-22- 9. i nie można zapomnieć

My dla regionu II
Zamek Książąt Mazowieckich
Historia budownictwa obronnego w dawnym Sochaczewie sięga XII stulecia, kiedy to na wysokiej polodowcowej skarpie rzecznej w południowej części miasta
wzniesiony został drewniano - ziemny gród, prawdopodobnie pełniący później
funkcję stolicy kasztelanii - ośrodka administracji państwowej w ówczesnej dzielnicy mazowieckiej.
Gród ten istniał nie dłużej niż 100 - 130 lat, w roku 1286 bowiem został doszczętnie zniszczony przez najazd litewsko - ruski. Po tej dacie nastąpiła na wzgórzu przerwa osadnicza aż do czasów panowania księcia
rawskiego Siemowita II (1283 - 1345), który zapewne tuż przed śmiercią ufundował murowany zamek, choć
z braku wymaganych dla poparcia tej wersji wydarzeń dokumentów historycznych imię inwestora oraz podany
wyżej termin budowy należy traktować jedynie jako jedną z hipotez - według innej wznoszenie warowni rozpoczął Siemowit III (1320 - 81), książę czerski, rawski i liwski, po śmierci rządzącego dotąd w Sochaczewie
brata Kazimierza, czyli już po roku 1355. W okresie panowania książąt mazowieckich zamek miał niebagatelną wartość, zarówno militarną, jak i polityczną, czego świadectwem może być zorganizowanie właśnie
w tym miejscu przez Siemowita III zjazdu wielmożów oraz książąt mazowieckich w 1377 roku i uchwalenie
„statutów sochaczewskich”, czyli pierwszego pisanego zbioru praw dla całego Mazowsza.
9. ... i nie można zapomnieć
Autorzy: Edyta Ambroziak, Natalia Bielska, Dawid Molka - grupa „Tropiciele historii” przy Zespole
Szkół im. Leokadii Bergerowej w Płocku.
Opiekunowie grupy: Marzena Markiewicz, Mariola Madej.
Żydzi płoccy - okres międzywojenny, I i II Wojna Światowa
Dzielnica żydowska w przedwojennym Płocku obejmowała ulice: Szeroką
(Kwiatka), Jerozolimską, Synagogalną, Tylną i Niecałą. Ponadto wiele rodzin żydowskich zamieszkiwało przy ulicy Bielskiej, Sienkiewicza, Grodzkiej i Tumskiej. Udział ludności żydowskiej w Płocku był znaczny i wynosił
około 26% ogółu mieszkańców. Dwie trzecie płockich Żydów utrzymywało
się z pracy w handlu i rzemiośle.
Życie religijne Żydów
Istniały dwa domy modlitwy: stara synagoga znajdująca się przy ulicy Synagogalnej i bożnica przy ulicy Szerokiej. Ponadto własny dom modlitwy
mieli chasydzi.
Nabożność Żydów przejawiała się w uroczystym obchodzeniu wszystkich
żydowskich świąt. Oprócz cotygodniowego święta Szabasu, w Żydowski
kalendarz wpisane były takie święta jak: święto Purim, obchodzone na pamiątkę wydarzeń opisanych w Księdze Estery, święto przaśników, Jom Kippur - Dzień Pojednania, święto Namiotów, znane również pod nazwą święta
Kuczek.
Edukacja
W Płocku znajdowały się żydowskie szkoły prowadzone przez organizacje
świeckie, jak i religijne. Szkolnictwo religijne skupione było w trzech chederach tj. niższych szkołach religijnych. Żydowskimi szkołami świeckimi
była szkoła podstawowa mieszcząca się przy ulicy Dobrzyńskiej 8 i Żydowskie Koedukacyjne Gimnazjum Humanistyczne mieszczące się przy ulicy
Kolegialnej 28. Odpowiednie wykształcenie dzieci było priorytetem rodzin
żydowskich.
-22-
My dla regionu II
Martyrologia płockich Żydów
Holokaust był najgorszym ze wszystkich żydowskich cierpień, które stały się udziałem Żydów. Od października do grudnia 1939 roku na skutek działań represyjnych prowadzonych przez Niemców, z Płocka wyjechało
na wschód około 2 - 3 tys. Żydów. Wzorem innych miast polskich, w Płocku również organizowano getto,
utworzone we wrześniu w 1940r., obejmowało ulicę: Kwiatka, Jerozolimską, Synagogalną, Tylną, Niecałą
i fragment ulicy Bielskiej. W nocy z 20 na 21 lutego 1941r. Niemcy zapoczątkowali akcję wysiedlania Żydów z getta do obozów pracy i obozów
koncentracyjnych. W sumie wysiedlono z Płocka około 7600 Żydów płockich i 3000 Żydów mieszkających w getcie, będących uciekinierami z innych miejscowości Mazowsza i ziemi dobrzyńskiej. 70% zamordowanych
w czasie wojny mieszkańców Płocka stanowili Żydzi.
Okres powojenny
Z około 1000 płockich Żydów, którzy przeżyli wojnę, do Płocka powróciło około 300 osób. Pierwsze spotkanie Żydów płockich odbyło się w budynku bożnicy, przy ulicy Kwiatka, 22 lutego 1945r. uczestniczyły w nim
22 osoby. W październiku 1947 roku w Płocku mieszkało około 100 osób pochodzenia żydowskiego. Prawie
wszyscy Żydzi wyjechali z Płocka w latach 1959 - 1960. Z całej przedwojennej społeczności żydowskiej, pozostały w Płocku, w 1959r, 3 osoby.
-23-