TC M350 - Audiostacja

SPRZĘT procesor efektów
TC Electronic M350
podwójny procesor efektów
Tylny panel TC M350 jest standardowy
dla tego typu urządzeń.
W lutym tego roku na łamach naszego miesięcznika
opublikowaliśmy test podwójnego procesora efektów M300
firmy TC Electronic. Duńscy inżynierowie nie pozwolili nam
długo czekać na sukcesora M300, który już na dobre zagrzał
swoje miejsce wśród sprzętu firm nagłośnieniowych. M350,
bo o nim mowa, jest bardzo zbliżony konstrukcyjnie
do swojego poprzednika. Zmiany, które poczyniono, mogą
jedynie lekko sugerować, że firma TC Electronic z modelem
M350 wychodzi naprzeciw studiom nagraniowym.
Jakie rozwiązania zachowano, a jakie zmieniono?
Czy zmiany rzeczywiście są udoskonaleniami?
Czy następca godny jest prekursora?
Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w tym artykule.
WYBRANE PARAMETRY
TECHNICZNE
Zasilanie: 100-240 V AC, 50-60 Hz
Przesłuchy: -100 dB (w pełnym paśmie)
Formaty S/PDIF (24 bit): EIAJ CP-340, IEC 958
Głębokość w racku: 10,5 cm
WEJŚCIA
Dynamika: < -92 dB
THD (1 kHz): < -90 dB (0,0032%)
Impedancja (sym./niesym.): 21 kΩ / 13 kΩ
Max. poziom: +24 dBu
WYJŚCIA
Dynamika: < -105 dB
THD (1 kHz): < -97 dB (0,0014%)
Impedancja (sym./niesym.): 40Ω / 20Ω
64
grudzień 2006
Na pierwszy (i drugi) rzut oka, TC M350 pod
względem budowy nie różni się od poprzednika.
Zachowano metalową obudowę 19” o wysokości w racku 1U. Układ pokręteł, diod oraz
plastikowych uchwytów pozostał niezmieniony.
Większość realizatorów zaprzyjaźniła się już
z intuicyjnym układem przedniego panelu urządzenia
i przywykła do bardzo wygodnych i charakterystycznych owalnych pokręteł, więc każda ingerencja ze
strony producenta wprowadziłaby tylko niepotrzebne zamieszanie. Zamieszanie wszakże nie jest
czynnikiem sprzyjającym efektywności pracy realizatorów dźwięku. Jedyne, co uległo zmianie od strony
wyglądu, to podpisy i oznaczenia gałek kontrolnych.
Tym razem mamy do czynienia z większą, grubszą,
jednym słowem wyrazistą czcionką. W porównaniu
do poprzedniego modelu, w którym czasem trzeba
było solidnie wytężyć wzrok, aby odczytać aktualne
położenie pokrętła, teraz nie mamy wątpliwości,
która gałka jest za co odpowiedzialna. Zmiana ta
przyczynia się do wzrostu funkcjonalności i jest
bezsprzecznym plusem dla modelu TC M350.
Szeregowo
i równolegle
Koncepcja użycia dwóch niezależnych procesorów, znana z TC M300, została niezmieniona.
W TC M350 zastosowano dokładnie tę samą ideę.
Bloki DELAY/EFFECTS oraz REVERB możemy
wywołać w dwóch kombinacjach. Szeregowo
Max. poziom: +14 dBu
CENA
TC Electronic M350 - 930 PLN brutto
DYSTRYBUTOR
Audiostacja, Warszawa
tel.: 022 616 13 86
www.audiostacja.pl
procesor efektów SPRZĘT
– na podany sygnał (stereo) nakładany jest jeden
z efektów opóźnieniowych (lub dynamicznych)
sekcji multiefektowej, który w następnym kroku
okraszony zostaje pogłosem, za który odpowiedzialna jest oddzielna sekcja. Całość wędruje
na wyjście stereofoniczne urządzenia. Inaczej
sprawa przedstawia się w równoległej konfiguracji procesorów. Wówczas sygnał dostarczony
do lewego monofonicznego kanału wejściowego
(Input 1) traktowany jest efektami z sekcji DELAY/EFFECTS, natomiast sygnał podany na prawy
kanał wejściowy (Input 2) podany jest obróbce
generatora pogłosów. Suma wprowadzonych
i przetworzonych sygnałów powraca na wyjście
stereofoniczne. Wyboru między trybem szeregowym i równoległym dokonujemy przyciskiem
umieszczonym niezbyt komfortowo (bez zmian
w stosunku do TC M300) na tylnym panelu.
O wyborze procedury równoległej informuje nas
świecąca zielona dioda DUAL INPUT MODE,
analogicznie do modelu TC M300.
WET. Ostatnią gałką z tej sekcji jest EFFECT
BAL. za pomocą, którego ustawiamy proporcje
między multiefektem a pogłosem. Oprócz tego
umieszczone są dwa przyciski –BYPASS, którego
działanie jest dwojakie w zależności od konfiguracji bloków efektowych (MUTE dla równoległego
ułożenia i klasyczny BYPASS, czyli podanie wejścia
bezpośrednio na wyjście, dla trybu szeregowego)
oraz przycisk DIGITAL INPUT, którym wybieramy pomiędzy wejściem analogowym a cyfrowym.
Dioda umieszczona powyżej nie świeci się, gdy
sygnał pobierany jest z wejścia analogowego,
świeci się, gdy używamy wejścia cyfrowego.
Miganie diody oznacza próbę synchronizacji lub
jej utratę, wówczas po upływie kilku sekund
urządzenie automatycznie przełącza się na pobór
sygnału z wejścia analogowego.
INPUT | OUTPUT
Blok multiefektów
Panel przedni podzielony jest na cztery sekcje.
W pierwszej z nich INPUT | OUTPUT znajdują
się trzy pokrętła. Pokrętło INPUT GAIN służy
do wysterowania poziomu wejściowego sygnału.
Dla sygnałów analogowych regulacja możliwa jest
w zakresie od -10dB do 14dB, zaś dla cyfrowych
od -18 dB do 6 dB. O poziomie sygnału na
wejściu informują nas, znajdujące się powyżej
pokręteł, dwie diody (odpowiednio dla kanału
lewego i prawego) świecące w trzech kolorach:
zielonym (obecność sygnału na wejściu), żółtym
(prawidłowe wysterowanie) i tym, którego nie
lubimy – czerwonym (przesterowanie sygnału).
Kolejne pokrętło oznaczone napisem MIX RATIO
ma zastosowanie przy doborze proporcji między
sygnałem wejściowym (DRY) a efektem (WET).
Standardowo, przy użyciu procesora w pętli
wysyłka/powrót, ustawiamy pokrętło w pozycji
Pierwsza sekcja TC M350 – INPUT/OUTPUT,
a w niej gałki odpowiadające za wysterowanie
sygnału wejściowego, ustawienie proporcji
sygnału wejściowego do wyjściowego
oraz balans efektów.
Wszelkie patenty opisane powyżej niczym nie
różnią się od tych zastosowanych w poprzednim
modelu.
Począwszy od lewej strony, znajdujemy pokrętło
większe od pozostałych (zdecydowanie usprawnia
to pracę „po omacku”), którym wybieramy rodzaj
stosowanego efektu. Możemy go modyfikować
za pomocą dwóch kolejnych gałek. Do wyboru
mamy piętnaście algorytmów.
Dwa pierwsze to typowe kompresory. Próg redukcji dynamiki (threshold) regulujemy pierwszym
pokrętłem AMOUNT/DRIVE (DELAY/TIMING)
natomiast stopień kompresji (ratio) kolejnym
pokrętłem FREQ/RATIO (FEEDBACK/DEPTH).
Poziom zredukowanej dynamiki obserwujemy na
trzech diodach GAIN REDUCTION umieszczonych nad pokrętłami oznaczonymi odpowiednio
-3 dB, -6 dB, -12 dB. Układ Auto Make-up Gain
oferuje nam automatyczne wyrównanie poziomu
sygnału poddanego kompresji dynamicznej. KoR
E
K
L
A
M
Zestaw efektów TC M350 odbiega nieco
od tych, które poznaliśmy przy testach
TC M300. Jednak wybór danego algorytmu oraz jego prosta modyfikacja zostały
niezmienione.
Panel kontrolny jest identyczny jak w TC
M300. Każda dioda przypisana jest do gałek modyfikujących efekty i algorytmy pogłosowe. Zmiana któregoś z parametrów
wczytanego presetu jest sygnalizowana
przez zgaśnięcie odpowiedniej diody.
A
65
grudzień 2006
SPRZĘT procesor efektów
lejnym kompresorem, tym razem pasmowym,
jest DE-ESSER, którego intensywność działania
ustawiamy pokrętłem AMOUNT/DRIVE, a częstotliwość, na której skupi się deeser, następną
gałką – FREQ/RATIO. Kręcąc gałką zgodnie
z ruchem wskazówek zegara, napotykamy na
efekty typu chorus, phaser i tremolo. Oczywiście
tak jak w przypadku kompresorów możemy
je modyfikować przy użyciu znanych nam już
pokręteł. W tym wypadku mamy wpływ kolejno
na częstotliwość modulującą sygnał oraz na głębokość efektu. Ostatnie siedem efektów, które
mamy do wyboru, to różnego rodzaju opóźnienia
(delay). Tempo powtórzeń „nabijamy” przyciskiem TAP umieszczonym pomiędzy pokrętłami
modyfikującymi. Ustawione tempo możemy
w dalszym ciągu kontrolować pierwszą gałką
(skrajne położenie na lewo dwukrotnie wydłuża
nabite tempo, z kolei skrajne położenie w prawo
dwukrotnie je skraca). Drugą gałką kontrolujemy
liczbę odbić, tzw. feedback. Tak jak w przypadku
TC M300 mamy ograniczoną, ale w większości
zastosowań wystarczającą kontrolę nad wybranymi algorytmami.
Zmiany w TC M350 dotyczą wachlarza efektów,
które w testowanym modelu są znaczniej jasno
określone. Pojawił się drugi rodzaj kompresora
oraz drugi odmienny w brzmieniu chorus, kosztem jednego flangera i efektu tremolo (w starszym
urządzeniu istniały po dwa rodzaje każdego
z nich). TAPE DELAY z modelu TC M300 zastąpił
TRIPLETS DELAY.
REVERB
Urządzenia firmy TC Electronic znane są z wysokiej klasy algorytmów pogłosowych. Mottem
firmy jest brak jakichkolwiek kompromisów,
jeśli chodzi o jakość procesorów pogłosowych,
niezależnie od ceny i klasy urządzenia.
66
grudzień 2006
Blok REVERB zaopatrzony jest w cztery pokrętła. Pierwszym (największym) wybieramy jeden
z piętnastu algorytmów pogłosowych. Kolejne
gałki to PRE DELAY, którą ustawiamy długość
odcinka czasu, jaki dzieli dźwięk główny od początku rewerberacji, DECAY TIME, za pomocą
której regulujemy długość czasu wybrzmiewania
pogłosu, COLOR FILTER, którą dostosowujemy
jasność pogłosu do naszych potrzeb. Wśród
algorytmów, które proponuje nam producent
znajdujemy praktycznie wszystkie znane z TC
M300, lecz czasem pod zmienionymi nazwami.
Podobnie jak w modelu TC M300, zaimplementowany w TC M350 algorytm charakteryzuje się
brakiem wczesnych odbić, ważnych przy osadzaniu źródła dźwięku w przestrzeni, co tak naprawdę nabiera większego znaczenia podczas pracy
w studio. Brzmieniowo oba procesory różnią się
w niewielkim stopniu. Przy wnikliwej analizie odsłuchowej można stwierdzić (przy standardowych
ustawieniach gałek modyfikujących – wszystkie na
RODZAJ EFEKTU
OPIS DZIAŁANIA
COMP
łagodna kompresja, tzw. „soft knee”
HARD COMP
bardziej zdecydowana kompresja, tzw. „hard knee”
DE-ESSER
redukcja sybilantów, czyli głosek syczących, w oparciu o kompresję pasmową
SMOOTH CHORUS
łagodny chorus, „zmiękczający” dźwięk
LUSH CHORUS
chorus, dość intensywny w brzmieniu
INST. FLANGER
zoptymalizowany do nakładania na gitary i instrumenty klawiszowe
TREMOLO
pulsacyjna zmiana amplitudy dźwięku
VINTAGE PHASER
SMOOTH PHASER
DELAY SLAPBACK
DELAY P. PONG
SOFT DELAY
TRIPLETS DELAY
STUDIO DLY.
efekt filtru grzebieniowego
filtracja grzebieniowa o zaokrąglonej charakterystyce, dzięki czemu uzyskujemy
łagodny w brzemieniu phaser
jedno lub kilka powtórzeń używane w celu efektu „zdwojenia” dźwięku nadając
wokalowi większą siłę przekazu oraz kreowania brzmień „funkowych” dla gitar
ping pong, odbicia rozłożone są w panoramie, dźwięk wejściowy pozostaje
w środku, dzięki czemu uzyskujemy poszerzenie źródła
odbicia przepuszczone przez filtr dolnoprzepustowy, brzmią łagodnie i naturalnie
w miksie
potrójne powtórzenia zamiast jednego
klasyczny studyjny delay, zachowujący powtórzenia w pełnym paśmie częstotliwościowym
popularny efekt znany z procesora TC 2290, którego działanie zależne jest
DYNAMIC DLY.
od poziomu dźwięku, czyli im większy poziom dźwięku tym niższy poziom powtórzeń
i odwrotnie
RODZAJ POGŁOSU
OPIS DZIAŁANIA
TC CLASSIC HALL
naturalnie brzmiący pogłos dużej hali
CATHEDRAL
charakterystyczne wybrzmiewanie dolnych częstotliwości, symulacja katedry
VOCAL REVERB
subtelny pogłos pomieszczenia wyłożonego drewnem
LIVE VOCAL
jasny i przejrzysty pogłos z powodzeniem używany do wokali i instrumentów
HALL ACOUSTIC
rozmyte, szeroko rozłożone w panoramie brzmienie
DRUM AMBIENCE
typowy reverb nakładany na perkusję dwie dekady temu
DRUM ROOM
AMBIENCE
idealny do instrumentów perkusyjny, uwydatniający pasmo prezencyjne
często nakładany na sumę zmiksowanego nagrania, dając symulacje różnej
wielkości pomieszczeń
LIVING ROOM
pogłos, jaki usłyszymy w zwykłym pokoju
NEARFIELD
najkrótszy czas wybrzmiewania, jasny i przyklejony do dźwięku
DAMPED ROOM
SILVER PLATE
GOLD PLATE
SPRING VINTAGE
LIVE STAGE
algorytm naśladujący studyjne pomieszczenie do nagrywania wokalu, tzw. vocal
booth
pogłosy płytowe
pogłos sprężynowy, według mnie lepszy w TC M350
chętnie stosowany przez realizatorów pogłos, zwiększający wyrazistość wokalu na
scenie
godzinie 12.), że w nowszym modelu, pogłos jest
bardziej klarowny, mniej rezonujący i łatwiejszy
do kontrolowania.
Control panel
TC M350 pozwala na zapis 99 gotowych ustawień
użytkownika dla całego procesora. W tryb wyboru programów wchodzimy wciskając przycisk
PRESET, wybieramy jeden z presetów za pomocą
dwóch przycisków ze strzałkami (góra/dół) po
czym wybór zatwierdzamy guzikiem LOAD. Jeśli
po załadowaniu programu zmienimy jeden z parametrów gałkami przedniego panelu, wówczas na
panelu kontrolnym zgaśnie odpowiednia dla tego
parametru dioda. Na ulotce reklamowej producent podaje, iż oprócz 99 presetów użytkownika
znajdziemy jeszcze 256 fabrycznych ustawień
(w sumie 355 programów). W praktyce, wspomniane fabryczne ustawienia są niczym innym
jak kombinacją algorytmów z poszczególnych
bloków.
Obsługa panelu kontrolnego jest niezwykle przejrzysta i intuicyjna. Firma TC Electronic nie chciała
zmieniać naszych przyzwyczajeń. Korzystanie
z programów, ich zapis, wywoływanie i edycja
pozostało takie samo w obu modelach.
procesor efektów SPRZĘT
Firma TC Electronic słynie z wysokiej jakości algorytmów pogłosowych.
W testowanym urządzeniu znajdziemy ich aż 15. Domyślną konfigurację
parametrów każdego z efektów uzyskamy ustawiając pokrętła na godzinie 12.
Panel tylny
Również układ wszelkich wejść i wyjść znajdujący
się z tyłu procesora efektów pozostał zachowany
tak jak w M300. Sektor INPUTS zaopatrzony
jest w dwa symetryczne wejścia analogowe TRS.
Zasada działania wejść w zależności od trybu
pracy procesora została wyjaśniona wcześniej.
Dodam tylko, że monofoniczny sygnał podajemy na Input 1 (left). Wyjście stereofoniczne
(dwa gniazda TRS, kanał lewy i prawy) znajduje
się w sekcji OUTPUTS. Dalej napotykamy na
wejście i wyjście S/PDIF (coaxial, gniazda RCA),
synchronizujące się z urządzeniami cyfrowymi
o częstotliwościach próbkowania 44,1 kHz
i 48 kHz. Komunikację z interfejsami MIDI
umożliwią nam złącze wejściowe i wyjściowe
z gniazdami DIN (5-pinowe). Na panelu tylnym
odnajdziemy jeszcze (oprócz przycisku do zmiany
trybu pracy procesora, wspomnianego wcześniej)
pojedyncze gniazdo TRS służące to podłączenia
tzw. footswitcha, który zwolni zapracowane ręce
realizatora, zajmując jego stopę, nabijającego
tempo delaya (TAP) lub włączy/wyłączy BYPASS.
Warto również wspomnieć, że TC M350 posiada
stabilny wewnętrzny zasilacz dopasowujący się
do napięcia w sieci (100-240 V, 50 Hz, 60 Hz).
Tak wygląda kontrola procesora z poziomu komputera. Wszelkie
modyfikacje efektów i pogłosów możemy definiować
z dokładnością do jednej milisekundy.
Dialog M350
z komputerem
TC M350 komunikuje się z komputerem poprzez protokół MIDI. Ze strony internetowej
producenta (www.tcelectronic.com) możemy
ściągnąć odpowiednie oprogramowanie.
Po sprawnie przeprowadzonej konfiguracji
interfejsu uzyskujemy dostęp do zapisanych
w pamięci procesora naszych ustawień. Możemy tworzyć nowe presety i zgrywać je na
procesor, jak również archiwizować te już
istniejące. Tworzenie nowych presetów z pomocą komputera jest bardziej dokładne. Nie
jesteśmy już ograniczeni do niewyskalowanych
pokręteł. Możemy wprowadzić np. dokładny
czas wybrzmiewania reverbu lub precyzyjnie
ustawić tempo opóźnień.
Wygodne staje się również korzystanie z procesora w studio. Za pomocą aplikacji (którą
oczywiście znajdziemy na stronie internetowej
produktu) uaktualniamy wewnętrzne oprogramowanie (tzw. firmware) TC M350 i możemy
w nieskrępowany sposób kontrolować nasz procesor z poziomu VST (PC) lub AU (Macintosh).
O tym, jak wygodne staje się wtedy korzystanie
z urządzenia, wie każdy realizator studyjny.
R
E
K
L
A
M
Lista interfejsów MIDI, które bezproblemowo
(jak zapewnia producent) będą współpracować
z M350, jest niestety krótka.
Podsumowanie
Każdy, kto używa TC M300, bez najmniejszego
problemu przesiądzie się na jego młodszego brata
TC M350. Koncepcyjnie oba procesory są wręcz
identyczne, podobnie jak ich parametry techniczne. To, co łączy te dwa urządzenia, to niesamowita
przejrzystość obsługi, łatwość konfiguracji i przyzwoita jakość. Różnice są naprawdę niewielkie.
Kosmetyka przedniego panelu, zmodyfikowany
zestaw dostępnych efektów, subtelna różnica
w brzmieniu oraz rozbudowana komunikacja
z komputerem nie czynią z TC M350 następcy TC
M300. W moim przekonaniu można uznać M350
za solidną aktualizację starszego modelu. Biorąc
pod uwagę sukces poprzednika na rynku audio,
TC M350 z pewnością podąży śladem prekursora
i zadomowi się na dobre w niejednym racku, tak
w realizacjach live, jak i w studio.
Grzegorz Sikora
Muzyka i Technologia
A
67
grudzień 2006