Kreska - Wydział Intermediów
Transkrypt
Kreska - Wydział Intermediów
AKADEMIA SZTUK PIĘKNYCH W KRAKOWIE IM. JANA MATEJKI W KRAKOWIE Wydział Intermediów | Pracowania Sztuki Performance | Kraków 2014 Patrycja Maksylewicz Kreska Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. ASP Artur Tajber Opieka Katedra Obszarów Sztuki prof. ASP, dr hab Grzegorz Biliński prof. Marek Chołoniewski Wsparcie techniczne Piotr Nowicki 1 Spis treści Wstęp...............................................................................................................................3 Rozdział 1. Poszukując kreski 1. Faza inspiracji.............................................................................................5 1.1. Przedłużenie ciała w kontekście procesu rysunkowego......................5 1.2. Gest ręki.............................................................................................10 1.3. Transhumanizm i postciało...................................................................11 1.4. Przestrzeń a kreska. Kreska a przestrzeń..........................................12 1.5. Mobilność i elastyczność....................................................................13 2. Faza eksperymentów.................................................................................14 2.1. Rysowanie z nowym narzędziem. Przeniesienie ruchów dłoni..........14 2.2. Rysowanie i generowanie wyjść.........................................................14 2.3. Rysowanie i pozostawienie śladu w przestrzeni publicznej................16 2.4. Zapamiętywanie kształtu, ruch oraz losowość kompozycji.................17 3. Podsumowanie ścieżki poszukiwań oraz oś czasu....................................18 Rozdział 2. Kreska 1. Zapośredniczenie tradycyjnego procesu rysunkowego w technologii........21 2. Budowa instalacji........................................................................................25 3. Media..........................................................................................................26 4. Reguły algorytmu i baza danych linii..........................................................27 5. Plan ekspozycji...........................................................................................29 Zakończenie i refleksja.................................................................................................30 Bibliografia....................................................................................................................32 Literatura przedmiotu Artykuły prasowe Publikacje internetowe Załączniki.......................................................................................................................33 Szkice oraz dokumentacja pracy 2 Wstęp Cel: Budowanie obiektu rysunkowego poprzez analizę przestrzeni. Jak: Instalacja monitorująca otoczenia i przetwarzająca dane na instrukcje sterujące grupą 4 mechanicznych rysujących ramion. Dane z odczytu interpretowane są na linie utrwalane w przestrzeni przy użyciu technologii druku 3D (użycie filamentu). Efekt: Obiekt przestrzenny wykonany w technologii druku 3D. Instalacja składająca się z 4 mechanicznych ramion i czujników analizujących przestrzeń. Projekcje obrazu z k a m e r rejestrujących mikroskopu proces badającego w nawarstwiania powiększeniu się obiektu. budowę Projekcja tworzonych linii. obrazu z Projekcje: odczytywanych danych z czujników oraz ich interpretacji na komendy do sterowania mechanicznymi ramionami. Zakres pojęć: kreska i linia przestrzeń interfejs przedłużenie ciała postciało kreatywność przypadek intuicja rysunek maszyna robotyka algorytm gest ekspresja ramię kinetyka druk 3D monitorowanie przestrzeni 3 Poszukując kreski 4 1. Faza inspiracji 1.1 Przedłużenie ciała w kontekście procesu rysunkowego Stelarc – Third Hand Zbliżona do ludzkiej mechaniczna ręka jest połączona z prawym ramieniem człowieka i pełni funkcje ręki dodatkowej. Zachowane są te same wymiary co w ręce biologicznej. Ruchy ręki są sterowane przez sygnały elektryczne płynące z mięśni (EMG) z brzucha i mięśni nóg. Sygnały pochodzące ze skurczów mięśni są zbierane, wstępnie wzmacniane , poprawiane i przesyłane do układu sterującego ramieniem. Projekt ręki został ukończony w 1980 roku w Jokohamie, jego konstrukcję oparto na prototypie opracowanym przez Waseda University w Tokio. Artysta wykorzystywał je w latach 1980-1998 podczas wystąpień w Japonii, USA, Europie i Australii. Trzecia ręki nie pełniła roli protezy ale raczej intymnego interfejsu poszerzającego ciało, dodatek do ciała. Proteza ale nie jako znak braku ale nadmiaru. Stelarc poszerzały dyskurs na temat ciała i cyborga z jego wcześniejszych projektów ja k FRACTAL FLESH, PING BODY i PARASITE. Ilustracja 1.1.1. "The Third Hand" - dokumentacja performance. Źródło: http://people.ucsc.edu/~joahanse/onlineexhibit/thirdhand/, 20.09.14 5 Patrick Tresset - Aikon-II Patrick Tresset jest pochodzącym z Francji artystą/naukowcem, który aktualnie mieszka w Londynie. W swojej twórczości używa (jak sam ją określił) „niezdarnej robotyki” do kreowania autonomicznych, cybernetycznych podmiotów, które są zabawną projekcją jego samego jako artysty. Od strony naukowej Patrick jest aktywnym koordynatorem projektu Aikon-II, który tworzy wraz z prof. Fredriciem Fol Leymarie na Uniwersytecie Goldsmith w Londynie. W projekcie tym przy wykorzystaniu modelowania komputerowego oraz robotyki badana jest aktywność podczas procesu szkicowania modela przez artystę. Główną rolę w projekcie ogrywa robot o imieniu Paul. Jest to platforma zbudowana w celu rysownia portretów. Ilustracja 1.1.2. Robot Paul w trakcie wykonywania portretu. Źródło: http://www.humanoides.fr/2012/10/28/le-robot-paul-vous-tire-le-portrait/, 20.09.14 6 Harold Cohen - AARON Harold Cohen jest brytyjskim malarzem, grafikiem ale najbardziej rozpoznawalny jest jako twórca AARON, programu komputerowego wykorzystującego sztuczną inteligencję do generowania dzieł. Pracę nad projektem AARON rozpoczął w roku 1973 i trwa ona do dziś. Początkowo AARON tworzył rysunki, które artysta później wypełniał kolorem. Po kolejnych fazach modyfikacji zasad działania programu, mógł on już sam wybierać i nakładać kolory. W rezultacie jego działań powstają wielkoformatowe wydruki zawsze podpisywane w ten sam sposób „Digital print by AARON, a computer program written by Harold Cohen”. Ilustracja 1.1.2.3. Przykładowa praca wykonana przez system AARON. Tytuł Final Approach, rok powstanie 2013, olej i tusz na płótnie. Źródło: http://aaronshome.com/aaron/gallery/IF-recent-gallery.html, 20.09.14 7 SymbioticA The Art & Science Collaborative Research Lab - MEART The Semi Living Artist "MEART – The Semi Living Artist" jest geograficznie indywidualnym, bio- cybernetycznym projektem eksplorującym aspekty kreatywności i artyzmu w dobie biologicznych technologii. Został on opracowany i prowadzony przez SymbioticA - The Art & Science Collaborative Research Lab, Uniwerytetu Western w Australii. MEART jest instalacją składającą się głównie z dwóch części. Jego "mózg" zbudowany jest z wyhodowanych komórek nerwowych, które rosną i żyją w laboratorium inżynierii neuronowej w Georgia Institute of Technology w Atlantcie (laboratorium doktora Steve'a Pottera). "Ciało" składa się z ramienia robota który może wykonywać dwuwymiarowe rysunki. "Mózg" i "ciało" położone po dwóch stronach globu, mogą komunikować się ze sobą w czasie rzeczywistym. Eksperymenty prowadzone są w celu zbadania zależności między wejściem czyli stymulacją neuronów a wyjściem, czyli powstałymi w jej wyniku rysunkami. Ilustracja 1.1.4. Jedno z ramion instalacji MEART. Źródło: http://cyberneticzoo.com/cyberneticanimals/2001-4-meart-rat-neuron-drawing-machinesymbiotica-australianamerican/, 20.09.14 8 Myśli i wnioski z inspiracji wpływające na kształt wykonanej instalacji Wnioski 1. Poszerzenie mojego ciała, ale nie dosłowne kopiowanie układu szkieletu ręki. Robotyczne ramiona użyte w instalacji zachowują wymiary mojej ręki. 2. Rysunek w przestrzeni trójwymiarowej wykonywany poprzez ramiona i inspirowany przestrzenią jako modelem. 3. System ramion sterowany jest przez algorytm do interpretacji bodźców pochodzących z otaczającej przestrzeni. Bodźce te wpływają na układ i kształt linii. Danych do algorytmu dostarczają osadzone w przestrzeni czujniki. 4. Instalacja jako badacz przybywający do nieznanego miejsca szuka, obserwuje, notuje i inspiruje się. Potem wykonuje przestrzenny obiekt rysunkowy. Myśli / Notatki Kreska najprymitywniejszy, podstawowy sposób zapisu pomysłu. Szkic jako szkielet przyszłego dzieła, projektu. Rysowanie jako wyrażanie siebie, własnej ekspresji to proces złożony. W XXI w. nadal nie umiemy dokładnie wyjaśnić składających się na pojęcie kreatywności procesów w mózgu. A co z kreatywnością algorytmu / komputera / maszyny? Człowiek akceptuje własną świadomość a jeśli maszyna i każda rzecz, która nas otacza ma inny rodzaj świadomość. Tego czego nie odbieram – nie akceptuje? Fuzja człowieka z maszyną i rozbudowywanie człowieka. Zapisanie siebie / gestów mojej ręki w bazie danych, odtwarzanie się w każdym momencie. Moja kreatywność początkiem do narodzin kreatywności maszyny? Czy dążymy tym do samounicestwienie ludzkiej twórczości czy rozszerzenia jej? Punkt wyjścia do dyskusji. Przestrzeń jak ją odczytać i zinterpretować. Przestrzeń jest inspiracją. Stoję i czuję podłoże, wiatr, słońce, słyszę dźwięki. Obserwuje. Dotykam i czuję. 9 1.2 Gest ręki Gest - ruch ręki towarzyszący mowie, czasem ją zastępujący;skinienie; 1 Gest rysunkowy zależy od charakteru, psychiki, nastroju wewnętrznego, otoczenia, chwili, kontekstu. Jest osobistym, niepowtarzalnym sposobem ekspresji każdego człowieka. Wykonując gest rysunkowy ręką stawiam granicę, zakreślam linię i oznaczam przestrzeń. Jaką ekspresję i czy w ogóle może posiadać mechaniczne ramię? Jaką ekspresję będzie posiadać układ kilku ramion w ramach instalacji? “(...) Stąd już tylko krok do obrazów wykonywanych techniką dripping: lania i kapania lakieru czy farby olejnej na rozłożone płótno z wysoko uniesionej nad nim puszki, patyka czy pędzla. Wewnętrzna determinacja i nastrój oraz przypadek (od którego się z resztą Pollock odżegnywał) to jedyne determinanty tak powstających dzieł. Decydujący jest tu malarz, jego aktywność i obecność – to, że “jest wewnątrz obrazu” podczas malowania. Dlatego szybko przyjęło się określenie action painting (malarstwo akcji, gestu). (...) Tradycyjna kompozycja sztalugowych obrazów była dla Pollocka już przeszłością. Lanie na płótno farby nie było więc dla niego tylko technicznym zabiegiem, stosowanym zresztą wcześniej przez surrealistów czy Hansa Hofmanna. Niezgoda na interpretowanie jego płócien w kategoriach dadaistycznego czy surrealistycznego przypadku nadaje chaotycznej siatce linii na powierzchni płótna inny wymiar, pozwalający Pollockowi powiedzieć “jestem naturą”. Logika prawdziwej wolności nie rządzi się mechanizmem przypadku. Malarstwo szkoły nowojorskiej, a Pollocka w szczególności, prowokowało do stawiania nowych, nie znanych dotychczas pytań, na przykład: kiedy mamy do czynienia z obrazem skończonym?”2 Odniesienie do instalacji Przestrzeń jest odpowiednikiem nastroju i stanu emocjonalnego, która dostarcza arty ś c i e bodźców. Przypadek akceptuje i jest moim zdaniem wręcz pożądany. Przypadek to te ż wynik pewnego odgórnego porządku i zbiegu okoliczności, splotu ścieżek. Splot ścieżek jak splot linii. Lanie filamentu bezpośrednio na podłoże, przestrzenne rysowanie bez płótna czy kartki. 1 http://sjp.pl/gest, 31.07.14 2 Mrozek J., Trzeciak P., Włodarczyk W. Sztuka świata. Tom 10, Wydawnictwo Arkady Sp. Z o.o, Warszawa, 2009, s.31. 10 1.3. Transhumanizm i postciało. „W latach 20. XXI wieku za pomocą nanorobotów rozpoczniemy poszerzanie naszych mózgów o inteligencję niebiologiczną rozpoczynając od „rutynowych” funkcji przetwarzania czuciowego i pamięci, poprzez tworzenie nowych umiejętności, rozpoznawanie wzorów i analizę logiczną. W latach 30. XXI wieku niebiologiczna część naszej inteligencji będzie dominować, a latach 40. XXI wieku część niebiologiczna będzie miała miliardy razy więcej możliwości. Chociaż prawdopodobnie zachowamy część biologiczną przez pewien okres, będzie to miało coraz mniejsze znaczenie. Będziemy skutecznie kopiować samych siebie i ponieważ będziemy to robić stopniowo, praktycznie nie zauważymy transferu (inteligen c j i niebiologicznej do naszego mózgu). Nie będzie „starego Raya” i „nowego Raya”, lecz tylko coraz bardziej zdolny Ray. Chociaż uważam, że kopiowanie według scenariusza nagłego skanowania oraz transfery […] będą charakteryzować nasz przyszły świat, to stopniowy, ale nieubłagany postęp w kierunku znacznie lepszego myślenia niebiologicznego znacząco zmieni nasza cywilizację.” 3 Odniesienie do instalacji: Stworzyć bazę danych gestów rysunkowych mojej ręki, z której dane będą mogły czerpać ramiona. Linie w bazie danych będą podzielone na grupy od krótkich, dynamicznych, agresywnych po długie, łagodne, harmonijne itd. Poprzez zapamiętanie współrzędnych ruchu ręki oraz prędkości rysowania ramiona będą mogły odtwarzać gest ale również modyfikować go, duplikować, przetwarzać na swój robotyczny sposób. Ich zachowanie będzie dyktowane również odczytem danych z czujników przestrzeni. W której się znajdują. Taką bazę gestów mojej ręki traktuję również jako część wspólną, zapośredniczenie mnie w całej instalacji. Ruchy mojej dłoni, kreski które konstruuje są jedynie punktem wyjścia do budowania dalszej formy przez cztery ramiona. Zapiszę się w środowisku instalacji, ale już poprzez próbę odwzorowania „moich kresek”, robotyczne ramiona determinowane mechaniką i konstrukcją silników, tworzą tak naprawdę „robotyczną kreskę”. Nowy walor. Linia rysowana przeze mnie sprowadzona jest do wartości liczbowych współrzędnych i czasu przejścia od punktu do punktu. Dalszą kontrolę przejmuje już algorytm odczytujący dane ze środowiska oraz robotyczne ramiona. 3 Kurzweil R., Nadchodzi osobliwość: Kiedy człowiek przekroczy granice biologii, Karhaus Publishing, Warszawa, 2013, s. 196. 11 1.4. Przestrzeń a kreska. Kreska a przestrzeń. Przestrzeń a kreska Myśląc o kresce, zastanawiałam się nad organizacją jej w przestrzeni zarówno tej dwuwymiarowej jak i trójwymiarowej. Sięgnęłam również do współczesnych teorii architektury i przestrzeni. Myślę ze przestrzeń, jej organizacja, mocno determinuje zachowania człowieka, sposób myślenia, poruszania się w niej. Odczuwamy ją intuicyjnie, czujemy się w niej dobrze lub źle. Ciągle zmieniające się warunki fizyczne w danej przestrzeni np. światło, dźwięk, ruch wpływają na organizm człowieka, czemu nie mogłyby wpływać na robotyczne ramiona, ich ruch, ekspresję. “Świat zamieszkany wewnątrz granic może wówczas zostać opisany za pomocą skład n i miejsc, ścieżek, wzorów i krawędzi. W ramach każdej z tych czterech kategorii można wskazać porządkujące układy architektoniczne, które powstają jako reakcje na naturalny krajobraz, jak również ciało i pamięć […] Rzecz jasna, prawdziwe doświadczenie miejsca, z którego powstaje nasza pamięć, trwa znacznie dłużej niż 1/125 sekundy w aparacie fotograficznym: może się w nim zmienić światło, cienie się przesuwają, wieje wiatr al b o powietrze jest nieruchome, może też padać śnieg, zacierając krawędzi przedmiotów, tak jak pamięć zniekształca czas. Projektant każdego dobrego miejsca musi, czy to celowo, czy w sposób przypadkowy, stworzyć z tych wszystkich elementów choreografię. [… ] Rzeczywiste miejsca na ziemi są przedmiotem nieustannego odczytywania, a właściwie wielu odczytań, które niemal na pewno są złożone i wieloznaczne.” 4 Odniesienie do instalacji: Odczytywanie przestrzeni poprzez czujniki oraz wrażliwość na czynniki atmosferyczne. Interpretacja danych z niej pochodzących i kreowanie na ich podstawie kresek i układów linii. 4 Bloomer K.C, Moore C. (1977), Ciało, pamięć i architektura, [w:] Jencks C., Kropf K., Sołoducha K. (red), Teorie i manifesty architektury współczesnej, Warszawa, 2013, s. 89-90. 12 Kreska a przestrzeń Kreska również może zaaranżować przestrzeń, tworzyć choreografię. W procesie tworzenia przestrzennej formy rysunkowej chcę ją obserwować, powiększać i nagrywać. Kilkukrotne lub nawet kilkunastokrotnie powiększony obraz z mikroskopu USB projektowany na ściany aranżuje przestrzeń na nowo. Sam proces rysunkowy, ruch ramion rejestrowany przez umieszczone blisko serwo-silników mikrofony, zaaranżuje przestrz e ń dźwiękową. Można zauważyć pewien zamknięty proces, np. natężenie dźwięku z otoczenia odczytywane z czujnika jest interpretowane przez algorytm, wpływa na ruch ramion i budowaną kreskę, idąc dalej ruch ramion generuje nowy dźwięk. I tak pętla się zamyka również dla pozostałych badanych elementów przestrzeni. 1.5. Mobilność i elastyczność „Niezwykłe maszyny – „pantografy”, „dźwiękownice”, „animografy”, „sonografy” – zamykane w skrzyniach-walizkach stwarzały artyście możliwość indywidualnej pracy twórczej niezależnej od instytucji i biurokracji. Wszystko, co robił było podporządkowa n e nadrzędnemu celowi: pracować jak najwięcej, jak najbardziej wydajnie, jak najszybciej. Projektowane i tworzone przez niego maszyny oraz przedmioty codziennego użytku, a także pewne elementy specyficznej „architektury wnętrz” będącej również swoistym handmade artysty, tworzą na wystawie szczególną atmosferę pracowni-laboratorium, w której – jak mówił Antonisz – technika stawała się rodzajem sztuki.” 5 Antonisz konstruował mobilne, samowystarczalne mechaniczne pantografy, które uwalniały go od pracy w studiu. Spakowane w walizce mogły się z nim przemieszczać. Tworzona przeze mnie instalacja ma mieć charakter mobilny składać się z lekkich, przenośny modułów gotowych do pracy w różnych miejscach zarówno zamkniętych i otwartych. Całość będzie funkcjonować również odmiennych układach ramion. Mogą być skierowana do siebie jak i od siebie, przeciwstawnie, równolegle. Układ całej instala c j i będzie miał wpływ na konstruowaną formę. Cała instalacja to swoiste laboratorium przestrzenno-rysunkowe. 5 http://www.zacheta.art.pl/article/view/1105/antonisz-technika-jest-dla-mnie-rodzajem-sztuki, 22.09.14 13 2. Faza eksperymentów 2.1. Rysowanie z nowym narzędziem. Przeniesienie ruchów dłoni Zadałam sobie pytanie o odwzorowanie rysowanych przeze mnie linii poprzez mechaniczne ramię. Tworząc układ: tablet graficzny, komputer, mechaniczne ramię wykonywałam rysunek aktu. Obserwowałam jak jego ograniczone wypływały na kształt komponowanych przeze mnie linii. Ramię oddziaływało na moją ekspresję i sposób prowadzenia ręki. Zapośredniczenie w pierwszej kolejności poprzez tablet graficzny a następnie w ramieniu dawało mi też możliwość ekspresji w sposób nieosiągalny poprzez ruch ręki w tradycyjnym układzie. Mogłam wykonywać szybkie, mechaniczne kreski, geometryczne kształty, nadgarstk a , powodował łuki. Brak pozostawianie w śladów konstrukcji po ramienia zmianie odpowiednika kierunku ruchu, co stwarzało dodatkowy walor obrazujący sposób konstrukcji rysunku i kierunki zmian w ruchu. Ograniczona mechanika ramienia pozwalała mi uwolnić się od dokładnego odwzorowania kształtów i stworzyć syntezę brył i linii. Wpłynęło to na zmianę mojego tradycyjnego sposobu obserwacji i wykonywania rysunku. 2.2. Rysowanie i generowanie wyjść Rysowanie i granie / Koncert Dogging, Allaloa Po pierwszych doświadczeniach z rysowaniem poprzez zapośredniczenie się w mechanicznym ramieniu postanowiłam sprawdzić w jaki sposób ramię można zaangażować w tworzenie muzyki i jaki w efekcie powstanie rysunek. Chciałam przekonać się jaki powstanie utwór poprzez odrysowywanie gotowej partytury graficznej. Doświadczenia te udało mi się wykonać podczas dwóch koncertów w ramach obchodów 100-lecia Sztuki Hałasów Luigi Russolo w CSW Solvay w Krakowie w 2013 roku. 14 Koncert - Dodging Bullets Keira Neuringera Podczas koncertu używając mechanicznego ramienia zarówno jako instrumentu jak i narzędzia do wykonywania rysunku. Ruchy mojej ręki były dyktowane obserwacją partytury graficznej. Końcowy rysunek to zapis wizualny koncertu. Poruszające się serwo- mechanizmy użyte w konstrukcji ramienia pełniły rolę instrumentów. Koncert - Allaloa 1970/2013 Adam Waliciński Z pomocą trzech rysujących ramion robotów, interpretowaliśmy partyturę graficzną “Allaloa” skomponowaną przez Adama Walacińskiego w 1970 roku. Mechaniczne ramion a były zainstalowane w trzech rejestrach duszy fortepianu (wysokim, średnim i niskim). Tr z y osoby , przy użyciu tabletów graficznych, odrysowywały kształty wyświetlanej na ekran i e partytury a ruch ich dłoni był przekładany na ruchy mechanicznych ramion po strunach. Rysowanie, granie i instalacja wideo / Koncert C&I MOS, Koncert Solvay DIN W kolejnych etapach pracy zaczęłam się zastanawiać jak z linii i procesu rysunkowego generować dźwięk i wizualizacje. Do konstrukcji ramienia zamontowałam kamerę, ustawiając ją w dużym zbliżeniu na obszar wykonywanego rysunku. Mikrofony kontaktowe zostały zamontowane przy serwo-silnikach. Drgania silników generowały dźwięki. Działanie zostało zrealizowane w czasie dwóch koncertów w Małopolskim Ogrodzie Sztu k i (Correspondences & Interventions) i CSW Solvay (DIN is Noise Patrycja Maksylewicz – EndoPantograph) w 2014 roku. 15 2.3. Rysowanie i pozostawienie śladu w przestrzeni publicznej Dwie interwencje w przestrzeni publicznej, które odbyły się w ramach warsztatów Correspondences&Interventions w Krakowie w 2014 roku. Under I Ramię rysuje na ulicy, w przejściu podziemnym w okolicach domu handlowego Jubilat przy Alei Krasińskiego. Przechodzący ludzi mogli obserwować proces rysunkowy. Rysunek wykonany na czarnym kartonie został umieszczony na ścianie obok plakatów reklamowych. Ściana w przestrzeni publicznej jako otwarta przestrzeń ekspozycji. Na tym etapie nie współdziałały jeszcze z robotycznym ramieniem żadne czujniki odczytujące środowisko. Roof I Roof I to działanie bezpośrednio na blaszanym pokryciu dachu w okolicach skrzyżowan i a ul. Zwierzynieckiej i Alei Krasińskiego, mające na celu pozostawienie stałego śladu . Dostęp do tego rysunku w odróżnieniu od przejścia podziemnego jest utrudniony, kontrastuje z ogólnodostępnym przejściem podziemnym. Ma charakter bardziej intymny i dostępny tylko dla mieszkańców budynku. 16 2.4. Zapamiętywanie kształtu, ruch oraz losowość kompozycji Zapamiętywanie gestu i losowość / Koncert FreeForm w CSW Solvay Jedno z doświadczeń z etap uniezależniania ramienia od sterowania bezpośrednio z tabletu. Linie i kształty które są rysowane przez ramię zostają wcześniej zapisane w bazie danych mySQL. Kształty podzielone zostały na cztery grupy: linie, koła, kwadraty i prostokąty. Przy użyciu tabletu graficznego szkicuje je i zapisuje do bazy danych. Następnie skrypt losujący wybiera kształt i używając ramienia odrysowuje go na kartce. Skryptu użyłam podczas koncertu NISHA LIPCOWA w CSW Solvay w 2014 roku, interpretując partyturę graficzną Free Form I (1972-2014) Bogusława Schaeffera. Kształty które autor wykorzystał w partyturze przerysowałam do bazy danych dzieląc je na czte r y przygotowane grupy. Następnie skrypt losował kształt z danej grupy i przerysowywał go na kartkę. W trakcie tego procesu do serwo-silników podpięte były mikrofony kontaktowe wykrywające drgania. Dane z mikrofonu analizowane były przez program TouchDesigner i miały wpływ na generowane w czasie rzeczywistym wizualizacje. 17 3. Podsumowanie ścieżki poszukiwań oraz oś czasu eksperymentów Rok Pomysł, inspiracja Realizacja Wniosek i dalszy rozwój 2012 Pantograf Doświadczenie mechanicznego kopiowania rysunku. Przerysowywanie ze zmianą skali. Zmiana ekspresji linii, zapośredniczenie ręki. Pomysł na wykonanie mechanicznego pantografu – ramienia robota. 2013 Prototyp mechanicznego ramienia Współpraca z konstruktorem i programistą Piotrem Nowickiem, wykonanie prototypu. Zmiana narzędzia z ołówka i zapośredniczenie ręki w mechanicznym ramieniu wpływa na mój styl rysunkowy i ekspresję. 2013 Pomysł na tworzenie wizualizacji i dźwięku używając procesu rysunkowego. Zamontowanie w prototypie kamery i mikrofonów kontaktowych. Rysunek – kreska wpływa na wizualizację i dźwięk. Kinetyka, ruch, cały proces w jednym czasie generuje trzy wyjścia: rysunek, obraz i dźwięk. 2014 Zmiana sposobu sterowania. Zapamiętywanie rysowanych przeze mnie kresek i odtwarzanie ich. Zaprogramowanie linii i kształtów w bazie danych. Losowość kompozycji, nieskończona możliwość wykonywania rysunku. Brak zmęczenia. Jak ominąć bazę danych i mój wpływ na formę linii. 18 2014 Uniezależnienie zupełne od moich ruchów ręki. Początek własnej ekspresji mechanicznego ramienia. Wyposażenie ramienia w czujniki analizujące przestrzeń która go otacza. Zupełnie odcięcie od mojej ekspresji sprawia że taka analiza nie różni się wiele od zapisu czysto technicznego. Połączenie a raczej przedłużenie sposobu mojego rysowania i zapośredniczenie go w przestrzeni. 2014 Połączenie ekspresji ramienia i mojej. Wykorzystanie bazy danych rysowanych przeze mnie linii. Podział linii na łagodne i mocno ekspresyjne. Analiza danych z czujników w przestrzeni. Wartości do pewnego progu operują na liniach łagodniejszych. Wartości przekraczające próg na liniach agresywniejszych. 2014 Przejście w przestrzeń Zmiana narzędzia z 3D ołówka lub długopisu na dyszę przetapiającą filament. Tworzenie przestrzenneg o obiektu rysunkowego. 19 Kreska 20 1. Zapośredniczenie tradycyjnego procesu rysunkowego w technologii Czym jest rysunek? “Podsumowując, w językach europejskich terminologia odnosząca się do rysowania i rysunku powstała według dwóch naczelnych zasad: rysunek jest tym, co się robi z a pomocą określonego ostrego narzędzia (rysika) lub rysunek to jest to, co posiada linie. W swej genezie były to tradycje grecka i łacińska. Z nich powstało określenie rysunku jako efektu wyciągania linii (trahere), które stało się dominujące w wielu językach europejskich. Z czasem do terminologii rysunkowej weszło na stałe trzecie pojęcie o genezie łacińskiej – disegno, które stało się niezwykle popularne zwłaszcza w obszarze romańskim. Disegno w znaczeniu rysunek to jest coś, co w swym układzie posiada jakiś głębszy zamysł.”6 Kreska7 1. linia, zwykle cienka i krótka; 2. znak graficzny w postaci krótkiej, poprzecznej lub ukośnej linii, pełniący różne funkcje w języku pisanym; 3. znak graficzny długiego sygnału alfabetu Morse'a w postaci krótkiej poprzecznej linii, odpowiadający w kombinacjach z kropkami konkretnym literom; 4. sposób rysowania właściwy jakiemuś artyście Rysunek8 1. to, co jest narysowane; ilustracja, rycina; 2. zarys, kontur czegoś; 3. lekcja rysowania; 4. dziedzina sztuki Kontur9 1. zarys kształtów jakiejś postaci lub przedmiotu, odcinający się od tła; kontury; 2. linia obwodząca kształt czegoś; obrys 6 Żuchowski T. J., (2001), Rysunek czy wszyscy mówimy o tym samym, [w:] Żuchowski T. J., Dudzik S. (red), DISEGNO-RYSUNEK u źródeł sztuki nowożytnej, Toruń, 2001, s. 13-23. 7 http://sjp.pl/kreska, 31.07.14 8 http://sjp.pl/rysunek, 31.07.14 9 http://sjp.pl/kontur, 31.07.14 21 Rysować10 1. tworzyć rysunek, szkic za pomocą ołówka, kredki, węgla, kredy lub innego twardego narzędzia 2. opisywać coś obrazowo, w plastyczny sposób 3. obić rysy na jakiejś twardej powierzchni 4. o sposobie rysowania: przedstawiać, obrazować 4.1 stawać się widocznym 4.2 o zjawiskach abstrakcyjnych: uwidaczniać się 4.3 ujawniać kierunek rozwoju wypadków 5. o gładkich przedmiotach: pokrywać się rysami czasownik zwrotny niedokonany rysować się (dk. porysować się / zarysować się) „Naukowe badanie sztuki prahistorycznej pojawiło się w XIX wieku wraz z postę p e m badań archeologicznych, gdy okazało się, że już człowiek środkowego i górnego paleolitu przejawiał zdolność odtwarzania i przetwarzania kształtu, co stanowi podstawę twórczości artystycznej. (...) Do najpopularniejszych przejawów sztuki prahistorycznej należą kreski i znaki symboliczne w postaci zygzakowatych lub falistych linii wielokrotnych oraz negatywowe odbicia dłoni ludzkich.”11 Prehistoria to dotknięcie palcem zanurzonym w cieczy materiału, kontakt bezpośrednio z podłożem nie ma żadnego narzędzia pomiędzy. Etap następny do wprowadzenie narzędzi nieelektronicznych np. patyk, grafity, pióra itp. Każde narzędzie dawało poszerzenie możliwości ołówek i grafit determinuje intensywność śladu, grubość. A narzędzie elektroniczne? Wykorzystanie technologii w procesie rysunkowym. 10 http://pl.wiktionary.org/wiki/rysowa%C4%87#pl , 31.07.14 11 Szyszkowska E., Kalinowska M. Słownik terminów artystycznych i architektonicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2002, 2011, str 330. 22 Jakie elementy składają się na tradycyjny proces rysunkowy aktu? Jak zapośredniczyć go w technologii? Etap I – Wybór Proces tradycyjny Proces elektroniczny Akt wybór modela Akt wybór modela Wybór kadru Wpisanie danych liczbowych o Zmierzenie proporcji osobie Kompozycja i podział Zmierzenie obszaru roboczego kartki Rzutowanie danych na podłożę Zbudowanie szkieletu Uruchomienie czujników mierzących dane konstrukcji z przestrzeni tematu Etap II - Konstrukcja Wybór pierwszego i dalszych planów Etap III - Ekspresja Dalsza praca z Koniec pracy z modelem. Dane modelem zapamiętane są w bazie danych. Synteza Dane z przestrzeni: Nawarstwianie linii czujniki warunków panujących w danej Budowanie przestrzeni światło, temperatura, dźwięk, ruch, światłocienia i wilgotność. Synteza poprzez sprowadzenie kontrastu przestrzeni do przepływu danych i informacji z czujników. Budowanie światłocienia i kontrastu to projekcie wideo. Etap IV - Koniec Indywidualna decyzja Po 24 godzinach autora o zakończeniu pracy Sprowadzenie modeli i Sprowadzenie modela i przestrzeni do przestrzeni do syntezy. syntezy. Linie budowane są w trzech Iluzja wymiarach. Synteza ta wpływa na trójwymiaru. odrealnienie przestrzeni. 23 Rola modela – człowiek sparametryzowany Człowiek sparameryzowany - zapisany w podstawowych wartościach statystycznych. W instalacji podstawy przestrzennej formy budowana jest w oparciu o dane pochodzące od człowieka-modela. Brane po uwagę są tylko następujące wartości: Wzrost – ma wpływ na długość podstawy przestrzennej bryły Waga – ma wpływ na szerokość podstawy przestrzennej bryły Wiek – ma wpływ na ilość linii w podstawie przestrzennej bryły Płeć – ma wpływ na ekspresję linii w podstawy przestrzennej bryły Człowiek sprowadzony zostaje do podstawowych wartości liczbowych jest tylko podstawą bryły, nie wpływa na jej ostateczną formę. Dane te służą tylko do konstrukcji podstawy. Człowiek traktowany jest jak źródło podstawowych informacji dla algorytmu. Po wstęp n y c h pomiarach cały proces przejmują cztery ramiona kierowane danymi z przestrzeni w której się znajdują. 24 2. Budowa instalacji. Aspekt techniczny. Kluczowe zaplecze techniczne 4 ramiona zamontowana na modułach w kształcie łuku 4 zwoje filamentu w kolorach: transparentny, biały, szary o czarny Nadajniki i odbiorniki radiowe do przesyłania danych z czujników Kamery USB x 4 Mikroskop USB x 4 Ekrany x 2 Projektor x 4 Oświetlenie punktowe formy, reflektor Komputer do sterownia projekcjami x 1 Komputer do sterowania ramionami x 1 Stacjonarne komputery do dokumentacji x 3 Poboczne zaplecze techniczne Osłony: pieca, okna, lamp sufitowych Kable łączące kamery i mikroskop Podesty pod 3 komputery 25 3. Media i wykorzystane technologie. Składnik przestrzeni Czujnik Światło Fotorezystor Czujnik natężenia światła Moduł czujnik koloru Przetwornik światło - częstotliwość Czujnik odległości i natężenia światła otoczenia Powietrze i woda Czujnik temperatury i wilgotności Czujnik opadów deszczu Czujnik ciśnienia i wysokości z regulatorem napięcia Pole magnetyczne 3-osiowy cyfrowy Akcelerometr + Magnetometr Odległość i ruch Ultradźwiękowy czujnik odległości Wyłącznik czujnik krańcowy mini z rolką Czujnik ruchu Dźwięk Moduł z buzzerem pasywnym - bez generatora Moduł z mikrofonem elektretowym i wzmacniaczem Mikrofony kontaktowe Media: filament ABS, sklejka, serwo-mechanizmy Technologie: druk 3D, bazy danych, język C++, robotyka, arduino, wideo, interfejs www 26 4. Reguły algorytmu i baza danych linii Założenia algorytmu do budowania formy z kresek. 1. Działanie 24-godzinne bryła buduje się z prędkością 1,6 cm / 1h (nawarstwianie rysunku) 2. Obszar roboczy to kwadrat o wymiarach 60 cm x 60 cm (format kartki) 3. Długość ramienia to 80 cm (narzędzie) Fizyczność kreski Wartości odczytywane z czujników mieszczą się w zakresie od 0 do 255. Kreska w przestrzennej bryle budowana jest w oparciu o odczyt z czujnika, i konstruowana według poniższych reguł. 1. Kolor linii • 0-75 – transparentny • 76 – 150 – naturalny biały 151 – 225 – szary • 226 – 300 i powyżej – czarny 2. Grubość linii • 0-75 – cienka (standardowa z dyszy) • 76 – 150 – średnia (standard x 2) • 151 – 225 – pogrubiona (standard x 4) • 226 – 300 i powyżej – gruba (standard x 6) 3. Długość linii • 0-75 – bardzo długa (od krawędzi obszaru do krawędzi obszaru) 76 – 150 – długa (3/4) 151 – 225 – krótka (1/2) • 226 – 300 i powyżej – bardzo krótka (¼) 27 4. Kształt linii (linie zapisane w bazie danych, zapośredniczenie moich gestów) • 0-75 – bardzo łagodnie • 76 – 150 – łagodnie, wygięta • 151 – 225 – dynamiczna • 226 – 300 i powyżej – agresywna, bardzo dynamiczna 5. Prędkość rysowania linii • 0-75 – bardzo wolno 76 – 150 – wolno • 151 – 225 – umiarkowanie • 226 – 300 i powyżej – szybko 6. Ekspresja rysowania linii i powtórzenia • 0-75 – wartość liczbowa wyznacza kąt nachylenia kreski, powtórzenia w odległości co 15 cm • 76 – 150 – wartość liczbowa wyznacza kąt nachylenia kreski, powtórzenia w odległości co 10 cm • 151 – 225 – wartość liczbowa wyznacza kąt nachylenia kreski, powtórzenia w odległości co 5 cm • 226 – 300 i powyżej – wartość liczbowa wyznacza kąt nachylenia kreski, powtórzenia w odległości co 1 cm 28 5. Plan ekspozycji 3 strefy oddzielone 1. Strefa 1 – dokumentacyjna, komputery ze stroną internetową zwierającą dokumentację dwóch lat poszukiwań kreski. 2. Strefa 2 - wizualna Ściana 1: Projekcja z mikroskopu powiększonych linii Ściana 2: Projekcja z kamer monitorujących nawarstwienie linii Ściana 3: Strumień danych z odczytywanych czujników Ściana 4: Lista komend wydawanych do sterowania ramionami 3. Strefa 3 – instalacja i dźwięk Ustawione w polu roboczym 60 cm x 60 cm ramiona. Oświetlenie na budującą się formę. Dźwięk generowany naturalnie przez serwo-silniki. 29 Zakończenie i refleksja Idea danych i funkcji Cały proces działania instalacji oparty jest o algorytmiczne myślenie. Dostajemy pewne dane wejściowe: z przestrzeni w której znajduje się instalacja i człowieka jako modela. Dane te są przetwarzane przez reguły (funkcje). Dane wyjściowe to obiekt zbudowany w wyniku 24-godzinnego procesu. Efekt przetworzenia informacji. Relacja pomiędzy mną a narzędziem Instalacja zbudowana z czterech rysujących ramion jest przedłużeniem mojego ciała, wyposażam się w cztery dodatkowe ręce. Do bazy danych kresek przepisałam część siebie, swojej ekspresji oraz sposobu rysowania linii. Określiłam też bazę reguł budowania linii i tu moja rola jako człowieka się kończy, dalej nie steruje narzędziem, pozwalam mu bazując na moich liniach i regułach budować obiekty rysunkowe. Instalacja współpracująca z przestrzenią, analizująca ją, pobierając z niej dane tworzy abstrakcyjny, przestrzenny zapis doby. Warunki atmosferyczne (zewnętrzne) jak i te w pomieszczeniu (wewnętrzne) sterują procesem. Powstają unikalne obiekty, tworzy się mechaniczna, elektroniczna ekspresja. Cykl wzajemnej inspiracji Moja kontrola polegać może jedynie na zmianie reguł interpretacji danych z przestrzeni na linię i uzupełnianiu bazy kresek o nowe wpisy. Tym samym poszerzam swoją ekspresję, rysuję tradycyjnie, przepisuje rysunek do bazy i zaczynam współpracować z ramionami jak i przestrzenią. Nie projektuje budującego się obiektu wcześniej, tak jak ma to miejsca w standardowej procedurze druku 3D. Tworzę jedynie reguły gry. Instalacja jako byt ma działać obok mnie, ja inspiruję ją ona mnie. Oddalam się od niej i przybliżam. Ona pozwala mi obserwować i zapisywać przestrzeń poprzez czujniki których biologicznie nie posiadam lub świadomie nie przetwarzam tych impulsów. Traktuje ją jako dodatkowe sensory, coś co też zapamiętuje mnie jako człowieka i przetwarza. 30 Rozbudowa i badanie przestrzeni Planuję podróżować z instalacją, osadzać ją w przestrzeniach otwartych i zamkniętych. W terenie naturalnym i tym mocno zagospodarowanym przez człowieka. Chce, obserwować obiekty, które wytworzy jako notację, zapis liniami otaczającego mnie świata. Modyfikować układy ramion, tak aby w jednym czasie: tworzyły jednej obiekt rysunkowy lub kilka osobnych. Zmieniać obszary robocze tak jak zmienia się format kartki. Rysować próbując łączyć filament z różnymi innymi materiałami. Prowadzić eksperymenty przestrzenno-rysunkowe. Przyszłość i miniaturyzacja Chcę zżyć się z rysującymi robotami, wraz z rozwijającą się technologią miniaturyzować instalację, wprowadzać elastyczne, nie wymagające dużych nakładów zasilania i montażu rozwiązania. Obserwując aktualne postęp technologiczny, myślę o tym, czy w niedalekiej przyszłości sensory do odbioru większej ilości danych z przestrzeni, przetwarzania ich i notowania, nie mogłyby się stać integralną częścią mojego ciała. Dzięki czemu połączenie mojej biologicznej ekspresji z elektroniczną stworzyłoby poszerzoną ekspresję artystyczną. Nie osobną człowieka a osobną maszyny-robota tylko wspólną. „Osobliwość pozwoli nam przezwyciężyć odwieczne ludzkie problemy i znacznie wzmocni ludzką kreatywność. Zachowamy i ulepszymy inteligencję, którą obdarzyła nas natura, pokonując jednocześnie głębokie ograniczenia ewolucji biologicznej.” 12 12 Kurzweil R., Nadchodzi osobliwość: Kiedy człowiek przekroczy granice biologii, Karhaus Publishing, Warszawa, 2013, s. 34. 31 Bibliografia Literatura przedmiotu 1. Jencks C., Kropf K., Sołoducha K. (red), Teorie i manifesty architektury współczesnej, Warszawa, 2013. 2. Mrozek J., Trzeciak P., Włodarczyk W. Sztuka świata. Tom 10, Wydawnictwo Arkady Sp. Z o.o, Warszawa, 2009. 3. Kurzweil R., Nadchodzi osobliwość: Kiedy człowiek przekroczy granice biologii, Karhaus Publishing, Warszawa, 2013. 4. Penrose R., Nowy umysł cesarza, PWN, Warszawa, 2000. 5. Szyszkowska E., Kalinowska M. Słownik terminów artystycznych i architektonicznych, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2002, 2011. 6. Żuchowski T. J., Dudzik S. (red), DISEGNO-RYSUNEK u źródeł sztuki nowożytnej, Toruń, 2001. Artykuły prasowe 1. Cerqui D., Ciało | Umysł w wyobraźni inżynierów, Autoportret, 3[38], MIK, Kraków, 2012, s. 35 2. Moscovitch I., The pendulum – harmonograph: a drawing machine, Cybernetic Serendipity, 25, Studio International, London, 1968, s. 48 3. Wabik A., Cyborg, Autoportret, 1[30], MIK, Kraków, 2010, s. 42 4. Wigley M., Architektura protez, Autoportret, 3[38], MIK, Kraków, 2012, s. 8 5. Winskowski P., Motywy maszyny, Autoportret, 1[30], MIK, Kraków, 2010, s. 48 Publikacje internetowe http://stelarc.org/?catID=20265 http://www.societyofrobots.com/robot_arm_calculator.shtml http://www.manuelsweb.com/in_cm.htm http://www.instructables.com/id/Checkers-The-Robot-Arm-whom-beholds-the-power-of-s/? ALLSTEPS http://www.instructables.com/id/ROBOTIC-ARM-Arduino-Controlled/?ALLSTEPS http://www.zacheta.art.pl/article/view/1105/antonisz-technika-jest-dla-mnie-rodzajem-sztuki 32 Załączniki Zdj. Wizualizacja budowy, układu elektronika ramienia. Wykonanie wizualizacji – Piotr Nowicki. 33 Zdj. Układ czterech rysujących ramion. Wizualizacja instalacji. Wykonanie wizualizacji – Piotr Nowicki. 34 Zdj. Szkic uchwytu do montażu rysującego ramienia i filamentu do druku 3D. 35 Zdj. Prototypowa konstrukcja ramienia. Zdjęcie i wykonanie – Piotr Nowicki. 36 Zdj. Proporcje mojej ręki, które zostały przełożone na konstrukcje ramienia. 37