plik pdf

Karta pracy M+
do multipodręcznika
dla klasy 1 gimnazjum
Bezkresne pola pomidorowe
Część A. Sprawdź, czy rozumiesz film.
1. Uzupełnij poniższy tekst brakującymi słowami.
Uprawa pomidorów w Kalifornii
Stany Zjednoczone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Północnej są największym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . żywności na świecie. Stanem, w którym produkuje się jej najwięcej, jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Najbardziej intensywne uprawy rolne są zlokalizowane na terenach, które jeszcze kilkadziesiąt lat
temu były . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Nie dziwi więc, że najcenniejsza jest tu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Trzeba ją transportować z odległych terenów systemem akweduktów i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Szacuje się, że
uprawy wymagają 14 miliardów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wody rocznie. Dlatego farmerzy często rezygnują
z upraw roślin wymagających więcej wody na rzecz tych, które wymagają jej mniej. Z tego powodu
hodowla drzew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . często jest zastępowana uprawą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
Liczba ludności Kalifornii szybko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. W ciągu ostatnich 80 lat wzrosła do
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Wody potrzeba więc coraz więcej.
W
uprawianiu
obszarów
nawodnionej
pustyni
pomagają
ludziom
zdobycze
nauki
i techniki. Olbrzymie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zaopatrzone w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ścinają krzewy, zrywają
z nich pomidory i sortują je, oddzielając dojrzałe owoce od . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Potrzeby rolnictwa
zmuszają do poszukiwania lepszych sposobów wykorzystywania ziemi, wody i pracy. Liczne organizacje i pracownicy naukowi rozwiązują technologiczne problemy amerykańskiego rolnictwa. Pytanie, które nurtuje ich najbardziej, brzmi: jak wyprodukować więcej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., zużywając
przy tym mniejszą niż do tej pory ilość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..
2. Wykorzystując tekst oraz wiadomości z filmu, ustal, które zdania są prawdziwe, a które
fałszywe. Zaznacz odpowiednie pola.
Najwięcej pomidorów w USA uprawia się w stanie
Oregon.
prawda
fałsz
Aby móc uprawiać warzywa na obszarach pustynnych,
trzeba te obszary najpierw nawodnić.
prawda
fałsz
Migdałowce potrzebują dwa razy mniej wody niż
krzewy pomidorowe.
prawda
fałsz
Liczba ludności Kalifornii potroiła się w ciągu
ostatnich 80 lat.
prawda
fałsz
W rolnictwie dąży się do tego, by przy jak największym
udziale zasobów, uzyskiwać jak najmniejszy efekt.
prawda
fałsz
USA to największy eksporter żywności.
prawda
fałsz
3. Dopasuj podpis do odpowiedniego kadru. Wpisz w okienkach właściwe numery.
1. Kombajn zbierający pomidory
4. Praca w polu trwa przez cały dzień
2. Ziemia bez wody staje się pustynią 5. Kombajn i przyczepy pełne pomidorów
3. System nawadniający pustynne gleby
2
6. Maszyna do niszczenia gałęzi
Karta pracy M+ do multipodręcznika dla klasy 1 gimnazjum
Część B. Rozwiąż poniższe zadania.
Tabelka przedstawia dane dotyczące uprawy pomidorów w Kalifornii. Skorzystaj z poniższych informacji podczas rozwiązywania kolejnych dwóch zadań.
Rok
Powierzchnia
(akry)
Wydajność
(tona/akr)
Ilość zebranych
pomidorów (tony)
Cena
za 1 tonę ($)
Uzyskany dochód
(tys. $)
2000
271 000
37,96
10 287 000
58,60
602 818
2001
254 000
34,02
8 641 000
57,50
496 858
2002
291 000
37,99
11 055 000
56,80
627 924
2003
274 000
2004
281 000
41,54
11 673 000
57,40
670 030
2005
264 000
36,36
9 599 000
59,60
572 100
2006
282 000
35,83
65,40
660 802
2007
296 000
40,82
12 083 000
70,30
849 435
2008
279 000
42,37
11 821 000
78,60
929 131
43,23
13 315 000
86,10
45,54
12 296 000
2009
2010
270 000
2011
250 000
2012
9 253 000
50,00
529 272
1 120 166
11 945 000
82,00
979 490
12 900 000
78,30
1 010 070
http://usda.mannlib.cornell.edu/MannUsda/viewDocumentInfo.do?documentID=1210 oraz
http://usda01.library.cornell.edu/usda/current/Vege/Vege-09-06-2012.pdf, data dostępu: 15.10.13 r.
Zadanie 1. Uzupełnij luki w tabeli. Wpisz brakujące informacje.
Zadanie 2. Wykorzystując dane z tabeli, wskaż zdania prawdziwe.
Najdroższe pomidory były w roku 2010.
Między rokiem 2000 a 2012 powierzchnia upraw pomidorów zmalała
o 13 000 akrów.
Największy dochód z upraw pomidorów uzyskano w roku 2009.
Najmniej pomidorów z jednego akra zebrano w roku 2001.
Różnica między największą a najmniejszą powierzchnią upraw pomidorów
w podanych latach wynosi 58 000 akrów.
Zadanie 3. Akr to obszar, który można było zaorać
pługiem ciągniętym przez woły w ciągu jednego dnia.
Przyjmuje się, że akr to około 40,47 ara. Ile hektarów
mogłyby zaorać 4 zaprzęgi wołów w ciągu sześciu dni?
.........................................................................
..........................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Karta pracy M+ do multipodręcznika dla klasy 1 gimnazjum
3
Zadanie 4. Ile średnio hektarów ziemi przeznaczono na uprawę pomidorów w Kalifornii
w latach 2006–2012?
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 5. W USA jeden bilion oznacza nasz miliard i liczy tysiąc milionów. Jeden galon
amerykański to 3,79 litra, natomiast jeden galon angielski to 4,55 litra. Wyraź w hektolitrach dane na temat ilości wody potrzebnej do rocznej uprawy pomidorów w Kalifornii (14 bilionów galonów). W filmie nie podano, czy zużycie wody liczono w galonach
angielskich czy amerykańskich. Posłuż się obiema jednostkami objętości i porównaj
wyniki. Czy różnią się znacznie? Jak zmieni się ta różnica, gdy weźmiemy pod uwagę
uprawę drzew migdałowych?
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 6. Według danych statystycznych w Polsce uprawia się pomidory w około 17 000
gospodarstw. Uprawy te zajmują łącznie około 6000 ha. Jak duże jest średnio pole obsadzone krzewami pomidorów w naszym kraju? Wyraź tę wielkość w arach.
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 7. Powierzchnia stanu Kalifornia wynosi 424 345 km2. Oszacuj, jaki procent powierzchni tego stanu przeznacza się na uprawę pomidorów (skorzystaj z wyliczeń z zadania 4.). Oszacuj również, jaki procent powierzchni naszego kraju (312 679 km2) przeznacza
się na uprawę tego warzywa. Porównaj obie liczby i sformułuj wniosek.
.................................................................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................................................
Zadanie 8. Największymi producentami pomidorów na świecie są: Chiny, USA, Indie, Turcja, Egipt, Włochy, Iran i Hiszpania. Polska produkuje ok. 700 tys. ton pomidorów rocznie.
Chiny i USA produkują łącznie 10 razy tyle pomidorów co Włochy. Indie produkują 2 razy
tyle pomidorów co Włochy. Iran zaś produkuje o 1 milion ton pomidorów mniej niż Włochy oraz 2 razy mniej niż Turcja, która produkuje o 6 milionów ton pomidorów więcej niż
Hiszpania. Hiszpania wytwarza ich 4 miliony ton. Oblicz, ile ton pomidorów produkują
wymienione kraje. Dane dla USA (są zbliżone do produkcji w Kalifornii w roku 2012) weź z
tabelki do zadania 1. Jak myślisz, które miejsce zajmuje nasz kraj?
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................................................
4
Karta pracy M+ do multipodręcznika dla klasy 1 gimnazjum
Pomidor uprawny
Wartości odżywcze na 100 g produktu
woda
94,5 g witamina A
0,38 mg magnez
10 mg
błonnik
1,4 g witamina B1
0,06 mg fosfor
24 mg
białko
0,9 g witamina B2
0,04 mg żelazo
0,4 mg
tłuszcze
0,2 g witamina B6
0,11 mg sód
1,2 mg
węglowodany
2,8 g witamina C
witamina PP
15 mg wapń
10 mg
0,7 mg potas
280 mg
Zadanie 9. Na podstawie powyższej tabeli odpowiedz na pytania.
a) Jaki procent wartości odżywczych stanowią w pomidorze tłuszcze, a jaki − węglowodany?
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
b) Czy w pomidorach jest więcej witamin, czy potasu? O ile procent?
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zadanie 10. Pomidory zajmują pierwsze miejsce na liście warzyw spożywanych w Polsce
najchętniej – około 16% wszystkich zjadanych warzyw. W roku 2012 zjedliśmy w sumie
408 524 tony pomidorów. Ile kilogramów pomidorów zjadł statystyczny Polak? Ile ton warzyw zjedliśmy w 2012 roku? Przyjmij, że liczba ludności Polski to 38,5 mln.
.................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................
Odp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.................................................................................................................
Karta pracy M+ do multipodręcznika dla klasy 1 gimnazjum
5
Część C. Zagadka.
Rozwiąż krzyżówkę. W jednej z kolumn odczytasz rozwiązanie.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
6
1. Ten czworokąt ma co najmniej jedną
parę boków równoległych.
2. Jego brzeg to okrąg.
3. Część każdego kąta.
4. Długość, szerokość, wysokość.
5. Jego dwie przekątne przecinają się pod
kątem prostym.
6. Odcinek w trójkącie poprowadzony
z wierzchołka i prostopadły do podstawy.
7. Część płaszczyzny ograniczona łamaną
zwyczajną zamkniętą złożoną z czterech
odcinków.
Karta pracy M+ do multipodręcznika dla klasy 1 gimnazjum