Scenariusz lekcji do utworu Ignacego Krasickiego „Hymn do miłości
Transkrypt
Scenariusz lekcji do utworu Ignacego Krasickiego „Hymn do miłości
Scenariusz lekcji do utworu Ignacego Krasickiego Hymn do miłości ojczyzny. Lekcja 1 Temat: Na czym polega prawdziwy patriotyzm? Cele: poznanie postaci biskupa Ignacego Krasickiego, przypomnienie realiów historycznych Polski w dobie rozbiorów, dokonanie analizy i interpretacji utworu, powiązanie tematyki wiersza z historią kraju w XVIII wieku. Lektura: Hymn do miłości Ojczyzny Ignacy Krasicki. 1. Lekcję powinna poprzedzić praca domowa, w ramach której uczniowie przygotowują: a) krótkie i zwięzłe informacje o biskupie Krasickim, b) rys historyczny Polski w dobie rozbiorów. Omawiamy więc krótko podane zagadnienia: a) Ignacy Krasicki zwany był księciem poetów polskich. Pochodził z rodziny magnackiej. Został duchownym bardziej z wyboru niż z powołania. Był człowiekiem bardzo inteligentnym, wykształconym i oczytanym. Dużo podróżował, zwiedzał, obserwował. Był osobą lubianą i szanowaną. Bardzo szybko potrafił zaskarbić sobie łaski u ludzi, którymi się otaczał. Był ulubieńcem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Często bywał na królewskim dworze, był stałym gościem na słynnych obiadach czwartkowych. Krasicki, jako poeta i bystry obserwator, potrafił wytknąć ludziom wiele wad, jednak nie obrażał i nie wyśmiewał konkretnych osób, ale raczej ich niedoskonałości. Znamienny jest fragment jego utworu: I śmiech niekiedy może być nauką, kiedy się z przywar, nie z ludzi natrząsa. Pisał bajki, satyry, poematy. Jak każdy polski patriota boleśnie przeżył utratę niepodległości. Krasicki jest uznany za najwybitniejszego poetę oświecenia. b) Polska w roku 1772 utraciła część ziem na skutek I rozbioru, w którym brały udział: Rosja, Prusy i Austria. Co prawda Polska utraciła wówczas 1/3 swych ziem, ale to nie przesądzało jeszcze o jej losie. W kraju zaszło wiele korzystnych zmian gospodarczych, społecznych i kulturowych. Rozwinęło się czasopiśmiennictwo i literatura. Ważnym politycznym wydarzeniem był Sejm Wielki, na którym uchwalono 3 maja 1791 roku słynną Konstytucję, która była dziełem myśli postępowej i patriotycznej. Ustawa ta mogła uchronić Polskę przed katastrofą. Jednak nie uchroniła. Zdrada magnatów doprowadziła do drugiego rozbioru Polski (1793). W 1 dwa lata później doszło do trzeciego rozbioru, który spowodował zniknięcie Polski z map świata na ponad sto dwadzieścia lat. Uwaga: Uważam, że podanie krótkiego rysu historycznego jest konieczne, ponieważ właśnie w kontekście historycznym Hymn… będzie miał pełniejszą wymowę. Do nauczyciela należy decyzja, czy uczniowie powinni sporządzić notatki z powyższych zagadnień. 2. Przystępujemy do analizy i interpretacji utworu: A) Utwór napisany w 1774 roku, czyli już po pierwszym rozbiorze Polski; rodzaj – liryka; gatunek – hymn; jest to wiersz stychiczny (bez podziału na strofy), zbudowany z ośmiu zaledwie wersów; utwór napisany jedenastozgłoskowcem ze średniówką po piątej sylabie: Świę – ta – mi – ło – ści // ko – cha – nej – oj – czyz – ny 11 (5+6) Czu – ją – cię – tyl – ko // u – mys – ły – pocz – ci – we 11 (5+6) Utwór jest regularny i rytmiczny; rymy żeńskie o układzie: ab, ab, ab, cc. B) Określamy temat utworu: patriotyzm, miłość do ojczyzny której wyrazem jest poświęcenie dla niej nawet życia. Miłość jako uczucie szczególne została określona również szczególnym epitetem: święta. Epitet ten wzmocnił znaczenie i podkreślił wagę miłości, w tym przypadku miłości do ojczyzny. Ojczyzna z kolei została określona prostym, ale wymownym epitetem – kochana. Ojczyzna jest najwyższą wartością dla każdego „umysłu poczciwego”. Tylko prawdziwy patriota potrafi kochać ojczyznę i wyrażać swą miłość przez największe poświęcenia: walkę, niewolę, ubóstwo, rany i śmierć: Dla ciebie zjadłe smakują trucizny,/ dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe. Wydaje się, że takie poświęcenie, czyli służba żołnierska, staje się najlepszym wyznacznikiem umiłowania ojczyzny: walka w polu, odniesione rany, śmierć lub niewola. Niewola jest hańbiąca, ale bycie w niewoli, która jest skutkiem walki za ojczyznę, jest wręcz zaszczytem. Blizny szpecą, ale nie te, które zostały zadane w walce za ojczyznę, te blizny są „chwalebne”, są świadectwem szlachetności, poświęcenia i odwagi. Poświęcenie dla kraju to obowiązek i zaszczyt. Zdrowie, życie i bogactwo należy oddać na ołtarzu ojczyzny, jeśli tylko nadejdzie taka konieczność: Byle cię można wspomóc, byle wspierać,/ nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać. 2 Adresatem utworu jest miłość do ojczyzny, święta miłość. Podmiot liryczny jest nieokreślony, może być to każdy patriota, który wie, czym jest poświęcenie dla ojczyzny i miłość do niej. Nastrój jest poważny, patetyczny, adekwatny do tematyki. Hymn Krasickiego możemy zaliczyć do liryki patriotycznej. 3. Możemy się zastanowić, dlaczego utwór Krasickiego jest wciąż aktualny, chociaż od czasu jego napisania minęło ponad 230 lat. Pewne wartości dezaktualizują się w miarę upływu czasu. Jednak takie wartości, jak ojczyzna, miłość do niej, poświęcenie dla niej są wciąż aktualne. Co prawda w dzisiejszych czasach nie musimy walczyć zbrojnie za ojczyznę, nie musimy przelewać krwi ani umierać w niewoli. Za to powinniśmy okazywać swój patriotyzm w inny sposób – przez rezygnację z własnych korzyści dla wspólnego dobra, przez walkę z korupcją, oszustwem i prywatą. 4. Praca w domu: Jakie znaczenie w dzisiejszej rzeczywistości i jakie emocje wywołują takie pojęcia, jak patriotyzm i poświęcenie dla wspólnego dobra? Czy jesteś patriotą? Rozważ problem na podstawie własnego doświadczenia. 3