Stanisław Hady-Głowiak1 Prawne aspekty dotyczące zatrudnienia w

Stanisław Hady-Głowiak1
Prawne aspekty dotyczące zatrudnienia w administracji publicznej w świetle
obowiązujących przepisów prawa – wytyczne i dobre praktyki w przedmiotowym zakresie.
Zgodnie z treścią art. 25 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (Dz. U.
z 2014 r., poz. 1502) w sytuacji, gdy zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego
usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego
pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności.
Mając powyższe na uwadze pracodawca na skutek usprawiedliwionej nieobecności czasowej
swojego pracownika w pracy, który nie może wykonywać swoich obowiązków może zawrzeć
umowę o pracę na czas określony z nowym pracownikiem obejmujący czas tej nieobecności.
W przypadku, gdy mamy do czynienia z nieobecnym członkiem korpusu służby cywilnej,
a wykonywane przez niego zadania nie mogą być realizowane przez pozostałych członków korpusu
i powstaje konieczność zatrudnienia nowych pracowników zgodnie z zasadami przewidzianymi
w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. z 2014 r., poz. 1111 z późn. zm.).
Zatrudnienie w służbie cywilnej zgodnie z art. 6 ustawy odbywa się w drodze otwartego
i konkurencyjnego naboru, co jest konsekwencją respektowania przez ustawodawcę konstytucyjnej
zasady korzystania z praw publicznych wyrażonej w art. 60 Konstytucji RP.
Zgodnie z art. 60 ustawy zasadniczej obywatele polscy korzystający z pełni praw
publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach 2.
Nie omawiając procedury naboru, która jest jednakowa w przypadku naboru na wolne
stanowisko w służbie cywilnej i dla zastępowanego pracownika, należy jednak zwrócić uwagę na
termin do składania dokumentów określony w art. 28 ust. 3 ustawy, który w przypadku ogłoszenia
o naborze w celu zastępstwa nieobecnego członka korpusu wynosi 5 dni od dnia opublikowania
1 Audytor II stopnia PIKW, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego, absolwent studiów
podyplomowych z zakresu audytu wewnętrznego na Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
współorganizowanych z PIKW, wieloletni pracownik administracji publicznej, ukończone studia doktoranckie na
Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego – doktorant w Katedrze Prawa i Postępowania
Administracyjnego, autor wielu publikacji naukowych z zakresu prawa, m. in. dotyczących aspektów
administracyjno – prawnych w zakresie procesu naboru pracowników, aktywny uczestnik wielu konferencji
krajowych i międzynarodowych, wykładowca przedmiotów prawnych i wykonawca szkoleń i przedmiotów
specjalistycznych w szkołach policealnych i na uczelniach publicznych
2 Drobny W., Mazuryk M., Zuzankiewicz P. , Ustawa o służbie cywilnej. Komentarz, LEX, 2012,
http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc?#content.rpc--ASK--nro=587335601&wersja=1&localNroPart=0&reqId=1415180414769_1279350049&class=CONTENT&loc=4&full=1&hId=10
Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione.
Publikacja przeznaczona jedynie dla klientów indywidualnych. Zakaz rozpowszechniania i udostępniania serwisach bibliotecznych©
tego ogłoszenia w Biuletynie Kancelarii, a 10 dni dla ogłoszeń o wolnym stanowisku pracy.
W przypadku, gdy w trakcie trwania umowy o pracę zawartej na czas określony w celu
zastępstwa pracownika zatrudnionego w służbie cywilnej powstaje konieczność zawarcia umowy
o pracę na innym stanowisku niż to, na którym jest wykonywana praca na podstawie już trwającej
umowy „na zastępstwo”, możliwe wydaje się nawiązanie z tym pracownikiem nowego stosunku
pracy. Należy zwrócić uwagę na fakt, że pracownik zatrudniony na czas zastępstwa jest już
pracownikiem służby cywilnej, ponieważ został zatrudniony na ww. stanowisku w drodze
otwartego i konkurencyjnego naboru. Ponadto zgodnie z art. 11 ustawy Kodeks
nawiązanie
stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego
stosunku wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika, zatem strony mają
swobodę kształtowania stosunku pracy 3. Mając powyższe na uwadze zatrudnienie pracownika
zatrudnionego na czas zastępstwa na innym stanowisku pracy w korpusie służby cywilnej nie
wymaga ponownego przeprowadzania postępowania konkursowego i nie będzie naruszało zasady
otwartego i konkurencyjnego naboru. Rozwiązanie umowy zawartej w celu zastępstwa
nieobecnego członka korpusu służby cywilnej rozwiązuje się z upływem okresu, na który została
zawarta. Zatem we wskazanym przypadku nawiązanie nowego stosunku pracy powinno nastąpić
przed powrotem zastępowanego pracownika do pracy.
W przeciwieństwie do uregulowań zawartych w ustawie o służbie cywilnej zostało
odmiennie uregulowane zatrudnienie na czas zastępstwa w czasie usprawiedliwionej nieobecności
pracownika samorządowego. Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r.
o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1202) nie wymaga przeprowadzenia naboru
zatrudnienie osoby na zastępstwo w związku z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika
samorządowego4.
Należy tu zauważyć pozostawanie przepisów ww. ustawy w sprzeczności z rozwiązaniami
przyjętymi w ustawie o służbie cywilnej. W związku z powyższym dla zastępowanego pracownika
nie ma zastosowania zasada otwartości i konkurencyjnego naboru, co budzi poważne wątpliwości,
co do wykonywania obowiązków służbowych przez osobę zatrudnioną na czas zastępstwa w sposób
zawodowy, rzetelny i bezstronny.
Jednakże, jeżeli pracownik, który był zastępowany nie wrócił do pracy i pozostało wolne
stanowisko, to pracownik, który go zastępował nie może zostać na nie obsadzony bez
przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego.
W przekonaniu Katarzyny Głowiak to rozwiązanie prawne nie jest do końca słuszne.
3 http://dsc.kprm.gov.pl/nabor-w-sluzbie-cywilnej#2
4 Katarzyna Głowiak, System rekrutacji pracownika samorządowego, Prawnicze Warsztaty Naukowe, Rzeszów 2010,
str. 73
Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione.
Publikacja przeznaczona jedynie dla klientów indywidualnych. Zakaz rozpowszechniania i udostępniania serwisach bibliotecznych©
Wymóg przeprowadzania konkursu na umowę na czas zastępstwa spowodowałby wyłonienie
najlepszego kandydata w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, a gdyby pracownik
zastępowany
nie
wrócił,
nie
byłoby
potrzeby
przeprowadzania
ponownie
procedury
kwalifikacyjnej. Z drugiej strony, w obecnym stanie prawnym, w razie gdy pracownik, który był
nieobecny nie wrócił do pracy , nie ma pewności, że w procesie naboru pracownik, który już nabył
odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zostanie wyłoniony jako zwycięzca5.
Zgodnie z powyższym niezrozumiałe wydaje się ww. rozwiązanie w przypadku, gdy
zaistnieje potrzeba zawarcia umowy o pracę na innym stanowisku niż to, na którym jest
wykonywana praca na podstawie już trwającej umowy na czas zastępstwa. Rodzi ono bowiem
konieczność przeprowadzenia otwartego i konkurencyjnego naboru na wolne stanowisko
urzędnicze.
Rozwiązania przyjęte w ustawie o służbie cywilnej i przedstawiona procedura obsady na
czas zastępstwa nieobecnego pracownika korpusu służby cywilnej w czasie jego usprawiedliwionej
nieobecności wydaje się być jak najbardziej słuszna i zasadna oraz daje gwarancję zawodowego,
rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań na ww. stanowisku, czego
nie można powiedzieć w świetle uregulowań przyjętych w ustawie o pracownikach
samorządowych. Z kolei, gdy zaistnieje potrzeba zawarcia umowy o pracę na innym stanowisku niż
to, na którym jest wykonywana praca na podstawie już trwającej umowy na czas zastępstwa
również przyjęte procedura postępowania i zapisy ustawy o służbie cywilnej wydają się być
znacznie bardziej racjonalne i obiektywne w stosunku do rozwiązań i zapisów ustawy
o pracownikach samorządowych.
5 Katarzyna Głowiak, System rekrutacji pracownika samorządowego, Prawnicze Warsztaty Naukowe, Rzeszów 2010,
str. 73
Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione.
Publikacja przeznaczona jedynie dla klientów indywidualnych. Zakaz rozpowszechniania i udostępniania serwisach bibliotecznych©