Czynniki, które zwiększyłyby zaangażowanie

Transkrypt

Częściowe finansowanie przez Unię Europejską
(Europejski Fundusz Rozwoju Obszarów Wiejskich)
Czynniki, które zwiększyłyby zaangażowanie
przedsiębiorców leśnych
w Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
w regionie Bałtyku Południowego
2012
Czynniki, które zwiększyłyby zaangażowanie przedsiębiorców leśnych
w Program Rozwoju Obszarów Wiejskich w regionie Bałtyku Południowego
Spis treści
WPROWADZENIE ...................................................................................................................................................................... 3
1. Informacje na temat respondentów ......................................................................................................................................... 4
2. Wsparcie unijne ....................................................................................................................................................................... 7
WNIOSKI ................................................................................................................................................................................... 18
ZAŁĄCZNIK 1 Czynniki, które zwiększyłyby zaangażowanie przedsiębiorców leśnych w Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich w regionie Bałtyku Południowego. Kwestionariusz .............................................................................................. 20
2
WPROWADZENIE
Zarządzając i gospodarując w prywatnych przedsiębiorstwach, właściciele lasów często spotykają się z problematyką wsparcia
unijnego: niektórzy z nich chętnie przyjmą takie wsparcie i skorzystają z niego, w opinii innych psuje ono tylko rynek, dla reszty
takie wsparcie nie ma znaczenia. W związku z powyższym w ramach wprowadzania projektu „Hardwoods are Good Wspieranie przedsiębiorców łańcucha przerobu drewna liściastego w regionie Bałtyku Południowego” przeprowadzono badanie,
którego celem było określenie czynników, które decydują o zaangażowaniu się właścicieli lasów w regionie Bałtyku
Południowego w Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, a także danych na temat korzystania ze wsparcia.
Badanie prowadzono w okresie od 01.12.2011 do 20.01.2012. Respondenci biorący udział w badaniu odpowiadali na pytania
w Szwecji, Polsce i na Litwie, tj. w państwach regionu Bałtyku Południowego uczestniczących w projekcie.
Kwestionariusz zawierał 16 pytań, których celem było poznanie ogólnej sytuacji właścicieli lasów w państwach regionu Bałtyku
Południowego oraz zidentyfikowanie głównych problemów, na które napotykają właściciele lasów podczas korzystania ze
wsparcia unijnego lub ubiegania się o takie wsparcie w dziedzinie leśnictwa, a ponadto porównanie ze sobą uzyskanych
poszczególnych wyników. Z uwagi na fakt, że na Litwie badanie objęło niemalże 300 respondentów, podczas gdy w pozostałych
państwach (Szwecja i Polska) było ich zaledwie 32, w celu uzyskania bardziej precyzyjnych wyników, odpowiedzi uzyskane na
Litwie poddano odrębnej analizie i nie łączono ich z odpowiedziami respondentów z pozostałych państw regionu Bałtyku
Południowego. Analizę wyników uzyskanych na podstawie odpowiedzi udzielonych na Litwie i w pozostałych państwach
zaprezentowano w formie porównania.
3
1. Informacje na temat respondentów
Całkowita liczba respondentów objętych badaniem - 32. W tym 28 (87,5%) mężczyzn i 4 (12,5%) kobiety. Średni wiek
respondentów - 47 lat: mężczyźni - 47 lat, kobiety - 45 lat.
Obszar głównej działalności respondentów jest odpowiednio rozległy: przeważającą część respondentów stanowią rolnicy
(42%), pracownicy najemni (16%), doradcy ds. wsparcia unijnego (9%), a także leśnicy, właściciele przedsiębiorstw i specjaliści
ds. KPP. Taki przekrój zapewnia rzetelność odpowiedzi uzyskanych w ramach badania oraz jego wielowymiarowy charakter.
Główna działalność respondentów
Specjalista ds. PROW
6%
Leśnik
9%
Doradca ds.
unijnych, zajmujący
się wnioskami
projektów
9%
Pozostali
9%
Właściciel
przedsiębiorstwa lub
członek zespołu
kierowniczego
9%
Rolnik
42%
Pracownik najemny
16%
Ryc. 1. Obszar głównej działalności respondentów (Szwecja i Polska)
13 respondentów pochodziło ze Szwecji, pozostałych 19 z Polski.
Rozkład respondentów wg miejsca zamieszkania jest bardzo zbliżony – połowa respondentów mieszka na obszarach wiejskich,
pozostałych 50% na wsi.
4
Miejsce zamieszkania
Miasto
34%
Wieś
50%
Niewielka miejscowość
16%
Ryc. 2. Rozkład respondentów według miejsca zamieszkania (Szwecja i Polska)
Litwa: Całkowita liczba respondentów objętych badaniem - 288. 73% respondentów to mężczyźni, a 27% kobiety. Większość
respondentów stanowili pracownicy (41%), znaczną część respondentów stanowili także rolnicy i właściciele spółek lub
członkowie zarządu w spółkach.
64% respondentów mieszka na obszarach miejskich, a 36% w osadach lub wsiach. Rozkład mężczyzn i kobiet objętych
badaniem, mieszkających na obszarach miejskich i w osadach wiejskich był niemalże jednakowy (73% mężczyzn, 27% kobiet).
Wykształcenie. 66% respondentów posiada wykształcenie leśne, wykształcenie co czwartego respondenta nie ma związku
z leśnictwem, natomiast wykształcenie pozostałych respondentów także nie ma związku z leśnictwem, jednakże są oni
zatrudnieni w przedsiębiorstwie, które ma związek z działalnością leśną.
5
Wykształcenie
Niezwiązane z
leśnictwem, lecz
pracuję w organizacji,
która ma związek z
leśnictwem
9%
Związane
z leśnictwem
66%
Niezwiązane
z leśnictwem
25%
Ryc. 3. Rozkład respondentów według wykształcenia (Szwecja i Polska)
Litwa: Pod względem wykształcenia respondenci zostali podzieleni niemal jednakowo – na tych, którzy w ogóle nie mieli
wykształcenia związanego z leśnictwem oraz tych, których wykształceni wiązało się z leśnictwem lub takich, którzy studiowali
nauki związane leśnictwem w trakcie studiów drugiego stopnia. Zatem można wywnioskować, że badanie było wyczerpujące,
odpowiedzi poddane ocenie udzielali nie tylko właściciele lasów, lecz także wykwalifikowani pracownicy.
Wykształcenie
Związane
z leśnictwem
32%
Niezwiązane
z leśnictwem
48%
Pozostałe obszary
wykształcenia,
jednakże studiowałem
także leśnictwo na
studiach/w studium/w
szkole
przysposabiającej do
zawodu
20%
Ryc. 4. Rozkład respondentów według obszarów wykształcenia (Litwa)
44% (14) badanych to właściciele lasów, natomiast 66% nie posiada żadnej własności leśnej.
Litwa: 75% wszystkich respondentów posiada własny las.
6
2. Wsparcie unijne
Aż 86% właścicieli lasów wiedziało, w ramach jakich działań przysługiwało im wsparcie finansowe i doradcze związane
z działalnością leśną. Problemy, na które napotykali właściciele lasów objęci badaniem w zakresie wsparcia unijnego:

Zbyt złożone i czasochłonne wypełnianie wniosków o wsparcie.

Zbyt złożona procedura (dotycząca dokumentacji).

Niejasny glosariusz terminologii dotyczącej pomocy unijnej.

Złożona procedura kontrolna.

Rozbudowane procedury biurokratyczne.

Brak wiedzy na temat ram prawnych i wymogów administracyjnych.

Dostępne mogłoby być większe wsparcie finansowe oparte na dopłatach bezpośrednich.

Większą uwagę należy poświęcić czarnemu rynkowi.

Zbyt wiele środków przeznaczanych jest na administrację i stała kontrolę beneficjentów PROW.
Litwa: Aż 69% respondentów wiedziało o działalności leśnej, dla której dostępne jest wsparcie unijne.
Większość respondentów jako trudności przy składaniu wniosków, wdrażaniu projektów na mocy PROW w latach 2007-2013
wymieniała:

Zbyt niski poziom wiedzy doradców NPA, brak odpowiedniej wiedzy w zakresie działalności leśnej.

Brak zgodności dokumentacji prawnej z dokumentacją dotyczącą wsparcia.

Biurokrację.

Brak znajomości przepisów leśnych przez specjalistów działów planowania w trakcie procesu określania kategorii
gruntów.

Długotrwały i złożony proces oceny przedłożonych wniosków. Pytania są zbyt rozbudowane, i dochodzi do opóźnień
przy przeprowadzeniu oceny. Zbyt długotrwała ocena wniosków, wniosków o dopłaty. Czas od złożenia wniosku do
otrzymania przysługującego wsparcia wynosi około pół roku.

Brak pewności odnośnie interpretacji zasad wdrażania programów. W niektórych sytuacjach dochodzi do zamieszania
związanego z terminologią leśną.

Dostępność doradców.
7

Konieczność wnoszenia znacznych środków własnych, brak funduszy zapewniających współfinansowanie.

Złożony (kosztowny) proces wdrażania i składania raportów.

Wiele dodatkowych wymogów niezwiązanych z wsparciem unijnym. Przykładowo, aby móc formalnie wykopać staw,
pomimo że na przedmiotowym terenie występują grunty leśne 1.1 o odpowiedniej wielkości, albo żeby wykonać ścieżki
lub założyć pola biwakowe, wymagany jest Plan Zarządzania Lasem, czyli plan, który jedynie pozwala oszacować
dopuszczalną liczbę drzew ścinanych w lesie w ciągu jednej dekady.

Przedkładanie wniosków jest niewygodne i nie jest dostosowane do możliwości właścicieli lasów.

Wysokie koszty administracyjne, złożona obsługa administracyjna. Potrzebny jest dodatkowy pracownik, aby móc
zarządzać dokumentacją spółki w taki sposób, by kwalifikować się do uzyskania funduszy, a następnie zarządzać
projektem.

Zbyt często przepisy administracyjne ulegają zmianie. Rozporządzenie dotyczące przywrócenia stanu lasów
zniszczonych przez burzę jest do chwili obecnej zbyt złożone i niejasne.

Trudno jest ocenić, w jaki sposób i kiedy poniesione koszty zostaną pokryte.

Pytania, które pojawiają się w trakcie wypełniania wniosków pozostają bez odpowiedzi; specjaliści nie przekazują
rzetelnych i wiarygodnych informacji w trakcie procesu przedkładania wniosków.
43% badanych właścicieli lasów nie zamierza w przyszłości skorzystać ze wsparcia unijnego w ramach działań dotyczących
rolnictwa i leśnictwa. 84% odpowiedziało w ten sposób już kolejny raz. 21% respondentów wskazało, że nie zamierza
skorzystać ze wsparcia unijnego. Główne przyczyny, dla których nie zamierzają oni ubiegać się o wsparcie unijne:

Zbyt złożony proces administracyjny.

Zbyt mała intensywność wsparcia.

Zbyt niski poziom znajomości prawa przez właścicieli oraz zbyt słabe umiejętności administracyjne.
Żaden z respondentów, który otrzymał wsparcie unijne, nie zamierza rezygnować z niego w przyszłości.
8
Nie wiem
36%
Nie, jeszcze nie
skorzystałem ze
wsparcia unijnego i nie
planuję ubiegać się o
nie w przyszłości
21%
Tak, skorzystałem ze
wsparcia i planuję
ubiegać się o nie
ponownie
36%
Tak, jeszcze nie
skorzystałem ze
wsparcia unijnego, lecz
planuję ubiegać
się o nie
7%
5 Ryc. Wykorzystanie wsparcia unijnego w przyszłości (Szwecja i Polska)
Dochodzimy w wniosku, że wsparcie unijne dla właścicieli lasów oraz zamiar właścicieli lasów skorzystania z niego w niemal
wszystkich głównych działaniach PROW są realne następującym zakresie:

Szkolenie zawodowe i działania informacyjne.

Korzystanie z usług konsultingowych i doradczych.

Rozwój rolnictwa i leśnictwa oraz dostosowanie infrastruktury.

Pierwsze zalesienie wcześniejszych gruntów rolnych.

Pierwsze zalesienie innych gruntów niż rolnych, a także niewykorzystywanych, opuszczonych gruntów rolnych.

Przywrócenie potencjału leśnego i wdrożenie działań zapobiegawczych.

Inwestycje typu „non-profit” w lasach.

Płatności leśno-środowiskowe.
Najbardziej popularnymi wśród respondentów były:

Korzystanie z usług konsultingowych i doradczych.


Przywrócenie potencjału leśnego i wdrożenie działań zapobiegawczych.

Płatności leśno-środowiskowe.
Litwa: 37% respondentów planuje skorzystać z dofinansowania unijnego. Większość z nich (55%) nie korzystało jeszcze
z takiego wsparcia. Blisko jedna trzecia właścicieli lasów nie planuje skorzystać ze wsparcia unijnego dotyczącego działalności
9
związanej leśnictwem. 1% respondentów już skorzystał ze wsparcia unijnego, lecz nie chce z niego skorzystać ponownie.
31% właścicieli lasów nie wie jeszcze, czy skorzysta ze wsparcia unijnego.
Tak, skorzystałem ze
wsparcia i planuję
ubiegać się
o nie ponownie
13%
Nie wiem
31%
Nie, jeszcze nie
korzystałem ze
wsparcia unijnego
i nie planuję
ubiegać się o nie
w przyszłości
31%
Tak, jeszcze nie
korzystałem ze
wsparcia unijnego,
lecz jeszcze planuję
ubiegać się o nie
w przyszłości
24%
Nie, już skorzystałem
ze wsparcia
unijnego, lecz nie
planuję ubiegać się
o nie w przyszłości
1%
Ryc. 6. Korzystanie ze wsparcia unijnego przez właścicieli lasów (Litwa)
Największa część osób, które nie zamierzają skorzystać ze wsparcia unijnego nie korzysta z takiej możliwości z uwagi na
bardzo złożoną obsługę administracyjną wsparcia (37% respondentów); wsparcie unijne nie jest potrzebne, ponieważ
właściciele lasów są w stanie przeprowadzić wszelkie działania, korzystając z własnych środków/możliwości (14%). Zbyt niski
poziom intensywności programu wsparcia to kolejna przeszkoda, by zdecydować się na przedłożenie propozycji projektu (12%).
Ponadto właściciele lasów wskazują na brak programu, o który mogliby lub chcieliby się ubiegać w ramach wsparcia unijnego;
nieruchomość leśna jest zbyt mała, aby mogła zrekompensować inwestycję.
Właściciele lasów, którzy chcą skorzystać ze wsparcia unijnego na rzecz działalności związanej z leśnictwem planują ubiegać
się o wsparcie w ramach następujących działań:

Pierwsze zalesienie wcześniejszych gruntów rolnych (18% respondentów).

Podniesienie wartości ekonomicznej lasów (14% respondentów).

Pierwsze zalesienie innych gruntów niż rolnych, a także niewykorzystywanych, opuszczonych gruntów rolnych (12%
respondentów).

Korzystanie z usług konsultingowych i doradczych (10% respondentów).

Inwestycje typu „non-profit” w lasach (8% respondentów).

Płatności leśno-środowiskowe (6% respondentów).
10

Przywrócenie potencjału leśnego i wdrożenie działań zapobiegawczych (5% respondentów).

Płatności w ramach programu NATURA 2000 (wsparcie w ramach programu NATURA 2000 na obszarach leśnych)
(5% respondentów).

Szkolenie zawodowe i działania informacyjne (4% respondentów).

Rozwój rolnictwa i leśnictwa oraz dostosowanie infrastruktury (4% respondentów).
Co trzeci respondent wskazał, że działania obecnie finansowane środkami z PROW będą niezbędne także w przyszłości,
jednakże często wymieniano również takie działania, które zdaniem respondentów powinny zostać usunięte z PROW:

Podniesienie wartości ekonomicznej lasów.

Litwa: Ponad połowa respondentów nie wiedziała, które działania dotyczące rozwoju obszarów wiejskich należy wyeliminować
w kolejnym okresie, to jest w latach 2014-2020. Opinie pozostałych respondentów rozkładały się następująco:

Żadnych działań nie należy usuwać (11% respondentów).

Szkolenie zawodowe i działania informacyjne (6% respondentów).

Korzystanie z usług konsultingowych i doradczych (6% respondentów).

Inwestycje typu „non-profit” w lasach (5% respondentów).

Płatności w ramach programu NATURA 2000 (wsparcie w ramach programu NATURA 2000 na obszarach leśnych)
(5% respondentów).

Pierwsze zalesienie gruntów rolnych (4% respondentów).

Płatności leśno-środowiskowe (4% respondentów).

Przywrócenie potencjału leśnego i wdrożenie działań zapobiegawczych (3% respondentów).

Pierwsze zalesienie innych gruntów niż rolnych, a także opuszczonych gruntów rolnych (3% respondentów).

Podniesienie wartości ekonomicznej lasów (1% respondentów).
Żaden z respondentów nie wskazał, że należy usunąć działanie „Rozwój rolnictwa i leśnictwa oraz dostosowanie infrastruktury”.
11
Ponadto respondenci uważają, że PROW w latach 2012-2020 powinien obejmować poniższe, najczęściej wymieniane
działania: potrzeby związane z ochroną środowiska, zarządzanie rekreacją leśną, szkolenie, doradztwo i działania informacyjne,
rekompensaty wynikające z ograniczeń dotyczących działalności gospodarczej na obszarach objętych ochroną, a także budowa
dróg dojazdowych. Innymi również bardzo ważnymi obszarami były ochrona lasów przed szkodnikami i chorobami, drogi leśne
w obrębie gospodarstwa – ich budowa i utrzymanie, działalność związków właścicieli lasów, przerzedzanie młodego
drzewostanu oraz przygotowanie odpadów z pozyskiwania drewna na paliwo kotłowe.
Działania w ramach PROW pożądane w przyszłości
Zapobieganie nielegalnej ścince
Ochrona lasów przed pożarami
Ochrona lasów przed szkodnikami i chorobami
Budowa dróg leśnych
Utrzymanie dróg leśnych
Wspieranie związków prywatnych właścicieli lasów
Organizacja sprzedaży małych ilości drewna
Zalesianie prywatnych gruntów
Zalesianie gruntów rolnych
Wsparcie związane z wyposażeniem niezbędnym w
leśnictwie
Szkolenia z zakresu zarządzania/pielęgnacji młodego
drzewostanu leśnego
Bioenergia jako zasób pochodzący z lasów
Zarządzanie rekreacją leśną
Ochrona środowiska
Rekompensaty wynikające z ograniczeń dotyczących
działalności gospodarczej na obszarach objętych ochroną
Szkolenie, doradztwo i działania informacyjne
Konsolidacja nieruchomości leśnych i gruntowych
Inne
Ryc. 7. Pożądane w przyszłości działania w ramach PROW (Szwecja i Polska)
Litwa: Zgodnie z odpowiedziami respondentów w trakcie kolejnego okresu finansowania należy za pośrednictwem Programu
Rozwoju Obszarów Wiejskich zaoferować właścicielom lasów wsparcie dotyczące różnej działalności leśnej. Większość
respondentów wymieniła następującą działalność:

Pielęgnacja młodych drzewostanów.

Ochrona lasów przed szkodnikami i chorobami.
12

Budowa dróg dojazdowych.

Przygotowanie odpadów z pozyskiwania drewna na paliwo kotłowe.

Ochrona lasów przed kradzieżami.

Szkolenie, konsulting, doradztwo oraz działania informacyjne itp.
Działania w ramach PROW pożądane w przyszłości
Zapobieganie nielegalnej ścince
Ochrona lasów przed pożarami
Ochrona lasów przed szkodnikami i chorobami
Budowa dróg leśnych
Utrzymanie dróg leśnych
Wspieranie związków prywatnych właścicieli lasów
Organizacja sprzedaży małych ilości drewna
Zalesianie prywatnych gruntów
Zalesianie gruntów rolnych
Wsparcie związane z wyposażeniem niezbędnym w
leśnictwie
Szkolenia z zakresu zarządzania/pielęgnacji młodego
drzewostanu leśnego
Bioenergia jako zasób pochodzący z lasów
Zarządzanie rekreacją leśną
Ochrona środowiska
Rekompensaty wynikające z ograniczeń dotyczących
działalności gospodarczej na obszarach objętych ochroną
Szkolenie, doradztwo i działania informacyjne
Konsolidacja nieruchomości leśnych i gruntowych
Ryc. 8. Najpilniejsze programy w ramach PROW w latach 2014-2020. (Litwa)
Ponadto właściciele lasów proponują:

Ustanowienie mechanizmu pokrywania kosztów paliwa na rzecz właścicieli lasów, którzy mieszkają w odległości ponad
50 km od lasu. Takie rozwiązanie zachęciłoby właścicieli lasów do częstszego odwiedzania miejsc objętych projektami
– miałoby to z pewnością pozytywny wpływ na jakość wdrażania projektów.

Łowiectwo, jako rozwiązanie alternatywne wobec działalności rolniczej, powinno być wspierane środkami unijnymi.
13

Wspieranie organizowania związków, spółdzielni, a także finansowanie ich działalności przez okres pięciu lat do czasu
faktycznego rozpoczęcia współpracy. Spółki lub spółdzielnie nie powinny być obciążane wysokimi podatkami
w początkowej fazie działalności.

Wypłacanie świadczeń na poczet przerzedzania, zalesiania wartościowych lasów na obszarach całkowicie wyciętych
lasów; wypłacanie określonej kwoty ustalanej za 1 hektar.
Ponadto w celu zwiększenia liczby wnioskodawców w przyszłym okresie funkcjonowania PROW, większość respondentów
sugeruje:

Ograniczenie biurokracji i administracji, a także uproszczenie zasad.

Zwiększenie funduszy na rzecz działań związanych z leśnictwem.

Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw.

Promowanie wykorzystania zasobów leśnych innych niż drewno.

Rozpowszechnianie szerszych informacji na temat działań dotyczących leśnictwa w ramach PROW. Zachęcanie do
rozpowszechniania informacji wśród państw UE – co oznacza stosowanie i korzystanie z najlepszych praktyk.

Wypłacanie bezpośrednich płatności na lasy.

Przypisanie wsparcia dotyczącego drzew liściastych do działań związanych z ochroną środowiska.

Podania w formie elektronicznej ułatwiłyby pracę wnioskodawców, a ponadto pozwoliłyby uniknąć błędów na wstępnym
etapie składania wniosków.

Pokrywanie kosztów prac wykonanych przez właścicieli lasów w naturze.
Litwa: propozycje respondentów na lata 2014-2020 dotyczące poprawy Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW):

Rozpowszechnianie szerszych informacji na temat wsparcia.

Okazanie zaufania właścicielom lasów i przeprowadzanie rzadszych kontroli.

Podniesienie wysokości płatności związanych z ochroną środowiska oraz programem NATURA 2000 z uwagi na coraz
większe ograniczenia dotyczące działalności leśnej.

Uproszczenie dokumentacji w sposób umożliwiający szybszą ocenę wniosków.

W NPA należy zatrudnić personel posiadający wiedzę/wykształcenie związane z leśnictwem, gdyż obecnie
niemożliwym jest uzyskanie nawet porad, ponieważ osoby pracujące tam nie zdają sobie sprawy ze specyfiki
zagadnień leśnych. Należy podnieść kwalifikacje doradców.
14

Poprawa infrastruktury na obszarach wiejskich, a tym samym stworzenie warunków do mieszkania na obszarach
wiejskich i pracy w mieście.

Zaoferowanie internetowego wsparcia na wszystkich etapach składania wniosków oraz przykładowych dokumentów
dotyczących wszystkich programów wraz z podaniem uwag i konsekwencji.

Doradztwo i nadzór powinny być zapewniane przez określonych, stałych doradców lub inspektorów.

Wspieranie, promowanie dopłat na rzecz zarządzania lasami oraz przygotowania biopaliwa pochodzącego z gałęzi,
pniaków oraz pozostałych odpadów drzewnych.

Prowadzenie szkoleń dla właścicieli lasów w zakresie bezpieczeństwa podczas obsługi pił łańcuchowych, siekier oraz
pozostałych małych maszyn leśnych.

Większa intensywność wsparcia do 100%.

Zwiększenie intensywności wsparcia (co najmniej do 80%) na rzecz budowy dróg dojazdowych do gospodarstw
leśnych, gdyż wysokość rekompensaty nie jest obliczana na podstawie rzeczywiście poniesionych kosztów, lecz
według kosztów przed odprowadzeniem podatku VAT.

Promowanie współpracy właścicieli lasów, utrzymanie infrastruktury gospodarki leśnej, zwiększenie świadczeń na
rzecz obszarów objętych ochroną.

Zwrócenie większej uwagi na ochronę środowiska, edukację, doradztwo i współpracę.

Opracowanie szerszego zakresu działań, z których mogliby skorzystać właściciele lasów, którzy posiadają niewielkie
gospodarstwa leśne oraz niewielkie inwestycje (np. zakup małych maszyn leśnych).

Uproszczenie prezentowania dokumentacji, indywidualizacja procesu przedkładania wniosków dotyczących propozycji
projektów za pośrednictwem Internetu.

Uproszczenie częściowego pokrywania kosztów odtwarzania młodych drzewostanów (jak to ma miejsce w przypadku
zalesiania).

Uproszczenie zasad obsługi administracyjnej wsparcia.

Uproszczenie procedur uzyskania wsparcia; lub wnioski i pozostałe dokumenty powinni wypełniać pracownicy NPA.
W przeciwnym razie funkcję tę należy przekazać innej instytucji, innemu organowi.

Działania objęte programem powinny przyjmować sposób płatności na konto lub zapewniać wszystkim
wnioskodawcom możliwość uzyskania przedpłat.

Działania dotyczące zalesiania nie powinny obejmować kryteriów dotyczących klasy gruntów na wyższą zyskowność.
15

Ułożenie ram prawnych w taki sposób, aby właściciel miał kontakt z odpowiadającą mu pod względem kompetencji
osobą świadczącą wsparcie, tak aby mogli oni omawiać pojawiające się problemy w zrozumiały dla siebie sposób i na
podobnym poziomie intelektualnym.

Publiczne obszary leśne przeznaczone pod działalność rekreacyjną (1 ha) muszą uzyskać wsparcie nie mniejsze niż
dla 1 ha ze środków Lasów Państwowych formalnie przyznawanych lasom o charakterze rekreacyjnym.

Planowanie inwestycji na obszarach podmokłych, na których intensywniej zachęcano by do sadzenia borówek,
żurawin, ziół, roślin rosnących na terenach podmokłych. Na działania takie powinny być przeznaczone realne, znaczne
środki finansowe pozwalające uzyskać odpowiednio duże plony nie tylko na potrzeby konsumentów własnych, lecz
także w innych państwach UE.

Zasady administracyjne nie powinny ulegać zmianom częściej niż raz w roku.

W NPA należy powołać specjalny dział zajmujący się „papierkową robotą”. Właściciel powinien jedynie przekazać
następujące informacje: co posiada, jakiego rodzaju jest to las oraz co dana osoba zamierza. W przypadku, gdy
informacje będą zgodne zarówno z prawdą i prawem, dokumentację, zezwolenia itp. wystawi oddział NPA.

Właściciel małego lasu uzyskuje znacznie mniejsze wsparcie w porównaniu z właścicielami dużych lasów, to samo
dotyczy możliwości, które w jego przypadku są znacznie ograniczone. Skoro wsparcie ma być świadczone
właścicielom małych lasów, to procedura dotycząca wsparcia powinna uwzględniać specyfikę zagadnień dotyczących
właścicieli małych lasów.

Odtworzeniu lasu (poprzez zwiększenie wartości młodego drzewostanu) powinna towarzyszyć procedura pomocowa
w uproszczonej wersji, jak to ma obecnie miejsce w przypadku zalesiania.
Pomimo niekorzystnej charakterystyki wsparcia unijnego w zakresie leśnictwa, 78% respondentów oceniło wsparcie w ramach
PROW pozytywnie, a jedynie 12% negatywnie.
16
Negatywnie, gdyż
koncentruje się na
nieistotnych/niewłaściwych
działaniach 6%
Negatywnie, gdyż
ujemnie wpływa
na rynek
6%
Inna ocena
9%
Pozytywnie, gdyż
jest to istotna pomoc
dla właściciela lasu
31%
Pozytywnie, gdyż
wspomaga ono
poprawę działalności
i procesów
związanych
z leśnictwem
48%
Ryc. 9. Ocena wsparcia w ramach PROW dotyczącego leśnictwa (Szwecja i Polska)
Negatywnie, gdyż
koncentruje się na
nieistotnych/
niewłaściwych
działaniach
5%
Inna ocena
7%
Pozytywnie, gdyż
jest to istotna pomoc
dla właściciela lasu
49%
Negatywnie, gdyż
ujemnie wpływa
na rynek
7%
Pozytywnie, gdyż
wspomaga ono
poprawę działalności
i procesów
związanych
z leśnictwem
32%
Ryc. 10. Ocena wsparcia unijnego (Litwa)
Litwa: Dane sumaryczne przedstawione na Ryc. 10 wskazują, że wsparcie unijne oceniono pozytywnie (ponad 81%); zaledwie
niewielka część respondentów oceniła je negatywnie (12%).
17
WNIOSKI
Po przeprowadzeniu badania i dokonaniu porównania odpowiedzi respondentów z Litwy, a także Szwecji i Polski można
wyciągnąć następujące wnioski ogólne:
1.
Rozkład mężczyzn i kobiet pośród respondentów był niemalże jednakowy, to samo się tyczy respondentów z Litwy oraz
Szwecji i Polski.
2.
Ponieważ ponad połowa respondentów posiada wykształcenie leśne lub pobierała naukę związaną leśnictwem w trakcie
studiów drugiego stopnia, można zasugerować, że badanie miało charakter kompleksowy i że odpowiedzi poddane ocenie
nie były udzielane wyłącznie przez właścicieli lasów, lecz także przez wykwalifikowanych specjalistów.
3.
75% respondentów z Litwy posiada własne lasy, podczas gdy jedynie 44% respondentów z Szwecji i Polski jest
właścicielami lasów.
4.
Szwedzcy i polscy respondenci byli lepiej poinformowani na temat działań, w ramach których mieli oni prawo dostępu do
działań związanych z leśnictwem – tj. wsparcia finansowego i doradczego – w porównaniu z respondentami litewskimi.
5.
Najpoważniejszymi trudnościami, na które napotykali respondenci zarówno ze Szwecji, jak i Polski, a także z Litwy są:
niezgodność dokumentów i przepisów prawnych dotyczących wsparcia, złożoność procedury wypełniania wniosków
niezbędnych do uzyskania wsparcia, bardzo wysoki poziom biurokracji, a także niepewność wynikająca z terminów
udzielania wsparcia oraz stosowanej terminologii.
6.
Blisko dwie piąte respondentów z Litwy i Polski, a także szwedzkich właścicieli lasów zamierza w przyszłości ubiegać się
o wsparcie unijne w ramach działań związanych z gospodarstwem leśnym i leśnictwem. Większość (84%) polskich
i szwedzkich respondentów już korzystała ze wsparcia unijnego, natomiast na Litwie ponad połowa właścicieli lasów nigdy
nie korzystała z takiego wsparcia. Co trzeci właściciel lasów na Litwie i co piąty polski i szwedzki właściciel lasu, który brał
udział w badaniu nie zamierza korzystać z unijnego wsparcia dotyczącego leśnictwa. Głównym tego powodem jest zbyt
złożony proces obsługi administracyjnej wsparcia.
7.
Właściciele lasów ze Szwecji i Polski, którzy brali udział w badaniu zamierzają skorzystać niemalże ze wszystkich działań
w ramach PROW skierowanych do właścicieli lasów. Najpopularniejszymi obszarami wsparcia, z których mieliby
skorzystać właściciele lasów ze Szwecji i Polski, a także Litwy jest pierwsze zalesienie innych gruntów niż rolnych
i opuszczonych gruntów rolnych, skorzystanie z usług doradczych.
8.
Co trzeci respondent ze Szwecji i Polski wskazał, że działania, które są obecnie finansowane ze środków uzyskanych za
pośrednictwem PROW będą musiały być finansowane w przyszłości.
18
Większość respondentów proponowała usunięcie z PROW działań dotyczących podniesienia wartości ekonomicznej lasów
oraz pierwszego zalesienia innych gruntów niż rolnych i opuszczonych gruntów rolnych. Natomiast na Litwie większość
respondentów uważa, że w przyszłym okresie, w latach 2014-2020 należy wyeliminować wsparcie dotyczące szkolenia
zawodowego i działań informacyjnych, a także korzystania z usług doradczych.
9.
Najczęściej wymienianymi działaniami, które w opinii szwedzkich i polskich respondentów należy uwzględnić w PROW
w latach 2012-2020 byłyby: wsparcie ochrony środowiska, zarządzanie lasami o charakterze rekreacyjnym, pokrywanie
kosztów związanych z ograniczeniem działalności gospodarczej na obszarach objętych ochroną. Natomiast litewscy
respondenci najczęściej wymieniali wsparcie dotyczące pielęgnacji młodych drzewostanów, ochronę lasów przed
chorobami i szkodnikami, przetwarzanie odpadów po ścince na paliwo kotłowe, środki ochrony przed grabieniem lasów.
Wsparcie dotyczące budowy dróg dojazdowych, szkolenia, doradztwa oraz przekazywania informacji było istotne dla
respondentów litewskich, szwedzkich i polskich.
10. Aby zwiększyć liczbę ubiegających się o wsparcie w ramach PROW w następnym okresie, wszyscy szwedzcy i polscy, jak
i litewscy respondenci najczęściej sugerowali: ograniczenie biurokracji i administracji oraz uproszczenie zasad,
uproszczenie procedur dotyczących przedstawiania dokumentów – przyjęcie procesu składania wniosków za
pośrednictwem Internetu, rozpowszechnianie szerszych informacji na temat działań dotyczących leśnictwa w ramach
PROW, zwiększenie finansowania na rzecz działań dotyczących leśnictwa oraz jego intensywności.
11. Pomimo wszelkich wad dotyczących wsparcia unijnego w zakresie leśnictwa, niemalże cztery piąte respondentów z Litwy,
Polski i Szwecji twierdzi, że skorzysta ze wsparcia. Zaledwie 12% respondentów na Litwie, a także i w Szwecji i Polsce
oceniło wsparcie negatywnie.
19
ZAŁĄCZNIK 1
Czynniki, które zwiększyłyby zaangażowanie przedsiębiorców leśnych w Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
w regionie Bałtyku Południowego. Kwestionariusz
1
Jesteś
kobietą
mężczyzną
2
3
Twój wiek
Twój główny zawód (główne zajęcie)
specjalista, doradca ds. unijnych zajmujący się wnioskami projektów
rolnik/leśnik
pracownik najemny
student
emeryt
właściciel przedsiębiorstwa lub członek zespołu kierowniczego
bezrobotny
inne
4
Jesteś z
Niemiec
Litwy
Polski
Rosji
Szwecji
5
Mieszkasz
w mieście
w niewielkiej miejscowości
na wsi
6
Twoje wykształcenie związane jest z
leśnictwem
innymi dziedzinami, ale dodatkowo studiowałem(-łam) leśnictwo na
uniwersytecie/ w szkole wyższej/ na szkoleniach
nie związane z leśnictwem
nie związane z leśnictwem, ale pracuję w organizacji związanej z
leśnictwem
7
Jesteś
właścicielem lasu
nie jestem właścicielem lasu
8
Czy wiesz, dla jakiego typu działalności
związanej z leśnictwem możesz uzyskać
wsparcie finansowe i doradcze?
tak
nie
20
9
10
Określ trudności podczas składania
wniosków o wsparcie unijne (dotyczące
finansowania i doradztwa, biurokracji).
Trudności powinny odnosić się do
wdrażania działań, a także raportowania.
Podaj propozycje rozwiązania tych
problemów.
Czy zamierzasz skorzystać ze wsparcia
unijnego dotyczącego leśnictwa (w tym
działań obejmujących zalesienie)?
korzystałem(-łam) już wcześniej z pomocy unijnej i planuję wnioskować
o nią ponownie
nie korzystałem(-łam) wcześniej z pomocy unijnej, ale planuję
wnioskować o nią
korzystałem(-łam) już wcześniej z pomocy unijnej, ale nie planuję
wnioskować o nią w przyszłości
nie korzystałem(-łam) wcześniej z pomocy unijnej i nie planuję
wnioskować o nią w przyszłości
nie wiem
11
Dlaczego nie zamierzasz ubiegać się
o wsparcie unijne w ramach Programu
Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach
2007-2013?
skomplikowane procedury administracyjne
brak programu, w ramach którego mógłbym(-abym)/chciałbym (-abym)
wnioskować o pomoc unijną
nie potrzebuję pomocy unijnej. Mogę zrealizować swoje plany własnymi
funduszami/środkami.
intensywność pomocy programu, w ramach którego mógłby(-abym)
złożyć wniosek, jest zbyt niska
inny
12
Z jakich środków pomocowych UE w
ramach Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich na lata 2007-2013 zamierzasz
skorzystać?
szkolenia zawodowe i działania informacyjne
korzystanie z usług doradczych
zwiększanie wartości ekonomicznej sektora leśnego
infrastruktura związana z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i
leśnictwa
pierwsze zalesienie gruntów rolnych
pierwsze zalesienie innych gruntów niż rolnych, a także gruntów
opuszczonych
odtwarzanie potencjału produkcji leśnej i wprowadzanie instrumentów
zapobiegawczych
inwestycje nieprodukcyjne w leśnictwo
płatności leśno-środowiskowe
21
płatności w ramach programu NATURA 2000 (wsparcie w ramach
programu NATURA 2000 na obszarach leśnych)
Inne
13
Które działania w ramach wsparcia
chciałbyś usunąć w kolejnym okresie
funkcjonowania Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich w latach 20142020?
szkolenia zawodowe i działania informacyjne
korzystanie z usług doradczych
zwiększanie wartości ekonomicznej sektora leśnego
infrastruktura związana z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i
leśnictwa
pierwsze zalesienie gruntów rolnych
pierwsze zalesienie innych gruntów niż rolnych, a także gruntów
opuszczonych
odtwarzanie potencjału produkcji leśnej i wprowadzanie instrumentów
zapobiegawczych
inwestycje nieprodukcyjne w leśnictwo
płatności leśno-środowiskowe
płatności w ramach programu NATURA 2000 (wsparcie w ramach
programu NATURA 2000 na obszarach leśnych)
inne
14
15
Co proponujesz, by poprawić
funkcjonowanie Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich w latach 20142020?
Jakiego rodzaju działalność powinna
uzyskać wsparcie (dla której chciałbyś
uzyskać wsparcie w przyszłości) w
ramach Programu Rozwoju Obszarów
Wiejskich w latach 2014-2020?
zapobieganie nielegalnej ścince
ochrona lasów przed pożarami
ochrona lasów przed szkodnikami i chorobami
budowa dróg leśnych
utrzymanie dróg leśnych
pomoc związkom prywatnych właścicieli leśnych
organizacja sprzedaży małych ilości drewna
zalesianie prywatnych gruntów
zalesianie gruntów rolnych
wspieranie wymagań odnośnie sprzętu leśnego
szkolenia z zakresu zarządzania/zajmowania się szkółkami leśnymi
bioenergia jako zasób leśny
zarządzanie lasami dla celów rekreacyjnych
ochrona środowiska
rekompensaty za ograniczenia działalności gospodarczej na obszarach
chronionych
szkolenia, doradztwo i działania informacyjne
konsolidacja własności lasów i gruntów
22
inna
16
Jak oceniasz wsparcie unijne?
pozytywnie, gdyż jest to istotna pomoc dla właścicieli lasu
pozytywnie, gdyż wspomaga ono poprawę działalności i procesów
związanych z leśnictwem
negatywnie, gdyż ujemnie wpływa na rynek
negatywnie, gdyż koncentruje się na nieistotnych/nieodpowiednich
działaniach
inna ocena
23

Czynniki, które zwiększyłyby zaangażowanie

Transkrypt

Podobne dokumenty

WYNIKI ANKIETY „Zdrowy tryb życia w Skierniewicach”

Opis i analiza wyników ankiety skierowanej do rodziców uczniów

Firmy Leśne - LP bronią pozycji

Streszczenie

Otwórz - Polish National Sales Awards

Z Leśnego Świata 2/2016(79) - Instytut Badawczy Leśnictwa

Wzór zaświadczenia wydawanego uczestnikowi szkolenia