieku. Należy wspomnieć o dzwonnicy klasycystycznej z 1842 roku wbudowanej w obręb muru. Zachowana dzwonnica i dzwon o ciekawej barwie dźwięku zdobią północną stronę rynku. Kościół przyciąga swych parafian pięknie odprawianymi się mszami oraz śpiewem i graniem tarczyńskiej młodzieży. Ponieważ kościół ma dobrą akustykę, często są w nim organizowane koncerty muzyczne, szkoda, że organy kościelne nie zostały dotąd odrestaurowane. Około kilometr od rynku miasteczka w kierunku zachodnim przy trakcie mszczonowskim, znajduje się cmentarz parafialny dla całej gminy. Był on ufundowany na przełomie XVIII i XIX wieku. Niestety zachowały się nieliczne stare kwatery grobów, głównie przy alei wiodącej od bramy do kaplicy cmentarnej. Postępująca budowa nowych nagrobków powoduje niszczenie starych mogił ziemnych zdobionych tradycyjnymi żeliwnymi krzyżami i okolonych łańcuchami. Znikają także polne głazy nagrobne i nieliczne groby z piaskowca. Zachowały się, nieliczne już niestety stare pomniki nagrobne dawnych obywateli miasta i zasłużonych ludzi, jak chociażby ostatniego burmistrza Tarczyna Stanisława Augusta Woyde zmarłego w 1873 roku. To także stare groby Stanisława Błędowskiego, Franciszka Kornatowskiego, Franciszka Łobodowskiego i szeregu innych. Część nagrobków jest poświęconych tarczyńskiemu duchowieństwu, w tym bohaterowi II wojny światowej ks. Czesławowi Oszkielowi. Ważne dla historii terenu są groby okolicznych ziemian, ukazujące 17 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 związki nazw poszczególnych wsi i osad z nazwiskami rodów. Na tymże cmentarzu znajduje się również zbiorcza mogiła powstańców poległych w 1863 roku w walkach z Rosjanami. W rejonie Tarczyna toczyły się ciężkie walki powstańcze we wsi Grzędy, Przypki i Prace Duże. Mogiła ta od dawnych czasów otoczona jest szczególną opieką przez społeczeństwo, a głównie młodzież szkolną. Miejscem otoczonym czcią jest też pomnik uczestników I i II wojny światowej, znajdujący się obok mogiły powstańczej. Często odbywają się przy nim uroczystości upamiętniające te wydarzenia. Cennym obiektem jest również drewniany kościółek pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w pobliskim Rembertowie. Modrzewiowy kościół postawiono w 1538 roku. Od tamtego czasu świątynia była kilka razy przebudowywana. Obecny kształt nadano mu w pierwszej połowie XVIII wieku, a później jeszcze odbudowano chór. Do dziś świątynia zachowała swój zabytkowy charakter, wnętrze jest otynkowane, a ściany zewnętrzne oszalowane deskami. Architektura jest bardzo prosta, gdyż świątynia składa się z jednej nawy i nieco węższego prezbiterium, o tej samej wysokości. Na szczególną uwagę zasługuje Wielki Ołtarz w stylu późnego baroku. Został on w całości wykonany z drewna i pozłocony. W 1830 roku ówczesny kolator kościoła sprowadził ten go z Rzymu za bardzo wysoką cenę. Po kolejnym remoncie bardzo zniszczone stropy podtrzymują teraz drewniane kasetony. Nie ma licznych malowideł na ścianach i suficie, które niegdyś sprawiały wrażenie pewnego rodzaju przepychu. Wnętrze straciło swoją barokowość, a zyskało na elegancji, zachowując przytulność małego drewnianego kościółka. W Tarczynie warto zwrócić uwagę na znajdujący się naprzeciw kościoła zajazd pocztowy z początku XIX wieku. Murowany budynek zachował się w całości, ale jest użytkowany jako ośrodek usługowy i nie są wyeksponowane jego walory architektoniczne. Poczta w Tarczynie należała do jednego z pierwszych urzędów w Królestwie Polskim, nosiła numer 11. Zajazd tarczyński stanowił jedną z najważniejszych stacji na trasie przez Grójec do Krakowa. Znajdował się tutaj punkt wymiany koni do dyliżansów, noclegownia i karczma dla pocztylionów. W samym Tarczynie i pobliskiej Pamiątce znajdują się dwa obiekty oświatowe o długoletnich tradycjach – wybudowane w dwudziestoleciu. Szkoła w Tarczynie nosząca od 1998 roku imię bohatera II wojny światowej Juliana Stępkowskiego i Szkoła Podstawowa imienia Wojciech Górskiego w Pamiątce. Powstała w 1928 roku jako fundacja prywatna ziemiańskiej rodziny Górskich. Turyście zwiedzającemu Tarczyn warto zwrócić uwagę na pomniki i tablice pamiątkowe. W rynku znajduje się niepozorny obelisk upamiętniający żołnierzy wojny 1920 roku, w której wzięło udział wielu tarczynian. W obrębie cmentarza przykościelnego umiejscowiono pamiątkowy kamień, na cześć żołnierzy AK. W 1999 roku wmurowano 18 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 uroczyście w Banku radiotelegrafistów AK. Spółdzielczym tablicę upamiętniającą konspiracyjnych Zabytki techniki Niewątpliwie najcenniejszym zabytkiem techniki w gminie Tarczyn jest wąskotorowa grójecka kolejka dojazdowa z końca XIX wieku. Pierwszą trakcję uruchomiono w 1882 roku. Trasa przebiegała z Mokotowa przez Wilanów do Piaseczna. Początkowo siłą pociągową były konie a przejazd do Wilanowa miał charakter spacerowy. Już podczas I wojny światowej kolejka była jednym stałym środkiem transportu produktów rolnych i wyrobów rzemieślniczych oraz komunikacji dla mieszkańców miasta i okolic. W 1914 roku została ukończona budowa linii z Piaseczna przez Tarczyn do Grójca. W czasie I wojny światowej stacja kolejowa „Tarczyn” znajdująca się w granicach wsi Ruda, została przez Niemców spalona a mosty i w wielu miejscach tory powysadzane. Stację i wodociąg odbudowano po 1918 roku. Trasę po wojnie przedłużono do Nowego Miasta. Również podczas II wojny światowej ta linia kolejowa miała duże znaczenie, była głównym kanałem dowozu zaopatrzenia dla Warszawy. We wrześniu 1942 roku przewieziono tą trasą skoczków spadochronowych ze zrzutu lotniczego z Anglii. Akcją dowodził kapitan Edward Źiółkowski, dowódca II Ośrodka Tarczyn AK. Na tej stacji aresztowano Mieczysława Kaczyńskiego, przewodniczącego Stronnictwa Ludowego ROCH, którego następnie zamordowano. Kolejka odgrywała dużą rolę w czasach powojennych. Wiele osób dojeżdżało nią do pracy do Warszawy. Był to jedyny, stały i niezawodny środek transportu i komunikacji ze stolicą i Grójcem. Pociągi towarowe zaopatrywały mieszkańców Tarczyna i okolic w węgiel, nawozy sztuczne, materiały budowlane, a wywoziły płody rolne. Znaczenie linii w późniejszych latach stopniowo się zmniejszyło. Autobusy PKS zaczęły zastępować pociągi. Stacje w Rudzie i Kopanie istnieją w takiej postaci, w jakiej je odbudowano, ale pełnią tylko funkcje mieszkalne dla pracowników kolei. Jeżdżą jeszcze pociągi towarowe i „ciuchcie turystyczne”. Kolejka grójecka jest jednym z ostatnich ocalałych zabytków kolejnictwa wąskotorowego w Polsce. 19 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków na terenie gminy Tarczyn: l.p. Lokalizacja Obiekt Właściciel Decyzja z dnia Nr rejestru 1 Tarczyn Zajazd Spółdzielnia RolniczoHandlowa w Tarczynie 02.09.1957 1111/767 2 Rembertów parafia 23.03.1962 1098/485 3 Tarczyn Kościół i dzwonnica Kościół Św. Mikołaja i dzwonnica Parafia RzymskoKatolicka w Tarczynie 02.09.1957 1110/71 Problemy ekologiczne: 1. Słabe wykorzystanie krajobrazu gminy i jej walorów przyrodniczych oraz kulturowych do promocji gminy jako regionu atrakcyjnego turystycznie 2. Niska świadomość mieszkańców o potrzebie ochrony środowiska naturalnego. 3. Konieczność zachowania walorów środowiska przyrodniczego oraz przestrzegania obowiązujących przepisów w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego przy niskiej świadomości ekologicznej mieszkańców. 4. Brak funkcjonującego wysypiska odpadów komunalnych 5. Szlaki komunikacyjne o dużym natężeniu ruchu stanowią zagrożenia dla ochrony powietrza. 6. Przebiegająca przez centrum gminy linia kolejowa oraz krzyżowanie się szlaków komunikacyjnych stanowi zagrożenie dla mieszkańców w przypadku powstania katastrofy kolejowej lub drogowej, szczególnie, gdy przewożone są toksyczne środki przemysłowe. 7. Zanieczyszczenie środowiska spowodowane używaniem w 70% gospodarstw domowych węgla i koksu do systemów grzewczych. Bariery rozwoju turystyki 1. Brak inwestorów i funduszy dla atrakcyjnego zabudowania i odrestaurowania obiektów zabytkowych położonych na terenie Gminy. 2. Słabo rozwinięta infrastruktura turystyczna oraz zbyt skromna baza noclegowa. 20 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 3. Brak kalendarza stałych imprez kulturalnych promujących Gminę i okolice. 4. Ubogie dostępne materiały informacyjno-promocyjne. 5. Niewystarczająca działalność edukacyjna, mająca na celu rozwój świadomości historycznej i kulturowej wśród dzieci i młodzieży. 6. Brak „markowego” lokalu gastronomicznego na analizowanym obszarze, który wystrojem, klimatem oraz kuchnią nawiązywałby do tradycji regionu. Problemy związane z infrastrukturą techniczną: 1. Na terenie Gminy dominują drogi o średnim stanie technicznym. 2. Ubytki nawierzchni nasilają się w wyniku procesów starzenia i destrukcji, zwłaszcza w okresach zimowych. 3. Obecny stan techniczny dróg negatywnie wpływa na komfort jazdy, kolizyjność, niszczenie pojazdów. 4. Brak kompleksowych systemów: wodociągowego, kanalizacji sanitarnej i deszczowej 21 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 5. Gospodarka Gmina Tarczyn pełni rolę ośrodka obsługi dla tej części województwa mazowieckiego, a także jest ważnym ośrodkiem produkcyjnym i usługowym, koncentrującym nowoczesny przemysł z udziałem kapitału krajowego i zagranicznego. Miasto Tarczyn spełnia rolę centrum administracyjnego, oświatowego, kulturalnego, handlowego, gastronomicznego, usługowego dla mieszkańców gminy. Przedsiębiorstwa Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat można zaobserwować systematyczny wzrost ogólnej liczby podmiotów gospodarczych: firm handlowych, usługowych, zakładów gastronomicznych. W prywatnej przedsiębiorczości gospodarczej dominują zdecydowanie handel i usługi. Zwiększająca się systematycznie liczba podmiotów gospodarczych działających w tych sektorach świadczy o aktywności mieszkańców gminy i właściwym wykorzystywaniu walorów wynikających z położenia i dobrej sieci komunikacyjnej. Jednocześnie zobowiązuje władze lokalne do podejmowania działań zmierzających do stworzenia mieszkańcom warunków ułatwiających im realizację własnych przedsięwzięć, jak też zapewnienia im atrakcyjnego i aktywnego wypoczynku. Dynamikę zmian liczby podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Urzędzie Gminy Tarczyn w ostatnich latach przedstawia poniższy wykres: Prywatne przedsiębiorstwa 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Rok Rok Rok Rok Rok Rok Rok 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 22 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Podmioty gospodarcze w ewidencji działalności gospodarczej w Tarczynie wg branż w ostatnim dziesięcioleciu. Rok 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2002 Handel 177 191 201 217 231 249 223 217 295 Usługi 260 272 296 304 328 357 389 397 355 Gastronomia 9 7 6 8 5 7 10 14 13 Handel jest jednym z bardziej znaczących sektorów gospodarki w Tarczynie. Zwiększająca się systematycznie liczba podmiotów gospodarczych, działających w tym sektorze świadczy o aktywności mieszkańców gminy i właściwym wykorzystywaniu walorów, wynikających z położenia i dobrej sieci komunikacyjnej. Część firm prowadzących działalność handlową obejmuje swym zasięgiem teren większy niż obszar gminy. Działające na terenie gminy Tarczyn placówki gastronomiczne zlokalizowane są głównie przy drodze krajowej i drogach wojewódzkich. Dynamiczny wzrost ich liczby na przestrzeni ostatnich 10 lat spowodowany jest m.in. znacznym zwiększeniem tranzytowego ruchu samochodowego na terenie gminy. Niektóre zakłady gastronomiczne dysponują również miejscami noclegowymi. Na terenie gminy funkcjonuje kilka zakładów produkcyjnych o szczególnie dużym znaczeniu dla lokalnej gospodarki: - Binder International, - Perfetti Van Melle, - Centrobud, - Almaster, - Tarona, - Zielona Budka, Zakłady te są głównymi pracodawcami w gminie, a podatki przez nie płacone stanowią ważną pozycję w dochodach budżetu. Niektóre przedsiębiorstwa posiadają własne ujęcia wody i własne oczyszczalnie ścieków, które mogą być włączone w systemy ogólnogminne. 23 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Zarządzający wymienionymi powyżej zakładami jak również wieloma innymi podmiotami gospodarczymi w mieście, chętnie angażują się w różne formy aktywności społeczności lokalnej (udzielają wsparcia finansowego, fundują nagrody dla dzieci i młodzieży). Położenie w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji warszawskiej, średnia klasa gleb w gminie oraz istnienie podstawowych sieci infrastruktury technicznej dają potencjalne możliwości rozwoju funkcji przemysłowych – przy uwzględnieniu ograniczeń, wynikających z ustanowionych na obszarze gminy stref ochronnych. 24 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Rolnictwo Około ¾ powierzchni gminy Tarczyn stanowią użytki rolne. Znaczną ich część (ponad 20%) zajmują sady. Ponad 88% powierzchni użytków rolnych jest własnością rolników indywidualnych. Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi około 3,8 ha. Na terenie gminy znajduje się ponad dwa tysiące działek o powierzchni mniejszej niż 1 ha. Strukturę indywidualnych gospodarstw rolnych (1999 r.) przedstawia poniższa tabela: Wielkość gospodarstwa Liczba Łączna (ha) 1-2 2-5 5-7 7-15 Pow. 15 gospodarstw 491 655 272 193 45 Razem % łącznej powierzchnia 693,68 2030,81 1470,96 1167,85 991,55 6359,85 powierzchni 10,92 31,96 23,15 18,38 15,60 100 Struktura użytkowania gruntów gminy Tarczyn Ogólna powierzchnia ewidencyjna Użytki rolne razem W tym: grunty rolne Użytki zielone Lasy oraz tereny zadrzewione Grunty pod wodami nieużytki tereny pozostałe (ha) 11415 8514 % 100 75 7317 1197 1898 87 135 781 86 14 16 1 1 7 Na przestrzeni ostatnich lat można zaobserwować zmniejszanie się areału upraw zbożowych i wzrost areału upraw pozostałych, głównie warzyw. Wskaźniki hodowli bydła i trzody chlewnej w gminie Tarczyn odbiegają znacznie od średniej dla województwa mazowieckiego i średniej krajowej. Znaczenie hodowli w gospodarce gminnej jest marginalne. Lasy i grunty leśne zajmują 1898 ha, co stanowi około 16% powierzchni ogólnej gminy i zlokalizowane są w trzech kompleksach: przy wschodniej granicy gminy (z gminą Prażmów) nad rzeką Jeziorką, przy południowej granicy gminy (z gminą Pniewy) nad rzeką Tarczynką oraz w sołectwie Księżak – północno-zachodnia część gminy. Około połowy powierzchni ogólnej lasów (965 ha) stanowią lasy prywatne. Największe powierzchnie lasów prywatnych 25 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 znajdują się w sołectwach: Suchodół (około 190 ha), Prace Duże (135 ha), Świętochów (60 ha), Racibory (60 ha), Korzeniówka (55 ha), Komorniki, Wólka Jeżewska, Borowiec (po około 50 ha). Lasami państwowymi administruje Nadleśnictwo Chojnów. Na terenie gminy występują 4 podstawowe rodzaje lasów: subkontynentalny grąd (drzewostany dębowograbowe z udziałem lipy i klonu), bór mieszany (drzewostany sosnowo-dębowe z udziałem brzozy i osiki), bór sosnowy i łęg jesionowo-olszowy. Lasy na całym obszarze gminy objęte są ochroną. Średni wiek drzewostanu ocenia się na około 40 lat. Identyfikacja problemów 1. Rozdrobnienie działek rolnych - ponad dwa tysiące działek o powierzchni mniejszej niż 1 ha. 2. Brak rozwiniętego systemu doradztwa rolniczego w celu wprowadzania rolnictwa proekologicznego i agroturystyki. 3. Słabe warunki do podnoszenia kwalifikacji osób pracujących w rolnictwie 26 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 6. Sfera społeczna Gmina Tarczyn (wg stanu na 31.12.20032 r.) liczy 10 246 mieszkańców, z czego 5048 to mężczyźni a 5198 - kobiety. Ruch naturalny ludności gminy w latach 1990 – 2003 przedstawia wykres: Przyrost naturalny 20 15 10 5 0 -5 -10 -15 -20 -25 Rok 1997 Rok 1998 Rok 1999 Rok 2000 Rok 2001 Rok 2002 Rok 2003 Źródło: Dane Głównego Urzędu Statystycznego Liczba mieszkańców gminy podlega niewielkim wahaniom. W ostatnich latach można zaobserwować tendencję wzrostową (mimo systematycznego spadku liczby urodzeń), spowodowaną głównie zwiększeniem salda zameldowań na pobyt stały. Saldo migracji 50 40 30 20 , 10 Saldo migracji 0 -10 -20 2 rok 1997 rok 1998 rok 1999 rok 2000 rok 2001 Według danych GUS 27 rok 2002 rok 2003 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Źródło: Dane Głównego Urzędu Statystycznego Struktura wiekowa ludności w latach 1990 – 2003 Wiek 0-6 Płeć M 1990 532 1991 514 1992 503 1993 481 1994 465 1995 473 1996 456 1997 435 1998 432 1999 405 2000 399 2003 353 Źródło: Dane 7-15 16-19 20-65 20-60 K M K M K 508 774 726 285 288 511 795 732 315 293 499 779 725 324 305 501 770 714 340 309 488 778 687 345 331 477 748 676 354 335 452 742 681 341 324 427 730 674 328 330 406 715 657 329 330 391 681 657 341 317 364 654 639 346 318 317 622 606 1733 1464 Głównego Urzędu Statystycznego M 2862 2901 2914 2905 2912 2908 2965 2987 2996 3036 3059 33815 K 2552 2608 2616 2604 2626 2649 2688 2706 2752 2799 2818 31406 > 65 M 353 377 372 379 382 388 389 403 423 448 450 519 >60 K 837 865 869 879 875 861 870 878 898 899 902 973 Razem M 4806 4902 4892 4875 4882 4871 4893 4883 4895 4911 4908 5048 K 4911 5009 5014 5007 5007 4998 5015 5015 5043 5063 5041 5198 M+K 9717 9911 9906 9882 9889 9869 9908 9898 9938 9974 9949 10246 Wskaźnik udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym do ludności w wieku produkcyjnym – dane porównawcze dla roku 1999 – dla gminy Tarczyn wynosił 70,9%. W 2000 roku wskaźnik ten przyjął dla gminy Tarczyn wartość 69,3% a w roku 2003 ok. 64% co wskazuje na tendencje malejącą. Bezrobocie Poziom bezrobocia na terenie gminy Tarczyn w latach 1992-2003 przedstawia poniższa tabela Lata Ogółem 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Źródło: Główny Urząd Statystyczny 433 440 374 291 227 139 162 188 253 3 16-17 lat 16-17 lat 5 18-65 lat 6 18-60 lat 4 28 Bezrobotni Z prawem do zasiłku 261 262 225 222 139 48 55 61 70 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Struktura bezrobocia na terenie gminy Tarczyn w latach 1992-2003 Lata Bezrobotni Ogółem Kobiety 1992 433 202 1993 440 231 1994 374 202 1995 291 168 1996 222 130 1997 139 93 1998 162 77 1999 188 102 2000 253 147 2003 413 208 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Z prawem do zasiłku Ogółem Kobiety 261 120 262 110 225 105 222 123 139 75 48 34 55 21 61 29 70 29 b.d. b.d. Absolwenci Ogółem Kobiety 68 37 42 15 42 15 42 25 15 14 20 16 14 11 11 10 16 11 b.d. b.d. Wskaźnik bezrobocia dla gminy Tarczyn wynosi 4,2 %. Ten sam wskaźnik dla powiatu piaseczyńskiego wynosi 9,5%. Bezpieczeństwo publiczne Policja Komisariat Policji w Tarczynie obsługuje gminę Tarczyn. Pracuje tu 14 funkcjonariuszy – łącznie z komendantem. Środki transportu, będące w dyspozycji Komisariatu to 2 samochody: DU Lanos rok produkcji 2002, Skoda Fabia rok produkcji 2002 są sponsorowane w połowie przez społeczność lokalną. Środki łączności są w stanie dobrym, mankamentem jest zbyt mała ilość linii telefonicznych, utrudniająca bieżące połączenia oraz uniemożliwiająca korzystanie z Internetu Komisariat posiada 1 komputer służbowy. Optymalny stan kadrowy Komisariatu określany jest na 25 etatów – umożliwi to całodobową, pełną obsługę podległego terenu. Konieczne jest zwiększenie limitów paliwowych. Statystyka najczęściej występujących przestępstw w gminie: Kategoria przestępstwa Rozboje i gwałty Kradzieże Włamania Bójki i pobicia Pożary Wypadki drogowe Znęcania Niealimentacja Groźby karalne Nieumyślna śmierć Inne wydarzenia Razem Źródło: Komisariat Policji w Tarczynie 1999 4 29 80 11 7 17 6 7 9 7 43 220 29 2000 10 53 76 5 5 5 6 5 9 18 49 247 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Ochotnicze Straże Pożarne Na terenie gminy Tarczyn działają trzy jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych. Wyposażenie jednostek w sprzęt ratowniczo - gaśniczy przedstawia poniższa tabela: Miejscowość OSP Tarczyn Rodzaj sprzętu 2 samochody gaśnicze 1 samochód ratownictwa drogowego 4 radiotelefony 2 agregaty prądotwórcze 4 piły spalinowe 2 motopompy pływające 2 samochody gaśnicze 1 agregat prądotwórczy 1 motopompa pływająca 2 radiotelefony 1 piła spalinowa samochód gaśniczy 2 samochody gaśnicze 1 piła spalinowa Suchodół Prace Małe Kotorydz Źródło: Statystyka OSP Statystykę działalności jednostek OSP w latach 1992 - 1999 przedstawia zestawienie: Rok 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Źródło: Statystyka OSP Ilość zdarzeń 121 138 145 138 142 118 Rodzaj pożaru Lasy, zabudowania Lasy, zabudowania Lasy, zabudowania Lasy, zabudowania Lasy, zabudowania Lasy, zabudowania gospodarcze gospodarcze gospodarcze gospodarcze gospodarcze gospodarcze Edukacja Na terenie gminy Tarczyn funkcjonują gminne placówki oświatowe: jedno przedszkole, 4 oddziały przedszkolne, 4 szkoły podstawowe (w Tarczynie, Pamiątce, Suchostrudze, Pracach Małych) oraz 2 gimnazja w Tarczynie i w Pamiątce, Liceum Ogólnokształcące. W Tarczynie ma również swą siedzibę Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych, który podlega Starostwu w Piasecznie 30 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 W przedszkolach i oddziałach przedszkolnych czas spędza 195 dzieci. Liczbę uczniów szkół podstawowych i gimnazjum w poszczególnych latach szkolnych przedstawia tabela: Rok szkolny 1998/1999 1999/2000 2000/2001 2001/2002 SP SP SP Tarczyn Pamiątka Prace Małe 809 272 77 671 252 73 567 214 63 564 179 70 SP Gimnazjum Razem Suchostruga 67 56 55 79 156 296 441 1225 1208 1195 1333 Ponadto w gminie funkcjonuje także Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych. Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat odnotowywuje się systematyczny spadek dzieci w wieku szkolnym, który jest powodowany niżem demograficznym i zmianom społecznym odnotowywanym w całym kraju. Jednocześnie obserwuje się trwały wzrost liczby nauczycieli z wykształceniem wyższym co wpływa znacząco na poprawę poziomu nauczania w szkołach gminnych w Tarczynie. Kwalifikacje kadry pedagogicznej w Tarczynie w roku szkolnym 2000/2001 przedstawia poniższa tabela. Placówka oświatowa SP Tarczyn SP Pamiątka SP Prace Małe SP Suchostruga Gimnazjum Przedszkole Tarczyn Razem Liczba nauczycieli 40 20 11 13 29 9 122 Wyższe mgr 31 14 9 6 25 2 87 31 Wyższe zaw. 3 1 5 3 4 16 Wykształcenie Średnie Średnie bez matury 2 3 3 2 1 1 2 1 1 2 7 11 Średnie zawodowe 1 1 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Baza lokalowa placówek oświatowych w gminie przedstawia się następująco: Placówka oświatowa Liczba sal Liczba miejsc dydaktycznych w salach SP Tarczyn SP Pamiątka SP Prace Małe SP Suchostruga Gimnazjum Gimnazjum Liceum ogólnokształcące Przedszkole Tarczyn 13 12 6 7 10 b.d. b.d. 380 330 120 140 315 b.d. b.d. Pow. użytkowa w m2 1000 2000 460 580 380 b.d. b.d. 4 120 700 Sale Pow. dydakt. gimnastyczne sali gimn. 1 1 1 1 b.d. b.d. 220 332 53 139 b.d. b.d. 1 48 Sport W gminie Tarczyn działają 4 kluby sportowe: w Kotorydzu, w Pracach Małych, w Suchostrudze „OrzeL” oraz w Tarczynie - „Tarpan” liczący 120 członków. Wiodącą działalnością klubu „Tarpan” jest sekcja piłki nożnej – licząca 50 zawodników (dwie drużyny w klasie B i C). Przy Szkołach Podstawowych w Tarczynie i Pamiątce oraz przy Gimnazjum w Tarczynie działają uczniowskie kluby sportowe. Na terenie gminy nie występują obszary o znaczących walorach turystyczno – rekreacyjnych: – tereny zalesione i położone w pobliżu rzek wymagają inwestycji zwiększających atrakcyjność turystyczną. Zabudowa letniskowa zlokalizowana jest głównie w okolicach Przypek i Prac Dużych. Wzdłuż drogi krajowej znajduje się kilka zakładów małej gastronomii, oraz 2 motele dysponujące około 30 miejscami noclegowymi. Organizacje pozarządowe W gminie Tarczyn działa od 1996 roku Towarzystwo Przyjaciół Tarczyna. Liczy7 36 członków i zajmuje się głównie upowszechnianiem wiedzy o historii i walorach gminy. Kultura Gminy Ośrodek Kultury mieści się w Tarczynie przy ul. Ks. Cz.Oszkiela 3. GOK współpracuje z placówkami oświatowymi przy organizacji imprez dla młodzieży, wydaje gazetę lokalną „Wiadomości Tarczyńskie”. Działają tu: koło teatralne – 3 grupy – 40 osób, koła muzyczne – 2 grupy – 35 osób, Klub Seniora – 80 osób, 2 zespoły muzyczne – 10 osób. Imprezy cykliczne, takie jak „Dni Tarczyna”, „Żyj zdrowo-kolorowo”, czy koncerty muzyki poważnej w Kościele Św. Mikołaja gromadzą znaczną liczbę mieszkańców gminy i gości. Gminna Biblioteka Publiczna mieści się w Tarczynie przy ul. Ks. Cz. Oszkiela. Posiada jedną filię, zlokalizowaną w Woli Przypkowskiej. W placówkach bibliotecznych pracują 3 osoby, łącznie 2 i ½ etatu. 7 wg stanu na rok 2001 32 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Podstawowe dane statystyczne, dotyczące pracy Gminnej Biblioteki Publicznej Rok 2000 Liczba czytelników Łączna liczba wypożyczeń Stan księgozbioru Zakupione Książki w tym ze środków samorządowych w tym z dotacji MKiDN Budżet samorządowy na działalność biblioteki w tym na zakup książek 1517 16087 18787 woluminów 204 kaset wideo 513 479 26 100556 9566 Służba zdrowia W Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Tarczynie funkcjonują: - 2 gabinety lekarza ogólnego - 2 gabinety lekarza pediatry - 1 gabinet ginekologiczno-położniczy - 1 gabinet laryngologiczny (wyposażony w kabinę ciszy, audiometr) - 1 gabinet pielęgniarski - 1 punkt szczepień - 1 gabinet stomatologiczny - 1 gabinet - Laboratorium - Sterylizatornia Wykaz sprzętu medycznego SPZOZ Tarczyn zakupionego po 2000 roku: L.p. 1 2. 3 4 5 6 Rodzaj sprzętu Amalizaror hematologiczny z drukarką ABX Micros 60 O.S.B., drukarka Epson LX 300+ Mieszadło hematologiczne Elektrokardiograf ASPEL Ascard A4/B/kpl Audiometr diagnostyczny STP A Sprinter Adapter Ad 226 Elektroniczny komputer do badania krwi STAT FAX 1904 NR 3342 Aparat Ultrasonograficzny ALOKA 1100, wielodrukarka Sony 895: 3 sondy: CA UST 934N-3,5; LA UST-5711-7,5; EV UST 981-5; Pomoc społeczna 33 Rok produkcji 2002 2002 2001 2001 2000 2004 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 W Tarczynie znajduje się Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, współpracujący z Urzędem Miejskim. Ośrodek udziela pomocy rodzinom dotkniętym bezrobociem, niepełnosprawnością lub długotrwałymi chorobami. Rodzinom tym przyznawane są zasiłki okresowe, zasiłki celowe i renty socjalne. W roku 2000 według danych Urzędu Gminy Tarczyn z zasiłku stałego korzystały 22 rodziny, z zasiłków okresowych – 37, z zasiłków celowych – 148 a z rent socjalnych 25. Ponadto od dziesięciu lat gminny Ośrodek prowadzi program „ochrona macierzyństwa”, z którego pomoc finansowa otrzymało 17 rodzin. 34 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Określenie grup społecznych wymagających wsparcia Z powyższego opisu wynika, że zasadniczym powodem korzystania z pomocy społecznej jest bezrobocie, niepełnosprawność i długotrwała choroba. Marginalna skala dotyczy problemów sieroctwa, bezdomności, narkomanii, trudności w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego oraz klęski żywiołowej i ekologicznej. Jednym z zadań do realizacji jest umożliwienie osobom niepełnosprawnym oraz chorym uczestnictwa w życiu społecznym oraz zapewnienie im pracy i dobrych warunków socjalnych. Istnieje potrzeba przeznaczenia środków własnych oraz funduszy europejskich na rzecz polepszenia sytuacji oraz edukacji osób niepełnosprawnych. Środki takie pochodzić będą głównie z Europejskiego Funduszu Społecznego. Grupa społeczną wymagającą szczególnej ochrony są tez samotne matki z dziećmi. Jednym z najważniejszych zadań jest zapewnienie im środków finansowych, opieki zdrowotnej i umożliwienie powrotu na rynek pracy. Identyfikacja problemów 1. Niedostatecznie rozwinięta baza sportowo-rekreacyjna i kulturalna szczególnie w świetle potencjału turystycznego gminy 2. Brak odpowiedniego zaplecza sportowego w placówkach edukacyjnych w gminie. 3. Brak programów współpracy z zagranicą, zwłaszcza w sferze działalności instytucji publicznych, placówek edukacyjnych i organizacji pozarządowych. 4. Niedostateczny stan oświetlenia miasta negatywnie wpływający na bezpieczeństwo mieszkańców. 5. Niedostateczny stan wyposażenia Ochotniczych Straży Pożarnych w świetle znaczącej liczby pożarów w gminie. 5. Systematyczny wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym warunkujący konieczność: - rozwoju zakładów opieki zdrowotnej w Tarczynie - zapewnienia opieki społecznej dla większej liczby potrzebujących 6. Niewystarczające dostosowanie profili nauczania do zmieniających się wymagań rynku pracy. 35 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 III. Zadania polegające na poprawie sytuacji na danym obszarze 1. Celowość zadań planowanych do realizacji Głównym celem rozwoju Gminy Tarczyn, jest: Zapewnienie mieszkańcom wysokiego poziomu życia poprzez wpływ na rozwój przedsiębiorczości, przeciwdziałanie bezrobociu, tworzenie przyjaznych warunków zamieszkania, ochronę zdrowia i bezpieczeństwa oraz zwiększenie dostępu do kultury i sportu. 36 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Cel główny przekłada się na cele strategiczne, a te na cele cząstkowe: Cel główny rozwoju gminy Tarczyn Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy, w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów Poprawa warunków życia mieszkańców gminy poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, edukację i oświatę oraz tworzenie korzystnych warunków mieszkaniowych Ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego 37 Ochrona środowiska, pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego gminy oraz rozwój sportu i rekreacji Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 38 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 1. Cel strategiczny I – wspieranie i rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy, w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów oraz: a. b. c. bezpośrednie inwestycje w infrastrukturę techniczną, kształtowanie w społeczności gminy aktywnej, przedsiębiorczej postawy, tworzenie dogodnych warunków i wsparcie dla nowo powstających przedsiębiorstw, d. rozwój instytucji otoczenia biznesu, e. kształcenie ustawiczne osób bezrobotnych, chcących podjąć pracę w nowym zawodzie lub podjąć samodzielną działalność gospodarczą, f. rozwój infrastruktury telefonicznej i informatycznej, 2. Cel strategiczny II – poprawa warunków życia mieszkańców gminy poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, edukację i oświatę oraz tworzenie korzystnych warunków mieszkaniowych, w szczególności poprzez: a. b. c. d. e. f. 3. Cel strategiczny III – ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego poprzez: a. b. c. 4. rozwój budownictwa mieszkaniowego, rozwój funkcji edukacyjno – oświatowych w gminie, ochronę zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców, w tym bezpieczeństwa socjalnego, wdrażanie nowoczesnych form edukacji, współpraca zagraniczna w dziedzinie nowoczesnych form edukacji i zarządzania samorządem, zapewnienie mieszkańcom dostępu do nowoczesnych form przekazu informacji w szczególności do Internetu. poprawę stanu otaczającego środowiska naturalnego, dbanie o ład przestrzenny i jego funkcjonalność dla wszystkich mieszkańców gminy, poprawa zdrowotności mieszkańców, Cel strategiczny IV – ochrona środowiska, pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego gminy oraz rozwój sportu i rekreacji poprzez: a. zachowanie stanu dziedzictwa kulturalnego oraz jego promocja w skali ponadlokalnej i międzynarodowej b. podjęcie działań na rzecz podniesienia świadomości kulturalnej mieszkańców, c. wykorzystanie dziedzictwa kulturowego gminy w tworzeniu nowoczesnych form nauczania d. poprawę stanu środowiska naturalnego 39 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 e. inwestycje w infrastrukturę sportowa i rekreacyjną 2. Identyfikacja mocnych i słabych stron gminy Tarczyn Analiza SWOT Niezbędne w tym momencie jest uwzględnienie wewnętrznych czynników mających wpływ na rozwój gminy, jej mocnych stron, potencjału rozwojowego oraz zidentyfikowanie ewentualnych zagrożeń. Poniżej została przedstawiona analiza SWOT. POŁOŻENIE, ŚRODOWISKO NATURALNE • • • • • • • • • Mocne strony Niski poziom zanieczyszczenia powietrza Dogodne warunki fizjograficzne dla budownictwa (małe deniwelacje, stabilne podłoże). Dobra dostępność komunikacyjna Bliskość miasta Warszawy Zmniejszenie emisji płynów do atmosfery – kotłownie gazowe, olejowe Niezagrożone środowisko przyrodnicze przy braku większych zakładów przemysłowych Relatywnie niski poziom przemysłowych i energetycznych zanieczyszczeń powietrza, Urozmaicony krajobraz naturalny – zróżnicowanie przyrodnicze i przestrzenne, Istniejące wartościowe układy i zespoły architektoniczno-urbanistyczne, • • • • • Czytelna struktura funkcjonalnoprzestrzenna gminy. 40 Słabe strony Niska świadomość mieszkańców o potrzebie ochrony środowiska naturalnego Słabe wykorzystanie krajobrazu gminy i jej walorów przyrodniczych oraz kulturowych Degradacja środowiska przez niekontrolowane odprowadzanie ścieków i odpadów stałych, W gminie występuje stara zabudowa, często o konstrukcji drewnianej, co stwarza ryzyko powstania pożarów punktowych. Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA, GOSPODARKA KOMUNALNA • • • Mocne strony Konkurencyjne ceny nieruchomości pod inwestycje, Istniejący potencjał terenów niezagospodarowanych, Położenie w pasie rosnącej urbanizacji i wzrostu gospodarczego miasta Warszawy, • • Słabe strony Słabo rozbudowana infrastruktura techniczna, Słabe zaplecze noclegowe, • Niedobór nowych inwestycji od podstaw, • • • • Brak rezerwy uzbrojonych terenów pod nowe rodzaje działalności, Duże braki w zakresie systemów infrastruktury społecznej i technicznej, Przewozy niebezpiecznych ładunków przez gminę, Zły stan techniczny dróg, • Brak uzbrojenia technicznego w • sołectwach Niezadowalający stan techniczny niektórych obiektów oświaty, kultury. Słabe uzbrojenie w infrastrukturę techniczną w gminie, Zbyt mały dostęp do Internetu, • Słabe strony Brak specjalizacji w produkcji, • • GOSPODARKA, ROLNICTWO • • • • • • Mocne strony Bliskie położenie względem Warszawy Dobre połączenia komunikacyjne z wszystkimi częściami Polski Obszerne tereny inwestycyjne, Wysoki poziom wiarygodności finansowej gminy, Istnienie rezerwowej siły roboczej, Korzystne warunki przyrodnicze dla rozwoju rolnictwa ekologicznego, • • • • Brak siedzib instytucji finansowych, Słaby rozwój instytucji otoczenia biznesu, Niedostateczne wykorzystanie bogactwa zasobów wodnych, Niewystarczająca skuteczność w zdobywaniu zewnętrznych środków finansowych, • Brak systemu promocji gminy i informacji • • • • • • • 41 turystycznej, Brak wykwalifikowanej siły roboczej, Dominacja bardzo małych firm w ogólnej liczbie podmiotów, Brak nowych inwestorów z zewnątrz, Rozdrobnienie gospodarstw, Brak alternatyw w aktywizacji zawodowej ludności wiejskiej poza rolnictwem, Brak przechowalnictwa płodów rolnych, Słabe wyposażenie w sprzęt rolniczy, Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 • Mieszkańców cechuje niska przedsiębiorczość, KULTURA, SPORT, TURYSTYKA • • • Mocne strony Występowanie ciekawych zabytków i walorów wypoczynkowych oraz krajobrazowych Możliwość współpracy w zakresie turystyki z sąsiednimi gminami Wolne tereny rekreacyjne do zagospodarowania • • Słabe strony Mała liczba imprez kulturalnych i sportowych o charakterze ponadlokalnym, Niedostatecznie rozwinięta baza sportowo-rekreacyjna i kulturalna, • Zbyt mała baza noclegowa, • • • Dość niski standard turystycznej bazy materialnej i usługowej, Słabo rozwinięta infrastruktura turystyczna, Niedobór środków finansowych na inwestycje związane z kulturą i sportem. WARUNKI SOCJALNO-BYTOWE, POTENCJAŁ LUDZKI • • • Mocne strony Dobrze rozwinięta i funkcjonująca sieć szkół podstawowych i średnich Dobry poziom wykrywalności przestępstw Wzmacnianie tożsamości lokalnej mieszkańców gminy przez rozwój życia kulturalnego • Samorządowy system zarządzania sferą • • • społeczną w gminie, Rosnąca w świadomości społeczeństwa potrzeba aktywnego stylu życia, Obecność instytucji i osób związanych z kulturą o ugruntowanej renomie i tradycji, Dobre warunki przyrodnicze do uprawiania sportu i rekreacji, • • • • • • • • • Dobre funkcjonowanie szkół i przedszkoli, • • • 42 Słabe strony Pogłębiające się różnice dochodów w poszczególnych grupach społecznych, Wzrost przestępczości oraz zjawisk patologii społecznych, Wzrost skali pomocy społecznej spowodowany ubożeniem ludności, Rosnące bezrobocie, Powiększenie się różnic w dochodach ludności, Ujemny przyrost naturalny, powodujący spadek liczby rodowitych mieszkańców, Niekorzystna struktura własności substancji mieszkaniowej w gminie, Niedostateczna realizacja programów dotyczących promocji zdrowia, profilaktyki antynarkotykowej, opieki pozalekcyjnej w szkołach, Pogarszające się warunki ludności wiejskiej, Brak miejsc pracy dla ludzi młodych i wykształconych, Odpływ z regionu ludzi młodych i Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 • • • • • • • 43 wykształconych, Brak zintegrowanego systemu zarządzania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa, Niewystarczająca aktywność środowisk lokalnych w zakresie samorządności, Systematyczny wzrost liczby osób korzystających z pomocy społecznej, Niewystarczająca wiedza nauczycieli i rodziców z zakresu zagrożenia narkomanią, Mała świadomość roli społeczeństwa w budowaniu przyszłości „lokalnych ojczyzn” (frekwencja wyborcza, aktywność w radach sołeckich), Brak szkoły wyższej, Mały odsetek młodzieży rozpoczyna studia wyższe, Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 3. Szanse rozwoju gminy Szanse rozwoju gminy Tarczyn wiążą się przede wszystkim z: • • • • • • • • • • • • • • • • Położeniem sprzyjającym rozwojowi – blisko stolicy, lotniska, europejskich ciągów komunikacyjnych Integracją europejską, która stwarza możliwości pozyskania środków pomocowych Unii Europejskiej władzą samorządowym oraz przedsiębiorcom, Dopływem zagranicznego kapitału i technologii, Budową autostrad na terenie Polski, Zwiększeniem siły nabywczej mieszkańców, którzy często pracują w Warszawie, Utrzymaniem lobby proekologicznego, Rozwojem informatyzacji i telekomunikacji, Rozwiniętym rynkiem dóbr konsumpcyjnych, szczególnie działem spożywczym, Rozwojem sieci rynków i giełd rolno-spożywczych, Wzrostem liczby turystów przyjeżdżających do Polski, Rozwojem i powszechnością edukacji na poziomie wyższym, Promocją przedsiębiorczości, Wysoką pozycją w ocenach atrakcyjności inwestycyjnej, Rozwojem systemów infrastruktury technicznej, Możliwością zewnętrznego finansowania działań ukierunkowanych na rozwój zasobów ludzkich, Współpracą ponadlokalną na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom i przestępczości, 4. Zagrożenia rozwoju Zagrożenia rozwoju w latach 2004-2013 to przede wszystkim: • • • • • • • • • Niewystarczające środki przekazywane z budżetu państwa na zadania własne lub dodatkowo zlecone gminie na podstawie wprowadzonych aktów prawnych, Zahamowanie niezbędnych reform pozwalających na zmiany nieefektywnej struktury polskiej gospodarki, Drogie kredyty, trudny dostęp do kredytów preferencyjnych co przekłada się na brak efektywnego systemu pożyczkowo-kredytowego, Niska siła nabywcza części społeczeństwa gminy Tarczyn, Duża niepewność działania wynikająca z wielu zmian gospodarczych, społecznych i politycznych, Brak sprawnego systemu aktywizacji bezrobotnych, Niebezpieczeństwo niepełnego wykorzystania szans jakie dają środki UE, Silniejsze uzależnienie produkcji od obcego kapitału, Niedostateczny postęp w reformowaniu finansów publicznych i nadmierny wzrost obciążeń podatkowych, 44 • • • • • • • Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Przenoszenie przez państwo na gminy więcej zadań bez zabezpieczenia odpowiedniej ilości środków, Zbyt niski wzrost gospodarczy dla zapewnienia odpowiedniego tempa tworzenia miejsc pracy, Niebezpieczeństwa dla środowiska przyrodniczego, Dalsze uszczuplanie przez rząd środków finansowych na działalność placówek oświatowych i pomoc społeczną, Niedostateczne finansowanie pomocy społecznej, przy niedoskonałości rozwiązań systemowych, Brak spójności i luki w prawie o zagospodarowaniu przestrzennym, Zagrożenie skażeniami ujęć wód powierzchniowych i podziemnych, Zdefiniowanie celu głównego, a tym samym celów strategicznych oraz cząstkowych, a także wyniki analizy SWOT pozwolą w dalszej części niniejszego opracowania na dokładne określenie zadań służących zrównoważonemu rozwojowi lokalnemu gminy Tarczyn. 5. Lista zadań Lista zadań do realizacji w bezpośredniej bądź dalszej przyszłości powstała na podstawie analizy celów rozwoju gminy Tarczyn, jej mocnych i słabych stron, a także szans i zagrożeń. Zadania te, pogrupowane tematycznie, a w dalszej części opracowania ułożone według kryterium ważności, rozwiązywane będą poprzez realizację konkretnych projektów inwestycyjnych. Dla każdego projektu realizowanego w latach 2004-2013 określone zostaną ramy czasowe jego realizacji, a także źródła finansowania, oczekiwane rezultaty oraz instytucje odpowiedzialne za wprowadzenie projektu w życie. Zadania służące realizacji Planu Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 – 2013 zostały przyporządkowane zdefiniowanym wcześniej celom cząstkowym. W ramach każdego z nich projekty zostały uszeregowane według kryterium ważności: • cel strategiczny I – wspieranie i rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy, w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów: 1. uzbrajanie w infrastrukturę techniczną terenów przeznaczonych pod przemysł i usługi produkcyjne, 2. przebudowa i modernizacja części układu komunikacyjnego, 3. modernizacja układu transportowego, 4. przeznaczanie nowych terenów pod działalność gospodarczą, 5. rozwój instytucji otoczenia biznesu, 6. rozwój organizacji pozarządowych wspierających rozwój gospodarczy. 45 • Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 cel strategiczny II – poprawa warunków życia mieszkańców gminy poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, edukację i oświatę oraz tworzenie korzystnych warunków mieszkaniowych a także rozwój budownictwa mieszkaniowego, w tym: uzbrajanie w infrastrukturę techniczną terenów przeznaczonych pod budownictwo wielorodzinne, wyposażenie w infrastrukturę techniczną ulic 1. poprawa dostępności placówek oświatowych: modernizacja szkół, modernizacja infrastruktury służącej bezpiecznemu dotarciu do szkoły, 2. podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa: wyposażenie i unowocześnienie pracowni komputerowych, stworzenie nowoczesnych laboratoriów i pracowni dydaktycznych, podniesienie poziomu znajomości języków obcych, kształcenie nauczycieli. 3. ochrona zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców: modernizacja bazy podstawowej opieki zdrowotnej, modernizacja wyposażenia straży pożarnej, stworzenie warunków dla specjalistycznej opieki zdrowotnej. • cel strategiczny III – ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego: 1. polepszenie jakości wody pitnej w gminie poprzez modernizację stacji uzdatniania wody pitnej, 2. rozwój skanalizowania i zwodociągowania oraz modernizacja istniejącej infrastruktury sanitarnej, w tym modernizacja oczyszczalni ścieków, 3. rozbudowa i modernizacja kanalizacji deszczowej, 4. ochrona czystości i estetyki otoczenia życia mieszkańców, • cel strategiczny IV – ochrona środowiska, pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego gminy oraz rozwój sportu i rekreacji: 1. Zwiększenie dostępności sportowej i rekreacyjnej dla mieszkańców gminy i regionu poprzez budowę kompleksu turystycznego o znaczeniu ponadregionalnym i krajowym: Modernizacja zabytków. Wykorzystanie zabytków kultury w celu polepszenia jakości edukacji oraz wdrożenia przyjaznych form edukacji. 2. Przyznanie i przystosowanie pomieszczeń dla potrzeb biblioteki gminnej, a także uzupełnienie i powiększenie księgozbioru, 46 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 6. Zadania priorytetowe Uszeregowanie projektów według ich ważności dla rozwoju gminy Tarczyn przedstawia się następująco: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. modernizacja sieci drogowej rekultywacja wysypiska śmieci, rozwój instytucji kultury oraz budowanie świadomości kulturowej mieszkańców, rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej, budowa sieci kanalizacyjnej oraz oczyszczalni ścieków, przebudowa budynków oświatowych i socjalnych, budowa infrastruktury rekreacyjnej oraz zagospodarowanie terenów zielonych. Sprawą priorytetową na dzień dzisiejszy jest rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej oraz rekultywacja wysypiska śmieci. Niezwykle ważnym elementem Planu Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn jest modernizacja dróg. Harmonogram realizacji działań oraz oszacowane koszty i sposoby finansowania przedstawiono w dalszej części opracowania. 47 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 IV. Realizacja zadań i projektów Działanie Przewidywany okres realizacji 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 CEL STRATEGICZNY I – Wspieranie i rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy, w szczególności poprzez aktywizację lokalnych zasobów • 1. Bezpośrednie inwestycje w infrastrukturę techniczną Modernizacja oraz budowa dróg o znaczeniu lokalnym i regionalnym • stosowanie ulg i zwolnień podatkowych dla istniejących i nowo powstających przedsiębiorstw • stworzenie kompleksowego systemu informacji gospodarczej • przeznaczanie nowych terenów pod działalność gospodarczą Modernizacja dróg na osiedlu domków jednorodzinnych Budowa drogi Świętochów Michrówek Budowa drogi w Suchodole Budowa drogi w Gładkowie Stworzenie trwałego i przejrzystego systemu ulg i zwolnień podatkowych oraz jego promocja Organizacja szkoleń dla osób chcących rozpocząć własną działalność gospodarczą Współpraca z przedsiębiorcami i rolnikami w zakresie informacji gospodarczej Wydawanie folderów i informatorów gospodarczych o Gminie 48 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Monitoring sytuacji w zakresie potrzeb lokalizacyjnych przedsiębiorstw i nowoczesnych gospodarstw rolnych Współpraca z przedsiębiorcami i rolnikami w zakresie ustalania metod i instrumentów wspierania rozwoju gospodarczego CEL STRATEGICZNY II - Poprawa warunków życia mieszkańców gminy poprzez ochronę zdrowia, zapewnienie bezpieczeństwa publicznego, socjalnego, edukację i oświatę oraz tworzenie korzystnych warunków mieszkaniowych Sieć komputerowa w Urzędzie Miejskim w Tarczynie Modernizacja oświetlenia w Tarczynie Budowa ścieżki rowerowej przy ul. Warszawskiej oraz budowa chodnika przy ul. Grójeckiej. Chodnik przy ul. 1-go Maja Chodnik Tarczyn – Prace Małe Poprawa dostępności placówek oświatowych Kształcenie nauczycieli Podniesienie poziomu znajomości języków obcych Modernizacja bazy podstawowej opieki zdrowotnej CEL STRATEGICZNY III – Ochrona środowiska przyrodniczego i kształtowanie ładu przestrzennego Ochrona czystości i estetyki otoczenia życia mieszkańców, Kanalizacja sanitarna przy ul. Błońskiej w Tarczynie Budowa Kanalizacji sanitarnej Tarczyn - Janówek 49 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Budowa Kanalizacji deszczowej w Tarczynie Rekultywacja wysypiska w Jeżewicach I etap Budowa Sieci wodociągowej w miejscowościach GąskiRembertów Budowa Wodociągu w Rembertowie Zagospodarowanie i modernizacja terenów zielonych CEL STRATEGICZNY IV - Ochrona środowiska, pielęgnacja kultury i dziedzictwa historycznego gminy oraz rozwój sportu i rekreacji Budowa boiska szkolnego przy Gimnazjum w Tarczynie Budowa Ośrodka Sportowo Wypoczynkowego Rewaloryzacja rynku w Tarczynie oraz otoczenia kulturowego mieszkańców. 50 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 V.Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy/powiatu/województwa 1. Plany działań inwestycyjnych na poziomie powiatu i województwa Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem programowym, który integruje potrzeby społeczności lokalnej w zakresie ładu kulturowo – ekologicznego, społecznego oraz gospodarczo – infrastrukturalnego. W swoich ustaleniach bazuje na dokumentach i programach planistycznych będących podstawą polityki regionalnej zarówno na poziomie krajowym, wojewódzkim jak i powiatowym. Zgodność Planu Rozwoju Lokalnego ze strategicznymi dokumentami planistycznymi jest warunkiem koniecznym jego skutecznej realizacji. Większość działań przewidzianych do realizacji przez niniejszy plan rozwoju lokalnego wynika z założeń programowych strategii rozwoju województwa mazowieckiego. Są to zarówno zadania, których wdrożenie należy do kompetencji władz samorządowych gminy Tarczyn, jak również inne projekty, których realizacja zależy od zaangażowania władz miejskich, lokalnej społeczności lub inwestorów zewnętrznych. Systematyczne wdrażanie zadań przewidzianych w strategii rozwoju województwa oraz planie gospodarki odpadami w województwie mazowieckim na lata 2004-2011 przez gminy członkowskie pozwoli na zrównoważony rozwój tego obszaru, wzrost jakości życia mieszkańców, wzrost atrakcyjności powiatu jako miejsca zamieszkania, działalności gospodarczej i atrakcyjności turystycznej. Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 musi być zatem zgodny założeniami powyższych planów regionalnych, które zostały przedstawione poniżej. 51 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Cele długoterminowe: • • • • • • zwiększenie konkurencyjności metropolii warszawskiej i całego regionu w układzie europejskim i globalnym, przeciwdziałanie nadmiernym, społecznie nieakceptowanym dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunkach życia ludności w województwie (zwłaszcza między metropolią stołeczną a jej otoczeniem), poprawa jakości środowiska przyrodniczego Mazowsza, wydłużenie trwania życia mieszkańców województwa mazowieckiego poprzez zmianę stylu życia oraz poprzez zmniejszenie rozpowszechniania chorób, ze szczególnym uwzględnieniem chorób cywilizacyjnych i uzależnień, ukształtowanie tożsamości kulturowej regionu, bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni. Cele średniookresowe i szczegółowe: 2.1 Wzmocnienie mechanizmów dyfuzji procesów rozwojowych z aglomeracji warszawskiej na otoczenie regionalne, co nastąpi w wyniku: a) określenia obszarów aktywności gospodarczej w kluczowych dla rozwoju Mazowsza sektorach; b) modernizacji i rozbudowy sieci dróg w województwie oraz budowy przepraw mostowych przez Wisłę; c) modernizacji i rozbudowy regionalnego systemu transportu publicznego; d) poprawy wyposażenia w infrastrukturę techniczną strefy zewnętrznej aglomeracji warszawskiej; e) wspieranie rozwoju dawnych miast wojewódzkich oraz ośrodków ponadlokalnych; f) podniesienia poziomu wykształcenia i kwalifikacji na obszarze pozametropolitalnym; g) ułatwienia inwestowania w regionie, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów poza aglomeracją warszawską; h) poprawy bezpieczeństwa publicznego na terenie całego województwa. 2.2 Przyspieszenie procesów rozwoju społeczno-gospodarczego opartego na wiedzy i innowacjach, co powinno następować poprzez: a) wzmocnienie materialne systemu oświaty w regionie; b) inspirowanie i finansowanie badań naukowych, zwłaszcza stymulowanie rozwoju regionalnego systemu innowacji; 52 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 c) zwiększenie możliwości korzystania z współczesnych środków komunikowania się, w tym z internetu; d) upowszechnianie znajomości języków obcych; e) tworzenie i wspieranie centrów wiedzy i innowacji. 2.3. Wzmocnienie istniejących i stymulowanie rozwoju metropolitalnych Warszawy, czemu będą służyć: nowych funkcji a) wzmocnienie funkcji Warszawy jako krajowego i międzynarodowego węzła transportowego: lotniczego, drogowego i kolejowego; b) poprawa sytuacji w dziedzinie komunikacji i gospodarki komunalnej metropolii warszawskiej; c) wzmocnienie funkcji Warszawy jako międzynarodowego ośrodka technologicznego; d) kreowanie Warszawy na ośrodek kontaktów biznesowych, naukowych i kulturalnych Wschód-Zachód; e) rozwinięcie funkcji Warszawy jako centrum administracyjno-usługowego Mazowsza; f) utrzymanie i wzmocnienie roli Warszawy jako regionalnego i krajowego centrum specjalistycznej opieki medycznej; g) wzmocnienie roli Warszawy jako ośrodka turystycznego; h) zwiększenie porządku publicznego oraz bezpieczeństwa mieszkańców i turystów na terenie m.st. Warszawy. 2.4. Aktywizacja i modernizacja obszarów pozametropolitalnych służąca likwidacji zapóźnień cywilizacyjnych i poprawie dochodów i warunków życia ludności, co osiągane będzie poprzez: a) b) c) d) e) f) g) h) i) j) aktywizację rozwoju małych miast jako lokalnych ośrodków usług publicznych; wspieranie rozwoju lokalnego przetwórstwa rolno-spożywczego; podniesienie poziomu wykształcenia i ochrony zdrowia na obszarach wiejskich; restrukturyzacja rozwoju infrastruktury technicznej obszarów wiejskich; realizacja programu czynszowego budownictwa komunalnego; stymulowanie tworzenia pozarolniczych miejsc pracy poprzez wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw; przebudowę i modernizację struktur sektora rolnego; tworzenie ośrodków ułatwiających ubieganie się i absorpcję krajowych oraz zagranicznych środków pomocowych; ekologizację rolnictwa oraz wprowadzanie zasad rozwoju ekologicznie zrównoważonego; rozwój funkcji turystyczno-wypoczynkowych. 53 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 2.5. Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego W realizacji tego celu działania obejmować muszą zarówno sferę przyrodniczą sensu stricto, jak i pozostałe obszary działalności społeczno-gospodarczej. Do najważniejszych należą: a) utworzenie regionalnego systemu obszarów chronionych, zgodnego ze standardami europejskimi; b) zwiększenie lesistości regionu i ochrona lasów; c) zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska; d) przeciwdziałanie deficytowi wodnemu; e) poprawa stanu bezpieczeństwa na wypadek klęsk żywiołowych i katastrof ekologicznych oraz monitorowanie stanu; f) podniesienie poziomu wiedzy ekologicznej; g) rozwijanie proekologicznych form aktywizacji gospodarczej. 2.6. Poprawa stanu zdrowia mieszkańców województwa mazowieckiego poprzez: a) rozwój edukacji prozdrowotnej; b) rozwój turystyki sportu i rekreacji; c) rozwój systemu profilaktyki leczniczej; d) rozwój nowych form opieki medycznej; e) wyrównywanie warunków udzielania świadczeń w podstawowej opiece zdrowotnej, ze szczególnym uwzględnieniem terenów wiejskich; f) rozbudowę systemu pomocy doraźnej, w tym kardiologicznej, wypadkowej oraz ratownictwa medycznego; g) realizację inwestycji w zakresie stacjonarnej opieki zdrowotnej; h) leczenie uzależnień. 2.7. Wzmocnienie regionalnych więzi kulturowo – społecznych mieszkańców województwa mazowieckiego, czemu będą służyć: a) b) c) d) e) propagowanie wiedzy o regionie i „małych ojczyznach”; doskonalenie powiązań transportowych w regionie; promocja korzyści ze współpracy społeczności i władz w ramach regionu; ochrona dóbr kultury materialnej; wspieranie twórczości artystycznej; f) ochrona krajobrazu kulturowego wsi mazowieckiej i małych miast. 54 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 2.8. Zahamowanie narastania chaosu w przestrzennym zagospodarowaniu Warszawy i województwa poprzez: a) wspieranie inwestycji ukierunkowanych na poprawę ładu przestrzennego aglomeracji warszawskiej oraz usprawnienie jej powiązań z pozostałymi terenami Mazowsza i sąsiednimi województwami; b) zwiększenie skuteczności planowania przestrzennego i egzekwowania postanowień planu; c) uwzględnienie potrzeby racjonalizacji sieci osadniczej w planowaniu inwestycji infrastrukturalnych; d) kształtowanie ładu przestrzennego ukierunkowanego na ograniczenie pól konfliktów pomiędzy zainwestowaniem technicznym a środowiskiem przyrodniczym; e) kształtowanie krajobrazu harmonijnie skomponowanego i zachowującego tożsamość kulturową i walory krajobrazowe. Plan Gospodarki Odpadami w Województwie Mazowieckim na lata 2004-2011 Priorytetowe zadania: • kompleksowe rozwiązanie problemu odpadów komunalnych poprzez wprowadzenie selektywnej zbiórki, segregacji, wykorzystania odpadów jako surowców wtórnych, kompostowanie oraz stosowanie innych metod biologicznych, termiczne unieszkodliwienie i budowę instalacji wspomagających gospodarkę odpadami (np. stacji przeładunkowych, instalacji do przerobu i odzysku odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i remontowych, instalacji odgazowujących składowiska, modernizacja składowisk, itp.); • rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych oraz specyficznych rodzajów odpadów; • rozwinięcie systemu ewidencji i kontroli wytwórców odpadów w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw • zwiększenie odzysku i unieszkodliwiania poza składowaniem odpadów w sektorze gospodarczym; • poprawa w zakresie gospodarki osadami ściekowymi; • likwidacja 12 nieczynnych mogilników na terenie województwa; • rekultywacja nie eksploatowanych składowisk (komunalnych i przemysłowych); • stworzenie systemu recyklingu wraków pojazdów; • stworzenie systemu unieszkodliwiania odpadów poubojowych i padliny; • likwidacja "dzikich" składowisk odpadów. 55 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 STRATEGIA ROZWOJU GMINY TARCZYN W dokumencie wyznaczono cele strategiczne, które określają zasadnicze kierunki rozwoju gminy Tarczyn. Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn ze swoimi celami nadrzędnymi oraz celami cząstkowymi wpisuje się w cele Strategii Rozwoju gminy Tarczyn. Bardzo ważnym elementem planowania zrównoważonego rozwoju jest zgodność dokumentów strategicznych. Plan Rozwoju Lokalnego jest więc uzupełnieniem oraz aktualizacją Startegii. 2. Powiązanie celów z działaniami realizowanymi na terenie gminy Gmina Tarczyn jest w trakcie realizacji, bądź też już zrealizowała w ostatnich latach ze środków własnych i w oparciu o zewnętrzne źródła finansowania zadania o charakterze infrastrukturalnym, w zakresie walki z bezrobociem, rozwojem przedsiębiorczości oraz rozwojem kultury, sportu i edukacji. Oto wykaz niektórych inwestycji realizowanych w ostatnich latach. Lp. Czas realizacji Zadanie 1. 3. Wodociąg we wsi Kopana, dokumentacja projektowo-kosztorysowa stacji uzdatniania wody w Pawłowicach Budowa gimnazjum i sali sportowej 2001 Oświetlenie uliczne we wsi Przypki, Marylka, Suchodół, Bystrzanów, Prace Duże, Tarczyn, ul.Grójecka Budowa ulicy Szarych Szeregów wraz z kanalizacją i oświetleniem 2001 3.494.277,00 Min.EN 180.000,00 Kredyt3.775.000,00 39.181,00 2001 813.024,00 6. Budowa stacji uzdatniania wody w Pawłowicach 2002 720.060,00 7. Wykonanie dokumentacji projektowej wodociągu I-etap 2002 87.930,00 8. Budowa gimnazjum i sali sportowej 9. Kanalizacja sanitarna w Tarczynie II-etap 2002 603.208,00 WFOŚ 422.600,00 10. Oświetlenie uliczne we wsiach Pawłowice, Jałówek, Werdun, Pamiątka, Prace Duże, Prace Małe, Ruda-Gładków, Traczy, ul.Mszczonowska, 2002 33.116,00 4. 5. 2000-2002 Wysokość i źródło pozyskanych środków 265.910,00 2000 2002 56 2.942.979,00 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 11. Modernizacja ul. Szarych Szeregów wraz kanalizacją ,przepompownią i oświetleniem 57 z 2002 23.619,00 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 VI. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn będzie poddawana sprawdzeniu na poszczególnych etapach, na koniec każdego okresu programowania (2004 – 2006, 2007 – 2013) oraz na koniec okresu objętego niniejszym Planem. Kontroli podlegać będzie stopień realizacji poszczególnych celów, monitorowanie postępu wdrażania zaplanowanych działań, ich zgodności z harmonogramem, sposób finansowania oraz rezultaty. W wyniku wdrożenia działań zaplanowanych w Planie Rozwoju Lokalnego na lata 2004 – 2013 przewiduje się osiągnięcie następujących wskaźników ogólnych: • wzrost ilości terenów zurbanizowanych i wyposażonych w infrastrukturę techniczną, • wzrost poziomu gazyfikacji gminy, • wzrost poziomu skanalizowania gminy, • polepszenie stanu dróg gminnych, • zwiększenie długości dróg o nawierzchni ulepszonej, • poprawa dostępności i jakości obiektów oświatowo – kulturalnych, • • poprawa jakości wody pitnej poprzez modernizację stacji uzdatniania wody, liczba utworzonych nowych miejsc pracy, Każde działanie będzie podlegać kontroli i ocenie. Stopień realizacji poszczególnych działań zostanie określony przy pomocy wskaźników produktu, rezultatu i oddziaływania. Dodatkowo zaleca się aby każdy projekt był oceniany wg. dodatkowego wskaźnika jakim jest wskaźnik wkładu. Komisja począwszy od początku okresu programowania 1993 – 1999 zaleca konsekwentnie jednolity system czterech wskaźników służących ocenie i monitorowaniu projektów współfinansowanych w ramach polityki strukturalnej Wspólnot. W zaleceniach Dyrekcji Generalnej XVI8, opublikowanych w poradniku metodologicznym „Working Paper 2, The ExAnte Evaluation of the Structural Funds interventions” czytamy: „Przepisy [Komisji Europejskiej; przyp. autora] przewidują zastosowanie logicznej struktury wskaźników [...] Sugerowana klasyfikacja odpowiada następującemu łańcuchowi wskaźników: 8 Autor ma na myśli przede wszystkim wydaną przez Dyrekcję Generalną XVI (odpowiedzialną za sprawy polityki regionalnej i spójności) serię publikacji pod wspólnym tytułem: „The New Programming period 20002006: methodological working papers”. Na szczególną uwagę zasługują zapewne: „Working Paper 3; Indicators for Monitoring and Evaluation: An indicative methodology”, „Working Paper 2; The Ex-Ante Evaluation of the Structural Funds interventions” i na zasadzie analogii można pomocniczo przywołać „Working Paper 7; Ex Ante Evaluation and Indicators for INTERREG (Strand A and B)”. 58 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Wkłady > Produkty > Rezultaty > Oddziaływania9” Istotna jest więc logiczna kolejność prezentowania wskaźników. Według wytycznych zawartych w cytowanych publikacjach DG XVI mówimy o czterech rodzajach wskaźników (odpowiednio do czterech faz cyklu interwencji): wskaźnikach wkładu (input indicators), wskaźnikach produktu (output indicators), wskaźnikach rezultatu (result indicators) i wskaźnikach oddziaływania (impact indicators), przy czym dwa ostatnie łącznie bywają określane jako wskaźniki celów projektu (objective indicators). W poniższej tabeli zestawiono proponowane rodzaje wskaźników dla różnych rodzajów zadań oraz sposób ich pomiaru. WSKAŹNIKI JEDNOSTKA MIARY SPOSÓB POMIARU Wskaźniki produktu km Monitoring w miejscu realizacji projektów, dane techniczne z oddania obiektów do użytku mb j.w. mb j.w. mb j.w. mb j.w. m2 j.w. 7. Powierzchnia zmodernizowanych budynków oświatowych m2 Monitoring na miejscu realizacji inwestycji, dane techniczne z oddania obiektów do użytku 8. Powierzchnia zbudowanych placówek oświatowych m2 j.w. 1. Długość dróg gminnych o zmodernizowanej powierzchni 2. Długość sieci wodociągowej – nowej i zmodernizowanej 3. Długość sieci kanalizacji deszczowej– nowej i zmodernizowanej 4. Długość sieci kanalizacji sanitarnej – nowej i zmodernizowanej 5. Długość nowo wybudowanej sieci gazowej 6. Powierzchnia terenów zurbanizowanych 9 Cytat za publikacją DG XVI: „Working Paper 2, The Ex-Ante Evaluation of the Structural Funds interventions”, s. 13 (przekł. autora Studium). 59 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 9. Powierzchnia zbudowanych placówek rekreacyjnosportowych 10. Ilość zmodernizowanych stacji uzdatniania wody pitnej 11. Ilość zmodernizowanych oczyszczalni ścieków 12. Wzrost przepustowości 13. Ilość wybudowanych zakładów utylizacji odpadów komunalnych m2 j.w. szt. j.w. szt. j.w. m3/dobę Statytyka gminna Monitoring na miejscu realizacji inwestycji, dane techniczne z oddania obiektów do użytku szt. Wskaźniki rezultatu 1. Ilość nowopodłączonych gospodarstw domowych do wodociągu, sieci kanalizacyjnej i deszczowej 2. Stosunek ilości budynków podłączonych do wodociągu, sieci kanalizacyjnej i deszczowej do wszystkich budynków 4. Zmniejszenie obłożenia oddziałów szkolnych na skutek zwiększenia ilości pomieszczeń do nauki 5. Ilość imprez kulturalno – sportowych organizowanych w nowych obiektach 6. Zwiększenie ilości zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych 7. Wskaźnik powierzchni dróg objęty modernizacją i ulepszeniem nawierzchni szt. Statystyka gminna % Statystyka gminna % Statystyka szkolna szt. j.w. godz./miesiąc j.w. % Statystyka gminna i powiatowa 8. Powierzchnia nowoutworzonych pomieszczeń oświatowych m2 Monitoring na miejscu realizacji inwestycji, dane techniczne z oddania obiektów do użytku 9. Zmniejszenie opłat za korzystanie ze środowiska na skutek gazyfikacji gminy % Statystyka gminna 10. Poprawa jakości wody 11. Wzrost możliwości przerobowych stacji uzdatniania ilość związków żelaza i manganu m3 60 Statystyka gminna Statystyka gminna Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 wody 12. Ilość ścieków oczyszczonych w wyniku modernizacji 13. Wskaźnik ilości ścieków dopływających do oczyszczalni w stosunku do jej przepustowości 14. Zmniejszenie ilości odpadów na terenie gminy m3 Statystyka gminna % Statystyka gminna % Statystyka gminna Wskaźniki oddziaływania 1. Ilość osób korzystających z sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, deszczowej i gazowej 2. Polepszenie stanu środowiska naturalnego (ilość odprowadzanych i oczyszczanych ścieków, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego) 3. Wielkość migracji 4. Wzrost poziomu życia mieszkańców 5. Zmniejszenie zachorowalności dzieci w placówkach kulturalno – oświatowych w wyniku poprawy warunków nauczania 6. Zwiększenie aktywności pozalekcyjnej uczniów w postaci ilości kółek zainteresowań 7. Zwiększenie aktywności rekreacyjnej mieszkańców 8. Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji i ulepszenia nawierzchni 9. Spadek emisji niebezpiecznych związków - CO2, SO2, NO2 10. Wzrost zdrowotności mieszkańców 11. Polepszenie stanu środowiska naturalnego szt. Statystyka gminna % Statystyka gminna szt. Statystyka gminna, % Badania ankietowe % Statystyka szkolna i gminna % Statystyka szkolna % Statystyka gminna % Badanie ankietowe (kierowców zgłaszających się do Powiatowego Wydziału Komunikacji) mg/m3 Badania % Statystyka gminna % Badania 61 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Jeśli projekt wymaga poszerzenia listy wskaźników, monitoring i ewaluacja powinny odbywać się z zastosowaniem wskaźników zawartych w Uzupełnieniu Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego charakterystycznych dla danego projektu. 62 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 VII. Inwestycje w latach 2004 – 2006 – źródła finansowania Planowana ROK 2004 ROK 2005 inwestycja l.p. razem środki ZPORR inne razem własne środki ROK 2006 w tysiącach złotych ZPORR inne razem środki własne ZPORR RAZEM w latach 2004-2006 inne razem własne środki ZPORR inne własne Budowa Sieci wodociągowej w miejscowościach Gąski-Rembertów Budowa drogi w Suchodole Budowa drogi w Gładkowie Rewaloryzacja rynku w Tarczynie oraz otoczenia kulturowego 1000 250 750 - 700 175 525 - - - - - 1700 425 1275 - 500 125 375 - 300 75 225 - - - - - 800 200 600 - - - - - 800 200 600 - - - - - 800 200 600 - - - - - 660 210 - 450 - - - - 660 210 - 450 - - - - 480 120 360 - - - - - 480 120 360 - 400 100 300 - 200 50 150 - - - - - 600 150 450 - mieszkańców. Budowa boiska szkolnego przy Gimnazjum w Tarczynie Kanalizacja sanitarna przy ul. Błońskiej w Tarczynie 63 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Budowa Kanalizacji sanitarnej Tarczyn - - - - - 1000 300 300 400 600 100 500 - 1600 400 800 400 800 200 600 - 400 100 300 - - - - - 1200 300 900 - 1000 250 750 - 500 125 375 - - - - - 1500 375 1125 - - - - - 50 12,5 37,5 - - - - - 50 12,5 37,5 - - - - - 200 50 150 - - - - - 200 50 150 - - - - - 200 50 150 - - - - - 200 50 150 - - - - - 100 25 75 - - - - - 100 25 75 - - - - - - - - - 1200 300 900 - 1200 300 900 - - - - - - - - - 1400 350 1050 - 1400 350 1050 - Janówek Budowa Kanalizacji deszczowej w Tarczynie Rekultywacja wysypiska w Jeżewicach I etap Modernizacja oświetlenia w Tarczynie Budowa ścieżki rowerowej przy ul. Warszawskiej oraz budowa chodnika przy ul. Grójeckiej. Chodnik przy ul. 1-go Maja Sieć komputerowa w Urzędzie Miejskim w Tarczynie Budowa Wodociągu w Rembertowie Modernizacja dróg na osiedlu domków jednorodzinnych 64 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Budowa drogi Świętochów Michrówek Chodnik Tarczyn – Prace Małe Budowa Ośrodka Sportowo - - - - - - - - - 1600 400 1200 - 1600 400 1200 - - - - - - - - - 400 100 300 - 400 100 300 - - - - - - - - - 2000 500 1500 - 2000 500 1500 - Wypoczynkowego Budowa budynku wielorodzinnego 65 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Poniżej w postaci tabel została przedstawiona charakterystyka inwestycji przewidzianych do realizacji w latach 2004 – 2006. Dotyczyła ona identyfikacji podmiotu odpowiedzialnego za realizację projektu, harmonogramu wdrażania, źródeł finansowania, krótkiego opisu technicznego oraz rodzaju i sposobu pomiaru wskaźników obrazujących przebieg tych inwestycji. TYTUŁ PROJEKTU Budowa Sieci wodociągowej w miejscowościach Gąski- PROJEKT REALIZOWANY Rembertów Gmina Tarczyn Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 1700 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU a) wykonanie dokumentacji technicznej b) wykonanie sieci wodociągowej ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 425 tys. PLN - własne środki budżetowe • 1275 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu 2004 – 2005 Na poziomie produktu - Długość wybudowanej sieci wodociągowej Na poziomie rezultatu OCZEKIWANE REZULTATY – - Stosunek ilości budynków podłączonych do wodociągu do wszystkich budynków WSKAŹNIKI Na poziomie oddziaływania - Ilość osób korzystających z sieci wodociągowej SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY - Wielkość migracji - Wzrost poziomu życia mieszkańców - Statystyka gminna - Badania ankietowe - Monitoring w miejscu realizacji projektów Budowa drogi w Suchodole Gmina Tarczyn PRZEZ 66 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 CAŁKOWITY KOSZT 800 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego - realizacja zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 200 tys. PLN - własne środki budżetowe • 600 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2004 - 2005 Na poziomie produktu: - Długość wybudownych dróg Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Wskaźnik powierzchni wybudowanych dróg - Skrócenie czasu przejazdu Na poziomie oddziaływania: - Poprawa bezpieczeństwa - Migracje - Poprawa jakości środowiska naturalnego - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. 67 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY Budowa drogi w Gładkowie Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 800 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego - realizacja zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 200 tys. PLN - własne środki budżetowe • 600 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 Na poziomie produktu: - Długość wybudownych dróg Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Wskaźnik powierzchni wybudowanych dróg - Skrócenie czasu przejazdu Na poziomie oddziaływania: - Poprawa bezpieczeństwa - Migracje - Poprawa jakości środowiska naturalnego - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. TYTUŁ PROJEKTU Rewaloryzacja rynku w Tarczynie oraz otoczenia PROJEKT REALIZOWANY kulturowego mieszkańców. Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 660 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU OPIS PROJEKTU Projekt przewiduje: - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego 68 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 - realizacja zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 210 tys. PLN – środki własne • 450 tys. PLN - środki SPO ROL HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 Na poziomie produktu: OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI - Ilość wybudowanych skwerów zabaw - Powierzchnia objęta rewitalizacją Na poziomie rezultatu: - Liczba mieszkańców korzystających z infrastruktury kulturalnej - Poprawa estetyki miasta Na poziomie oddziaływania: SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Migracje - Liczba uczestników imprez kulturalnych - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. TYTUŁ PROJEKTU Budowa boiska szkolnego przy Gimnazjum w Tarczynie PROJEKT REALIZOWANY Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 480 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU ŹRÓDŁA FINANSOWANIA - budowa boiska - 120 tys. PLN - własne środki budżetowe - 360 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJI Realizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 OCZEKIWANE REZULTATY - Na poziomie produktu: WSKAŹNIKI - ilośc wybudowanych boisk szkolnych Na poziomie rezultatu: - Liczba wychowanków placówek oświatowych korzystających z 69 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 infrastruktury edukacyjnej Na poziomie oddziaływania: - Liczba uczniów korzystających tygodniowo z infrastruktury społeczno-edukacyjnej SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Liczba uczestników imprez sportowych - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. TYTUŁ PROJEKTU Kanalizacja sanitarna przy ul. Błońskiej w Tarczynie PROJEKT REALIZOWANY Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 600 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego ŹRÓDŁA FINANSOWANIA - realizację zadania • 150 tys. PLN - własne środki budżetowe • 450 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na lata 2004-2005 Na poziomie produktu: - Długość sieci kanalizacji sanitarnej OCZEKIWANE REZULTATY – WSKAŹNIKI Na poziomie rezultatu: - Liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnej - Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczonych Na poziomie oddziaływania: SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Wielkość migracji - Poprawa zdrowia społeczeństwa Statystyka gminna - Badania ankietowe - Monitoring w miejscu realizacji projektów TYTUŁ PROJEKTU Budowa Kanalizacji sanitarnej Tarczyn - Janówek PROJEKT REALIZOWANY Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 1600 tys. PLN 70 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 REALIZACJI PROJEKTU Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego ŹRÓDŁA FINANSOWANIA - realizację zadania • 400 tys. PLN - własne środki budżetowe • 400 tys. PLN – środki WFOŚ • 800 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na lata 2005-2006 Na poziomie produktu: - Długość sieci kanalizacji sanitarnej OCZEKIWANE REZULTATY – WSKAŹNIKI Na poziomie rezultatu: - Liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnej - Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczonych Na poziomie oddziaływania: SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU - Wielkość migracji - Poprawa zdrowia społeczeństwa Statystyka gminna - Badania ankietowe - Monitoring w miejscu realizacji projektów Budowa Kanalizacji deszczowej w Tarczynie Gmina Tarczyn 1200 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego ŹRÓDŁA FINANSOWANIA - realizację zadania • 300 tys. PLN - własne środki budżetowe • 900 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na lata 2004-2005 OCZEKIWANE REZULTATY – Na poziomie produktu: WSKAŹNIKI - Długość sieci kanalizacji deszczowej Na poziomie rezultatu: - Liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnej - Ilość ścieków odprowadzonych i oczyszczonych Na poziomie oddziaływania: 71 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Wielkość migracji - Poprawa zdrowia społeczeństwa Statystyka gminna - Badania ankietowe - Monitoring w miejscu realizacji projektów 72 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 TYTUŁ PROJEKTU Rekultywacja wysypiska w Jeżewicach I etap PROJEKT REALIZOWANY Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU OPIS PROJEKTU ŹRÓDŁA FINANSOWANIA 1500 tys. PLN Projekt przewiduje: - Rekultywację wysypiska - 375 tys. PLN - własne środki budżetowe - 1125 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na lata 2004-2005 Na poziomie produktu: - Liczba zrekultywowanych składowisk odpadów komunalnych - Powierzchnia zrekultywowanych składowiska odpadów komunalnych - Objętość zrekultywowanych składowisk odpadów komunalnych Na poziomie rezultatu: - Powierzchnia terenów inwestycyjnych objęta działaniem OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI składowiska śmieci - Liczba gospodarstw domowych obsługiwanych przez składowisko odpadów - Przepustowość zmodernizowanego składowiska odpadów Na poziomie oddziaływania: - Liczba zlikwidowanych nielegalnych wysypisk śmieci (w okresie 2 lat) - Klasa czystości wód (rzek i jezior) (w okresie 1 roku) - Cena gruntów inwestycyjnych na obszarze zdefiniowanym przez beneficjenta (po 2 latach) SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW TYTUŁ PROJEKTU - Ilość odpadów poddawanych recyklingowi (w okresie 1 roku) - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. Modernizacja oświetlenia w Tarczynie 73 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 PROJEKT REALIZOWANY Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU OPIS PROJEKTU ŹRÓDŁA FINANSOWANIA 50 tys. PLN - budowa Projekt przewiduje: a) modernizację oświetlenia w Gminie - 12,5 tys. PLN - własne środki budżetowe - 37,5 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 Na poziomie produktu: - Liczba zmodernizowanych punktów oświetleniowych OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI Na poziomie rezultatu: - Oświetlona powierzchnia Na poziomie oddziaływania: - Liczba wypadków (w okresie 1 roku) SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Poprawa bezpieczeństwa - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. TYTUŁ PROJEKTU Budowa ścieżki rowerowej przy ul. Warszawskiej oraz PROJEKT REALIZOWANY budowa chodnika przy ul. Grójeckiej. Gmina Tarczyn Powiat Piaseczyński PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 200 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego - realizację zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 50 tys. PLN - własne środki budżetowe • 150 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 OCZEKIWANE REZULTATY - Na poziomie produktu: WSKAŹNIKI - Długość wybudownych chodników 74 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 - Długość wybudowanych ścieżek rowerowych Na poziomie rezultatu: - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY Poprawa bezpieczeństwa - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. Chodnik przy ul. 1-go Maja Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 200 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego - realizacja zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 50 tys. PLN - własne środki budżetowe • 150 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 Na poziomie produktu: - Długość wybudownych chodników Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY - - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją WSKAŹNIKI Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji - Poprawa bezpieczeństwa 75 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. Sieć komputerowa w Urzędzie Miejskim w Tarczynie Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 100 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU OPIS PROJEKTU ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Projekt przewiduje: - realizację zadania • 25 tys. PLN - własne środki budżetowe • 75 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2005 OCZEKIWANE REZULTATY - Na poziomie produktu: WSKAŹNIKI - Długość nowopowstałej sieci LAN - Liczba wdrożonych kompleksowych systemów zarządzania w jednostkach publicznych - Liczba wdrożonych wewnętrznych systemów zarządzania informacją w jednostkach publicznych - Liczba wdrożonych systemów intranetu w jednostkach publicznych - Liczba wdrożonych systemów elektronicznego obiegu dokumentów w jednostkach publicznych - Liczba wdrożonych systemów elektronicznej archiwizacji dokumentów w jednostkach publicznych - Liczba zakupionych zestawów komputerowych - Liczba wdrożonych systemów informatycznych Na poziomie rezultatu: - Długość sieci szkieletowych będących w posiadaniu podmiotów publicznych - Ilość instytucji publicznych posiadających szerokopasmowy 76 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 dostęp do Internetu - Ilości portali umożliwiającej kontakt on-line obywatela z jednostką publiczną - Liczba partnerów/podmiotów projektu korzystających z systemu - Skrócenie czasu obsługi interesantów Na poziomie oddziaływania: - Liczba spraw rozpatrywanych z wykorzystaniem systemów obiegu dokumentów - Liczba pracowników instytucji publicznych wykorzystujących technologie informacyjne SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Liczba spraw załatwianych on-line - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. 77 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY Budowa Wodociągu w Rembertowie Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 1200 tys. PLN Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie dokumentacji technicznej - wykonanie sieci wodociągowej ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 300 tys. PLN - własne środki budżetowe • 900 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2006 Na poziomie produktu - Długość wybudowanej sieci wodociągowej Na poziomie rezultatu - Ilość nowopodłączonych gospodarstw domowych do wodociągu, sieci kanalizacyjnej i deszczowej OCZEKIWANE REZULTATY – WSKAŹNIKI - Stosunek ilości budynków podłączonych do wodociągu do wszystkich budynków Na poziomie oddziaływania - Ilość osób korzystających z sieci wodociągowej SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Wielkość migracji - Wzrost poziomu życia mieszkańców - Statystyka gminna - Badania ankietowe - Monitoring w miejscu realizacji projektów 78 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY Modernizacja dróg na osiedlu domków jednorodzinnych Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT REALIZACJI PROJEKTU 1400 tys. PLN Projekt przewiduje: - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego OPIS PROJEKTU - wyrównanie podbudowy tłuczniem - wykonanie nawierzchni ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 350 tys. PLN - własne środki budżetowe • 1050 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2006 Na poziomie produktu: - Długość dróg gminnych o zmodernizowanej powierzchni Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY - - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją WSKAŹNIKI Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji. SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW migracje - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. 79 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT Budowa drogi w Świętochów - Michrówek Gmina Tarczyn Gmina Pniewy 1600 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego - realizacja zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 400 tys. PLN - własne środki budżetowe • 1200 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2006 Na poziomie produktu: - Długość wybudownych dróg Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI - Wskaźnik powierzchni wybudowanych dróg - Skrócenie czasu przejazdu Na poziomie oddziaływania: SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Poprawa bezpieczeństwa - Migracje - Poprawa jakości środowiska naturalnego - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. 80 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT Chodnik Tarczyn – Prace Małe Gmina Tarczyn Województwo Mazowieckie 400 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU Projekt przewiduje: OPIS PROJEKTU - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego - realizacje zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 100 tys. PLN - własne środki budżetowe • 300 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2006 Na poziomie produktu: - Długość wybudownych chodników Na poziomie rezultatu: OCZEKIWANE REZULTATY - - Wskaźnik powierzchni dróg objętych modernizacją WSKAŹNIKI Na poziomie oddziaływania: - Wskaźnik poprawy jakości dróg w wyniku przeprowadzonej ich modernizacji SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW TYTUŁ PROJEKTU PROJEKT REALIZOWANY Poprawa bezpieczeństwa - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. Budowa Ośrodka Sportowo - Wypoczynkowego Gmina Tarczyn PRZEZ CAŁKOWITY KOSZT 2000 tys. PLN REALIZACJI PROJEKTU OPIS PROJEKTU Projekt przewiduje: - wykonanie projektu budowlano-wykonawczego 81 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 - realizacje zadania ŹRÓDŁA FINANSOWANIA • 500 tys. PLN - własne środki budżetowe • 1500 tys. PLN - środki ze ZPORR HARMONOGRAM REALIZACJIRealizacja projektu przewidziana jest na rok 2006 Na poziomie produktu: - Powierzchnia wybudowanych obiektów sportowych - Powierzchnia obiektów wyposażonych w sprzęt sportowy/dydaktyczny/społeczno-edukacyjny OCZEKIWANE REZULTATY WSKAŹNIKI Na poziomie rezultatu: - Liczba osób korzystających z obiektów sportowych Na poziomie oddziaływania: - Liczba imprez sportowych SPOSÓB POMIARU WSKAŹNIKÓW - Liczba uczestników imprez sportowych - Monitoring na miejscu - Statystyka gminna - Badania ankietowe. 82 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 VIII. System wdrażania Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem ponadkadencyjnym, określającym cele i programy działań na kilka lat oraz wymagającym ciągłej pracy nad podnoszeniem jego jakości. Proces jego wdrażania jest złożonym przedsięwzięciem, wymagającym dobrego przygotowania informacyjnego i stałej komunikacji z otoczeniem. Wdrożeniu programu towarzyszyć będzie jego ewaluacja, która będzie się opierać na pozyskiwaniu obiektywnej informacji o jego przebiegu, skutkach i publicznym odbiorze. Realizacja Planu Rozwoju gminy Tarczyn uzależniona jest od wysokości pozyskanych środków zarówno krajowych jak i z funduszy strukturalnych. Biorąc pod uwagę prognozę dopuszczalnej wysokości zobowiązań w poszczególnych latach i wysokość środków, jakie mogą być wydatkowane bezpośrednio z budżetu, możliwości finansowe Gminy wskazują, że na realizację przyjętych celów zabezpieczą 25% wkładu w stosunku do uzyskanych środków wspólnotowych. Za wdrażanie Planu Rozwoju Lokalnego odpowiedzialny będzie urząd gminy Tarczyn. 1. Zarządzanie Funkcję Instytucji Zarządzającej i koordynującej realizację Planu Rozwoju Lokalnego będzie pełnił specjalnie powołany zespół pracowników. Zakres zadań Instytucji Zarządzającej obejmuje m.in.: • • • • • • zapewnienia zgodności realizacji Planu z poszczególnymi dokumentami programowymi wyższego rzędu, w tym w szczególności w zakresie zamówień publicznych, zasad konkurencji, ochrony środowiska, jak też zagwarantowanie przestrzegania zasad zawierania kontraktów publicznych, zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz przebiegu realizacji projektów w ramach Planu, zapewnienie przygotowania i wdrożenia planu działań w zakresie informacji i promocji Planu, przygotowanie rocznych raportów na temat wdrażania Planu, zbieranie informacji do rocznego raportu o nieprawidłowościach, dokonanie oceny po zakończeniu realizacji Planu. 2. Instytucja wdrażająca Plan Rozwoju Gminy Urząd Gminy Tarczyn, jako instytucja wdrażająca Plan, odpowiedzialny będzie za: • opracowanie i składanie wniosków o finansowanie zewnętrzne, • bezpośrednia realizacja działań przewidzianych w Planie w zakresie przygotowania przetargów, gromadzenia dokumentacji bieżącej, nadzoru nad wykonawcą pod kątem terminowości i jakości wywiązania się z zobowiązania, 83 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 • zapewnienie informowania o współfinansowaniu przez UE realizowanych projektów. 84 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 IX. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej 1. Monitorowanie wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego Monitorowanie jest procesem, który ma na celu analizowanie stanu zawansowania projektu i jego zgodności z postawionymi celami. Istotą monitorowania jest wyciąganie wniosków z tego, co zostało i nie zostało zrobione. Jest nią także modyfikowanie dalszych poczynań w taki sposób, aby osiągnąć zakładany cel w przyszłości. Istotnym elementem monitorowania jest wypracowanie technik zbierania informacji oraz opracowanie odpowiednich wskaźników, które będą odzwierciedlały efektywność prowadzonych działań. Monitorowania wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego oraz jego poszczególnych elementów dokonywać będzie Komitet Monitorujący. Aby zachować ciągłość procesu przygotowania Planu i jego realizacji, w skład Komitetu Monitorującego wchodzić będą członkowie grupy roboczej, zaangażowanej w sporządzanie Planu Rozwoju Lokalnego. Skład Komitetu Monitorującego przedstawiać się będzie zatem następująco: 1. Burmistrz Tarczyna - Barbara Galicz 2. Zastępca Burmistrza – Janusz Różycki 3. Skarbnik Gminy – Elwira Górecka 4. Koordynator Zespołu – Marek Młynarczyk Członkowie: Dariusz Witek Andrzej Ozimek Andrzej Perzyna Jerzy Dębski Paweł Ostrowski Zebrania Komitetu Monitorującego odbywać się będą raz na pół roku. Istnieje możliwość częstszych spotkań po uprzednim zawiadomieniu członków Komitetu przez Sekretariat Komitetu. Funkcję Sekretariatu Komitetu Monitorującego pełnić będzie Sekretariat Miasta i Gminy Tarczyn. Obowiązkiem Sekretariatu będzie zawiadamianie członków Komitetu o terminach posiedzeń oraz przygotowywanie na w/w posiedzenia szczegółowych informacji na temat postępów w realizacji Planu Rozwoju Lokalnego w formie standardowego raportu monitorującego (Załącznik 1). Obowiązkiem Sekretariatu będzie także przygotowywanie protokołów z posiedzeń Komitetu Monitorującego, zawierających ustalenia w/w posiedzeń i przesyłanie ich do członków Komitetu. Komitet Monitorujący analizować 85 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 będzie ilościowe i jakościowe informacje na temat wdrażanych projektów i całego Planu Rozwoju Lokalnego w aspekcie finansowym i rzeczowym. Celem takiej analizy jest zapewnienie zgodności realizacji projektów i Planu z wcześniej zatwierdzonymi założeniami i celami. Jeśli w raportach monitoringowych ujawnione zostaną problemy związane z wdrażaniem Planu, Komitet Monitorujący powinien podjąć działania mające na celu wyeliminowanie pojawiających się trudności wdrożeniowych. Na koniec każdego podokresu planowania (tzn. w styczniu 2007 i w styczniu 2014 roku) Komitet Monitorujący sporządzi raport końcowy, obrazujący faktycznie zrealizowane zadania w kontekście założeń Planu Rozwoju Lokalnego. Wszelkie rozbieżności pomiędzy ustaleniami Planu, a jego rzeczywistym wykonaniem będą w w/w raporcie szczegółowo wyjaśnione. Raport końcowy będzie dostępny do wglądu w Sekretariacie Miasta i Gminy Tarczyn. W procesie monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego przewidziano następujące fazy: Ocenę wstępną Rozpoczęcie każdego programu i wchodzących w jego skład projektów poprzedzone zostanie ustaleniem wszelkich parametrów ilościowych i jakościowych (wskaźniki określające wyniki realizowanych zadań). Zostaną również wyraźnie określone etapy cząstkowe realizacji poszczególnych zadań (termin rozpoczęcia i zakończenia). Przyjęte raz parametry powinny być stosowane przez cały czas realizacji programów i projektów. Monitoring sterujący Dotyczy całego okresu wdrażania projektu. Zadaniem prowadzonego monitorowania będzie wykrycie wszelkich odchyleń, jakie mają miejsce w trakcie realizacji projektu. Kontrolę końcową - ewaluację efektów. Ocena końcowa powinna określić na ile zakładane w Planie Rozwoju Lokalnego cele zostały osiągnięte oraz ustalić przyczyny wszelkich odchyleń w realizacji. Ewaluacja posłuży za podstawę sprawdzenia, czy planowane efekty są zgodne z przyjętymi celami i ich miarami. W trakcie ewaluacji zostanie również dokonana analiza podejmowanych działań korygujących. Wnioski z ewaluacji zostaną wykorzystane w trakcie realizacji kolejnych, podobnych projektów w przyszłości. Są one również kluczowe dla prawidłowego planowania kolejnych edycji Planu Rozwoju Lokalnego Gminy. 86 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 2. Narzędzia służące zbieraniu informacji zaproponowane w czasie opracowania Planu Rozwoju Lokalnego. Zapewnienie informacji zwrotnej jest jednym z kluczowych elementów zapewniających efektywne wdrażanie Planu Rozwoju Lokalnego. Również systematyczne zbieranie danych i gromadzenie ich w istniejących bazach danych jest elementem ułatwiającym późniejsze prace zespołu monitorującego. Miary wykonania projektów Nie we wszystkich projektach obecnego PRL dało się ustalić miary wyjściowe. W celu rzetelnego monitorowania wdrażania ważne jest ustalenie mierzalnych celów i zadań, najlepiej opisanych przez dane ilościowe o charakterze statystycznym, które po przetworzeniu powinny zostać ujęte w serie wskaźników. Dla każdego z projektów zaproponowano odpowiednie miary wykonania. Pozwolą one w przyszłości ocenić stopień zaawansowania projektu i sukces w jego realizacji. Pomiar osiąganych wyników pozwala odróżnić powodzenie od porażki. Wyniki zapisane w postaci wskaźników czy bezwzględnych informacji statystycznych mają także ważne znaczenie w procesie uzyskiwania poparcia społecznego dla prowadzonych zmian czy świadczenia usług. Dają one czytelny i jednoznaczny obraz sytuacji. Należy jednak pamiętać, że muszą być one interpretowane łącznie. Pojedynczy wskaźnik czy liczba może dawać mylne, zbyt optymistyczne lub zbyt pesymistyczne wrażenie o stopniu zaawansowania wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego. Analiza wartości poszczególnych wskaźników pozwala ocenić na ile podejmowane działania zgodne są z zakładanymi celami. Zaproponowane miary umożliwiają bezstronną ocenę osiąganych efektów. Porównywanie wskaźników Jednym z podstawowych narzędzi służących do oceny efektów realizowanego Planu Rozwoju Lokalnego jest również porównanie osiąganych wyników pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego. Odniesienie efektów własnej pracy do osiągnięć innych przy pomocy porównywalnych wskaźników, pozwala na obiektywną ocenę postępu i skali zachodzących zmian. Może jednocześnie prowadzić do zidentyfikowania najlepszych wzorów działania (tzw. dobrych praktyk), których wspólnym mianownikiem jest wydajność. 87 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 3. Ocena i komunikacja społeczna Podstawowym Z warunku warunkiem tego wynika wiarygodności konieczność i skuteczności utworzenia ewaluacji niezależnej jest jej organizacyjnie niezależność. od zespołów zaangażowanych w proces tworzenia i wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego komórki ewaluacyjnej w strukturze Urzędu Gminy Tarczyn, w skład której wchodziłby jeden lub więcej pracowników zajmujących się ewaluacją ex-post. Celem tej ewaluacji jest określenie faktycznych efektów zrealizowanych projektów w ramach Planu. Pracownik komórki ewaluacyjnej do 31 stycznia każdego roku przygotowuje raport ewaluacyjny (wg formatu zamieszczonego w Załączniku 2) dotyczący roku poprzedniego. W raporcie tym znajdują się w szczególności informacje o: - skuteczności - kryterium to pozwala określić czy cele danego projektu (jak i całego Planu) określone na etapie programowania zostały osiągnięte, - efektywności - kryterium to porównuje zasoby finansowe zaangażowane przy realizacji projektu i Planu z rzeczywistymi osiągnięciami projektu i Planu na poziomie produktu, rezultatu lub oddziaływania, - użyteczności - kryterium to pozwala ocenić faktyczne efekty projektu i Planu na poziomie produktu, rezultatu i oddziaływania w nawiązaniu do wcześniej zdefiniowanych w Planie Rozwoju Lokalnego potrzeb i problemów. Władze samorządowe Gminy Tarczyn w trakcie wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego muszą znaleźć skuteczną metodę przekazywania informacji do otoczenia. Powinny także zwrócić baczną uwagę na sprawny system przyjmowania informacji z otoczenia, od partnerów społecznych. Możemy wyróżnić dwa główne typy otoczenia społecznego, z którym władze gminy muszą się komunikować. Po pierwsze jest to otoczenie wewnętrzne, obejmujące pracowników urzędu, którzy uczestniczą bezpośrednio w administrowaniu gminą, ich wiedzę, motywację, umiejętności praktyczne, kompetencje interpersonalne, lecz także technologię i zasoby organizacji. Jest również otoczenie zewnętrzne. Otoczenie zewnętrzne bliższe obejmuje przede wszystkim ogół mieszkańców gminy, w którym jednak można wyróżnić szereg grup, organizacji, stowarzyszeń i instytucji czy przedsiębiorstw. Otoczenie zewnętrzne dalsze jest to faktyczne otoczenie gminy jako wspólnoty terytorialnej – sąsiednie gminy, struktury powiatowe, wojewódzkie i ogólnopaństwowe. 88 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Obszary działań w zakresie komunikacji dwustronnej i współpracy władz gminy Tarczyn ze społecznością lokalną to: - informacja o postępach wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego - każdy mieszkaniec gminy będzie miał możliwość uzyskania informacji o aktualnym stanie prac wdrożeniowych Planu Rozwoju Lokalnego w siedzibie sekretariatu Urzędu Gminy, wraz z wglądem w dokumentację (raporty monitoringowe, raporty ewaluacyjne), - możliwość udziału mieszkańców w posiedzeniach Komitetu Monitorującego (po wcześniejszym zgłoszeniu swojej obecności), - podjęcie współpracy z mediami lokalnymi - podawanie informacji o wdrażanych projektach w mediach lokalnych przynajmniej raz w roku, - informacje z prac Komitetu Monitorującego zamieszczane na stronie www. Instytucja Zarządzająca zapewnia środki informacyjne i promocyjne w zakresie udzielonej pomocy z funduszy strukturalnych. Wykorzystywane środki informacyjne i promocyjne będą miały na celu przede wszystkim informowanie potencjalnych i faktycznych odbiorców pomocy o możliwościach wsparcia ze strony UE oraz informowanie opinii publicznej o zakresie i wymiarze pomocy unijnej dla poszczególnych projektów i rezultatach tych działań. Informowanie i promocja odbywać się będzie poprzez organizowanie szkoleń i konferencji na temat możliwości pozyskania środków unijnych. W prasie lokalnej i regionalnej oraz w Internecie podawane będą systematycznie informacje na temat zaangażowania finansowego UE w realizację projektów oraz stanie zaawansowania realizacji zadań i ich efektów w ramach Planu. Sprawy związane ze środkami informacyjnymi i promocyjnymi stosowanymi przez Państwa Członkowskie odnośnie pomocy z funduszy strukturalnych reguluje Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1159/2000. 89 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 ZAŁĄCZNIK 1 Raport monitoringowy z realizacji projektu 1. Tytuł projektu ........................................................................................................................................ 2.Kolejny numer raportu monitoringowego i okres objęty raportem ........................................................................................................................................ 3. Dane teleadresowe osoby przygotowującej ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 4. Opis działań zrealizowanych w okresie objętym raportem monitoringowym ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 5. Harmonogram realizacji projektu a) planowany Etapy realizacjiRok 200... Rok 200... projektu I II III IV I II III IV Rok 200... Rok 200... I I II III IV II III IV b) rzeczywisty Etapy realizacjiRok 200... Rok 200... projektu I II III IV I II III IV Rok 200... Rok 200... I I 6. Działania jakie zostaną zrealizowane w najbliższym czasie 90 II III IV II III IV Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 7. Informacje o problemach związanych z realizacją projektu ........................................................................................................................................ ........................................................................................................................................ 1. Finansowa realizacja projektu Etapy Źródło 1 Źródło 2 Źródło 3 Razem realizacji Planowan Faktyczne Planowan Faktyczne Planowan Faktyczne Planowan Faktyczne projektu e wydatki wydatki e wydatki wydatki e wydatki wydatki e wydatki wydatki RAZEM 91 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 ZAŁĄCZNIK 2 TABELA EWALUACYJNA Metryka projektu: Obszar strategii Cel strategiczny Program operacyjny Zadanie Koordynator Termin realizacji zadania 92 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 93 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Tarczyn na lata 2004 - 2013 Karta realizacji projektu L.p. Planowane działania - Opis i planowany termin Podjęte działania - Opis i termin podjętych działań Efekty 1 2 3 4 5 6 7 8 9 94 Przyczyny odchyleń Propozycje działań