Treść uchwały - plik

Transkrypt

UCHWAŁA NR IX/91/11
RADY MIEJSKIEJ W POLKOWICACH
z dnia 10 czerwca 2011 r.
w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 2011
- 2014 z perspektywą na lata 2015 - 2018.
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz.
558, Nr 113, poz. 984, Nr 214, poz. 1806 i Nr 153, poz. 1271, Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz.
717 i Nr 162, poz. 1568, Dz. U. z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 116, poz. 1203, Dz. U.
z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457, Dz. U. z 2006 r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181,
poz. 1337, Dz. U. z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008 r.
Nr 180, poz. 1111 i Nr 223, poz. 1458, Dz. U. z 2009 r. Nr 52, poz. 420 i Nr 157, poz. 1241,
Dz. U. z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 106, poz. 675 i Nr 40, poz. 230) oraz art. 18 ust.1
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.
150, Nr 111, poz. 708, Nr 138, poz. 865, Nr 154, poz. 958, Nr 171, poz. 1056, Nr 199, poz.
1227, Nr 223, poz. 1464 i Nr 227, poz. 1505, M.P. z 2008 r. Nr 78, poz. 698 i Nr 80, poz.
707, Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100, Nr 20, poz. 106, Nr 79, poz. 666, Nr 130, poz. 1070
i Nr 215, poz. 1664, M.P. z 2009 r. Nr 57, poz. 780 i Nr 69, poz. 893, Dz. U. z 2010 r. Nr 21,
poz. 104 i Nr 28, poz. 145, Nr 76, poz. 489, Nr 119, poz. 804, Nr 152, poz. 1018 i 1019, Nr
182, poz. 1228, Nr 229, poz. 1498 i Nr 249, poz. 1657, M.P. z 2010 r. Nr 74, poz. 945 i Nr
78, poz. 965, Dz. U. z 2011 r. Nr 32, poz. 159) uchwala się, co następuje:
§ 1. Rada Miejska w Polkowicach przyjmuje Program Ochrony Środowiska dla Gminy
Polkowice na lata 2011 - 2014 z perspektywą na lata 2015 - 2018, stanowiący załacznik do
niniejszej uchwały.
§ 2. Traci moc uchwała Nr XXVIII/339/05 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 23
września 2005 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska Gminy Polkowice.
§ 3. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Polkowic.
§ 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega podaniu do publicznej
wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty.
Wiceprzewodnicząca
Rady
Mariola Kośmider
Id: RKQTD-CWUQW-VCQRP-UMGAS-SDUCO. Podpisany
Strona 1
Załącznik do Uchwały Nr IX/91/11
Rady Miejskiej w Polkowicach
Zalacznik1.doc
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 2011-2014 z perspektywą
na lata 2015-2018.
Id: RKQTD-CWUQW-VCQRP-UMGAS-SDUCO. Podpisany
Strona 2
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018
Załącznik do uchwały Nr IX/91/11
Rady Miejskiej w Polkowicach
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINY POLKOWICE NA LATA 2011-2014
Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2015 – 2018
Wykonawca:
mgr Natalia Springer
Kierownik projektu:
mgr inż. Anna Rodak
Poznań, styczeń 2011 r.
EKO-PROJEKT
ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań;
DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA
tel. (061) 667 51 65, 600 914 508, 601 842 619 www.eko-projekt.com
Spis treści
1. WPROWADZENIE.............................................................................................................................................5 1.1. ZAŁOŻENIA OGÓLNE .....................................................................................................................................5 1.2. PODSTAWY PRAWNE ....................................................................................................................................5 1.3. CEL I ZAKRES PROGRAMU .............................................................................................................................6 1.4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU............................................................................................................6 1.4.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA ...........................................................................................................6 1.4.2. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2007‐2015 ....................................................................................................9 1.4.3. WOJEWÓDZKI PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO NA LATA 2008‐
2011 Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2012‐2015.......................................................................................................... 10 1.4.4. PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DLA DOLNEGO ŚLĄSKA .................................................................... 10 1.4.7. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU POLKOWICKIEGO...................................................... 12 1.4.8. PROGRAM POSZANOWANIA ENERGII I WSPIERANIA WYKORZYSTANIA ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH NA LATA 2009‐2015 DLA POWIATU POLKOWICKIEGO....................................................................................................... 13 1.4.9. PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DLA POWIATU POLKOWICKIEGO NA LATA 2009 ‐ 2015 .................... 14 1.4.10. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU POLKOWICKIEGO NA LATA 2008 – 2015 ............................................... 15 1.4.12. STRATEGIA ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO GMINY POLKOWICE NA LATA 2010‐2015 ........................... 15 1.4.11. PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DLA GMINY POLKOWICE................................................................ 19 2. STREFA SPOŁECZNO‐GOSPODARCZA .............................................................................................................. 20 2.1. POŁOŻENIE GMINY...................................................................................................................................... 20 2.2. DEMOGRAFIA ............................................................................................................................................. 20 2.3. ROZWÓJ GOSPODARCZY ............................................................................................................................. 21 2.4. UŻYTKOWANIE GRUNTÓW.......................................................................................................................... 22 2.5. EDUKACJA EKOLOGICZNA ........................................................................................................................... 23 3. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA................................................................................................................ 26 3.1. SYSTEM TRANSPORTU I KOMUNIKACJI........................................................................................................ 26 3.2. GOSPODARKA WODNO‐ŚCIEKOWA ...................................................................................................... 28 3.1. GOSPODARKA ENERGETYCZNA I GAZYFIKACJA ..................................................................................... 31 3.1.1. ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ CIEPLNĄ .................................................................................................... 31 3.1.2. ZAOPATRZENIE W GAZ ......................................................................................................................... 32 3.1.3. ENERGIA ELEKTRYCZNA ........................................................................................................................ 33 3.1.4. ENERGIA ODNAWIALNA ....................................................................................................................... 33 4. INWENTARYZACJA ZASOBÓW I SKŁODNIKÓW PRZYRODY ......................................................................... 35 4.1. GEOMORFOLOGIA................................................................................................................................ 35 4.2. GEOLOGIA............................................................................................................................................ 36 2
4.3. SUROWCE MINERALNE GMINY ............................................................................................................. 36 4.4. GLEBY .................................................................................................................................................. 37 4.5. WARUNKI KLIMATYCZNE ...................................................................................................................... 37 4.6. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE .............................................................................................................. 37 4.7. WODY PODZIEMNE .............................................................................................................................. 42 4.8. WODY POWIERZCHNIOWE ................................................................................................................... 44 4.9. CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW PRZYRODY OŻYWIONEJ.................................................................... 47 5. GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA W GMINIE POLKOWICE ........................................................ 52 5.1. ZAGROŻENIA WÓD PODZIEMNYCH....................................................................................................... 52 5.2. ZAGROŻENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH............................................................................................ 52 5.3. ZAGROŻENIA POWIETRZA .................................................................................................................... 53 5.4. HAŁAS .................................................................................................................................................. 57 5.5. ODDZIAŁYWANIE GÓRNICTWA ............................................................................................................. 64 5.6. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ........................................................................................ 67 5.7. GLEBA I POWIERZCHNIA TERENU.......................................................................................................... 68 5.8. GOSPODARKA ODPADAMI ................................................................................................................... 72 6. STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DO ROKU 2018 ................................................................................ 72 6.1. WSTĘP ................................................................................................................................................. 72 6.2. PRIORYTETY OCHRONY ŚRODOWISKA .................................................................................................. 72 6.3. CEL NADRZĘDNY .................................................................................................................................. 73 6.4. CELE SYSTEMOWE ................................................................................................................................ 73 6.4.1. ZASOBY PRZYRODY .............................................................................................................................. 73 6.4.2. ZASOBY WODNE .................................................................................................................................. 75 6.4.3. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE .............................................................................................................. 78 6.4.4. POWIERZCHNIA TERENU I ŚRODOWISKO GLEBOWE ............................................................................. 83 6.4.5. EDUKACJA ............................................................................................................................................ 84 7. HARMONOGRAM RZECZOWO‐FINANSOWY .............................................................................................. 87 8. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU .............................................................................. 101 8.1. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REGLAMENTUJĄCE MOŻLIWOŚCI KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA................. 101 8.2. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY FINANSOWE.................................................................................................. 101 8.3. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY KARNE I ADMINISTRACYJNE .......................................................................... 101 8.4. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI O ŚRODOWISKU.................................................................................... 102 9. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ........................................................................................................................ 102 9.1. FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ ............................................................ 102 9.2. FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ ........................................................................................................... 103 10. UWARUNKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU .......................................................................................... 105 3
11. WDRAŻANIE I MONITORING PROGRAMU ............................................................................................... 105 12. WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU ................................................................................................ 106 SPIS RYSUNKÓW I TABEL ................................................................................................................................. 109 LITERATURA .................................................................................................................................................... 111 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW ......................................................................................................................................... 113 4
1. WPROWADZENIE
1.1. ZAŁOŻENIA OGÓLNE
Ustawa Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 (Dz.U.2008.25.150 t.j. ze zm.)
nakłada na zarząd województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa
obowiązek sporządzania odpowiednio wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów
ochrony środowiska, które następnie są uchwalane przez sejmik województwa, radę powiatu lub
radę gminy (art.17-18).
Programy ochrony środowiska podlegają aktualizacji nie rzadziej, niż co 4 lata i określają
cele ekologiczne, priorytety, harmonogram działań proekologicznych, oraz źródła finansowania
niezbędne do osiągnięcia postawionych celów.
1.2. PODSTAWY PRAWNE
W opracowaniu uwzględniono wymagania obowiązujących przepisów prawnych dotyczących
zagadnień ochrony środowiska. Podstawę prawną aktualizacji Programu stanowią wymienione
poniżej ustawy oraz akty wykonawcze do tych ustaw:
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity:
Dz.U.2008.25.150 ze zm.),
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz.U.2008.199.1227 ze zm.),
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 Nr 92, poz. 880 ze
zm.),
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w Gminach (Dz. U. z
2005 Nr 236 poz. 2008 ze zm. jedn. tekst),
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2005 r., Nr 239, poz. 2019 ze zm., jedn.
tekst),
Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2006 nr 123 poz. 858 z zm, jedn. tekst),
Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity: Dz.U.2005.45.435 ze zmianami),
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity:
Dz.U.2005.228.1947 ze zm.),
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity: Dz.U.2007.39.251 ze zm),
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców z zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (teksy jednolity: Dz.U.2007.90.607 ze zm.),
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity:
Dz.U.2004.121.1266 ze zm.),
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U.2006.156.1118 ze
zm.),
Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U.2007.147.1033),
Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jednolity:
Dz.U.2007.44.287 ze zm.),
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz.U.2003.80.717 ze zm.),
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tekst jednolity: Dz.U.2003.106.1002
ze zm).
5
1.3. CEL I ZAKRES PROGRAMU
Celem opracowania jest aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice
uchwalonego Uchwałą Nr XXVIII/339/05 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 23 września
2005 r.
Ochrona środowiska przyrodniczego jest jedną z głównych dróg prowadzących
do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, należy jednak pamiętać, że nie jedyną. O w pełni
zrównoważonym rozwoju można mówić, po osiągnięciu czterech ładów:
 ekologicznego,
 społecznego,
 ekonomicznego (gospodarczego),
 przestrzennego.
Opracowanie oraz uchwalenie dokumentu przez Radę Miejską pozwoli na wypełnienie przez
Burmistrza Polkowic ustawowego obowiązku oraz przyczyni się do poprawy i uporządkowania
zarządzania środowiskiem na terenie Gminy, poprawy jakości życia mieszkańców Gminy,
poprawy jakości środowiska naturalnego Gminy oraz jej zrównoważonego rozwoju. Aby
osiągnąć wyznaczony nadrzędny cel w opracowaniu zawarto diagnozę stanu środowiska
naturalnego na terenie Gminy Polkowice, główne problemy ekologiczne oraz sposoby ich
rozwiązania łącznie z harmonogramem działań i źródłami ich finansowania.
Zakres merytoryczny Programu Ochrony Środowiska określają „Wytyczne sporządzania
programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” (Ministerstwo Środowiska
2002).
1.4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU
1.4.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest przyjęta w Konstytucji RP zasada
zrównoważonego rozwoju, której istotą jest równorzędne traktowanie racji społecznych,
ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony
środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. Zasada ta ma za zadanie
zapewnić taki rozwój społeczno - gospodarczy, w którym w celu równoważenia szans dostępu
do środowiska poszczególnych społeczeństw lub ich obywateli zarówno obecnych, jak
i przyszłych pokoleń, następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych
i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów
przyrodniczych.
Programy ochrony środowiska pełnią szczególną rolę w systemie dokumentów realizujących
wymagania zrównoważonego rozwoju, określają, bowiem priorytety ekologiczne i warunki ich
osiągania. Oprócz tej konstytucyjnej zasady, w Polityce Ekologicznej zawarto również szereg
innych, przetransponowanych następnie do Prawa ochrony środowiska. Są to m.in.:
 zasada zapobiegania zanieczyszczeniom - każdy, kto podejmuje działalność mogącą
negatywnie oddziaływać na środowisko jest zobowiązany do zapobiegania temu
oddziaływaniu;
 zasada przezorności- każdy, kto podejmuje działalność, której szkodliwe oddziaływanie
nie jest jeszcze w pełni rozpoznane jest zobowiązany, kierując się przezornością, podjąć
wszelkie możliwe środki zapobiegawcze;
6
 zasada zanieczyszczający płaci- każdy, kto powoduje zanieczyszczenie środowiska
ponosi koszty usunięcia tego zanieczyszczenia, a kto może spowodować
zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu;
 zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi - polityki, strategie,
plany lub programy dotyczące w szczególności przemysłu, energetyki, transportu,
telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, gospodarki przestrzennej,
leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu powinny uwzględniać
zasady ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju;
 zasada jawności informacji o środowisku i jego ochronie - każdy ma prawo
do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określonych ustawą;
 zasada uspołecznienia procesu decyzyjnego - każdy w przypadkach określonych
w ustawie ma prawo do uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji
z zakresu ochrony środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub programu
rozwoju i restrukturyzacji oraz projektu studium i planu zagospodarowania przestrzennego,
oraz zasady zawarte w Polityce Ekologicznej w tym zasada: regionalizacji, stosowania
najlepszych dostępnych technik (BAT), subsydiarności, klauzul zabezpieczających oraz
skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej (oznaczającej w praktyce potrzebę
minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu).
OBSZAR PRIORYTETOWY 1: KIERUNKI DZIAŁAŃ SYSTEMOWYCH
CEL: Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych
 poddawanie ocenie oddziaływania na środowisko projektów dokumentów wszystkich
sektorów gospodarki
 uwzględnienie wyników tych ocen w ostatecznych wersjach tych dokumentów
CEL: Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska
 uruchomienie
mechanizmów
prawnych,
ekonomicznych
i
edukacyjnych,
które prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów („zielone zamówienia”,
„zielone miejsca pracy”, transfer technologii służących ochronie środowiska)
 kreowanie świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasadą zrównoważonego
rozwoju
CEL: Zarządzanie środowiskowe
 szerokie przystępowanie do Systemu Zarządzania i Audytu - EMAS (ang. Environmental
Management Audit Scheme)
 tworzenie korzyści ekonomicznych dla firm i instytucji będących w systemie (podnoszenie
prestiżu, ograniczenie kontroli)
CEL: Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska
 podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa zgodnie z zasadą „myśl globalnie,
działaj lokalnie” prowadzącą do:
 proekologicznych zachowań konsumenckich
 prośrodowiskowych nawyków i pobudzenia odpowiedzialności za stan środowiska
 organizowania akcji lokalnych służących ochronie środowiska
 uczestnictwa w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony środowiska
CEL: Rozwój badań i postęp techniczny
7
 zwiększenie roli polskich placówek badawczych we wdrażaniu ekoinnowacji w przemyśle
oraz produkcji wyrobów przyjaznych środowisku
 doprowadzenie do zadowalającego stanu systemu monitoringu środowiska
CEL: Odpowiedzialność za szkody w środowisku
 stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom
w środowisku i sygnalizującego możliwość wystąpienia szkody
 w przypadku wystąpienia szkody w środowisku koszty naprawy muszą ponieść jej sprawcy
CEL: Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym
 przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego (uwzględnienie zasad ochrony
środowiska) w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
OBSZAR PRIORYTETOWY 2: OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH
CEL: Ochrona przyrody
 zachowanie bogatej bioróżnorodności biologicznej polskiej
poziomach organizacji
 umożliwienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju
przyrody
na
różnych
CEL: Ochrona i zrównoważony rozwój lasów
 racjonalne użytkowanie zasobów leśnych
 kształtowanie właściwej struktury gatunkowej i wiekowej lasów
 zachowanie bogactwa biologicznego
 rozwijanie idei trwale zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej
CEL: Racjonalne gospodarowanie zasobami wody
 racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki
sposób by uchronić gospodarkę narodową od deficytów wody i zabezpieczyć przed
skutkami powodzi
 zwiększenie samodofinansowania gospodarki wodnej
 maksymalizacja oszczędności zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne
 zwiększenie retencji wodnej
 skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem
CEL: Ochrona powierzchni ziemi
 rozpowszechnienie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami rozwoju
zrównoważonego
 przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno- błotnych przez czynniki
antropogenne
 zwiększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych, przywracając
im funkcję przyrodniczą, rekreacyjną lub rolniczą
CEL: Gospodarowanie zasobami geologicznymi
 doskonalenie prawodawstwa dotyczącego ochrony zasobów kopalin, wód podziemnych
 ograniczenie presji środowiskowej podczas prac geologicznych i eksploatacji kopalin
 wzmocnienie ochrony niezagospodarowanych złóż kopalin w procesie planowanie
przestrzennego
 eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin
 wykonanie bilansu pojemności struktur geologicznych, w których możliwa jest sekwencja
dwutlenku węgla
8
 rozpoznanie geologiczne złóż soli kamiennej, wyczerpanych złóż ropy i innych struktur
geologicznych pod kątem magazynowanie ropy naftowej i gazu ziemnego
oraz składowanie odpadów
 dokumentacja dyspozycyjnych wód leczniczych i termalnych oraz głównych zbiorników
wód podziemnych
OBSZAR PRIORYTETOWY 3: POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA
EKOLOGICZNEGO
CEL: Środowisko i zdrowie
 dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań sektora
ochrony środowiska z sektorem zdrowia
 skuteczny nadzór nad wszystkimi w kraju instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami
awarii przemysłowych powodujących zanieczyszczenia powietrza
CEL: Jakość powietrza
 osiągnięcie do 2010 r. limitów dla SO 2 - 426 tys. ton, dla NO x - 251 tys. ton, dla roku 2010,
a dla roku 2012 dla SO 2 - 358 tys. ton, dla NO x - 239 tys. ton.
 ograniczenie emisji pyłu drobnego o granulacji 10 mikrometrów (PM10)
oraz 2,5 mikrometra (PM 2,5)
 całkowita likwidacja emisji substancji niszczących warstwę ozonową oraz wycofanie
ich z obrotu i stosowania na terytorium Polski
CEL: Ochrona wód
 zapewnienie 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych
 przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych
 zachowanie i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków
 opracowanie planów gospodarowania wodami oraz programu wodno - ściekowego
CEL: Oddziaływanie hałasu i pół elektromagnetycznych
 dokonanie wiarygodnej oceny narażenia społeczeństwa na ponadnormatywny hałas
 podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe
CEL: Substancje chemiczne w środowisku
 stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi dopuszczonymi
na rynek, zgodnego z zasadami Rozporządzenia REACH
1.4.2. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2007-2015
Priorytet 2 Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007-2015 to: Poprawa stanu infrastruktury
technicznej i społecznej.
Zgodnie ze Strategią w zakresie ochrony środowiska wspierane będą przedsięwzięcia
związane z oczyszczaniem ścieków, zapewnieniem wody pitnej wysokiej jakości,
zagospodarowaniem odpadów i rekultywacją terenów zdegradowanych, ochroną powietrza,
ochroną przed hałasem, drganiami i wibracjami. Wspierana będzie, zatem budowa oczyszczalni
ścieków i systemów kanalizacyjnych, a także podjęte zostaną działania ograniczające
odprowadzanie do wód szkodliwych substancji, w tym z rolnictwa. Wdrażane będą też działania
zmniejszające emisje CO 2 , SO 2 , NO X i pyłów pochodzących z sektora komunalno - bytowego
oraz przemysłu, zwłaszcza energetyki, jak również przedsięwzięcia termomodernizacyjne.
9
Pożądane jest przygotowanie i wdrożenie wieloletnich programów rozwoju branż, przy
zapewnieniu utrzymania lub redukcji emisji CO 2 na poziomie uwzględniającym potrzeby
rozwojowe kraju i zobowiązania międzynarodowe.
Przewiduje się także wsparcie tworzenia nowoczesnych systemów utylizacji odpadów.
Ze wsparciem publicznym realizowane też będą przedsięwzięcia z dziedziny ochrony przyrody
i różnorodności biologicznej, w tym tworzenia europejskiej sieci obszarów chronionych NATURA
2000, ochrony i kształtowania krajobrazu, a ponadto rozwój parków narodowych
i krajobrazowych jako wyraz dbałości o zachowanie dziedzictwa przyrody. Promowane będą
również działania z zakresu ochrony przed katastrofami naturalnymi (zwłaszcza powodziami
i ich skutkami), w tym o charakterze prawnym i organizacyjnym, oraz zagrożeniami
technologicznymi, jak też dotyczące zwiększania zasobów leśnych. Techniczne działania
w zakresie ochrony przeciwpowodziowej będą obejmować przede wszystkim inwestycje
modernizacyjne i odtworzeniowe, a także rozwój małej, sztucznej retencji oraz budowy
polderów. Będą one stanowić niezbędne uzupełnienie działań dotyczących retencji naturalnej.
1.4.3. WOJEWÓDZKI PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA
DOLNOŚLĄSKIEGO NA LATA 2008-2011 Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 20122015
Celem nadrzędnym Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska dla Województwa
Dolnośląskiego jest: „Dążenie do osiągnięcia zrównoważonego i trwałego rozwoju Województwa
Dolnośląskiego poprzez poprawę stanu środowiska przyrodniczego, zachowanie jego istotnych
walorów, utrzymanie ładu przestrzennego i rozwój infrastruktury ochrony środowiska”.
Naczelną zasadą przyjętą w Wojewódzkim Programie Ochrony Środowiska Województwa
Dolnośląskiego jest zasada zrównoważonego rozwoju, umożliwiająca harmonijny rozwój
gospodarczy i społeczny wraz z ochroną walorów środowiskowych.
W Programie określono następujące priorytety ekologiczne:
W zakresie zadań systemowych:

Rozwój edukacji ekologicznej;

Zarządzanie środowiskowe.
W zakresie poprawy jakości środowiska:

Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych;

Racjonalizacja gospodarki odpadami;

Poprawa jakości powietrza atmosferycznego;

Ochrona przed hałasem ze źródeł komunikacyjnych.
W zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania zasobów przyrody:

Efektywna ochrona przyrody;

Ochrona i racjonalna eksploatacja ekosystemów leśnych;

Ochrona gleb użytkowanych rolniczo.
W zakresie zrównoważonego wykorzystania surowców, wody i energii:

Zabezpieczenie środowiska i człowieka przed zagrożeniami powodziowymi;

Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.
1.4.4. PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DLA DOLNEGO ŚLĄSKA
Przesłaniem Programu Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska jest: „Wychowanie
odpowiedzialnego za środowisko naturalne mieszkańca Dolnego Śląska, który świadomie dąży
do zrównoważonego rozwoju rozumianego jako jedynej drogi postępu w rozwoju społeczeństwa
przy równoczesnym zachowaniu zasobów przyrody dla przyszłych pokoleń”.
Główne cele Programu Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska są następujące:
10



Rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców Dolnego Śląska.
System stałej współpracy międzysektorowej i dialogu społecznego.
Racjonalne wykorzystanie i rozwój bazy służącej powszechnej edukacji ekologicznej.
Za realizację Programu odpowiedzialne będą m.in. samorząd i administracja.
Dla jednostek samorządu i administracji dla osiągnięcia Celu 1: Rozwój świadomości
ekologicznej mieszkańców Dolnego Śląska zaplanowano podjęcie następujących działań:
 Przygotowanie gminnych i powiatowych programów edukacji ekologicznej lub
uzupełnienie o tę cześć Programów Ochrony Środowiska. Systematyczna
aktualizacja tych programów.
 Wspieranie finansowe działań służących podnoszeniu świadomości ekologicznej
mieszkańców realizowanych przez placówki oświatowe, kulturalne, organizacje
pozarządowe i podmioty gospodarcze.
 Włączanie placówek oświatowych, kulturalnych i organizacji pozarządowych
w regionalne, ogólnopolskie i międzynarodowe programy edukacyjne.
 Przygotowanie publikacji edukacyjnych propagujących zachowania przyjazne
środowisku i wiedzę o lokalnych i regionalnych walorach przyrodniczych.
 Wspieranie długofalowych kampanii, programów i projektów edukacyjnych
skierowanych do mieszkańców, realizowanych na poziomie województwa.
 Upowszechnianie informacji o stanie środowiska poprzez stworzenie łatwo dostępnej
informacji na poziomie lokalnym, regionalnym i wojewódzkim.
 Organizacja na poziomie powiatów i gmin Konkursów Małych Dotacji dla instytucji
oświatowych i organizacji pozarządowych na poziomie powiatów.
Dla jednostek samorządu i administracji dla osiągnięcia Celu 2: Rozwój systemu stałej
współpracy międzysektorowej i dialogu społecznego zaplanowano następujące działania:
 Powołanie Dolnośląskiego Międzysektorowego Forum Ekologicznego.
 Konsultowanie społeczne strategii, planów, polityki i decyzji dotyczących ochrony
środowiska; powołanie instytucji mediatora społecznego.
 Współpraca z organizacjami pozarządowymi, placówkami szkolnymi, liderami
lokalnymi w zakresie realizacji edukacji ekologicznej.
Dla jednostek samorządu i administracji dla osiągnięcia Celu 3: Racjonalne wykorzystanie
i rozwój bazy służącej powszechnej edukacji ekologicznej zaplanowano następujące
działania:
 Wspieranie zakupu sprzętu i pomocy i doposażenia placówek i organizacji
prowadzących edukację ekologiczną.
 Wspieranie podnoszenia kwalifikacji edukatorów.
 Upowszechnienie informacji wśród instytucji oświatowych organizacji pozarządowych
i innych beneficjentów o zasadach korzystania z funduszy ochrony środowiska
(gminnych, powiatowych, wojewódzkich, ogólnopolskich, unijnych).
 Organizacja i finansowanie terenowej infrastruktury edukacyjnej oraz lokalnych
ośrodków edukacji ekologicznej na poziomie powiatów i gmin.
1.4.5. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA
WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO
PRZED
HAŁASEM
DLA
W „Programie ochrony środowiska przed hałasem dla województwa dolnośląskiego na lata
2009 – 2013” wyszczególniono podstawowe kierunki i zakres działań niezbędnych do
przywrócenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Realizacja zaplanowanych
11
działań przyczynić powinna się do poprawy stanu akustycznego w otoczeniu problemowych
odcinków dróg.
W opracowaniu wzięto pod uwagę problemowy odcinek jaki stanowi droga krajowa nr 3 na
odcinku Polkowice – Lubin. W Programie nie zaplanowano jednak działań naprawczych dla
odcinka drogi zlokalizowanego na terenie Polkowic, a jedynie na terenie gminy Lubin. Odcinek
drogi krajowej nr 3 w gminie Polkowice (od km 358+883 do km 372+811) został zakwalifikowany
jako niski priorytet ochrony akustycznej.
1.4.6.
PROGRAM
DOLNOŚLĄSKIEGO
OCHRONY
POWIETRZA
DLA
WOJEWÓDZTWA
W Programie Ochrony Powietrza dla Województwa Dolnośląskiego, strefy lubińskopolkowickiej wyznaczono następujące kierunki działań niezbędnych do przywrócenia
standardów jakości powietrza (redukcji emisji pyłu zawieszonego PM10 i benzo(a)pirenu):
Ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych z sektora komunalno – bytowego:
 zmiana sposobu ogrzewania (tzn. zamiana paliwa stałego na paliwa ciekłe lub
gazowe),
 wykonanie przyłączy sieci gazowej do poszczególnych budynków,
 likwidacja pieców węglowych w mieszkaniach i domkach jednorodzinnych,
 ewentualnie rozbudowa sieci gazowej,
 wykonanie przyłączy sieci cieplnej do poszczególnych budynków,
 ewentualna rozbudowa sieci cieplnej
 wymiana starych kotłów węglowych na nowoczesne, niskoemisyjne.
Zgodnie z Programem Ochrony Powietrza poza działaniami ograniczającymi emisję
powierzchniową konieczne są działania związane ze zmniejszeniem uciążliwości emitorów
punktowych na terenie strefy, w tym z obszaru gminy Polkowice. Dodatkowo konieczne są
działania ograniczające szkodliwe oddziaływania na jakość powietrza obiektów przemysłowych
należących do KGHM Polska Miedź S.A., w tym zbiornika odpadów poflotacyjnych Żelazny
Most. Jako działania wspomagające w Programie zaproponowano również działania naprawcze
związane z emisją liniową.
1.4.7.
PROGRAM
POLKOWICKIEGO
OCHRONY
ŚRODOWISKA
DLA
POWIATU
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Polkowickiego na lata 2004-2011 w zakresie
Ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania zasobów przyrody
zakłada:
Ochrona przyrody i krajobrazu:
 Rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo, w tym
wdrożenie systemu NATURA 2000,
 Poprawa struktury i dalszy rozwój systemu zieleni w powiecie,
 Ochrona walorów krajobrazu rolniczego i rekreacyjnego,
 Wzrost świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony przyrody.
Ochrona lasów:
 Zachowanie i zwiększanie istniejących zasobów leśnych,
 Wzrost różnorodności biologicznej systemów leśnych,
 Poprawa stanu zdrowotnego lasów.
Ochrona gleb:
 Właściwe użytkowanie istniejących zasobów glebowych, ich ochrona i rekultywacja,
12
 Rozwój rolnictwa ekologicznego,
 Zapewnienie dobrych warunków rozwoju działalności rolnej.
Ochrona zasobów kopalin:
 Racjonalne wykorzystanie zasobów kopalin.
W zakresie Jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego powiatowy Program
Ochrony Środowiska zakłada:
Jakość wód:
 Ochrona jakości wód podziemnych,
 Zapewnienie odpowiedniej czystości wód powierzchniowych,
 Zapewnienie wszystkim mieszkańcom powiatu odpowiedniej jakości wody do picia.
Jakość powietrza atmosferycznego:
 Spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza na terenie
całego powiatu.
Hałas:
 Zmniejszenie uciążliwości hałasu, zwłaszcza na terenach zurbanizowanych.
Promieniowanie elektromagnetyczne:
 Bieżąca kontrola źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego.
Awarie przemysłowe:
 Eliminowanie i zmniejszanie skutków dla mieszkańców i środowiska z tytułu
poważnych awarii przemysłowych
W zakresie Zrównoważonego wykorzystania surowców, materiałów, wody i energii
Program zakłada:
Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią:
 Racjonalne ·wykorzystanie zasobów wodnych w zlewniach,
 Zmniejszenie zużycia wody podziemnej do celów przemysłowych.
Wykorzystanie energii odnawialnej:
 Wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie zużycia energii.
1.4.8.
PROGRAM
POSZANOWANIA
ENERGII
I
WSPIERANIA
WYKORZYSTANIA ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH NA LATA 2009-2015 DLA
POWIATU POLKOWICKIEGO
Cele Programu Poszanowania Energii i Wspierania Wykorzystania Źródeł Odnawialnych na
lata 2009-2015 dla Powiatu Polkowickiego są następujące:
 Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie Powiatu Polkowickiego do
poziomu zobowiązań Polski wynikających z Dyrektywy 2009/28/WE,
 Poprawa efektywności energetycznej do poziomu zobowiązań Polski wynikających z
Dyrektywy 2006/32/WE,
 Wzrost świadomości społecznej w zakresie poprawy efektywności energetycznej i
wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
W Programie zaproponowano działania dla gmin przewidziane do realizacji w latach 20102015:
 działania miękkie:
o aktywny współudział w realizacji Programu,
o poszukiwanie środków dla realizacji gminnych inwestycji z zakresu poprawy
efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii,
13
współpraca z innymi gminami i Związkiem Gmin Zagłębia Miedziowego
w zakresie wspólnych przedsięwzięć i współfinansowania inwestycji,
w szczególności wspólne pozyskiwanie środków z funduszy zewnętrznych,
o współpraca z instytucjami zewnętrznymi w zakresie realizacji Programu
i pozyskiwania funduszy,
o ułatwienia dla inwestycji w odnawialne źródła energii i poprawę efektywności
energetycznej
ze
szczególnym
uwzględnieniem
przedsięwzięć
wysokosprawnej kogeneracji i biogazowni,
o wsparcie administracyjne i merytoryczne dla inwestorów działających
w zakresie poprawy efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł
energii,
o promocja odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej.
działania operacyjne:
o powołanie „Gminnych zespołów ds. energii odnawialnych i efektywności
energetycznej” (rok 2010),
o opracowanie i wdrożenie, w miarę możliwości finansowych i prawnych gmin,
Programu Ograniczenia Niskiej Emisji - współfinansowanie wymiany kotłów i
pieców węglowych na kotły nowej generacji przystosowane do spalania
peletu i brykietów z biomasy oraz na gazowe, a także instalacji solarnych i
pomp ciepła (rok 2010 -2015),
o stworzenie i wdrożenie „Gminnych programów zarządzania energią w
budynkach użyteczności publicznej” (rok 2010-2015),
o wdrożenie systemu świadectw charakterystyki energetycznej dla budynków
użyteczności publicznej (rok 2010-2015),
o wypracowanie polityki gmin w zakresie wsparcia Kogeneracji (rok 20102015),
o wdrożenie systemu szkoleń dla pracowników urzędów gmin i mieszkańców w
zakresie promowania idei poprawy efektywności energetycznej i energetyki
odnawialnej (rok 2010-2015).
o

1.4.9.
PROGRAM
EDUKACJI
EKOLOGICZNEJ
POLKOWICKIEGO NA LATA 2009 - 2015
DLA
POWIATU
Cele główne Programu Edukacji Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego są następujące:
 wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców Powiatu Polkowickiego;
 wdrażanie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej oraz programów
powiatowych i wojewódzkich związanych z ochroną środowiska.
Cele szczegółowe Programu to:
 rozwój współpracy i przepływu informacji pomiędzy podmiotami i osobami prowadzącymi
działania w zakresie edukacji ekologicznej;
 wzmocnienie wiedzy i umiejętności edukatorów, rozwój bazy służącej edukacji
ekologicznej oraz praktyczne zaangażowanie dzieci, młodzieży i dorosłych w działania
na rzecz środowiska;
 efektywne wykorzystanie dostępnych źródeł finansowania na edukację ekologiczną.
Zgodnie z Programem wymienione cele będą realizowane w konkretnych obszarach
edukacyjnych:
o Edukacja w terenie rozumiana jako zajęcia w terenie, warsztaty, badania,
obserwacje, ścieżki edukacyjne, przyszkolne miejsca do edukacji terenowej itd.
14
o Konkursy, turnieje, wystawy rozumiane jako wydarzenia cykliczne i jednorazowe
obejmujące konkretną tematykę mieszcząca się w Programie Edukacji
Ekologicznej.
o Akcje, kampanie, projekty edukacyjne rozumiane jako jednorazowe lub
cykliczne działania (wydarzenia) o określonych celach, skierowane do
określonej grupy odbiorców.
o Podnoszenie wiedzy i umiejętności w zakresie edukacji ekologicznej rozumiane
jako szkolenia, warsztaty, konferencje, seminaria, itd.
o Przepływ informacji i komunikacja rozumiane jako strony www, baza informacji,
przekazywanie informacji do mediów, forum dyskusyjne, itd.
o Doposażenie placówek rozumiane jako wyposażenie w sprzęt służący edukacji
ekologicznej, pomoce dydaktyczne, multimedialne.
o Materiały edukacyjne rozumiane jako wydawnictwa, publikacje, ulotki, periodyki,
plakaty, banery, itd.
o Inne działania wynikające z bieżących potrzeb rozumiane jako niezbędne
i nieprzewidziane wcześniej zadania pojawiające się w trakcie roku szkolnego.
1.4.10. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU POLKOWICKIEGO NA LATA 2008
– 2015
Spośród celów strategicznych zawartych w uchwalonej w 2008 roku Strategii Rozwoju
Powiatu Polkowickiego szczególne znaczenie z punktu widzenia ochrony środowiska na Cel
strategiczny S3: „Środowisko warunkiem zdrowego, wygodnego i dostatniego życia” użytkowanie zasobów lokalnych zgodnie z zasadami ekorozwoju.
Powyższemu celowi strategicznemu przypisano następujące cele operacyjne i priorytety:
Cel operacyjny O13: Rozwój systemów ochrony środowiska:
o Priorytet R40: Ograniczenie niskiej emisji;
o Priorytet R 41:Ograniczenie zanieczyszczenia wód;
o Priorytet R 42: Prewencja degradacji cennych ekosystemów lub/i ich fragmentów;
Cel operacyjny O14: Rozwój systemów gospodarki odpadami:
o Priorytet R43: Doskonalenie systemów zbiórki odpadów;
o Priorytet R44: Rekultywacja składowisk odpadów;
Cel operacyjny O15: Rozwój systemów zarządzania zasobami środowiska naturalnego:
o Priorytet P45: Wspieranie procesów wykorzystania alternatywnych źródeł energii;
Cel operacyjny O16: Rozwój systemów zarządzania informacją o środowisku
o Priorytet P46: Monitoring zjawisk związanych ze stanem i ochroną środowiska
naturalnego;
o Priorytet P47: Edukacja ekologiczna.
1.4.12. STRATEGIA ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO GMINY POLKOWICE
NA LATA 2010-2015
Strategii Rozwoju Zrównoważonego Gminy Polkowice na lata 2010-2015 została przyjęta
Uchwałą Nr XXXIII/336/10 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie
przyjęcia Strategii Rozwoju Zrównoważonego Gminy Polkowice na lata 2010-2015.
W dokumencie przyjęto trzy cele strategiczne:
 S1: „Rozwijamy gospodarkę zmieniając jej strukturę!” – maksymalizacja poziomu
rozwoju gospodarczego z jednoczesnym dążeniem do zwiększenia udziału
wytwórczości i usług nie związanych z przemysłem miedziowym;
15

S2: „Najważniejsi są mieszkańcy!” – podniesienie poziomu warunków bytowych oraz
możliwości konsumpcyjnych społeczności lokalnej;
 S3: „Żyjemy dzięki środowisku!” – użytkowanie zasobów lokalnych zgodnie z
zasadami ekorozwoju;
Największe znaczenie dla niniejszego dokumentu ma cel strategiczny S3 – użytkowanie
zasobów lokalnych zgodnie z zasadami ekorozwoju.
Zachowanie i sanacja ekosystemów musi sie odbywać nie tylko przez ochronę środowiska
naturalnego Gminy Polkowice, ale przede wszystkim poprzez użytkowanie go zgodnie z
zasadami ekorozwoju, czyli rozwoju zrównoważonego. Przez rozwój ten rozumie sie taki rozwój
społeczno – gospodarczy, który odbywa sie z poszanowaniem zasobów środowiska.
Celowi strategicznemu S3 „Żyjemy dzięki środowisku!” – użytkowanie zasobów lokalnych
zgodnie z zasadami ekorozwoju przyporządkowano następujące cele operacyjne:
 Rozwój systemów ochrony środowiska (O13);
 Rozwój systemów gospodarki odpadami (O14);
 Rozwój systemów zarządzania zasobami środowiska naturalnego (O15);
 Rozwój systemów zarządzania informacją o środowisku (O16).
W „Strategii…” wyznaczono priorytety rozwoju. Priorytet rozwoju to część celu operacyjnego,
której osiągnięcie jest najważniejsze z punktu widzenia Gminy Polkowice.
Dla celu operacyjnego „Rozwój systemów ochrony środowiska” (013) wyznaczono
następujące priorytety rozwoju:
 Ograniczanie niskiej emisji;
 Ograniczanie zanieczyszczenia wód;
 Wspieranie procesów wykorzystania alternatywnych źródeł energii;
 Prewencja degradacji cennych ekosystemów lub/i ich fragmentów.
Dla celu operacyjnego „Rozwój systemów gospodarki odpadami” (O14) wyznaczono
następujące priorytety rozwoju:
 Doskonalenie selektywnej zbiórki odpadów;
 Minimalizacja wolumenu odpadów przedostających sie do środowiska;
 Modernizacja lub rozbudowa składowiska odpadów w Trzebczu;
 Udoskonalenie przepisów regulujących gospodarkę odpadami.
Dla celu operacyjnego „Rozwój systemów zarządzania zasobami środowiska naturalnego”
(O15) wyznaczono następujące priorytety rozwoju:
 Rozbudowa i rewitalizacja zieleni trwałej i roślinności śródpolnej;
 Doskonalenie funkcji zarządzania środowiskiem;
 Sanacja ekosystemów lub/i ich fragmentów.
Dla celu operacyjnego „Rozwój systemów zarządzania informacja o środowisku” (O16)
wyznaczono następujące priorytety rozwoju:
 Monitorowanie zjawisk związanych ze stanem i ochrona środowiska naturalnego;
 Edukacja ekologiczna.
Znaczenie z punktu widzenia niniejszego dokumentu ma także cel operacyjny O4 – Rozwój
infrastruktury technicznej, wyznaczony w ramach celu strategicznego S1: „Rozwijamy
gospodarkę zmieniając jej strukturę!”.
Spośród priorytetów rozwoju wyznaczonych w ramach tego celu operacyjnego najistotniejsze
znaczenie z punktu widzenia niniejszego dokumentu mają:
 Modernizacja i rozbudowa dróg oraz infrastruktury około drogowej;
 Modernizacja i rozbudowa infrastruktury wodociagowo-kanalizacyjnej;
 Rozbudowa infrastruktury gospodarki wodami powierzchniowymi;
 Rozbudowa infrastruktury ciepłowniczej.
16
Dla celu operacyjnego O13 Rozwój systemów ochrony środowiska wyznaczono
następujące zadania strategiczne istotne z punktu widzenia niniejszego dokumentu:
Zadanie strategiczne 13.1: Kontynuacja wdrażania „Programu Ochrony Środowiska Gminy
Polkowice” z 2004 roku, w tym:
 stanowienie nowych prawnych form ochrony przyrody i krajobrazu;
 termomodernizacja obiektów publicznych;
 wspieranie termomodernizacji budownictwa wielorodzinnego,
 wspieranie rozwoju różnych form wykorzystywania alternatywnych źródeł energii;
 zabezpieczanie i wsparcie zabezpieczania wód powierzchniowych przed
zanieczyszczeniem
 wspieranie ochrony gleb przed degradacja i wspieranie ich rekultywacji,
 wspieranie instytucji i organizacji działających na rzecz ochrony środowiska Gminy
Polkowice,
Zadanie strategiczne 13.2: Opracowanie i wdrożenie „Programu Ochrony Środowiska
Gminy Polkowice na lata 2011-2014 z perspektywa na lata 2015-2018”.
Dla celu operacyjnego O14 Rozwój systemów gospodarki odpadami wyznaczono
następujące zadania strategiczne:
Zadanie strategiczne 14.1: Przyjecie i wdrożenie „Planu Gospodarki Odpadami dla gmin
należących do „ZGZM” – Związku Gmin Zagłębia Miedziowego na lata 2008-2011 z
perspektywa na lata 2012- 2015”, w zakresie dotyczącym Gminy Polkowice;
Zadanie strategiczne 14.2: Modernizacja lub rozbudowa składowiska odpadów w Trzebczu
jako Zakładu Gospodarki Odpadami w Polkowicach w ramach Przedsiębiorstwa Gospodarki
Miejskiej Sp. z o.o.
Dla celu operacyjnego O15 Rozwój systemów zarządzania zasobami środowiska
naturalnego wyznaczono następujące zadania strategiczne istotne z punktu widzenia
niniejszego dokumentu:
Zadanie strategiczne 15.1: Kontynuacja wdrażania „Programu Rozwoju i Pielęgnacji Zieleni
Trwałej Gminy Polkowice na lata 2008-2014”;
Zadanie strategiczne 15.2: Opracowanie i wdrożenie „Programu Nasadzeń Roślinności
Śródpolnej Gminy Polkowice na lata 2011-2018”;
Zadanie strategiczne 15.3: Aktualizacja i wdrożenie „Planu Urzadzeniowo-Rolnego dla
Obszarów Wiejskich Gminy Polkowice”, w tym:
 zwiększanie produkcyjności rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
 poprawa organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej,
 wspieranie wielofunkcyjnego rozwoju wsi,
 ochrona środowiska i krajobrazu.
Zadanie strategiczne 15.4: Zalesianie oraz wspieranie zalesień nieużytków, gruntów
pylastych i pozostałych gruntów o najniższych klasach gleb.
Zadanie strategiczne 15.5: Powołanie gminnego, międzysektorowego „Ekoforum Gminy
Polkowice”.
Zadanie strategiczne 15.6: Powołanie gminnego, międzysektorowego „Ekoforum Gminy
Polkowice”.
Zadanie strategiczne 15.7: Budowa, przebudowa i remont urządzeń melioracyjnych.
Dla celu operacyjnego O16 Rozwój systemów zarządzania informacją o środowisku
wyznaczono następujące zadania strategiczne istotne z punktu widzenia niniejszego
dokumentu:
Zadanie strategiczne 16.1: Pozyskiwanie informacji:
16.1.1. Intensywna kontrola mieszkańców gminy w zakresie postępowania z odpadami;
17
16.1.2. Intensywna kontrola przestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska
naturalnego;
16.1.3. Monitorowanie poziomów wytwarzanych i odzyskiwanych poszczególnych frakcji
odpadów;
16.1.4. Pozyskiwanie danych o stanie środowiska naturalnego gminy i głównych oraz
potencjalnych źródłach zanieczyszczeń i hałasu;
16.1.5. Pozyskiwanie informacji o wstrząsach i eksploatacji górniczej;
16.1.6. Pozyskiwanie danych o technicznych i prawno-finansowych możliwościach
działań na rzecz poprawy stanu środowiska naturalnego gminy,
16.1.7. Wspieranie monitoringu stanu środowiska naturalnego oraz źródeł
zanieczyszczeń prowadzonego przez inne podmioty.
Dla celu operacyjnego O4 Rozwój infrastruktury technicznej wyznaczono następujące
zadania strategiczne istotne z punktu widzenia niniejszego dokumentu:
Zadanie strategiczne 4.1: Rozwój sieci dróg gminnych oraz infrastruktury około drogowej;
Zadanie strategiczne 4.2: Rozwój sieci dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych oraz
ich infrastruktury około drogowe w zakresie dotyczącym Gminy Polkowice;
Zadanie strategiczne 4.3: Rozwój infrastruktury wodociągowej;
Zadanie strategiczne 4.4: Rozwój infrastruktury kanalizacji sanitarnej;
Zadanie strategiczne 4.5: Opracowanie i wdrożenie „Planu Rozwoju i Modernizacji
Urządzeń Wodociagowych i Urządzeń Kanalizacyjnych będących w Posiadaniu PGM Sp. z o.o.
w Polkowicach na okres 2010-2012”;
Zadanie strategiczne 4.7: Rozwój sieci gazowniczej;
Zadanie strategiczne 4.8: Rozwój systemu gospodarki wodami powierzchniowymi;
Zadanie strategiczne 4.9: Rozwój systemu ciepłownictwa;
Zadanie strategiczne 4.10: Opracowanie i wdrożenie „Planu Rozwoju i Modernizacji
Urządzeń Wodociągowych i Urządzeń Kanalizacyjnych będących w posiadaniu PGM Sp. z o.o.
w Polkowicach na okres 2013-2015”.
Do innych celów operacyjnych i zadań strategicznych istotnych z punktu widzenia
niniejszego dokumentu należą:
 Cel operacyjny O1 „Rozwój przedsiębiorczości”
o Zadanie strategiczne 1.1: Aktualizacja i kontynuacja wdrażania „Programu
Lokalnej Polityki Gospodarczej Gminy Polkowice na lata 2008-2014”, w tym:
1.1.9. wspieranie rozwoju rolnictwa ekologicznego,
1.1.10. wspieranie rozwoju ekoenergetyki.

Cel operacyjny O3 „Rozwój funkcji turystyczno-rekreacyjnych”
o Zadanie strategiczne 3.1. Budowa komunalnej infrastruktury turystycznej i
rekreacyjnej:
3.1.2. rewitalizacja istniejących założeń parkowych,
3.1.3. rozbudowa oraz utworzenie nowych ścieżek pieszo-rowerowokonnych pełniących funkcje rekreacyjno-edukacyjne, w tym budowa
oznakowania i infrastruktury towarzyszącej.

Cel operacyjny O12 „Rozwój systemu mieszkalnictwa i komunikacji publicznej”
o Zadanie strategiczne 12.5. Rozwój systemu komunikacji publicznej:
12.5.1. wspieranie rozwoju lokalnej komunikacji autobusowej,
12.6. Wspieranie działań na rzecz poprawy estetyki gminy.
18
1.4.11. PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ DLA GMINY POLKOWICE
Z inicjatywy Urzędu Gminy w Polkowicach w 2007 roku opracowany został „Program
Edukacji Ekologicznej dla Gminy Polkowice na lata 2008-2014”.
W Programie Edukacji Ekologicznej sformułowano następujące cele:
1. Systematyczna i skorelowana edukacja od przedszkola po Uniwersytet III Wieku.
2. Dobra współpraca i przepływ informacji pomiędzy instytucjami, organizacjami i osobami
zaangażowanymi w edukację ekologiczną. Powszechny dostęp do informacji o stanie
środowiska i działaniach dotyczących edukacji ekologicznej.
3. Wzrost umiejętności edukatorów i rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej.
Cel 1. Systematyczna i skorelowana edukacja od przedszkola po Uniwersytet III Wieku.
Cel ten zakłada skorelowanie działań edukacyjnych realizowanych na poszczególnych
poziomach wiekowych w sposób umożliwiający kontynuowanie i spójność zagadnień
ekologicznych od poziomu najmłodszego pokolenia po dorosłych mieszkańców gminy.
Wyznaczone zadania w tym celu koncentrują się na stworzeniu wspólnego i zintegrowanego
systemu edukacji ekologicznej polegającej m.in. na:
 Opracowaniu Wieloletniego Planu Działań edukacji ekologicznej przez przedstawicieli
jednostek oświatowych instytucji i organizacji społecznych, który będzie aktualizowany
raz do roku jesienią w roku poprzedzającym działania; w ramach aktualizacji wszystkie
środowiska będą miały okazję uzgodnić priorytety, działania wspólne i działania
samodzielne na dany rok.
 Wybór koordynatora ze strony gminy, który będzie odpowiadać za utrzymanie kontaktów
z koordynatorami z placówek oświatowych i innych podmiotów, będzie również zwoływać
ten zespół w celu aktualizacji rocznych planów. Rolą koordynatora będzie również
uzupełnianie stron internetowych gminy poświęconych edukacji ekologicznej oraz
gromadzenie wskaźników określających rezultaty edukacji ekologicznej.
Cel 2. Dobra współpraca i przepływ informacji pomiędzy instytucjami, organizacjami
i osobami zaangażowanymi w edukację ekologiczną. Powszechny dostęp do informacji
o stanie środowiska i działaniach dotyczących edukacji ekologicznej.
Zaproponowane do realizacji zadania to m.in.:
 Prowadzenie strony internetowej poświęconej edukacji ekologicznej na serwisie
internetowym gminy.
 Opracowanie bazy danych o placówkach, instytucjach, organizacjach zaangażowanych
w edukację ekologiczną i zapewnienie efektywnego obiegu informacji.
 Redagowanie informacji o ciekawych wydarzeniach z zakresu edukacji ekologicznej
i przekazywanie ich do Gazety Polkowickiej.
 Organizacja konferencji wymiany doświadczeń i dobrych praktyk.
Cel 3. Wzrost umiejętności edukatorów i rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej.
Cel ten koncentruje się na rozwoju umiejętności osób głównie nauczycieli zaangażowanych
w edukację i dostarczenie im niezbędnej wiedzy do prowadzenia zajęć z zakresu edukacji
ekologicznej w sposób ciekawy i wykorzystujący walory przyrodnicze gminy.
Podkreślono również konieczność podejmowania działań inwestycyjnych w infrastrukturę
edukacyjną a więc ścieżki edukacyjne, doposażenie szkół, organizację pracowni ekologicznych,
utworzenie Gminnego Ośrodka Edukacji Ekologicznej.
Najpilniejsze zadania to:
 Cykl szkoleń i warsztatów z zakresu prowadzenia zajęć terenowych dla nauczycieli
i edukatorów,
19


Utworzenie ścieżek edukacyjnych,
Prowadzenie zajęć terenowych dla uczniów.
2. STREFA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA
2.1. POŁOŻENIE GMINY
Gmina Polkowice położona jest w północnej części województwa dolnośląskiego, na skraju
Równiny Szprotawskiej. Graniczy z sześcioma gminami, od północy z gminami Jerzmanowa
i Grębocice, od wschodu z gminą Rudna, od południa z gminami Lubin i Chocianów oraz od
zachodu z gminą Radwanice. Gmina Polkowice podzielona jest na 15 sołectw, a na jej obszarze
znajduje się 16 miejscowości.
Powierzchnia gminy wynosi 168 km2 (16 765 ha).
W części wschodniej gminy znajdują się zbiorniki odpadów poflotacyjnych: „Żelazny Most”
(czynny) położony na wschód od Tarnówka i Komornik oraz „Gilów” (nieczynny) położony na
południe od Żelaznego Mostu i Pieszkowic. Zbiorniki odpadów poflotacyjnych, stanowią
sztuczny i obcy element krajobrazu naturalnego.
Tab. 1. Sołectwa na terenie gminy Polkowice – powierzchnia i liczba mieszkańców (stan na dzień 10.08.2010 r.)
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Sołectwo
Biedrzychowa
Dąbrowa
Guzice
Jędrzychów
Kaźmierzów
Komorniki
Moskorzyn
Nowa Wieś Lubińska
Pieszkowice
Sobin
Sucha Górna
Tanówek
Trzebcz
Żelazny Most
Żuków
Liczba mieszkańców
89
123
207
500
220
396
170
310
56
719
527
304
168
160
133
Powierzchnia
[ha]
657,33
954,85
639,63
1795,14
708,32
819,27
729,23
851,42
264,54
1138,34
1333,91
1388,39
938,55
1107,54
270,79
Źródło: Urząd Gminy Polkowice
2.2. DEMOGRAFIA
Obszar gminy zamieszkiwany jest przez ok. 26 168 mieszkańców (wg GUS stan na dzień 31
XII 2009 r., stałe miejsce zameldowania).
Ludność gminy w latach 2005 - 2009 roku wzrosła o 152 osoby (w roku 2005 gmina liczyła
26 016 mieszkańców, natomiast w roku 2009 - 26 168 mieszkańców).
20
Tab.2. Liczba ludności na terenie gminy Polkowice w latach 2005-2009 (stałe miejsce zameldowania, stan na 31. XII)
Liczba mieszkańców
Rok
Miasto
2005
2006
2007
2008
2009
22 302
22 207
22 165
22 165
22 134
Obszary
wiejskie
3 714
3 763
3 864
3 900
4 034
Razem
26 016
25 970
26 029
26 065
26 168
Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Regionalnych
2.3. ROZWÓJ GOSPODARCZY
Cały teren gminy znajduje się w zasięgu eksploatacji rud miedzi. Dynamiczny rozwój
przemysłu miedziowego ukształtował ekonomiczny wizerunek miasta, a zlokalizowanie na jego
obrzeżach kopalń oraz powstanie pozostałych zakładów przemysłowych produkujących oraz
świadczących usługi na rzecz przemysłu górniczo-hutniczego miedzi zdominowało gospodarczą
panoramę Polkowic. Silna koncentracja branży górniczej w połączeniu z dogodnym położeniem
komunikacyjnym miasta przeobraziło Polkowice w znaczący ośrodek przemysłowy, czyniąc je
solidnym fundamentem w tworzeniu Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego.
Największym pracodawcą jest KGHM Polska Miedź S.A. Na obszarze gminy Polkowice
KGHM Polska Miedź S.A. posiada dwie kopalnie: Zakłady Górnicze „Rudna” oraz Zakłady
Górnicze „Polkowice - Sieroszowice”.
Obecnie Polkowice mają charakter typowo przemysłowy. Obok największego pracodawcy
jakim jest KGHM Polska Miedź S.A., istotne z gospodarczego punktu widzenia jest
funkcjonowanie polkowickiej podstrefy Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Tereny objęte
strefą charakteryzują się doskonałą i najnowocześniejszą infrastrukturą techniczną. W LSSE
zbudowano zakłady produkcyjne światowych potentatów różnych branż: motoryzacyjnych,
budowlanych, obuwniczych.
Do głównych pracodawców w polkowickiej podstrefie LSSE należą:
 Volswagen Motor Polska Sp. z o.o.;
 Sitech Sp. z o.o.;
 Sanden Manufacturing Poland Sp. z o.o.;
 CCC Factory Sp. z o.o.;
 Royal Europa Sp. z o.o.;
 NG 2 S.A.
W 2009 roku na terenie gminy zarejestrowanych było 2 177 podmiotów gospodarczych.
Liczbę podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na terenie gminy
Polkowice w poszczególnych sekcjach (wg PKD 2004) przedstawiono w tabeli poniżej.
Tab. 3. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON na terenie gminy Polkowice
(dane za 2009 rok)
Lp.
Sekcja wg PKD 2004
Liczba
podmiotów
gospodarczych
1
Sekcja A
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
24
2
Sekcja C
Górnictwo
3
21
Lp.
Sekcja wg PKD 2004
Liczba
podmiotów
gospodarczych
3
Sekcja D
Przetwórstwo przemysłowe
138
4
Sekcja E
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię
elektryczną, gaz, wodę
1
5
Sekcja F
Budownictwo
275
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Sekcja G
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa
pojazdów samochodowych, motocykli
oraz artykułów użytku osobistego i
domowego
Sekcja H
Hotele i restauracje
Sekcja I
Transport, gospodarka magazynowa i
łączność
Sekcja J
Pośrednictwo finansowe
Sekcja K
Obsługa nieruchomości, wynajem i
usługi związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej
Sekcja L
Administracja publiczna i obrona
narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia
społeczne i powszechne ubezpieczenie
zdrowotne
Sekcja M
Edukacja
Sekcja N
Ochrona zdrowia i pomoc społeczna
Sekcja O
Działalność usługowa komunalna,
społeczna i indywidualna, pozostała
Ogółem:
658
78
159
76
376
16
45
71
257
2 177
2.4. UŻYTKOWANIE GRUNTÓW
Obecnie Polkowice mają charakter typowo przemysłowy. Użytki rolne stanowią jedynie 39%
powierzchni gminy. Sposób użytkowania gruntów na terenie gminy przedstawiono szczegółowo
w tabeli poniżej.
22
Tab. 4. Użytkowanie gruntów na terenie gminy Polkowice (stan na dzień 01.01.2010 r.)
Użytki rolne
Wyszczególnienie
Pow.
ogólna
[ha]
Tereny wiejskie
Teren miasta
Razem
sady
[ha]
łąki
trwałe
[ha]
pastwiska
trwałe
[ha]
Lasy
i grunty
leśne
[ha]
3632
7
995
370
7776
Pozostałe grunty
(pod
zabudowaniami,
podwórzami,
drogi, wody i inne
grunty użytkowe
oraz nieużytki
[ha]
1611
1536
923
1
68
51
493
838
6540
4555
8
1063
421
8269
2449
razem
[ha]
grunty
orne
[ha]
14391
5004
2374
16765
2.5. EDUKACJA EKOLOGICZNA
Aktualnie edukacja ekologiczna na terenie gminy prowadzona jest zgodnie z założeniami
„Program Edukacji Ekologicznej dla Gminy Polkowice na lata 2008-2014”. Program ten zakłada:
 Systematyczną i skorelowaną edukację od przedszkola po Uniwersytet III Wieku;
 Dobrą współpracę i przepływ informacji pomiędzy instytucjami, organizacjami i osobami
zaangażowanymi w edukację ekologiczną. Powszechny dostęp do informacji o stanie
środowiska i działaniach dotyczących edukacji ekologicznej.
 Wzrost umiejętności edukatorów i rozwój bazy służącej edukacji ekologicznej.
Program Edukacji Ekologicznej został przekazany do gminnych jednostek oświatowych
w celu realizacji zadań w nim zawartych. Zgodnie z założeniami PEE stworzono bazę danych na
temat podmiotów realizujących zadania z zakresu edukacji ekologicznej na terenie gminy. Dla
każdego podmiotu został wyznaczony koordynator. Dane te zostały umieszczone na podstronie
internetowej Gminy Polkowice poświęconej ekologii.
W tabeli poniżej zestawiono podmioty realizujące zadania z zakresu edukacji ekologicznej na
terenie gminy.
Tab. 5. Podmioty realizujące zadania z zakresu edukacji ekologicznej na terenie gminy Polkowice
Nazwa podmiotu
Przedszkole Miejskie Nr 2
Przedszkole Miejskie Nr 4 im. Misia
Uszatka
Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Jana
Wyżykowskiego
Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Kornela
Makuszyńskiego
Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Arkadego
Fiedlera
Szkoła Podstawowa Integracyjna im.
Twórców Polskiej Miedzi w
Jędrzychowie
Adres
ul. 11 Lutego 18
59-10 Polkowice
ul. Skrzetuskiego 37
59-100 Polkowice
ul. Lipowa 11
59-100 Polkowice
ul. Kolejowa 14
59-100 Polkowice
ul. Kmicica 23
59-100 Polkowice
ul. Dąbrowskiego 1a
59-100 Polkowice
ul. K.B.Kominka 1
59-100 Polkowice
Jędrzychów 24a
59-101 Polkowice
Adres strony internetowej
www.pm2.polkowice.pl
www.sp1.polkowice.pl
www.sp2polkowice.republika.
pl
www.sp3.polkowice.pl
www.jedrzychów.pl
23
Nazwa podmiotu
Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II
Gimnazjum Nr 2
Zespół Szkół Im. Narodów
Zjednoczonej Europy
Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej
Sp. z o.o.
Starostwo Powiatowe Wydział Ochrony
Środowiska i Rolnictwa
Związek Gmin Zagłębia Miedziowego
Miejsko Gminna Biblioteka Publiczna
Fundacja „Porozumienie Wzgórz
Dalkowskich”
Stowarzyszenie Animacji Twórczej i
Działań Alternatywnych „SATIDA”
Ekoren DKE
Fundacja „Zielona Akcja”
-
Rodzinne Ogrody Działkowe
„Barbarka”
„Marysieńka”
„Miedzianka”
„Relaks”
Nadleśnictwo Chocianów
Nadleśnictwo Lubin
Adres
ul. Ociosowa 3
59-100 Polkowice
ul. Hubala 3
59-100 Polkowice
ul. Skalników 6
59-101 Polkowice
ul. Dąbrowskiego 2
59-100 Polkowice
ul. Górna 2
59-100 Polkowice
ul. Mała 2
59-100 Polkowice
ul. Skalników 6
59-100 Polkowice
ul. Głogowska 1
67-124 Nowe Miasteczko
ul. Malinowa 10
59-101 Sucha Górna
ul. Kopalniana 7
59-100 Polkowice
ul. Wrocławska 41
59-220 Legnica
W Polkowicach
przy ulicach:
Kopalnianej
Przemysłowej
Działkowej
11 Lutego
ul. Kościuszki 23
59-140 Chocianów
Spółdzielcza 18
59-300 Lubin
Adres strony internetowej
www.gim1.polkowice.pl
www.gim2.polkowice.pl
www.zs.polkowice.pl
www.pgm-polkowice.com.pl
www.powiatpolkowicki.pl
www.zgzm.polkowice.pl
www.mgbp.pl
www.wzgorzadalkowskie.pl
www.ecorendke.pl
www.zielonaakcja.pl
-
www.wroclaw.lasy.gov.pl/choc
ianow
www.wroclaw.lasy.gov.pl/lubin
Na terenie gminy prowadzona jest edukacja przyrodniczo-leśna. Nawiązana została
współpraca z Nadleśnictwem Chocianów i Nadleśnictwem Lubin. Wspólnie organizowane były
akcje i konkursy o tematyce ekologicznej.
Edukacja ekologiczna w szkołach realizowana jest poprzez uczestnictwo dzieci i młodzieży
szkolnych akcjach propagujących ochronę środowiska (m.in. „Sprzątanie świata”, „Święto
niezapominajki”).
W latach 2006-2008 r. Wydział Ochrony Środowiska i Obszarów Wiejskich organizował
konkurs „Akcja odkręcania”- przedmiotem konkursu była zbiórka surowców wtórnych plastikowych nakrętek od butelek. Celem konkursu było między innymi podniesienie
świadomości ekologicznej dzieci i młodzieży, kształtowanie proekologicznych postaw
i zachowań.
Od 2008 r. Wydział Ochrony Środowiska i Obszarów Wiejskich jest organizatorem konkursu
dla Samorządów Wiejskich, którego celem jest podnoszenie świadomości ekologicznej
mieszkańców terenów wiejskich, poprawa dbałości o estetykę otoczenia oraz stan środowiska
naturalnego, pobudzenie inicjatyw służących likwidacji „dzikich wysypisk”, propagowanie wiedzy
o zasobach przyrodniczych gminy Polkowice.
Dodatkowo corocznie Gmina Polkowice organizuje konkursy na „Najładniejszą działkę
z elementami ekologicznymi zlokalizowaną w ROD na terenie Polkowic” oraz „Najlepiej
prowadzony i zagospodarowany rodzinny ogród działkowy na terenie Polkowic”.
24
Edukacja ekologiczna na terenie gminy prowadzona była także poprzez akcje propagandowe
nawołujące do oszczędzania energii w gospodarstwach domowych – od 2000 r. organizowany
jest na terenie Gminy Polkowice konkurs „Świąteczna Dekoracja Posesji” zachęcający do
stosowania żarówek energooszczędnych.
Wśród rolników upowszechniana jest wiedza na temat korzyści ekologicznych wynikających
z nasadzeń śródpolnych - podczas prowadzenia spraw związanych z usuwaniem drzew
i krzewów prowadzona jest edukacja o korzyściach wynikających z wykonywania nowych
nasadzeń.
Edukacja ekologiczna społeczeństwa prowadzona jest na terenie gminy także poprzez
propagowanie wykorzystania alternatywnych źródeł energii - w prasie lokalnej cyklicznie ukazują
się artykuły o tematyce ekologicznej w tym: propagujące wykorzystywanie alternatywnych źródeł
energii. Ponadto w 2009 roku Gmina Polkowice wraz z Fundacją na Rzecz Rozwoju
Ekoenergetyki „Zielony Feniks” zorganizowała Forum Ekoenergetyczne. Było to spotkanie
środowiska ekoenergetyki i rolnictwa energetycznego. Wzięli w nim udział przedstawiciele
wszystkich środowisk zajmujących się odnawialnymi źródłami energii (OZE), zarówno
organizacje biznesowe jak i naukowcy, stowarzyszenia branżowe itp. Istotnym novum forum był
udział przedstawicieli samorządów lokalnych i rolników zainteresowanych produkcją biomasy lub
inwestycjami w OZE.
Zgodnie z założeniami Programu Edukacji Ekologicznej w latach 2008-2009 Urząd Gminy
Polkowice podjął następujące działania:
 nawiązano współpracę
z przedszkolami, organizacjami pozarządowymi,
przedsiębiorcami, instytucjami kultury, Nadleśnictwami, AQUAPARKIEM,
szkołami podstawowymi i średnimi, polegającą na przeprowadzeniu różnego
rodzaju konkursów i akcji proekologicznych w przedszkolach, szkołach typu:
„Zielona Szkoła”;
 nawiązano
współpracę
z
przedszkolami,
szkołami
podstawowymi
i ponadgimnazjanymi, polegającą na uzgodnieniu zasad finansowania ww.
edukacji, a także edukacji ekologicznej, prowadzonej w ramach zajęć
pozalekcyjnych, działalności pozaszkolnej;
 nawiązano
współpracę
z
przedszkolami,
szkołami
podstawowymi
i ponadgimnazjalnymi, polegającą na bezpośrednim uczestnictwie przedstawicieli
władz samorządowych w procesie edukacji ekologicznej;
 nawiązano współpracę ze szkołami, instytucjami kultury i fundacjami
ekologicznymi w celu wspólnej organizacji wystaw prac związanych z ekologią;
 nawiązano współpracę ze szkołami, fundacjami ekologicznymi i przedsiębiorcami
w celu wspólnej organizacji zakładowych i szkolnych wycieczek technicznych (pt.
„Oczyszczalnia ścieków”, „System selektywnej zbiórki”);
 nawiązano współpracę ze szkołami i fundacjami ekologicznymi w celu wspólnej
organizacji wycieczek ekologicznych, np. na Międzynarodowe Targi Ekologiczne
POLEKO, Forum Gospodarki Odpadami;
 nawiązano współpracę ze szkołami, przedsiębiorcami, instytucjami kultury
i fundacjami ekologicznymi w celu wspólnej organizacji seminariów, sympozjów,
konferencji itp.
W grudniu 2008 roku została uaktywniona podstrona internetowa Gminy Polkowice
poświęcona ekologii, która w 2009 roku uzyskała II miejsce w konkursie zorganizowanym przez
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego i Fundację Ekologiczną „Zielona Akcja” pn.
„Najciekawsza gminna strona internetowa poświęcona odpadom”.
25
3.
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
3.1. SYSTEM TRANSPORTU I KOMUNIKACJI
Z punktu widzenia komunikacyjnego i urbanistycznego gmina Polkowice posiada atrakcyjne
położenie. Polkowice leżą w niedalekim sąsiedztwie 6 dużych miast: Legnicy, Leszna, Zielonej
Góry, Wrocławia, Jeleniej Góry oraz Wałbrzycha. Na uwagę zasługuje bliskie sąsiedztwo
z liczącymi się w skali regionu ośrodkami miejskimi, takimi jak: Głogów, Lubin, Bolesławiec.
Stosunkowo niewielka odległość dzieli Polkowice od polsko – niemieckich i polsko – czeskich
przejść granicznych: Lubawka, Jakuszce, Zgorzelec, Olszyna.
Infrastrukturę komunikacyjną Gminy Polkowice zapewnia system dróg o znaczeniu
krajowym, regionalnym, powiatowym i lokalnym.
Ryc. 1. Układ dróg wojewódzkich i krajowych na terenie gminy Polkowice
Przez teren gminy Polkowice przebiega droga krajowa nr 3 – odcinek o długości 11,63 km.
Droga krajowa nr 3 jest drogą dwujezdniową łączącą Zieloną Górę z Legnicą.
Stan jezdni, zarówno prawej i lewej jest w większości dobry. Nawierzchnie są odnowione, nie
wymagające remontów. Niezadawalający jest stan prawej drogi krajowej nr 3 na odcinku 1 km,
co oznacza ze koniczne jest zaplanowanie remontów ze względu na uszkodzenia nawierzchni.
26
Stan zły – nawierzchnie z uszkodzeniami wymagające natychmiastowych remontów występuje
na odcinku o długości 2,7 km jezdni prawej i na długości 2 km jezdni lewej.
Wzdłuż drogi krajowej nr 3 na terenie gminy Polkowice zlokalizowane są ekrany akustyczne:
 km 355+400-355+468 strona lewa,
 km 355+645-356+350 strona lewa,
 km 357+173-357+600 strona lewa,
 km 357+539-357+895 strona prawa.
Budowę ekranów wykonała Gmina Polkowice w latach 2009-2010.
W latach 2012-2013 planowana jest budowa drogi ekspresowej S-3 na odcinku Nowe
Miasteczko – Legnica, dla której uzyskano w dniu 29.12.2009 r. decyzję o środowiskowych
uwarunkowaniach. Przebieg wariantu wskazanego do realizacji, przedstawiono na mapie
poniżej (oznaczono kolorem czerwonym). Droga przebiegała będzie po wschodniej stronie
gminy Polkowice.
Realizacja tej drogi spowoduje przejęcie zdecydowanej większości ruchu z istniejącej drogi
krajowej nr 3 oraz przyczyni się do poprawy klimatu akustycznego.
W ramach budowy drogi S-3 przewidziana jest budowa zabezpieczeń akustycznych dla
miejscowości Kaźmierzów i Biedrzychów oraz terenu rekreacyjnego w mieście Polkowice.
Ryc.2. Planowana droga ekspresowa S-3 (Wskazany do realizacji przebieg obwodnicy miasta Polkowice zaznaczono
kolorem czerwonym.)
Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad we Wrocławiu
Przez teren gminy Polkowice przebiegają drogi wojewódzkie:

droga wojewódzka nr 331 – droga łączy Chocianów z Rudną, jej długość wynosi ok. 39
km, w Polkowicach łączy się z drogą krajową nr 3;

droga wojewódzka nr 332 – droga łączy Tarnówek z Rudną, jej długość wynosi ok. 17
km.
Długość dróg wojewódzkich na terenie gminy wynosi 27,3 km.
System dróg krajowych i wojewódzkich uzupełniają drogi o znaczeniu powiatowym
27
i lokalnym. Łączna długość dróg powiatowych na terenie gminy Polkowice wynosi 52,8 km,
a dróg gminnych 80 km.
Transport kolejowy
Przez obszar miasta i gminy przebiega przemysłowa lina kolejowa oraz tory kolei
wąskotorowej na terenach należących do KGHM Polska Miedź S.A. Dzięki istniejącej
w Polkowicach sieci kolejowej oraz w oparciu o czynione przez Zarząd Województwa starania
odtworzenia potencjału komunikacji kolejowej, być może w przyszłości miasto zostanie
włączone do dolnośląskich przewozów regionalnych.
3.2.
GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA
Zakład Wodociągów i Kanalizacji jest największym zakładem funkcjonującym w strukturze
Przedsiębiorstwa Gospodarki Miejskiej Sp. z o. o. Posiada bogate specjalistyczne zaplecze
techniczne, co wpływa korzystnie na prowadzenie usług w zakresie eksploatacji systemów
wodociągowo – kanalizacyjnych na terenie miasta i gminy Polkowice. Zadaniem zakładu jest
utrzymanie w sprawności technicznej sieci wodociągowej, kanalizacji sanitarnej oraz kanalizacji
deszczowej oraz dostarczanie wody mieszkańcom miasta Polkowice, jak i do 11 miejscowości
na terenie Gminy Polkowice.
Zakład obsługuje pięć oczyszczalni ścieków oraz Stację Uzdatniania Wody w Suchej Górnej
wraz z ujęciami głębinowymi.
Na terenie gminy Polkowice działalność z zakresu gospodarki wodno – ściekowej
prowadzona jest także przez Spółkę „Energetyka” Lubin (Zakład Gospodarki Wodno –
Ściekowej). Przedmiotem działalności Zakładu jest w szczególności: produkcja i dystrybucja
wody, odbiór i zagospodarowywanie ścieków sanitarnych oraz zagospodarowywanie wód
deszczowo – przemysłowych. Z uwagi na brak udostępnionych materiałów przedmiotowe
opracowanie nie zawiera szczegółowych danych na ten temat.
Zaopatrzenie w wodę
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w 2009 roku gospodarstwom domowym
na terenie gminy dostarczono 862,4 dam3 wody. Z sieci wodociągowej korzystało 26 160 osób,
z czego na terenie miasta 22 182 osób.
Długość czynnej sieci rozdzielczej na terenie gminy wynosi 133,4 km (zgodnie z GUS, dane
za 2009 rok). Ilość przyłączy prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego
zamieszkania na terenie gminy wynosi 2 378 szt., z czego na terenie miasta 1 333 szt., a na
obszarach wiejskich – 1 045 szt. (zgodnie z GUS, dane za 2009 rok).
Długość sieci wodociągowej eksploatowanej przez PGM Sp. z o.o. w Polkowicach na terenie
gminy wynosi 112,3 km (dane za 2009 rok).
Szczegółowe dane dotyczące liczby przyłączy wodociągowych na terenie gminy zgodnie z
danymi Przedsiębiorstwa Gospodarki Miejskiej Sp. z o. o. w Polkowicach (dane za 2009 rok)
przedstawiono w tabeli poniżej.
Tab.6. Liczba przyłączy wodociągowych na terenie gminy Polkowice (sieć eksploatowana przez Przedsiębiorstwo
Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach, dane za 2009 rok)
Lp.
1
2
3
4
5
Zwodociągowane
miejscowości
Polkowice
Sucha Górna
Kaźmierzów
Moskorzyn
Komorniki
Liczba przyłączy
1353
138
65
49
55
28
6
7
8
9
10
11
12
Tarnówek
Trzebcz
Guzice
Żelazny Most
Dąbrowa
Pieszkowice
Żuków
Razem:
59
43
48
53
33
18
35
1949
Źródło: Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o. o. w Polkowicach
Sieć wodociągowa w miejscowościach Polkowice, Sucha Górna, Kaźmierzów, Moskorzyn,
Komorniki, Tarnówek, Trzebcz, Guzice, Żelazny Most, Dąbrowa, Pieszkowice i Żuków
eksploatowana jest przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach.
Pozostałe miejscowości w zakresie dystrybucji wody obsługiwane są przez spółkę
„Energetyka” Sp. z o.o. w Lubinie (Zakład Gospodarki Wodno – Ściekowej).
Stację Uzdatniania Wody we wsi Sucha Górna wraz z ujęciami głębinowymi oddano do
eksploatacji 29 czerwca 2006 r. Ujęcie wody tworzy 8 studni. Maksymalny dobowy pobór wody
wynosi 5 000 m3/dobę, a maksymalny godzinowy pobór 275 m3/h. Proces uzdatniania wody
odbywa się automatycznie. Pracą automatycznej armatury steruje programowalny układ
sterowania i wizualizacji. Obsługi ręcznej wymagają jedynie operacje sporządzania roztworu
roboczego podchlorynu sodowego i nadmanganianu potasu.
Gospodarka ściekowa
Zgodnie z danymi Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. długość sieci
kanalizacyjnej eksploatowanej przez Przedsiębiorstwo wynosi 137,5 km (dane za 2009 rok).
Szczegółowe dane dotyczące liczby przyłączy kanalizacyjnych na terenie gminy w 2009
roku, zgodnie z danymi Przedsiębiorstwa Gospodarki Miejskiej Sp. z o. o. w Polkowicach
Tab.7. Liczba przyłączy kanalizacyjnych na terenie gminy Polkowice
(sieć eksploatowana przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach, dane za 2009 rok)
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Skanalizowane
miejscowości
Polkowice
Sucha Górna
Kaźmierzów
Moskorzyn
Komorniki
Tarnówek
Trzebcz
Guzice
Żelazny Most
Dąbrowa
Pieszkowice
Żuków
Biedrzychowa
Sobin
Jędrzychów
Nowa Wieś Lubińska
Razem:
Liczba
przyłączy
1352
140
65
49
51
59
49
42
51
30
18
35
32
183
159
5
2320
29
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego z terenu gminy Polkowice w 2009 roku
odprowadzono 1 093,5 dam3 ścieków. Z sieci kanalizacyjnej korzystało 25 426 osób, z czego na
terenie miasta 21 784 osób.
Pozostała do skanalizowania jedna miejscowość na terenie gminy – Nowa Wieś Lubińska
(zakończenie budowy kanalizacji sanitarnej planowane jest w 2012 roku).
Na terenie gminy Polkowice Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Spółka z o.o. jest
właścicielem i jednocześnie eksploatuje 5 oczyszczalni ścieków. Są to oczyszczalnie
mechaniczno-biologiczne z podwyższonym usuwaniem biogenów.
Podstawowe parametry charakteryzujące poszczególne oczyszczalnie ścieków zestawiono
w tabeli poniżej.
Tab.8. Oczyszczalnie ścieków w gminie Polkowice
Lokalizacja
oczyszczalni
Przepustowość
[m3/d]
Odbiornik ścieków
Polkowice
7200
rzeka Szprotawa
Komorniki
272,7
ciek Żdżreowita
Sucha Górna
Moskrzyn
Pieszkowice
150
Obsługiwane
miejscowości
Polkowice,
Sobin,
Jędrzychów,
Biedrzychowa
Komorniki, Żuków,
Trzebcz,
Tarnówek.
Dąbrowa
Ilość ścieków
wytworzonych w
2009 roku
1 416 094,00
60 612,10
Potok Kłębanówka
Sucha Górna
15 992,10
47,6
rzeka Moskrzynka
Moskrzyn,
Kaźmierzów,
Guzice
21 526,60
9
Rów melioracji
szczegółowej
(połączony ze zlewnią
cieku Żdżerowita)
Pieszkowice
2 096,70
Kanalizacja deszczowa
Sieć kanalizacji deszczowej na terenie gminy będąca w eksploatacji PGM Sp. z o.o.
zbudowana jest z rur betonowych i żelbetonowych i tworzyw sztucznych o przekrojach od Ø150
÷ 1500 mm. Długość sieci kanalizacji deszczowej na terenie gminy wynosi 48 540 m (dane za
2009 rok), z czego:
 teren miasta: 37 686 m,
 tereny wiejskie wraz z Legnicką Specjalną Strefą Ekonomiczną: 10 854 m.
W 2009 roku zakończono budowę stacji podczyszczania wód deszczowych i roztopowych w
Polkowicach. Stacja znajduje się w południowo-zachodniej części miasta. Maksymalna ilość wód
deszczowych i roztopowych z terenu Polkowic o powierzchni zredukowanej ok. 76 ha
dopływająca wykonanym kanałem o średnicy 1 800 mm wynosi 7 000 l/s. Nominalna ilość wód
deszczowych skierowanych na podczyszczalnię wynosi 1 500 l/s.
Parametry oczyszczonych ścieków deszczowych wprowadzanych do wód i środowiska są
zgodne z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków,
jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi (Dz.U. z 2006 Nr 137 poz.
984).
30
3.1.
GOSPODARKA ENERGETYCZNA I GAZYFIKACJA
3.1.1.
ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ CIEPLNĄ
Miasto Polkowice korzysta z wybudowanej i wciąż modernizowanej sieci ciepłowniczej,
z której zasilane są prawie wszystkie osiedla miasta. Dostawa ciepła produkowanego przez
spółkę „ENERGETYKA” Sp. z o.o. w Lubinie prowadzona jest na zlecenie PGM-u przez spółkę
Zakład Energetyki Cieplnej s. j. Sieć ciepłowniczą w Polkowicach można podzielić na: wykonaną
w technologii tradycyjnej tj. biegnącą w kanałach lub napowietrzną na estakadach i wykonaną w
preizolacji.
Energia cieplna przesyłana jest z ciepłowni „ENERGETYKA” do odbiorców poprzez sieci i
węzły cieplne. Ukształtowanie sieci wykonanej w większości w preizolacji na terenie miasta jest
promieniowe. Sieć preizolowana charakteryzuje się mniejszymi stratami ciepła i bardzo małą
awaryjnością w stosunku do tradycyjnej.
Analizując wielkość sprzedawanej energii cieplnej w ostatnich latach można zauważyć
tendencję spadkową, co spowodowane jest z jednej strony zmianami klimatycznymi, jak również
działaniami technicznymi typu: termomodernizacja budynków, automatyzacja węzłów cieplnych,
instalowanie zaworów termoregulacyjnych, instalowanie podzielników kosztów i liczników ciepła
w poszczególnych lokalach. Wszystkie te zabiegi powodują obniżenie zużycia ciepła.
Ryc.3. Wielkość sprzedaży ciepła na terenie Polkowic w latach 2004-2009
Zmniejszone zapotrzebowanie na ciepło jest jedną z przyczyn zwiększenia strat ciepła.
Niepełne wykorzystanie możliwości przesyłowych sieci powoduje większe wypromieniowywanie
ciepła na zewnątrz. W ciągu ostatnich kilku lat ilościowe straty ciepła są wielkością stałą,
oscylującą wokół wielkości 45.000 GJ/rok.
31
Ryc. 4. Zestawienie strat ciepła w latach 2004-2009
Należy jednak podkreślić, iż przedstawione powyżej straty są to straty „sprzedażowe”
związane z przepływem energii cieplnej przez sieci. Zależne są od wielu różnych czynników, nie
tylko od wielkości sprzedaży ciepła.
3.1.2.
ZAOPATRZENIE W GAZ
Długość czynnej sieci gazowej na terenie gminy wynosi 114 831 m (dane za 2008 rok). Gaz
odbierany jest przez ponad 7 tys. gospodarstw domowych.
Zużycie gazu w 2008 roku wynosiło 5 193,60 tys.m3, z czego na ogrzewanie mieszkań:
2 157,2 tys.m3 (wzrosło w porównaniu z rokiem poprzednim). Ogrzewanie mieszkań przy użyciu
gazu jest zjawiskiem korzystnym, przyczyniającym się do ograniczenia zagrożenia dla stanu
zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego ze strony niskiej emisji.
Tab. 9. Sieć gazowa na terenie gminy Polkowice
Wyszczególnienie
Długość czynnej sieci
ogółem w m
przesyłowej w m
rozdzielczej w m
Czynne przyłącza do
budynków mieszkalnych i
niemieszkalnych
Odbiorcy gazu
Odbiorcy gazu w mieście
Zużycie gazu w tys. m3
Zużycie gazu na
ogrzewanie mieszkań w tys.
Jednostka
miary
2007
2008
m
111 834
114 831
m
23 157
23 157
m
88 677
91 674
szt.
1 252
1 327
gosp. dom.
gosp. dom.
tys.m3
7 253
6 787
4 665,40
7 382
6 881
5 193,60
tys.m3
1 620,2
2 157,2
32
Wyszczególnienie
3
Jednostka
miary
2007
2008
osoba
20 530
20 604
m
Ludność korzystająca z
sieci gazowej
3.1.3.
ENERGIA ELEKTRYCZNA
Gmina Polkowice zasilana jest w energię elektryczną liniami napowietrznymi 110 k/V.
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego na terenie miasta Polkowice na koniec
2008 roku liczba odbiorców energii elektrycznej niskiego napięcia 8 170 gospodarstw
domowych. Jej wartość w 2008 roku nieznacznie wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim.
Wzrosło także zużycie energii elektrycznej przez mieszkańców miasta. Dane za 2009 rok są
aktualnie opracowywane są przez Główny Urząd Statystyczny.
Tab. 10. Wykorzystanie energii elektrycznej o niskim napięciu na terenie gminy
Gmina Polkowice
odbiorcy energii elektrycznej na
niskim napięciu
zużycie energii elektrycznej na
niskim napięciu
Jednostka
miary
2004
2005
2006
2007
2008
szt.
7 842
7 875
7 834
7 936
8 170
MW/h
12 470
12 105
12 371
12 828
13 387
3.1.4.
ENERGIA ODNAWIALNA
Podstawowe odnawialne źródła energii to:
 biomasa,
 energia słoneczna,
 energia wód powierzchniowych,
 energia wiatru,
 energia geotermalna.
Biomasa jako odnawialne źródło energii budzi coraz większe zainteresowanie wśród
potencjalnych jej odbiorców na świecie, a także w Polsce. Należą do niej surowce pochodzenia
roślinnego i zwierzęcego, które ulegają biodegradacji i pochodzą z produkcji rolniczej, a także
przemysłu rolno-spożywczego. Największe znaczenie ma biomasa pochodzenia roślinnego.
Może ona być używana na cele energetyczne w procesach bezpośredniego spalania
surowców stałych lub przetwarzana na biopaliwa ciekłe i gazowe.
Możliwości wykorzystywania biomasy w celach energetycznych są następujące:
 spalanie bezpośrednie biomasy w piecach i kotłach,
 wstępna gazyfikacja i następnie spalanie gazu w kotłach,
 beztlenowa fermentacja metanowa masy organicznej (odpadów i odchodów z
produkcji rolniczej, przetwórstwa owocowo-warzywnego, ubojni, a także kiszonek
roślin uprawianych specjalnie w tym celu) a następnie spalanie biogazu, w
paleniskach kotłowych lub generatorach prądu,
 pozyskiwanie i spalanie biogazu wytwarzającego się w wyniku samoistnej fermentacji
na wysypiskach śmieci i w oczyszczalniach ścieków,
 wytwarzanie oleju opałowego (biodiesel) z roślin oleistych, jak rzepak, słonecznik
specjalnie uprawianych dla celów energetycznych,
33

wytwarzanie alkoholu etylowego w fermentacji z buraków cukrowych, ziemniaków,
zbóż lub innych surowców, celem dodatku do paliw silnikowych (bioetanol).
Energia słoneczna
Możliwości wykorzystania energii słonecznej w Polsce nie są zbyt duże. Wynika to z faktu
naszego położenia geograficznego. Głównym czynnikiem determinującym potencjał energii
słonecznej jest szerokość geograficzna.
Drugim czynnikiem, wpływającym w mniejszym zakresie, a powodującym zmienność jest to,
że Polska leży na styku dwóch frontów atmosferycznych: kontynentalnego na wschodzie
i atlantyckiego na zachodzie i północy kraju. To powoduje, że ilość energii promieniowania
słonecznego docierająca do powierzchni waha się w zakresie od 950 do 1150 kWh/m2 na rok.
Najlepsze warunki dla wykorzystania energii słonecznej ma województwo lubelskie. Na Dolnym
Śląsku wartości promieniowania słonecznego zawierają się w zakresie 950-1050 kWh/m2.
Można przyjąć, że w gminie Polkowice ta wartość wynosi ok. 1000 kWh/m2.
Drugim ważnym czynnikiem jest usłonecznienie – ilość godzin w roku, kiedy światło
słoneczne dociera do powierzchni Ziemi bez zakłóceń. Średnio dla Polski wynosi 1600 godzin
rocznie, na Dolnym Śląsku 1500 godzin. Postępy technologii, czułość kolektorów słonecznych
na tzw. światło rozproszone, powodują coraz wyższą efektywność instalacji w zimie oraz w
okresach przejściowych, ale i tak 75-80 % energii słonecznej jest możliwe do wykorzystania w
miesiącach kwiecień – wrzesień. Powoduje to istotne ograniczenie w użyciu instalacji solarnych,
które nie mogą służyć chociażby jako główne źródło ogrzewania mieszkań. Podstawowym
sposobem jest wykorzystanie solarów w systemie zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową dla
domów jednorodzinnych, wspólnot mieszkaniowych, budynków użyteczności publicznej, hoteli,
sanatoriów, itp. Oprócz tego jest możliwe zastosowanie instalacji solarnych do podgrzewania
wody w basenach, zarówno w małych instalacjach prywatnych jak i dużych kompleksach typu
aquapark.
Potencjał techniczny promieniowania słonecznego wynosi ok. 600 kWh/m2 rocznie. Instalacje
solarne w systemach ciepłej wody użytkowej powinny być montowane jako jedno ze źródeł
podgrzewania, ale nie jedyne. Dodatkowym źródłem może być kocioł na biomasę, kocioł
gazowy, a w ostateczności grzałka elektryczna.
Energia wodna to wykorzystywana gospodarczo energia mechaniczna płynącej wody.
Energia spadku wody jest od dawna wykorzystywana przez człowieka. Dawniej służyła do
napędzania młynów, warsztatów, kuźni, garbarni, obecnie - do produkcji energii elektrycznej.
W Polsce najbardziej rozpowszechnione są małe elektrownie wodne (MEW)- o mocy do 5 MW.
Na koniec 2009 elektrownie wodne stanowiły ok. połowy całkowitej mocy zainstalowanej źródeł
odnawialnych. Według danych URE było 945 MW mocy w elektrowniach wodnych, wobec 1993
MW całkowitej mocy OZE. Eksperci z Europejskiego Centrum Energii Odnawialnej podkreślają,
iż w Polsce wykorzystuje się zaledwie 11 % potencjału grawitacyjnego cieków wodnych.
Na obszarze gminy Polkowice nie ma rzek o potencjale jednostkowym większym niż 100
kW/km, w związku z czym nie ma możliwości gospodarczego wykorzystania energii wód
powierzchniowych.
Energetyka wiatrowa staję się coraz bardziej popularna. Zaletą podstawową jest brak
jakiejkolwiek emisji gazów cieplarnianych i pyłów do atmosfery. Wiatr stanowi niewyczerpalne i
odnawialne źródło energii, a jego wykorzystanie nie wiąże się z produkcją jakichkolwiek
odpadów stałych, gazowych, czy ścieków.
Jednak nie wszędzie można budować farmy wiatrowe. Podstawowym kryterium
rozpatrywania inwestycji w energetykę wiatrową jest ocena zasobów energii wiatru. Aby można
było zainstalować nowe moce wytwórcze, konieczne są lokalizacje o odpowiednich warunkach
wietrzności. Terenów, które spełniają odpowiednie warunki jest niewiele, dlatego bardzo ważną
częścią toku inwestycji jest ocena zasobów.
34
Teren gminy Polkowice posiada warunki średnie dla rozwoju energetyki wiatrowej, jednak
każda lokalizacja farmy czy choćby pojedynczej turbiny wiatrowej wymaga bardzo starannej
analizy mającej na celu wskazanie najdogodniejszego wariantu lokalizacyjnego.
Energia geotermalna jest wewnętrznym ciepłem Ziemi nagromadzonym w skałach oraz w
wodach wypełniających pory i szczeliny skalne. Począwszy od skorupy ziemskiej z każdym
kilometrem w głąb temperatura wzrasta o około 30 stopni C, czyli średnio temperatura wzrasta o
1 °C co 33 metry.
Pompy ciepła
Pompy ciepła są urządzeniami grzewczymi umożliwiającymi odbiór energii cieplnej z
naturalnych źródeł i wykorzystanie jej na potrzeby ogrzewania budynków, ciepłej wody
użytkowej czy klimatyzacji. Odbywa się to poprzez transport energii cieplnej ze źródła
niskotemperaturowego, określanego jako tzw. dolne źródło ciepła na wyższy poziom
energetyczny określany mianem górnego źródła ciepła, albo odbiornika. Transport energii
cieplnej odbywa się dzięki doprowadzonej do pompy energii elektrycznej użytej do napędu
sprężarki.
Pompy ciepła zaleca się stosować w układach grzewczych niskotemperaturowych (do 60°C),
najlepiej nadają się do ogrzewania podłogowego.
Dotychczas w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie gminy
podjęto następujące działania:
 zamontowano zewnętrzne hybrydowe instalacje solarno-wiatrowe do oświetlenia ulic,
(4 szt.),
 zainstalowano oświetlenie oraz panele reklamowe na wiatach autobusowych
zasilane instalacją solarną, (4 szt.),
 dwie świetlice wiejskie w miejscowościach Pieszkowice i Biedrzychowa wyposażono
w pompy ciepła oraz solary (do podgrzewania ciepłej wody użytkowej oraz
ogrzewania pomieszczeń).
W 2009 i 2010 roku Gmina Polkowice wraz z Fundacją na Rzecz Rozwoju Ekoenergetyki
„Zielony Feniks” zorganizowała Forum Ekoenergetyczne.
Forum odbyło się w dniach 25-27 września br. w Polkowicach. Było to spotkanie środowiska
ekoenergetyki i rolnictwa energetycznego. Wzięli w nim udział przedstawiciele wszystkich
środowisk zajmujących się odnawialnymi źródłami energii (OZE), zarówno organizacje
biznesowe jak i naukowcy, stowarzyszenia branżowe itp. Istotnym novum forum był udział
przedstawicieli samorządów lokalnych i rolników zainteresowanych produkcją biomasy lub
inwestycjami w OZE.
W takcie Forum odbyły się w trzech równoległych blokach:
 "Warsztaty dobrych praktyk", na których przedstawiono praktyczne aspekty
i doświadczenia już zrealizowanych inwestycji w obszarze ekoenergetyki.
 Konferencja Nauka i Praktyka poświęcona problematyce OZE.
 Cykl paneli dyskusyjnych o tematyce ekoenergetycznej oraz możliwościach
i barierach rozwoju w Polsce energetyki opartej o źródła odnawialne.
4.
INWENTARYZACJA ZASOBÓW I SKŁODNIKÓW PRZYRODY
4.1.
GEOMORFOLOGIA
Pod względem morfologicznym gmina Polkowice stanowi fragment Nizin Środkowopolskich.
Część północna gminy należy do mezoregionu Wzgórz Dalkowskich, natomiast część
południowa obejmuje mezoregion Równiny Szprotawskiej. Grzbiet Wzgórz Dalkowskich ma
formę wału opadającego ku południowi łagodnie do Równiny Szprotawskiej. W północnej części
35
gminy dominują formy pochodzenia lodowcowego wykształcone w postaci wzgórz i pagórków
morenowych przeważnie spiętrzonych (Wzgórza Dalkowskie). Najwyżej położonym punktem na
terenie gminy jest szczyt wzgórza o wysokości 223 m n p m, zlokalizowany w rejonie
miejscowości Żelazny Most. W południowej części gminy Polkowice w obrębie mezoregionu
Równiny Szprotawskiej dominują formy pochodzenia wodnolodowcowego wykształcone w
postaci równin sandrowych i wodnolodowcowych. Powierzchnia równin jest słabo urozmaicona.
Natomiast do form pochodzenia rzecznego zaliczono dno doliny rzecznej Szprotawy
przebiegające przy południowej granicy gminy. Ponad doliną wykształciły się tarasy
akumulacyjne zalewowe oraz erozyjno akumulacyjne zalewowe i nadzalewowe. Wysokość
tarasów waha się od 1 do 10 m n.p. rzeki. Powierzchnia terenu w rejonie Równiny Szprotawskiej
leży na poziomie od 138 m n.p.m. w rejonie doliny Szprotawy do 153 m n.p.m. w rejonie Sobina.
4.2.
GEOLOGIA
Obszar gminy Polkowice położony jest na obszarze jednostki geologicznej zwanej monokliną
przedsudecką. Głębsze podłoże monokliny przedsudeckiej budują skały prekambru i starszego
paleozoiku wykształcone w postaci łupków metamorficznych oraz granitów i granitognejsów.
Wyżej zalegają osady permo-mezozoiczne wykształcone w postaci lądowych osadów
czerwonego spągowca i morskich osadów cechsztynu (piaskowce, wapienie, dolomity z
iłołupkami miedzionośnymi, iłowce i anhydryty). Sedymentację kończą utwory lądowe piaskowca
pstrego dolnego i środkowego (piaskowce drobnoziarniste z wkładkami łupków ilastych i
mułowców). Miąższość tych utworów waha się od 120 do 250 m. Podłoże podkenozoiczne
pocięte jest uskokami. Na nim zalegają na całym obszarze utwory trzeciorzędowe. Utwory
trzeciorzędowe reprezentowane są przez oligoceńskie piaski i iły z przewarstwieniami węgli
brunatnych, mioceńskie iły z węglem brunatnym oraz plioceńskie iły pstre.
Utwory te tworzą dość monotonny kompleks o miąższości od 300 do 350 m. Stropowe partie
trzeciorzędu w rejonie Wzgórz Dalkowskich wykazują zaburzenia glacitektoniczne.
Utwory czwartorzędowe występują na całym obszarze arkusza poza rejonami, gdzie
odsłaniają się na powierzchni, w formie płatów, utwory trzeciorzędowe. Elementy te wskazują na
istnienie różnic miąższości osadów czwartorzędowych, jak również na urozmaiconą
powierzchnię utworów podczwartorzędowych.
4.3.
SUROWCE MINERALNE GMINY
Na obszarze gminy część złóż występuje na znacznych głębokościach, są to surowce
metaliczne tj. złoża rud miedzi (Cu), surowce skalne (niemetaliczne) tj. złoża gipsu i anhydrytu,
surowce chemiczne tj. złoża soli kamiennej oraz surowce energetyczne. Pozostałe złoża
surowców skalnych tj. złoża kruszyw naturalnych, piasków oraz złoża energetyczne w postaci
torfów występują na powierzchni bądź pod niewielkim nakładem.
Surowce metaliczne
Do surowców metalicznych należą stratoidalne, polimetaliczne złoża rud miedzi (Cu-Ag),
występujące na niemal całym obszarze gminy, z wyłączeniem niewielkich powierzchni przy
południowej i wschodniej granicy gminy.
Na obszarze gminy rudy miedzi występują w złożach Głogów Głęboki (przy północnej
granicy gminy), Sieroszowice, Polkowice, Rudna i Lubin-Małomice. Eksploatacja prowadzona
jest w obrębie złóż Sieroszowice, Polkowice, Rudna i Lubin-Małomice. Złoża rud miedzi należą
do złóż typu pokładowego, charakteryzującego się zróżnicowaną miąższością i intensywnością
okruszcowania. Rudy miedzi wstępują w skałach wapiennych, dolomitach, łupkach oraz
piaskowcach.
Kopaliną eksploatowaną zgodnie z koncesjami jest ruda miedzi. Pierwiastkami
współwystępującymi w rudzie miedzi są: srebro, złoto, nikiel, wanad, molibden, ołów, kobalt,
36
platyna, pallad, cynk, kadm, ren i arsen. Przedsiębiorca prowadzi eksploatację rudy miedzi
z której odzyskuje srebro, złoto, ołów i platynowce. Pozostałą część wymienionych metali
w ilościach śladowych, jak również inne pierwiastki metaliczne i skalne, po procesie
przeróbczym deponowano pierwotnie w składowisku Gilów, a obecnie deponuje się
w składowisku „Żelazny Most”.
Surowce chemiczne
Surowcem chemicznym jest sól kamienna złoża Sieroszowice, zalegające w nadkładzie
złoża rud miedzi Sieroszowice w utworach cechsztynu na obszarze gmin Grębocice,
Jerzmanowa, Polkowice i Radwanice. Zasoby bilansowe wymienionego złoża wynoszą 2 936
395 tys. Mg, stanowiąc 3,65 % łącznych zasobów soli kamiennej w Polsce. Powierzchnia złoża
wynosi 4500 ha.
Łączne zasoby soli kamiennej formacji cechsztyńskiej towarzyszące złożom rud miedzi
określono na 25 mld Mg. Są to złoża o zasobach prognostycznych towarzyszące złożom rud
miedzi Sieroszowice, Radwanice Zachód i Rudna.
Surowce energetyczne
Surowcami energetycznymi są pokłady węgli brunatnych zalegające w utworach
trzeciorzędowych na całym obszarze gminy. Znaczenie gospodarcze posiadają pokłady węgla
brunatnego z miocenu środkowego i górnego, jednakże dotychczas złoża te nie zostały
udokumentowane. Węgiel brunatny zalega na głębokościach od 100 do 250 m ppt. Jednakże
małe miąższości warstw, znaczne głębokości występowania, jak i ich silne zawodnienie
dyskwalifikują je z punktu widzenia wykorzystania gospodarczego.
Ponadto do surowców energetycznych zaliczono torfy występujące w obniżeniach dolinnych
w pobliżu Jędrzychowa. Na obszarze gminy złoża te nie są eksploatowane.
4.4.
GLEBY
Na obszarze gminy Polkowice lokalnie gleby i przypowierzchniowe grunty zostały
zmodyfikowane procesami antropogenicznymi. W rejonach, w których nie nastąpiły procesy
antropogeniczne, gleby zostały wykształcone jako gleby murszowe i torfowe - w rejonach dolin
rzecznych, bądź rozwinęły się na piaszczystym lub gliniastym podłożu polodowcowym, jako
gleby rdzawe, którym towarzyszą gleby bielicowe i brunatne, natomiast w części północnowschodniej gminy dominują gleby płowe, którym towarzyszą gleby brunatne właściwe, opadowoglejowe i rdzawe. Pod względem bonitacyjnym gleby należą do klas IV a, IV b i V, a w
północnowschodniej części gminy do klasy III.
4.5.
WARUNKI KLIMATYCZNE
Pod względem klimatycznym gmina Polkowice należy do subregionu „nadodrzańskiego
wrocławsko – legnickiego”. Średnia roczna temperatura jest tu wyższa od + 8 °C, a okres
wegetacyjny trwa dłużej niż 100 dni. Roczna suma opadów atmosferycznych na tym obszarze
przeciętnie nie przekracza 550 mm, z czego 60 – 65 % sumy przypada na okres kwiecień –
wrzesień. Przeważają wiatry z kierunków zachodniego i północno – zachodniego, a najmniejszą
frekwencją cechuje się wiatr z sektorów wschodniego i południowo – wschodniego. Przeciętnie
w roku występuje od 120 do 140 dni pochmurnych.
4.6.
POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
Źródłem danych dotyczących jakości powietrza na terenie gminy jest ocena stanu
zanieczyszczania powietrza dokonywana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
we Wrocławiu, w ramach monitoringu środowiska.
37
Począwszy od 2002 roku rocznej oceny jakości powietrza dokonuje się w strefach.
Prowadzona ocena ma na celu monitorowanie zmian jakości powietrza i powinna skutkować
podjęciem działań powodujących zmniejszenia stężeń zanieczyszczeń w powietrzu przynajmniej
do poziomu stężenia dopuszczalnego na terenie kraju w określonym terminie. Oceny dokonuje
się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów:
 ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi;
 ustanowionych ze względu na ochronę roślin.
Kryteria ustanowione ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin stanowią dwie
niezależne grupy kryteriów oceny.
Gmina Polkowice zastała sklasyfikowana do strefy lubińsko-polkowickiej do celów oceny
jakości powietrza pod kątem zawartości SO 2 , NO 2 , CO, benzenu, PM10, As, Cd, Ni, Pb, i B(a)P
dla kryteriów ochrony zdrowia oraz pod kątem zawartości SO 2 i NOx, dla kryteriów ochrony
roślin.
Do celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości ozonu gmina została zaliczona do
strefy województwo dolnośląskie.
Na terenie strefy lubińsko-polkowickiej, na terenie której położona jest gmina Polkowice w
2009 roku zlokalizowane były 2 stacje manualne (w tym poborniki pyłu PM10), oraz 3 stacje
automatyczne (z których wyniki są odnoszone do kryteriów ustanowionych ze względu na
ochronę zdrowia ludzi).
Ryc..5. Lokalizacja stacji pomiarowych na terenie strefy lubińsko-polkowickiej
Zasadniczym celem oceny poziomów substancji w powietrzu zgodnie z art. 89 ustawy Prawo
ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U.08.25.150 z późn. zm.) jest dokonanie klasyfikacji stref,
dającej podstawę do zaplanowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza w strefach, w
których są przekraczane wartości kryterialne dla ochrony zdrowia ludzi lub ochrony roślin.
W klasyfikacji strefy lubińsko-polkowickiej i strefy województwo dolnośląskiej zastosowano
następujące oznaczenia:
 klasa A: poziom stężeń nie przekraczający odpowiednio: poziomu dopuszczalnego lub
poziomu docelowego,
 klasa C: poziom stężeń powyżej poziomu dopuszczalnego, powiększonego o margines
tolerancji lub poziomu docelowego; wymagany program ochrony powietrza,
38


klasa D1: poziom stężeń nie przekraczający poziomu celów długoterminowych,
klasa D2: poziom stężeń powyżej celów długoterminowych; wymagany program ochrony
powietrza.
Stan jakości powietrza atmosferycznego na terenie gminy Polkowice w 2009 roku
 Klasyfikacja strefy lubińsko-polkowickiej – kryterium ochrona zdrowia
Strefę lubińsko-polkowicką dla SO 2 , NO 2 , benzenu i tlenku węgla pod kątem ochrony
zdrowia zaliczono do klasy A.
Dla pyłu zawieszonego PM10 strefę lubińsko-polkowicką pod kątem ochrony zdrowia w 2009
roku zaliczono do klasy C (wymagany program ochrony powietrza).
Ryc. 6. Wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego dla pyłu zawieszonego PM10 pod kątem ochrony
zdrowia – 2009 rok
Strefa lubińsko-polkowicka dla ołowiu, arsenu, kadmu oraz niklu w 2009 roku w odniesieniu do
kryteriów ochrony zdrowia została zaliczona do klasy A, natomiast dla benzo(a)pirenu – do klasy
C.
39
Ryc.7. Wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego dla benzo(a)pirenu pod kątem ochrony zdrowia – 2009
rok
Strefa dolnośląska pod kątem ochrony zdrowia w odniesieniu do poziomu docelowego ozonu
w 2009 roku została zaliczona do klasy C. W odniesieniu do poziomu celów długoterminowych
strefa dolnośląska zaliczona została do klasy D2.
 Klasyfikacja strefy lubińsko-polkowickiej – kryterium ochrona roślin
Strefa polkowicko-lubińska ze względu na kryterium ochrony roślin dla SO 2 i tlenków azotu
została zaliczona do klasy A.
Strefa dolnośląska w odniesieniu do poziomu docelowego ustalonego w celu ochrony roślin dla
ozonu w 2009 roku została zaliczona do klasy C.
W odniesieniu do poziomu celów długoterminowych ustalonego w celu ochrony roślin dla
ozonu w 2009 roku strefę dolnośląską zaliczono do klasy D2 (poziom stężeń powyżej celów
długoterminowych; wymagany program ochrony powietrza).
W 2009 roku pomiary jakości powietrza w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska
prowadzone były w dwóch punktach pomiarowych zlokalizowanych na terenie gminy:
w Polkowicach przy ul. Kasztanowej i w Tarnówku. W tabelach poniżej przedstawiono
szczegółowo wyniki pomiarów wykonanych w tych punktach.
Tab.11. Zakres pomiarowy stacji monitoringu jakości powietrza wraz z wyróżnieniem stanowisk z przekroczeniami
poziomów kryterialnych na terenie gminy Polkowice w 2009 roku
Nazwa stacji
Polkowice ul.
Kasztanowa
Tarnówek
SO 2
NO 2
PM10
PM2,5
CO
C6H6
O3
Pb
Cd
Ni
As
BaP
x
x
p.p.k.
x
x
x
x
b.p.
b.p.
b.p.
b.p.
p.p.k.
x
x
b.p.
x
x
x
x
x
x
x
x
x
X.– brak pomiarów, p.p.k. – przekroczenia poziomów kryterialnych, b.p. – brak przekroczeń
40
Stężenie
maksymalne
Percentyl 90,4
Liczba przypadków
powyżej poziomu
dopuszczalnego2
Liczba przypadków
powyżej poziomu
alarmowego3
Kompletność serii
pomiarów 24-godz.
2
Średnia
roczna
Średnia w sezonie
pozagrzewczm
1
Stanowisko
pomiarowe
Średnia w sezonie
grzewczym
Lp.
% normy1
Tab. 12. Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 na terenie gminy Polkowice w 2009 roku
Stężenia 24-godzinowe pyłu zawieszonego
PM10
μg/m3
%
μg/m3
μg/m3
μg/m3
μg/m3
-
-
%
31,3
78%
39,4
23,3
119,4
56,7
59
0
99%
20,1
50%
24,1
16,1
74,0
39,3
17
0
98%
Polkowice, ul.
4
Kasztanowa
5
Tarnówek
- przekroczenia wartości kryterialnych
3
1 - dopuszczalny poziom średnioroczny pyłu zawieszonego PM10: 40 μg/m
3
2 - dopuszczalny poziom 24-godz. pyłu zawieszonego PM10: 50 μg/m , dopuszczalna liczba przypadków powyżej poziomu
dopuszczalnego: 35 razy
3
3 - poziom alarmowy 24-godz. pyłu zawieszonego PM10: 200 μg/m – wartość progowa informowania społeczeństwa o
ryzyku wystąpienia przez trzy kolejne doby niekorzystnych skutków zdrowotnych
4- pomiar metodą manualną wagową z separacją frakcji 10 μm
5- pomiar automatyczny metodą absorpcji promieniowania ß z separacją frakcji 10 μm
Tab.13. Wyniki pomiarów ołowiu na terenie gminy Polkowice w 2009 roku
Stanowisko
pomiarowe
%
Średnia w
sezonie
grzewczym
μg/m3
Średnia w
sezonie
pozagrzewczym
μg/m3
Kompletność
serii
pomiarowej
%
5%
0,033
0,016
57%
Średnia
roczna
% normy1
μg/m3
Polkowice, ul.
Kasztanowa
0,024
3
1- dopuszczalny poziom średnioroczny ołowiu: 0,5 μg/m
Tab. 14. Wyniki pomiarów arsenu na terenie gminy Polkowice w 2009 roku
Stanowisko
pomiarowe
Polkowice, ul.
Kasztanowa
Średnia
roczna
% wartości
docelowej1
ng/m3
%
Średnia w
sez.
grzewczym
ng/m3
3,8
63%
4,3
ng/m3
Kompletność
serii
pomiarowej
%
3,3
56%
Średnia w sez.
pozagrzewczym
3
1-wartość docelowa arsenu: 6 ng/m
Tab. 15. Wyniki pomiarów kadmu na terenie gminy Polkowice w 2009 roku
Stanowisko
pomiarowe
Polkowice, ul.
Kasztanowa
Średnia
roczna
% wartości
docelowej1
ng/m3
%
Średnia w
sez.
grzewczym
ng/m3
9%
0,7
0,5
Średnia w sez.
pozagrzewczym
Kompletność
serii pomiarowej
ng/m3
%
0,3
56%
3
1 - wartość docelowa kadmu: 5 ng/m
41
Tab. 16. Wyniki pomiarów niklu na terenie gminy Polkowice w 2009 roku
Stanowisko
pomiarowe
Polkowice, ul.
Kasztanowa
Średnia
roczna
% wartości
docelowej 1
ng/m3
%
Średnia w
sez.
grzewczym
ng/m3
0,6
3%
0,6
ng/m3
Kompletność
serii
pomiarowej
%
0,7
57%
Średnia w sez.
pozagrzewczym
3
1-wartość docelowa niklu: 20 ng/m
Tab. 17. Wyniki pomiarów wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oznaczanych w pyle PM10 na terenie
gminy Polkowice w 2009 roku
Stanowisko
pomiarowe
Polkowice, ul.
Kasztanowa
Średnia
roczna
Średnia w
sez.
grzewczym
%
ng/m3
benzo(a)piren
% wartości
docelowej1
ng/m3
3,7
372%
7,2
ng/m3
Kompletność
serii
pomiarowej
%
0,4
42%
0,4
42%
0,6
42%
0,3
42%
0,3
42%
0,1
42%
0,4
42%
Średnia w sez.
pozagrzewczym
benzo(a)antracen
Polkowice, ul.
Kasztanowa
4,6
-
9,0
benzo(b)fluoranten
Polkowice, ul.
Kasztanowa
3,8
-
7,1
benzo(j)fluoranten
Polkowice, ul.
Kasztanowa
1,8
-
3,3
benzo(k)fluoranten
Polkowice, ul.
Kasztanowa
1,8
-
3,4
dibenzo(a,h)antracen
Polkowice, ul.
Kasztanowa
0,6
-
1,2
indeno(1,2,3-cd)piren
Polkowice, ul.
Kasztanowa
2,5
-
4,7
- przekroczenia wartości kryterialnych
3
1 - wartość docelowa benzo(a)pirenu: 1 ng/m
Należy pamiętać, że uzyskanych wyników nie należy utożsamiać ze stanem jakości
powietrza na obszarze całej strefy. Przekroczenia poziomów kryterialnych mogą oznaczać np.
lokalny problem z daną substancją. Przyczyną wystąpienia przekroczeń może być spalanie
węgla w prywatnych kotłowniach na obszarach zabudowy jednorodzinnej. Stąd istotne jest
podjęcie działań mających na celu ograniczenie liczby kotłowni opalanych węglem i
zastępowanie ich przez kotłownie wykorzystujące bardziej ekologiczne źródła energii (np.
ekogroszek).
4.7.
WODY PODZIEMNE
Na obszarze gminy Polkowice występuje kilka zasobnych poziomów wodonośnych.
Wyróżnia się dwa główne piętra wodonośne, tj. czwartorzędowe i trzeciorzędowe.
Występowanie wód podziemnych związane jest również z piaskowcami pstrego piaskowca,
wapieniami i dolomitami cechsztynu oraz piaskowcami czerwonego spągowca. Wody
w starszych piętrach są słabo rozpoznane i nie mają znaczenia użytkowego.
42
Piętro trzeciorzędowe
Trzeciorzędowe piętro wodonośne na obszarze gminy, stanowi w miejscach braku
użytkowego czwartorzędowego poziomu wód jedyne użytkowe piętro wodonośne. Wody
podziemne wstępują w poziomie nadwęglowym. Związane są one z osadami piaszczystożwirowymi, które wstępują na głębokości od 14 do ponad 200 m. Najczęściej poziom wodonośny
zalega w przedziale głębokości 50 m i ma ograniczony zasięg. Rozprzestrzenianie warstw
zalegających na głębokości 60 ÷ 120 m jest większe. Sumaryczna miąższość użytkowych
poziomów wodonośnych trzeciorzędu na obszarze gminy wynosi ponad 40 m. Warstwy
wodonośne charakteryzują się następującymi parametrami hydrogeologicznymi: współczynnik
filtracji od 1 do 35,8 m/d, średnio 4,5 m/d, przewodność od 12,1 do 286 m2/d, średnio 171 m2/d.
Wydajności potencjalne studni są zmienne od 10 do 30 m3/h w południowej i centralnej części
gminy do 50-70 m3/h w rejonie Kazimierzowa. Dla udostępnienia eksploatacji rud miedzi
prowadzi się odwodnienie poziomu cechsztyńskiego, jak i trzeciorzędowego podwęglowego i
międzywęglowego.
Piętro czwartorzędowe
Czwartorzędowe piętro wodonośne związane jest z występowaniem piasków i żwirów
fluwioglacjalnych,
glacjalnych
i
rzecznych
zlodowaceń:
południowo-,
środkowo-,
północnopolskiego i holocenu. Zasilanie piętra odbywa się bezpośrednio z infiltracji wód
opadowych i powierzchniowych. Na obszarze gminy w utworach czwartorzędowych wydzielić
można poziomy wodonośne o charakterze użytkowym związane z:
o plejstoceńskimi osadami wodnolodowcowymi na obszarze Wzgórz Dalkowskich,
o plejstoceńskimi osadami wodnolodowcowymi wypełniającymi strukturę kopalną
„Potoczek- Jabłonów”,
o plejstoceńskimi osadami wodnolodowcowymi wypełniającymi strukturę „SobinJedrzychów”.
Czwartorzędowy poziom wodonośny na obszarze Wzgórz Dalkowskich związany jest z
występowaniem piasków i żwirów wodnolodowcowych. Na obszarze gminy występują warstwy
wodonośne w obrębie moreny spiętrzonej tworzące lokalne poziomy wodonośne o słabej
izolacji, jak również spotyka się w tych rejonach, nagromadzenie utworów wodonośnych, które
stanowią wówczas większe zbiorniki wodne (rynna erozyjna w rejonie miejscowości Moskorzyn).
Poza obszarem moreny spiętrzonej rozpoznane zostały warstwy wodonośne zarówno w
obrębie moreny dennej i spiętrzonej, które występują na trzeciorzędowych iłach i glinach
zwałowych. Pozbawione izolacji warstwy wodonośne występują w obrębie moreny dennej, w
południowej części gminy.
Na obszarze Wzgórz Dalkowskich warstwy wodonośne charakteryzują się zróżnicowanym
rozprzestrzenieniem i miąższością od kilku do ponad 30 m, lokalnie do około 50 m. Występują
one na głębokości od 4,5 do 56 m. Zwierciadło wody ma charakter swobodny i subartezyjski z
przewagą wód subartezyjskich. Największe miąższości utworów wodonośnych rozpoznane
zostały w rejonie Moskorzyna (rynna erozyjna). Warstwę wodonośną stanowi tutaj kompleks
piaszczysto-żwirowy pozbawiony ciągłych przewarstwień glin. Miąższość utworów wodonośnych
od kilku do ponad 50 m – w południowej części rynny erozyjnej, średnio 19 m. Poziom
wodonośny występuje na zmiennych głębokościach od 2,2 do 56 m. Zasilany jest poprzez
infiltracje opadów oraz spływ powierzchniowy i podziemny z obszaru wysoczyzn. Ponadto w
części południowo-zachodniej poziom ten pozostaje w bezpośredniej więzi hydraulicznej z
warstwami wodonośnymi górnego trzeciorzędu. Generalny kierunek spływu wód biegnie w
kierunku rzeki Moskorzynki, która stanowi w tym rejonie podstawę drenażu. Warstwa
wodonośna charakteryzuje się dobrą przewodnością 395 m2/d i współczynnikiem filtracji 20,8
m/d. Dominują wydajności potencjale studni 50 ÷ 70 m3/h. Znacznie korzystniejszymi warunkami
hydrogeologicznymi charakteryzuje się występujący przy zachodniej granicy gminy fragment
struktury kopalnej „Potoczek-Jabłonów”. W obrębie struktury kopalnej występują dwie warstwy
wodonośne piaszczysto-żwirowe, które rozdzielone są glinami lub pyłami. Serie
43
nieprzepuszczalne lub słabo przepuszczalne stanowią rodzaj soczew o zmiennej rozciągłości i
miąższości 9 ÷ 29 m. Utwory słabo przepuszczalne rozdzielające warstwy wodonośne ze
względu na skład litologiczny i miąższość umożliwiają swobodne krążenie wód pomiędzy nimi i
pozostają w więzi hydraulicznej ze sobą. Miąższość warstw wodonośnych od 26 do 51 m.
Poziom wodonośny struktury kopanej występuje na głębokości 18,5 – 56 m Zwierciadło wody
ma charakter subartezyjski. Średnie parametry struktury kopanej na obszarze gminy wynoszą,
współczynnik filtracji – 28,6 m/d, a przewodność – 1081 m2/d.
W południowej części gminy występuje czwartorzędowa struktura wodonośna „SobinJędrzychów”. Odkryty poziom wodonośny, występujący w obrębie moreny dennej, zalega na
głębokości około 11 m. Średnia miąższość warstwy wodonośnej wynosi 18 m. Dominują
potencjalne wydajności studni w przedziale od 50 do 70 m3/h.
Główne zbiorniki wód podziemnych
Na obszarze gminy Polkowice występuje jedna struktura hydrogeologiczna tworząca Główny
Zbiornik Wód Podziemnych. W południowej części gminy w rejonie Jędrzychowa występuje
zbiornik GZWP nr 316 zwany Subzbiornikiem Lubińskim. Jest to zbiornik o charakterze
porowym, gromadzącym wody piętra trzeciorzędowego. Warstwa wodonośna w zbiorniku jest na
obszarze gminy Polkowice mało odporna na przenikanie zanieczyszczeń, ponieważ istnieją tu
okna hydrauliczne które ułatwiają migrację potencjalnych zanieczyszczeń do wód
trzeciorzędowych. Miąższość warstwy wodonośnej w obrębie zbiornika wynosi kilkanaście
metrów. Współczynnik filtracji k utworów wodonośnych zawiera się w przedziale 3.10-6 ÷ 4,8.104 m/s. Przewodność hydrauliczna T zbiornika kształtuje się na poziomie 80 m2/h, natomiast
wydajność studni eksploatujących wody omawianej struktury na obszarze gminy wynosi ok. 350
m3/h.
4.8.
WODY POWIERZCHNIOWE
Południowo – zachodnia część gminy objęta jest dorzeczem Szprotawy, a północne obrzeża
gminy należą do dorzecza Rudnej. Sieć rzeczna w środkowej części gminy jest słabo rozwinięta.
Większymi ciekami na terenie gminy są:
o 750 m odcinek rzeki Szprotawy,
o Kalina, prawostronny dopływ Szprotawy, o długości 9,5 km, powierzchni zlewni
37,3 km2 i średnim spadku 1,5 ‰. Źródła potoku usytuowane są w rejonie miasta
Polkowice, w dalszym biegu przepływa przez wieś Sobin i Nową Wieś Lubińską,
o Skłoba, prawostronny dopływ Szprotawy, o długości 13,0 km, powierzchni zlewni
19,3 km2 i średnim spadku 1,5 ‰,
o Sucha Górna przepływająca przez wieś o tej samej nazwie, jest lewostronnym
dopływem Kłębanówki, która z kolei jest prawostronnym dopływem Szprotawy,
o Moskorzynka - lewostronny dopływ Rudnej, o długości 15,3 km i powierzchni
zlewni 84,17 km2, źródła rzeki znajdują się przy trasie Polkowice – Zielona Góra,
rzeka przepływa przez miejscowości Kazimierzów, Moskorzyn i Żuków.
Większymi dopływami tej rzeki na terenie gminy są Żdżerowita, Trzebcz
i Stobna.
o Żdżerowita, prawostronny dopływ Moskorzynki, o długości 7,1 km, której źródła
znajdują się w pobliżu wsi Dąbrowa, przepływa przez wsie Dąbrowa, Tarnówek i
Komorniki, a przed wsią Żuków uchodzi do rzeki Moskorzynki. Potok odwadnia
przedpole zapory zachodniej zbiornika odpadów flotacyjnych „Żelazny Most”,
przejmując część wód infiltrujących z tego obiektu poprzez prawostronne
dopływy: rów IIS i Kalinówkę Zachodnią.
Brak jest zbiorników retencyjnych
przebiegających przez teren gminy.
oraz
wałów
przeciwpowodziowych
na
rzekach
44
Jakość wód powierzchniowych na terenie gminy Polkowice
Żadne z punktów pomiarowych, służących do oceny jakości wód powierzchniowych w
ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w latach 2008 - 2009 nie były usytuowane na
terenie gminy Polkowice.
W ramach oceny oddziaływania składowiska „Żelazny Most” na środowisko dokonano
analizy składu chemicznego wód powierzchniowych w rejonie składowiska. Na podstawie
przeprowadzonych w roku 2005 i 2007 badań składu fizyczno – chemicznego wód oraz analiz
statystycznych wody powierzchniowe na terenie gminy wg klasyfikacji ogólnej zaliczono do klasy
od II do V w roku 2005, natomiast w roku 2007 do klasy III i V.
Oceniając dynamikę zmian czystości wód powierzchniowych na terenie gminy, można
stwierdzić, iż na przestrzeni lat 2005 – 2007 czystość wód rzek uległa pogorszeniu.
Według klasyfikacji ogólnej, obejmującej wszystkie badane parametry dominują wody klasy
V. Wśród analizowanych parametrów o takiej klasyfikacji przesądziły wysokie stężenia chlorków
i wskaźniki zasolenia.
W analizowanym okresie dopływy potoków z zachodniej części składowiska (Kalinówka
Zachodnia, Rów II S) ze względu na wysokie stężenia chlorków, zdyskwalifikowały wody
Żdżerowity (nr przekroju 28, 11), aż do ujścia do Moskorzynki. Wraz z ładunkiem chlorków
znajdujących się w potoku Trzebcz (nr przekroju 17), wody Żdżerowity (nr przekroju 15)
spowodowały obniżenie czystości wód Moskorzynki (nr przekroju 19), aż do ujścia.
Podobna dynamika zanieczyszczeń widoczna jest w przypadku stężeń charakterystycznych
składników zasolenia. W ujściowym odcinku Żdżerowity (przekrój 15) ujmującej odpływy z
cieków leżących w zachodnim rejonie składowiska Żelazny Most następuje zwiększenie stężeń
zasolenia, a w konsekwencji pogorszenie czystości rzeki. Następnie obciążone wody Żdżerowity
powodują zwiększenie zanieczyszczeń rzeki Moskorzynki.
45
Ryc.8. Wody powierzchniowe wraz z punktami pomiarowymi
(Źródło: Raport z realizacji Programu ochrony środowiska za lata 2004-2007, Gmina Polkowice, 2008 r.)
Tab. 18. Wyniki klasyfikacji wód powierzchniowych zachodniej części składowiska w roku 2005 i 2007 r.
Klasyfikacja wg grupy wskaźników
Rzeka
Nr
przekroju
Zasolenie
Fizyczne
OWO
Metale ciężkie
Zw. azotu
Ogółem
ogółem
chlorki
ogółem
miedź
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
Moskorzynka
16
IV
II
b.d.
IV
II
III
III
V
II
I
II
III
I
I
III
III
Trzebcz
17
I
I
b.d.
V
II
III
V
V
V
IV
III
III
I
I
V
V
Stobna
18
III
III
b.d.
V
II
III
II
V
I
I
I
IV
I
I
II
III
28
II
I
b.d.
IV
I
III
III
V
I
II
I
III
I
I
III
III
11
II
II
b.d.
III
II
III
III
V
II
III
I
III
I
I
III
III
Rów II S
12
II
II
b.d.
I
II
III
V
V
V
V
III
IV
II
I
V
V
Kalinówka
14
V
V
b.d.
V
IV
IV
IV
V
II
V
III
IV
I
I
IV
V
Żdżerowita
46
Klasyfikacja wg grupy wskaźników
Nr
przekroju
Rzeka
Zasolenie
Fizyczne
OWO
Metale ciężkie
Zw. azotu
Ogółem
ogółem
chlorki
ogółem
miedź
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
2005
2007
Zachodnia
Żdżerowita
15
II
I
b.d.
IV
III
V
V
V
V
V
III
III
I
I
V
V
Moskorzynka
19
II
II
b.d.
V
II
III
V
V
IV
IV
I
III
I
I
IV
V
Rów
opaskowy
25
III
IV
b.d.
IV
IV
III
V
V
V
V
IV
V
IV
IV
V
V
Źródło: Raport z realizacji Programu ochrony środowiska za lata 2004-2007, Gmina Polkowice, 2008
4.9.
CHARAKTERYSTYKA ELEMENTÓW PRZYRODY OŻYWIONEJ
Cenne składniki flory
Stan flory występującej na terenie gminy jest odzwierciedleniem presji różnych czynników
środowiskowych m.in. takich jak: warunki klimatyczne, rodzaj gleb, poziom wód gruntowych,
zanieczyszczenie powietrza, typ gospodarki leśnej i rolnej itp.
Dominujące na tym obszarze w przeszłości lasy liściaste i mieszane podlegały sukcesywnie
przebudowie w wielkopowierzchniowe, jednowiekowe monokultury sosnowe lub dębowe, co
doprowadziło do zaniku wielu gatunków roślin związanych z cienistymi lasami liściastymi.
Całkowitej eliminacji uległy buczyny, zaś z panujących tu niegdyś zbiorowisk grądowych
pozostały jedynie na obszarze Wzgórz Dalkowskich drobne fragmenty grądów wysokich
występujące na północ od zbiornika „Żelazny Most” w rejonie Tarnówka i Żelaznego Mostu oraz
grądy niskie występujące na północ od zbiornika „Żelazny Most”. W miejsce buczyn i gradów
wprowadzone zostały lasy typu kwaśnych dąbrów, które dominują na znacznych obszarach
pomiędzy Polkowicami i zbiornikiem „Gilów”. W dolinach rzek i potoków zachowały się nieliczne
fragmenty łęgów jesionowo – olszowych w dolinach Lipówki i Guzickiego Potoku oraz łęgów
jesionowych na północ od zbiornika „Żelazny Most”. Naturalne fragmenty borów świeżych i
wilgotnych występujące w zachodniej części gminy na ubogich, piaszczystych glebach
przekształcono w wielko powierzchniowe monokultury sosnowe. Z występujących na terenie
gminy zakrzaczeń i zadrzewień, wzdłuż dróg i cieków, oraz śródpolnych zagajników i lasków
wyróżniają się kobierzce jeżyn, turzyca drżączkowata i pokrzywa. Spotkać można również
stanowiska gatunków leśnych i chronionych (kruszyna, pierwiosnka lekarska, bluszcz).
Największe skupienie kwitnących okazów bluszcza, występuje około 800 m na południe od
Grodowca. Zbiorowiska naturalnych i antropogenicznych łąk występują zazwyczaj na terenach
położonych wzdłuż cieków. Najcenniejsze fragmenty łąk wilgotnych występują w dolinie Lipówki
oraz w rejonie opuszczonej osady w Paulinowie. Na suchszych siedliskach, zwłaszcza w
zachodniej części gminy można odnaleźć roślinność ciepłolubną odpowiadającą różnym stadiom
sukcesji na glebach ubogich i piaszczystych. Należą do nich murawy szczotlichowe, zespoły
muraw piaskowych z goździkiem kropkowanym i zawciągiem pospolitym oraz z lepnicą
wąskopłatkową. Interesującym składnikiem roślinności są niewielkie kadłubowe pozostałości
muraw kserotermicznych. Pospolite na terenie gminy są zbiorowiska okrajkowe będące różnymi
stadiami degeneracji łąk w wyniku ich nadmiernego wzbogacania w azot. W południowej części
gminy na znacznej powierzchni rozwijają się zbiorowiska łąk bagiennych. W trakcie
przeprowadzonej inwentaryzacji przyrodniczej na terenie gminy Polkowice stwierdzono
występowanie ponad 300 stanowisk roślin chronionych należących do 25 gatunków, w tym 14
47
gatunków roślin chronionych całkowicie (barwinek pospolity, bluszcz pospolity, buławnik
mieczolistny, buławnik wielkokwiatowy, kosaciec syberyjski, kruszczyk połabski, listera jajowata,
pełnik europejski, podkolan biały, storczyk szerokolistny, śniadek baldaszkowaty, śnieżyca
wiosenna, wiciokrzew pomorski, widłak jałowcowaty) oraz 11 gatunków chronionych częściowo
(kalina koralowa, kocanki piaskowe, konwalia majowa, kopytnik pospolity, kruszyna pospolita,
marzanka wonna, paprotka zwyczajna, pierwiosnka lekarska, pierwiosnka wyniosła, porzeczka
czarna, wyżlina ciernista).
Cenne składniki fauny
W wyniku przeprowadzonej na terenie gminy Polkowice inwentaryzacji przyrodniczej
stwierdzono występowanie 28 gatunków ssaków, w tym: 5 gatunków przedstawicieli rzędu
owadożernych (wszystkie objęte ochroną gatunkową), 1 gatunek zajęczaków, 12 gatunków
gryzoni, 6 gatunków należących do rzędu drapieżnych i 4 gatunki należące do rzędu
parzystokopytnych. Wśród tych gatunków 7 należy do gatunków chronionych: jeż zachodni, kret,
ryjówka aksamitna, ryjówka malutka, rzęsorek rzeczek, kuna domowa, łasica łaska. Wśród ryb,
na terenie gminy stwierdzono występowanie szczupaka, płoci, słonecznicy, kiełba, śliza,
piskorza, ciernika, cierniczka i okonia. Spośród tych gatunków tylko śliz i piskorz są objęte
ochroną gatunkową. Na terenie gminy występuje 13 gatunków płazów, do których należą:
traszka grzebieniasta, traszka zwyczajna, kumak nizinny, rzekotka drzewna, grzebiuszka
ziemna, ropucha szara, ropucha zielona, ropucha paskówka, żaba wodna, żaba jeziorkowa,
żaba trawna, żaba moczarowa, żaba śmieszka oraz 4 gatunki gadów: jaszczurka zwinka,
jaszczurka żyworodna, padalec zwyczajny i zaskroniec zwyczajny. Na obszarze gminy
występuje stosunkowo bogaty i urozmaicony zespół awifauny lęgowej (łącznie 128 gatunków
ptaków lęgowych i prawdopodobnie lęgowych, około 60 % ogólnej liczby gatunków ptaków
gniazdujących w całym kraju.
Lasy
Według podziału przyrodniczo – leśnego Polski teren gminy położony jest w Krainie V –
Śląskiej, Dzielnicy 1 – Równiny Dolnośląskiej, Mezoregionie c – Wzgórz Dalkowskich.
Przeważają tu siedliska borowe – borów świeżych (Bśw), a także borów mieszanych świeżych
(BMśw) i wilgotnych (Bmw) o bardzo niskiej produkcyjności oraz lasów mieszanych świeżych
(LMśw) i wilgotnych (LMw). Mniejszy udział mają siedliska lasów świeżych (Lśw) i wilgotnych
(Lw) oraz olsów (O), w tym olsów jesionowych (Oj).
Administratorem prawie całej powierzchni lasów gminy Polkowice są Nadleśnictwa: Lubin
(około 80 % powierzchni), Chocianów oraz Głogów należące do Rejonowej Dyrekcji Lasów
Państwowych we Wrocławiu. W lasach na terenie gminy Polkowice od lat prowadzona jest
intensywna gospodarka leśna, która doprowadziła w chwili obecnej do skrajnego zubożenia
fitocenoz – większość lasów stanowią monokultury gospodarcze o ubogim składzie gatunkowym
i częstej domieszce obcych gatunków drzew. Z punktu widzenia ochrony przyrody, a także
ochrony środowiska, znaczną ich część można obecnie uznać za ekologicznie małowartościową
i nie spełniającą swoich podstawowych funkcji (poza powierzchownie pojętą funkcją rekreacyjną,
glebochronną i produkcji drewna).
Formy ochrony przyrody ustanowione na mocy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie
przyrody (Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880 z póz. zm.)
Obszar Chronionego Krajobrazu Lasy Chocianowskie
W południowo – zachodniej części gminy Polkowice usytuowany jest niewielki fragment
lasów należących do Obszaru Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie”, w stosunku do
którego obowiązują zapisy rozporządzenia Wojewody Dolnośląskiego nr 26 z dnia 28 listopada
2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie” (Dz. Urz. Woj. Doln.
Nr 317, poz. 3925).
48
Na obszarze tym występują fragmenty lasów łęgowych i olesów, zwłaszcza wzdłuż
zmeliorowanych śródleśnych cieków, stanowiska lęgowe ptaków leśnych oraz kilka gatunków
chronionych roślin wyższych. Teren ten nie ma dużej rangi przyrodniczej, niemniej zajmuje
ważne miejsce w systemie obszarów chronionych, gdyż łączy teren gminy Polkowice z lepiej
zachowanymi przyrodniczo terenami poza jej granicami, głównie z kompleksem leśnym Borów
Dolnośląskich. Ponadto cały Obszar Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie” na terenie
gminy stanowią lasy wodochronne.
Pomniki przyrody
Na terenie gminy istnieją 3 pomniki przyrody ożywionej – dwa pojedyncze okazy drzew - dąb
szypułkowy i buk zwyczajny oraz podwójna aleja dębów szypułkowych o długości 795 m,
obejmująca 346 egzemplarzy (w tym 345 dębów szypułkowych oraz 1 dąb czerwony).
Pomnikowa aleja drzew jest przedłużeniem w kierunku południowym naturalistycznego parku
podworskiego z drugiej połowy XIX w. Obiekt ten łączy wielki kompleks leśny Obszar
Chronionego Krajobrazu Lasy Chocianowskie z parkiem podworskim w Nowym Dworze. Jest to
unikalna aleja w skali Dolnego Śląska.
Tab. 19. Pomniki przyrody na terenie gminy Polkowice
Obiekt
poddany
ochronie
Określenie położenia
Opis
obiektu
1
Dąb szypułkowy
Leśnictwo Żelazny Most,
oddz.115 c, własność
Nadleśnictwo Lubin
Wys. 23 m,
Obwód 360
cm
2
Buk zwyczajny
Nadleśnictwo Lubin
Wys. 25 m,
Obwód 460
cm
3
„Aleja Dębowa
w Nowym
Dworze”
działki ewid. Nr 618/249,
118/33
o obw. 80306 cm
Lp.
Akt powołujący
Rozporządzenie Wojewody
Legnickiego z dnia 25
października 1994 r. (Dz. Urz.
Woj. Leg. Nr 22, poz. 148)
Uchwala Nr XV/174/08 Rady
Miejskiej w Polkowicach z dnia
16 czerwca 2008 r.
Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Guzicki Potok”
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Guzicki Potok” uchwalony został Uchwałą Nr
XXXIII/343/10 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r. Przedmiotem ochrony
jest dolina potoku z zachowanym w stanie naturalnym ciekiem i przylegającymi do niego
zróżnicowanymi żyznymi lasami liściastymi oraz park zabytkowy w Guzicach. Obiekt
zlokalizowany jest na działkach oznaczonych w ewidencji gruntów nr 324/8 i 324/13 obręb
Guzice,oraz na częściach działek 324/27, 354/231 i 374/227 obręb Guzice.
Dolinę cieku można podzielić na kilka różniących się odcinków: początkowa część obejmuje
liczne źródliska, sieć drobnych strumieni, w tym część o charakterze okresowym, odcinek
potoku o charakterze podgórskim (teren Lasów Państwowych), oraz fragment silnie
meandrujący o mniejszych spadkach (własność prywatna), a także odcinek cieku
antropogenicznie zmieniony ze stawem parkowym i pozostałościami urządzeń służących
gospodarce stawowej.
Unikalny już dziś naturalny charakter elementów składowych cieku wodnego w obrębie
dojrzałych, naturalnych zbiorowisk leśnych, obfitujących w rzadkości flory i fauny czyni z
„Guzickiego Potoku” jeden z najcenniejszych obiektów przyrodniczych w niżowej części Dolnego
Śląska, zasługujący na ochronę nie tylko jako zespół przyrodniczo- krajobrazowy, ale nawet jako
rezerwat przyrody.
49
Obiekt składa się z trzech części:
 obszar źródliskowy z siecią drobnych strumieni w kompleksie leśnym;
 wartki potok płynący zalesioną dolina, w obrębie otwartego krajobrazu;
 park zabytkowy z pozostałościami budowli hydrotechnicznych na cieku wodnym.
Zespół przyrodniczo krajobrazowy „Trzebcz”
Zespół przyrodniczo krajobrazowy „Trzebcz” uchwalony został Uchwałą Nr XXXIII/344/10
Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r. Obiekt zlokalizowany jest na działkach
1 i 2 obręb Trzebcz oraz na częściach działek nr 378 i 379 obręb Komorniki i 328 obręb Guzice.
Przedmiotem ochrony jest dolina potoku z zachowanym w stanie naturalnym ciekiem
wodnym i przylegającymi do niego zróżnicowanymi żyznymi lasami liściastymi.
W niżowej części Dolnego Śląska cieki wodne o naturalnym charakterze, obficie
meandrujące, ze strefami erozji i strefami akumulacji, z zakolami, podcięciami, stromymi
ściankami, z odcinkami bystrzy i plos oraz naturalnymi niewielkimi wodospadami i kaskadami
należą już do zjawisk unikatowych. Dodatkowo walorów krajobrazowych i konserwatorskich
przysparzają liczne mniejsze i większe głazy narzutowe oraz ich skupienia, znajdujące się w
cieku jak i w jego bezpośrednim sąsiedztwie.
Na opisywanym terenie dominują zbiorowiska leśne reprezentujące łęgi i grądy zgrupowane
w rzędzie Fagetalia sylvaticae Pawł. in Pawł. Et WALL 1928- mezo i eutroficzne lasy liściaste
Europy, będące zonalnym typem roślinności o charakterze klimaksowym. Towarzyszą im
zbiorowiska zaroślowe tworzące okrajki i oszyjki kompleksów leśnych. Uzupełnieniem wykazu
zbiorowisk roślinnych wskazujących na kierunek procesów sukcesyjnych są występujące na
niewielkich powierzchniach zbiorowiska ziołoroślowe, będące pozostałością niewielkich łąk i
polan. Obraz roślinności dopełniają zbiorowiska źródlisk i samego potoku.
Ścieżki przyrodnicze
Na terenie gminy funkcjonują ścieżki przyrodnicze:
 Jędrzychowskie Krajobrazy
 Meandry Guzickiego Potoku
Ścieżka przyrodnicza Jędrzychowskie Krajobrazy
Ścieżka przyrodnicza Jędrzychowskie Krajobrazy położona jest na północny wschód od
Jędrzychowa. Długość ścieżki wynosi 3,4 km. Tematem przewodnim jest mozaika środowisk.
Ścieżka polecana jest szczególnie wiosną w okresie ptasich toków oraz w drugiej połowie
lata w czasie maksymalnej aktywności prostoskrzydłych.
Przystanki tematyczne:
 PRZYSTANEK 1: Aleja (100 m)
Malownicza aleja wiekowych lip przeplatanych pojedynczymi dębami. Została ona
założona na usypanej pośród bagien torfowej grobli
 PRZYSTANEK 2: Łąki i pastwiska (900 m)
Obszar rozległych łąk i pastwisk poprzecinany siecią rowów . Dominują tu łąki rdestowoostrożeniowe.
 PRZYSTANEK 3: Las łęgowy (1400 m)
Kompleks niewielkich lasów łęgowych ciągnących się wzdłuż cieków wodnych. Są to
fragmenty łęgów przystrumykowych z dominacją olszy czarnej.
 PRZYSTANEK 4: Murawy napiaskowe (1 900 m)
Wzdłuż żużlowej drogi, między młodymi sośninami ciągnie się pas muraw
psammofilnych (napiaskowych). Bardziej suche siedliska, z polami otwartego piasku
50

porastają murawy szczotlichowe. Na nieco wilgotniejszym podłożu występują murawy
zawciągowe.
PRZYSTANEK 5: Pasikonikowe zagony (2 700 m)
Obszar rozległych nieużytków poddanych procesowi naturalnej sukcesji. Zróżnicowana
struktura roślinności – obecność zarówno niskich muraw z jastrzębcem jak i wyższej
roślinności zielnej – stwarzają dogodne siedliska dla fauny. Szczególną uwagę zwraca
tutejszy świat owadów – pasikoników i szarańczaków.
Ścieżka przyrodnicza Meandry Guzickiego Potoku
Ścieżka przyrodnicza Meandry Guzickiego Potoku położona jest na południowy zachód od
Guzic. Długość ścieżki wynosi 1,5 km. Tematem przewodnim jest meandrujący strumień.
Ze względu na wybitne walory krajobrazowe ścieżka jest godna polecenia przez cały rok.
Przystanki tematyczne:
 PRZYSTANEK 1: Śródleśne oczko (250 m)
Oczko śródleśne będące jednym z dawnych stawów paciorkowych. Do dziś zachowała
się tu grobla stawowa porośnięta okazałymi dębami. Obecnie oczko jest silnie
zarośnięte. Oczko stanowi miejsce rozrodu żaby trawnej. Leży na terenie źródliskowym
dopływu Guzickiego Potoku. Otaczają je żyzne lasy liściaste
 PRZYSTANEK 2: Łęgi i grądy przy potoku (450 m)
Miejsce w którym ścieżka dochodzi do Guzickiego Potoku. Jest to rejon połączenia się
dwóch strug. Tu kształtuje się właściwy strumień. Strumień płynie w otoczeniu łęgów i
grądów.
 PRZYSTANEK 3: Meandry (650 m)
Najbardziej malowniczy zakątek ścieżki. Guzicki Potok tworzy tutaj najładniejsze
meandry. Wody strumienia wyrzeźbiły w dolinie doliny liczne zakola. W jednych
miejscach strumień przyśpiesza tworząc bystrza, w innych zwalnia tworząc plosa.
Dodatkowym walorem tego obszaru jest wysoka skarpa porośnięta grądem zboczowym.
 PRZYSTANEK 4: Park romantyczny (850 m)
Pozostałość XIX wiecznego parku romantycznego założonego na bazie naturalnego
lasu. Park od lat nie pielęgnowany stopniowo zarasta. Zachowało się tu wiele wiekowych
okazów drzew.
 PRZYSTANEK 5: Rolnicze klimaty (1 100 m)
Mozaika różnych upraw, miedz, ugorów oraz zadrzewień śródpolnych stanowiąca
środowisko życia wielu interesujących gatunków roślin i zwierząt. Przy ścieżce znajdują
się pozostałości alei drzew owocowych poprzetykane niewielkimi zaroślami tarniny i
dzikich róż stanowiące wielu gatunków ptaków charakterystycznych dla krajobrazu
rolniczego.
51
5.
GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZAGROŻEŃ ŚRODOWISKA W GMINIE POLKOWICE
5.1.
ZAGROŻENIA WÓD PODZIEMNYCH
Główne przyczyny zanieczyszczenia wód podziemnych mają pochodzenie antropogeniczne.
Stopień zanieczyszczenia wód podziemnych w największym stopniu zależy od głębokości
zalegania oraz izolacji poziomu wodonośnego od powierzchni terenu oraz od lokalizacji
potencjalnego źródła zagrożeń.
Na obszarze gminy Polkowice występuje jedna struktura hydrogeologiczna tworząca Główny
Zbiornik Wód Podziemnych. W południowej części gminy w rejonie Jędrzychowa występuje
zbiornik GZWP nr 316 zwany Subzbiornikiem Lubińskim. Jest to zbiornik o charakterze
porowym, gromadzący wody piętra trzeciorzędowego. Warstwa wodonośna w zbiorniku jest na
obszarze gminy Polkowice mało odporna na przenikanie zanieczyszczeń, ponieważ istnieją tu
okna hydrauliczne, które ułatwiają migrację potencjalnych zanieczyszczeń do wód
trzeciorzędowych.
Głównym zagrożeniem dla jakości wód podziemnych oprócz nadmiernej eksploatacji do
celów gospodarczych – przemysł wydobywczy, jest sposób zagospodarowania i użytkowania
terenu (stopień skanalizowania, stacje paliw, składowiska odpadów itp.).
Poprawa lub pogorszenie stanu gospodarki komunalnej na terenie gminy mają, zatem
bezpośredni wpływ na jakość wód podziemnych.
Potencjalne zagrożenie dla jakości wód podziemnych, a także wód powierzchniowych
i powietrza atmosferycznego (odory) może stanowić rozlewanie wywaru gorzelnianego
pochodzącego z gorzelni Przedsiębiorstwa rolno-usługowo-handlowego „HODROL” Sp. z o.o.
znajdującej się w Jędrzychowie. Zagrożenie to będzie szczególnie duże jeżeli wywar
gorzelniany wylewany będzie na pola w sposób niezgodny z obowiązującym w tym zakresie
prawem.
Wpływ na jakość wód podziemnych na terenie gminy mają:
 nadmierna eksploatacja do celów gospodarczych – przemysł wydobywczy;
 zanieczyszczenia obszarowe pochodzenia rolniczego, w tym niewłaściwe stosowanie
nawozów sztucznych, organicznych i środków ochrony roślin (niedostosowane termin
i dawki nawożenia), brak płyt gnojowych itp.;
 brak właściwego systemu ujmowania i odprowadzania ścieków (nieszczelne
zbiorniki bezodpływowe, wylewanie nieoczyszczonych ścieków do wód lub do ziemi).
 deponowanie odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych (bezpośrednio na
ziemi, w ciekach wodnych itp.);
 zanieczyszczenia pochodzenia przemysłowego, w tym nieszczelne zbiorniki paliw
i innych substancji, awarie przemysłowe itp.
5.2.
ZAGROŻENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH
Na jakość wód powierzchniowych wpływają uwarunkowania naturalne: warunki klimatyczne,
jakość gleb, podłoże geologiczne oraz presje antropogeniczne.
Najpoważniejszymi czynnikami obniżającymi jakość wód powierzchniowych na terenie gminy
są:
 oddziaływanie zbiornika odpadów poflotacyjnych „Żelazny Most”;
 odprowadzanie ścieków z komunalnych oczyszczalni ścieków do rzek
występujących na terenie gminy;
 zanieczyszczenia obszarowe – spływy powierzchniowe z użytków rolnych;
52

deponowanie odpadów (tzw. dzikie wysypiska) w ciekach wodnych oraz na powierzchni
terenu.
Potencjalne
zagrożenie
stanowić
mogą
zrzuty
nieoczyszczonych
ścieków
przemysłowych i komunalnych, w tym brak kanalizacji sanitarnej na terenach wiejskich.
Obszar gminy jest prawie w 100% skanalizowany. Obecnie nieskanalizowana pozostaje jedynie
Nowa Wieś Lubińska. Sieć kanalizacyjną należy na bieżąco modernizować i sukcesywnie
rozbudowywać.
Na terenie gminy funkcjonuje pięć oczyszczalni ścieków – w mieście Polkowice oraz we
wsiach Komorniki, Sucha Górna, Moskrzyn i Pieszkowice. Największa ilość ścieków wytwarzana
jest w oczyszczalni ścieków w Polkowicach. Odbiornikiem ścieków z oczyszczalni
w Polkowicach jest rzeka Szprotawa. Pomimo tego, ze oczyszczalnie mają charakter
proekologiczny stanowią one zorganizowane źródło emisji zanieczyszczeń.
Zanieczyszczenia obszarowe są odprowadzane do wód w sposób niezorganizowany,
trudny do określenia pomiarowego. Głównym źródłem tych zanieczyszczeń są mineralne i
organiczne nawozy stosowane pod uprawy oraz chemiczna ochrona roślin. Transport tych
substancji z terenu zlewni odbywa się przez wody roztopowe, opadowe i infiltracyjne na całej
długości rzeki. Powyższy zespół zagrożeń doprowadza do nadmiernego wzbogacenia wód w
substancje biogenne. Nadmierne użyźnienie wód powoduje nadmierny rozwój organizmów, a ich
masowy rozkład obniża parametry biochemiczne wód.
Zagrożenie związane z wprowadzaniem nieoczyszczonych wód deszczowych i roztopowych,
w szczególności z terenu miasta i LSSE zostało w znacznym stopniu zminimalizowane. Na
terenie gminy funkcjonuje rozbudowana sieć kanalizacji deszczowej. Łączna długość kanalizacji
deszczowej na terenie gminy wynosi 48 540 m, z czego na terenie miasta: 37 686 m, a na
terenach wiejskich wraz z Legnicą Specjalną Strefą Ekonomiczną: 10 854 m. W 2009 roku
zakończono budowę stacji podczyszczania wód deszczowych i roztopowych w Polkowicach.
Funkcjonowanie stacji zapewnia uzyskanie parametrów oczyszczonych ścieków deszczowych
wprowadzanych do wód i środowiska zgodnych z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód
lub do ziemi (Dz.U. z 2006 Nr 137 poz. 984).
5.3.
ZAGROŻENIA POWIETRZA
Zmiany antropogeniczne (wywołane działalnością człowieka) składu atmosfery można
zaklasyfikować do 3 grup:
 zmiany składu chemicznego, tzn. wprowadzanie do powietrza nowych składników
gazowych,
 zanieczyszczenia mechaniczne (zapylenie),
 zanieczyszczenia energetyczne (głównie termiczne).
Emisja niska
Problem niskiej emisji związany jest z wykorzystywaniem węgla jako głównego paliwa do
wytwarzania ciepła w gospodarstwach domowych zaopatrywanych z indywidualnych systemów
grzewczych. Udział emisji niskiej w ogólnej ilości emitowanych do powietrza zanieczyszczeń jest
trudny do zbilansowania ze względu na rozproszenie źródeł emisji.
Przyczyną tego jest spalanie paliw tanich o dużej zawartości siarki i mało korzystnych
parametrach grzewczych oraz spalanie śmieci. W związku z powyższym duże znaczenie mają
działania podejmowane m in. przez indywidualnych mieszkańców prowadzące do zmiany
ogrzewania z węglowego na gazowe lub olejowe.
53
Emisja ze źródeł przemysłowych
Do głównych podmiotów wprowadzających gazy i pyły do powietrza należą:
 Energetyka Sp. z o.o. w Lubinie, ul. M. Skłodowskiej-Curie 58; 59-301 Lubin Elektrociepłownia EC-2 Polkowice;
 MINOVA - KSANTE (FOSROC – KSANTE) Spółka z o.o. w Trzebczu, skr. poczt. 18;
59-101 Polkowice;
 KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakłady Wzbogacani Rud, ul. Kopalniana 1; 59101 Polkowice – instalacja neutralizacji odpadowego kwasu siarkowego odpadami
poflotacyjnymi;
 Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Spółka z o.o., ul. Dąbrowskiego 2; 59-100
Polkowice – składowisko odpadów komunalnych;
 KGHM Polska Miedź S.A. Oddział Zakład Hydrotechniczny w Rudnej, ul. Polkowicka
52; 59-305 Rudna – składowisko odpadów poflotacyjnych: „Żelazny Most”;
 Fabryka Silników Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o., ul. Strefowa 1, 59-101
Polkowice;
 Dolnośląska Fabryka Maszyn ZANAM-LEGMET Sp. z o.o., ul. Kopalniana 7, 59-100
Polkowice;
 Sitech Sp. z o.o., ul. Strefowa 2, 59-101 Polkowice;
 Royal Sp. z o.o., ul. Royal 1, 59-101 Polkowice;
 Energetyka Sp. z o.o., ul. Marii Skłodowskiej-Curie 58, 59-301 Lubin –
Elektrociepłownia EC-2 w Polkowicach;
 Centrum Badania Jakości Sp. z o.o. w Lubinie, ul. M. Skłodowskiej-Curie 182, 59-301
Lubin – Wydział Kontroli Jakości Polkowice-Sieroszowice WKJ-4;
 Centrum Badania Jakości Sp. z o.o. w Lubinie, ul. M. Skłodowskiej-Curie 182, 59-301
Lubin – Wydział Kontroli Jakości Rudna WKJ-5;
 Danipol Sp. z o.o. w Upadłości, ul. Kopalniana 13, 59-100 Polkowice;
 Fabryka Obuwia „CCC ASPENT” R. Procyszyn;
 Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń Sp. z o.o. w Lubinie – Oddział Prefabrykacji
w Trzebczu;
 Biuro Handlowe „RUDA” Trading International Jacek Ruda, Oddział SerwisowoRemontowy w Polkowicach;
 Balzers Sp. z o.o., ul. Fabryczna 4,59-101 Polkowice;
 ANCOR TECMIN Sp. z o.o. ul. Kopalniana 5, 59-100 Polkowice,
 SYSTEMY I TECHNOLOGIE Sp. z o.o. , ul. Kopalniana 7, 59-100 Polkowice,
 Hormann Serwis Polska Sp. z o.o., ul. Fabryczna 6, 59-101 Polkowice;
 SADEN MANUFACTURING POLAND Sp. z o.o., ul. Fabryczna 11, 59-101
Polkowice,
 DYKERHOFF BETON POLKA Sp. z o.o., 26-052 Sitkówka-Nowiny, ul. Zakładowa 3,
Zakład Produkcyjny w Polkowicach, ul. Działkowa 8, 59-100 Polkowice.
W tabeli poniżej zestawiono główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza oraz
wielkość ładunku poszczególnych zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery zgodnie z danymi
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego (dane za 2009 rok, na podstawie opłat
za gospodarcze korzystanie ze środowiska).
54
Tab.20. Główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza zgodnie z danymi UM (na podstawie opłat
uiszczanych za gospodarcze korzystanie ze środowiska)
Główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza na terenie gminy Polkowice
Wielkość ładunku
Wielkość ładunku
Emitowany związek
zanieczyszczeń
zanieczyszczeń
[Mg]
[Mg]
KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. ZAKŁADY GÓRNICZE RUDNA, 59-320 POLKOWICE
arsen
0,070826
podtlenek azotu
1,320558
benzen
0,311946
pyły pozostałe
188,4568
dwutlenek siarki
0,842109
tlenek węgla
245,5414
kadm
0,006784
tlenki azotu (NO 2 )
204,7661
węglowodory alifatyczne i
ketony i pochodne
0,051773
11,2111
poch.
kw.org. ich związki i
2,42845
węgl. pierś.,aromat. i pochod.
3,16443
pochodne
ołów
0,561525
wodorofluorowęglowodory
9,388
pierwiastki metaliczne i ich
5,66659
zw.
RUDA TRA.INT.RUDA JACEK Biuro Handlowe Katowice, Zegałowicza 10, 40-555 Katowice; Oddział
Serwisowo-Remontowy w Polkowicach
alkohole alifatyczne i
0,094464
pyły pozostałe
0,000007
pochodne
dwutlenek siarki
0,005792
tlenek węgla
0,000792
mangan
0,000024
0,035456
pierwiastki niemetaliczne
0,000144
0,01104
poch.
pyły ze spalania paliw
0,000192
0,06864
SANDEN MANUFACTURING POLAND Sp.z o.o., Polkowice, Fabryczna 11, 59-101 Polkowice
cynk
0,000129
tlenek węgla
0,176551
pyły pozostałe
1,005301
0,75078
substancje organiczne
0,105943
ANCOR TECMIN Sp. z o.o. Kopalniana 5 , 59-500 Polkowice
ketony i pochodne
0,46378
ketony i pochodne
0,001964
pyły pozostałe
0,113539
0,00014
pochodne
aldehydy alifatyczne i
0,32999
pyły pozostałe
0,619344
pochodne
0,002105
0,002806
pochodne
poch.
chlorek winylu
0,06066
KGHM Polska Miedź S.A. oddz. Zakłady Górnicze "Polkowice - Sieroszowice"
4,626642
1,608269
pochodne
zw.
arsen
0,018815
Podtlenek azotu
1,160345
benzen
0,320826
1,534256
benzo(a)piren
0,000002
pyły pozostałe
71,32881
dwutlenek siarki
1,941813
tlenek węgla
127,9793
dwutlenek węgla
1221,771
82,9389
etery i pochodne
4,630659
15,69924
poch.
heksafluorek siarki
0,0005
12,1769
kadm
0,001601
2,132
ołów
0,189934
VOLKSWAGEN MOTOR POLSKA SP Z O.O, STREFOWA 1, 59-101 POLKOWICE
Emitowany związek
55
pochodne
alkoh. pierś. aromat. i
pochod.
aminy i pochodne
benzen
chlorowcopochodne węglow.
HCFC
dwutlenek siarki
dwutlenek węgla
etery i pochodne
ketony i pochodne
kw.nieorg. ich sole i
bezwodniki
pochodne
0,3499
1,30738
0,3348
0,044599
0,125
1,88728
536,6543
0,0056
0,108198
oleje (mgła olejowa)
0,00025
zw.
pyły polimerów
1,74318
1,248191
pyły pozostałe
7,83235
tlenek węgla
poch.
0,087816
5,223457
0,00025
0,63221
5,506139
0,481632
związki heterocykliczne
1,1386
0,40858
SITECH SP Z O.O. STREFOWA 2, 59-101 POLKOWICE
pochodne
dwutlenek siarki
dwutlenek węgla
etery i pochodne
ketony i pochodne
bezwodniki
pochodne
0,361096
pyły krzemowe
0,054014
2942,451
0,080303
0,005993
pyły pozostałe
tlenek węgla
poch.
0,022338
0,3072
0,611533
2,524902
0,473879
0,629447
0,001227
0,4576
0,00196
CCC Factory Sp. z o.o. STREFOWA 9, 59-101 POLKOWICE
pochodne
aminy i pochodne
dwutlenek węgla
1,933512
tlenek węgla
0,01881
0,00012
poch.
0,07524
114,95
4,227536
ketony i pochodne
12,64113
3,081091
0,000878
Systemy i Technologie Sp. z o.o, ul. Kopalniana 7 , 59-100 Polkowice
ketony i pochodne
0,710739
0,17394
pyły pozostałe
0,265646
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Wojewódzki Bank Zanieczyszczeń
Emisja ze źródeł komunikacyjnych
Do znaczących niezorganizowanych źródeł należy zaliczyć emisję zanieczyszczeń
związanych z transportem samochodowym. Szybki rozwój motoryzacji, a w konsekwencji ciągle
zwiększająca się na drogach liczba pojazdów samochodowych, prowadzi do wzrostu emisji
dwutlenków azotu, tlenku węgla, węglowodorów i ołowiu.
Do obszarów narażonych na terenie Gminy Polkowice należy zaliczyć tereny położone
bezpośrednio przy drodze krajowej nr 3 oraz w mniejszym stopniu przy drogach wojewódzkich
i powiatowych, gminnych i lokalnych łączących poszczególne miejscowości w gminie.
Źródłem emisji komunikacyjnej są także stacje paliw zlokalizowane na terenie gminy.
56
5.4.
HAŁAS
Ze względu na środowisko występowania możemy dokonać podziału hałasu na trzy
podstawowe grupy:
 hałas w przemyśle (przemysłowy),
 hałas w pomieszczeniach mieszkalnych, użyteczności publicznej i terenach
wypoczynkowych (komunalny),
 hałas od środków transportu (komunikacyjny).
Głównym źródłem hałasu komunikacyjnego na terenie gminy Polkowice jest droga krajowa
nr 3, której długość na terenie gminy wynosi 11,631 km.
Dla odcinka drogi krajowej nr 3 od km 358+883 do km 372+811 została wykonana mapa
akustyczna.
Poniżej przedstawiono mapy akustyczne wykonane dla odcinka drogi krajowej nr 3 od km
358+883 do km 372+811:
 mapy emisyjne – są to mapy prezentujące poziom emitowanego dźwięku,
wyrażony w postaci wskaźnika L DWN oraz L N obliczonego dla odległości 10 m od
źródła tego dźwięku. Mapy nie uwzględniają zróżnicowanego ukształtowania
terenu oraz jego zagospodarowania;
 mapy imisyjne – są to mapy obrazujące stan akustyczny środowiska wyrażony
wskaźnikiem L DWN oraz L N w postaci barwnych stref, ilustrujących przedziały
zakresu imisji. Mapy te uwzględniają w pełnym stopniu zróżnicowanie
ukształtowania terenu, stan i sposób jego zagospodarowania oraz średnie,
lokalne warunki meteorologiczne mające wpływ na rozprzestrzenianie się hałasu.
Ryc.9. Mapa emisyjna z elementami L N
(Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział we Wrocławiu)
57
Ryc. 10. Mapa emisyjna z elementami L N
Ryc. 11.Mapa imisyjana L DWN
58
Ryc.12. Mapa imisyjana L DWN
Na podstawie tych map Marszałek Województwa Dolnośląskiego opracował „Program
ochrony środowiska przed hałasem dla województwa dolnośląskiego na lata 2009-2013”, w
którym odcinek drogi krajowej nr 3 w gminie Polkowice (od km 358+883 do km 372+811) został
zakwalifikowany jako niski priorytet ochrony akustycznej.
W 2008 roku na zlecenie Urzędu Miasta Polkowice opracowano „Projekt akustyczny
ekranowania obszarów podlegających ochronie akustycznej w otoczeniu drogi krajowej nr 3 na
terenie miasta Polkowice”.
Aktualnie obowiązującym aktem prawnym normującym dopuszczalne poziomy hałasu na
terenach chronionych jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w
sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu (Dz.U. z 2007 r. Nr 120 poz. 826). Rozporządzenie
to ustala dopuszczalne wartości poziomu wskaźników L Aeq i L Aeq N w zależności od
przeznaczenia terenu i rodzaju źródeł hałasu. Wartości poziomów dopuszczalnych są zależne
od funkcji urbanistycznej jaką spełnia dany teren.
Ich zakres podzielono na 4 klasy. Dla terenów wymagający intensywnej ochrony przed
hałasem określone są najniższe poziomy dopuszczalne, natomiast dla terenów gdzie ochrona
przed hałasem nie jest zagadnieniem krytycznym poziomy dopuszczalnie są najwyższe.
Tab. 21. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powołanego przez źródła inne niż linie elektroenergetyczne
oraz porty lotnicze zgodnie z tabelą nr 1 do Rozporządzenia Ministra Środowiska.
Klasa standardu
akustycznego
I
II
Przeznaczenie terenu
A. Obszary A ochrony uzdrowiskowej
B. Tereny szpitali poza miastem
A. Tereny zabudowy mieszkaniowej,
jednorodzinnej
B. Tereny zabudowy związanej ze
stałym lub wielogodzinnym pobytem
dzieci i młodzieży
C. Tereny domów opieki
Dopuszczalny poziom A hałasu w
dB
Pora dnia
Pora nocy
50
45
55
50
59
Klasa standardu
akustycznego
III
IV
Dopuszczalny poziom A hałasu w
dB
Pora dnia
Pora nocy
D. Tereny szpitali w miastach
A. Tereny zabudowy mieszkaniowej,
wielorodzinnej i zamieszkania
zbiorowego
B. Tereny zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej z usługami
rzemieślniczymi
C. Tereny wypoczynkowo-rekreacyjne
poza miastem
D. Tereny zabudowy zagrodowej
A. Tereny w strefie śródmiejskiej miast
powyżej 100 tys. mieszkańców ze
zwartą zabudową mieszkaniową i
koncentracją obiektów
administracyjnych, handlowych i
usługowych
60
50
65
55
Na podstawie zapisów przytoczonego Rozporządzenia, obszar zabudowy mieszkaniowej
położony w sąsiedztwie ulicy 11 Lutego i Głogowskiej zaszeregowany został do trzeciej klasy
standardu akustycznego (zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna – 3A). Do trzeciej klasy
standardu akustycznego zostały zaszeregowane także tereny ogrodów działkowych (tereny
wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem – 3C).
Dla klasy tej obowiązują następujące wartości dopuszczalne dla hałasu komunikacyjnego:
 Równoważny poziom hałasu A dla pory dziennej – 60 dB,
 Równoważny poziom hałasu A dla pory nocnej– 50 dB.
W oparciu o badania ankietowe przeprowadzone przez Państwowy Zakład Higieny
stwierdzono, że powyżej 65 dB gwałtownie wzrasta liczba osób skarżących się na hałas
drogowy. Hałas przy elewacji budynku mieszkalnego większy niż 70 dB, stwarza już krytyczne
warunki akustyczne, których przez dłuższy czas nie jest w stanie tolerować żaden z
mieszkańców budynku, bez ujemnego wpływu na zdrowie.
W tabelach poniżej
hałasu komunikacyjnego
różnych wysokościach
podlegających ochronie
Polkowice”).
przedstawiono prognozowane wartości zrównoważonego poziomu
w otoczeniu drogi krajowej nr 3 na terenie miasta Polkowice, na
(zgodnie z „Projektem akustycznym ekranowania obszarów
akustycznej w otoczeniu drogi krajowej nr 3 na terenie miasta
Tab.22. Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego, emitowanego na tereny podlegające
ochronie akustycznej w wytypowanych punktach obserwacji akustycznej – punkty zlokalizowane na wysokości 1,5 m
ppt. – pora dzienna
Nr
punktu
1
Lokalizacja punktu
ul. 11-go Lutego/ul. Głogowska – blok
mieszkalny najbliżej usytuowany
względem drogi krajowej nr 3
Wartość zrównoważonego poziomu hałasu
LAeq(T)
Przed zastosowaniem
Prognoza dla układu
ekranów
uwzględniającego
akustycznych
ekranowanie
[dB]
[dB]
65.6
53,,7
60
Nr
punktu
2
3
4
5
6
7
Lokalizacja punktu
ul. Głogowska – blok mieszkalny –
pierwsza linia zabudowy od strony drogi
krajowej nr 3
ul. Głogowska/ul. Wołodyjowskiego –
blok mieszkalny – pierwsza linia
zabudowy od strony drogi krajowej nr 3
Działki I – ogrody działkowe
zlokalizowane w skrajnym, północnym
położeniu.
Działki II – ogrody działkowe
zlokalizowane przy ul. 11-go Lutego
Działki III- ogrody działkowe na
naprzeciw stadionu Górnika Polkowice –
obszar południowy
Działki III – ogrody działkowe naprzeciw
stadionu Górnika Polkowice – obszar
północny
LAeq(T)
Przed zastosowaniem
ekranów
uwzględniającego
akustycznych
ekranowanie
[dB]
[dB]
64,5
55,0
59,7
55,9
71,9
58,6
71,5
56,6
72,0
55,2
70,8
53,7
Tab.23. Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego, emitowanego na tereny podlegające
ochronie akustycznej w wytypowanych punktach obserwacji akustycznej – punkty zlokalizowane na wysokości 1,5 m
ppt. – pora nocna
Nr
punktu
1
2
3
4
5
6
7
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
położeniu.
obszar południowy
północny
LAeq(T)
Przed zastosowaniem
ekranów
uwzględniającego
akustycznych
ekranowanie
[dB]
[dB]
61,1
49,1
60,0
50,5
55,2
51,4
67,4
54,0
66,9
52,0
67,5
50,7
66,3
49,2
61
Tab. 24.Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego , emitowanego na tereny podlegające
ochronie akustycznej w wytypowanych punktach obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 4,0 m
ppt.- pora dzienna
Nr
punktu
1
2
3
4
5
6
7
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
położeniu.
obszar południowy
północny
LAeq(T)
Przed zastosowaniem
ekranów
uwzględniającego
akustycznych
ekranowanie
[dB]
[dB]
66,8
54,3
65,0
55,6
60,0
56,3
72,1
60,2
71,7
58,0
72,0
59,2
70,9
56,8
Tab.25. Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego , emitowanego na tereny podlegające
ppt.- pora nocna
Nr
punktu
1
2
3
4
5
6
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
położeniu.
LAeq(T)
Przed zastosowaniem
ekranów
uwzględniającego
akustycznych
ekranowanie
[dB]
[dB]
62,3
49,8
60,5
51,0
55,5
51,8
67,6
55,7
67,1
53,5
67,5
54,7
62
Nr
punktu
7
Lokalizacja punktu
obszar południowy
północny
LAeq(T)
Przed zastosowaniem
ekranów
uwzględniającego
akustycznych
ekranowanie
[dB]
[dB]
66,4
52,3
Tab. 26.Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego , emitowanego na tereny podlegające
ppt.- pora dzienna
Nr
punktu
1
2
3
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
LAeq(T)
Przed zastosowaniem
ekranów
uwzględniającego
akustycznych
ekranowanie
[dB]
[dB]
67,7
56,1
66,7
57,2
60,4
56,9
Tab.27. Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego , emitowanego na tereny podlegające
ppt.- pora nocna
Nr
punktu
1
2
3
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
LAeq(T)
Przed zastosowaniem
ekranów
uwzględniającego
akustycznych
ekranowanie
[dB]
[dB]
63,2
51,6
62,2
52,7
55,9
52,3
63
W celu ochrony środowiska mieszkaniowego i rekreacyjno-wypoczynkowego (ogrody
działkowe) w sąsiedztwie drogi krajowej nr 3 w Polkowicach zaproponowano zastosowanie
następujących rozwiązań ograniczających emisję hałasu:
 Ogrody działkowe – ekran akustyczny dźwiękochłonno-izolacyjny o wysokości około
5,0 m.
 Zabudowa mieszkaniowa przy ul. 11-go Lutego – ekran akustyczny dźwiękochłonnoizolacyjny o wysokości 6,0 m. Początek przedmiotowego ekranu o wskazanej
wysokości powinien zostać usytuowany na granicy obszaru ogrodów działkowych
sąsiadującej z ul. 11-go Lutego.
5.5.
ODDZIAŁYWANIE GÓRNICTWA
Eksploatacja górnicza złoża rud miedzi w granicach administracyjnych Gminy Polkowice
prowadzona jest przez KGHM Polska Miedź S.A.:
 Oddział Zakłady Górnicze „Polkowice – Sieroszowice” w Kaźmierzowie,
 Oddział Zakłady Górnicze Rudna w Polkowicach,
 Oddział Zakłady Górnicze „Lubin” w Lubinie.
Oddział Zakłady Górnicze „Polkowice – Sieroszowice” w Kaźmierzowie
Specyfiką kopalni „Polkowice-Sieroszowice” są złoża rud miedzi, różnorodnej miąższości od
0,4 m do 7,0 m. Zawartość miedzi w rudzie wynosi ok. 1,8 %. Oprócz rudy miedzi kopalnia
„Polkowice-Sieroszowice” wydobywa również wysokiej jakości sól kamienną o zawartości 9799% NaCl, której pokłady występują nad złożem miedzi.
ZG „Polkowice-Sieroszowice” prowadzą eksploatację w obrębie trzech obszarów górniczych:
 „Polkowice II”,
 „Radwanice Wschód”,
 „Sieroszowice I” .
Łączna powierzchnia tych obszarów wynosi 174,56 km2. Na terenie górniczym „PolkowiceSieroszowice” wydobycie prowadzone jest techniką strzelniczą. Stosowane są systemy
komorowo-filarowe z ugięciem stropu, z likwidacją przestrzeni wybranej na zawał. Prace
związane z wydobyciem rudy są w pełni zmechanizowane. Do charakterystyki złoża został
dopasowany park maszynowy. W rezultacie zastosowania eksploatacji selektywnej i rozdzielczej
w procesie urabiania rudy oddziela się skałę płonną (kamień). Kamień ten lokowany jest w
zrobach. Pozostawienie skały płonnej na dole ma wymiar proekologiczny i przyczynia się do
zmniejszenia wpływu prowadzonej eksploatacji na powierzchnię terenu. Urobek wydobyty w
kopalni trafia do Zakładów Wzbogacania Rud.
Teren górniczy „Polkowice II” obejmuje swym zasięgiem zabudowę Polkowic Dolnych
oraz wsi Sobin, Szklary Górne, Jędrzychów oraz tereny rolne i leśne. Dotychczasowa
eksploatacja spowodowała deformacje powierzchni terenu odpowiadające I, II, III kategorii
terenu górniczego:
 III kategoria terenu górniczego obejmuje swym zasięgiem tereny leśne, około 0,35
km Przemysłowej linii Kolejowej oraz część wsi Szklary Górne;
 II kategoria terenu górniczego obejmuje swym zasięgiem tereny rolno – leśne oraz
część zabudowy wsi Szklary Górne, część drogi państwowej nr 3, część
magistralnego rurociągu gazowego, część Przemysłowej Linii Kolejowej (PLK), część
Polkowic Dolnych, część wsi Sobin oraz część ujęcia wody Sobin – Jędrzychów;
64

I kategoria terenu górniczego obejmuje swym zasięgiem tereny rolno – leśne, część
Polkowic Dolnych, wsi Szklary Górne, wieś Sobin, zabudowę przemysłową
Polkowickiej Podstrefy LSSE w Polkowicach Dolnych, cześć drogi państwowej nr 3,
pozostała część PLK przechodzącej przez teren OG „Polkowice II”, szyby,
zabudowania przy szybach rejonu Polkowice.
Teren górniczy „Sieroszowice I” na terenie gminy Polkowice obejmuje swym zasięgiem
zabudowę wsi Sucha Górna, Kaźmierzów, natomiast poza granicami gminy zabudowę wsi
Jezmanowa, Bądzów, Gaiki, Potoczek, Dobromil, Łagoszów Wielki, Łagoszów Mały,
Przesieczna, Borów, Jakubów, Kurów, Galowice, Maniów, część Radwanic, część Kłębanowic,
Obiszów, Obiszówek, część miejscowości Kwielice, Smardzów, Modłą oraz tereny rolne i leśne.
Dotychczasowa eksploatacja spowodowała deformacje powierzchni terenu odpowiadającej I i II
kategorii terenu górniczego.
 II kategoria terenu górniczego obejmuje swym zasięgiem tereny rolno – leśne i
niewielką część wsi Sucha Górna;
 I kategoria terenu górniczego obejmuje swym zasięgiem tereny rolno - leśne, część
wsi Sucha Górna, częściowo Kaźmierzów, część wsi Potoczek, Paulinów.
Teren górniczy „Radwanice – Wschód” obejmuje swym zasięgiem zabudowę wsi
Sieroszowice (I kat. terenu do zabudowy) a zatem eksploatacja nie sytuowała gminy Polkowice
w granicach wpływów deformacji bezpośredniej i pośredniej.
Oddział Zakłady Górnicze „Rudna”
Eksploatacja złoża miedzi w ZG „Rudna” prowadzona jest w trzech rejonach wydobywczych:
Rudna Główna (RG), Rudna Zachodnia (RZ) i Rudna Północna (RP). Powierzchnia obszaru
górniczego „Rudna I” wynosi 75,6 km 2, „Rudna II” – 2,2 km2, zaś powierzchnia sąsiadującego z
ZG „Rudna” obszaru „Głogów Głęboki-Przemysłowy” wynosi 55,9 km2. ZG „Rudna” funkcjonuje
11 szybów (3 wydobywcze, 4 wentylacyjne i 4 zjazdowo – materiałowe) o głębokości od 950do
1150 m. W rejonie prowadzonej eksploatacji górniczej przez ZG „Rudna” na: OG Rudna I i OG
Rudna II, Głogów Głęboki i Sieroszowice I znajdują się min. miasto Polkowice i wsie: Trzebcz,
Guzie, Komorniki, Tarnówek, Żuków, Moskorzyn, Pieszkowice, Dąbrowa, Biedrzychowa
administracyjnie należące do gminy Polkowice. Ww. tereny znajdują się w I, II i III kategorii
terenu górniczego.
Eksploatacja górnicza prowadzona jest w 29 polach (partiach pokładu). Złoża cechują się
zmienną miąższością od 1,0 m do 14,0 m. Eksploatację górniczą prowadzi się z likwidacją
przestrzeni wybranej na zawał dla złóż o miąższości poniżej 7,0 m. Dla pól o miąższości
powyżej 7,0 m stosowana jest podsadzka hydrauliczna. Eksploatację złoża rozpoczęto od jego
południowej części, gdzie prace górnicze prowadzone były na głębokości 850 –900m. Dzisiaj
wydobywa się rudę na głębokości ponad 1150 m, a w najbliższych latach planuje się zejście
poniżej 1200 m. Główny transport poziomy realizowany jest poprzez taśmociągi, natomiast
oddziałowy poprzez maszyny ciężkie. Eksploatowane złoże charakteryzuje się bardzo
zróżnicowanymi warunkami tektonicznymi i zmiennością miąższości, wahającą się w granicach
1,0m do 14,0 m.
Oddział Zakłady Górnicze „Lubin”
Zakłady Górnicze „Lubin” są jednym z trzech oddziałów KGHM Polska Miedź S.A. W
Oddziale wydobywa się polimeryczną rudę, która zawiera głównie miedź oraz srebro i w
mniejszych ilościach nikiel, kobalt, molibden. Wydobyta ruda przekazywana jest do Zakładów
Wzbogacania Rud. Powierzchnia obszaru górniczego „Lubin I” wynosi 82,6 km2, „Małomice I” 75,6 km2, natomiast powierzchnia terenu górniczego odpowiednio 92,2 km2 i 75,6 km2.
65
Działalność wydobywcza kopalni „Lubin” prowadzona jest w trzech rejonach: Wschodnim,
Głównym i Zachodnim. Złoże udostępnione siedmioma szybami, eksploatowane jest systemem
komorowo – filarowym z samoczynnym ugięciem stropu i komorowo – filarowym z podsadzką
hydrauliczną. Roboty górnicze prowadzone są na głębokości od 810 do 850 m dziewięcioma
oddziałami eksploatacyjnymi. Proces technologiczny, na który składają się prace
przygotowawcze, udostępniające i eksploatacyjne oraz transport, jest w pełni zmechanizowany.
Transport urobku z oddziałów wydobywczych na powierzchnię odbywa się przy pomocy
samojezdnych maszyn odstawczych, przenośników taśmowych, pojazdów szynowych i
urządzeń szybowych. Aktualnie eksploatacja górnicza w granicach administracyjnych gminy
Polkowice będzie prowadzona w rejonie wsi Żelazny Most, która znajduje się w zasięgu I i II
kategorii terenu górniczego.
Oddziaływanie górnictwa na infrastrukturę
Na terenach górniczych występują wpływy deformacyjne i parasejsmiczne, które mogą w
sposób niekorzystny oddziaływać na zabudowę kubaturową oraz uzbrojenie podziemne(sieć
wodno-kanalizacyjną, siec gazową) i infrastrukturę techniczną (np. infrastrukturę drogową).
Obiektem o niskich kategoriach odporności na wpływy eksploatacji górniczej podlegają
programom profilaktycznego zabezpieczania. Prace profilaktyczne, mające na celu podniesienie
odporności budynków należy wykonywać przed ujawnieniem się szkodliwego dla tej zabudowy
poziomu tych wpływów.
Istotnym elementem ochrony zabudowy kubaturowej jest systemowo prowadzona
obserwacja i nadzór techniczny nad tą zabudową.
Pomiary drgań związanych z eksploatacją złóż miedzi, rejestrowanych na terenie miasta
Polkowice
Wstrząsy o wysokich energiach związane z eksploatacją górniczą stanowią znaczną
uciążliwość dla mieszkańców gminy i miasta Polkowice. Występowanie wstrząsów na terenie
miasta jest monitorowane. Dla gmin pomiary prowadzą Zakłady Górnicze, zgodnie z
stosowanymi porozumieniami przekazują je do gminy Polkowice.
Pomiar drgań na terenie miasta – charakterystyka sieci stanowisk pomiarowych.
Na terenie miasta Polkowice zlokalizowanych jest 6 stacji pomiarowych typu SNRC. Są to
stacje ziemne (2 stacje) i stacje obsługujące 2 lub 3 stanowiska pomiarowe np. – grunt, fundament, - 11 piętro. Stacje są zlokalizowane; ul. Hubala (3 czujniki), ul. Skalników ( 3
czujniki), ul. Kolejowa (2 czujniki), ul. Chabrowa (1 czujnik), Aqua Park ( 1 czujnik), Tarnówek (1
czujnik).
Cały system monitoringu poziomu drgań sejsmicznych na terenie miasta Polkowice działa na
bazie sejsmometrycznego systemu pomiarowo- interpretacyjnego SEJS-NET. System ten
składa się z Centralnej bazy pomiarowej, pełniącej rolę nadrzędną w systemie oraz z zespołu
stacji pomiarowych, zlokalizowanych na poszczególnych stanowiskach pomiarowych.
Rozmieszczenie aparatury pomiarowej w mieście Polkowice przedstawione zostało na rysunku
poniżej
66
Ryc. 13. Rozmieszczenie aparatury pomiarowej w mieście Polkowice
(Źródło: „Charakterystyka drgań związanych z eksploatacją złóż miedzi, rejestrowanych na terenie miasta Polkowice”, M.
Macioszczyk, M. Kalus – Chiżyńska, praca dyplomowa, Akademia Górniczo – Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział
Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Katedra Geofizyki, Kraków 2008)
Cały system monitoringu będący własnością gminy Polkowice służy stałym obserwacjom
wstrząsów pochodzenia górniczego zaistniałym w wyniku eksploatacji rud miedzi w obszarach
Zakładów Górniczych Rudna, Polkowice- Sieroszowice, Lubin. Ma on na celu przyczyniać się do
zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom Polkowic. Zarejestrowane parametry drgań w
systemie SEJS-NET wykorzystywane są do oceny odporności obiektów budowlanych
zlokalizowanych na terenie miasta i gminy Polkowice oraz jako dane wyjściowe do
projektowania nowych obiektów budowlanych, a także są bazą do prognozowania parametrów
drgań powierzchni terenu w Planach Ruchu Zakładów Górniczych.
System monitoringu wykorzystywany jest także do prac naukowych przez AGH Kraków,
Politechnikę Krakowską, Ośrodek Naukowy z Czech i dla kształcenia studentów – Politechnika
Wrocławska.
5.6.
PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska pola elektromagnetyczne definiuje się jako
pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz.
67
Źródłem pól elektromagnetycznych emitowanych do środowiska w powyższym zakresie
częstotliwości są stacje i linie elektroenergetyczne, urządzenia radionadawcze
i radiokomunikacyjne oraz liczne urządzenia medyczne i przemysłowe. Wpływ tych urządzeń na
środowisko jest zależny od częstotliwości ich pracy, ale przede wszystkim od wielkości
wytwarzanej przez nie energii. W związku z tym z punktu widzenia ochrony środowiska istotne
znaczenie mają następujące obiekty:
 linie i stacje elektroenergetyczne o napięciu znamionowym równym 110 kV lub
wyższym;
 obiekty radionadawcze, w tym: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne;
 urządzenia radiokomunikacyjne, w tym stacje bazowe telefonii komórkowej
o częstotliwości 450 – 1800 MHz, których sieć rozwinęła się znacznie w ciągu
ostatnich lat;
 urządzenia radiolokacyjne.
Podstawowa zasada ochrony przed polami elektromagnetycznymi została zapisana w art.
121 Prawa ochrony środowiska. Zgodnie z ww. artykułem „Ochrona przed polami
elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez:
utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na
tych poziomach; zmniejszanie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do
dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane”.
Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku z wyróżnieniem terenów
przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i miejsc dostępnych dla ludności określa
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów
sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz.U.2003.192.1883).
Zgodnie z art. 123 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), oceny poziomów pól elektromagnetycznych
w środowisku i obserwacji zmian dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska.
Dnia 12 listopada 2007 zostało wydane Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie
zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w
środowisku (Dz.U.2007.221.1645).
Badanie pól elektromagnetycznych w województwie dolnośląskim jest przeprowadzane
i nadzorowane przez Wojewódzką Inspekcję Ochrony Środowiska we Wrocławiu. Wyniki
przeprowadzonych badań publikowane są w raportach o stanie środowiska w województwie
dolnośląskim.
W ostatnich latach Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu nie prowadził
badań poziomów pól elektromagnetycznych na terenie gminy Polkowice.
Na terenie gminy Polkowice zlokalizowane są następujące stacje bazowe telefonii
komórkowej:
 przy ul. Leśnej 2 (Era GSM900/GSM1800/UMTS, Orange GSM900/GSM1800, NMT);
 na budynku szybu SW-1 (Plus GSM900).
Postępowanie administracyjne związane z lokalizacją stacji bazowych telefonii komórkowej
odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa ochrony środowiska i poprzedzone jest
procedurą ocen oddziaływania na środowisko. Przepisy ochrony środowiska nakładają na
inwestora obowiązek wykonania pomiarów pól elektromagnetycznych bezpośrednio po
uruchomieniu obiektu.
5.7.
GLEBA I POWIERZCHNIA TERENU
Wpływ na jakość gleb na terenie gminy mają głównie: zanieczyszczenie gleb (szczególnie
metalami ciężkimi), zakwaszenie gleb oraz procesy erozyjne.
68
Erozja gleb
Erozja jest procesem geologicznym i pod pojęciem erozji gleb rozumie się zarówno procesy
naturalne powodowane przez wodę, wiatr i śnieg, jak i antropogeniczne przeobrażające
powierzchniowo i wgłębnie powierzchnię ziemi.
Tereny erodowane, w tym zwłaszcza agro-ekosystemy, cechują się znacznie zachwianą
równowagą biologiczną, prowadzącą do negatywnych i najczęściej trwałych zmian warunków
ekologicznych i techniczno-organizacyjnych.
W warunkach polskich za najważniejszą uznaje erozję powodowaną przez wodę (erozja
wodna) i wiatr (erozja wietrzna).
Erozja wodna - przeobrażenie i degradowanie wierzchniego i głębszych poziomów gleb w
wyniku oddziaływania spływów powierzchniowych z deszczu lub tającego śniegu oraz wód
rzecznych. Należą do niej procesy powierzchniowe, liniowe i podziemne.
Erozja wietrzna (eoliczna) - przeobrażenie i degradowanie gleb pod wpływem erozyjnego
oddziaływania wiatru. Nalezą do niej procesy deflacji, korazji i akumulacji.
Erozja wodna powierzchniowa polega głównie na zmywaniu cząstek glebowych z terenów
wyżej położonych i zachodzi przede wszystkim na glebach ornych o zróżnicowanej rzeźbie
terenu. W procesie tej erozji wymywane są, przede wszystkim, najdrobniejsze cząstki gleb, w
tym koloidy organiczne, wchodzące w skład próchnicy glebowej oraz cząstki mineralne,
zwłaszcza frakcje pyłu, drobnego piasku i koloidy.
W tabeli poniżej przedstawiono stopień zagrożenia gruntów rolnych erozją wodną
powierzchniową na terenie gminy Polkowice.
Tab. 28.Stopień zagrożenia gruntów rolnych na terenie gminy Polkowice erozją wodną powierzchniową
Zagrożenie gleb gruntów ornych erozją wodną
Wyszczególnienie
% gruntów ornych
nie występuje lub lokalnie bardzo małe
2,1
małe
92,8
umiarkowane
4,7
średnie
0,4
silne
0
bardzo silne
0
Źródło: „Wyniki badań gleb i roślin na obszarach użytkowanych rolniczo w rejonie oddziaływania zbiornika odpadów poflotacyjnych
„Żelazny Most”, Starostwo Powiatowe w Polkowicach, 2008
Erozja wietrzna
Czynnikami, które decydują o wystąpieniu i nasileniu erozji wietrznej są: naturalna podatność
gleb na rozwiewanie, rzeźba terenu, częstotliwość i natężenie wiatrów, stan szaty roślinnej,
wielkość i rozkład opadów atmosferycznych, wilgotność i zwartość wierzchniej warstwy gruntu.
Mechaniczne rozluźnianie i przemieszczanie suchego gruntu (wskutek uprawy ziemi, poruszania
się pojazdów, chodzenia ludzi i zwierząt) wyzwala oraz nasila pylenie. Nadmierne wylesienie
terenu, niedobór opadów atmosferycznych, intensywne rolnictwo powodują występowanie, w
różnym nasileniu erozji wietrznej. Erozja wietrzna degraduje pokrywę glebową w miejscach
wywiewania i osadzania mas ziemnych oraz stanowi dużą uciążliwość dla ludzi i zwierząt.
Udział powierzchni gruntów ornych narażonych na stopnie erozji wietrznej na terenie gminy
Polkowice przedstawiono w tabeli poniżej.
69
Tab. 29. Stopnie erozji wietrznej gruntów ornych na terenie gminy Polkowice
Erozja słaba
8,0
Stopnie erozji wietrznej (% gruntów ornych)
Erozja średnia
69,2
Erozja silna
22,8
Zakwaszenie gleb
Nadmierne zakwaszenie gleb stanowi poważny czynnik ich degradacji. Przyczynia się
również do ograniczania możliwości plonowania większości gatunków roślin uprawnych, a
nierzadko szkodzi wegetacji. Wiele roślin na glebach nadmiernie kwaśnych daje nie tylko niższe
plony, ale i ich jakość jest gorsza, np. mała zawartość fosforu, wapnia, magnezu i in.
Powodem zakwaszenia gleb są procesy naturalne zachodzące w glebach i czynniki
atmosferyczne. Intensywność naturalnego zakwaszenia gleb zależy od następujących
czynników:
 rodzaju i gatunku gleb,
 warunków klimatycznych,
 ukształtowania rzeźby terenu.
Zakwaszeniu gleb sprzyjają także czynniki antropogeniczne związane są z różnorodną
działalnością człowieka.
Spośród tych czynników, to przede wszystkim:
 zanieczyszczenia atmosfery (SO 2 , CO 2 , NOx),
 składowanie i stosowanie kwaśnych i kwasotwórczych odpadów,
 stosowanie nawozów fizjologicznie kwaśnych,
 malejący udział nawożenia organicznego,
 niewłaściwe następstwo roślin,
 niedostateczne wapnowanie użytków rolnych.
Procentowy udział gleb kwaśnych, obojętnych i zasadowych na terenie gminy Polkowice
Tab. 30 Udział gleb w przedziałach odczynu na terenie gminy Polkowice
Odczyn
bardzo kwaśny
[%]
12
Udział gleb w przedziałach odczynu – gmina Polkowice
Odczyn
Odczyn
Odczyn
kwaśny
lekko kwaśny
obojętny
[%]
[%]
[%]
26
37
18
Odczyn
zasadowy
[%]
7
Określenie prawidłowej dawki wapna jest z rolniczego punktu widzenia bardzo ważne. Dawki
zbyt małe mogą okazać się nieefektywne, natomiast przy zastosowaniu zbyt dużych dawek,
ujawniają się negatywne skutki przewapnowania gleb. Dawki wapna naliczane są dla
przedziałów potrzeb wapnowania, a nie dla przedziałów pH. Odczyn stanowi pierwsze z
podstawowych kryteriów określających potrzeby wapnowania gleb. Drugim kryterium jest skład
granulometryczny, określany jako kategoria agronomiczna – grupa gleby. Ustalono 5
przedziałów potrzeb wapnowania i stanowią one podstawę doradztwa nawozowego w zakresie
wapnowania gleb:
 potrzeby wapnowania konieczne,
 potrzeby wapnowania potrzebne,
 potrzeby wapnowania wskazane,
 potrzeby wapnowania ograniczone,
 potrzeby wapnowania zbędne.
70
Tab.31 Udział gleb w przedziałach potrzeb wapnowania na terenie gminy Polkowice
Konieczne
22
Udział przedziałów potrzeb wapnowania - %
Potrzebne
Wskazane
Ograniczone
14
18
18
Zbędne
28
Zawartość metali ciężkich w glebach
Badania gleb na obszarach użytkowanych rolniczo w rejonie oddziaływania zbiornika
odpadów poflotacyjnych „Żelazny Most” wykazały przekroczenie wartości dopuszczalnej ołowiu
w 2 próbach – w obrębie Trzebcz (gmina Polkowice) i w obrębie Grodziszcze (gmina
Grębocice).
Badania nie wykazały przekroczenia dopuszczalnych wartości, określonych standardami
jakości gleb, w odniesieniu do pozostałych metali – miedzi, kadmu, cynku, rtęci i arsenu.
Przypadki przekroczeń standardów jakości gleb należą do rzadkości, jednakże ryzyko
nadmiernej akumulacji metali w roślinach może również dotyczyć obszarów gleb
o podwyższonej zawartości metali, w warunkach silnego zakwaszenia. Stąd szczególnie istotne
jest wapnowanie gleb charakteryzujących się podwyższoną zawartością metali.
Badania gleb wykonane w latach 2006 – 2007 wykazały na terenie gminy Polkowice
przypadki zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi zakwalifikowane do II stopnia
zanieczyszczenia (gleby słabo zanieczyszczone) i III stopnia zanieczyszczenia (gleby średnio
zanieczyszczone) w poniższych obrębach:
 Komorniki - IIº Cu,
 Żelazny Most - IIº Cu,
 Dąbrowa - IIº Cu,
 Trzebcz - IIº Cu, IIº Cd, IIIº Pb.
Obawa zanieczyszczenia roślin metalami ciężkimi jest już możliwa w przypadku ich uprawy
na glebach wykazujących I stopień zanieczyszczenia (gleby o podwyższonej zawartości metali).
Zagrożenie to zdecydowanie wzrasta na glebach słabo zanieczyszczonych (II stopień) i średnio
zanieczyszczonych (III stopień).
Zawartość metali ciężkich w roślinach
Ocenę zawartości metali ciężkich w roślinach dokonano pod kątem przydatności spożywczo
– konsumpcyjnej i przydatności paszowej. Analiza zawartości rtęci i arsenu w roślinach,
dokonana została w oparciu o maksymalne poziomy zanieczyszczeń dla przydatności
spożywczej. Podkreślenia wymaga fakt, że w ostatnich badaniach wykonanych w latach 2006 –
2007, na całym obszarze objętym analizą stwierdzono przypadki przekroczenia dopuszczalnych
poziomów zawartości rtęci – przekroczenia wykazało 12,8% prób ziemniaków i 50% prób ziarna
zbóż (zawartość rtęci zbadano w 39 próbach ziemniaków i w 24 próbach ziarna zbóż).
Stwierdzone badaniami bardzo liczne przypadki przekroczeń dopuszczalnych (progowych)
zawartości metali ciężkich (przede wszystkim ołowiu, kadmu i rtęci) mogą stanowić zagrożenie
dla ludzi i zwierząt.
Ocena i analiza poziomu zawartości metali ciężkich w glebach i roślinach nie wykazała
zależności zwiększonej (nadmiernej) ilości tych pierwiastków w roślinach od właściwości gleb.
Tak więc przekroczenia w roślinach mogą być skutkiem emisji zanieczyszczeń do powietrza i
gromadzenia ich na powierzchni roślin.
71
Tereny zdegradowane
Zgodnie z Ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. 1995
Nr 16 poz. 78 z póz. zm.) do rekultywacji zobowiązani są przedsiębiorcy wydobywający kopalinę
(w terminie 5 lat od ukończenia eksploatacji) natomiast rekultywacja gruntów rolnych i leśnych
może odbywać się jedynie na wniosek właściciela nieruchomości, użytkownika itd., a w
określonych przypadkach (art. 20 ww. Ustawy) decyzje wydawane są z urzędu w stosunku do
osób, które „powodowały obniżenie wartości użytkowej gruntu”.
W wyrobiskach poeksploatacyjnych istnieje zagrożenie nielegalnego składowania odpadów
komunalnych.
Ustalone warunki rekultywacji gruntów na terenie gminy Polkowice (zgodnie z danymi
Starostwa Powiatowego w Polkowicach):
 wyrobisko na terenie działki nr 807/1 obręb 4 miasta Polkowice – kierunek
rekultywacji – rolny;
 wyrobiska poeksploatacyjne na terenie górniczym „Guzice” na dz. Nr 340/11 obręb
Guzice – kierunek rekultywacji leśny – Pole 1, wodno-leśny – Pole 2;
 złoże kruszywa naturalnego „Żelazny Most” na dz. Nr 126/1, 126/2, 159/3, 203
obręb Żelazny Most – kierunek rekultywacji – wodno rekreacyjny dla wyrobiska oraz
leśno-rekreacyjny dla terenów przyległych.
5.8.
GOSPODARKA ODPADAMI
Zagadnienia związane z gospodarką odpadami zostały dokładnie omówione w Planie
Gospodarki Odpadami Gmin należących do „ZGZM” Związku Gmin Zagłębia Miedziowego na
lata 2008 -2011 z perspektywą na lata 2012 -2015 oraz w aktualizowanym Programie usuwania
azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Polkowice.
6.
STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DO ROKU 2018
6.1.
WSTĘP
W celu opracowania dokumentów strategicznych przyjmuje się na ogół trójstopniową
hierarchię celów: cel nadrzędny, cele systemowe, kierunki działań.
Na proces planowania nakładają się również uwarunkowania wynikające z istniejących
programów sektorowych, planów i programów wyższego szczebla.
Formułowane cele i zadania są pochodną obecnego stanu i zagrożeń środowiska na terenie
gminy. Specyfika przeważającej działalności gospodarczej oraz charakterystyka funkcjonalna
gminy warunkuje kierunki działań i zadania, jakie należy wykonać, aby we właściwy sposób
przeciwdziałać degradacji środowiska, dążyć do poprawy jego stanu, a tym samym do poprawy
jakości życia mieszkańców gminy.
6.2.
PRIORYTETY OCHRONY ŚRODOWISKA
W oparciu o diagnozę stanu środowiska oraz zagrożenia środowiska zdefiniowano
najważniejsze priorytety ochrony środowiska w Gminie Polkowice:
W zakresie ochrony przyrody:
 Ochrona obszarów cennych przyrodniczo
 Tworzenie nowych form ochrony przyrody na terenie gminy
 Rozwój i ochrona zieleni miejskiej
 Ochrona zasobów leśnych
72
W zakresie ochrony wód:
 Rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej
 Modernizacja i rozbudowa systemu zaopatrzenia ludności w wodę
 Zapewnienie najwyższej jakości wód powierzchniowych i podziemnych
W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego:
 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń z ciepłownictwa
 Zmniejszenie emisji komunikacyjnej
 Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych
 Oszczędzanie energii
W zakresie ochrony powierzchni ziemi:
 Zapewnienie dotrzymania standardów jakości gleb na terenie gminy
W zakresie edukacji ekologicznej:
 Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców
6.3.
CEL NADRZĘDNY
W przypadku Gminy Polkowice cel nadrzędny został zdefiniowany jako:
„Trwały, niezagrażający środowisku naturalnemu rozwój
społeczno-gospodarczy gminy”
6.4.
CELE SYSTEMOWE
Cele systemowe wyznaczają stan jaki należy osiągnąć w horyzoncie czasowym 8 lat. Cele
systemowe są identyfikowane na podstawie analizy obszarów problemowych występujących na
terenie gminy.
Cele systemowe powinny być mierzalne, realistyczne i terminowe. Na poszczególne cele
systemowe składają się kierunki działań. W ramach poszczególnych kierunków działań
określono konkretne zadania, których realizacja pozwoli na osiągnięcie wyznaczonych celów.
Zadania podzielono na krótkoterminowe, czyli takie które przewidziano do realizacji w latach
2011 – 2014 oraz zadania długoterminowe - przewidziane do realizacji w latach 2015 – 2018.
W harmonogramie rzeczowo-finansowym realizacji zadań krótkoterminowych na lata 20112014 przedstawionym w Rozdziale 7 ujęto poszczególne zadania niezbędne do osiągnięcia
założonych celów, wraz z potencjalnymi źródłami ich finansowania oraz jednostką
odpowiedzialną za realizację. W harmonogramie ujęto zadania własne Gminy oraz zadania
realizowane przez inne jednostki, a koordynowane przez Gminę.
6.4.1.
ZASOBY PRZYRODY
Cel systemowy:
Ochrona i rozwój obszarów chronionych. Ochrona bioróżnorodności.
73
Kierunki działań:
I.
Doskonalenie systemu obszarów chronionych i ochrona obiektów cennych przyrodniczo
II. Ochrona bioróżnorodności
III. Ochrona lasów
Kierunek działań I: Doskonalenie systemu obszarów chronionych i ochrona obiektów
cennych przyrodniczo
Zadania długoterminowe
Zadania krótkoterminowe
 utworzenie rezerwatu florystycznego
„Żukowskie Śnieżyce”
 wykonanie aktualizacji inwentaryzacji
przyrodniczej gminy
 budowa, przebudowa i utrzymanie zieleni
miejskiej
 rozwój i bieżąca ochrona obszarów i
obiektów cennych przyrodniczo na
podstawie danych z inwentaryzacji
przyrodniczej gminy
 dalszy rozwój i bieżąca ochrona obiektów
cennych przyrodniczo na podstawie
danych z inwentaryzacji przyrodniczej
gminy
 budowa, przebudowa i utrzymanie zieleni
miejskiej
 bieżąca pielęgnacja zabytkowych parków i
zieleni wokół obiektów zabytkowych
 bieżąca pielęgnacja zabytkowych parków i
Kierunek działań II: Ochrona bioróżnorodności
 Realizacja Gminnego Programu Rozwoju i
Pielęgnacji Zieleni Trwałej
 Aktualizacja Gminnego Programu Rozwoju
i Pielęgnacji Zieleni Trwałej i jego realizacja
 Utrzymanie, wymiana i wprowadzanie
zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz
zadrzewień przydrożnych
 Utrzymanie, wymiana i wprowadzanie
Bioróżnorodność oznacza zróżnicowanie życia na wszelkich poziomach jego organizacji –
w obrębie gatunku (różnorodność genetyczna), pomiędzy gatunkami oraz różnorodność
ekosystemów. Objęcie prawną ochroną wartościowych obiektów i obszarów pozwoli na
utrzymanie ciągłości procesów ekologicznych i przyczyni się do zachowania stabilności
ekosystemów. Zachowana zostanie ciągłość fauny i flory wraz z ich siedliskami.
74
Istotne jest także utrzymanie i konserwacja terenów zielonych szczególnie na obszarze miasta,
gdyż pełnią one funkcje rekreacyjne, klimatotwórcze i ochronne.
Kierunek działań III: Ochrona lasów
 Lokalizacja zalesień i zadrzewień w
miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego
 Systematyczne zalesianie gruntów
nieprzydatnych rolniczo
 Stały monitoring środowiska leśnego w
celu przeciwdziałania stanom
niepożądanym (pożary, choroby, szkody
przemysłowe, degradacja
Kontynuacja zadań krótkoterminowych.
 Monitoring procesu zwiększania zalesień
 Zwiększenie różnorodności gatunkowej
lasów i bieżąca ochrona istniejących
kompleksów leśnych
 Edukacja ekologiczna w zakresie
wzbogacania i racjonalnego użytkowania
zasobów leśnych (zwiększenie
różnorodności gatunkowej szczególnie w
nasadzeniach porolnych)
Gospodarka leśna powinna być prowadzona zgodnie z wymaganiami ochrony przyrody.
Zrównoważona gospodarka leśna, to działalność zmierzająca do ukształtowania takiej struktury
lasów i wykorzystania ich w taki sposób i tempie, zapewniającym trwałe zachowanie ich bogactwa
biologicznego, wysokiej produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego i żywotności. Należy
dążyć do renaturalizacji lasów silnie przekształconych gospodarką leśną, a ekosystemy zbliżone
do naturalnych przynajmniej częściowo objąć ochroną bierną. Wszelkie zabiegi techniczno-leśne
powinny uwzględniać konieczność zachowania bogactwa gatunkowego i strukturalnego lasu.
6.4.2.
ZASOBY WODNE
Cel systemowy:
Poprawa jakości i ochrona zasobów wód powierzchniowych i podziemnych.
Zapewnienie mieszkańcom gminy odpowiedniej jakości wody do picia.
Kierunki działań:
I.
Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych
75
II. Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi
Kierunek działań I: Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych
i podziemnych
 Egzekwowanie zasad i nakazów
uchwalonych stref ochronnych ujęć
 Egzekwowanie zasad i nakazów
uchwalonych stref ochronnych ujęć
 Zintensyfikowanie kontroli stanu
technicznego szamb
 Dalsze kontrole stanu technicznego szamb
 Promowanie prośrodowiskowych zasad
uprawy, chowu i produkcji rolnej
 Budowa, rozbudowa i systematyczna
modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej
 Rozbudowa istniejącego systemu
kanalizacji deszczowej, szczególnie
terenów dróg i placów
 Kontrola zawierania umów na wywóz
nieczystości ciekłych i odpadów
komunalnych
 Zakup środków transportu dla Eko –
Patrolu
 Dalsze promowanie prośrodowiskowych
zasad uprawy, chowu i produkcji rolnej
 Dalsza sukcesywna rozbudowa i bieżąca
modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej i
kanalizacji deszczowej (szczególnie
terenów dróg i placów)
 Bieżąca kontrola zawierania umów na
wywóz nieczystości ciekłych i odpadów
komunalnych
 Bieżące utrzymanie oczyszczalni ścieków
 Budowa przydomowych oczyszczalni
ścieków (w przypadku braku sieci
kanalizacyjnej)
 Bieżące utrzymanie oczyszczalni ścieków
 Budowa przydomowych oczyszczalni
ścieków (w przypadku braku sieci
kanalizacyjnej)
Za priorytetowe działania chroniące jakość wód powierzchniowych i podziemnych w gminie
Polkowice należy uznać rozwój systemu kanalizacyjnego.
Na terenach o dużym stopniu rozproszenia zabudowy ze względów ekonomicznych
uzasadniona jest budowa przydomowych oczyszczalni ścieków.
Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie gospodarki ściekami należy na bieżąco kontrolować
stan techniczny szamb (szczelność) oraz egzekwować umowy na opróżnianie szamb.
Na jakość wód zasadniczy wpływ mają również zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł
rolniczych. Tą drogą do wód dostają się związki biogenne, środki ochrony roślin oraz wypłukiwane
frakcje gleby. Poważnym zagrożeniem dla jakości wód jest niewłaściwe stosowanie nawozów
naturalnych: gnojowicy i obornika, a także rolnicze wykorzystywanie ścieków i osadów ściekowych
bez zachowania wymogów ochrony środowiska.
Ograniczenie spływu azotu z pól do wód podziemnych i powierzchniowych można osiągnąć
poprzez racjonalne dozowanie i limitowanie środków plonotwórczych na użytkach rolnych.
Odpowiednie przechowywanie nawozów naturalnych chroni przed niekontrolowanym
76
przedostawaniem się niebezpiecznych substancji do wód. Budowa szczelnych zbiorników na
gnojówkę oraz uszczelnionych płyt obornikowych pozwoli na ograniczenie tego zagrożenia.
Zagrożenie dla wód podziemnych stanowią „dzikie” wysypiska odpadów. Należy je
sukcesywnie likwidować i rekultywować. Powstawaniu „dzikich” wysypisk będzie zapobiegać
objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem odbioru odpadów oraz kontrola
zawierania umów na wywóz nieczystości ciekłych i stałych.
Działania dotyczące gospodarki odpadami zostały szczegółowo omówione w Planie
Gospodarki Odpadami Gminy należących do „ZGZM” Związku Gmin Zagłębia Miedziowego na
lata 2008 -2011 z perspektywą na lata 2012 -2015.
Kierunek działań II: Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi
 Modernizacja i rozbudowa sieci
wodociągowej na terenie gminy
 Dalsza modernizacja i rozbudowa sieci
 Melioracje, utrzymanie w dobrym stanie
urządzeń melioracyjnych, rowów
umożliwiające właściwą gospodarkę wodną
(nawodnienia, odwodnienia)
 Melioracje, utrzymanie w dobrym stanie
urządzeń melioracyjnych, rowów
umożliwiające właściwą gospodarkę wodną
(nawodnienia, odwodnienia)
 Kalina – modernizacja systemu ochrony
przeciwpowodziowej w gminie Polkowice
 Ochrona przeciwpowodziowa – melioracje i
gospodarka wodna w dolinie Szprotawy
Rozbudowa i bieżąca modernizacja sieci wodociągowej przyczyni się nie tylko do poprawy
standardu życia mieszkańców, ale również pozwoli na ograniczenie zużycia wody.
Realizacja zadania pn. „Kalina – modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej, gm.
Polkowice” realizowana będzie przez Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, Gminę
Polkowice oraz KGHM Polska Miedź S.A.
Planowane przedsięwzięcie obejmuje w szczególności:
 regulację koryta cieku na wybranych odcinkach (zadanie realizowane będzie przez
Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych);
 budowę polderu „SOBIN” regulującego przepływy wielkie na wysokości miejscowości
Sobin (zadanie realizowane będzie przez Gminę Polkowice);
 odwodnienie terenów zawodnionych - odbudowę systemu odwadniającego (zadanie
realizowane będzie przez KGHM Polska Miedź S.A.
Poprzez realizację przedsięwzięcia zostanie uporządkowane i zabezpieczone przed
niszczeniem koryto rzeki Kaliny-Wiliny oraz zostanie odbudowana sieć rowów szczegółowych w
jej zlewni. Przy współdziałaniu polderu zalewowego Sobin oraz korekcie przekroju koryta i niwelety
dna miarodajny przepływ powodziowy zostanie zredukowany do wielkości tzw. przepływu
dozwolonego – nie powodującego zagrożenia powodziowego terenów niżej położonych (głównie
wsi Sobin). Zostaną przywrócone korzystniejsze stosunki gruntowo-wodne w dolinie rzeki Kalina a
zwłaszcza na dwóch dużych obszarach , które uległy podtopieniu wskutek osiadania powierzchni
terenu. Zastosowanie przy regulacji przyjaznych dla środowiska rozwiązań i materiałów poprawi
korzystnie przestrzeń hydrobiologiczną w korycie rzeki.
77
W perspektywie długoterminowej na terenie gminy realizowane będą zadania w zakresie
melioracji i gospodarki wodnej w dolinie Szprotawy zgodnie z „Koncepcją programowoprzestrzenną melioracji i gospodarki wodnej w dolinie Szprotawy w powiecie polkowickim”.
Opracowana koncepcja programowo –przestrzenna obejmuje teren całego powiatu, w tym
odcinki rzek (dopływy Szprotawy) przebiegające przez teren gminy (Skłoba, Kalina).
W 2008 roku zostały opracowane dwa warianty koncepcji. Planowane w ramach zadania
prace to m.in.:
 przebudowa i modernizacja istniejących koryt rzek,
 modernizacja istniejących wałów przeciwpowodziowych,
 budowa nowych wałów przeciwpowodziowych,
 przebudowa i modernizacja istniejących kanałów ulgi,
 przebudowa istniejących budowli piętrzących (jazy ruchome i stałe, zastawki, stopnie
itp.),
 przebudowa istniejących budowli komunikacyjnych (mosty, kładki, przepusty).
Aktualnie szczegółowe dane dotyczące planowanej inwestycji nie są znane.
6.4.3.
Cel systemowy:
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego. Ochrona przed hałasem polami
elektromagnetycznymi.
Kierunki działań:
I.
Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ciepłownictwa
II. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł komunikacyjnych
III. Oszczędzanie energii
IV. Ograniczenie emisji do powietrza ze źródeł przemysłowych
V. Ochrona przed hałasem
VI. Ochrona przed polami elektromagnetycznym
Kierunek działań I: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ciepłownictwa
 Opracowanie Programu Ograniczenia
Niskiej Emisji i stworzenie systemu
organizacyjnego w celu jego realizacji
(PONE)
 Likwidacja ogrzewania węglowego w
budynkach użyteczności publicznej na
terenie gminy
 Rozbudowa sieci gazowej na terenie gminy

Termomodernizacja obiektów
78
 Rozbudowa sieci gazowej na terenie
gminy
 Sukcesywne podłączanie budynków do
sieci centralnego ogrzewania
 Wspieranie wprowadzania
niekonwencjonalnych, odnawialnych źródeł
energii
 Likwidacją źródeł niskiej emisji oraz
modernizacja nieefektywnych systemów
grzewczych (wymiana kotłów węglowych
na bardziej przyjazne środowisku)
 Likwidacja ogrzewania węglowego w
terenie gminy
 Termomodernizacja obiektów w tym
docieplenie budynków, wymiana okien i
drzwi oraz docieplenie obiektów
użyteczności publicznej
 Prowadzenie działań promujących
ogrzewanie zmniejszające emisję
zanieczyszczeń do powietrza i działań
edukacyjnych (ulotki, imprezy, akcje
szkolne, audycje) w celu uświadamiania
wpływu zanieczyszczeń na zdrowie
 Uwzględnianie w nowo tworzonych i
aktualizowanych planach
zagospodarowania przestrzennego
wymogów dotyczących zaopatrywania
mieszkań w ciepło z nośników nie
powodujących nadmiernej „niskiej emisji”
PM10 oraz projektowanie linii zabudowy
uwzględniając zapewnienie
„przewietrzania” miasta ze szczególnym
uwzględnieniem terenów o gęstej
zabudowie
użyteczności publicznej na terenie gminy
 Realizacja PONE na terenie Polkowic, w
tym stworzenie systemu zachęt do
wymiany systemów grzewczych do
uzyskania wymaganego efektu
ekologicznego
 Modernizacja sieci cieplnych na terenie
gminy
 Sukcesywne podłączanie budynków do
 Wspieranie wprowadzania
niekonwencjonalnych, odnawialnych źródeł
energii
 Likwidacją źródeł niskiej emisji oraz
modernizację nieefektywnych systemów
 Prowadzenie działań promujących
 Kontrola gospodarstw domowych w
zakresie posiadania umów na odbiór
odpadów komunalnych
 Uwzględnianie w nowo tworzonych i
aktualizowanych planach
wymogów dotyczących zaopatrywania
mieszkań w ciepło z nośników nie
powodujących nadmiernej „niskiej emisji”
PM10 oraz projektowanie linii zabudowy
uwzględniając zapewnienie
„przewietrzania” miasta ze szczególnym
uwzględnieniem terenów o gęstej
zabudowie
 Stworzenie i utrzymywanie systemu
informowania mieszkańców o aktualnym
stanie zanieczyszczenia powietrza oraz o
 Kontrola gospodarstw domowych w
79
jego wpływie na zdrowie
 Realizacja „Programu usuwania azbestu i
wyrobów zawierających azbest z terenu
Gminy Polkowice”
 Realizacja „Programu usuwania azbestu i
wyrobów zawierających azbest z terenu
Gminy Polkowice”
Do najważniejszych zadań mających na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do
powietrza z ciepłownictwa zgodnie z Programem Ochrony Powietrza dla Województwa
Dolnośląskiego należą: opracowanie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji i jego realizacja,
likwidacja ogrzewania węglowego w budynkach użyteczności publicznej na terenie całej gminy,
rozbudowa sieci gazowej oraz termomodernizacja budynków. Istotne będzie również
sukcesywne podłączanie budynków do sieci centralnego ogrzewania oraz edukacja ekologiczna
z zakresu ograniczenia emisji z ciepłownictwa (działania promocyjne i edukacyjne).
Kierunek
działań II: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł
komunikacyjnych
 Budowa drogi S3 jako obwodnic
Polkowic i zachodniej obwodnicy Lubina
wyprowadzającej ruch tranzytowy poza
tereny zabudowane (Budowa drogi
ekspresowej S-3 na odcinku Nowe
Miasteczko – Legnica)
 Utrzymanie działań ograniczających emisję
wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie
czystości nawierzchni (czyszczenie metodą
mokrą)
 Utrzymanie działań ograniczających emisję
wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie
czystości nawierzchni (czyszczenie metodą
mokrą)
 Budowa, przebudowa, remonty dróg
gminnych, powiatowych i wojewódzkich
oraz rozwiązywanie połączeń dróg
lokalnych (w tym utwardzenie dróg lub
poboczy w celu redukcji wtórnego unosu
pyłu z dróg)
 Dalsza budowa, przebudowa, remonty
dróg gminnych, powiatowych i
wojewódzkich oraz rozwiązywanie
połączeń dróg lokalnych (w tym
utwardzenie dróg lub poboczy w celu
redukcji wtórnego unosu pyłu z dróg)

 Kontynuacja budowy ścieżek rowerowych
 Dalsza edukacja ekologiczna mieszkańców
nt. proekologicznych zachowań w zakresie
korzystania ze środków transportu
 Budowa ścieżek rowerowych
 Dalsza budowa ścieżek rowerowych
 Edukacja ekologiczna mieszkańców nt.
proekologicznych zachowań w zakresie
korzystania ze środków transportu
 Monitoring pojazdów opuszczających place
budów pod kątem ograniczenia
zanieczyszczenia dróg, prowadzącego do
niezorganizowanej emisji pyłu
 Zakup i wymiana taboru komunikacji
miejskiej - pojazdów konwencjonalnych
spełniających normy emisji spalin Euro 4
lub zastosowanie w komunikacji miejskiej
80
środków transportu zasilanych
alternatywnym paliwem gazowym CNG lub
paliwem odnawialnym (bioetanol) w
miejsce oleju napędowego
 Monitoring pojazdów opuszczających place
budów pod kątem ograniczenia
zanieczyszczenia dróg, prowadzącego do
Kierunek działań III: Oszczędzanie energii
 Budowa, przebudowa, remont oświetlenia
ulicznego i drogowego na
energooszczędne
 Dalsza budowa, przebudowa i remonty
oświetlenia ulicznego i drogowego na
energooszczędne
 Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł
energii
 Dalsze wspieranie rozwoju odnawialnych
źródeł energii
Kierunek działań IV: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych
 Kontrola dotrzymywania przez zakłady
 Kontrola dotrzymywania przez zakłady
standardów emisyjnych
 Kontrola pozwoleń zintegrowanych pod
katem możliwości stosowania
nowoczesnych technologii i ograniczania
emisji pyłów i benzo(a)pirenu
 Utrzymywanie zieleni wokół zbiornika
„Żelazny Most”
 Zraszanie obszarów narażonych na
pylenie
 Prowadzenie stałego monitoringu
negatywnego wpływu na jakość powietrza
obiektów
 Wprowadzenie systemu szybkiego
ostrzegania ludności o zwiększonych
standardów emisyjnych
 Kontrola pozwoleń zintegrowanych pod
katem możliwości stosowania
nowoczesnych technologii i
ograniczania emisji pyłów i
benzo(a)pirenu
 Utrzymywanie zieleni wokół zbiornika
„Żelazny Most”
 Zraszanie obszarów narażonych na
pylenie
 Prowadzenie stałego monitoringu
negatywnego wpływu na jakość powietrza
obiektów
 Uwzględnianie ograniczenia emisji
niezorganizowanej pyłów (w tym również
wynikających z transportu urobku) na
81
stężeniach pyłów z obiektu
 Uwzględnianie ograniczenia emisji
wynikających z transportu urobku) na
etapie wydawania decyzji środowiskowych
 Monitoring budów pod kątem ograniczenia
niezorganizowanej emisji pyłu (kontrola
przestrzegania zapisów pozwolenia
budowlanego)
 Uwzględnienie w zamówieniach publicznych
problemów ochrony powietrza, poprzez:
odpowiednie przygotowywanie specyfikacji
zamówień publicznych, które uwzględniać
będą potrzeby ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem (np. zakup środków
transportu spełniających odpowiednie normy
emisji spali; prowadzenie prac budowlanych
w sposób ograniczający niezorganizowaną
emisję pyłu do powietrza)
etapie wydawania decyzji
środowiskowych
 Monitoring budów pod kątem
ograniczenia niezorganizowanej emisji
pyłu (kontrola przestrzegania zapisów
pozwolenia budowlanego)
 Uwzględnienie w zamówieniach
publicznych problemów ochrony
powietrza, poprzez: odpowiednie
przygotowywanie specyfikacji zamówień
publicznych, które uwzględniać będą
potrzeby ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem (np. zakup środków
transportu spełniających odpowiednie
normy emisji spali; prowadzenie prac
budowlanych w sposób ograniczający
niezorganizowaną emisję pyłu do
powietrza)
Kierunek działań V: Ochrona przed hałasem
 Zwiększenie płynności i przepustowości
sieci drogowej - budowa drogi S-3 na
odcinku Nowe Miasteczko-Legnica (po
wschodniej stronie m. Polkowice, realizacja
tej drogi spowoduje przejęcie
zdecydowanej większości ruchu z
istniejącej drogi krajowej nr 3 oraz
przyczyni się do poprawy klimatu
akustycznego)
 Monitoring hałasu drogowego w
wyznaczonych punktach, dokonanie oceny
akustycznej wybranych miejsc
 Zabezpieczenie mieszkańców przed
nadmierną emisją hałasu do środowiska budowa zabezpieczeń akustycznych dla m.
Kaźmierzów, m. Biedrzychowa oraz dla
terenu rekreacyjnego w m. Polkowice - w
ramach budowy drogi S-3
 Wprowadzenie do miejscowych planów
zapisów odnośnie standardów
akustycznych dla poszczególnych terenów
 Monitoring hałasu drogowego w
wyznaczonych punktach, dokonanie oceny
akustycznej wybranych miejsc
82
 Wprowadzenie do miejscowych planów
zapisów odnośnie standardów
akustycznych dla poszczególnych terenów
Kierunek działań VI: Ochrona polami elektromagnetycznymi
 Prowadzenie badań poziomów pól
elektromagnetycznych
6.4.4.
 Prowadzenie badań poziomów pól
POWIERZCHNIA TERENU I ŚRODOWISKO GLEBOWE
Cel systemowy:
Ochrona środowiska glebowego i zasobów kopalin
Kierunki działań:
I.
Zapobieganie degradacji gleb
II. Ochrona zasobów kopalin
Kierunek działań I: Zapobieganie degradacji gleb
 Wapnowanie gleb i racjonalne zużycie
środków ochrony roślin i nawozów
 Wsparcie rozwoju rolnictwa ekologicznego
 Wdrażanie zasad Kodeksu Dobrych
Praktyk Rolniczych i edukacja rolników
83
 Ochrona gleb przed degradacją i
rekultywacja gleb zdegradowanych
 Wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień
śródpolnych w celu zapobiegania erozji
gleb
Istotnym kierunkiem działań w rolnictwie będzie wdrażanie i upowszechnianie Kodeksu Dobrej
Praktyki Rolniczej (KDPR). Ochrona gleb powinna bowiem uwzględniać racjonalne zużycie
nawozów sztucznych i środków ochrony roślin, preferowanie nawozów naturalnych, np. obornika,
kompostu. Ponadto stosowanie przez rolników nawozów syntetycznych i mineralnych, odchodów
zwierząt (np. gnojowicy), nieodpowiednich dawek kompostów naturalnych może znacznie nasilać
procesy degradacji gleb.
Erozja wietrzna jest typowa dla otwartych przestrzeni rolnych, dlatego niezbędne będzie
stosowanie zadrzewień śródpolnych oraz podobnie jak przy zapobieganiu erozji wodnej stałe
utrzymanie gleby pod pokrywą roślinną.
Kierunek działań II: Ochrona zasobów kopalin
 Działania zmierzające do zapobiegania
powstawaniu „dzikich wysypisk”
 Stosowanie jako kruszyw materiałów
pochodzących z odzysku
6.4.5.
EDUKACJA
Cel systemowy:
Edukacja ekologiczna społeczeństwa.
Kierunek działań:
I.
Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
II. Edukacja ekologiczna dzieci w powiązaniu z profilaktyką zdrowotną i promocją zdrowia
Kierunek działań I: Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
 Edukacja ekologiczna młodzieży
w formalnym systemie kształcenia, w tym
 Edukacja ekologiczna młodzieży
w formalnym systemie kształcenia, w tym
84
aktywna edukacja ekologiczna na terenach
obszarów chronionych i innych cennych
przyrodniczo - prowadzenie zajęć
terenowych dla uczniów
aktywna edukacja ekologiczna na terenach
obszarów chronionych i innych cennych
przyrodniczo - prowadzenie zajęć
terenowych dla uczniów
 Prowadzenie działań edukacyjnych
skierowanych do rolników, organizatorów
turystyki i agroturystyki
 Prowadzenie działań edukacyjnych
 Realizacja Programu Edukacji Ekologicznej
 Realizacja Programu Edukacji Ekologicznej
(zgodnie z założeniami zaktualizowanego
dokumentu)
 Aktualizacja Programu Edukacji
Ekologicznej
 Aktywna edukacja ekologiczna – ścieżka
edukacyjna pn. „Kształtowanie właściwych
postaw dzieci, młodzieży oraz dorosłych
mieszkańców gminy Polkowice w zakresie
ochrony środowiska”
 Lekcje w terenie, badania laboratoryjne
wody - wykorzystanie obiektów:
Oczyszczalni Ścieków, Stacji Uzdatniania
Wody w Suchej Górnej, Składowiska
Odpadów w Trzebczu
 Zakładanie ścieżek edukacyjnych
popularyzujących lokalną przyrodę,
wytyczanie nowych tras i szlaków
turystycznych, w tym szlaków
dostosowanych dla osób
niepełnosprawnych
 Zakładanie ścieżek edukacyjnych
popularyzujących lokalną przyrodę,
wytyczanie nowych tras i szlaków
turystycznych, w tym szlaków
dostosowanych dla osób
niepełnosprawnych
 Prowadzenie kampanii tematycznych
propagujących prawidłowe postępowanie
wobec środowiska skierowanych do
wszystkich mieszkańców gminy
 Wspomaganie działania Gminnego
Ośrodka Edukacji Ekologicznej
 Prowadzenie kampanii tematycznych
propagujących prawidłowe postępowanie
wobec środowiska skierowanych do
wszystkich mieszkańców gminy
 Utworzenie Gminnego Ośrodka Edukacji
Ekologicznej - opracowanie koncepcji
funkcjonowania ośrodka, - identyfikacja
źródeł finansowania
85
Kierunek działań II: Edukacja ekologiczna dzieci w powiązaniu z profilaktyką zdrowotną i
promocją zdrowia
 Zielone szkoły - wyjazdy profilaktyczno
zdrowotne dzieci w ramach turnusów
ekologicznych
 Promocja zdrowia w ochronie ekologicznej
dziecka - prowadzenie Poradni Promocji
Zdrowia w Ochronie Ekologicznej Dziecka
– monitorowanie poziomu metali ciężkich
we krwi, leczenie, profilaktyka
Niezbędnym warunkiem realizacji celów w zakresie ochrony i poprawy jakości środowiska oraz
racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych jest dobrze zorganizowany system edukacji
ekologicznej. Konieczna jest jak najbardziej wszechstronna edukacja ekologiczna skierowana
zarówno do dzieci, dorosłych, jaki i grup zawodowych (np. rolników, przedsiębiorców).
Edukacja społeczeństwa ma na celu ukształtowanie właściwego stosunku do otaczającego
środowiska naturalnego, doprowadzenie do jego większego poszanowania i zachęcić do
prowadzenia zdrowego trybu życia.
Kształtowanie świadomości ekologicznej dzieci i młodzieży jest ważnym zadaniem
realizowanym w formalnym systemie kształcenia obejmującym wychowanie przedszkolne,
szkolnictwo podstawowe i ponadpodstawowe.
System kształcenia uczniów powinien być nastawiony na wykształcenie u nich umiejętności
obserwowania środowiska i zmian w nim zachodzących, wrażliwości na piękno przyrody i
szacunku dla niej oraz zwrócenie uwagi na najistotniejsze problemy związane z ochroną
środowiska występujące na terenie gminy.
Najefektywniejszym sposobem podniesienia świadomości ekologicznej osób dorosłych jest
zaangażowanie mieszkańców w procesy decyzyjne. Niezbędne jest przekazywanie mieszkańcom
informacji o stanie środowiska i podejmowanych działaniach na rzecz jego ochrony, a także o
możliwościach prawnych uczestniczenia w podejmowaniu decyzji mających wpływ na stan
środowiska. Udostępnianie informacji będzie pomocne przy stymulowaniu proekologicznych
zachowań społeczności lokalnej.
86
7.
HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY
Proponowane do realizacji w latach 2011 – 2014 przedsięwzięcia ujęto w następujących
tabelach:
Zasoby przyrody – Tabela 32
Zasoby wodne – Tabela 33
Powietrze atmosferyczne – Tabela 34
Powierzchnia terenu i środowisko glebowe – Tabela 35
Edukacja ekologiczna – Tabela 36
Dla pewnych działań pozainwestycyjnych zawartych w harmonogramie rzeczowofinansowym koszty zostały określone jako „wkład rzeczowy”.
Dotyczy to przedsięwzięć, które będą realizowane w ramach codziennych obowiązków
pracowników Urzędu Gminy, a więc bez dodatkowych kosztów. Określenie „wkład rzeczowy”
tyczyć się może również udziału merytorycznego, udostępnienia zasobów, czy partycypowania
w organizacji przedsięwzięcia.
Kolorem zielonym oznaczono zadania własne gminy, pozostałe zadania to zadania
koordynowane przez Gminę.
87
Tab. 32. Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2011-2014 w zakresie „ochrona przyrody”
Szacunkowe koszty w tys. PLN
Ochrona lasów
Ochrona bioróżnorodności
Gmina
Budżet Gminy,
Fundusze
zewnętrzne
Rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów
cennych przyrodniczo - utworzenie rezerwatu
florystycznego „Żukowskie Śnieżyce”
Nadleśnictwo Lubin
Regionalna
Dyrekcja Ochrony
Środowiska, Ekopatrol Straż Miejska
Rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów
cennych przyrodniczo – na podstawie danych z
aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczej gminy
Gmina,
Regionalna
Dyrekcja Ochrony
Środowiska, Ekopatrol Straż Miejska
Bieżąca pielęgnacja zabytkowych parków i
Gmina i inni
właściciele
Budżet Gminy,
Środki własne
właścicieli
Zadanie ciągłe
Realizacja Gminnego Programu Rozwoju i
Pielęgnacji Zieleni Trwałej
Gmina,
Władający gruntem
Budżet Gminy,
Środki własne
władających
gruntem
Zadanie ciągłe
b.d.
(koszty zależne od wielu czynników, na
obecnym etapie trudne do oszacowania)
Budowa, przebudowa i utrzymanie zieleni
miejskiej
Gmina
Budżet Gminy
Zadanie ciągłe
900*
Utrzymanie, wymiana i wprowadzanie
Gmina,
administratorzy
dróg, rolnicy
Budżet Gminy,
Środki własne
rolników, LGD
Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich
Zadanie ciągłe
b.d.
Lokalizacja zalesień i zadrzewień w
miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego
Gmina
Wkład rzeczowy
Gminy
2011-2014
Wkład rzeczowy
Systematyczne zalesianie gruntów
nieprzydatnych rolniczo
Władający gruntem
Środki własne
władających
gruntem
Zadanie ciągłe
b.d.
Środki własne
RDOŚ,
WFOŚiGW
i inne środki
zewnętrzne
Środki własne
RDOŚ,
Budżet Gminy
WFOŚiGW
i inne środki
zewnętrzne
2014
Wykonanie aktualizacji inwentaryzacji
przyrodniczej gminy
Termin realizacji
2013
Źródła
finansowania
2012
Zadanie
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
2011
Doskonalenie systemu obszarów chronionych
i ochrona obiektów cennych przyrodniczo
Kierunek
działań
2011 - 2012
120*
b.d.
-
-
2011-2012
b.d.
b.d.
-
-
Zadanie ciągłe
b.d.
b.d.
1500*
1600*
850*
88
Nadleśnictwa
Środki własne
Nadleśnictwa
Zadanie ciągłe
b.d.
Monitoring procesu zwiększania zalesień
Gmina,
Nadleśnictwa,
osoby fizyczne
(właściciele lasów)
Wkład rzeczowy
Gminy,
Wkład rzeczowy
Nadleśnictwa,
Wkład rzeczowy
właścicieli lasów
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy
Zwiększenie różnorodności gatunkowej lasów i
bieżąca ochrona istniejących kompleksów
leśnych
Nadleśnictwa
Środki własne
Nadleśnictwa
2011-2014
Edukacja ekologiczna w zakresie wzbogacania
i racjonalnego użytkowania zasobów leśnych
(zwiększenie różnorodności gatunkowej
szczególnie w nasadzeniach porolnych )
Gmina,
Nadleśnictwa
Wkład rzeczowy
Gminy,
Wkład rzeczowy
Nadleśnictwa
2011-2014
(w miarę potrzeb)
b.d.
b.d.
b.d.
2014
Stały monitoring środowiska leśnego w celu
przeciwdziałania stanom niepożądanym
(pożary, choroby, szkody przemysłowe,
degradacja)
Termin realizacji
2013
Źródła
finansowania
2012
Zadanie
2011
Kierunek
działań
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
b.d.
Wkład rzeczowy
89
Tab. 33. Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2011-2014 w zakresie „zasoby wodne”
Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych
Gmina, Eko-patrol
Straż Miejska,
właściciele ujęć
Wkład rzeczowy
Gminy
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy
Zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego
szamb
Gmina
Wkład rzeczowy
Gminy
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy
Promowanie prośrodowiskowych zasad uprawy,
chowu i produkcji rolnej
Gmina, DODR
Wkład rzeczowy
Gminy
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy
Budowa, rozbudowa i systematyczna
modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej
PGM Sp. z o.o. w
Polkowicach,
Gmina Polkowice,
właściciele sieci
Rozbudowa istniejącego systemu kanalizacji
deszczowej, szczególnie terenów dróg i placów
Gmina Polkowice,
Inwestorzy,
PGM Sp. z o.o. w
Polkowicach
Kontrola zawierania umów na wywóz
nieczystości ciekłych i odpadów komunalnych
Gmina, Eko-patrol
Straż Miejska,
PGM Sp. z o.o. w
Polkowicach
-----------------------------------Zakup środków transportu dla Eko – Patrolu
Bieżące utrzymanie oczyszczalni ścieków
-------------Gmina, Eko-patrol
Straż Miejska
Gmina,
PGM Sp. z o.o. w
Polkowicach
Środki własne
PGM Sp. z o.o.
w
Polkowicach,
Budżet Gminy,
Środki własne
właścicieli sieci
Budżet Gminy,
Środki własne
Inwestorów,
Środki własne
PGM Sp. z o.o.
w
Polkowicach
Wkład rzeczowy
Gminy, Ekopatrolu Straży
Miejskiej, PGM
Sp. z o.o. w
Polkowicach
------------Budżet Gminy
Budżet Gminy,
Środki własne
PGM Sp. z o.o.
w
Polkowicach
Zadanie ciągłe
7 000*
2013
Egzekwowanie zasad i nakazów uchwalonych
stref ochronnych ujęć
Termin realizacji
2012
Źródła
finansowania
2011
Zadanie
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
2014
Kierunek
działań
b.d.
Zadanie ciągłe
b.d.
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy
--------------2012-2014
- - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - - - - - - - -- - 80
Zadanie ciągłe
b.d.
(koszty trudne do oszacowania, zależne od
bieżących potrzeb)
90
Mieszkańcy
Modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej
na terenie gminy
Gmina,
PGM Sp. z o.o. w
Polkowicach,
właściciele sieci
Melioracje, utrzymanie w dobrym stanie
urządzeń melioracyjnych, rowów umożliwiające
właściwą gospodarkę wodną (nawodnienia,
odwodnienia)
Gmina, Właściciele
Gruntów,
ZMiUW,
KGHM Polska
Miedź S.A.
Kalina – modernizacja systemu ochrony
przeciwpowodziowej, gm. Polkowice:
- regulacja koryta cieku
- budowa polderu „SOBIN” regulującego
przepływy wielkie na wysokości miejscowości
Sobin
- odwodnienie terenów zawodnionych
ZMiUW
(regulacja koryta
cieku),
Gmina Polkowice
(budowa polderu w
Sobinie),
KGHM Polska
Miedź S.A.
(odwodnienie
terenów)
Środki własne
mieszkańców,
Środki
zewnętrzne:
Kredyty
preferencyjne
BOŚ, fundusze
ochrony
środowiska i
gospodarki
wodnej,
fundusze unijne
Środki własne
PGM Sp. z o.o.
w
Polkowicach,
Środki własne
właścicieli sieci
Budżet Gminy,
Środki własne
Właścicieli
Gruntów, środki
ZMiUW, środki
KGHM S.A.
Budżet Gminy,
Środki własne
KGHM S.A.,
Środki własne
ZMiUW
Termin realizacji
2010-2014
b.d.
Zadanie ciągłe
2014
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków
(w przypadku braku sieci kanalizacyjnej)
Źródła
finansowania
2013
Zadanie
2012
Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi
Kierunek
działań
2011
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
b.d.
b.d.
b.d.
400*
500*
1 000
Zadanie ciągłe
200*
2010-2014
1 658*
300*
4 548*
91
Tab. 34 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2011-2014 w zakresie „powietrze atmosferyczne”
Zadanie
Źródła
finansowania
Termin
realizacji
2011
2012
2013
2014
Jednostka
odpowiedzialna za
realizację
Opracowanie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji
(PONE) i stworzenie systemu organizacyjnego w
celu jego realizacji
Gmina
Budżet Gminy,
NFOŚiGW
2011
50*
-
-
-
Środki własne
zarządców i
właścicieli,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
Budżet Gminy,
fundusze
unijne, KGHM
S.A., kredyty
BOŚ
do 2011
265*
-
-
-
Gmina
Właściciele i zarządcy
budynków
Środki własne
zarządców i
właścicieli,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
Budżet Gminy,
fundusze
unijne, KGHM
S.A., kredyty
BOŚ
2012 - 2020
-
Likwidacja ogrzewania
węglowego w budynkach
użyteczności publicznej na
terenie całej gminy
Gmina,
Starostwo Powiatowe,
Urząd Marszałkowski
Województwa
Dolnośląskiego, Urząd
Wojewódzki
Budżet Gminy,
Budżet
Powiatu,
Budżet
Województwa,
NFIOŚIGW,
WFOŚIGW
2011-2014
b.d.
Sukcesywne podłączanie
budynków do sieci centralnego
ogrzewania
PGM Sp. z o.o. w
Polkowicach,
Gmina,
Mieszkańcy,
Inwestorzy
Środki własne
PGM Sp. z
o.o. w
Polkowicach i
inwestorów
Zadanie ciągłe
b.d.
Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza
z ciepłownictwa
Kierunek
działań
Realizacja PONE na terenie Polkowic poprzez
stworzenie systemu zachęt do wymiany systemów
grzewczych do uzyskania wymaganego efektu
ekologicznego
1 etap:
wartość docelowa (zmniejszenie wielkości emisji):
PM10 - 0,3 [Mg/rok]
B(a)P - 0,0002 [Mg/rok]
Realizacja PONE na terenie Polkowic poprzez
stworzenie systemu zachęt do wymiany systemów
grzewczych do uzyskania wymaganego efektu
ekologicznego
2 etap
PM10 - 2,9 [Mg/rok]
B(a)P - 0,0018 [Mg/rok]
Gmina,
Właściciele i zarządcy
budynków
Realizacja PONE (2 etap) obejmowała będzie m.in.
realizację następujących zadań:
Realizacja
PONE
na
terenie Polkowic
2 etap
Realizacja
PONE
na
terenie Polkowic
2 etap
2 388*
(do 2020 roku)
92
Realizacja
PONE
na
terenie Polkowic
2 etap
Gmina
Zadanie ciągłe
b.d.
Realizacja
PONE
na
terenie Polkowic
2 etap
Likwidacją źródeł niskiej emisji
oraz modernizację
nieefektywnych systemów
grzewczych (wymiana kotłów
węglowych na bardziej
przyjazne środowisku)
Gmina,
Przedsiębiorcy,
Mieszkańcy, Eko-patrol
Straż Miejska
Budżet Gminy,
Środki własne
przedsiębiorcó
wi
mieszkańców
Zadanie ciągłe
b.d.
Gmina
Przedsiębiorcy,
Mieszkańcy,
Starostwo Powiatowe
Budżet Gminy,
Środki
Starostwa
Powiatowego,
Środki własne
przedsiębiorcó
wi
mieszkańców,
środki
zewnętrzne
Realizacja
PONE
na
terenie Polkowic
2 etap
2011-2014
Realizacja
PONE
na
terenie Polkowic
2 etap
Gmina,
Urząd Marszałkowski,
Marszałek Województwa
Dolnośląskiego, Urząd
Wojewódzki
-
zadanie ciągłe
b.d.
Realizacja
PONE
na
terenie Polkowic
2 etap
Gmina, Straż Miejska
Budżet Gminy
i Straży
Miejskiej
zadanie ciągłe
w ramach zadań Urzędu Gminy i Straży
Miejskiej
Właściciele
i zarządcy sieci
Środki
właścicieli sieci
oraz fundusze
zewnętrzne
2011-2014
b.d.
** Termomodernizacja obiektów
w tym docieplenie budynków,
wymiana okien i drzwi oraz
docieplenie obiektów
Prowadzenie działań
promujących ogrzewanie
zmniejszające emisję
zanieczyszczeń do powietrza i
działań edukacyjnych (ulotki,
imprezy, akcje szkolne, audycje)
w celu uświadamiania wpływu
zanieczyszczeń na zdrowie
Kontrola gospodarstw
domowych w zakresie
posiadania umów na odbiór
odpadów
Rozbudowa sieci gazowej na terenie gminy
2000*
b.d.
b.d.
2014
Wspieranie wprowadzania
niekonwencjonalnych,
odnawialnych źródeł energii
Budżet Gminy,
Fundusze UE,
Program
Rozwoju
Obszarów
Wiejskich na
lata 20072013,
NFOŚiGW,
Fundusz
Termomoderni
zacji i
Remontów
2013
Termin
realizacji
2012
Źródła
finansowania
Zadanie
2011
Kierunek
działań
Jednostka
odpowiedzialna za
realizację
b.d.
93
Ograniczenie emisji
zanieczyszczeń do powietrza
ze źródeł komunikacyjnych
Uwzględnianie w nowo tworzonych i
aktualizowanych planach zagospodarowania
przestrzennego wymogów dotyczących
zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników nie
powodujących nadmiernej „niskiej emisji” PM10 oraz
projektowanie linii zabudowy uwzględniając
zapewnienie „przewietrzania” miasta ze
szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej
zabudowie
Gmina
Wkład
rzeczowy
Gminy
zadanie ciągłe
W ramach zadań własnych Urzędu
Gminy
Stworzenie i utrzymywanie systemu informowania
mieszkańców o aktualnym stanie zanieczyszczenia
powietrza oraz o jego wpływie na zdrowie
Województwa
Dolnośląskiego, WIOŚ
zadanie ciągłe
200 tys. PLN /rok
Realizacja „Programu usuwania azbestu i wyrobów
zawierających azbest z terenu Gminy Polkowice”
Gmina,
właściciele budynków
Budowa drogi S3 jako obwodnic Polkowic i
zachodniej obwodnicy Lubina wyprowadzającej ruch
tranzytowy poza tereny zabudowane
(Budowa drogi ekspresowej S-3 na odcinku Nowe
Generalna Dyrekcja Dróg
Krajowych i Autostrad
Dolnośląska Służba Dróg i
Kolei, Zarząd Dróg
Powiatowych,
Gmina Polkowice
Utrzymanie działań ograniczających emisję wtórną
pyłu poprzez regularne utrzymanie czystości
nawierzchni (czyszczenie metodą mokrą)
Budżet
Województwa,
fundusze
unijne
Budżet
Państwa,
Środki własne
właścicieli
obiektów
budowlanych,
środki własne
inwestorów
prywatnych,
fundusze
ochrony
środowiska,
środki
pomocowe
UE, środki
własne
jednostek
samorządowyc
h, kredyty
zadanie ciągłe
65*
Środki własne
GDDKiA,
fundusze
unijne
2012-2013
-
Dolnośląska
Służba Dróg i
Kolei, Zarządy
Dróg
Powiatowych i
Miejskich,
Budżet Gminy
w miarę potrzeb
2014
Termin
realizacji
2013
Źródła
finansowania
2012
Zadanie
2011
Kierunek
działań
Jednostka
odpowiedzialna za
realizację
b.d. (koszty trudne do
oszacowania, zależne od
bieżących potrzeb)
b.d.
b.d.
-
b.d.
(koszty trudne do oszacowania, zależne
od bieżących potrzeb)
94
Zadanie
Źródła
finansowania
Termin
realizacji
2012
2013
2014
Ograniczenie emisji
Oszczędzanie energii
ze źródeł
przemysłowych
Kierunek
działań
2011
Jednostka
odpowiedzialna za
realizację
Budowa, przebudowa, remont dróg gminnych,
powiatowych i wojewódzkich oraz rozwiązywanie
połączeń dróg lokalnych (w tym utwardzenie dróg
lub poboczy w celu redukcji wtórnego unosu pyłu z
dróg)
Gmina,
zarządcy dróg
Budżet Gminy,
Środki własne
administratoró
w dróg
zadanie ciągłe
2300*
2300*
2400*
2500*
Budowa ścieżek rowerowych
Gmina,
zarządcy dróg
Budżet Gminy,
Śodki własne
administratoró
w dróg
2011-2014
70*
b.d.
b.d.
b.d.
Edukacja ekologiczna mieszkańców nt.
proekologicznych zachowań w zakresie korzystania
ze środków transportu
Gmina
Wkład
rzeczowy
Gminy
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy
Zakup i wymiana taboru komunikacji miejskiej pojazdów konwencjonalnych spełniających normy
emisji spalin Euro 4 lub zastosowanie w komunikacji
miejskiej środków transportu zasilanych
alternatywnym paliwem gazowym CNG lub paliwem
odnawialnym (bioetanol) w miejsce oleju
napędowego
przewoźnicy świadczący
usługi przewozowe na
terenie
gminy,
Przedsiębiorstwo
Gospodarki Mieszkaniowej
i Komunikacji Miejskiej w
Polkowicach
Środki własne
przewoźników,
fundusze
unijne,
Budżet Gminy
zadanie ciągłe
ok. 1000 tys. PLN/ autobus
Monitoring pojazdów opuszczających place budów
pod kątem ograniczenia zanieczyszczenia dróg,
prowadzącego do niezorganizowanej emisji pyłu
Policja, Straż Miejska
Budżet Gminy
i Policji
zadanie ciągłe
w ramach zadań Policji i Straży Miejskiej
i Gminnej
Budowa, przebudowa, remont oświetlenia ulicznego
i drogowego na energooszczędne
Gmina,
właściciele sieci
Budżet Gminy,
właściciele
sieci
zadanie ciągłe
1 200*
1 300*
1 400*
1 500*
Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii
Gmina,
Starostwo Powiatowe
Budżet Gminy
i Starostwa
Powiatowego,
środki
zewnętrzne
2011-2014
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Kontrola dotrzymywania przez zakłady standardów
emisyjnych
WIOŚ we Wrocławiu
Budżet WIOŚ
Zadanie ciągłe
Środki własne WIOŚ
Kontrola pozwoleń zintegrowanych pod katem
możliwości stosowania nowoczesnych technologii i
ograniczania emisji pyłów i benzo(a)pirenu
W ramach
zadań
własnych
Starosty i
Marszałka
Zadanie ciągłe
Środki własne Starosty i Marszałka
95
Utrzymywanie zieleni wokół zbiornika „Żelazny
Most”
KGHM Polska Miedź S.A.
Zraszanie obszarów narażonych na pylenie
Prowadzenie stałego monitoringu negatywnego
wpływu na jakość powietrza obiektów
zgodnie z pozwoleniem
Wprowadzenie systemu szybkiego ostrzegania
ludności o zwiększonych stężeniach pyłów z obiektu
w porozumieniu z WIOŚ
we Wrocławiu, Urząd
Marszałkowski
Uwzględnianie ograniczenia emisji
wynikających z transportu urobku) na etapie
wydawania decyzji środowiskowych
Gmina
Monitoring budów pod kątem ograniczenia
niezorganizowanej emisji pyłu (kontrola
przestrzegania zapisów pozwolenia budowlanego)
Nadzór i Inspekcja
Budowlana
Uwzględnienie w zamówieniach publicznych
problemów ochrony powietrza, poprzez:
odpowiednie przygotowywanie specyfikacji
zamówień publicznych, które uwzględniać będą
potrzeby ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem (np. zakup środków transportu
spełniających odpowiednie normy emisji spalin;
prowadzenie prac budowlanych w sposób
ograniczający niezorganizowaną emisję pyłu do
powietrza)
Gmina,
Jednostki gminne,
Przedsiębiorcy
Środki KGHM
Polska Miedź
S.A.,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW we
Wrocławiu
Środki KGHM
Polska Miedź
S.A.,
NFOŚiGW
Środki KGHM
Polska Miedź
S.A.,
NFOŚiGW
,WFOŚiGW
we Wrocławiu,
fundusze
unijne
Środki KGHM
Polska Miedź
S.A.,WIOŚ,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW we
Wrocławiu,
fundusze
unijne
Wkład
rzeczowy
Gminy i
Starostwa
Budżet
Nadzoru i
Inspekcji
Budowlanej
-
Termin
realizacji
2014
Źródła
finansowania
2013
Zadanie
2012
Kierunek
działań
2011
Jednostka
odpowiedzialna za
realizację
Zadanie ciągłe
b.d.
(na obecnym etapie koszty trudne do
oszacowania)
Zadanie ciągłe
b.d.
(na obecnym etapie koszty trudne do
oszacowania)
Zadanie ciągłe
b.d.
2011
b.d.
-
-
-
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy Gminy i Starostwa
zadanie ciągłe
w ramach zadań Nadzoru i Inspekcji
Budowlanej
zadanie ciągłe
W ramach zadań własnych jednostek
odpowiedzialnych
96
Ochrona
przed
polami
elektrom
agnet.
Ochrona przed hałasem
Środki własne
GDDKiA,
fundusze
unijne
2012-2013
-
b.d.
b.d.
-
Środki własne
GDDKiA,
fundusze
unijne
2012-2013
-
b.d.
b.d.
-
Monitoring hałasu drogowego w wyznaczonych
punktach, dokonanie oceny akustycznej wybranych
miejsc
WIOŚ we Wrocławiu
Środki własne
WIOŚ
Zadanie ciągłe
w ramach zadań WIOŚ
Wprowadzenie do miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego zapisów
odnośnie standardów akustycznych dla
poszczególnych terenów
Gmina
Wkład
rzeczowy
Gminy
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy
** Termomodernizacja obiektów w tym docieplenie
budynków, wymiana okien i drzwi oraz
docieplenie obiektów użyteczności publicznej
Gmina,
Przedsiębiorcy,
Mieszkańcy,
Starostwo Powiatowe
Budżet Gminy,
Środki
Starostwa
Powiatowego,
Środki własne
przedsiębiorcó
wi
mieszkańców,
środki
zewnetrzne
2011-2014
Prowadzenie badań poziomów pól
WIOŚ we Wrocławiu
Środki własne
WIOŚ
Zadanie ciągłe
2 000*
b.d.
b.d.
2014
Zwiększenie płynności i przepustowości sieci
drogowej - budowa drogi S-3 na odcinku Nowe
Miasteczko-Legnica (po wschodniej stronie m.
Polkowice, realizacja tej drogi spowoduje przejęcie
zdecydowanej większości ruchu z istniejącej drogi
krajowej nr 3 oraz przyczyni się do poprawy klimatu
akustycznego)
Zabezpieczenie mieszkańców przed nadmierną
emisją hałasu do środowiska - budowa
zabezpieczeń akustycznych dla m. Kaźmierzów, m.
Biedrzychowa oraz dla terenu rekreacyjnego w m.
Polkowice - w ramach budowy drogi S-3
2013
Termin
realizacji
2012
Źródła
finansowania
Zadanie
2011
Kierunek
działań
Jednostka
odpowiedzialna za
realizację
b.d.
w ramach zadań WIOŚ
97
Tab. 35. Harmonogram zadań krótkoterminowych na lata 2010-2013 w zakresie „powierzchnia ziemi i środowisko glebowe”
Ochrona zasobów
kopalin
Zapobieganie degradacji gleb
Wapnowanie gleb i racjonalne zużycie środków
ochrony roślin i nawozów
Rolnicy
Budżet Gminy,
WFOŚiGW
Zadanie ciągłe
b.d.
Zadanie ciągłe
b.d.
Zadanie ciągłe
Wkład rzeczowy
Budżet Gminy.
Wkład rzeczowy
gminy,
Środki LGD
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich”,
środki
zewnętrzne
Wkład rzeczowy
Dolnośląskiego
Ośrodka
Doradztwa
Rolniczego,
Wkład rzeczowy
Gminy
2014
Termin realizacji
2013
Źródła
finansowania
2012
Zadanie
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
2011
Kierunek
działań
Wsparcie rozwoju rolnictwa ekologicznego
Gmina,
LGD
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich”
Wdrażanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk
Rolniczych i edukacja rolników
Powiatowy Zespół
Doradców,
Gmina
Ochrona gleb przed degradacją i rekultywacja
gleb zdegradowanych
Właściciele
gruntów
Środki własne
właścicieli
gruntów
Zadanie ciągłe
b.d.
Wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień
śródpolnych w celu zapobiegania erozji gleb
Gmina,
Rolnicy,
LGD
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich”,
Fundacja „Zielona
Akcja”, Środki UE
Budżet Gminy,
środki własne
rolników, LGD
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich” i
Fundacji „Zielona
Akcja”
2011-2014
b.d.
Działania zmierzające do zapobiegania
powstawaniu „dzikich wysypisk”
Gmina, Eko-patrol
Straż Miejska
Środki własne
Gminy
Zadanie ciągłe
b.d.
Stosowanie jako kruszyw materiałów
pochodzących z odzysku
Podmioty
gospodarcze
Środki własne
podmiotów
gospodarczych
Zadanie ciągłe
b.d.
98
Tab. 36. Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych w zakresie edukacji ekologicznej
Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
Realizacja Programu Edukacji Ekologicznej
Gmina oraz
uczestnicy
Programu
Aktualizacja Programu Edukacji Ekologicznej
Gmina
Budżet Gminy,
Wkład rzeczowy
Gminy
2014
Prowadzenie działań edukacyjnych
Gmina,
Powiatowy Zespół
Doradców,
Lokalna Grupa
Współpracy
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich”,
Wiejski Ośrodek
Kultury w Sobinie,
Aqua Park
Polkowice
Budżet Gminy
Środki własne
jednostek
oświatowych,
PGM Sp. z o.o. w
Polkowicach,
Fundacji
Ekologicznej
„Zielona
Akcja”, Związku
Gmin
Zagłębia
Miedziowego i
LGD
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich”
Budżet Gminy,
Środki własne
Dolnośląskiego
Ośrodka
Doradztwa
Rolniczego,
środki własne
„LGD
Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich,
środki własne
Aqua Park
Budżet Gminy,
Wkład rzeczowy
Gminy oraz
uczestników
Programu
Termin realizacji
2013
Edukacja ekologiczna młodzieży w formalnym
systemie kształcenia, w tym aktywna edukacja
ekologiczna na terenach obszarów chronionych i
innych cennych przyrodniczo - prowadzenie
zajęć terenowych dla uczniów
Gmina,
jednostki
oświatowe,
PGM Sp. z o.o. w
Polkowicach,
Fundacja
Ekologiczna
”Zielona
Akcja”, Związek
Gmin
Zagłębia
Miedziowego,
LGD
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich”
Źródła
finansowania
2012
Zadanie
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
2011
Kierunek
działań
Zadanie ciągłe
b.d.
Zadanie ciągłe
b.d.
2011-2014
b.d.
2014
-
-
-
b.d.
99
Jednostka
odpowiedzialna
za realizację
Źródła
finansowania
Aktywna edukacja ekologiczna – ścieżka
edukacyjna pn. „Kształtowanie właściwych
postaw dzieci, młodzieży oraz dorosłych
mieszkańców gminy Polkowice w zakresie
ochrony środowiska”
(Lekcja w terenie, badania laboratoryjne wody wykorzystanie obiektów: Oczyszczalni Ścieków,
Stacji Uzdatniania Wody w Suchej Górnej ,
Składowiska Odpadów w Trzebczu)
Termin realizacji
2012
2013
2014
Zadanie
2011
Edukacja ekologiczna dzieci
w powiązaniu z profilaktyką
zdrowotną i promocją
zdrowia
Kierunek
działań
Przedsiębiorstwa
Gospodarki
Środki własne
Przedsiębiorstwa
Gospodarki
Wkład rzeczowy
Przedsiębiorstwa
Gospodarki
fundusze UE,
Budżet Gminy i
Starostwa
Powiatowego
2011-2014
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Zakładanie oraz nadzór nad ścieżkami
edukacyjnymi popularyzującymi lokalną
przyrodę, wytyczanie nowych tras i szlaków
turystycznych, w tym szlaków dostosowanych
dla osób niepełnosprawnych
Gmina, Eko-patrol
Straż Miejska,
LGD
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich”,
Nadleśnictwo,
ZGZM
Budżet Gminy,
WFOŚiGW, Środki
LGD
„Porozumienie
Wzgórz
Dalkowskich”
Zadanie ciągłe
b.d.
Prowadzenie kampanii tematycznych
propagujących prawidłowe postępowanie wobec
środowiska skierowanych do wszystkich
mieszkańców gminy
Gmina, jednostki
oświatowe
organizacje
pozarządowe,
przedsiębiorstwa
Zadanie ciągłe
b.d.
Utworzenie Gminnego Ośrodka Edukacji
Ekologicznej - opracowanie koncepcji
funkcjonowania ośrodka, - identyfikacja źródeł
finansowania
Gmina
do 2014 r.
b.d.
Zielone szkoły wyjazdy profilaktyczno- zdrowotne dzieci w
ramach turnusów ekologicznych
Szkoły
podstawowe z
terenu gminy
Polkowice,
Gmina,
PCUZ – ZOZ S.A.,
Rodzice
Budżet Gminy,
Środki własne
jednostek
oświatowych,
środki Rodziców,
środki zewnętrzne
Zadanie ciągłe
(coroczne)
300*
300*
300*
300*
Promocja zdrowia w ochronie ekologicznej
dziecka - prowadzenie Poradni Promocji
Zdrowia w Ochronie Ekologicznej Dziecka –
monitorowanie poziomu metali ciężkich we krwi,
leczenie, profilaktyka
Gmina,
PCUZ – ZOZ S.A.,
Rodzice
Budżet Gminy
Zadanie ciągłe
(coroczne)
124*
124*
124*
124*
Budżet Gminy,
jednostek
oświatowych,
organizacji
pozarządowych i
przedsiębiorstw
Budżet Gminy,
Fundusze Unii
Europejskiej,
WFOŚiGW i inne
fundusze oraz
środki
* szacunkowe koszty planowane do realizacji w ramach środków budżetu Gminy Polkowice
** zadania zakwalifikowane do 2 kierunków działań
100
8.
NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU
8.1. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REGLAMENTUJĄCE MOŻLIWOŚCI
KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA
 Pozwolenia i decyzje administracyjne na emisję, zintegrowane, wodno-prawne,
na gospodarowanie odpadami, zobowiązujące do prowadzenia pomiarów;
 Zgłoszenia instalacji nie wymagających pozwoleń dokonywane przez zakłady
je eksploatujące;
 Przeglądy ekologiczne dokonywane w razie stwierdzenia okoliczności wskazujących
na możliwość negatywnego oddziaływania instalacji na środowisko;
 Instrukcje eksploatacji obiektów związanych z gospodarką odpadami;
 Wymagania kwalifikacyjne stawiane eksploatującym obiekty gospodarki odpadami;
 Strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wody;
 Obszary ograniczonego użytkowania terenu;
 Ograniczenia lub zakazanie użytkowania niektórych jednostek pływających na wodach
stojących;
8.2. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY FINANSOWE
 Wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do
ziemi, pobór wód, składowanie odpadów; ponadto na podstawie ustawy o ochronie
przyrody uiszczane są opłaty za wycinkę drzew i krzewów, a na podstawie Prawa
geologicznego opłaty za wydobycie kopalin ponadto opłaty za wyłączenie gruntów z
produkcji rolniczej wynikające z przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i
leśnych.
 Opłaty podwyższone za korzystanie ze środowiska uiszczają podmioty korzystające
z niego bez uzyskania wymaganego pozwolenia;
 Wsparcie finansowe przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska w drodze
udzielania niskooprocentowanych pożyczek, dopłat do oprocentowania kredytów i
pożyczek, udzielania dotacji, wnoszenia udziałów do spółek, nabywania obligacji, akcji
i udziałów przez celowe fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej na
szczeblach od narodowego do gminnego, fundusze Unii Europejskiej (szerzej o nich
w dalszym rozdziale), budżet samorządu województwa;
 System materialnych zachęt (ustawa Prawo ochrony środowiska przewiduje
zróżnicowane stawki podatków i innych danin publicznych służące celom ochrony
środowiska) dla przedsiębiorców podejmujących się wprowadzania prośrodowiskowych
systemów zarządzania procesami produkcji i usługami, zgodnie z ogólnoświatowymi
i europejskimi wymogami w tym zakresie, wyrażonymi m.in. w standardach ISO 14000,
EMAS, programach czystej produkcji.
8.3. NARZĘDZIA I INSTRUMENTY KARNE I ADMINISTRACYJNE
 Odpowiedzialność cywilna za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko
uregulowana jest także w Kodeksie Cywilnym; pozwala on każdemu, komu przez
bezprawne oddziaływanie na środowisko zagraża lub została wyrządzona szkoda,
żądać jej naprawienia lub zaprzestania działalności; jeżeli naruszenie dotyczy
środowiska jako dobra wspólnego,
 Odpowiedzialność karna za szkody wyrządzone środowisku zagrożona jest karą
grzywny lub ograniczenia wolności w wypadku wprowadzania do obrotu substancji
stwarzających szczególne zagrożenie, eksploatacji bez pozwolenia instalacji lub
lekceważenia przepisów przez prowadzącego zakład o dużym ryzyku
101
 Odpowiedzialność administracyjna sprowadza się do możliwości nałożenia na podmiot
korzystający ze środowiska i oddziałujący na niego negatywnie, obowiązku
ograniczenia negatywnego wpływu i przywrócenia właściwego stanu środowiska;
 Administracyjne kary pieniężne są ponoszone za przekroczenie lub naruszenie
warunków korzystania ze środowiska.
8.4. UPOWSZECHNIANIE INFORMACJI O ŚRODOWISKU
Duże znaczenie dla możliwości upowszechniania informacji o stanie środowiska i realizacji
Programu daje ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa, w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z pózn. zm.). Ustawa ta nakłada na
organy administracji obowiązek udostępnianiu każdemu informacji o środowisku i jego
ochronie znajdujących się w ich posiadaniu lub które są dla nich przeznaczone.
Informacja ekologiczna w Polsce dostępna jest m. in. poprzez:
- publikacje Ministerstwa Środowiska,
- publikacje Głównego Urzędu Statystycznego,
- publikacje Ministerstwa Środowiska, publikacje służb państwowych: Inspekcję
Ochrony Środowiska, Państwowy Zakład Higieny, Inspekcję Sanitarną,
- programy i plany strategiczne, opracowania jednostek samorządu terytorialnego,
- prasę popularnonaukową o tematyce ekologicznej,
- publikacje o charakterze edukacyjnym i populizatorskim jednostek naukowo-badawczych,
- publikacje opracowane przez organizacje pozarządowe,
- akcje i kampanie edukacyjne i promocyjne,
- Internet.
9.
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
9.1.
FUNDUSZE OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ
Zasady funkcjonowania narodowego i wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i
gospodarki wodnej określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2002 r. – Prawo ochrony środowiska
(Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 ze zm.). Zasadniczym celem funkcjonowania funduszy jest
wspieranie przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy stanu środowiska w Polsce. Główne
kierunki jego działania określa II Polityka Ekologiczna Państwa, natomiast, co roku
aktualizowane są cele szczegółowe.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) istnieje od
1989 roku. Jego misją jest wspieranie zrównoważonego rozwoju kraju, a także zadań i celów
wynikających z polityki ekologicznej państwa.
O dofinansowanie ze środków Narodowego Funduszu mogą ubiegać się podmioty
podejmujące realizację przedsięwzięć służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej
oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej w celu finansowania
przedsięwzięć określonych w ustawie.
Źródłem wpływów NFOŚiGW są opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska i kary
za naruszanie prawa ekologicznego. Pożyczki i dotacje, a także inne formy dofinansowania,
stosowane przez Narodowy Fundusz, przeznaczone są na dofinansowanie w pierwszym
rzędzie dużych inwestycji o znaczeniu ogólnopolskim i ponadregionalnym w zakresie likwidacji
zanieczyszczeń wody, powietrza i ziemi. Finansowane są również zadania z dziedziny geologii
i górnictwa, monitoringu środowiska, przeciwdziałania zagrożeniom środowiska, ochrony
przyrody i leśnictwa, popularyzowania wiedzy ekologicznej, profilaktyki zdrowotnej dzieci a
także prac naukowo-badawczych i ekspertyz. W ostatnim czasie szczególnym priorytetem
objęte są inwestycje wykorzystujące odnawialne źródła energii.
102
Na dzień dzisiejszy kredyty na zakup i montaż kolektorów słonecznych z dofinansowaniem
ze środków NFOŚiGW udziela w Polkowicach Bank Spółdzielczy we Wschowie oraz we
Wrocławiu i Legnicy BOŚ.
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Zasadniczym celem funkcjonowania wojewódzkich funduszy ochrony środowiska
i gospodarki wodnej jest wspomaganie działalności w dziedzinie ochrony środowiska
i gospodarki wodnej o znaczeniu i zasięgu regionalnym (wojewódzkim). Zakres działalności,
na którą mogą być przeznaczone środki z wojewódzkich funduszy określa ustawa Prawo
Ochrony Środowiska. Obejmuje on między innymi:
 Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną wód,
 Realizację przedsięwzięć związanych z gospodarką odpadami i ochroną powierzchni
ziemi,
 Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną powietrza,
 Realizację przedsięwzięć w zakresie gospodarki wodnej,
 Realizację przedsięwzięć w dziedzinie leśnictwa,
 Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną przyrody i krajobrazu,
 Realizację przedsięwzięć związanych z edukacją ekologiczną,
 Realizację przedsięwzięć związanych z ochroną przed hałasem.
W Funduszu obowiązują następujące formy dofinansowania:
 Pożyczki,
 Dotacje,
 Dopłaty do kredytów bankowych.
Dominującą formą pomocy finansowej ze środków Funduszu są oprocentowane pożyczki
udzielane na preferencyjnych warunkach. Istnieją możliwości częściowego umorzenia
udzielonych pożyczek.
Dotacje mogą być udzielane na proekologiczne zadania inwestycyjne i modernizacyjne
realizowane przez jednostki sfery budżetowej, jednostki samorządów i inne jednostki
organizacyjne prowadzące działalność w zakresie ochrony zdrowia, profilaktyki zdrowotnej,
pomocy społecznej, oświaty i kultury.
9.2.
FUNDUSZE UNII EUROPEJSKIEJ
Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaistniała możliwość finansowania inwestycji
w dotyczących ochrony środowiska z Funduszu Spójności oraz Funduszy Strukturalnych,
a w szczególności ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
W Polsce do 2013 roku przy wsparciu z funduszy europejskich wdrażanych jest osiem
programów operacyjnych. Spośród nich kluczowe dla zadań Programu będą: Program
Operacyjny Infrastruktura i Środowisko oraz Program Operacyjny Rozwoju Obszarów
Wiejskich.
Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013
Z punktu widzenia niniejszego Programu szczególne znaczenie będzie miał Priorytet 4:
„Środowisko i bezpieczeństwo ekologiczne”.
Głównym celem priorytetu 4 RPOWD „Środowisko i bezpieczeństwo ekologiczne” jest
poprawa stanu środowiska naturalnego, zapobieganie jego degradacji i zachowanie
różnorodności biologicznej oraz walorów przyrodniczych Dolnego Śląska, a także poprawa
poziomu bezpieczeństwa w regionie, poprzez przeciwdziałanie naturalnym i technologicznym
zagrożeniom, likwidację ich skutków oraz wspieranie działających w tym zakresie służb
ratowniczych.
Projekty kwalifikujące się do wsparcia w ramach Priorytetu:
W przypadku projektów dotyczących kanalizacji i oczyszczalni ścieków realizowane będą
projekty zgodne z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych, w zakresie
103
wskazanych w tym dokumencie aglomeracji od 2 tys. do 15 tys. RLM. Wspierane będą
projekty dotyczące:
 budowy i modernizacji oczyszczalni ścieków;
 budowy i modernizacji sieci wodociągowej i kanalizacyjnej;
 działań z zakresu sanitacji i racjonalnego gospodarowania wodą, zwłaszcza na
obszarach wiejskich i terenach objętych ochroną, np. siecią Natura 2000 oraz na
terenach turystycznych czy uzdrowiskowych.
W ramach priorytetu realizowane będą projekty przyczyniające się do poprawy jakości
powietrza, w tym preferowane będą przedsięwzięcia:
 realizowane na obszarach o dużej gęstości zaludnienia;
 mające wpływ na tereny objęte ochroną;
 zlokalizowane na terenach turystycznych czy uzdrowiskowych.
W ramach priorytetu realizowane będą projekty zawarte w Wojewódzkim Planie
Gospodarki Odpadami:
 dotyczące budowy i rozbudowy nowoczesnych obiektów obsługujących do 150
tys. mieszkańców zajmujących się zbiórką, segregacją, składowaniem,
recyklingiem, unieszkodliwianiem różnego typu odpadów;
 przyczyniające się do likwidacji „dzikich wysypisk śmieci” zwłaszcza na obszarach
turystycznych czy uzdrowiskowych oraz objętych ochroną;
 dotyczące rekultywacji wyłączonych z eksploatacji składowisk szczególnie
zagrażających środowisku.
Bardzo istotne będą działania nastawione na ochronę bioróżnorodności w regionie oraz
zwiększenie powierzchni obszarów chronionych poprzez realizację m.in. projektów:
 przyczyniających się do zahamowania strat różnorodności biologicznej na
wszystkich poziomach jej organizacji, czyli różnorodności wewnątrzgatunkowej,
międzygatunkowej i ponadgatunkowej (ekosystemów i krajobrazów);
 wzbogacających skład gatunkowy drzewostanów w celu zwiększenia
różnorodności genetycznej i biologicznej biocenoz leśnych;
 pozwalających na odbudowę i utrzymanie siedlisk we właściwym stanie lub
przywracających ich właściwy stan;
 przyczyniających się do renaturalizacji obszarów hydrograficznych i utrzymania
obszarów wodno-błotnych, zmierzających do pozyskania gruntów pod obszary
chronione.
W priorytecie realizowane będą projekty systemowe związane z zapobieganiem i
zwalczaniem skutków suszy, szczególnie na obszarach górskich, wiejskich, leśnych i innych
terenach o okresowych deficytach wody.
W związku z zagrożeniem lasów realizowane będą projekty wspierające system ochrony
przeciwpożarowej poprzez rozwój infrastruktury związanej z zapobieganiem i szybką
likwidacją zagrożeń, np. leśnych dróg dojazdowych, punktów czerpania wody itp.
Znaczne uprzemysłowienie województwa stwarza ryzyko katastrof technologicznych,
dlatego dofinansowywane będą również projekty dotyczące istniejących i powstających
publicznych struktur organizacyjnych zajmujących się bezpieczeństwem chemicznym i
biologicznym w regionie.
Dodatkowo wspierane będą projekty zmierzające do poprawy i podniesienia świadomości
ekologicznej społeczeństwa z zakresu budowy, modernizacji i doposażenia infrastruktury
służącej szeroko pojętej edukacji ekologicznej.
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Głównym celem Programu jest poprawa sytuacji ekonomicznej gospodarstw rolnych.
Zasięg programu obejmuje teren całego kraju i uwzględnia indywidualne cechy regionów
poprzez możliwość różnicowania kryteriów dostępu.
Ważną składową regionalizacji wdrażania działań PROW jest realizacja niektórych
instrumentów przez jednostki samorządu terytorialnego (Urzędy Marszałkowskie) oraz
104
realizowanie podejścia Leader poprzez lokalne grupy działania, w składzie których zasiadają
również przedstawiciele regionów i społeczności lokalnych.
Fundusz Spójności
Równolegle z realizacją sektorowych programów operacyjnych i programu regionalnego
realizowane będą duże projekty współfinansowane z Funduszu Spójności.
Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie
zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności ma zasięg krajowy, a
nie regionalny jak w przypadku funduszy strukturalnych. Celem nadrzędnym funduszu jest
wzmacnianie spójności społecznej i gospodarczej Unii poprzez finansowanie dużych
projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury
transportowej.
Pomoc Unii Europejskiej dla sektora środowiska i sektora transportu odzwierciedla
filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju. Polega ona na zwiększaniu produktywności i
konkurencyjności gospodarki głównie poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz
zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów, a przez to - kosztem przyszłych pokoleń.
Wsparcie Funduszu Spójności zostało ustanowione na poziomie 50% dla każdego sektora.
Beneficjentami Funduszu Spójności są:
 w sektorze transportu: PKP PLK S.A., GDDKiA oraz Ministerstwo Infrastruktury;
 w sektorze środowiska: jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek
samorządu terytorialnego, komunalne spółki prawa handlowego oraz NFOŚiGW.
Projekty finansowane z Funduszu Spójności powinny być zgodne z postanowieniami
traktatów, przyjętymi zgodnie z nimi instrumentami oraz politykami wspólnotowymi łącznie z
polityką ochrony środowiska, transportową, w dziedzinie sieci transeuropejskich, polityką
konkurencji
oraz
polityką
zamówień
publicznych.
10. UWARUNKOWANIA REALIZACJI PROGRAMU
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice realizowany będzie w oparciu
o aktualnie obowiązujące w Polsce przepisy prawne, które w swej treści są zgodne z
przepisami UE. Ważnym elementem realizacji Programu jest możliwość pozyskania
funduszy na realizację założeń inwestycyjnych. Brak funduszy może nie tylko opóźnić
realizację założeń, ale również może spowodować rezygnację z wykonania części inwestycji.
Ważnym elementem realizacji Programu jest udział społeczeństwa na wszystkich
etapach jego uchwalania i realizacji, a także realizacja gminnego Programu Edukacji
Ekologicznej.
11. WDRAŻANIE I MONITORING PROGRAMU
Zakłada się, że Program będzie wdrażany zgodnie z przyjętymi założeniami, a środki na
wdrożenie pozyskiwane będą sukcesywnie z różnych źródeł. Przy wdrażaniu Programu
planuje się czynny udział społeczeństwa gminy. Ważnym elementem realizacji przyjętych
założeń jest podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy.
W ramach monitoringu realizacji programu wykorzystane będą:
 stała analiza wyników badań uzyskanych w trakcie prowadzenia Państwowego
Monitoringu Środowiska,
 dane zgrupowane w bazach danych o środowisku zebrane w WIOŚ we Wrocławiu oraz
bazy danych Marszałka Województwa (dane o korzystaniu ze środowiska w zakresie
emisji ścieków do wód i do ziemi, emisja zanieczyszczeń do powietrza, pobór wód)
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice wchodzi do realizacji na podstawie
uchwały Rady Miasta.
Burmistrz Polkowic wyznaczy Koordynatora ds. wdrażania i realizacji Programu.
Koordynator będzie również nadzorował przygotowanie Raportu z realizacji Programu, który
105
zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska Burmistrz Polkowic co dwa lata jest zobowiązany
przedkładać Radzie Miejskiej.
W 2010 roku został sporządzony raport za lata 2008-2009. Zawarte w nim informacje
posłużyły do sporządzenia niniejszego Programu Ochrony Środowiska. Kolejny raport, za lata
2010-2011 zostanie przedłożony w 2012 roku.
12. WSKAŹNIKI EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Programu jest dobry system
sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na
środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. Poniżej w tabeli zaproponowano
istotne wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, przyjmując, że lista ta nie
jest wyczerpująca i powinna być sukcesywnie modyfikowana.
Tabela 37 Wskaźniki monitorowania Programu
Dane za
Źródło danych
2009 rok
Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko
GUS
Ilość wody dostarczonej
862,4
dam3
Bank Danych
gospodarstwom domowym na
Regionalnych
terenie gminy
GUS
Liczba osób korzystających z sieci
osoba
26 160
Bank Danych
Regionalnych
Liczba przyłączy wodociągowych
Przedsiębiorstwo
na terenie gminy (sieć
eksploatowana przez
Gospodarki Miejskiej
szt.
1964
Sp. z o. o. w
Przedsiębiorstwo Gospodarki
Polkowicach
Miejskiej Sp. z o.o. w
Polkowicach)
Długość sieci wodociągowej na
Przedsiębiorstwo
terenie gminy (sieć eksploatowana
km
112,3
przez Przedsiębiorstwo
Sp. z o. o. w
Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w
Polkowicach
Polkowicach)
Długość sieci kanalizacyjnej na
Przedsiębiorstwo
terenie gminy (sieć eksploatowana
km
137,5
Sp. z o. o. w
Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w
Polkowicach
Polkowicach)
Liczba przyłączy kanalizacyjnych
Przedsiębiorstwo
na terenie gminy (sieć
eksploatowana przez
szt.
2320
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Polkowicach)
GUS
Ilość odprowadzonych ścieków
1 093,5
Bank Danych
dam3
komunalnych
Regionalnych
GUS
Liczba osób korzystających z sieci
osoba
25 426
Bank Danych
kanalizacyjnej na terenie gminy
Regionalnych
oczyszczalnia
Przedsiębiorstwo
Przepustowość oczyszczalni
Polkowice - 7200;
3
m /d
ścieków komunalnych
oczyszczalnia
Sp. z o. o. w
Komorniki - 272,7;
zlokalizowanych na terenie gminy
Polkowicach
oczyszczalnia
Wskaźnik
Jednostka
106
Wskaźnik
Długość sieci kanalizacji
deszczowej na terenie gminy
(sieć eksploatowana przez
Polkowicach)
Jednostka
m
Dane za
2009 rok
Sucha Górna – 150;
oczyszczalnia
Moskrzyn 47,6;
oczyszczalnia
Pieszkowice – 9;
48 540
Źródło danych
Przedsiębiorstwo
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Przedsiębiorstwo
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Przedsiębiorstwo
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Wielkość sprzedaży energii
cieplnej na terenie gminy
GJ
251667
Straty ciepła („sprzedażowe”
związane z przepływem energii
cieplnej przez sieci)
GJ
45 381
Jakość powietrza
atmosferycznego na terenie gminy
klasa
Klasyfikacja
strefy
lubińsko-polkowickiej –
kryterium
ochrona
zdrowia:
SO 2 - A
NO 2 - A
benzen - A
tlenek węgla - A
PM10 – C
Pb - A
As - A
Cd – A
Ni – A
B(a)P - C
Klasyfikacja strefy
dolnośląskiej pod
kątem ochrony
zdrowia:
O 3 –D2
Klasyfikacja
strefy
lubińsko-polkowickiej –
kryterium
ochrona
roślin
SO 2 – A
NOx - A
Klasyfikacja strefy
dolnośląskiej –
kryterium ochrona
roślin
O 3 – D2
WIOŚ Wrocław
Powierzchnia lasów na terenie
gminy
ha
8 025,5
GUS
Bank Danych
Regionalnych
szt.
1*
RDOŚ
Wrocław
szt.
3
RDOŚ
Wrocław
Liczba obszarowych form ochrony
przyrody ustanowionych na
terenie gminy
Liczba pomników przyrody
ustanowionych na terenie gminy
107
*w 2010 roku uchwalono na terenie gminy dwa zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: „Guziki Potok” oraz „Trzebcz”
Do wskaźników świadomości społecznej zaliczyć możemy:
 udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska,
 ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców,
 liczbę, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno – informacyjnych,
 ilość wniosków na dofinansowania inwestycji proekologicznych.
Istotnym wskaźnikiem efektywności Programu mogą być również nakłady finansowe na
ochronę środowiska w gminie. Zgodnie z Zarządzeniem Nr 2072/10 Burmistrza Polkowic z
dnia 18 marca 2010 roku w sprawie przedstawienia sprawozdania z wykonania budżetu gminy
Polkowie za 2009 rok, w roku tym z środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska wydatkowano kwotę
11 063 604,11 zł.
Tab. 38. Wykonanie Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2009 roku (wg
wydatków)
Lp.
Wyszczególnienie
Realizacja wydatków bieżących
Edukacja ekologiczna oraz
1
propagowanie działań
proekologicznych.
Przedsięwzięcia związane z
2
gospodarką odpadami i ochroną
powierzchni ziemi.
Przedsięwzięcia związane z ochroną
przyrody, w tym urządzenia terenów
3
zielonych zadrzewień, zakrzewień oraz
parków.
Profilaktyka zdrowotna dzieci na
obszarach, na których występują
4
przekroczenia standardów jakości
środowiska.
5
Przekazanie środków do WFOŚiGW.
Realizacja zadań inwestycyjnych
Budowa urządzeń do podczyszczania
1
wód deszczowych i roztopowych z
terenu miasta.
11 925 476,00
Wykonanie
za 2009 r.
11 063 604,11
123 900,00
97 628,31
58 500,00
41 039,27
2 880 000,00
2 547 428,53
563 076,00
386 330,00
8 300 000,00
583 554,00
7 991 178,00
583 221,39
542 904,00
542 903,39
Plan
2
Budowa kanalizacji sanitarnej w
miejscowości Nowa Wieś Lubińska.
24 000,00
23 998,00
3
Dotacja UM – modernizacja systemu
ochrony przeciwpowodziowej.
16 650,00
16 320,00
Źródło: Zarządzenie Nr 2072/10 Burmistrza Polkowic z dnia 18 marca 2010 roku w sprawie przedstawienia sprawozdania z
wykonania budżetu gminy Polkowie za 2009 rok.
108
SPIS RYSUNKÓW I TABEL
Tab. 1. Sołectwa na terenie gminy Polkowice – powierzchnia i liczba mieszkańców (stan na
dzień 10.08.2010 r.) ................................................................................................20 Tab.2. Liczba ludności na terenie gminy Polkowice w latach 2005-2009 (stałe miejsce
zameldowania, stan na 31. XII)................................................................................21 Tab. 3. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON na terenie gminy
Polkowice ...............................................................................................................21 (dane za 2009 rok) .........................................................................................................21 Tab. 4. Użytkowanie gruntów na terenie gminy Polkowice (stan na dzień 01.01.2010 r.) ...23 Tab. 5. Podmioty realizujące zadania z zakresu edukacji ekologicznej na terenie gminy
Polkowice ...............................................................................................................23 Ryc. 1. Układ dróg wojewódzkich i krajowych na terenie gminy Polkowice .........................26 Ryc.2. Planowana droga ekspresowa S-3 (Wskazany do realizacji przebieg obwodnicy miasta
Polkowice zaznaczono kolorem czerwonym.).............................................................27 Tab.6. Liczba przyłączy wodociągowych na terenie gminy Polkowice (sieć eksploatowana
przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach, dane za 2009
rok)........................................................................................................................28 Tab.7. Liczba przyłączy kanalizacyjnych na terenie gminy Polkowice ..................................29 (sieć eksploatowana przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o. w Polkowicach,
dane za 2009 rok) ...................................................................................................29 Tab.8. Oczyszczalnie ścieków w gminie Polkowice ............................................................30 Źródło: Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp. z o. o. w Polkowicach ...........................30 Ryc.3. Wielkość sprzedaży ciepła na terenie Polkowic w latach 2004-2009 .........................31 Ryc. 4. Zestawienie strat ciepła w latach 2004-2009 .........................................................32 Tab. 9. Sieć gazowa na terenie gminy Polkowice ..............................................................32 Tab. 10. Wykorzystanie energii elektrycznej o niskim napięciu na terenie gminy.................33 Ryc..5. Lokalizacja stacji pomiarowych na terenie strefy lubińsko-polkowickiej....................38 Ryc. 6. Wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego dla pyłu zawieszonego PM10
pod kątem ochrony zdrowia – 2009 rok ....................................................................39 Ryc.7. Wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego dla benzo(a)pirenu pod kątem
ochrony zdrowia – 2009 rok.....................................................................................40 Tab.11. Zakres pomiarowy stacji monitoringu jakości powietrza wraz z wyróżnieniem
stanowisk z przekroczeniami poziomów kryterialnych na terenie gminy Polkowice w
2009 roku ...............................................................................................................40 Tab. 12. Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 na terenie gminy Polkowice w 2009 roku41 Tab.13. Wyniki pomiarów ołowiu na terenie gminy Polkowice w 2009 roku ........................41 Tab. 14. Wyniki pomiarów arsenu na terenie gminy Polkowice w 2009 roku .......................41 Tab. 15. Wyniki pomiarów kadmu na terenie gminy Polkowice w 2009 roku .......................41 Tab. 16. Wyniki pomiarów niklu na terenie gminy Polkowice w 2009 roku ..........................42 Tab. 17. Wyniki pomiarów wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oznaczanych
w pyle PM10 na terenie gminy Polkowice w 2009 roku ..............................................42 Ryc.8. Wody powierzchniowe wraz z punktami pomiarowymi ............................................46 Tab. 18. Wyniki klasyfikacji wód powierzchniowych zachodniej części składowiska w roku
2005 i 2007 r. .........................................................................................................46 Tab. 19. Pomniki przyrody na terenie gminy Polkowice .....................................................49 Tab.20. Główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza zgodnie z danymi UM (na
podstawie opłat uiszczanych za gospodarcze korzystanie ze środowiska) ....................55 Ryc.9. Mapa emisyjna z elementami L N ............................................................................57 Ryc. 10. Mapa emisyjna z elementami L N .........................................................................58 Ryc. 11.Mapa imisyjana L DWN ...........................................................................................58 Ryc.12. Mapa imisyjana L DWN ...........................................................................................59 109
Tab. 21. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powołanego przez źródła inne niż linie
elektroenergetyczne oraz porty lotnicze zgodnie z tabelą nr 1 do Rozporządzenia
Ministra Środowiska.................................................................................................59 Tab.22. Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego,
emitowanego na tereny podlegające ochronie akustycznej w wytypowanych punktach
obserwacji akustycznej – punkty zlokalizowane na wysokości 1,5 m ppt. – pora dzienna60 Tab.23. Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego,
obserwacji akustycznej – punkty zlokalizowane na wysokości 1,5 m ppt. – pora nocna 61 Tab. 24.Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego ,
obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 4,0 m ppt.- pora dzienna 62 Tab.25. Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego ,
obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 4,0 m ppt.- pora nocna...62 Tab. 26.Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego ,
obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 10,0 m ppt.- pora dzienna63 Tab.27. Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego ,
obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 10,0 m ppt.- pora nocna.63 Ryc. 13. Rozmieszczenie aparatury pomiarowej w mieście Polkowice .................................67 Tab. 28.Stopień zagrożenia gruntów rolnych na terenie gminy Polkowice erozją wodną
powierzchniową ......................................................................................................69 Tab. 29. Stopnie erozji wietrznej gruntów ornych na terenie gminy Polkowice ....................70 Tab. 30 Udział gleb w przedziałach odczynu na terenie gminy Polkowice ...........................70 Tab.31 Udział gleb w przedziałach potrzeb wapnowania na terenie gminy Polkowice .........71 Tab. 32. Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2011-2014 w zakresie
„ochrona przyrody”..................................................................................................88 Tab. 33. Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2011-2014 w zakresie
„zasoby wodne” ......................................................................................................90 Tab. 34 Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych na lata 2011-2014 w zakresie
„powietrze atmosferyczne”.......................................................................................92 Tab. 35. Harmonogram zadań krótkoterminowych na lata 2010-2013 w zakresie
„powierzchnia ziemi i środowisko glebowe” ...............................................................98 Tab. 36. Harmonogram realizacji zadań krótkoterminowych w zakresie edukacji ekologicznej99 Tabela 37 Wskaźniki monitorowania Programu ............................................................... 106 Tab. 38. Wykonanie Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2009
roku (wg wydatków) ............................................................................................ 108 110
LITERATURA
1. Badania poziomu skażenia gleb i roślin na obszarach użytkowanych rolniczo
położonych na terenie oddziaływania zbiornika odpadów poflotacyjnych „Żelazny
Most”, opracowanie wykonane na zlecenie Starostwa Powiatowego w Polkowicach,
Pszczyna 2007;
2. Bank Danych Regionalnych, GUS;
1. Borys T. [red.], Wskaźniki ekorozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko,
Białystok, 1999;
2. Charakterystyka drgań związanych z eksploatacją złóż miedzi, rejestrowanych na
terenie miasta Polkowice”, M. Macioszczyk, M. Kalus – Chiżyńska, praca
dyplomowa, Akademia Górniczo – Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Katedra Geofizyki, Kraków 2008;
3. Dobrzański G. [red.], Aplikacyjne aspekty
Politechniki Białostockiej, Białystok, 2002;
trwałego
rozwoju,
Wydawnictwo
4. Kistowski M, Staszek W., Poradnik do opracowania gminnego i powiatowego
programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, Pomorski Urząd
Wojewódzki, Gdańsk, 1999;
5. Kondracki J, Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa, 2000;
6. Lokalny Program Rewitalizacji dla zdegradowanych obszarów Polkowic na lata 20072013, Polkowice 2009;
7. Miłaszewski R. [red.], Nowoczesne metody i techniki zarządzania trwałym
i zrównoważonym rozwojem gminy, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej,
Białystok, 2001;
8. Polityka ekologiczna państwa na lata 2002-2010, Warszawa, 2002;
9. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2007-2010, Rada Ministrów RP, Warszawa, 2002;
10. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016,
Rada Ministrów RP, Warszawa, 2009;
11. Poradnik. Jak własnymi siłami opracować gminny lub powiatowy program ochrony
środowiska, Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku oraz starostwo
Powiatowe w Płocku, Płock, 2003;
12. Program
Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska, Zarząd Województwa
Dolnośląskiego, Wrocław 2005;
13. Program Edukacji Ekologicznej dla Gminy Polkowice na lata 2008-2014, Polkowice
2007;
14. Program Edukacji Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego na lata 2009 – 2015,
Polkowice 2010;
15. Program Ochrony Środowiska Gminy Polkowice, Wrocław 2004;
16. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Polkowickiego na lata 2004 – 2011,
Polkowice, 2004
17. Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla województwa dolnośląskiego na
lata 2009 – 2013, Wrocław 2009
18. Program Ochrony Powietrza dla Województwa Dolnośląskiego (Projekt), Wrocław
2010;
19. Program Poszanowania Energii i Wspierania Wykorzystania Źródeł Odnawialnych na
lata 2009-2015 dla Powiatu Polkowickiego Polkowice, Polkowice 2010
111
20. Program Wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002-2010, Rada
Ministrów RP, Warszawa, 2002;
21. Raport z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice za lata
2004-2007, Wrocław 2008;
22. Strategia Rozwoju Powiatu Polkowickiego na lata 2008 – 2015, Polkowice 2008;
23. Wojewódzki Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata
2008-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015, Wrocław 2008
24. Wyniki badań gleb i roślin na obszarach użytkowanych rolniczo w rejonie
oddziaływania zbiornika odpadów poflotacyjnych „Żelazny Most”, opracowanie
wykonane na zlecenie Starostwa Powiatowego w Polkowicach, Wrocław 2008;
Strony internetowe:
www.ekologia.polkowice.eu
www.funduszestrukturalne.gov.pl/
www.gddkia.gov.pl/
www.wios.wroclaw.pl
www.pgm-polkowice.com.pl/
www.polkowice.pl/
www.powiatpolkowicki.pl/
www.stat.gov.pl
www.wios.wroclaw.pl
www.wroclaw.rdos.gov.pl/
112
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW
Załącznik 1: PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA GMINYPOLKOWICE na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 20152018
Załącznik 2: UZASADNIENIE /PODSUMOWANIE sporządzone zgodnie z art. 42 pkt. 2 i art.
55 ust. 3 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach na oddziaływania
na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.)
113
Prognoza Oddziaływania na Środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice
Załącznik 1
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA GMINYPOLKOWICE na lata 2011-2014
z perspektywą na lata 2015-2018
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO
PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
DLA GMINYPOLKOWICE
na lata 2011-2014
z perspektywą na lata 2015-2018
Wykonawca:
mgr Natalia Springer
Kierownik projektu:
mgr inż. Anna Rodak
Poznań, styczeń 2011 r.
EKO-PROJEKT
ul. Dąbrowskiego 291A, 60-406 Poznań;
DORADZTWO W OCHRONIE ŚRODOWISKA
tel. (061) 667 51 65, 600 914 508, 601 842 619 www.eko-projekt.com
SPIS TREŚCI
I. WSTĘP...........................................................................................................................................5 II. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU ORAZ POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI ..........................................5 2.1. PODSTAWY PRAWNE I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY .................................................................. 5 2.2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY .............................................................................................. 6 2.3. ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY POLKOWICE............................................................................................................................................. 9 III. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU
MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE
PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA
DOKUMENTU.................................................................................................................................22 3.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA .............................................................................................. 22 3.2. WOJEWÓDZKI PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO NA LATA 2008‐2011 Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2012‐2015 .................................................................................. 26 3.3. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU POLKOWICKIEGO NA LATA 2004‐2011 ......... 27 IV. ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA..............................................................29 4.1. STAN ŚRODOWISKA GMINY POLKOWICE ORAZ OBSZARÓW OBJĘTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM .......................................................................................................... 29 4.1.1. ZASOBY PRZYRODY I KRAJOBRAZ .......................................................................................... 29 4.1.2. SUROWCE MINERALNE GMINY .............................................................................................. 34 4.1.3. GLEBY ..................................................................................................................................... 35 4.1.4. ZASOBY WÓD PODZIEMNYCH ................................................................................................ 35 4.1.5. ZASOBY WÓD POWIERZCHNIOWYCH..................................................................................... 38 4.1.6. OCENA JAKOSCI POWIETRZA .................................................................................................. 40 4.1.7. HAŁAS ..................................................................................................................................... 43 4.1.8. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE......................................................................... 51 V. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA
REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE
OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16
KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY ..........................................................................52 VI. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU PROGNOZY
.........................................................................................................................................................66 VII. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI
ZAŁOŻEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU........................................................................67 VIII. RODZAJ I SKALA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ................................................70 8.1. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA, CZAS TRWANIA, ZASIĘG, CZĘSTOTLIWOŚĆ I ODWRACALNOŚĆ ODDZIAŁYWAŃ......................................................................................................... 70 8.2. ETAP REALIZACJI ZADAŃ............................................................................................................ 70 8.2.1. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ........................................................................................................ 70 8.2.2. HAŁAS................................................................................................................................................. 71 8.2.3. ZANIECZYSZCZENIA WÓD ................................................................................................................... 72 8.2.4. ODDZIAŁYWANIE NA RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ ORAZ NA OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 ROKU O OCHRONIE PRZYRODY ..................................... 73 8.2.5. ODPADY.............................................................................................................................................. 74 8.3. ETAP EKSPLOATACJI................................................................................................................... 75 8.3.1. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ........................................................................................................... 75 8.3.2. HAŁAS................................................................................................................................................. 77 8.3.3. ZANIECZYSZCZENIA WODY ................................................................................................................. 78 2
8.3.4. ODDZIAŁYWANIE NA RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ ORAZ NA OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 ROKU O OCHRONIE PRZYRODY ...................................... 78 8.3.5. ODPADY.............................................................................................................................................. 81 8.4. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA RYZYKA DLA ZDROWIA LUDZI ....................................... 81 8.4.1. NA ETAPIE REALIZACJI ............................................................................................................ 81 8.4.2. NA ETAPIE EKSPLOATACJI....................................................................................................... 82 8.5. WPŁYW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU NA OBSZARY O SZCZEGÓLNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NATURALNYCH LUB POSIADAJĄCYCH ZNACZENIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 82 8.6. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA ODDZIAŁYWAŃ SKUMULOWANYCH ............................ 85 8.7. PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA WYMAGAJĄCE SPORZĄDZENIA RAPORTU ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ..................................................................................................... 85 IX. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB
KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO,
MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W
SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ
INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ............................................................................................87 X. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH
W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ
OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU ALBO
WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH, W TYM WSKAZANIA
NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK
WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY....................................................................................................88 XI. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE METOD ANALIZY PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW
REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA .........................................................................88 XII. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA
ŚRODOWISKO...............................................................................................................................92 XIII. STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM......................92 3
SPIS TABEL
Tabela 1 Pomniki przyrody na terenie gminy Polkowice ............................................32 Ryc. 1. Wody powierzchniowe wraz z punktami pomiarowymi...................................40 Ryc. 2. Wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego dla pyłu zawieszonego
PM10 pod kątem ochrony zdrowia – 2009 rok ..................................................42 Ryc. 3. Wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego dla benzo(a)pirenu pod
kątem ochrony zdrowia – 2009 rok ..................................................................42 Ryc. 4. Mapa emisyjna z elementami LN..................................................................43 Ryc. 5. Mapa emisyjna z elementami LN..................................................................44 Ryc. 6. Mapa imisyjana LDWN ................................................................................44 Ryc. 7. Mapa imisyjana LDWN ................................................................................45 Tabela 2 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powołanego przez źródła inne niż
linie elektroenergetyczne oraz porty lotnicze.....................................................46 Tabela 3 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego,
emitowanego na tereny podlegające ochronie akustycznej w wytypowanych
punktach obserwacji akustycznej – punkty zlokalizowane na wysokości 1,5 m ppt.
– pora dzienna ...............................................................................................47 Tabela 4 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego,
punktach obserwacji akustycznej – punkty zlokalizowane na wysokości 1,5 m ppt.
– pora nocna ..................................................................................................48 Tabela 5 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego ,
punktach obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 4,0 m ppt.pora dzienna ..................................................................................................48 Tabela 6 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego ,
punktach obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 4,0 m ppt.pora nocna.....................................................................................................49 Tabela 7 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego ,
punktach obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 10,0 m
ppt.- pora dzienna ..........................................................................................50 Tabela 8 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego ,
punktach obserwacji akustycznej– punkty zlokalizowane na wysokości 10,0 m
ppt.- pora nocna.............................................................................................50 Tabela 9 Udział gleb w przedziałach odczynu na terenie gminy Polkowice .................56 Tabela 10 Stopień zagrożenia gruntów rolnych na terenie gminy Polkowice erozją
wodną powierzchniową ...................................................................................57 Tabela 11 Stopnie erozji wietrznej gruntów ornych na terenie gminy Polkowice .........57 Tabela 12 Główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza zgodnie z
danymi UM (na podstawie opłat uiszczanych za gospodarcze korzystanie ze
środowiska)....................................................................................................59 Ryc. 8. Planowana droga ekspresowa S-3 (Wskazany do realizacji przebieg obwodnicy
miasta Polkowice zaznaczono kolorem czerwonym) ..........................................77 Tabela 13 Wskaźniki monitorowania Programu ........................................................89 4
I. WSTĘP
Przedmiotem prognozy jest Program Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice
na lata 2011 – 2014 z perspektywą na lata 2015-2018, który opracowany został
zgodnie z wymogami prawnymi ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia
2001 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. nr 25, poz. 150, z późn. zm.)
Dokument ten zawiera; analizę i ocenę stanu istniejącego, perspektywy
i prognozowane zmiany tego stanu, zdefiniowane cele i kierunki działań, a także
wskazanie koniecznych do podjęcia działań zmierzających do poprawy istniejącego
stanu. Określa także harmonogram ich wykonania oraz źródła i metody pozyskiwania
środków finansowych koniecznych dla realizacji tych działań. Program jest aktualizacją
Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice uchwalonego w 2005 roku.
II. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU ORAZ POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI
2.1. PODSTAWY PRAWNE I CEL SPORZĄDZENIA PROGNOZY
Sporządzenie niniejszej Prognozy spełnia obowiązki prawne nakładane na
samorządy terytorialne przez ustawę Prawo Ochrony Środowiska, Dyrektywę
2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie
oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko, a także Ustawę z dnia 3
października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
Prognoza oddziaływania na środowisko Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Polkowice została wykonana na zlecenie Gminy Polkowice.
Podstawę prawną wykonania Prognozy stanowi art. 46 oraz art. 51 Ustawy z
dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze zm.). Niniejsza prognoza w myśl
wyżej przywołanego art. 46 stanowi jeden z etapów przeprowadzenia strategicznej
oceny oddziaływania na środowisko.
Celem opracowania jest identyfikacja potencjalnych oddziaływań na środowisko
będących wynikiem realizacji celów i zadań zawartych w aktualizacji Programu
Ochrony Środowiska oraz ocena ich natężenia, rozłożenia w czasie a także określenie,
czy w dokumencie w należyty sposób został uwzględniony interes środowiska
5
przyrodniczego i kulturowego obszaru oraz zasady zrównoważonego rozwoju. Wnioski,
które powstaną na podstawie analiz w niniejszym dokumencie mogą okazać się
przydatnym narzędziem w procesie decyzyjnym, a także podczas weryfikacji strategii
dalszego rozwoju Gminy.
2.2. ZAKRES MERYTORYCZNY PROGNOZY
Zakres i szczegółowość niniejszej prognozy zostały podyktowane wymaganiami
art. 51 ust. 2 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
W związku z powyższym niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko
aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice:
1. zawiera:
 informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego
powiązaniach z innymi dokumentami,
 informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,
 propozycje
dotyczące
przewidywanych
metod
analizy
skutków
realizacji
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzenia,
 informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
 streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym.
2. określa, analizuje i ocenia:
 istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku
braku realizacji projektowanego dokumentu,
 stan
środowiska
na
obszarach
objętych
przewidywanym
znaczącym
oddziaływaniem,
 istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego
dokumentu,
w
szczególności
dotyczące
obszarów
podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o
ochronie przyrody,
 cele
ochrony
środowiska
wspólnotowym
i krajowym,
ustanowione
istotne
z
na
szczeblu
punktu
międzynarodowym,
widzenia
projektowanego
dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały
uwzględnione podczas opracowywania dokumentu,
 przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie,
pośrednie,
wtórne,
skumulowane,
krótkoterminowe,
średnioterminowe
i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i
przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także
6
na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta,
rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne,
zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami
środowiska i między oddziaływaniami na te elementy.
3. przedstawia:
 rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację
przyrodniczą
negatywnych
oddziaływań
na
środowisko,
mogących
być
rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i
przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,
 biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot
ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru - rozwiązania
alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz
z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do
tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania
napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we
współczesnej wiedzy.
Zakres i szczegółowość niniejszej prognozy zostały uzgodnione przez
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu (pismo z dnia 30 grudnia
2010
r.,
znak:
RDOŚ-02-WSI-6617-2-1/94/10/km)
oraz
przez
Dolnośląskiego
Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego (pismo z dnia 8 grudnia 2010 r.
znak: ZNS-DG-621-1430/10).
Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny postanowił
uzgodnić zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w prognozie
oddziaływania na środowisko pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych
zgodnie z art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i 2 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w
ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r.
Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu uzgodnił zakres i
stopień
szczegółowości
informacji
zawartych
w
prognozie
oddziaływania
na
środowisko ustaleń ww. dokumentu zgodny z treścią art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i 2
Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
7
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu uzgodnił, że prognoza
winna
w
szczególności
określać,
analizować
i
oceniać
ewentualny
wpływ
zagospodarowania na:

stanowiska chronionych gatunków roślin i zwierząt, w tym wskazanych w
inwentaryzacji przyrodniczej gminy Polkowice,

Obszar Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie”, na terenie
którego obowiązują zakazy zawarte w rozporządzeniu Wojewody
Dolnośląskiego w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu Lasy
Chocianowskie,

inne obszary i obiekty chronione na podstawie
Ustawy z dnia 16
kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz.
1220 z późn. zm.), jeżeli zostały ustanowione przez Radę Miejską w
Polkowicach.
Inwentaryzacja przyrodnicza Gminy Polkowice została wykonana w 1996 roku,
a informacje w niej zawarte są nieaktualne i nie odzwierciedlają stanu faktycznego.
Obecnie Gmina rozpoczęła prace nad opracowaniem aktualizacji inwentaryzacji
przyrodniczej. Planowane jest zakończenie tych prac w 2012 roku.
W związku z powyższym nie ma możliwości odniesienia się w niniejszej
Prognozie
do stanowisk chronionych gatunków roślin i zwierząt występujących na
terenie gminy, gdyż stanowiska te wymagają w pierwszym rzędzie uaktualnienia
podczas prac nad aktualizacją inwentaryzacji przyrodniczej.
Stopień
przyrodniczego
realizacji
gminy
Programu
będą
oraz
jego
monitorowane.
wpływ
Burmistrz
na
stan
Polkowic
środowiska
wyznaczy
Koordynatora ds. wdrażania i realizacji Programu. Koordynator będzie również
nadzorował przygotowanie Raportu z realizacji Programu, który zgodnie z ustawą
Prawo ochrony środowiska Burmistrz Polkowic co dwa lata jest zobowiązany
przedkładać Radzie Miejskiej.
Informacje zawarte w Raporcie posłużą do sporządzenia kolejnej aktualizacji
gminnego Programu Ochrony Środowiska.
W związku z czym zaleca się, aby w kolejnym Raporcie z realizacji Programu
Ochrony Środowiska, który zostanie przedłożony Radzie Miejskiej w Polkowicach w
2012 roku uwzględnić informacje zawarte w aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczej
gminy.
8
2.3. ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA GMINY POLKOWICE
Działania planowane do realizacji w ramach Programu Ochrony Środowiska są
kontynuacją prac realizowanych przez Gminę Polkowice w kierunku rozwoju
gospodarczego i społecznego, zgodnego z zasadami i normami dotyczącymi ochrony
środowiska naturalnego i zrównoważonego rozwoju. Wszelkie wysiłki podejmowane
przez Gminę zmierzają do osiągnięcia nadrzędnego celu, który został zdefiniowany
jako: „Trwały, niezagrażający środowisku naturalnemu rozwój społeczno-gospodarczy
gminy”.
Cele aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice są
zbieżne lub bezpośrednio wynikają z zapisów Polityki Ekologicznej Państwa.
W oparciu o diagnozę stanu środowiska oraz zagrożenia środowiska w
„Programie…” zdefiniowano najważniejsze priorytety ochrony środowiska w gminie
Polkowice.
W zakresie ochrony przyrody:

Ochrona obszarów cennych przyrodniczo

Tworzenie nowych form ochrony przyrody na terenie gminy

Rozwój i ochrona zieleni miejskiej

Ochrona zasobów leśnych
W zakresie ochrony wód:

Rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i deszczowej

Modernizacja i rozbudowa systemu zaopatrzenia ludności w wodę

Zapewnienie najwyższej jakości wód powierzchniowych i podziemnych
W zakresie ochrony powietrza atmosferycznego:

Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń z ciepłownictwa

Zmniejszenie emisji komunikacyjnej

Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł przemysłowych

W zakresie ochrony powierzchni ziemi:

Zapewnienie dotrzymania standardów jakości gleb na terenie gminy
W zakresie edukacji ekologicznej:

Kontynuacja edukacji ekologicznej mieszkańców
9
W Programie wyznaczono cele systemowe w zakresie zasobów przyrody,
zasobów wodnych, powietrza atmosferycznego, powierzchni terenu i środowiska
glebowego oraz edukacji ekologicznej wyznaczające stan jaki należy osiągnąć w
horyzoncie czasowym 8 lat.
Na poszczególne cele systemowe składają się kierunki działań. W ramach
poszczególnych kierunków działań określono konkretne zadania, których realizacja
pozwoli na osiągnięcie wyznaczonych celów.
Cel
systemowy
1:
Ochrona
i
rozwój
obszarów
chronionych.
Ochrona
bioróżnorodności.
Kierunki działań:
Kierunek I: Doskonalenie systemu obszarów chronionych i ochrona
obiektów cennych przyrodniczo:
Kierunek II: Ochrona bioróżnorodności
Kierunek III: Ochrona lasów
Kierunek I: Doskonalenie systemu obszarów chronionych i ochrona obiektów cennych
przyrodniczo:

Zadania krótkoterminowe:
o
utworzenie rezerwatu florystycznego „Żukowskie Śnieżyce”
o
wykonanie aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczej gminy
o
budowa, przebudowa i utrzymanie zieleni miejskiej
o
rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych
przyrodniczo na podstawie danych z inwentaryzacji przyrodniczej
gminy
o
bieżąca pielęgnacja zabytkowych parków i zieleni wokół obiektów
zabytkowych

Zadania długoterminowe:
o
dalszy rozwój i bieżąca ochrona obiektów cennych przyrodniczo
na podstawie danych z inwentaryzacji przyrodniczej gminy
o
budowa, przebudowa i utrzymanie zieleni miejskiej
o
zabytkowych
Kierunek II: Ochrona bioróżnorodności:

10
o
Realizacja Gminnego Programu Rozwoju i Pielęgnacji Zieleni
Trwałej
o
Utrzymanie, wymiana i wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień
śródpolnych oraz zadrzewień przydrożnych

o
Aktualizacja Gminnego Programu Rozwoju i Pielęgnacji Zieleni
Trwałej i jego realizacja
o
Kierunek III: Ochrona lasów:

o
Lokalizacja zalesień i zadrzewień w miejscowych planach
o
Systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo
o
Stały monitoring środowiska leśnego w celu przeciwdziałania
stanom niepożądanym (pożary, choroby, szkody przemysłowe,
degradacja
o
o
Zwiększenie różnorodności gatunkowej lasów i bieżąca ochrona
istniejących kompleksów leśnych
o
Edukacja ekologiczna w zakresie wzbogacania i racjonalnego
użytkowania
zasobów
leśnych
(zwiększenie
różnorodności
gatunkowej szczególnie w nasadzeniach porolnych)

o
Cel systemowy 2: Poprawa jakości i ochrona zasobów wód powierzchniowych i
podziemnych. Zapewnienie mieszkańcom gminy odpowiedniej jakości wody do
picia.
Kierunki działań:
Kierunek
I:
Ograniczenie
dopływu
zanieczyszczeń
do
wód
powierzchniowych i podziemnych
Kierunek II: Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi
Kierunek I: Ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i
podziemnych:
11

o
Egzekwowanie zasad i nakazów uchwalonych stref ochronnych
ujęć
o
Zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego szamb
o
Promowanie prośrodowiskowych zasad uprawy, chowu i produkcji
rolnej
o
Budowa,
rozbudowa
i
systematyczna
modernizacja
sieci
kanalizacji sanitarnej
o
Rozbudowa
istniejącego
systemu
kanalizacji
deszczowej,
szczególnie terenów dróg i placów
o
Kontrola zawierania umów na wywóz nieczystości ciekłych i
o
Zakup środków transportu dla Eko – Patrolu
o
o
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków (w przypadku
braku sieci kanalizacyjnej)

o
Egzekwowanie zasad i nakazów uchwalonych stref ochronnych
ujęć
o
Dalsze kontrole stanu technicznego szamb
o
Dalsze promowanie prośrodowiskowych zasad uprawy, chowu i
produkcji rolnej
o
Dalsza sukcesywna rozbudowa i bieżąca modernizacja sieci
kanalizacji sanitarnej i kanalizacji deszczowej (szczególnie
terenów dróg i placów)
o
Bieżąca kontrola zawierania umów na wywóz nieczystości
ciekłych i odpadów komunalnych
o
o
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków (w przypadku
braku sieci kanalizacyjnej)
Kierunek II: Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi:

o
Modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej na terenie gminy
o
Melioracje, utrzymanie w dobrym stanie urządzeń melioracyjnych,
rowów umożliwiające właściwą gospodarkę wodną (nawodnienia,
odwodnienia)
12
o
Kalina – modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej w
gminie Polkowice
Realizacja
zadania
pn.
„Kalina
–
modernizacja
systemu
ochrony
przeciwpowodziowej, gm. Polkowice” realizowana będzie przez Dolnośląski Zarząd
Melioracji i Urządzeń Wodnych, Gminę Polkowice oraz KGHM Polska Miedź S.A.
Planowane przedsięwzięcie obejmuje w szczególności:

regulację koryta cieku na wybranych odcinkach (zadanie realizowane będzie
przez Dolnośląski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych);

budowę polderu „SOBIN” regulującego przepływy wielkie na wysokości
miejscowości Sobin (zadanie realizowane będzie przez Gminę Polkowice);

odwodnienie terenów zawodnionych - odbudowę systemu odwadniającego
(zadanie realizowane będzie przez KGHM Polska Miedź S.A.
Dla przedmiotowej inwestycji została już wydana decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia (decyzja z dnia 10 czerwca 2009
roku, znak: SW. 7624-19/09).

o
Dalsza modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej na terenie
gminy
o
odwodnienia)
o
Ochrona przeciwpowodziowa – melioracje i gospodarka wodna w
dolinie Szprotawy
W perspektywie długoterminowej na terenie gminy realizowane będą zadania w
zakresie melioracji i gospodarki wodnej w dolinie Szprotawy zgodnie z „Koncepcją
programowo-przestrzenną melioracji i gospodarki wodnej w dolinie Szprotawy w
powiecie polkowickim”.
Opracowana koncepcja programowo –przestrzenna obejmuje teren całego
powiatu, w tym odcinki rzek (dopływy Szprotawy) przebiegające przez teren gminy
(Skłoba, Kalina).
W 2008 roku zostały opracowane dwa warianty koncepcji. Planowane w ramach
zadania prace to m.in.:

przebudowa i modernizacja istniejących koryt rzek,

modernizacja istniejących wałów przeciwpowodziowych,

budowa nowych wałów przeciwpowodziowych,
13

przebudowa i modernizacja istniejących kanałów ulgi,

przebudowa istniejących budowli piętrzących (jazy ruchome i stałe, zastawki,
stopnie itp.),

przebudowa istniejących budowli komunikacyjnych (mosty, kładki, przepusty).
Aktualnie szczegółowe dane dotyczące planowanej inwestycji nie są znane.
Cel systemowy 3: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego. Ochrona przed
hałasem i polami elektromagnetycznymi.
Kierunki działań:
Kierunek I: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z
ciepłownictwa
Kierunek II: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł
komunikacyjnych
Kierunek III: Oszczędzanie energii
Kierunek IV: Ograniczenie emisji do powietrza ze źródeł przemysłowych
Kierunek V: Ochrona przed hałasem
Kierunek VI: Ochrona przed polami elektromagnetycznymi
Kierunek I: Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ciepłownictwa

o
Opracowanie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji i stworzenie
systemu organizacyjnego w celu jego realizacji (PONE)
o
o
Sukcesywne
podłączanie
budynków
do
sieci
centralnego
ogrzewania
o
Wspieranie wprowadzania niekonwencjonalnych, odnawialnych
źródeł energii
o
Likwidacją źródeł niskiej emisji oraz modernizacja nieefektywnych
systemów grzewczych (wymiana kotłów węglowych na bardziej
o
Likwidacja ogrzewania węglowego w budynkach użyteczności
publicznej na terenie gminy
o
Termomodernizacja obiektów w tym docieplenie budynków,
wymiana okien i drzwi oraz docieplenie obiektów użyteczności
publicznej
14
o
Prowadzenie działań promujących ogrzewanie zmniejszające
emisję zanieczyszczeń do powietrza i działań edukacyjnych
(ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje) w celu uświadamiania
o
Uwzględnianie w nowo tworzonych i aktualizowanych planach
zagospodarowania
przestrzennego
wymogów
dotyczących
zaopatrywania mieszkań w ciepło z nośników nie powodujących
nadmiernej
„niskiej
emisji”
PM10
oraz
projektowanie
linii
zabudowy uwzględniając zapewnienie „przewietrzania” miasta ze
szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie
o
Kontrola gospodarstw domowych w zakresie posiadania umów na
odbiór odpadów komunalnych
o
Stworzenie i utrzymywanie systemu informowania mieszkańców o
aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza oraz o jego wpływie
na zdrowie
o
Realizacja „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających
azbest z terenu Gminy Polkowice”.

o
Likwidacja ogrzewania węglowego w budynkach użyteczności
publicznej na terenie gminy
o
o
Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej na terenie
gminy
o
Realizacja PONE na terenie Polkowic, w tym stworzenie systemu
zachęt
do
wymiany
systemów
grzewczych
do
uzyskania
wymaganego efektu ekologicznego
o
Modernizacja sieci cieplnych na terenie gminy
o
Sukcesywne
podłączanie
budynków
do
sieci
centralnego
ogrzewania
o
Wspieranie wprowadzania niekonwencjonalnych, odnawialnych
źródeł energii
o
Likwidacją źródeł niskiej emisji oraz modernizację nieefektywnych
15
o
publicznej
o
Prowadzenie działań promujących ogrzewanie zmniejszające
emisję zanieczyszczeń do powietrza i działań edukacyjnych
(ulotki, imprezy, akcje szkolne, audycje) w celu uświadamiania
o
zagospodarowania
przestrzennego
wymogów
dotyczących
nadmiernej
„niskiej
emisji”
PM10
oraz
projektowanie
linii
zabudowy uwzględniając zapewnienie „przewietrzania” miasta ze
szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie
o
Kontrola gospodarstw domowych w zakresie posiadania umów na
odbiór odpadów komunalnych
o
azbest z terenu Gminy Polkowice”
Kierunek
II:
Ograniczenie
emisji
zanieczyszczeń
do
powietrza
ze
źródeł
komunikacyjnych

o
Budowa drogi S3 jako obwodnicy Polkowic i zachodniej
obwodnicy Lubina wyprowadzającej ruch tranzytowy poza tereny
zabudowane (Budowa drogi ekspresowej S-3 na odcinku Nowe
o
Utrzymanie działań ograniczających emisję wtórną pyłu poprzez
regularne utrzymanie czystości nawierzchni (czyszczenie metodą
mokrą)
o
Budowa, przebudowa, remonty
dróg gminnych, powiatowych i
wojewódzkich oraz rozwiązywanie połączeń dróg lokalnych (w
tym utwardzenie dróg lub poboczy w celu redukcji wtórnego
unosu pyłu z dróg)
o
o
Edukacja
ekologiczna
mieszkańców
nt.
proekologicznych
zachowań w zakresie korzystania ze środków transportu
o
Zakup i wymiana taboru komunikacji miejskiej -
pojazdów
konwencjonalnych spełniających normy emisji spalin Euro 4 lub
zastosowanie
w
komunikacji
miejskiej
środków
transportu
16
zasilanych alternatywnym paliwem gazowym CNG lub paliwem
odnawialnym (bioetanol) w miejsce oleju napędowego
o
Monitoring pojazdów opuszczających place budów pod kątem
ograniczenia
zanieczyszczenia
dróg,
prowadzącego
do

o
mokrą)
o
Dalsza
budowa,
przebudowa,
remonty
dróg
gminnych,
powiatowych i wojewódzkich oraz rozwiązywanie połączeń dróg
lokalnych (w tym utwardzenie dróg lub poboczy w celu redukcji
wtórnego unosu pyłu z dróg)
o
Kontynuacja budowy ścieżek rowerowych
o
Dalsza edukacja ekologiczna mieszkańców nt. proekologicznych
zachowań w zakresie korzystania ze środków transportu
o
Dalsza budowa ścieżek rowerowych
o
ograniczenia
zanieczyszczenia
dróg,
prowadzącego
do
Kierunek III: Oszczędzanie energii

o
Budowa, przebudowa, remont oświetlenia ulicznego i drogowego
na energooszczędne
o

Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii
o
Dalsza budowa, przebudowa i remonty oświetlenia ulicznego i
drogowego na energooszczędne
o
Dalsze wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii
Kierunek IV: Ograniczenie emisji do powietrza ze źródeł przemysłowych

o
Kontrola dotrzymywania przez zakłady standardów emisyjnych
o
Kontrola
pozwoleń
zintegrowanych
pod
katem
możliwości
stosowania nowoczesnych technologii i ograniczania emisji pyłów
i benzo(a)pirenu
o
Utrzymanie zieleni wokół zbiornika „Żelazny Most”
o
17
o
Prowadzenie stałego monitoringu negatywnego wpływu na jakość
powietrza obiektów
o
Wprowadzenie
systemu
szybkiego
ostrzegania
ludności
o
zwiększonych stężeniach pyłów z obiektu
o
Uwzględnianie ograniczenia emisji niezorganizowanej pyłów (w
tym również wynikających z transportu urobku) na etapie
o
Monitoring budów pod kątem ograniczenia niezorganizowanej
emisji
pyłu
(kontrola
przestrzegania
zapisów
pozwolenia
budowlanego)
o
Uwzględnienie w zamówieniach publicznych problemów ochrony
powietrza, poprzez: odpowiednie przygotowywanie specyfikacji
zamówień publicznych, które uwzględniać będą potrzeby ochrony
powietrza
przed
transportu
spełniających
prowadzenie
zanieczyszczeniem
prac
(np.
odpowiednie
budowlanych
w
zakup
normy
sposób
środków
emisji
spali;
ograniczający
niezorganizowaną emisję pyłu do powietrza)

o
o
Kontrola
pozwoleń
zintegrowanych
pod
katem
możliwości
stosowania nowoczesnych technologii i ograniczania emisji pyłów
i benzo(a)pirenu
o
Utrzymywanie zieleni wokół zbiornika „Żelazny Most”
o
o
powietrza obiektów
o
Uwzględnianie ograniczenia emisji niezorganizowanej pyłów (w
tym również wynikających z transportu urobku) na etapie
o
Monitoring budów pod kątem ograniczenia niezorganizowanej
emisji
pyłu
(kontrola
przestrzegania
zapisów
pozwolenia
budowlanego)
o
powietrza
przed
zanieczyszczeniem
transportu
spełniających
odpowiednie
(np.
zakup
normy
środków
emisji
spali;
18
prowadzenie
prac
budowlanych
w
sposób
ograniczający
niezorganizowaną emisję pyłu do powietrza)
Kierunek V: Ochrona przed hałasem

o
Zwiększenie płynności i przepustowości sieci drogowej - budowa
drogi S-3 na odcinku Nowe Miasteczko-Legnica (po wschodniej
stronie m. Polkowice, realizacja tej drogi spowoduje przejęcie
zdecydowanej większości ruchu z istniejącej drogi krajowej nr 3
oraz przyczyni się do poprawy klimatu akustycznego)
o
Zabezpieczenie mieszkańców przed nadmierną emisją hałasu do
środowiska -
budowa zabezpieczeń akustycznych dla m.
Kaźmierzów, m. Biedrzychowa oraz dla terenu rekreacyjnego w
m. Polkowice - w ramach budowy drogi S-3
o
Monitoring
hałasu
drogowego
w
wyznaczonych
punktach,
dokonanie oceny akustycznej wybranych miejsc
o
Wprowadzenie
do
miejscowych
planów
zagospodarowania
przestrzennego zapisów odnośnie standardów akustycznych dla
o
publicznej

o
Monitoring
hałasu
drogowego
w
wyznaczonych
punktach,
dokonanie oceny akustycznej wybranych miejsc
o
Wprowadzenie
do
miejscowych
planów
zagospodarowania
o
publicznej
Kierunek działań VI: Ochrona przed polami elektromagnetycznymi

o

Prowadzenie badań poziomów pól elektromagnetycznych
o
Cel systemowy 4: Ochrona środowiska glebowego i zasobów kopalin
19
Kierunki działań:
Kierunek I: Zapobieganie degradacji gleb
Kierunek II: Ochrona zasobów kopalin
Kierunek I: Zapobieganie degradacji gleb:

o
Wapnowanie gleb i racjonalne zużycie środków ochrony roślin i
nawozów
o
o
Wdrażanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych i
edukacja rolników
o
Ochrona
gleb
przed
degradacją
i
rekultywacja
gleb
zdegradowanych
o
Wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych w celu
zapobiegania erozji gleb

o
Kierunek II: Ochrona zasobów kopalin

o
Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu „dzikich
wysypisk”
o

Stosowanie jako kruszyw materiałów pochodzących z odzysku
o
Cel systemowy 5: Edukacja ekologiczna społeczeństwa
Kierunki działań:
Kierunek I: Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa
Kierunek II: Edukacja ekologiczna dzieci w powiązaniu z profilaktyką
zdrowotną i promocją zdrowia
Kierunek I: Podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa

o
Edukacja
ekologiczna
młodzieży
w formalnym
systemie
kształcenia, w tym aktywna edukacja ekologiczna na terenach
obszarów
chronionych
i
innych
cennych
przyrodniczo
-
prowadzenie zajęć terenowych dla uczniów
20
o
Prowadzenie działań edukacyjnych skierowanych do rolników,
organizatorów turystyki i agroturystyki
o
o
o
Aktywna edukacja ekologiczna – ścieżka edukacyjna
„Kształtowanie
właściwych
postaw
dzieci,
młodzieży
pn.
oraz
dorosłych mieszkańców gminy Polkowice w zakresie ochrony
środowiska”
o
Lekcje w terenie, badania laboratoryjne wody - wykorzystanie
obiektów: Oczyszczalni Ścieków, Stacji Uzdatniania Wody w
Suchej Górnej, Składowiska Odpadów w Trzebczu
o
Zakładanie
ścieżek
edukacyjnych
popularyzujących
lokalną
przyrodę, wytyczanie nowych tras i szlaków turystycznych, w tym
szlaków dostosowanych dla osób niepełnosprawnych
o
Prowadzenie kampanii tematycznych propagujących prawidłowe
postępowanie wobec środowiska skierowanych do wszystkich
mieszkańców gminy
o
Utworzenie
Gminnego
Ośrodka
Edukacji
Ekologicznej
-
opracowanie koncepcji funkcjonowania ośrodka, - identyfikacja
źródeł finansowania

o
Edukacja
ekologiczna
młodzieży
w formalnym
systemie
kształcenia, w tym aktywna edukacja ekologiczna na terenach
obszarów
chronionych
i
innych
cennych
przyrodniczo
-
prowadzenie zajęć terenowych dla uczniów
o
o
Realizacja
Programu
Edukacji
Ekologicznej
(zgodnie
z
założeniami zaktualizowanego dokumentu)
o
Zakładanie
ścieżek
edukacyjnych
popularyzujących
lokalną
przyrodę, wytyczanie nowych tras i szlaków turystycznych, w tym
szlaków dostosowanych dla osób niepełnosprawnych
o
mieszkańców gminy
o
Wspomaganie
działania
Gminnego
Ośrodka
Edukacji
Ekologicznej
21
Kierunek II: Edukacja ekologiczna dzieci w powiązaniu z profilaktyką zdrowotną i
promocją zdrowia

o
Zielone szkoły - wyjazdy profilaktyczno zdrowotne dzieci w
ramach turnusów ekologicznych
o
Promocja
zdrowia
w
ochronie
ekologicznej
dziecka
-
prowadzenie Poradni Promocji Zdrowia w Ochronie Ekologicznej
Dziecka – monitorowanie poziomu metali ciężkich we krwi,
leczenie, profilaktyka

o
III.
CELE
OCHRONY
ŚRODOWISKA
USTANOWIONE
NA
SZCZEBLU
MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU
WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE
CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS
OPRACOWYWANIA DOKUMENTU
3.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA
Wiodącą zasadą polityki ekologicznej państwa jest przyjęta w Konstytucji RP
zasada zrównoważonego rozwoju, której istotą jest równorzędne traktowanie racji
społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania
zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki.
Zasada ta ma za zadanie zapewnić taki rozwój społeczno - gospodarczy, w którym w
celu równoważenia szans dostępu do środowiska poszczególnych społeczeństw lub
ich obywateli zarówno obecnych, jak i przyszłych pokoleń, następuje proces
integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem
równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych.
OBSZAR PRIORYTETOWY 1: KIERUNKI DZIAŁAŃ SYSTEMOWYCH
CEL: Uwzględnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych
 poddawanie ocenie oddziaływania na środowisko projektów dokumentów
wszystkich sektorów gospodarki
 uwzględnienie wyników tych ocen w ostatecznych wersjach tych dokumentów
CEL: Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska
22

uruchomienie
mechanizmów
prawnych,
ekonomicznych
i
edukacyjnych,
które prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów („zielone
zamówienia”, „zielone miejsca pracy”, transfer technologii służących ochronie
środowiska)

kreowanie
świadomych
postaw
konsumenckich
zgodnie
z
zasadą
zrównoważonego rozwoju
CEL: Zarządzanie środowiskowe
 szerokie
przystępowanie
do
Systemu
Zarządzania
i
Audytu
-
EMAS
(ang. Environmental Management Audit Scheme)
 tworzenie korzyści ekonomicznych dla firm i instytucji będących w systemie
(podnoszenie prestiżu, ograniczenie kontroli)
CEL: Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska
 podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa zgodnie z zasadą „myśl
globalnie, działaj lokalnie” prowadzącą do:
 proekologicznych zachowań konsumenckich
 prośrodowiskowych
nawyków
i
pobudzenia
odpowiedzialności
za
stan
środowiska
 organizowania akcji lokalnych służących ochronie środowiska
 uczestnictwa w procedurach prawnych i kontrolnych dotyczących ochrony
środowiska
CEL: Rozwój badań i postęp techniczny
 zwiększenie roli polskich placówek badawczych we wdrażaniu ekoinnowacji w
przemyśle oraz produkcji wyrobów przyjaznych środowisku
 doprowadzenie do zadowalającego stanu systemu monitoringu środowiska
CEL: Odpowiedzialność za szkody w środowisku
 stworzenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom
w środowisku i sygnalizującego możliwość wystąpienia szkody
 w przypadku wystąpienia szkody w środowisku koszty naprawy muszą ponieść
jej sprawcy
CEL: Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym
 przywrócenie właściwej roli planowania przestrzennego (uwzględnienie zasad
ochrony środowiska) w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
OBSZAR PRIORYTETOWY 2: OCHRONA ZASOBÓW NATURALNYCH
CEL: Ochrona przyrody
 zachowanie bogatej bioróżnorodności biologicznej polskiej przyrody na różnych
poziomach organizacji
23
 umożliwienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego kraju
CEL: Ochrona i zrównoważony rozwój lasów
 racjonalne użytkowanie zasobów leśnych
 kształtowanie właściwej struktury gatunkowej i wiekowej lasów
 zachowanie bogactwa biologicznego
 rozwijanie idei trwale zrównoważonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej
CEL: Racjonalne gospodarowanie zasobami wody
 racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych
w taki sposób by uchronić gospodarkę narodową od deficytów wody i
zabezpieczyć przed skutkami powodzi
 zwiększenie samodofinansowania gospodarki wodnej
 maksymalizacja oszczędności zasobów wodnych na cele przemysłowe i
konsumpcyjne
 zwiększenie retencji wodnej
 skuteczna
ochrona
głównych
zbiorników
wód
podziemnych
przed
zanieczyszczeniem
CEL: Ochrona powierzchni ziemi
 rozpowszechnienie dobrych praktyk rolnych i leśnych, zgodnych z zasadami
rozwoju zrównoważonego
 przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno- błotnych przez
czynniki antropogenne
 zwiększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych,
przywracając im funkcję przyrodniczą, rekreacyjną lub rolniczą
CEL: Gospodarowanie zasobami geologicznymi
 doskonalenie prawodawstwa dotyczącego ochrony zasobów kopalin, wód
podziemnych
 ograniczenie presji środowiskowej podczas prac geologicznych i eksploatacji
kopalin
 wzmocnienie
ochrony
niezagospodarowanych
złóż
kopalin
w
procesie
planowanie przestrzennego
 eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin
 wykonanie bilansu pojemności struktur geologicznych, w których możliwa jest
sekwencja dwutlenku węgla
 rozpoznanie geologiczne złóż soli kamiennej, wyczerpanych złóż ropy i innych
struktur geologicznych pod kątem magazynowanie ropy naftowej i gazu
ziemnego oraz składowanie odpadów
24
 dokumentacja dyspozycyjnych wód leczniczych i termalnych oraz głównych
zbiorników wód podziemnych
OBSZAR PRIORYTETOWY 3: POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I
BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO
CEL: Środowisko i zdrowie
 dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszkańców w wyniku wspólnych działań
sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia
 skuteczny nadzór nad wszystkimi w kraju instalacjami będącymi potencjalnymi
źródłami awarii przemysłowych powodujących zanieczyszczenia powietrza
CEL: Jakość powietrza
 osiągnięcie do 2010 r. limitów dla SO 2 - 426 tys. ton, dla NO x - 251 tys. ton, dla
roku 2010, a dla roku 2012 dla SO 2 - 358 tys. ton, dla NO x - 239 tys. ton.
 ograniczenie emisji pyłu drobnego o granulacji 10 mikrometrów (PM10)
oraz 2,5 mikrometra (PM 2,5)
 całkowita likwidacja emisji substancji niszczących warstwę ozonową oraz
wycofanie ich z obrotu i stosowania na terytorium Polski
CEL: Ochrona wód
 zapewnienie 75% redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach
komunalnych
 przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych
 zachowanie i przywracanie ciągłości ekologicznej cieków
 opracowanie planów gospodarowania wodami oraz programu wodno ściekowego
CEL: Oddziaływanie hałasu i pół elektromagnetycznych
 dokonanie wiarygodnej oceny narażenia społeczeństwa na ponadnormatywny
hałas
 podjęcie kroków do zmniejszenia tego zagrożenia tam, gdzie jest ono największe
CEL: Substancje chemiczne w środowisku
 stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi
dopuszczonymi na rynek, zgodnego z zasadami Rozporządzenia REACH
Przeprowadzona analiza celów i działań prowadzących do ich realizacji, które
zawarte zostały w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice
pozwala stwierdzić, że w cele i działania przedstawione w tym dokumencie są zgodne
z celami wytyczonymi w Polityce Ekologicznej Państwa.
25
3.2. WOJEWÓDZKI PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA
DOLNOŚLĄSKIEGO NA LATA 2008-2011 Z UWZGLĘDNIENIEM LAT 2012-2015
Celem nadrzędnym Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska dla
Województwa Dolnośląskiego jest: „Dążenie do osiągnięcia zrównoważonego i
trwałego rozwoju Województwa Dolnośląskiego poprzez poprawę stanu środowiska
przyrodniczego, zachowanie jego istotnych walorów, utrzymanie ładu przestrzennego
i rozwój infrastruktury ochrony środowiska”.
Naczelną zasadą przyjętą w Wojewódzkim Programie Ochrony Środowiska
Województwa Dolnośląskiego jest zasada zrównoważonego rozwoju, umożliwiająca
harmonijny rozwój gospodarczy i społeczny wraz z ochroną walorów środowiskowych.
W Programie określono następujące priorytety ekologiczne:
W zakresie zadań systemowych:

Rozwój edukacji ekologicznej;

Zarządzanie środowiskowe.
W zakresie poprawy jakości środowiska:

Poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych;

Racjonalizacja gospodarki odpadami;

Poprawa jakości powietrza atmosferycznego;

Ochrona przed hałasem ze źródeł komunikacyjnych.
W zakresie ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania zasobów
przyrody:

Efektywna ochrona przyrody;

Ochrona i racjonalna eksploatacja ekosystemów leśnych;

Ochrona gleb użytkowanych rolniczo.
W zakresie zrównoważonego wykorzystania surowców, wody i energii:

Zabezpieczenie środowiska i człowieka przed zagrożeniami powodziowymi;

Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.
pozwala stwierdzić, ze w cele i działania przedstawione w tym dokumencie są zgodnie
z celami wytyczonymi w Programie Ochrony Środowiska dla Województwa
Dolnośląskiego.
26
3.3. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU POLKOWICKIEGO NA
LATA 2004-2011
Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Polkowickiego na lata 2004-2011 w
zakresie Ochrony dziedzictwa przyrodniczego i racjonalnego użytkowania zasobów
przyrody zakłada:
Ochrona przyrody i krajobrazu:

Rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo, w
tym wdrożenie systemu NATURA 2000,

Poprawa struktury i dalszy rozwój systemu zieleni w powiecie,

Ochrona walorów krajobrazu rolniczego i rekreacyjnego,

Wzrost świadomości społeczeństwa w zakresie ochrony przyrody.
Ochrona lasów:

Zachowanie i zwiększanie istniejących zasobów leśnych,

Wzrost różnorodności biologicznej systemów leśnych,

Poprawa stanu zdrowotnego lasów.
Ochrona gleb:

Właściwe użytkowanie istniejących zasobów glebowych, ich ochrona i
rekultywacja,

Rozwój rolnictwa ekologicznego,

Zapewnienie dobrych warunków rozwoju działalności rolnej.
Ochrona zasobów kopalin:

Racjonalne wykorzystanie zasobów kopalin.
W zakresie Jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego powiatowy
Program Ochrony Środowiska zakłada:
Jakość wód:

Ochrona jakości wód podziemnych,

Zapewnienie odpowiedniej czystości wód powierzchniowych,

Zapewnienie wszystkim mieszkańcom powiatu odpowiedniej jakości wody
do picia.
Jakość powietrza atmosferycznego:

Spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza na
terenie całego powiatu.
Hałas:

Zmniejszenie
uciążliwości
hałasu,
zwłaszcza
na
terenach
zurbanizowanych.
27
Promieniowanie elektromagnetyczne:

Bieżąca kontrola źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego.
Awarie przemysłowe:

Eliminowanie i zmniejszanie skutków dla mieszkańców i środowiska z
tytułu poważnych awarii przemysłowych
W zakresie Zrównoważonego wykorzystania surowców, materiałów, wody i
energii Program zakłada:
Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią:

Racjonalne ·wykorzystanie zasobów wodnych w zlewniach,

Zmniejszenie zużycia wody podziemnej do celów przemysłowych.
Wykorzystanie energii odnawialnej:
Wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie zużycia energii
pozwala stwierdzić, ze w cele i działania przedstawione w tym dokumencie są zgodnie
z celami wytyczonymi w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Polkowickiego.
Cele i zadania dotyczące ochrony środowiska wskazujące z reguły na
konieczność zmniejszenia presji na środowisko, zawarte są także w pozostałych
regionalnych
i
lokalnych
dokumentach
strategicznych,
obejmujących
szeroko
rozumiane kwestie planowania gospodarczego, przestrzennego i społecznego.
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska odnosi się do celów zawartych w
następujących dokumentach:

Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015,

Program Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska,

Program Ochrony Środowiska przed hałasem dla Województwa
Dolnośląskiego,

Program Ochrony Powietrza dla Województwa Dolnośląskiego,

Program Poszanowania Energii i Wspierania Wykorzystania Źródeł
Odnawialnych na lata 2009-2015 dla Powiatu Polkowickiego,

Program Edukacji Ekologicznej dla Powiatu Polkowickiego na lata 2009
– 2015,

Strategia Rozwoju Powiatu Polkowickiego na lata 2008 – 2015,
28

Strategia Rozwoju Zrównoważonego gminy Polkowice na lata 20102015,

Program Edukacji Ekologicznej dla Gminy Polkowice.
IV. ANALIZA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA
4.1. STAN ŚRODOWISKA GMINY POLKOWICE ORAZ OBSZARÓW OBJĘTYCH
PRZEWIDYWANYM ZNACZĄCYM ODDZIAŁYWANIEM
4.1.1. ZASOBY PRZYRODY I KRAJOBRAZ
Przedstawione poniżej dane dotyczące cennych składników flory i fauny
pochodzą z inwentaryzacji przyrodniczej gminy wykonanej w 1996 roku, w związku z
powyższym mogą być w z znacznym stopniu nieaktualne. Informacje te pozwalają
jednak na ogólne zobrazowanie flory i fauny występującej na terenie gminy:
Cenne składniki flory
Dominujące na tym obszarze w przeszłości lasy liściaste i mieszane podlegały
sukcesywnie przebudowie w wielkopowierzchniowe, jednowiekowe monokultury
sosnowe lub dębowe, co doprowadziło do zaniku wielu gatunków roślin związanych z
cienistymi lasami liściastymi. Całkowitej eliminacji uległy buczyny, zaś z panujących tu
niegdyś zbiorowisk grądowych pozostały jedynie na obszarze Wzgórz Dalkowskich
drobne fragmenty grądów wysokich występujące na północ od zbiornika „Żelazny
Most” w rejonie Tarnówka i Żelaznego Mostu oraz grądy niskie występujące na północ
od zbiornika „Żelazny Most”. W miejsce buczyn i gradów wprowadzone zostały lasy
typu kwaśnych dąbrów, które dominują na znacznych obszarach pomiędzy
Polkowicami i zbiornikiem „Gilów”. W dolinach rzek i potoków zachowały się nieliczne
fragmenty łęgów jesionowo – olszowych w dolinach Lipówki i Guzickiego Potoku oraz
łęgów jesionowych na północ od zbiornika „Żelazny Most”. Naturalne fragmenty borów
świeżych i wilgotnych występujące w zachodniej części gminy na ubogich,
piaszczystych glebach przekształcono w wielkopowierzchniowe monokultury sosnowe.
Z występujących na terenie gminy zakrzaczeń i zadrzewień, wzdłuż dróg i cieków, oraz
śródpolnych zagajników i lasków wyróżniają się kobierzce jeżyn, turzyca drżączkowata
i pokrzywa. Spotkać można również stanowiska gatunków leśnych i chronionych
(kruszyna,
pierwiosnka
lekarska,
bluszcz).
Zbiorowiska
naturalnych
i
antropogenicznych łąk występują zazwyczaj na terenach położonych wzdłuż cieków.
Na suchszych siedliskach, zwłaszcza w zachodniej części gminy można odnaleźć
roślinność ciepłolubną odpowiadającą różnym stadiom sukcesji na glebach ubogich i
piaszczystych. Należą do nich murawy szczotlichowe, zespoły muraw piaskowych z
29
goździkiem kropkowanym i zawciągiem pospolitym oraz z lepnicą wąskopłatkową.
Interesującym składnikiem roślinności są niewielkie kadłubowe pozostałości muraw
kserotermicznych. Pospolite na terenie gminy są zbiorowiska okrajkowe będące
różnymi stadiami degeneracji łąk w wyniku ich nadmiernego wzbogacania w azot.
W południowej części gminy na znacznej powierzchni rozwijają się zbiorowiska łąk
bagiennych.
Cenne składniki fauny
W wyniku przeprowadzonej na terenie gminy Polkowice inwentaryzacji
przyrodniczej stwierdzono występowanie 28 gatunków ssaków, w tym: 5 gatunków
przedstawicieli rzędu owadożernych (wszystkie objęte ochroną gatunkową), 1 gatunek
zajęczaków, 12 gatunków gryzoni, 6 gatunków należących do rzędu drapieżnych i 4
gatunki należące do rzędu parzystokopytnych. Wśród tych gatunków 7 należy do
gatunków chronionych: jeż zachodni, kret, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka,
rzęsorek rzeczek, kuna domowa, łasica łaska. Wśród ryb, na terenie gminy
stwierdzono występowanie szczupaka, płoci, słonecznicy, kiełba, śliza, piskorza,
ciernika, cierniczka i okonia. Spośród tych gatunków tylko śliz i piskorz są objęte
ochroną gatunkową. Na terenie gminy występuje 13 gatunków płazów, do których
należą: traszka grzebieniasta, traszka zwyczajna, kumak nizinny, rzekotka drzewna,
grzebiuszka ziemna, ropucha szara, ropucha zielona, ropucha paskówka, żaba wodna,
żaba jeziorkowa, żaba trawna, żaba moczarowa, żaba śmieszka oraz 4 gatunki gadów:
jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, padalec zwyczajny i zaskroniec zwyczajny.
Na obszarze gminy występuje stosunkowo bogaty i urozmaicony zespół awifauny
lęgowej (łącznie 128 gatunków ptaków lęgowych i prawdopodobnie lęgowych, około 60
% ogólnej liczby gatunków ptaków gniazdujących w całym kraju.
Lasy
Według podziału przyrodniczo – leśnego Polski teren gminy położony jest w
Krainie V – Śląskiej, Dzielnicy 1 – Równiny Dolnośląskiej, Mezoregionie c – Wzgórz
Dalkowskich. Przeważają tu siedliska borowe – borów świeżych (Bśw), a także borów
mieszanych świeżych (BMśw) i wilgotnych (Bmw) o bardzo niskiej produkcyjności oraz
lasów mieszanych świeżych (LMśw) i wilgotnych (LMw). Mniejszy udział mają siedliska
lasów świeżych (Lśw) i wilgotnych (Lw) oraz olsów (O), w tym olsów jesionowych (Oj).
Administratorem
prawie
całej
powierzchni
lasów
gminy
Polkowice
są
Nadleśnictwa: Lubin (około 80 % powierzchni), Chocianów oraz Głogów należące do
Rejonowej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu. W lasach na terenie gminy
Polkowice od lat prowadzona jest intensywna gospodarka leśna, która doprowadziła w
chwili obecnej do skrajnego zubożenia fitocenoz – większość lasów stanowią
30
monokultury gospodarcze o ubogim składzie gatunkowym i częstej domieszce obcych
gatunków drzew. Z punktu widzenia ochrony przyrody, a także ochrony środowiska,
znaczną ich część można obecnie uznać za ekologicznie małowartościową i nie
spełniającą swoich podstawowych funkcji (poza powierzchownie pojętą funkcją
rekreacyjną, glebochronną i produkcji drewna).
Formy ochrony przyrody ustanowione na mocy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o
ochronie przyrody (Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880 z póz. zm.)
W południowo – zachodniej części gminy Polkowice usytuowany jest niewielki
fragment
lasów
należących
do
Obszaru
Chronionego
Krajobrazu
„Lasy
Chocianowskie”, w stosunku do którego obowiązują zapisy rozporządzenia Wojewody
Dolnośląskiego nr 26 z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego
Krajobrazu „Lasy Chocianowskie” (Dz. Urz. Woj. Doln. Nr 317, poz. 3925).
Na obszarze tym występują fragmenty lasów łęgowych i olesów, zwłaszcza
wzdłuż zmeliorowanych śródleśnych cieków, stanowiska lęgowe ptaków leśnych oraz
kilka gatunków chronionych roślin wyższych. Teren ten nie ma dużej rangi
przyrodniczej, niemniej zajmuje ważne miejsce w systemie obszarów chronionych,
gdyż łączy teren gminy Polkowice z lepiej zachowanymi przyrodniczo terenami poza jej
granicami, głównie z kompleksem leśnym Borów Dolnośląskich. Ponadto cały Obszar
Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie” na terenie gminy stanowią lasy
wodochronne.
Pomniki przyrody
Na terenie gminy istnieją 3 pomniki przyrody ożywionej – dwa pojedyncze
okazy drzew - dąb szypułkowy i buk zwyczajny oraz podwójna aleja dębów
szypułkowych o długości 795 m, obejmująca 346 egzemplarzy (w tym 345 dębów
szypułkowych oraz 1 dąb czerwony). Pomnikowa aleja drzew jest przedłużeniem w
kierunku południowym naturalistycznego parku podworskiego z drugiej połowy XIX w.
Obiekt ten łączy wielki kompleks leśny Obszar Chronionego Krajobrazu Lasy
Chocianowskie z parkiem podworskim w Nowym Dworze. Jest to unikalna aleja w skali
Dolnego Śląska.
31
Tabela 1 Pomniki przyrody na terenie gminy Polkowice
Lp.
Obiekt
poddany
ochronie
Określenie położenia
Opis
obiektu
1
Dąb
szypułkowy
Nadleśnictwo Lubin
wys. 23 m,
Obwód 360
cm
2
Buk zwyczajny
Nadleśnictwo Lubin
wys. 25 m,
Obwód 460
cm
3
„Aleja Dębowa
w Nowym
Dworze”
działki ewid. Nr 618/249,
118/33
o obw. 80306 cm
Akt powołujący
Uchwala Nr XV/174/08 Rady
Miejskiej w Polkowicach z
dnia
16 czerwca 2008 r.
Źródło: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Guzicki Potok” uchwalony został Uchwałą
Nr XXXIII/343/10 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r.
Przedmiotem ochrony jest dolina potoku z zachowanym w stanie naturalnym ciekiem i
przylegającymi do niego zróżnicowanymi żyznymi lasami liściastymi oraz park
zabytkowy w Guzicach. Obiekt zlokalizowany jest na działkach oznaczonych w
ewidencji gruntów nr 324/8 i 324/13 obręb Guzice, oraz na częściach działek 324/27,
354/231 i 374/227 obręb Guzice.
Dolinę cieku można podzielić na kilka różniących się odcinków: początkowa
część obejmuje liczne źródliska, sieć drobnych strumieni, w tym część o charakterze
okresowym, odcinek potoku o charakterze podgórskim (teren Lasów Państwowych),
oraz fragment silnie meandrujący o mniejszych spadkach (własność prywatna), a także
odcinek cieku antropogenicznie zmieniony ze stawem parkowym i pozostałościami
urządzeń służących gospodarce stawowej.
Unikalny już dziś naturalny charakter elementów składowych cieku wodnego w
obrębie dojrzałych, naturalnych zbiorowisk leśnych, obfitujących w rzadkości flory i
fauny czyni z „Guzickiego Potoku” jeden z najcenniejszych obiektów przyrodniczych w
niżowej części Dolnego Śląska, zasługujący na ochronę nie tylko jako zespół
przyrodniczo- krajobrazowy, ale nawet jako rezerwat przyrody.
Obiekt składa się z trzech części:
 obszar źródliskowy z siecią drobnych strumieni w kompleksie leśnym;
 wartki potok płynący zalesioną dolina, w obrębie otwartego krajobrazu;
 park zabytkowy z pozostałościami budowli hydrotechnicznych na cieku
wodnym.
32
Zespół przyrodniczo krajobrazowy „Trzebcz” uchwalony został Uchwałą Nr
XXXIII/344/10 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r. Obiekt
zlokalizowany jest na działkach 1 i 2 obręb Trzebcz oraz na częściach działek nr 378 i
379 obręb Komorniki i 328 obręb Guzice.
Przedmiotem ochrony jest dolina potoku z zachowanym w stanie naturalnym
ciekiem wodnym i przylegającymi do niego zróżnicowanymi żyznymi lasami liściastymi.
W niżowej części Dolnego Śląska cieki wodne o naturalnym charakterze, obficie
meandrujące, ze strefami erozji i strefami akumulacji, z zakolami, podcięciami,
stromymi ściankami, z odcinkami bystrzy i plos oraz naturalnymi niewielkimi
wodospadami i kaskadami należą już do zjawisk unikatowych. Dodatkowo walorów
krajobrazowych i konserwatorskich przysparzają liczne mniejsze i większe głazy
narzutowe oraz ich skupienia, znajdujące się w cieku jak i w jego bezpośrednim
sąsiedztwie.
Na opisywanym terenie dominują zbiorowiska leśne reprezentujące łęgi i grądy
zgrupowane w rzędzie Fagetalia sylvaticae Pawł. in Pawł. Et WALL 1928- mezo i
eutroficzne lasy liściaste Europy, będące zonalnym typem roślinności o charakterze
klimaksowym. Towarzyszą im zbiorowiska zaroślowe tworzące okrajki i oszyjki
kompleksów leśnych. Uzupełnieniem wykazu zbiorowisk roślinnych wskazujących na
kierunek procesów sukcesyjnych są występujące na niewielkich powierzchniach
zbiorowiska ziołoroślowe, będące pozostałością niewielkich łąk i polan. Obraz
roślinności dopełniają zbiorowiska źródlisk i samego potoku.
Ścieżki przyrodnicze
Na terenie gminy funkcjonują ścieżki przyrodnicze:

Jędrzychowskie Krajobrazy

Meandry Guzickiego Potoku
Ścieżka przyrodnicza Jędrzychowskie Krajobrazy
Ścieżka przyrodnicza Jędrzychowskie Krajobrazy położona jest na północny
wschód od Jędrzychowa. Długość ścieżki wynosi 3,4 km. Tematem przewodnim jest
mozaika środowisk.
Ścieżka polecana jest szczególnie wiosną w okresie ptasich
toków oraz w drugiej połowie lata w czasie maksymalnej aktywności prostoskrzydłych.
Ścieżka przyrodnicza Meandry Guzickiego Potoku
Ścieżka przyrodnicza Meandry Guzickiego Potoku położona jest na południowy
zachód od Guzic. Długość ścieżki wynosi 1,5 km. Tematem przewodnim jest
33
meandrujący strumień.
Ze względu na wybitne walory krajobrazowe ścieżka jest
godna polecenia przez cały rok.
4.1.2. SUROWCE MINERALNE GMINY
Na obszarze gminy część złóż występuje na znacznych głębokościach, są to
surowce metaliczne tj. złoża rud miedzi (Cu), surowce skalne (niemetaliczne) tj. złoża
gipsu i anhydrytu, surowce chemiczne tj. złoża soli kamiennej oraz surowce
energetyczne. Pozostałe złoża surowców skalnych tj. złoża kruszyw naturalnych,
piasków oraz złoża energetyczne w postaci torfów występują na powierzchni bądź pod
niewielkim nakładem.
Surowce metaliczne
Do surowców metalicznych należą stratoidalne, polimetaliczne złoża rud miedzi
(Cu-Ag), występujące na niemal całym obszarze gminy, z wyłączeniem niewielkich
powierzchni przy południowej i wschodniej granicy gminy.
Na obszarze gminy rudy miedzi występują w złożach Głogów Głęboki (przy
północnej granicy gminy), Sieroszowice, Polkowice, Rudna i Lubin-Małomice.
Eksploatacja prowadzona jest w obrębie złóż Sieroszowice, Polkowice, Rudna i LubinMałomice. Złoża rud miedzi należą do złóż typu pokładowego, charakteryzującego się
zróżnicowaną miąższością i intensywnością okruszcowania. Rudy miedzi wstępują w
skałach wapiennych, dolomitach, łupkach oraz piaskowcach.
Kopaliną eksploatowaną zgodnie z koncesjami jest ruda miedzi. Pierwiastkami
współwystępującymi w rudzie miedzi są: srebro, złoto, nikiel, wanad, molibden, ołów,
kobalt, platyna, pallad, cynk, kadm, ren i arsen. Przedsiębiorca prowadzi eksploatację
rudy miedzi z której odzyskuje srebro, złoto, ołów i platynowce. Pozostałą część
wymienionych metali w ilościach śladowych, jak również inne pierwiastki metaliczne i
skalne, po procesie przeróbczym deponowano pierwotnie w składowisku Gilów, a
obecnie deponuje się w składowisku „Żelazny Most”.
Surowce chemiczne
Surowcem chemicznym jest sól kamienna złoża Sieroszowice, zalegające
w nadkładzie złoża rud miedzi Sieroszowice w utworach cechsztynu na obszarze gmin
Grębocice, Jerzmanowa, Polkowice i Radwanice. Zasoby bilansowe wymienionego
złoża wynoszą 2 936 395 tys. Mg, stanowiąc 3,65 % łącznych zasobów soli kamiennej
w Polsce. Powierzchnia złoża wynosi 4500 ha.
Łączne zasoby soli kamiennej formacji cechsztyńskiej towarzyszące złożom rud
miedzi określono na 25 mld Mg. Są to złoża o zasobach prognostycznych
towarzyszące złożom rud miedzi Sieroszowice, Radwanice Zachód i Rudna.
34
Surowce energetyczne
Surowcami energetycznymi są pokłady węgli brunatnych zalegające w
utworach trzeciorzędowych na całym obszarze gminy. Znaczenie gospodarcze
posiadają pokłady węgla brunatnego z miocenu środkowego i górnego, jednakże
dotychczas złoża te nie zostały udokumentowane. Węgiel brunatny zalega na
głębokościach od 100 do 250 m ppt. Jednakże małe miąższości warstw, znaczne
głębokości występowania, jak i ich silne zawodnienie dyskwalifikują je z punktu
widzenia wykorzystania gospodarczego.
Ponadto do surowców energetycznych zaliczono torfy występujące w
obniżeniach dolinnych w pobliżu Jędrzychowa. Na obszarze gminy złoża te nie są
eksploatowane.
4.1.3. GLEBY
Na obszarze gminy Polkowice lokalnie gleby i przypowierzchniowe grunty
zostały zmodyfikowane procesami antropogenicznymi. W rejonach, w których nie
nastąpiły procesy antropogeniczne, gleby zostały wykształcone jako gleby murszowe i
torfowe
- w rejonach dolin rzecznych, bądź rozwinęły się na piaszczystym lub
gliniastym podłożu polodowcowym, jako gleby rdzawe, którym towarzyszą gleby
bielicowe i brunatne, natomiast w części północno-wschodniej gminy dominują gleby
płowe, którym towarzyszą gleby brunatne właściwe, opadowo-glejowe i rdzawe. Pod
względem bonitacyjnym gleby należą do klas IV a, IV b i V, a w północnowschodniej
części gminy do klasy III.
4.1.4. ZASOBY WÓD PODZIEMNYCH
Na
obszarze
gminy
Polkowice
występuje
kilka
zasobnych
poziomów
wodonośnych. Wyróżnia się dwa główne piętra wodonośne, tj. czwartorzędowe i
trzeciorzędowe.
piaskowcami
Występowanie
pstrego
wód
piaskowca,
podziemnych
wapieniami
i
związane
dolomitami
jest
również
cechsztynu
z
oraz
piaskowcami czerwonego spągowca. Wody w starszych piętrach są słabo rozpoznane i
nie mają znaczenia użytkowego.
Piętro trzeciorzędowe
Trzeciorzędowe piętro wodonośne na obszarze gminy, stanowi w miejscach
braku
użytkowego
czwartorzędowego
poziomu
wód
jedyne
użytkowe
piętro
wodonośne. Wody podziemne wstępują w poziomie nadwęglowym. Związane są one z
osadami piaszczysto-żwirowymi, które wstępują na głębokości od 14 do ponad 200 m.
Najczęściej poziom wodonośny zalega w przedziale głębokości 50 m i ma ograniczony
zasięg. Rozprzestrzenianie warstw zalegających na głębokości 60 ÷ 120 m jest
35
większe. Sumaryczna miąższość użytkowych poziomów wodonośnych trzeciorzędu na
obszarze gminy wynosi ponad 40 m. Warstwy wodonośne charakteryzują się
następującymi parametrami hydrogeologicznymi: współczynnik filtracji od 1 do 35,8
m/d, średnio 4,5 m/d, przewodność od 12,1 do 286 m2/d, średnio 171 m2/d. Wydajności
potencjalne studni są zmienne od 10 do 30 m3/h w południowej i centralnej części
gminy do 50-70 m3/h w rejonie Kazimierzowa. Dla udostępnienia eksploatacji rud
miedzi prowadzi się odwodnienie poziomu cechsztyńskiego, jak i trzeciorzędowego
podwęglowego i międzywęglowego.
Piętro czwartorzędowe
Czwartorzędowe piętro wodonośne związane jest z występowaniem piasków i
żwirów fluwioglacjalnych, glacjalnych i rzecznych zlodowaceń: południowo-, środkowo-,
północnopolskiego i holocenu. Zasilanie piętra odbywa się bezpośrednio z infiltracji
wód
opadowych
i
powierzchniowych.
Na
obszarze
gminy
w
utworach
czwartorzędowych wydzielić można poziomy wodonośne o charakterze użytkowym
związane z:
o plejstoceńskimi osadami wodnolodowcowymi na obszarze Wzgórz
Dalkowskich,
o plejstoceńskimi osadami wodnolodowcowymi wypełniającymi strukturę
kopalną „Potoczek- Jabłonów”,
o plejstoceńskimi osadami wodnolodowcowymi wypełniającymi strukturę
„Sobin-Jedrzychów”.
Czwartorzędowy poziom wodonośny na obszarze Wzgórz Dalkowskich
związany jest z występowaniem piasków i żwirów wodnolodowcowych. Na obszarze
gminy występują warstwy wodonośne w obrębie moreny spiętrzonej tworzące lokalne
poziomy wodonośne o słabej izolacji, jak również spotyka się w tych rejonach,
nagromadzenie utworów wodonośnych, które stanowią wówczas większe zbiorniki
wodne (rynna erozyjna w rejonie miejscowości Moskorzyn).
Poza obszarem moreny spiętrzonej rozpoznane zostały warstwy wodonośne
zarówno w obrębie moreny dennej i spiętrzonej, które występują na trzeciorzędowych
iłach i glinach zwałowych.
Pozbawione izolacji warstwy wodonośne występują w
obrębie moreny dennej, w południowej części gminy.
Na obszarze Wzgórz Dalkowskich warstwy wodonośne charakteryzują się
zróżnicowanym rozprzestrzenieniem i miąższością od kilku do ponad 30 m, lokalnie do
około 50 m. Występują one na głębokości od 4,5 do 56 m. Zwierciadło wody ma
charakter swobodny i subartezyjski z przewagą wód subartezyjskich. Największe
miąższości utworów wodonośnych rozpoznane zostały w rejonie Moskorzyna (rynna
erozyjna).
Warstwę
wodonośną
stanowi
tutaj
kompleks
piaszczysto-żwirowy
36
pozbawiony ciągłych przewarstwień glin. Miąższość utworów wodonośnych od kilku do
ponad 50 m – w południowej części rynny erozyjnej, średnio 19 m. Poziom wodonośny
występuje na zmiennych głębokościach od 2,2 do 56 m. Zasilany jest poprzez infiltracje
opadów oraz spływ powierzchniowy i podziemny z obszaru wysoczyzn. Ponadto w
części
południowo-zachodniej
poziom
ten
pozostaje
w
bezpośredniej
więzi
hydraulicznej z warstwami wodonośnymi górnego trzeciorzędu. Generalny kierunek
spływu wód biegnie w kierunku rzeki Moskorzynki, która stanowi w tym rejonie
podstawę drenażu. Warstwa wodonośna charakteryzuje się dobrą przewodnością 395
m2/d i współczynnikiem filtracji 20,8 m/d. Dominują wydajności potencjale studni 50 ÷
70 m3/h. Znacznie korzystniejszymi warunkami hydrogeologicznymi charakteryzuje się
występujący przy zachodniej granicy gminy fragment struktury kopalnej „PotoczekJabłonów”. W obrębie struktury kopalnej występują dwie warstwy wodonośne
piaszczysto-żwirowe, które rozdzielone są glinami lub pyłami. Serie nieprzepuszczalne
lub słabo przepuszczalne stanowią rodzaj soczew o zmiennej rozciągłości i miąższości
9 ÷ 29 m. Utwory słabo przepuszczalne rozdzielające warstwy wodonośne ze względu
na skład litologiczny i miąższość umożliwiają swobodne krążenie wód pomiędzy nimi i
pozostają w więzi hydraulicznej ze sobą. Miąższość warstw wodonośnych od 26 do 51
m. Poziom wodonośny struktury kopanej występuje na głębokości 18,5 – 56 m
Zwierciadło wody ma charakter subartezyjski. Średnie parametry struktury kopanej na
obszarze gminy wynoszą, współczynnik filtracji – 28,6 m/d, a przewodność – 1081
m2/d.
W południowej części gminy występuje czwartorzędowa struktura wodonośna
„Sobin- Jędrzychów”. Odkryty poziom wodonośny, występujący w obrębie moreny
dennej, zalega na głębokości około 11 m. Średnia miąższość warstwy wodonośnej
wynosi 18 m. Dominują potencjalne wydajności studni w przedziale od 50 do 70 m3/h.
Główne zbiorniki wód podziemnych
Na obszarze gminy Polkowice występuje jedna struktura hydrogeologiczna
tworząca Główny Zbiornik Wód Podziemnych. W południowej części gminy w rejonie
Jędrzychowa występuje zbiornik GZWP nr 316 zwany Subzbiornikiem Lubińskim. Jest
to zbiornik o charakterze porowym, gromadzącym wody piętra trzeciorzędowego.
Warstwa wodonośna w zbiorniku jest na obszarze gminy Polkowice mało odporna na
przenikanie zanieczyszczeń, ponieważ istnieją tu okna hydrauliczne które ułatwiają
migrację potencjalnych zanieczyszczeń do wód trzeciorzędowych. Miąższość warstwy
wodonośnej w obrębie zbiornika wynosi kilkanaście metrów. Współczynnik filtracji k
utworów wodonośnych zawiera się w przedziale 3.10-6 ÷ 4,8.10-4 m/s. Przewodność
hydrauliczna T zbiornika kształtuje się na poziomie 80 m2/h, natomiast wydajność
37
studni eksploatujących wody omawianej struktury na obszarze gminy wynosi ok. 350
m3/h.
4.1.5. ZASOBY WÓD POWIERZCHNIOWYCH
Południowo – zachodnia część gminy objęta jest dorzeczem Szprotawy, a
północne obrzeża gminy należą do dorzecza Rudnej. Sieć rzeczna w środkowej części
gminy jest słabo rozwinięta.
Większymi ciekami na terenie gminy są:
o 750 m odcinek rzeki Szprotawy,
o Kalina, prawostronny dopływ Szprotawy, o długości 9,5 km, powierzchni
zlewni 37,3 km2 i średnim spadku 1,5 ‰. Źródła potoku usytuowane są
w rejonie miasta Polkowice, w dalszym biegu przepływa przez wieś
Sobin i Nową Wieś Lubińską,
o Skłoba, prawostronny dopływ Szprotawy, o długości 13,0 km,
powierzchni zlewni 19,3 km2 i średnim spadku 1,5 ‰,
o Sucha Górna przepływająca przez wieś o tej samej nazwie, jest
lewostronnym dopływem Kłębanówki, która z kolei jest prawostronnym
dopływem Szprotawy,
o Moskorzynka - lewostronny dopływ Rudnej, o długości 15,3 km
i powierzchni zlewni 84,17 km2, źródła rzeki znajdują się przy trasie
Polkowice – Zielona Góra, rzeka przepływa przez miejscowości
Kazimierzów, Moskorzyn i Żuków. Większymi dopływami tej rzeki na
terenie gminy są Żdżerowita, Trzebcz i Stobna.
o Żdżerowita, prawostronny dopływ Moskorzynki, o długości 7,1 km,
której źródła znajdują się w pobliżu wsi Dąbrowa, przepływa przez wsie
Dąbrowa, Tarnówek i Komorniki, a przed wsią Żuków uchodzi do rzeki
Moskorzynki. Potok odwadnia przedpole zapory zachodniej zbiornika
odpadów
flotacyjnych
„Żelazny
Most”,
przejmując
część
wód
infiltrujących z tego obiektu poprzez prawostronne dopływy: rów IIS i
Kalinówkę Zachodnią.
Brak jest zbiorników retencyjnych oraz wałów przeciwpowodziowych na rzekach
przebiegających przez teren gminy.
Jakość wód powierzchniowych na terenie gminy Polkowice
W ramach oceny oddziaływania składowiska „Żelazny Most” na środowisko
dokonano analizy składu chemicznego wód powierzchniowych w rejonie składowiska.
38
Na podstawie przeprowadzonych w roku 2005 i 2007 badań składu fizyczno –
chemicznego wód oraz analiz statystycznych wody powierzchniowe na terenie gminy
wg klasyfikacji ogólnej zaliczono do klasy od II do V w roku 2005, natomiast w roku
2007 do klasy III i V.
Oceniając dynamikę zmian czystości wód powierzchniowych na terenie gminy,
można stwierdzić, iż na przestrzeni lat 2005 – 2007 czystość wód rzek uległa
pogorszeniu.
Według klasyfikacji ogólnej, obejmującej wszystkie badane parametry dominują
wody klasy V. Wśród analizowanych parametrów o takiej klasyfikacji przesądziły
wysokie stężenia chlorków i wskaźniki zasolenia.
W analizowanym okresie dopływy potoków z zachodniej części składowiska
(Kalinówka Zachodnia, Rów II S) ze względu na wysokie stężenia chlorków,
zdyskwalifikowały wody Żdżerowity (nr przekroju 28, 11), aż do ujścia do Moskorzynki.
Wraz z ładunkiem chlorków znajdujących się w potoku Trzebcz (nr przekroju 17), wody
Żdżerowity (nr przekroju 15) spowodowały obniżenie czystości wód Moskorzynki (nr
przekroju 19), aż do ujścia.
Podobna dynamika zanieczyszczeń widoczna jest w przypadku stężeń
charakterystycznych składników zasolenia. W ujściowym odcinku Żdżerowity (przekrój
15) ujmującej odpływy z cieków leżących w zachodnim rejonie składowiska „Żelazny
Most” następuje zwiększenie stężeń zasolenia, a w konsekwencji pogorszenie
czystości rzeki. Następnie obciążone wody Żdżerowity powodują zwiększenie
zanieczyszczeń rzeki Moskorzynki.
39
Ryc. 1. Wody powierzchniowe wraz z punktami pomiarowymi
(Źródło: Raport z realizacji Programu ochrony środowiska za lata 2004-2007, Gmina Polkowice, 2008 r.)
4.1.6. OCENA JAKOSCI POWIETRZA
Źródłem danych dotyczących jakości powietrza na terenie gminy jest ocena
stanu zanieczyszczania powietrza dokonywana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska we Wrocławiu, w ramach monitoringu środowiska.
Począwszy od 2002 roku rocznej oceny jakości powietrza dokonuje się w
strefach. Prowadzona ocena ma na celu monitorowanie zmian jakości powietrza i
powinna
skutkować
podjęciem
działań
powodujących
zmniejszenia
stężeń
zanieczyszczeń w powietrzu przynajmniej do poziomu stężenia dopuszczalnego na
terenie kraju w określonym terminie. Oceny dokonuje się z uwzględnieniem dwóch
grup kryteriów:

ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi;

ustanowionych ze względu na ochronę roślin.
Kryteria ustanowione ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin
stanowią dwie niezależne grupy kryteriów oceny.
40
Gmina Polkowice zastała sklasyfikowana do strefy lubińsko-polkowickiej do
celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości SO 2 , NO 2 , CO, benzenu, PM10,
As, Cd, Ni, Pb, i B(a)P dla kryteriów ochrony zdrowia oraz pod kątem zawartości SO 2 i
NOx, dla kryteriów ochrony roślin.
Do celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości ozonu gmina została
zaliczona do strefy województwo dolnośląskie.
Zasadniczym celem oceny poziomów substancji w powietrzu zgodnie z art. 89
ustawy Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz.U.08.25.150 z późn. zm.) jest
dokonanie klasyfikacji stref, dającej podstawę do zaplanowania działań na rzecz
poprawy jakości powietrza w strefach, w których są przekraczane wartości kryterialne
dla ochrony zdrowia ludzi lub ochrony roślin.
W klasyfikacji strefy lubińsko-polkowickiej i strefy województwo dolnośląskiej
zastosowano następujące oznaczenia:

klasa
A:
poziom
stężeń
nie
przekraczający
odpowiednio:
poziomu
dopuszczalnego lub poziomu docelowego,

klasa C: poziom stężeń powyżej poziomu dopuszczalnego, powiększonego o
margines tolerancji lub poziomu docelowego; wymagany program ochrony
powietrza,

klasa D1: poziom stężeń nie przekraczający poziomu celów długoterminowych,

klasa D2: poziom stężeń powyżej celów długoterminowych; wymagany program
ochrony powietrza.
Stan jakości powietrza atmosferycznego na terenie gminy Polkowice w 2009 roku

Klasyfikacja strefy lubińsko-polkowickiej – kryterium ochrona zdrowia
Strefę lubińsko-polkowicką dla SO 2 , NO 2 , benzenu i tlenku węgla pod kątem
ochrony zdrowia zaliczono do klasy A.
Dla pyłu zawieszonego PM10 strefę lubińsko-polkowicką pod kątem ochrony
zdrowia w 2009 roku zaliczono do klasy C (wymagany program ochrony powietrza).
41
Ryc. 2. Wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego dla pyłu zawieszonego PM10 pod
kątem ochrony zdrowia – 2009 rok
Strefa lubińsko-polkowicka dla ołowiu, arsenu, kadmu oraz niklu w 2009 roku w
odniesieniu do kryteriów ochrony zdrowia została zaliczona do klasy A, natomiast dla
benzo(a)pirenu – do klasy C.
Ryc. 3. Wyniki klasyfikacji stref województwa dolnośląskiego dla benzo(a)pirenu pod kątem
ochrony zdrowia – 2009 rok
42
Strefa dolnośląska pod kątem ochrony zdrowia w odniesieniu do poziomu
docelowego ozonu w 2009 roku została zaliczona do klasy C. W odniesieniu do poziomu
celów długoterminowych strefa dolnośląska zaliczona została do klasy D2.

Klasyfikacja strefy lubińsko-polkowickiej – kryterium ochrona roślin
Strefa polkowicko-lubińska ze względu na kryterium ochrony roślin dla SO 2 i
tlenków azotu została zaliczona do klasy A.
Strefa dolnośląska w odniesieniu do poziomu docelowego ustalonego w celu
ochrony roślin dla ozonu w 2009 roku została zaliczona do klasy C.
W odniesieniu do poziomu celów długoterminowych ustalonego w celu ochrony
roślin dla ozonu w 2009 roku strefę dolnośląską zaliczono do klasy D2 (poziom stężeń
powyżej celów długoterminowych; wymagany program ochrony powietrza).
4.1.7. HAŁAS
Głównym źródłem hałasu komunikacyjnego na terenie gminy Polkowice jest
droga krajowa nr 3, której długość na terenie gminy wynosi 11,631 km.
Dla odcinka drogi krajowej nr 3 od km 358+883 do km 372+811 została
wykonana mapa akustyczna.
Poniżej przedstawiono mapy akustyczne wykonane dla odcinka drogi krajowej
nr 3 od km 358+883 do km 372+811 (mapy emisyjne oraz mapy imisyjne).
Ryc. 4. Mapa emisyjna z elementami LN
43
Ryc. 5. Mapa emisyjna z elementami LN
Ryc. 6. Mapa imisyjana LDWN
44
Ryc. 7. Mapa imisyjana LDWN
Na podstawie tych map Marszałek Województwa Dolnośląskiego opracował
„Program ochrony środowiska przed hałasem dla województwa dolnośląskiego na lata
2009-2013”, w którym odcinek drogi krajowej nr 3 w gminie Polkowice (od km 358+883
do km 372+811) został zakwalifikowany jako niski priorytet ochrony akustycznej.
W 2008 roku na zlecenie Urzędu Miasta Polkowice opracowano „Projekt
akustyczny ekranowania obszarów podlegających ochronie akustycznej w otoczeniu
drogi krajowej nr 3 na terenie miasta Polkowice”.
Aktualnie obowiązującym aktem prawnym normującym dopuszczalne poziomy
hałasu na terenach chronionych jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14
czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu (Dz.U. z 2007 r. Nr
120 poz. 826). Rozporządzenie to ustala dopuszczalne wartości poziomu wskaźników
LAeq i LAeq N w zależności od przeznaczenia terenu i rodzaju źródeł hałasu. Wartości
poziomów dopuszczalnych są zależne od funkcji urbanistycznej jaką spełnia dany
teren.
Ich zakres podzielono na 4 klasy. Dla terenów wymagający intensywnej
ochrony przed hałasem określone są najniższe poziomy dopuszczalne, natomiast dla
terenów gdzie ochrona przed hałasem nie jest zagadnieniem krytycznym poziomy
dopuszczalnie są najwyższe.
45
Tabela 2 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku powołanego przez źródła inne niż linie
elektroenergetyczne oraz porty lotnicze
Klasa
standardu
akustycznego
C. Obszary A ochrony
uzdrowiskowej
D. Tereny szpitali poza miastem
E. Tereny zabudowy
mieszkaniowej, jednorodzinnej
F. Tereny zabudowy związanej ze
stałym lub wielogodzinnym
pobytem dzieci i młodzieży
G. Tereny domów opieki
H. Tereny szpitali w miastach
E. Tereny zabudowy
mieszkaniowej, wielorodzinnej i
zamieszkania zbiorowego
F. Tereny zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej z
usługami rzemieślniczymi
G. Tereny wypoczynkoworekreacyjne poza miastem
H. Tereny zabudowy zagrodowej
B. Tereny w strefie śródmiejskiej
miast powyżej 100 tys.
mieszkańców ze zwartą
zabudową mieszkaniową i
koncentracją obiektów
administracyjnych, handlowych i
usługowych
I
II
III
IV
Dopuszczalny poziom A
hałasu w dB
Pora dnia
Pora nocy
50
45
55
50
60
50
65
55
Na podstawie zapisów przytoczonego Rozporządzenia, obszar zabudowy
mieszkaniowej położony w sąsiedztwie ulicy 11 Lutego i Głogowskiej zaszeregowany
został
do
trzeciej
klasy
standardu
akustycznego
(zabudowa
mieszkaniowa
wielorodzinna – 3A). Do trzeciej klasy standardu akustycznego zostały zaszeregowane
także tereny ogrodów działkowych (tereny wypoczynkowo-rekreacyjne poza miastem –
3C).
Dla klasy tej obowiązują następujące wartości dopuszczalne dla hałasu
komunikacyjnego:

Równoważny poziom hałasu A dla pory dziennej – 60 dB,

Równoważny poziom hałasu A dla pory nocnej– 50 dB.
W oparciu o badania ankietowe przeprowadzone przez Państwowy Zakład
Higieny stwierdzono, że powyżej 65 dB gwałtownie wzrasta liczba osób skarżących się
na hałas drogowy. Hałas przy elewacji budynku mieszkalnego większy niż 70 dB,
stwarza już krytyczne warunki akustyczne, których przez dłuższy czas nie jest w stanie
tolerować żaden z mieszkańców budynku, bez ujemnego wpływu na zdrowie.
46
W tabelach poniżej przedstawiono prognozowane wartości zrównoważonego
poziomu hałasu komunikacyjnego w otoczeniu drogi krajowej nr 3 na terenie miasta
Polkowice, na różnych wysokościach (zgodnie z „Projektem akustycznym ekranowania
obszarów podlegających ochronie akustycznej w otoczeniu drogi krajowej nr 3 na
terenie miasta Polkowice”).
Tabela 3 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego, emitowanego na
tereny podlegające ochronie akustycznej w wytypowanych punktach obserwacji akustycznej –
punkty zlokalizowane na wysokości 1,5 m ppt. – pora dzienna
Nr
punktu
1
2
3
4
5
6
7
Lokalizacja punktu
ul. 11-go Lutego/ul. Głogowska –
blok mieszkalny najbliżej
usytuowany względem drogi
krajowej nr 3
pierwsza linia zabudowy od strony
drogi krajowej nr 3
ul. Głogowska/ul.
Wołodyjowskiego – blok
mieszkalny – pierwsza linia
zabudowy od strony drogi krajowej
nr 3
zlokalizowane w skrajnym,
północnym położeniu.
zlokalizowane przy ul. 11-go
Lutego
naprzeciw stadionu Górnika
Polkowice – obszar południowy
Działki III – ogrody działkowe
Polkowice – obszar północny
LAeq(T)
Przed
zastosowaniem
uwzględniającego
ekranów
ekranowanie
akustycznych
[dB]
[dB]
65.6
53,,7
64,5
55,0
59,7
55,9
71,9
58,6
71,5
56,6
72,0
55,2
70,8
53,7
47
Tabela 4 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego, emitowanego na
tereny podlegające ochronie akustycznej w wytypowanych punktach obserwacji akustycznej –
punkty zlokalizowane na wysokości 1,5 m ppt. – pora nocna
Nr
punktu
1
2
3
4
5
6
7
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
drogi krajowej nr 3
ul. Głogowska/ul.
nr 3
Lutego
LAeq(T)
Przed
zastosowaniem
uwzględniającego
ekranów
ekranowanie
akustycznych
[dB]
[dB]
61,1
49,1
60,0
50,5
55,2
51,4
67,4
54,0
66,9
52,0
67,5
50,7
66,3
49,2
Tabela 5 Prognoza wartości zrównoważonego poziomu hałasu komunikacyjnego , emitowanego na
tereny podlegające ochronie akustycznej w wytypowanych punktach obserwacji akustycznej–
punkty zlokalizowane na wysokości 4,0 m ppt.- pora dzienna
Nr
punktu
1
2
3
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
drogi krajowej nr 3
ul. Głogowska/ul.
LAeq(T)
Przed
zastosowaniem
uwzględniającego
ekranów
ekranowanie
akustycznych
[dB]
[dB]
66,8
54,3
65,0
55,6
60,0
56,3
48
Nr
punktu
4
5
6
7
Lokalizacja punktu
nr 3
Lutego
LAeq(T)
Przed
zastosowaniem
uwzględniającego
ekranów
ekranowanie
akustycznych
[dB]
[dB]
72,1
60,2
71,7
58,0
72,0
59,2
70,9
56,8
punkty zlokalizowane na wysokości 4,0 m ppt.- pora nocna
Nr
punktu
1
2
3
4
5
6
7
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
drogi krajowej nr 3
ul. Głogowska/ul.
nr 3
Lutego
LAeq(T)
Przed
zastosowaniem
uwzględniającego
ekranów
ekranowanie
akustycznych
[dB]
[dB]
62,3
49,8
60,5
51,0
55,5
51,8
67,6
55,7
67,1
53,5
67,5
54,7
66,4
52,3
49
punkty zlokalizowane na wysokości 10,0 m ppt.- pora dzienna
Nr
punktu
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
drogi krajowej nr 3
ul. Głogowska/ul.
nr 3
1
2
3
LAeq(T)
Przed
zastosowaniem
uwzględniającego
ekranów
ekranowanie
akustycznych
[dB]
[dB]
67,7
56,1
66,7
57,2
60,4
56,9
punkty zlokalizowane na wysokości 10,0 m ppt.- pora nocna
Nr
punktu
Lokalizacja punktu
krajowej nr 3
drogi krajowej nr 3
ul. Głogowska/ul.
nr 3
1
2
3
LAeq(T)
Przed
zastosowaniem
uwzględniającego
ekranów
ekranowanie
akustycznych
[dB]
[dB]
63,2
51,6
62,2
52,7
55,9
52,3
W celu ochrony środowiska mieszkaniowego i rekreacyjno-wypoczynkowego
(ogrody działkowe) w sąsiedztwie drogi krajowej nr 3 w Polkowicach zaproponowano
zastosowanie następujących rozwiązań ograniczających emisję hałasu:

Ogrody działkowe – ekran akustyczny dźwiękochłonno-izolacyjny o
wysokości około 5,0 m.
50

Zabudowa mieszkaniowa przy ul. 11-go Lutego – ekran akustyczny
dźwiękochłonno-izolacyjny o wysokości 6,0 m. Początek przedmiotowego
ekranu o wskazanej wysokości powinien zostać usytuowany na granicy
obszaru ogrodów działkowych sąsiadującej z ul. 11-go Lutego.
4.1.8. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska pola elektromagnetyczne
definiuje się jako pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o
częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz.
Źródłem pól elektromagnetycznych emitowanych do środowiska w powyższym
zakresie częstotliwości są stacje i linie elektroenergetyczne, urządzenia radionadawcze
i radiokomunikacyjne oraz liczne urządzenia medyczne i przemysłowe. Wpływ tych
urządzeń na środowisko jest zależny od częstotliwości ich pracy, ale przede wszystkim
od wielkości wytwarzanej przez nie energii. W związku z tym z punktu widzenia
ochrony środowiska istotne znaczenie mają następujące obiekty:

linie i stacje elektroenergetyczne o napięciu znamionowym równym 110
kV lub wyższym;

obiekty radionadawcze, w tym: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne;

urządzenia
radiokomunikacyjne,
w
tym
stacje
bazowe
telefonii
komórkowej o częstotliwości 450 – 1800 MHz, których sieć rozwinęła się
znacznie w ciągu ostatnich lat;

urządzenia radiolokacyjne.
Podstawowa zasada ochrony przed polami elektromagnetycznymi została
zapisana w art. 121 Prawa ochrony środowiska. Zgodnie z ww. artykułem „Ochrona
przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu
środowiska poprzez: utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej
dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach; zmniejszanie poziomów pól
elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane”.
Dopuszczalne
poziomy
pól
w
środowisku
z
wyróżnieniem terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i miejsc
dostępnych dla ludności określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 30
października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych
w
środowisku
oraz
sposobów
sprawdzania
dotrzymania
tych
poziomów
(Dz.U.2003.192.1883).
51
Zgodnie z art. 123 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony
środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.), oceny poziomów pól
elektromagnetycznych w środowisku i obserwacji zmian dokonuje się w ramach
Państwowego Monitoringu Środowiska.
Dnia 12 listopada 2007 zostało wydane Rozporządzenie Ministra Środowiska
w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól
elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U.2007.221.1645).
Badanie
pól
w
województwie
dolnośląskim
jest
przeprowadzane i nadzorowane przez Wojewódzką Inspekcję Ochrony Środowiska we
Wrocławiu. Wyniki przeprowadzonych badań publikowane są w raportach o stanie
środowiska w województwie dolnośląskim.
W ostatnich latach Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu
nie prowadził badań poziomów pól elektromagnetycznych na terenie gminy Polkowice.
Na terenie gminy Polkowice zlokalizowane są następujące stacje bazowe
telefonii komórkowej:

przy
ul.
Leśnej
2
(Era
GSM900/GSM1800/UMTS,
Orange
GSM900/GSM1800, NMT);

na budynku szybu SW-1 (Plus GSM900).
Postępowanie administracyjne związane z lokalizacją stacji bazowych telefonii
komórkowej odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa ochrony
środowiska i poprzedzone jest procedurą ocen oddziaływania na środowisko. Przepisy
ochrony środowiska nakładają na inwestora obowiązek wykonania pomiarów pól
elektromagnetycznych bezpośrednio po uruchomieniu obiektu.
V. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU
WIDZENIA
REALIZACJI
PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU,
W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE
NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 r. O OCHRONIE PRZYRODY
W
projekcie
Programu
Ochrony
Środowiska
dla
Gminy
Polkowice
zidentyfikowano następujące problemy i zagrożenia dla środowiska naturalnego:
 WODY PODZIEMNE
Wpływ na jakość wód podziemnych na terenie gminy mają:

nadmierna
eksploatacja
do
celów
gospodarczych
–
przemysł
wydobywczy;
52

zanieczyszczenia obszarowe pochodzenia rolniczego, w tym niewłaściwe
stosowanie nawozów sztucznych, organicznych i środków ochrony roślin
(niedostosowane termin i dawki nawożenia), brak płyt gnojowych itp.;

brak
właściwego
systemu
ujmowania
i
odprowadzania
ścieków
(nieszczelne zbiorniki bezodpływowe, wylewanie nieoczyszczonych ścieków do
wód lub do ziemi).

deponowanie
odpadów
w
miejscach
do
tego
nieprzeznaczonych
(bezpośrednio na ziemi, w ciekach wodnych itp.);

zanieczyszczenia pochodzenia przemysłowego, w tym nieszczelne zbiorniki
paliw i innych substancji, awarie przemysłowe itp.
Główne przyczyny zanieczyszczenia wód podziemnych mają pochodzenie
antropogeniczne. Stopień zanieczyszczenia wód podziemnych w największym stopniu
zależy od głębokości zalegania oraz izolacji poziomu wodonośnego od powierzchni
terenu oraz od lokalizacji potencjalnego źródła zagrożeń.
Na obszarze gminy Polkowice występuje jedna struktura hydrogeologiczna
tworząca Główny Zbiornik Wód Podziemnych. W południowej części gminy w rejonie
Jędrzychowa występuje zbiornik GZWP nr 316 zwany Subzbiornikiem Lubińskim. Jest
to zbiornik o charakterze porowym, gromadzący wody piętra trzeciorzędowego.
Warstwa wodonośna w zbiorniku jest na obszarze gminy Polkowice mało odporna na
przenikanie zanieczyszczeń, ponieważ istnieją tu okna hydrauliczne, które ułatwiają
migrację potencjalnych zanieczyszczeń do wód trzeciorzędowych.
Głównym zagrożeniem dla jakości wód podziemnych oprócz nadmiernej
eksploatacji do celów gospodarczych – przemysł wydobywczy, jest sposób
zagospodarowania i użytkowania terenu (stopień skanalizowania, stacje paliw,
składowiska odpadów itp.).
Poprawa lub pogorszenie stanu gospodarki komunalnej na terenie gminy mają,
zatem bezpośredni wpływ na jakość wód podziemnych.
Potencjalne
zagrożenie
dla
jakości
wód
podziemnych,
a
także
wód
powierzchniowych i powietrza atmosferycznego (odory) może stanowić rozlewanie
wywaru gorzelnianego pochodzącego z gorzelni Przedsiębiorstwa rolno-usługowohandlowego „HODROL” Sp. z o.o. znajdującej się w Jędrzychowie. Zagrożenie to
będzie szczególnie duże jeżeli wywar gorzelniany wylewany będzie na pola w sposób
niezgodny z obowiązującym w tym zakresie prawem.
 WODY POWIERZCHNIOWE
Najpoważniejszymi czynnikami obniżającymi jakość wód powierzchniowych na terenie
gminy są:
53

oddziaływanie zbiornika odpadów poflotacyjnych „Żelazny Most”;

odprowadzanie ścieków z komunalnych oczyszczalni ścieków do rzek
występujących na terenie gminy;

zanieczyszczenia obszarowe – spływy powierzchniowe z użytków rolnych;

deponowanie odpadów (tzw. dzikie wysypiska) w ciekach wodnych oraz na
powierzchni terenu.
Potencjalne zagrożenie stanowić mogą zrzuty nieoczyszczonych ścieków
przemysłowych i komunalnych, w tym brak kanalizacji sanitarnej na terenach
wiejskich.
Obszar
gminy
jest
prawie
w
100%
skanalizowany.
Obecnie
nieskanalizowana pozostaje jedynie Nowa Wieś Lubińska. Sieć kanalizacyjną należy
na bieżąco modernizować i sukcesywnie rozbudowywać.
Na terenie gminy funkcjonuje pięć oczyszczalni ścieków – w mieście Polkowice
oraz we wsiach Komorniki, Sucha Górna, Moskrzyn i Pieszkowice. Największa ilość
ścieków wytwarzana jest w oczyszczalni ścieków w Polkowicach. Odbiornikiem
ścieków z oczyszczalni w Polkowicach jest rzeka Szprotawa. Pomimo tego, ze
oczyszczalnie mają charakter proekologiczny stanowią one zorganizowane źródło
emisji zanieczyszczeń.
Zanieczyszczenia
obszarowe
są
odprowadzane
do
wód
w sposób
niezorganizowany, trudny do określenia pomiarowego. Głównym źródłem tych
zanieczyszczeń
są
mineralne
i
organiczne
nawozy
stosowane
pod
uprawy
oraz chemiczna ochrona roślin. Transport tych substancji z terenu zlewni odbywa się
przez wody roztopowe, opadowe i infiltracyjne na całej długości rzeki. Powyższy zespół
zagrożeń doprowadza do nadmiernego wzbogacenia wód w substancje biogenne.
Nadmierne użyźnienie wód powoduje nadmierny rozwój organizmów, a ich masowy
rozkład obniża parametry biochemiczne wód.
Zagrożenie związane z wprowadzaniem nieoczyszczonych wód deszczowych i
roztopowych, w szczególności z terenu miasta i LSSE zostało w znacznym stopniu
zminimalizowane. Na terenie gminy funkcjonuje rozbudowana sieć kanalizacji
deszczowej. Łączna długość kanalizacji deszczowej na terenie gminy wynosi 48 540
m, z czego na terenie miasta: 37 686 m, a na terenach wiejskich wraz z Legnicą
Specjalną Strefą Ekonomiczną: 10 854 m. W 2009 roku zakończono budowę stacji
podczyszczania wód deszczowych i roztopowych w Polkowicach. Funkcjonowanie
stacji
zapewnia
uzyskanie
parametrów
oczyszczonych
ścieków
deszczowych
wprowadzanych do wód i środowiska zgodnych z Rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy
wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi (Dz.U. z 2006 Nr 137 poz. 984).
54
 GLEBY I POWIERZCHNIA ZIEMI
Wpływ na jakość gleb na terenie gminy mają głównie:

zanieczyszczenie gleb (szczególnie metalami ciężkimi – oddziaływanie
zbiornika odpadów poflotacyjnych Żelazny Most),

zakwaszenie gleb,

procesy erozyjne.
Zawartość metali ciężkich w glebach
Badania gleb na obszarach użytkowanych rolniczo w rejonie oddziaływania
zbiornika odpadów poflotacyjnych „Żelazny Most” wykazały przekroczenie wartości
dopuszczalnej ołowiu w 2 próbach – w obrębie Trzebcz (gmina Polkowice) i w obrębie
Grodziszcze (gmina Grębocice).
Badania nie wykazały przekroczenia dopuszczalnych wartości, określonych
standardami jakości gleb, w odniesieniu do pozostałych metali – miedzi, kadmu, cynku,
rtęci i arsenu.
Przypadki przekroczeń standardów jakości gleb należą do rzadkości, jednakże
ryzyko nadmiernej akumulacji metali w roślinach może również dotyczyć obszarów
gleb o podwyższonej zawartości metali, w warunkach silnego zakwaszenia. Stąd
szczególnie istotne jest wapnowanie gleb charakteryzujących się podwyższoną
zawartością metali.
Badania gleb wykonane w latach 2006 – 2007 wykazały na terenie gminy
Polkowice przypadki zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi zakwalifikowane do II
stopnia zanieczyszczenia (gleby słabo zanieczyszczone) i III stopnia zanieczyszczenia
(gleby średnio zanieczyszczone) w poniższych obrębach:

Komorniki - IIº Cu,

Żelazny Most - IIº Cu,

Dąbrowa - IIº Cu,

Trzebcz - IIº Cu, IIº Cd, IIIº Pb.
Obawa zanieczyszczenia roślin metalami ciężkimi jest już możliwa w przypadku
ich uprawy na glebach wykazujących I stopień zanieczyszczenia (gleby o
podwyższonej zawartości metali). Zagrożenie to zdecydowanie wzrasta na glebach
słabo zanieczyszczonych (II stopień) i średnio zanieczyszczonych (III stopień).
Zakwaszenie gleb
Nadmierne zakwaszenie gleb stanowi poważny czynnik ich degradacji.
Przyczynia się również do ograniczania możliwości plonowania większości gatunków
roślin uprawnych, a nierzadko szkodzi wegetacji. Wiele roślin na glebach nadmiernie
55
kwaśnych daje nie tylko niższe plony, ale i ich jakość jest gorsza, np. mała zawartość
fosforu, wapnia, magnezu i in.
Powodem zakwaszenia gleb są procesy naturalne zachodzące w glebach i
czynniki atmosferyczne. Intensywność naturalnego zakwaszenia gleb zależy od
następujących czynników:

rodzaju i gatunku gleb,

warunków klimatycznych,

ukształtowania rzeźby terenu.
Zakwaszeniu gleb sprzyjają także czynniki antropogeniczne związane są z
różnorodną działalnością człowieka.
Spośród tych czynników, to przede wszystkim:

zanieczyszczenia atmosfery (SO 2 , CO 2 , NOx),

składowanie i stosowanie kwaśnych i kwasotwórczych odpadów,

stosowanie nawozów fizjologicznie kwaśnych,

malejący udział nawożenia organicznego,

niewłaściwe następstwo roślin,

niedostateczne wapnowanie użytków rolnych.
Procentowy udział gleb kwaśnych, obojętnych i zasadowych na terenie gminy
Polkowice przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 9 Udział gleb w przedziałach odczynu na terenie gminy Polkowice
Odczyn
bardzo kwaśny
[%]
12
Udział gleb w przedziałach odczynu – gmina Polkowice
Odczyn
Odczyn
Odczyn
kwaśny
lekko kwaśny
obojętny
[%]
[%]
[%]
26
37
18
Odczyn
zasadowy
[%]
7
Źródło: „Wyniki badań gleb i roślin na obszarach użytkowanych rolniczo w rejonie oddziaływania zbiornika odpadów
poflotacyjnych „Żelazny Most”, Starostwo Powiatowe w Polkowicach, 2008
Erozja gleb
Erozja jest procesem geologicznym i pod pojęciem erozji gleb rozumie się
zarówno procesy naturalne powodowane przez wodę, wiatr i śnieg, jak i
antropogeniczne przeobrażające powierzchniowo i wgłębnie powierzchnię ziemi.
Tereny erodowane, w tym zwłaszcza agro-ekosystemy, cechują się znacznie
zachwianą równowagą biologiczną, prowadzącą do negatywnych i najczęściej trwałych
zmian warunków ekologicznych i techniczno-organizacyjnych.
W warunkach polskich za najważniejszą uznaje erozję powodowaną przez
wodę (erozja wodna) i wiatr (erozja wietrzna).
56
W tabeli poniżej przedstawiono stopień zagrożenia gruntów rolnych erozją
wodną powierzchniową na terenie gminy Polkowice.
Tabela 10 Stopień zagrożenia gruntów rolnych na terenie gminy Polkowice erozją wodną
powierzchniową
Zagrożenie gleb gruntów ornych erozją wodną
Wyszczególnienie
% gruntów ornych
nie występuje lub lokalnie bardzo małe
2,1
małe
92,8
umiarkowane
4,7
średnie
0,4
silne
0
bardzo silne
0
Udział powierzchni gruntów ornych narażonych na stopnie erozji wietrznej na
terenie gminy Polkowice przedstawiono w tabeli poniżej.
Tabela 11 Stopnie erozji wietrznej gruntów ornych na terenie gminy Polkowice
Erozja słaba
8,0
Stopnie erozji wietrznej (% gruntów ornych)
Erozja średnia
69,2
Erozja silna
22,8
 ODDZIAŁYWANIE GÓRNICTWA
W granicach administracyjnych Gminy Polkowice prowadzona jest eksploatacja
górnicza złoża rud miedzi przez KGHM Polska Miedź S.A.:

Oddział Zakłady Górnicze „Polkowice – Sieroszowice” w Kaźmierzowie,

Oddział Zakłady Górnicze Rudna w Polkowicach,

Oddział Zakłady Górnicze „Lubin” w Lubinie.
Eksploatacja
górnicza
powoduje
ingerencję
w
środowisko
naturalne.
Bezpośrednie oddziaływanie eksploatacji górniczej na środowisko przyrodnicze polega
m.in. na wyłączeniu terenów przyrodniczo użytkowanych dla potrzeb danego zakładu
górniczego. Do ujemnych skutków oddziaływania na powierzchnię terenu należą m.in.
deformacje i przekształcenia terenu wiążące się ze zmianą stosunków wodnych. Skutki
deformacji powierzchni są szczególnie niebezpieczne na terenach miejskich (szkody w
budownictwie powierzchniowym, uszkodzenia dróg i budynków). Wpływ górnictwa
podziemnego na środowisko przyrodnicze przejawia się także w formie degradacji
gleb, wód oraz szaty roślinnej przez zanieczyszczenia chemiczne. Górnictwu
podziemnemu nieustannie towarzyszy powstawanie odpadów górniczych. Problemem
57
może być także powstawanie wód słonych. Oddziaływanie górnictwa podziemnego
wpływa na szkody w gospodarce leśnej i rolnej wskutek uszkodzenia roślin, przede
wszystkim ich korzeni oraz zmiany panujących stosunków wodnych. Szkodliwemu
oddziaływaniu eksploatacji podziemnej podlega nie tylko bezpośredni obszar
kopalniany, lecz także teren położony w zasięgu leja depresyjnego poziomów
wodonośnych, w promieniu kilku do kilkunastu kilometrów. W wyniku tego następuje
przesuszenie warstw powierzchniowych gleby i co za tym idzie zakłócenie normalnego
toku produkcji rolnej czy leśnej. Na użytkach zielonych przesuszenie gleb, w
szczególności torfowych, powoduje potrzebę zmiany rolniczego użytkowania tych gleb.
Ten typ przesuszenia gleb zależy od wielkości obniżenia się poziomu wody gruntowej.
Szczególnie
wyraźne
obniżenie
produktywności
obserwuje
się
na
łatwo
przepuszczalnych glebach piaskowych.
 POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
Emisja niska
Problem niskiej emisji związany jest z wykorzystywaniem węgla jako głównego
paliwa do wytwarzania ciepła w gospodarstwach domowych zaopatrywanych z
indywidualnych systemów grzewczych. Udział emisji niskiej w ogólnej ilości
emitowanych do powietrza zanieczyszczeń jest trudny do zbilansowania ze względu na
rozproszenie źródeł emisji.
Przyczyną tego jest spalanie paliw tanich o dużej zawartości siarki i mało
korzystnych parametrach grzewczych oraz spalanie śmieci. W związku z powyższym
duże znaczenie mają działania podejmowane m in. przez indywidualnych mieszkańców
prowadzące do zmiany ogrzewania z węglowego na gazowe lub olejowe.
Emisja ze źródeł przemysłowych
W tabeli poniżej zestawiono główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do
powietrza oraz wielkość ładunku poszczególnych zanieczyszczeń emitowanych do
atmosfery zgodnie z danymi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego
(dane za 2009 rok, na podstawie opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska).
58
Tabela 12 Główne podmioty emitujące zanieczyszczenia do powietrza zgodnie z danymi UM (na
podstawie opłat uiszczanych za gospodarcze korzystanie ze środowiska)
Wielkość
Wielkość
ładunku
ładunku
Emitowany związek
Emitowany związek
zanieczyszczeń
zanieczyszczeń
[Mg]
[Mg]
KGHM POLSKA MIEDŹ S.A. ZAKŁADY GÓRNICZE RUDNA, 59-320 POLKOWICE
arsen
0,070826
podtlenek azotu
1,320558
benzen
0,311946
pyły pozostałe
188,4568
dwutlenek siarki
0,842109
tlenek węgla
245,5414
kadm
0,006784
204,7661
ketony i pochodne
0,051773
11,2111
poch.
węgl. pierś.,aromat. i
2,42845
3,16443
pochodne
pochod.
ołów
0,561525
9,388
pierwiastki metaliczne i
5,66659
ich zw.
RUDA TRA.INT.RUDA JACEK Biuro Handlowe Katowice, Zegałowicza 10, 40-555
Katowice; Oddział Serwisowo-Remontowy w Polkowicach
0,094464
pyły pozostałe
0,000007
pochodne
dwutlenek siarki
0,005792
tlenek węgla
0,000792
mangan
0,000024
0,035456
pierwiastki niemetaliczne
0,000144
0,01104
poch.
0,000192
0,06864
pochod.
SANDEN MANUFACTURING POLAND Sp.z o.o., Polkowice, Fabryczna 11, 59-101
Polkowice
cynk
0,000129
tlenek węgla
0,176551
pyły pozostałe
1,005301
0,75078
substancje organiczne
0,105943
ANCOR TECMIN Sp. z o.o. Kopalniana 5 , 59-500 Polkowice
ketony i pochodne
0,46378
ketony i pochodne
0,001964
pyły pozostałe
0,113539
0,00014
pochodne
aldehydy alifatyczne i
0,32999
pyły pozostałe
0,619344
pochodne
0,002105
0,002806
pochodne
poch.
chlorek winylu
0,06066
KGHM Polska Miedź S.A. oddz. Zakłady Górnicze "Polkowice - Sieroszowice"
4,626642
1,608269
pochodne
ich zw.
arsen
0,018815
Podtlenek azotu
1,160345
benzen
0,320826
1,534256
benzo(a)piren
0,000002
pyły pozostałe
71,32881
dwutlenek siarki
1,941813
tlenek węgla
127,9793
dwutlenek węgla
1221,771
82,9389
etery i pochodne
4,630659
15,69924
poch.
heksafluorek siarki
0,0005
12,1769
pochod.
kadm
0,001601
2,132
ołów
0,189934
59
VOLKSWAGEN MOTOR POLSKA SP Z O.O, STREFOWA 1, 59-101 POLKOWICE
0,3499
oleje (mgła olejowa)
0,00025
pochodne
alkoh. pierś. aromat. i
1,30738
0,00025
pochod.
ich zw.
aminy i pochodne
0,3348
pyły polimerów
1,74318
benzen
0,044599
1,248191
chlorowcopochodne
0,125
pyły pozostałe
7,83235
węglow. HCFC
dwutlenek siarki
1,88728
tlenek węgla
0,087816
dwutlenek węgla
536,6543
5,223457
etery i pochodne
0,0056
0,63221
poch.
ketony i pochodne
0,108198
5,506139
pochod.
0,481632
bezwodniki
związki heterocykliczne
1,1386
0,40858
pochodne
SITECH SP Z O.O. STREFOWA 2, 59-101 POLKOWICE
0,361096
pyły krzemowe
0,4576
pochodne
dwutlenek siarki
0,054014
0,022338
dwutlenek węgla
2942,451
pyły pozostałe
0,3072
etery i pochodne
0,080303
tlenek węgla
0,611533
ketony i pochodne
0,005993
2,524902
0,629447
0,00196
bezwodniki
poch.
0,001227
0,473879
pochodne
pochod.
CCC Factory Sp. z o.o. STREFOWA 9, 59-101 POLKOWICE
1,933512
tlenek węgla
0,01881
pochodne
aminy i pochodne
0,00012
0,07524
dwutlenek węgla
114,95
4,227536
poch.
ketony i pochodne
12,64113
3,081091
pochod.
0,000878
Systemy i Technologie Sp. z o.o, ul. Kopalniana 7 , 59-100 Polkowice
ketony i pochodne
0,710739
0,17394
pochod.
pyły pozostałe
0,265646
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Wojewódzki Bank Zanieczyszczeń
Emisja ze źródeł komunikacyjnych
Do
znaczących
niezorganizowanych
źródeł
należy
zaliczyć
emisję
zanieczyszczeń związanych z transportem samochodowym. Szybki rozwój motoryzacji,
a
w
konsekwencji
ciągle
zwiększająca
się
na
drogach
liczba
pojazdów
samochodowych, prowadzi do wzrostu emisji dwutlenków azotu, tlenku węgla,
węglowodorów i ołowiu.
Do obszarów narażonych na terenie Gminy Polkowice należy zaliczyć tereny
położone bezpośrednio przy drodze krajowej nr 3 oraz w mniejszym stopniu przy
60
drogach wojewódzkich i powiatowych, gminnych i lokalnych łączących poszczególne
miejscowości w gminie.
Źródłem emisji komunikacyjnej są także stacje paliw zlokalizowane na terenie
gminy.
 ZASOBY NATURALNE PRZYRODY
W południowo – zachodniej części gminy Polkowice usytuowany jest niewielki
fragment
lasów
należących
do
Obszaru
Chronionego
Krajobrazu
„Lasy
Chocianowskie”, w stosunku do którego obowiązują zapisy Rozporządzenia Wojewody
Dolnośląskiego nr 26 z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie Obszaru Chronionego
Krajobrazu „Lasy Chocianowskie” (Dz. Urz. Woj. Doln. Nr 317, poz. 3925).
Obszar obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o
zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokojenia
potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy
ekologicznych.
Zgodnie z ww. Rozporządzeniem na terenie OChK Lasy Chocianowskie dla
ochrony przed zmianami lub utratą wartości przyrodniczych obowiązują następujące
zakazy:

zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia ich nor, legowisk, innych
schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk, złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego
połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką
rolną, leśną, rybacką i łowiecką;

realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w
rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr
199, poz. 1227);

likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych,
jeżeli nie wynikają one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia
bezpieczeństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy,
utrzymania, remontów lub naprawy urządzeń wodnych (zakaz nie dotyczy
zadrzewień rosnących na gruntach określonych w ewidencji gruntów jako użytki
rolne oraz usuwanych w ramach czynnej ochrony ekosystemów);

wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w
tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów (zakaz nie
61
dotyczy przedsięwzięć polegających na pozyskiwaniu dla celów gospodarczych
skał, w tym torfu, a także minerałów na powierzchni mniejszej niż 25 ha, jeżeli
przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak
niekorzystnego wpływu na przyrodę Obszaru);

wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z
wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym lub
przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budową, odbudową, naprawą lub
remontem urządzeń wodnych (zakaz ten nie dotyczy: terenów, dla których w
obowiązujących w dniu wejścia w życie rozporządzenia miejscowych planach
zagospodarowania przestrzennego lub uchwalonych studiach uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy ustalenia planu bądź
studium
przewidują
sposób
zagospodarowania,
który
wymagał
będzie
wykonania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu oraz
realizacji przedsięwzięć wiążących się z wykonaniem prac ziemnych trwale
zniekształcających rzeźbę terenu, dla których wydana została w uzgodnieniu z
wojewodą, a po wejściu w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o
udostępnianiu informacji o środowisko i jego ochronie, udziale społeczeństwa w
ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr
199, poz. 1227) z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska, w trybie art. 53
ust. 4 pkt 8 i art. W4 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z poźn. zm) decyzja
o warunkach zabudowy lub decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu
publicznego);

dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona
przyrody lub zrównoważone wykorzystanie użytków rolnych i leśnych oraz
racjonalna gospodarka wodna lub rybacka;

lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szerokości 100 m od linii brzegów
rzek i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz
obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej lub
rybackiej
(zakaz ten nie dotyczy terenów położonych w obrębie jednostek
osadniczych w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych
nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz. U. Nr 166 poz. 1612 z
poźn. zm.) oraz terenów, które
w obowiązujących w dniu wejścia w życie
rozporządzenia miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub
uchwalonych
studiach
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego gminy takie warunki zabudowy przewidują).
62
Na terenie Obszaru wprowadzono szereg ustaleń dotyczących czynnej ochrony
ekosystemów:
Ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów leśnych:

utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych,

wspieranie procesów sukcesji naturalnej przez inicjowanie i utrwalanie
naturalnego odnowienia o składzie i strukturze odpowiadającej siedlisku; tam
gdzie nie są możliwe odnowienia naturalne – używanie do odnowień gatunków
miejscowego pochodzenia przy ograniczaniu gatunków obcych rodzimej florze
czy też modyfikowanych genetycznie,

zwiększanie udziału gatunków domieszkowych i biocenotycznych, tworzenie
układów ekotonowych z tych gatunków,

pozostawianie
drzew
o
charakterze
pomnikowym,
przestojów,
drzew
dziuplastych oraz części drzew obumarłych aż do całkowitego

ich rozkładu, stopniowe usuwanie gatunków obcego pochodzenia, chyba że
zaleca się ich stosowanie w ramach przyjętych zasad hodowli lasu,

opracowanie i wdrażanie programów czynnej ochrony oraz reintrodukcji i
restytucji gatunków rzadkich, zagrożonych,

wykorzystanie lasów dla celów rekreacyjno-krajoznawczych i edukacyjnych w
oparciu o wyznaczone szlaki turystyczne oraz istniejące i nowe ścieżki
edukacyjno-przyrodnicze wyposażone w elementy infrastruktury turystycznej i
edukacyjnej zharmonizowanej z otoczeniem,

prowadzenie racjonalnej gospodarki łowieckiej, w szczególności poprzez
dostosowanie
liczebności
populacji
zwierząt
łownych
związanych
z
ekosystemami leśnymi do warunków środowiskowych;
Ustalenia dotyczące nieleśnych ekosystemów lądowych:

zachowanie i utrzymywanie w stanie zbliżonym do naturalnego istniejących
śródleśnych cieków oraz łąk,

przeciwdziałanie zarastaniu łąk, pastwisk i torfowisk poprzez koszenie i wypas, a
także mechaniczne usuwanie samosiewów drzew i krzewów na terenach
otwartych, a w razie konieczności także karczowanie z usunięciem biomasy z
pozostawieniem kęp drzew i krzewów,

preferowanie zabiegów agrotechnicznych zgodnych z wymogami zbiorowisk i
zasiedlających je gatunków fauny, w szczególności ptaków (odpowiednie
terminy, częstotliwość i techniki koszenia), w tym powrót do tradycyjnego
użytkowania (koszenie ręczne),
63

ochrona oraz kształtowanie zróżnicowanego krajobrazu rolniczego poprzez
utrzymanie istniejących parków wiejskich, zakrzaczeń i zadrzewień śródpolnych
i przydrożnych oraz formowanie nowych zakrzaczeń i zadrzewień,

preferowanie ochrony roślin metodami biologicznymi,

utrzymywanie i w razie konieczności odtwarzanie lokalnych i regionalnych
korytarzy ekologicznych.
OCHK Lasy Chocianowskie zajmuje jedynie niewielki, południowo zachodni
fragment gminy. Potencjalny, niekorzystny wpływ na środowisko przyrodnicze tego
obszaru może wiązać się z:

oddziaływaniem górnictwa,

zanieczyszczeniem środowiska pochodzącym z innych źródeł przemysłowych,

oddziaływaniem rolnictwa ,

oddziaływaniem mieszkalnictwa (gospodarka wodno-ściekowa, emisja ze źródeł
grzewczych),

emisją ze źródeł komunikacyjnych, grzewczych i przemysłowych.
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Guzicki Potok” uchwalony został Uchwałą
Nr XXXIII/343/10 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r.
Przedmiotem ochrony jest dolina potoku z zachowanym w stanie naturalnym
ciekiem i przylegającymi do niego zróżnicowanymi żyznymi lasami liściastymi oraz park
zabytkowy w Guzicach. Obiekt zlokalizowany jest na działkach oznaczonych w
ewidencji gruntów nr 324/8 i 324/13 obręb Guzice oraz na częściach działek 324/27,
354/231 i 374/227 obręb Guzice.
Zgodnie z ww. Uchwałą w ramach ochrony obiektu wprowadzono następujące
zakazy:

niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru;

wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z
wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym albo
budową,
odbudową,
utrzymywaniem,
remontem
lub
naprawą
urządzeń
wodnych;

uszkadzania i zanieczyszczania gleby;

tworzenie barier migracyjnych dla fauny (głównie ryb);

dokonywanie zmian stosunków wodnych, jezeli zmiany te nie służą ochronie
przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
64

likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych,
starorzeczy oraz obszarów wodno - błotnych;

zmiany sposobu użytkowania ziemi;

umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk
zwierząt oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz
wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną,
rybacką i łowiecką;

zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów;

umieszczania tablic reklamowych.
Ww. zakazy nie dotyczą:

prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z organem
ustanawiającym daną formę ochrony przyrody;

realizacji inwestycji celu publicznego po uzgodnieniu z organem ustanawiającym
daną formę ochrony przyrody;

zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa
państwa;

likwidowania nagłych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego i prowadzenia
akcji ratowniczych.
Zespół przyrodniczo krajobrazowy „Trzebcz” uchwalony został Uchwałą Nr
XXXIII/344/10 Rady Miejskiej w Polkowicach z dnia 28 czerwca 2010 r. Obiekt
zlokalizowany jest na działkach 1 i 2 obręb Trzebcz oraz na częściach działek nr 378 i
379 obręb Komorniki i 328 obręb Guzice.
Zgodnie z ww. Uchwałą w ramach ochrony obiektu wprowadzono następujące
zakazy:
 niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru;
 wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z
wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym albo
budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń
wodnych;
 uszkadzania i zanieczyszczania gleby;
 dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie
przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;
 likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych,
starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;
65
 zmiany sposobu użytkowania ziemi;
 umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk
zwierząt oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz
wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną,
rybacką i łowiecką;
 zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów;
 umieszczania tablic reklamowych.
Ww. zakazy nie dotyczą:
 prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z organem
 ustanawiającym daną formę ochrony przyrody;
 realizacji
inwestycji
celu
publicznego
po
uzgodnieniu
z
organem
ustanawiającym daną formę ochrony przyrody;
 zadań z zakresu obronności kraju w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa
państwa;
 likwidowania nagłych zagrożeń bezpieczeństwa powszechnego i prowadzenia
akcji ratowniczych.
Strategia zawarta w Programie Ochrony Środowiska została opracowana w
oparciu o zidentyfikowane na terenie gminy problemy ochrony środowiska.
Wszystkie zaplanowane działania mają na celu poprawę stanu środowiska
przyrodniczego na terenie gminy i zminimalizowanie istniejących zagrożeń.
VI. INFORMACJA O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY SPORZĄDZANIU
PROGNOZY
Prognoza oddziaływania na środowisko dla projektu aktualizacji Programu
Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice została opracowana na podstawie zapisów
Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania
na środowisko, (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227). Analizie poddano prognozowane
cele oraz proponowane kierunki działań w latach 2011 – 2014 z perspektywą do roku
2018.
Wnioski z tej analizy odniesiono do obecnego stanu środowiska na terenie
Gminy
i przeanalizowano
możliwe
skutki
realizacji
działań przewidzianych
w
aktualizacji Programu Ochrony Środowiska. Do analizy przyjęto dwa warianty
66
oddziaływań: niewdrożenia ustaleń Programu tzw. wariant zerowy oraz kompletną
realizację wszystkich ustaleń zawartych Programie Ochrony Środowiska.
Informacje zawarte w prognozie oddziaływania na środowisko opracowane
zostały stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny oraz dostosowane do
zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego dokumentu.
VII. POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU
REALIZACJI ZAŁOŻEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Nie wdrożenie założeń aktualizacji Programu Ochrony Środowiska (tzw. wariant
zerowy) spowoduje dalsze utrzymywanie się dotychczasowej jakości środowiska na
terenie gminy Polkowice, a w niektórych przypadkach nawet postępującą jego
degradację.
 OCHRONA PRZYRODY
Zaniechanie realizacji zadań z zakresu ochrony przyrody takich jak: rozwój i
bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo, utworzenie rezerwatu
florystycznego
„Żukowskie
Śnieżyce”,
utrzymanie,
wymiana
i
wprowadzanie
zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz zadrzewień przydrożnych, systematyczne
zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo, zwiększenie różnorodności gatunkowej
lasów i bieżąca ochrona istniejących kompleksów leśnych może przyczynić się do
zmniejszenia walorów przyrodniczych gminy i spadku bioróżnorodności.
Inwentaryzacja przyrodnicza stanowi podstawowy dokument w lokalnej
ochronie przyrody i powinna być wyjściowym dokumentem do dalszych przedsięwzięć.
Inwentaryzacja przyrodnicza powinna być również podstawą „zrównoważonego”
rozwoju przestrzennego na poziomie lokalnym, czyli podstawą dobrze wykonanego
planu zagospodarowania przestrzennego. Zaniechanie aktualizacji inwentaryzacji
przyrodniczej gminy może przyczynić się do powstania konfliktów dotyczących
lokalizacji poszczególnych inwestycji i uniemożliwić zrównoważony rozwój gminy.
Zaniechanie bieżącej pielęgnacji zabytkowych parków i zieleni wokół obiektów
zabytkowych będzie w sposób niekorzystny oddziaływać na walory estetyczne gminy.
Zaniechanie realizacji zadań z zakresu ochrony przyrody, a w szczególności
zaniechanie budowy, przebudowy i utrzymania zieleni miejskiej oraz zaniechanie
realizacji
Gminnego
Programu
Rozwoju
i
Pielęgnacji
Zieleni
Trwalej
mogą
niekorzystnie wpłynąć na zdrowie i kondycję fizyczną mieszkańców gminy, poprzez
zmniejszenie liczby miejsc stwarzających dogodne warunki do ruchu na świeżym
powietrzu.
67
 ZASOBY WODNE
Do zadań własnych Gminy zaplanowanych w zakresie ograniczenia dopływu
zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i podziemnych należą m.in.

Egzekwowanie zasad i nakazów uchwalonych stref ochronnych ujęć,

Zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego szamb,

Kontrola zawierania umów na wywóz nieczystości ciekłych i odpadów
komunalnych.
Zaniechanie
realizacji
tych
zadań
może
spowodować
zwiększenie
zanieczyszczenia wód powierzchniowych i wód podziemnych na terenie gminy
Inne zadania własne Gminy zawarte w Programie to:

rolnej,

Zakup środków transportu dla Eko – Patrolu.
Promowanie prośrodowiskowych zasad uprawy, chowu i produkcji rolnej ma
istotne znaczenie dla ograniczenia przedostawania się zanieczyszczeń ze źródeł
rolniczych do wód. Zaniechanie tych działań będzie miało niekorzystny wpływ na
środowisko gruntowo-wodne.
Zaniechanie zakupu środków transportu spowoduje spadek efektywności pracy
Eko-Patrolu Straży Miejskiej.
Wstrzymanie
inwestycji
związanych
z
rozbudową
sieci
kanalizacyjnej
(kanalizacji sanitarnej) może spowodować przedostawanie się zanieczyszczeń z
nieszczelnych szamb do środowiska gruntowo-wodnego.
Wstrzymanie inwestycji związanych z rozbudową kanalizacji deszczowej
spowoduje przenikanie do środowiska zanieczyszczonych wód opadowych z terenów
dróg i placów.
Zagrożenie dla środowiska gruntowo-wodnego spowodować może także
zaniechanie bieżącego utrzymania oczyszczalni ścieków oraz budowy przydomowych
oczyszczalni ścieków.
Zaniechanie modernizacji i rozbudowy sieci wodociągowej na terenie gminy
wpłynie niekorzystnie na jakość życia mieszkańców gminy oraz może spowodować
zwiększenie strat wody związanej z jej przesyłem.
Zaniechanie melioracji i utrzymania w dobrym stanie urządzeń wodnych
uniemożliwi prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej.
Zaniechanie modernizacji systemu ochrony przeciwpowodziowej na terenie
gminy Polkowice
spowoduje zwiększenie zagrożenia powodziowego i
wpłynie na
zmniejszenie bezpieczeństwa mieszkańców.
68
 POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
Zaniechanie działań przewidzianych w Programie Ochrony Środowiska
mających na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z ciepłownictwa, ze
źródeł komunikacyjnych oraz przemysłowych może spowodować pogorszenie stanu
jakości powietrza, co będzie w sposób niekorzystny oddziaływać na zdrowie
mieszkańców, a także na bioróżnorodność, wody powierzchniowe oraz zabytki.
Działania z zakresu oszczędzania energii przyczynią się także do ograniczenia
emisji zanieczyszczeń do powietrza, stąd ich zaniechanie będzie wiązało się z
niekorzystnym oddziaływaniem na zdrowie mieszkańców, a także na bioróżnorodność,
wody powierzchniowe oraz zabytki (degradacja spowodowana kwaśnymi deszczami).
Zaniechanie działań z zakresu ochrony przed hałasem wpłynie niekorzystnie
przede
wszystkim
na
zdrowie
i
jakość
życia
mieszańców,
ale
także
na
bioróżnorodność, a w szczególności na faunę (płoszenie zwierząt).
 POWIERZCHNIA ZIEMI I ŚRODOWISKO GLEBOWE
Brak realizacji zadań mających na celu zabieganie degradacji gleb, przyczyni
się do spadku produkcji roślinnej. Degradacja gleb wiąże się z pogorszeniem ich
właściwości fizycznych (zniszczenie struktury), biologicznych (zmniejszenie ilości i
jakości próchnicy) i chemicznych (np. zakwaszenie przez wymywanie kationów
zasadowych wapnia, magnezu, potasu).
 EDUKACJA EKOLOGICZNA
Brak edukacji i stałego kształtowania świadomości ekologicznej sprawi, że
powszechnie akceptowane staną się postawy nieprzyjazne ekologicznie, które
przyczyniać się będą do utrwalania negatywnych tendencji w zakresie korzystania ze
środowiska (nadmierne wykorzystywanie zasobów środowiska).
Generalnie brak realizacji zaproponowanych działań w oczywisty sposób
przyczyni się do pogłębienia wszystkich już istniejących problemów dotyczących
środowiska, które przedstawione zostały w Rozdziale V niniejszego opracowania.
Sytuacja taka będzie powodowała obniżenie poziomu życia mieszkańców
i prowadziła będzie do destabilizacji stosunków pomiędzy społeczeństwem, a władzami
gminy.
Podsumowując powyższe argumenty należy oczekiwać, że brak realizacji
założeń zapisanych w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska doprowadzi do
ogólnego pogorszenia stanu środowiska przyrodniczego, zdrowia a także poczucia
bezpieczeństwa mieszkańców gminy.
69
VIII. RODZAJ I SKALA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
8.1.
PRAWDOPODOBIEŃSTWO
WYSTĄPIENIA,
CZAS
TRWANIA,
ZASIĘG,
CZĘSTOTLIWOŚĆ I ODWRACALNOŚĆ ODDZIAŁYWAŃ
Program Ochrony Środowiska dla gminy Polkowice nie zawiera szczegółowych
danych dotyczących planowanych inwestycji, w tym rozwiązań technologicznych. W
związku z tym zakres niniejszej prognozy pozostaje na zbliżonym poziomie ogólności.
Realizacja celów i zadań zaproponowanych w aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska dla gminy Polkowice będzie polegała na zaplanowaniu oraz realizacji
szeregu przedsięwzięć inwestycyjnych, planistycznych, które mogą ingerować
w poszczególne elementy środowiska, głównie na etapie ich realizacji, powodując
przejściowe uciążliwości.
Na etapie późniejszego użytkowania należy oczekiwać braku oddziaływania na
środowisko, albo wręcz poprawy w stosunku do stanu obecnego.
Ocenę oddziaływania na środowisko poszczególnych zadań przewidzianych do
realizacji w ramach Programu Ochrony Środowiska przedstawiono w formie
tabelarycznej [Załącznik A]. Przy ocenie oddziaływań wzięto pod uwagę końcowy
efekt realizacji poszczególnych zadań. Wzięto pod uwagę zarówno oddziaływania
pośrednie jak i bezpośrednie na poszczególne elementy środowiska.
Oddziaływania na etapie realizacji inwestycji szczegółowo opisano poniżej.
8.2. ETAP REALIZACJI ZADAŃ
8.2.1. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA
Zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego nazywamy wprowadzenie
substancji stałych, ciekłych i gazowych, w ilościach, które mogą ujemnie wpłynąć na
zdrowie człowieka, klimat, przyrodę ożywioną, wody, gleby lub spowodować
nieprzewidziane szkody w środowisku naturalnym.
Realizacja zadań przewidzianych w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska
dla gminy Polkowice związanych z pracami budowlanymi oraz ziemnymi i związanym z
tym użyciem ciężkiego sprzętu budowlanego, będzie charakteryzowała się zazwyczaj
lokalnym i krótkoterminowym oddziaływaniem na stan powietrza.
Do
zadań
tych
należą:
realizacja
rozbudowy
sieci
wodociągowej
i
kanalizacyjnej, modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej w gminie, budowa,
przebudowa, remont dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich, a także budowa
ścieżek rowerowych.
70
Przedsięwzięciem o większej skali, gdzie emisja na etapie trwania prac
budowlanych będzie znaczna jest planowana budowa drogi ekspresowej S3 jako
obwodnic Polkowic i zachodniej obwodnicy Lubina wyprowadzającej ruch tranzytowy
poza tereny zabudowane.
Zadanie to nie należy jednak do zadań własnych Gminy, ale realizowane będzie
przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Dla inwestycji tej w dniu
29.12.2009r. uzyskano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na
realizację przedsięwzięcia.
Użycie środków transportu ciężarowego, prace budowlane nie pozostają bez
wpływu na zanieczyszczenie powietrza. Możliwe jest generowanie dużych ilości pyłów,
lokalne podwyższenie stężeń niektórych substancji gazowych na skutek ścierania opon
i nawierzchni drogowej, także okładzin hamulcowych oraz spalin pojazdów i maszyn.
Dotyczy to w szczególności substancji emitowanych z silników spalinowych (transport i
ciężkie maszyny), prac spawalniczych (gazy i pyły), prac malarskich (lotne związki
organiczne) i innych.
Dokładne określenie skali oddziaływania i zasięgu występowania określonych
stężeń danej substancji w celu oceny jakości powietrza według obowiązujących
standardów nie jest możliwe, ani celowe. Z punktu widzenia prawa stosunkowo
krótkotrwałe
oddziaływanie
związane
z
pracami
budowlanymi
(emisja
niezorganizowana) nie podlega normowaniu.
8.2.2. HAŁAS
W trakcie robót budowlanych i modernizacyjnych a także podczas trwania
innych przedsięwzięć inwestycyjnych wykorzystywany będzie sprzęt budowlany i środki
transportu, stanowiące źródło hałasu i drgań. Emitowany hałas będzie oddziaływał na
okolicznych mieszkańców oraz ludzi przebywających chwilowo w rejonie inwestycji a
także w obrębie dróg dojazdowych. Poza terenami zabudowanymi należy liczyć się z
oddziaływaniem na lokalną faunę, co może przyczynić się do ich migracji w inne
rejony.
Urządzenia stosowane przy pracach powinny spełniać kryteria dotyczące ich
wartości akustycznej, wynikające z przepisów prawa. Obecnie w tym względzie
obowiązuje Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie
zasadniczych wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie
emisji hałasu do środowiska (Dz.U.2005.263.2202 z późn. zm). Normy obowiązujące
dla urządzeń nowych mają na celu ochronę słuchu pracowników, a także osób
postronnych.
71
Spełnianie tych kryteriów nie spowoduje całkowitej eliminacji uciążliwości
hałasu na terenach otaczających place budowy, należy jednak pamiętać, że proces
budowlany będzie ograniczony w czasie, a po jego zakończeniu wszystkie
niedogodności akustyczne ustaną.
Dla ograniczenia uciążliwości akustycznych, jeśli to możliwe, prace budowlane
należy wykonywać wyłącznie w porze dziennej, a w przypadku prac związanych z
regulacją koryta Kaliny i budową polderu Sobin – poza okresem lęgowym ptaków.
Na etapie organizacji prac w obrębie poszczególnych zadań istnieje możliwość
wykorzystania różnych środków zapobiegawczych i ochronnych, jednak w praktyce
uciążliwości przy remontach nie są zwykle podstawą do poważnych konfliktów, w
sytuacji, gdy osoby narażone na niedogodności mają jasno określony horyzont
czasowy, w jakim prace zostaną zakończone oraz ich dokładny harmonogram.
8.2.3. ZANIECZYSZCZENIA WÓD
Ze względu na charakter i rodzaj planowanych działań zakłada się, że realizacja
Programu nie spowoduje zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych na
terenie gminy. Nie będzie w sposób niekorzystny oddziaływać na GZWP Nr 316
(Subzbiornik Lubiński).
Niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód lub gleb będzie związane z robotami
budowlanymi i ziemnymi głownie na terenach przyległych do remontowanych dróg,
sieci kanalizacyjnej oraz placów budowy.
Będzie ono dotyczyło szczególnie skażeń substancjami niebezpiecznymi,
użytymi w procesie inwestycyjnym lub pochodzącymi ze sprzętu budowlanego i
środków transportu.
Aby takie ryzyko zminimalizować w zależności od rodzaju działalności powinny
być ustalone wszelkie środki bezpieczeństwa, zapobiegające tego typu awariom lub
innym potencjalnym zagrożeniom, które mogą mieć wpływ na środowisko a także
przestrzegane przepisy z zakresu prawa budowlanego, prawa ochrony środowiska
oraz Bezpieczeństwa Higieny Pracy. Ponadto na etapie opracowania organizacji
budowy lub innych inwestycji powinno się uwzględnić doprowadzenie na teren budowy
wody do celów technologicznych i sanitarnych oraz zapewnić odpowiednie warunki
sanitarne osobom wykonującym prace.
72
8.2.4.
ODDZIAŁYWANIE
NA
RÓŻNORODNOŚĆ
BIOLOGICZNĄ
OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE
ORAZ
NA
USTAWY Z DNIA 16
KWIETNIA 2004 ROKU O OCHRONIE PRZYRODY
 FAUNA
Realizacja przewidzianych w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla
gminy Polkowice zamierzeń będzie charakteryzowała się wpływem na bioróżnorodność
świata zwierząt.
Inwestycje takie jak modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej, gm.
Polkowice, rozbudowa systemu sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej, rozbudowa
sieci
wodociągowej,
modernizacja
dróg,
termomodernizacja
budynków
mogą
przyczynić się do zakłócenia bytowania zwierząt (w tym gatunków chronionych) w ich
naturalnych siedliskach, a także ich migracji, przez co może zmniejszyć ich
różnorodność organizmów żywych na danym obszarze.
Budynki stanowią miejsca gniazdowania kilkunastu gatunków ptaków, dla
niektórych z nich (np. wróbel, jerzyk i pustułka) są podstawowym miejscem lęgów.
Prowadzone na szeroką skalę rożnego typu modernizacje budynków w tym docieplenia
mogą powodować ograniczenie liczby miejsc lęgowych.
Do zwierząt o wiele bardziej zagrożonych działaniami ociepleniowymi niż ptaki
należą nietoperze, gdyż chowają się głębiej w szczelinach, a na odgłosy z zewnątrz
(np. montowania rusztowania, rozmowy pracowników) reagują ciszą i oczekiwaniem na
odejście.
W związku z powyższym przed rozpoczęciem prac termomodernizacyjnych
należy rozważyć możliwość stworzenia zastępczych schronień dla ptaków i nietoperzy
(skrzynki drewniane dla ptaków i nietoperzy).
Należy jednak zaznaczyć ze większość przewidywanych oddziaływań ma
charakter krótkoterminowy i w dużym procencie odwracalny.
Większość zadań o charakterze inwestycyjnym przewidzianych do realizacji
w ramach Programu Ochrony Środowiska zlokalizowana jest poza obszarami cennymi
pod względem przyrodniczym.
Realizacja przedsięwzięcia polegającego na modernizacji systemu ochrony
przeciwpowodziowej (regulacja koryta cieku Kalina, budowa polderu „SOBIN”
regulującego przepływy wielkie na wysokości miejscowości Sobin, odwodnienie
terenów zawodnionych)
nie koliduje z formami ochrony przyrody w rozumieniu
Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody.
Żadna z inwestycji przewidzianych do realizacji w ramach Programu nie jest
zlokalizowana na obszarze objętym ochroną w ramach sieci NATURA 2000.
73
 FLORA
Podczas prac związanych z realizacją działań uwzględnionych w aktualizacji
Programu
Ochrony
Środowiska
może
wystąpić
konieczność
usunięcia
bądź
przesadzenia niektórych drzew i krzewów także dokonania nowych nasadzeń. W
przypadku wycinki, o ile jest to możliwe rośliny i drzewa należy przesadzać, a nie
wycinać, chyba, że ich wartość jest wyjątkowo niska. Wprowadzanie zadrzewień i
zakrzewień śródpolnych, szczególnie na posesjach prywatnych, powinno być
prowadzone według założeń zawartych w lokalnych Planach Zagospodarowania
Przestrzennego, dokumentach dotyczących zalesienia terenów porolnych, a także w
oparciu o obowiązujące przepisy w zakresie regulowania granicy polno – leśnej.
W przypadku prac mających na celu wycinanie drzew lub reorganizacje zieleni,
na terenach chronionych, należy stosować się do wszystkich przepisów o ochronie
obszarów cennych przyrodniczo oraz objętych ochroną prawną, planów ochrony tychże
obszarów, a także uzyskać opinie i pozwolenia wszelkich organów i instytucji, w
których kompetencji leżą takie decyzje.
Planując roboty dotyczące aranżacji zieleni miejskiej warto uwzględnić
specyficzne zagrożenia w otoczeniu na etapie realizacji jak np. zniszczenie trawników
lub chronionych gatunków roślin.
8.2.5. ODPADY
W najbliższych latach w związku z realizacją planowanych inwestycji na terenie
gminy należy spodziewać się wzrostu wytwarzania następujących grup odpadów:
1. Odpady budowlane, w tym szczególnie:

odpady
pochodzące
z
budowy,
remontów,
i
rozbiórki
dróg,
mostów
i infrastruktury drogowej, w tym odpady niebezpieczne (grupa 17)

ziemia zmieszana z gruzem oraz zanieczyszczona różnymi substancjami
(grupa 17)
2. Odpady komunalne:

odpady zielone i materiał roślinny w związku z wycinką drzew i krzewów (kod:
20 02)

odpady z instalacji i urządzeń służących zagospodarowaniu odpadów,
z oczyszczalni ścieków oraz z uzdatniania wody pitnej i wody do celów
przemysłowych (grupa 19)
3. Odpadów wielkogabarytowych różnego rodzaju i pochodzenia (kod: 20 03 07)
74
4. Odpadów niebezpiecznych różnego rodzaju i pochodzenia.
Powstałe w trakcie prac odpady, powinny być w miarę możliwości wtórnie
wykorzystywane podawane odzyskowi lub w ostateczności segregowane usuwane
zgodnie
z obowiązującymi
przypadku
odpadów
gromadzony
przepisami
niebezpiecznych,
i przechowywany
dotyczącymi
każdy
oddzielnie
w
rodzaj
gospodarki
odpadów
warunkach
odpadami.
powinien
W
być
uniemożliwiających
przedostanie się do środowiska naturalnego i chroniony przed działaniem czynników
atmosferycznych. Transport tych odpadów z miejsc ich powstawania do miejsc
odzysku lub unieszkodliwiania powinien się odbywać z zachowaniem szeregu
przepisów obowiązujących w takiej działalności.
8.3. ETAP EKSPLOATACJI
8.3.1. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
Szczególne znaczenia dla ograniczenia emisji zanieczyszczeń z ciepłownictwa
będzie miało opracowanie gminnego Programu Ograniczenia Niskiej Emisji i jego
realizacja (etap I i II), a w szczególności realizacja następujących działań:

likwidacja ogrzewania węglowego w budynkach użyteczności publicznej
na terenie całej gminy,

sukcesywne podłączanie budynków do sieci centralnego ogrzewania,

wspieranie wprowadzania niekonwencjonalnych, odnawialnych źródeł
energii,

likwidacją źródeł niskiej emisji oraz modernizację nieefektywnych
przyjazne środowisku),

termomodernizacja obiektów w tym docieplenie budynków, wymiana
okien i drzwi oraz docieplenie obiektów użyteczności publicznej,

prowadzenie działań promujących ogrzewanie zmniejszające emisję
zanieczyszczeń do powietrza i działań edukacyjnych (ulotki, imprezy,
akcje szkolne, audycje) w celu uświadamiania wpływu zanieczyszczeń
na zdrowie,

kontrola gospodarstw domowych w zakresie posiadania umów na odbiór
odpadów
oraz realizacja zadań wynikających z Programu Ochrony Powietrza dla
Województwa Dolnośląskiego, w którym wyznaczono kierunki działań niezbędnych do
75
przywrócenia standardów jakości powietrza (redukcji emisji pyłu zawieszonego PM10 i
benzo(a)piranu) na terenie strefy lubińsko-polkowickiej, a także realizacja „Programu
usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Polkowice”.
Realizacja zadań polegających na termomodernizacji budynków przyczyni się
do polepszenia ich parametrów izolacyjnych - zmniejszenia strat ciepła i pozwoli na
obniżenie zapotrzebowania na paliwa opałowe, co będzie wiązało się z korzystnym
wpływem na jakość powietrza atmosferycznego – w konsekwencji tych działań
wielkość emisji szkodliwych związków zmaleje.
Poprawa jakości powietrza w szczególności w przyziemnej warstwie atmosfery,
w strefie przebywania ludzi będzie w dużej mierze uzależniona od pozytywnego efektu
akcji edukacyjno – informacyjnych promujących m.in. ogrzewanie zmniejszające emisję
zanieczyszczeń do powietrza.
Do poprawy warunków sanitarnych powietrza atmosferycznego przyczynią się
działania Gminy mające na celu wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii.
Realizacja szeregu zadań w zakresie modernizacji dróg będzie miała istotny
wpływ na stan powietrza. Przebudowa i modernizacja dróg wpłynie na płynność i
bezkolizyjność ruchu drogowego, co powinno mieć wpływ na poprawę jakości
powietrza. Modernizacja oraz poprawa nawierzchni dróg na terenie gminy wpłynie
również na poprawę płynności ruchu i zmniejszenie ilości emitowanych spalin.
Planowana w latach 2012-2013 budowa drogi ekspresowej S-3 na odcinku
Nowe Miasteczko – Legnica, dla której uzyskano w dniu 29.12.2009 r. decyzję o
środowiskowych uwarunkowaniach spowoduje przejęcie zdecydowanej większości
ruchu z istniejącej drogi krajowej nr 3 (ruch tranzytowy zostanie w znacznym stopniu
wyprowadzony poza tereny zabudowane) co zminimalizuje pośrednie niekorzystne
oddziaływanie związane z emisją ze źródeł komunikacyjnych na zdrowie mieszkańców.
Przebieg wariantu wskazanego do realizacji, przedstawiono na mapie poniżej
(oznaczono kolorem czerwonym). Droga przebiegała będzie po wschodniej stronie
gminy Polkowice.
76
Ryc. 8. Planowana droga ekspresowa S-3 (Wskazany do realizacji przebieg obwodnicy miasta
Polkowice zaznaczono kolorem czerwonym)
Źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad we Wrocławiu
Na etapie eksploatacji istniejących oczyszczalni ścieków w gminie Polkowice
możliwe
jest
wystąpienie
negatywnych
oddziaływań
na
jakość
powietrza
atmosferycznego – niewielkich uciążliwości spowodowanych przez odory.
8.3.2. HAŁAS
W wyniku realizacji działań zaproponowanych w aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska należy się spodziewać zmniejszenia poziomu hałasu na skutek:

zwiększenia płynności ruchu pojazdów - poprawę nawierzchni dróg,

wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza tereny zabudowane - budowa drogi
ekspresowej S-3 na odcinku Nowe Miasteczko – Legnica,

zabiegów pielęgnacyjnych w obrębie terenów zieleni jako naturalnej bariery
chroniącej przed hałasem,

monitoring hałasu drogowego w wyznaczonych punktach, dokonanie oceny
akustycznej wybranych miejsc,

realizacji
inwestycji
ograniczających
ujemny
wpływ
hałasu
-
budowa
zabezpieczeń akustycznych dla m. Kaźmierzów, m. Biedrzychowa oraz dla
terenu rekreacyjnego w m. Polkowice - w ramach budowy drogi S-3, poprawa
izolacji akustycznej budynków (np. wymiana okien, termomodernizacja
budynków),
77
Poprawa stanu akustycznego na terenie gminy powinna pośrednio wpłynąć na
poprawę warunków życia mieszkańców, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa oraz
atrakcyjność inwestycyjną.
8.3.3. ZANIECZYSZCZENIA WODY
Zintensyfikowanie
kontroli
stanu
technicznego
szamb,
promowanie
prośrodowiskowych zasad uprawy, chowu i produkcji rolnej, budowa, rozbudowa i
systematyczna modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej, rozbudowa istniejącego
systemu kanalizacji deszczowej, kontrola zawierania umów na wywóz nieczystości
ciekłych i odpadów komunalnych oraz budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w
przypadku braku sieci kanalizacyjnej w znaczącym stopniu przyczynią się do ochrony
środowiska wodno – glebowego.
Należy stwierdzić, że pozytywne oddziaływanie inwestycji zrównoważy
w całości ewentualny niekorzystny wpływ na środowisko na etapie realizacji
planowanych inwestycji.
Istotne z punktu widzenia ochrony środowiska wodnego jest bieżące utrzymanie
oczyszczalni ścieków.
Inwestycje takie jak oczyszczalnie ścieków nie stwarzają podczas normalnej
eksploatacji znaczących zagrożeń dla środowiska. Z uwagi jednak na znaczące
oddziaływania w przypadku awarii lub wypadku wskazana jest stała kontrola stanu
technicznego tych instalacji, jak również opracowanie szczegółowych planów usuwania
skutków awarii.
Zanieczyszczenia
wód
gruntowych
mogą
wystąpić
wzdłuż
szlaków
komunikacyjnych i dróg. W takich przypadkach głównym źródłem zanieczyszczeń są
spływy z drogi substancji chemicznych stosowanych przy ich utrzymaniu (sól drogowa),
ścieki wytwarzane w obiektach obsługi pasażerów, wycieki z pojazdów, a także
wytwarzane odpady związane z eksploatacją, np. zmiotki z oczyszczania ulic, odpady z
koszy przy miejscach postojowych, lecz także „dzikie wysypiska” oraz odpady i wycieki
powstałe w wyniku wypadków i kolizji drogowych.
8.3.4.
ODDZIAŁYWANIE
NA
RÓŻNORODNOŚĆ
BIOLOGICZNĄ
ORAZ
NA
OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16
 FAUNA
78
Wykonanie zadań przewidzianych dla osiągnięcia celów przedstawionych
w aktualizacji gminnego Programu Ochrony Środowiska nie powinno wykazywać
znaczącego negatywnego wpływu na lokalne populacje zwierząt.
Pozytywny wpływ na faunę obszaru będą miały następujące zadania
przewidziane do realizacji w ramach Programu Ochrony Środowiska:

rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo utworzenie rezerwatu florystycznego „Żukowskie Śnieżyce”,

zabytkowych,

realizacja Gminnego Programu Rozwoju i Pielęgnacji Zieleni Trwałej,

budowa, przebudowa i utrzymanie zieleni miejskiej,

utrzymanie, wymiana i wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień
śródpolnych oraz zadrzewień przydrożnych,

systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo,

zwiększenie różnorodności gatunkowej lasów i bieżąca ochrona
istniejących kompleksów leśnych.
Utrzymanie, wymiana i wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych
oraz zadrzewień przydrożnych oraz systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych
rolniczo przyczyni się do poprawy połączeń pomiędzy ekosystemami (korytarze
ekologiczne), pod warunkiem, że zadrzewienia będą projektowane z uwzględnieniem
aspektów ukształtowania terenu oraz specyfiki różnorodności fauny na tym terenie,
najlepiej w konsultacji z jednostkami naukowymi, nadleśnictwami oraz organizacjami
przyrodniczymi.
 FLORA
Realizacja projektów przewidzianych w aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska dla Gminy Polkowice do których należy: rozwój i bieżąca ochrona
obszarów i obiektów cennych przyrodniczo - utworzenie rezerwatu florystycznego
„Żukowskie Śnieżyce”, bieżąca pielęgnacja zabytkowych parków i zieleni wokół
obiektów zabytkowych, realizacja Gminnego Programu Rozwoju i Pielęgnacji Zieleni
Trwałej, budowa, przebudowa i utrzymanie zieleni miejskiej, utrzymanie, wymiana i
wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych oraz zadrzewień przydrożnych,
systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo, zwiększenie różnorodności
gatunkowej lasów i bieżąca ochrona istniejących kompleksów leśnych będą miały
pozytywny wpływ na strukturę funkcjonowanie świata roślinnego.
79
 OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16
Nie przewiduje się negatywnego wpływu realizacji niniejszego Programu na
formy ochrony przyrody ustanowione na mocy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o
ochronie przyrody występujące na terenie gminy, tj.:

Obszar Chronionego Krajobrazu Lasy Chocianowskie,

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Guzicki Potok”,

Zespół przyrodniczo krajobrazowy „Trzebcz” ,

pomniki przyrody występujące na terenie gminy.
Większość zadań o charakterze inwestycyjnym przewidzianych do realizacji
w ramach Programu Ochrony Środowiska zlokalizowana jest poza obszarami cennymi
pod względem przyrodniczym.
Obszar Chronionego Krajobrazu „Lasy Chocianowskie” obejmuje jedynie
niewielki fragment gminy usytuowany w jej południowo-zachodniej części [Załącznik 4].
Realizacja przedsięwzięcia polegającego na modernizacji systemu ochrony
przeciwpowodziowej (regulacja koryta cieku Kalina, budowa polderu „SOBIN”
regulującego przepływy wielkie na wysokości miejscowości Sobin, odwodnienie
terenów zawodnionych)
nie koliduje z formami ochrony przyrody w rozumieniu
Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody.
Żadna z inwestycji przewidzianych do realizacji w ramach Programu nie jest
zlokalizowana na obszarze objętym ochroną w ramach sieci NATURA 2000.
Nie ma możliwości odniesienia się w niniejszej Prognozie do stanowisk
chronionych gatunków roślin i zwierząt występujących na terenie gminy, gdyż
inwentaryzacja przyrodnicza gminy została wykonana w 1996 roku, a informacje w niej
zawarte są nieaktualne i nie odzwierciedlają stanu faktycznego.
Obecnie Gmina rozpoczęła prace nad opracowaniem aktualizacji inwentaryzacji
przyrodniczej. Planowane jest zakończenie tych prac w 2012 roku.
Zaleca się, aby informacje zawarte w aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczej
uwzględnione zostały w Raporcie z realizacji Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Polkowice, który zostanie przedłożony Radzie Miejskiej w Polkowicach w 2012
roku. Informacje zawarte w Raporcie posłużą do sporządzenia kolejnej aktualizacji
gminnego Programu Ochrony Środowiska.
80
8.3.5. ODPADY
Odpady powstające na terenie gminy w dalszym ciągu będą klasyfikowane
głównie jako odpady komunalne. Ponieważ coraz większa część powstających
odpadów komunalnych będzie poddana odzyskowi wskazane jest zwiększenie ilości
pojemników umożliwiających ich selektywną zbiórkę. Dodatkowo konieczne jest
wprowadzenie
selektywnej
zbiórki
i
systemów
unieszkodliwiania
odpadów
biodegradowalnych, w tym odpadów zielonych pochodzących z prac związanych
z pielęgnacją terenów zielonych i parków na terenie gminy.
Ponadto należy spodziewać się zwiększenia ilości osadów ściekowych
wytwarzanych przez oczyszczalnie ścieków. W związku z czym należy rozważyć
koncepcje zagospodarowania i wykorzystania tych odpadów poza składowaniem.
8.4. PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA RYZYKA DLA ZDROWIA LUDZI
8.4.1. NA ETAPIE REALIZACJI
Ponieważ elementem oddziaływania na środowisko jest także – zgodnie z
definicją ustawową – oddziaływanie na zdrowie ludzi, należy zauważyć, że realizacja
założeń zawartych w aktualizacji Programu Ochrony Środowiska na etapie ich
realizacji będzie wiązała się z pewnym oddziaływaniem na zdrowie ludzkie.
Charakteryzować się ono będzie emisją zanieczyszczeń do powietrza związanych ze
zwiększonym ruchem kołowym pojazdów, pracami budowlano - remontowymi oraz
pracami ziemnymi. Mieszkańcy na etapie realizacji zadań będą narażeni na emisję
pyłów,
spalin
oraz
odorów
emitowanych
podczas
modernizacji
infrastruktury
technicznej (sieci wodno-kanalizacyjnej).
Oprócz problemu zanieczyszczeń pojawia się również kwestia bezpieczeństwa.
Prace związane z rozbudową kanalizacji sanitarnej oraz infrastruktury drogowej mogą
stanowić zagrożenie dla ruchu pieszego. W związku z podejmowanymi działaniami
sugeruje się poinformowanie społeczeństwa o planowanych pracach z odpowiednim
wyprzedzeniem czasowym, wraz ze wskazaniem terminu zakończenia realizacji
inwestycji. Pozwoli to mieszkańcom przygotować się na ewentualne uciążliwości
i zwiększy ich ostrożność. Ponadto prace najbardziej uciążliwe nie powinny odbywać
się we wczesnym godzinach porannych oraz wieczornych, by nadmiernie nie
ingerować w życie mieszkańców.
81
8.4.2. NA ETAPIE EKSPLOATACJI
Realizacja założeń zawartych w Programie Ochrony Środowiska będzie miała
pozytywny wpływ na zdrowie ludzi.
W związku z realizacją inwestycji zaplanowanych w Programie należy
spodziewać się stopniowej poprawy jakości powietrza.
Budowa zabezpieczeń akustycznych dla m. Kaźmierzów, m. Biedrzychowa oraz
dla terenu rekreacyjnego w m. Polkowice – zminimalizuje niekorzystny wpływ na
zdrowie mieszkańców związany z emisją hałasu komunikacyjnego.
Budowa, rozbudowa i systematyczna modernizacja systemu kanalizacyjnego,
zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego szamb, promowanie prośrodowiskowych
zasad uprawy, chowu i produkcji rolnej, kontrola zawierania umów na wywóz
nieczystości
ciekłych
oczyszczalni
ścieków
i
odpadów
w
komunalnych
przypadku
braku
oraz
sieci
budowa
przydomowych
kanalizacyjnej
ograniczy
niekontrolowane przedostawanie się zanieczyszczeń do wód powierzchniowych
i podziemnych, a tym samym poprawi jakość środowiska gruntowo- wodnego i wpłynie
korzystanie na zdrowie mieszkańców.
Dbałość o dobry stan terenów zielonych usprawni rolę roślinności jako buforu
niekorzystnych oddziaływań na elementy środowiska i mieszkańców. Polepszeniu
ulegną również warunki estetyczne krajobrazu oraz zmniejszą się uciążliwości
związane z życiem w mieście (hałas, zanieczyszczenia, zwiększenie temperatury).
Zachowanie walorów przyrodniczych gminy poprawi atrakcyjność inwestycyjną
terenu, co przyczyni się do rozwoju sektora usług.
Regulacja koryta cieku Kalina, budowa polderu „SOBIN” regulującego
przepływy wielkie na wysokości miejscowości Sobin oraz odwodnienie terenów
zawodnionych przyczyni się do zmniejszenia zagrożenia powodziowego.
8.5.
WPŁYW
REALIZACJI
POSTANOWIEŃ
DOKUMENTU
NA
OBSZARY
O SZCZEGÓLNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NATURALNYCH LUB POSIADAJĄCYCH
ZNACZENIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Realizacja gminnego Programu Ochrony Środowiska w efekcie końcowym
przyczyni się do poprawy stanu środowiska na terenie gminy, co w sposób pośredni
będzie korzystnie oddziaływać na obszary i obiekty chronione zlokalizowane na terenie
gminy.
82
Zgodnie z danymi Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków na
terenie gminy Polkowice znajdują się następujące zabytki wpisane do rejestru
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (stan na 30 września 2010 r.):

w miejscowości Guzice:
o park, poł. XIX, nr rej.: 675/L z 27.12.1983

w miejscowości Jędrzychów:
o kościół fil. p.w. św. Bartłomieja, 1729-36, 1884, nr rej.:
A/1963/605/L z 14.04.1981
o kościół ewangelicki (d. zamek), XV, 1756, 1884, nr rej.: 797 z
16.02.1960

w miejscowości Kaźmierzów:
o kościół cmentarny (ruina), k. XVII, XIX, nr rej.: A-1970/603/L z
14.04.1981
o zespół pałacowy, k. XVII, XIX, XX:


pałac, nr rej.: 728/L z 26.06.1986

park, nr rej.: 672/L z 27.12.1983
w miejscowości Komorniki:
o kościół (ruina), XVIII, XIX/XX, nr rej.: A-2030/602/L z 14.04.1981
o zespół dworski i folwarczny, nr rej.: 158/A/03/1-10 z 10.06.2003:


dwór, XVIII, k. XIX, nr rej.: 638/L z 25.10.1982

budynek mieszk.-gosp, 1888

obora, 1888

stajnia, 1888, XX

dom mieszk., 2 poł. XIX, XX

gołębnik, 1888

gorzelnia, 1888

magazyn gorzelni, 1888

brama przy gorzelni, 4 ćw. XIX

aleja lipowa i szpaler dębowy, XIX
w miejscowości Nowa Wieś Lubińska:
o cmentarz ewangelicki, ob. rzym.kat, XIX, nr rej.: A/2248/755/L z
28.12.1987

w miejscowości Nowy Dwór:
o zespół pałacowy, XIX, 1903:

pałac, nr rej.: 634/L z 27.08.1982
83


park, nr rej.: 635/L z 27.08.1982
w mieście Polkowice:
o obręb Starego Miasta, 1265, nr rej.: A/2682/1943 z 17.05.1968
o kościół par. p.w. św. Michała Arch., XV/XVI, XVII, XX, nr rej.:
A/2315/848 z 15.02.1961
o kościół ewangelicki, ob. rzym.kat., Rynek, k. XIX, nr rej.:
A/2316/609/L z 14.04.1981
o ratusz (stary i nowy), XV, XVIII, XX, nr rej.: 946/L z 29.12.1990
o wiatrak holender, ul. Głogowska, k. XIX, nr rej.: 604/L z
14.04.1981

w miejscowości Polkowice Dolne:
o park, k. XIX, nr rej.: 674/L z 27.12.1983

w miejscowości Sobin:
o kościół par. p.w. św. Michała Archanioła, XIV-XX, nr rej.:
A/2452/950 z 13.09.1961
o cmentarz kościelny, nr rej.: A/1049 z 12.03.2008
o ogrodzenie, mur, XVI, 2 poł. XIX, nr rej.: A/1167 z 12.03.2009

w miejscowości Sucha Górna:
o pałac (nr 32), XVIII, 1880, nr rej.: 600/L z 14.04.1981

w miejscowości Tarnówek:
o pałac, pocz. XX, nr rej.: 599/L z 19.04.1983

w miejscowości Żelazny Most:
o kościół fil. p.w. św. Barbary, XVI, nr rej.: 854 z 22.02.1961
o ruina dworu, 2 poł. XVIII, nr rej.: 1514 z 27.01.1966

w miejscowości Żuków:
o park, po 1860, XIX/XX, nr rej.: 676/L z 27.12.1983
Potencjalny negatywny wpływ na obiekty zabytkowe zlokalizowane na terenie
Polkowic może być związany ze zwiększoną emisją zanieczyszczeń do powietrza w
trakcie realizacji inwestycji (na etapie trwania prac budowlanych).
Przewiduje
się,
że
skala
ewentualnych
negatywnych
oddziaływań
na
środowisko (głównie okresowych, generowanych przez roboty wykonawcze) będzie
niewielka.
W perspektywie długoterminowej realizacja planowanych w Programie Ochrony
Środowiska inwestycji mających na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do
powietrza z ciepłownictwa oraz inwestycji mających na celu ograniczenie emisji do
84
powietrza ze źródeł komunikacyjnych i przemysłowych przyczynią się do ograniczenia
emisji zanieczyszczeń do powietrza, co w sposób pośredni będzie miało korzystny
wpływ na zabytkowe budynki zlokalizowane na terenie miasta i gminy Polkowice.
8.6.
PRAWDOPODOBIEŃSTWO
WYSTĄPIENIA
ODDZIAŁYWAŃ
SKUMULOWANYCH
Oddziaływania na środowisko i ludzi poszczególnych zadań ujętych w
aktualizacji Programu Ochrony Środowiska w przypadku ich równoczesnej realizacji
mogą się nakładać.
Wskazane jest ułożenie harmonogramu realizacji zadań w taki sposób, aby z
jednej strony uwzględnić technologię robót, z drugiej zaś ograniczyć kumulację
uciążliwych oddziaływań.
Ponieważ część zadań ujętych w Programie wymaga bezpośredniej ingerencji
w istniejące ciągi komunikacyjne (budowa obwodnicy Polkowic, budowa, przebudowa,
remont dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich, wymiana sieci podziemnych),
ze szczególną starannością powinien zostać przygotowany projekt organizacji ruchu,
tak by poszczególne fazy robót w jak najmniejszym stopniu utrudniały życie
mieszkańcom i osobom przyjezdnym. Niezbędna jest także koordynacja z innymi
działaniami w tym także działaniami opisanymi w „Planie Gospodarki Odpadami Gmin
należących do ZGZM Związku Gmin Zagłębia Miedziowego na lata 2008 -2011 z
perspektywą na lata 2012 -2015”.
W przypadku zadań związanych z budową lub modernizacją uzbrojenia
podziemnego, o podejmowanych w tym zakresie działaniach powinni być informowani
zarządcy wszystkich sieci, tak by w jednym czasie uporządkować wszystkie
wymagające tego sieci na danym terenie.
Podsumowując, realizacja założeń zawartych w aktualizacji Programu Ochrony
Środowiska dla Gminy Polkowice nie będzie generować znaczącego oddziaływania na
wskazane w Ustawie komponenty środowiska (także na etapie prac wykonawczych).
Trwałe i korzystne będą natomiast ekologiczne i krajobrazowe efekty realizacji
projektu tego dokumentu.
8.7.
PRZEWIDYWANE
ZNACZĄCE
ODDZIAŁYWANIA
WYMAGAJĄCE
SPORZĄDZENIA RAPORTU ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Projekt aktualizacji projektu Programu Ochrony Środowiska dla Polkowice na
lata 2011-2014 z perspektywą do na lata 2015-2018, będzie realizowany poprzez
85
ustanowione cele ogólne i szczegółowe oraz krótko i długoterminowe zadania
środowiskowe.
Określają one rodzaje przedsięwzięć o znaczącym wpływie na środowisko w
myśl Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U.2010.213.1397).
Zgodnie z § 2. 1. pkt. 31) do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco
oddziaływać na środowisko należy budowa dróg ekspresowych.
Na terenie gminy Polkowice zlokalizowana zostanie inwestycja polegająca na
budowie drogi ekspresowej S-3 na odcinku Nowe Miasteczko – Legnica.
Jest to zadanie realizowane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i
Autostrad. Dla inwestycji uzyskana w dniu 29.12.2009r. decyzję o środowiskowych
uwarunkowaniach, znak RDOŚ-02-WOOŚ-6613-1/66/09/łck.
Przedsięwzięcia wyszczególnione w Programie Ochrony Środowiska dla Gminy
Polkowice,
które
mogą
wymagać
sporządzenia
raportu
o
oddziaływaniu
przedsięwzięcia na środowisko (przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco
oddziaływać na środowisko) to:

budowa,
przebudowa,
remont
dróg
gminnych,
powiatowych
i
wojewódzkich;

budowa i rozbudowa sieci kanalizacyjnej;

modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej na terenie gminy;

melioracje;

zalesianie gruntów.
Należy zaznaczyć, że jest to jedynie wstępna, bardzo ogólna kwalifikacja
przedsięwzięć do procedury oceny oddziaływania na środowisko, wynikająca z
Programu Ochrony Środowiska. Szczegółowe kwalifikowanie należy prowadzić na
etapie projektowania i realizacji przedsięwzięć.
Dla
przedsięwzięcia
pn.
„Kalina
–
modernizacja
systemu
ochrony
przeciwpowodziowej gm. Polkowice” została wydana decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia (decyzja z dnia 10 czerwca
2010 roku, znak: SW.7624-19/09).
86
IX. ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB
KOMPENSACJĘ
PRZYRODNICZĄ
ŚRODOWISKO,
MOGĄCYCH
PROJEKTOWANEGO
NEGATYWNYCH
BYĆ
DOKUMENTU,
W
ODDZIAŁYWAŃ
REZULTATEM
SZCZEGÓLNOŚCI
NA
REALIZACJI
NA
CELE
I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO
OBSZARU
Wszelkie negatywne oddziaływania planowanych inwestycji na środowisko
mogą być ograniczone już na etapie planowania, poprzez ocenę wszystkich
uwarunkowań, przemyślany wybór lokalizacji a dalej odpowiedni dobór rozwiązań,
technologicznych i zharmonizowanie prac z innymi inwestycjami. Skala wywoływanych
przez nie oddziaływań środowiskowych zależeć będzie w znacznym stopniu od
lokalnych uwarunkowań środowiskowych. Dlatego tak ważne jest ujęcie kwestii
ochrony środowiska w lokalnych dokumentach strategicznych (w lokalnych Studiach i
Planach
Zagospodarowania
Przestrzennego).
Ponadto
prawidłowy
projekt,
uwzględniający potrzeby ochrony środowiska zarówno na etapie budowy jaki i w fazie
eksploatacji inwestycji, także pozwoli istotnie ograniczyć takie oddziaływania. Do
ogólnych działań ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko należą:
prawidłowe zabezpieczenie techniczne sprzętu i placu budowy, w tym zwłaszcza w
miejscach styku z ekosystemami szczególnie wrażliwymi na zmiany warunków
siedliskowych, dostosowanie terminów prac do terminów rozrodu, wegetacji, okresów
lęgowych, itp.
Kompensacja przyrodnicza
Działania kompensujące to działania najczęściej niezależne od przedsięwzięcia
inwestycyjnego,
których
celem
jest
kompensacja
znaczącego
niekorzystnego
oddziaływania na środowisko, jakie jest spowodowane realizacją tego przedsięwzięcia.
Zgodnie z art. 41 ustawy Prawo Ochrony Środowiska projekt kompensacji
przyrodniczej może być zawarty w prognozie oddziaływania na środowisko planów,
programów i strategii. Zgodnie z art. 75 ustawy Prawo Ochrony Środowiska
kompensacja przyrodnicza może być realizowana tylko wówczas, gdy „ochrona
elementów przyrodniczych nie jest możliwa".
Z przeprowadzonej analizy wynika, że na obecnym etapie nie przewiduje się
wystąpienia oddziaływań powodujących znacznych zmian w środowisku wywołanych
realizacją Programu, które wymagałyby podjęcia takich kroków.
Przedsięwzięciem mogącym zawsze znacząco oddziaływać na środowisko
zawartym w Programie jest budowa obwodnicy Polkowic. Zadanie to nie jest jednak
87
zadaniem realizowanym przez Gminę. Jednostką odpowiedzialną za realizację zadanie
jest Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Dla przedsięwzięcia tego została
wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (decyzja z dnia 29.12.2009r.,
znak: RDOŚ-02-WOOŚ-6613-1/66/09/łck).
X.
ROZWIĄZANIA
ALTERNATYWNE
DO
ROZWIĄZAŃ
ZAWARTYCH
W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU
ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU
ALBO
WYJAŚNIENIE
BRAKU
ROZWIĄZAŃ
ALTERNATYWNYCH,
W
TYM
WSKAZANIA NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW
TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY
Warunkiem
określonych
prawidłowej
terminów
realizacji
realizacji
założeń
przyjętych
zadań
Programu
oraz
jest
zachowanie
dostępność
środków
finansowych jak i brak protestów społeczeństwa. Większość proponowanych do
realizacji przedsięwzięć w ramach aktualizacji Programu ma zdecydowanie pozytywny
wpływ na środowisko. Planowane działania mają charakter optymalny dla realizacji
ustalonej wizji rozwoju Gminy.
Proponowanie rozwiązań alternatywnych dla takich
działań nie ma, zatem uzasadnienia zarówno z formalnego jak i ekologicznego punktu
widzenia. Ponadto, dokumenty te mają charakter strategiczny i w związku z tym brak
jest możliwości precyzyjnego określenia działań alternatywnych dla wskazanych
działań.
XI.
PROPOZYCJE
DOTYCZĄCE
METOD
ANALIZY
PRZEWIDYWANYCH
SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
ORAZ CZĘSTOTLIWOŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA
W aktualizacji Programu Ochrony Środowiska możliwie precyzyjnie określone
zostały zasady oceny i monitorowania efektów jego realizacji. Zaproponowane w nim
wskaźniki ilościowe i jakościowe pozwolą określić stopień realizacji poszczególnych
działań i prognozować związane z tym zmiany w środowisku. Dla każdego wskaźnika
określono także źródło pozyskiwania danych do weryfikacji, co znacznie ułatwi ich
uzyskanie.
Ocena
realizacji
POŚ
na
podstawie
wyznaczonych
wskaźników
dokonywana będzie, co dwa lata i opierać się będzie na regularnej ocenie
następujących zagadnień:

określenie stopnia wykonania przedsięwzięcia i/lub działania,

określenia zaawansowania przyjętych celów lub inwestycji,
88

oceny
rozbieżności
pomiędzy
przyjętymi
celami
i
działaniami,
a
ich
wykonaniem.
Koordynator wdrażania Programu będzie oceniać co dwa lata stopień jego
wdrożenia. Sporządzany co 2 lata raport z realizacji programu przedstawiany jest
Radzie Miejskiej i Burmistrzowi Polkowic.
Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji.
Taka procedura pozwoli także na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie Prawo
ochrony środowiska, a dotyczących okresu, na jaki jest przyjmowany Program Ochrony
Środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu ochrony środowiska.
Tabela 13 Wskaźniki monitorowania Programu
Dane za
Źródło danych
2009 rok
Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko
GUS
Ilość wody dostarczonej
862,4
dam3
Bank Danych
gospodarstwom domowym na
Regionalnych
terenie gminy
Liczba osób korzystających z
GUS
sieci wodociągowej na terenie
osoba
26 160
Bank Danych
gminy
Regionalnych
Liczba przyłączy
wodociągowych na terenie
Przedsiębiorstwo
gminy (sieć eksploatowana
szt.
1964
Sp. z o. o. w
Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o.
Polkowicach
w Polkowicach)
Długość sieci wodociągowej na
Przedsiębiorstwo
terenie gminy (sieć
eksploatowana przez
km
112,3
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Polkowicach)
Długość sieci kanalizacyjnej na
Przedsiębiorstwo
terenie gminy (sieć
eksploatowana przez
km
137,5
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Polkowicach)
Liczba przyłączy
kanalizacyjnych na terenie
Przedsiębiorstwo
gminy (sieć eksploatowana
szt.
2320
Sp. z o. o. w
Gospodarki Miejskiej Sp. z o.o.
Polkowicach
w Polkowicach)
GUS
Ilość odprowadzonych ścieków
1 093,5
Bank Danych
dam3
komunalnych
Regionalnych
Liczba osób korzystających z
GUS
osoba
25 426
sieci kanalizacyjnej na terenie
Bank Danych
gminy
Regionalnych
oczyszczalnia
Przedsiębiorstwo
Przepustowość oczyszczalni
3
m /d
Polkowice - 7200;
ścieków komunalnych
Wskaźnik
Jednostka
89
Wskaźnik
Jednostka
zlokalizowanych na terenie
gminy
Długość sieci kanalizacji
deszczowej na terenie gminy
(sieć eksploatowana przez
Polkowicach)
m
Dane za
2009 rok
oczyszczalnia
Komorniki - 272,7;
oczyszczalnia
Sucha Górna – 150;
oczyszczalnia
Moskrzyn 47,6;
oczyszczalnia
Pieszkowice – 9;
48 540
Wielkość sprzedaży energii
cieplnej na terenie gminy
GJ
251667
Straty ciepła („sprzedażowe”
związane z przepływem energii
cieplnej przez sieci)
GJ
45 381
Jakość powietrza
atmosferycznego na terenie
gminy
klasa
Klasyfikacja
strefy
lubińsko-polkowickiej
– kryterium ochrona
zdrowia:
SO 2 - A
NO 2 - A
benzen - A
tlenek węgla - A
PM10 – C
Pb - A
As - A
Cd – A
Ni – A
B(a)P - C
Klasyfikacja strefy
dolnośląskiej pod
kątem ochrony
zdrowia:
O 3 –D2
Klasyfikacja
strefy
lubińsko-polkowickiej
– kryterium ochrona
roślin
SO 2 – A
NOx - A
Klasyfikacja strefy
dolnośląskiej –
kryterium ochrona
roślin
O 3 – D2
Powierzchnia lasów na terenie
gminy
ha
8 025,5
Liczba obszarowych form
ochrony przyrody
szt.
3
Źródło danych
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Przedsiębiorstwo
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Przedsiębiorstwo
Sp. z o. o. w
Polkowicach
Przedsiębiorstwo
Sp. z o. o. w
Polkowicach
WIOŚ Wrocław
GUS
Bank Danych
Regionalnych
RDOŚ
Wrocław
90
Wskaźnik
Jednostka
Dane za
2009 rok
Źródło danych
szt.
3
RDOŚ
Wrocław
Liczba pomników przyrody

udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska,

ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców,

liczbę, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno – informacyjnych,

ilość wniosków na dofinansowania inwestycji proekologicznych.
Istotnym wskaźnikiem efektywności Programu mogą być również nakłady
finansowe na ochronę środowiska w gminie. Zgodnie z Zarządzeniem Nr 2072/10
Burmistrza Polkowic z dnia 18 marca 2010 roku w sprawie przedstawienia sprawozdania
z wykonania budżetu gminy Polkowie za 2009 rok, w roku tym z środków Gminnego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację zadań z zakresu
ochrony środowiska wydatkowano kwotę 11 063 604,11 zł.
Tabela 14 Wykonanie Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2009
roku
Wykonanie
Lp.
Wyszczególnienie
Plan
za 2009 r.
Realizacja wydatków bieżących
11 925 476,00
11 063 604,11
Edukacja ekologiczna oraz
1
123 900,00
97 628,31
propagowanie działań
proekologicznych.
Przedsięwzięcia związane z
2
gospodarką odpadami i ochroną
58 500,00
41 039,27
powierzchni ziemi.
Przedsięwzięcia związane z ochroną
przyrody, w tym urządzenia terenów
3
2 880 000,00
2 547 428,53
zielonych zadrzewień, zakrzewień
oraz parków.
Profilaktyka zdrowotna dzieci na
obszarach, na których występują
4
563 076,00
386 330,00
przekroczenia standardów jakości
środowiska.
5
Przekazanie środków do WFOŚiGW.
8 300 000,00
7 991 178,00
Realizacja zadań inwestycyjnych
583 554,00
583 221,39
Budowa urządzeń do
1
podczyszczania wód deszczowych i
542 904,00
542 903,39
roztopowych z terenu miasta.
2
Budowa kanalizacji sanitarnej w
miejscowości Nowa Wieś Lubińska.
24 000,00
23 998,00
3
Dotacja UM – modernizacja systemu
ochrony przeciwpowodziowej.
16 650,00
16 320,00
Źródło: Zarządzenie Nr 2072/10 Burmistrza Polkowic z dnia 18 marca 2010 roku w sprawie przedstawienia
sprawozdania z wykonania budżetu gminy Polkowie za 2009 rok.
91
XII. INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA
ŚRODOWISKO
Według zapisów ustawy Prawo Ochrony Środowiska i ustaleń Konwencji o
ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w
Espoo dnia 25 lutego 1991 r. (Dz. U. z 1999 r., Nr 96, poz. 1110) jako oddziaływanie
transgraniczne
określa
się
"jakiekolwiek
oddziaływanie,
niemające
wyłącznie
charakteru globalnego, na terenie podlegającym jurysdykcji strony, spowodowane
planowana działalnością, której fizyczna przyczyna jest w całości lub częściowo
położona na terenie podlegającym jurysdykcji innej strony; przy czym "oddziaływanie"
oznacza jakikolwiek skutek planowanej działalności dla środowiska z uwzględnieniem:
zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, flory, fauny, gleby, powietrza, wody, klimatu,
krajobrazu i pomników historii lub innych budowli albo wzajemnych oddziaływań
miedzy tymi czynnikami; obejmuje ono również skutki dla dziedzictwa kultury lub dla
warunków społeczno-gospodarczych spowodowane zmianami tych czynników”.
Transgraniczne oddziaływania na
środowisko przedsięwzięć ujętych
w
aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice nie jest możliwe, tak
ze względu na wielkość oddziaływania na środowisko (powietrze, hałas), jak i znaczną
odległość od granic Państwa.
XIII. STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Prognoza
oddziaływania
na
środowisko
projektu
„Programu
Ochrony
Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 2011 – 2014 z perspektywą na lata 20152018” została przeprowadzona w celu określenia wpływu na środowisko założonych w
nim celów i zadań zarówno krótko- jak i długoterminowych.
Celem tego dokumentu jest określenie systemu ochrony środowiska w gminie
Polkowice. Uwzględnia on wymagania środowiskowe, gospodarcze i społeczne.
Zaktualizowany dokument zawiera analizę istniejącego stanu i prognozę jego
zmian oraz definiuje cele i kierunki działań zmierzające do poprawy stanu istniejącego,
a także określa konkretne działania planowane do realizacji, określając ich szacunkowy
koszt,
montaż
finansowy,
potencjalne
źródło
finansowania
oraz
podmioty
odpowiedzialne za realizację. Cele te wyznaczono dla następujących obszarów:

ochrona przyrody,

zasoby wodne,

powietrze atmosferyczne,

powierzchnia ziemi i środowisko glebowe,
92

edukacja ekologiczna.
Podstawę prawną opracowania prognozy stanowi ustawa z dnia 3 października
2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r.
Nr 199, poz. 1227 ze zm.).
W Prognozie przeanalizowano zakres, zawartość i cele przedstawione w
projekcie Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice i określono, że są one
zgodne z dokumentami wyższego szczebla wojewódzkiego, krajowego i powiatowego,
a także stanowią kontynuację ich zapisów na poziomie gminnym.
Szczegółowo porównano zgodność celów i zadań projektu z Programem
Ochrony Środowiska dla Województwa Dolnośląskiego oraz z Programem Ochrony
Środowiska dla Powiatu Polkowickiego.
Wykonanie zaplanowanych w projekcie Programu zadań o charakterze
inwestycyjnym będzie ingerować w środowisko przede wszystkim na etapie ich
realizacji.
Największy wpływ na środowisko w trakcie budowy będą miały następujące
przedsięwzięcia:
 budowa obwodnicy Polkowic (droga S2);
 remonty dróg,
 budowa i modernizacja sieci wodociągowej i kanalizacyjnej,
 modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej w gminie,
 budowa ścieżek rowerowych.
Realizacja zadań określonych w Programie Ochrony Środowiska, przyczyniając
się do osiągnięcia celów zakładanych w tym dokumencie, będzie miała w dłuższej
perspektywie czasowej pozytywny wpływ głównie na takie elementy środowiska jak:

elementy przyrody ożywionej, ze względu na realizację zadań związanych z:
o rozwojem i bieżącą ochroną obszarów i obiektów cennych przyrodniczo
- utworzenie rezerwatu florystycznego „Żukowskie Śnieżyce”,
o realizacją Gminnego Programu Rozwoju i Pielęgnacji Zieleni Trwałej,
o budową, przebudową i utrzymaniem zieleni miejskiej,
o utrzymanie,
wymiana
i
wprowadzanie
zadrzewień
i
zakrzewień
śródpolnych oraz zadrzewień przydrożnych,
o systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo.

jakość wód, ze względu na realizację zadań związanych z:
o
zintensyfikowaniem kontroli stanu technicznego szamb;
o promowaniem prośrodowiskowych zasad uprawy, chowu i produkcji
rolnej;
93
o budową, rozbudową i systematyczną modernizacją sieci kanalizacji
sanitarnej;
o rozbudową istniejącego systemu kanalizacji deszczowej,
o kontrolą zawierania umów na wywóz nieczystości ciekłych i odpadów
komunalnych,
o budową przydomowych oczyszczalni ścieków (w przypadku braku sieci
kanalizacyjnej).

jakość powietrza, ze względu na realizację zadań związanych z:
o realizacją Programu Ograniczenia Niskiej Emisji,
o rozbudową sieci gazowej na terenie gminy,
o uwzględnianiem w nowo tworzonych i aktualizowanych planach
zagospodarowania
przestrzennego
wymogów
dotyczących
nadmiernej „niskiej emisji” PM10 oraz projektowanie linii zabudowy
uwzględniając zapewnienie „przewietrzania” miasta ze szczególnym
uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie,
o realizacją
„Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających
azbest z terenu Gminy Polkowice”,
Poprawa jakości środowiska na terenie gminny będzie możliwa dzięki integracji
lokalnej społeczności wokół tematu ekologii i ochrony najbliższego środowiska, i
poprawę świadomości środowiskowej obywateli.
Realizacja założeń Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice nie
przewiduje skutków czy znaczących oddziaływań środowiskowych wymagających
przeprowadzenia środków zapobiegawczych lub kompensacji przyrodniczej, w
związku, z czym nie przewidziano podjęcia takich działań.
Należy zastosować jednak kilka zasad, głownie na etapie projektowania
i przygotowania przedsięwzięcia - m.in. szczegółowo przebadać konkretne działania,
lokalizację i zastosowane technologie pod kątem ich oddziaływania na środowisko.
Transgraniczne oddziaływania na
środowisko przedsięwzięć ujętych
w
Programie Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice nie jest możliwe, tak ze względu
na skalę oddziaływania planowanych przedsięwzięć na środowisko (powietrze, hałas),
jak i odległość gminy od granic państwa.
Formy ochrony przyrody oraz obiekty wpisane do wykazu zabytków nie są
w bezpośredni sposób zagrożone skutkami realizacji zadań zawartych w Programie
Ochrony Środowiska.
94
Podsumowując realizacja zadań określonych w Programie będzie miała
długotrwały korzystny wpływ na jakość poszczególnych komponentów środowiska
przyrodniczego gminy, wpłynie pozytywnie na sferę życia i komfort mieszkańców, a
także przebywających na jej terenie turystów.
95
ZAŁĄCZNIK A
Ocena wpływu działań Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na stan środowiska i zdrowie mieszkańców
Różnorodność
biologiczna
Powierzchnia
ziemi
Formy ochrony
przyrody
Zabytki
Walory
krajobrazowe
Zdrowie ludzkie
Wykonanie aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczej gminy
0
0
0
0
0
0
0
0
Rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo utworzenie rezerwatu florystycznego „Żukowskie Śnieżyce”
+
+
+
+
+
0
+
+
Rozwój i bieżąca ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo –
na podstawie danych z aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczej gminy
+
+
+
+
+
0
+
+
Bieżąca pielęgnacja zabytkowych parków i zieleni wokół obiektów
zabytkowych
+
+
+
+
+
+
+
+
Realizacja Gminnego Programu Rozwoju i Pielęgnacji Zieleni Trwałej
+
+
+
+
+
+
+
+
Budowa, przebudowa i utrzymanie zieleni miejskiej
+
+
+
+
0
+
+
+
+
+
+
+
+
0
+
+
Lokalizacja zalesień i zadrzewień w miejscowych planach
+
+
+
+
+
0
+
+
Systematyczne zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo
+
+
+
+
+
0
+
+
Powietrze i
środowisko
akustyczne
Kierunek działań
Woda i
środowisko
gruntowe
Komponent środowiska
Zadanie
OCHRONA PRZYRODY
Doskonalenie
systemu obszarów
chronionych i
ochrona obiektów
cennych
przyrodniczo
Ochrona
bioróżnorodności
Ochrona lasów
96
Woda i
środowisko
gruntowe
Różnorodność
biologiczna
Powierzchnia
ziemi
Formy ochrony
przyrody
Zabytki
Walory
krajobrazowe
Zdrowie ludzkie
Kierunek działań
Powietrze i
środowisko
akustyczne
Stały monitoring środowiska leśnego w celu przeciwdziałania stanom
niepożądanym (pożary, choroby, szkody przemysłowe, degradacja)
+
+
+
+
+
0
+
+
0
0
0
0
0
0
0
0
Zwiększenie różnorodności gatunkowej lasów i bieżąca ochrona
istniejących kompleksów leśnych
+
+
+
+
+
0
+
+
Edukacja ekologiczna w zakresie wzbogacania i racjonalnego
użytkowania zasobów leśnych (zwiększenie różnorodności gatunkowej
szczególnie w nasadzeniach porolnych )
+
+
+
+
+
0
+
+
Zadanie
ZASOBY WODNE
Ograniczenie
dopływu
zanieczyszczeń do
wód
powierzchniowych
i podziemnych
Egzekwowanie zasad i nakazów uchwalonych stref ochronnych ujęć
0
+
0
0
0
0
0
+
Zintensyfikowanie kontroli stanu technicznego szamb
0
+
0
0
0
0
0
+
rolnej
+
+
+
+
+
0
+
+
Budowa, rozbudowa i systematyczna modernizacja sieci kanalizacji
sanitarnej
0
+
+
0
0
0
0
+
Rozbudowa istniejącego systemu kanalizacji deszczowej, szczególnie
terenów dróg i placów
0
+
+
0
0
0
0
+
+
+
+
+
+
0
+
+
Kontrola zawierania umów na wywóz nieczystości ciekłych i odpadów
komunalnych
97
Woda i
środowisko
gruntowe
Różnorodność
biologiczna
Powierzchnia
ziemi
Formy ochrony
przyrody
Zabytki
Walory
krajobrazowe
Zdrowie ludzkie
Kierunek działań
Powietrze i
środowisko
akustyczne
0
+
0
0
0
0
0
+
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków
(w przypadku braku sieci kanalizacyjnej)
0
+
0
0
0
0
0
+
Modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej na terenie gminy
0
+
0
0
0
0
0
+
odwodnienia)
0
+
+/-
0
0
0
0
+
0
+/-
+/-
0
0
0
+/-
+
0
0
0
0
0
+
Zadanie
(tu także zakup środków transportu dla Eko – Patrolu)
Racjonalna
gospodarka
zasobami wodnymi
Kalina – modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej, gm.
Polkowice:
- regulacja koryta cieku
- budowa polderu „SOBIN” regulującego przepływy wielkie na
wysokości miejscowości Sobin
- odwodnienie terenów zawodnionych
Ograniczenie emisji
zanieczyszczeń do
powietrza
Opracowanie Programu Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) i
stworzenie systemu organizacyjnego w celu jego realizacji
+
0
98
Powietrze i
środowisko
akustyczne
Woda i
środowisko
gruntowe
Różnorodność
biologiczna
Powierzchnia
ziemi
Formy ochrony
przyrody
Zabytki
Walory
krajobrazowe
Zdrowie ludzkie
+
0
0
0
0
0
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
Likwidacja ogrzewania węglowego w
terenie całej gminy
+
0
0
0
0
+
0
+
Sukcesywne podłączanie budynków do
+
0
0
0
0
+
0
+
Wspieranie wprowadzania
niekonwencjonalnych, odnawialnych
źródeł energii
+
0
0
0
0
+
0
+
Kierunek działań
Zadanie
z ciepłownictwa
Realizacja PONE na terenie Polkowic poprzez stworzenie systemu
zachęt do wymiany systemów grzewczych do uzyskania wymaganego
efektu ekologicznego
1 etap:
PM10 - 0,3 [Mg/rok]
B(a)P - 0,0002 [Mg/rok]
Realizacja PONE na terenie Polkowic poprzez stworzenie systemu
zachęt do wymiany systemów grzewczych do uzyskania wymaganego
efektu ekologicznego
2 etap
PM10 - 2,9 [Mg/rok]
B(a)P - 0,0018 [Mg/rok]
Realizacja PONE (2 etap) obejmowała będzie m.in. realizację
następujących zadań:
Realizacja
PONE
terenie Polkowic
2 etap
na
Realizacja
PONE
terenie Polkowic
2 etap
na
Realizacja
PONE
terenie Polkowic
2 etap
na
99
na
Realizacja
PONE
terenie Polkowic
2 etap
na
zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących
nadmiernej „niskiej emisji” PM10 oraz projektowanie linii zabudowy
uwzględniając zapewnienie „przewietrzania” miasta ze szczególnym
uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie
Stworzenie i utrzymywanie systemu informowania mieszkańców o
aktualnym stanie zanieczyszczenia powietrza oraz o jego wpływie na
zdrowie
azbest z terenu Gminy Polkowice”
Zdrowie ludzkie
Realizacja
PONE
terenie Polkowic
2 etap
Walory
krajobrazowe
na
Zabytki
Realizacja
PONE
terenie Polkowic
2 etap
Likwidacją źródeł niskiej emisji oraz
modernizacja nieefektywnych systemów
Termomodernizacja obiektów w tym
drzwi oraz
docieplenie obiektów użyteczności
publicznej
Prowadzenie działań promujących
Kontrola gospodarstw domowych w
odpadów
Formy ochrony
przyrody
na
Powierzchnia
ziemi
Realizacja
PONE
terenie Polkowic
2 etap
Różnorodność
biologiczna
Zadanie
Woda i
środowisko
gruntowe
Kierunek działań
Powietrze i
środowisko
akustyczne
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
0
0
0
0
0
0
0
+
+
0
0
0
0
0
0
+
100
Różnorodność
biologiczna
Powierzchnia
ziemi
Formy ochrony
przyrody
Zabytki
Walory
krajobrazowe
Zdrowie ludzkie
Ograniczenie emisji
zanieczyszczeń do
powietrza
ze źródeł
komunikacyjnych
Woda i
środowisko
gruntowe
Kierunek działań
Powietrze i
środowisko
akustyczne
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+
+/-
0
0
0
0
0
+
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+
+
+
+/-
0
+
0
+
Edukacja ekologiczna mieszkańców nt. proekologicznych zachowań w
zakresie korzystania ze środków transportu
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
+
0
0
0
0
+
0
+
Zadanie
Budowa drogi S3 jako obwodnic Polkowic i zachodniej obwodnicy
Lubina wyprowadzającej ruch tranzytowy poza tereny zabudowane
(Budowa drogi ekspresowej S-3 na odcinku Nowe Miasteczko –
Legnica)
mokrą)
Budowa, przebudowa, remont dróg gminnych, powiatowych i
wojewódzkich oraz rozwiązywanie połączeń dróg lokalnych (w tym
utwardzenie dróg lub poboczy w celu redukcji wtórnego unosu pyłu z
dróg)
Zakup i wymiana taboru komunikacji miejskiej - pojazdów
konwencjonalnych spełniających normy emisji spalin Euro 4 lub
zastosowanie w komunikacji miejskiej środków transportu zasilanych
alternatywnym paliwem gazowym CNG lub paliwem odnawialnym
(bioetanol) w miejsce oleju napędowego
ograniczenia zanieczyszczenia dróg, prowadzącego do
Budowa, przebudowa, remont oświetlenia ulicznego i drogowego na
energooszczędne
Wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii*
Charakter oddziaływań zależny będzie od rodzaju wykorzystywanego odnawialnego
źródła energii oraz lokalizacji poszczególnych przedsięwzięć.
101
Różnorodność
biologiczna
Powierzchnia
ziemi
Formy ochrony
przyrody
Zabytki
Walory
krajobrazowe
Zdrowie ludzkie
Ograniczenie emisji ze
źródeł przemysłowych
Woda i
środowisko
gruntowe
Kierunek działań
Powietrze i
środowisko
akustyczne
+
+
+
+
+
+
+
+
Kontrola pozwoleń zintegrowanych pod katem możliwości stosowania
nowoczesnych technologii i ograniczania emisji pyłów i benzo(a)pirenu
+
0
0
0
0
0
0
+
Utrzymywanie zieleni wokół zbiornika „Żelazny Most”
+
+
+
0
0
0
0
+
+
0
0
0
0
0
0
+
powietrza obiektów
+
+
+
0
+
+
0
+
Wprowadzenie systemu szybkiego ostrzegania ludności o
zwiększonych stężeniach pyłów z obiektu
0
0
0
0
0
0
0
+
Uwzględnianie ograniczenia emisji niezorganizowanej pyłów (w tym
również wynikających z transportu urobku) na etapie wydawania
decyzji środowiskowych
+
+
+
0
+
+
0
+
Monitoring budów pod kątem ograniczenia niezorganizowanej emisji
pyłu (kontrola przestrzegania zapisów pozwolenia budowlanego)
+
+
+
0
+
+
0
+
powietrza przed zanieczyszczeniem (np. zakup środków transportu
spełniających odpowiednie normy emisji spali; prowadzenie prac
budowlanych w sposób ograniczający niezorganizowaną emisję pyłu do
powietrza)
+
+
+
0
+
+
0
+
Zadanie
102
Powierzchnia
ziemi
Formy ochrony
przyrody
Zabytki
Walory
krajobrazowe
Zdrowie ludzkie
Ochrona przed
polami
elektromagnet.
Różnorodność
biologiczna
Ochrona przed
hałasem
Woda i
środowisko
gruntowe
Kierunek działań
Powietrze i
środowisko
akustyczne
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+/-
+
0
?
0
0
0
?
+
Monitoring hałasu drogowego w wyznaczonych punktach, dokonanie
oceny akustycznej wybranych miejsc
+
0
0
0
0
0
0
+
Wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania
+
0
0
0
0
0
0
+
Termomodernizacja obiektów w tym docieplenie budynków, wymiana
okien i drzwi oraz docieplenie obiektów użyteczności publicznej
0
0
0
0
0
0
0
+
0
0
+
0
0
0
0
+
Zadanie
Zwiększenie płynności i przepustowości sieci drogowej - budowa drogi
S-3 na odcinku Nowe Miasteczko-Legnica (po wschodniej stronie m.
Polkowice, realizacja tej drogi spowoduje przejęcie zdecydowanej
większości ruchu z istniejącej drogi krajowej nr 3 oraz przyczyni się do
poprawy klimatu akustycznego)
Zabezpieczenie mieszkańców przed nadmierną emisją hałasu do
środowiska - budowa zabezpieczeń akustycznych dla m. Kaźmierzów,
m. Biedrzychowa oraz dla terenu rekreacyjnego w m. Polkowice - w
ramach budowy drogi S-3
POWIERZCHNIA ZIEMI I ŚRODOWISKO GLEBOWE
Zapobieganie
degradacji gleb
Wapnowanie gleb i racjonalne zużycie środków ochrony roślin i
nawozów
0
+
+
0
+
0
0
+
0
+
+
+
0
0
0
+
Wdrażanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych i edukacja
rolników
+
+
+
+
+
0
+
+
103
Woda i
środowisko
gruntowe
Różnorodność
biologiczna
Powierzchnia
ziemi
Formy ochrony
przyrody
Zabytki
Walory
krajobrazowe
Zdrowie ludzkie
Kierunek działań
Powietrze i
środowisko
akustyczne
Ochrona gleb przed degradacją i rekultywacja gleb zdegradowanych
0
+
+
+
0
0
+
+
Wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych w celu
zapobiegania erozji gleb
+
+
+
+
+
0
+
+
Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu „dzikich wysypisk”
+
+
+
+
+
0
+
+
Stosowanie jako kruszyw materiałów pochodzących z odzysku
0
0
0
+
0
0
0
0
Zadanie
Ochrona zasobów
kopalin
EDUKACJA EKOLOGICZNA
Podnoszenie
świadomości
ekologicznej
społeczeństwa
Edukacja ekologiczna młodzieży w formalnym systemie kształcenia, w
tym aktywna edukacja ekologiczna na terenach obszarów chronionych i
innych cennych przyrodniczo - prowadzenie zajęć terenowych dla
uczniów
Realizacja zadań z zakresu edukacji ekologicznej pośrednio będzie korzystnie
oddziaływać na wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego.
oddziaływać na wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego.
oddziaływać na wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego
Aktywna edukacja ekologiczna – ścieżka edukacyjna pn.
„Kształtowanie właściwych postaw dzieci, młodzieży oraz dorosłych
mieszkańców gminy Polkowice w zakresie ochrony środowiska”
(Lekcja w terenie, badania laboratoryjne wody - wykorzystanie
obiektów: Oczyszczalni Ścieków, Stacji Uzdatniania Wody w Suchej
Górnej , Składowiska Odpadów w Trzebczu)
104
Edukacja
ekologiczna
dzieci w
powiązaniu z
profilaktyką
zdrowotną i
promocją
zdrowia
Zdrowie ludzkie
Walory
krajobrazowe
Zabytki
Formy ochrony
przyrody
Powierzchnia
ziemi
Różnorodność
biologiczna
Zadanie
Woda i
środowisko
gruntowe
Kierunek działań
Powietrze i
środowisko
akustyczne
Zakładanie oraz nadzór nad ścieżkami edukacyjnymi popularyzującymi
lokalną przyrodę, wytyczanie nowych tras i szlaków turystycznych, w
tym szlaków dostosowanych dla osób niepełnosprawnych
mieszkańców gminy
Utworzenie Gminnego Ośrodka Edukacji Ekologicznej - opracowanie
koncepcji funkcjonowania ośrodka, - identyfikacja źródeł finansowania
Zielone szkoły wyjazdy zdrowotne dzieci dziesięcioletnich w ramach turnusów
ekologicznych
0
0
0
0
0
0
0
+
Promocja zdrowia w ochronie ekologicznej dziecka - prowadzenie
Poradni Promocji Zdrowia w Ochronie Ekologicznej Dziecka –
monitorowanie poziomu metali ciężkich we krwi, leczenie, profilaktyka
0
0
0
0
0
0
0
+
Oznaczenia:
- oddziaływanie negatywne
+ oddziaływanie pozytywne
0 brak oddziaływania
? - na obecnym etapie projektowania nie można jednoznacznie stwierdzić występowania oddziaływania bądź
jego charakteru
105
Załącznik 2
UZASADNIENIE /PODSUMOWANIE
sporządzone zgodnie z art. 42 pkt. 2 i art. 55 ust. 3 Ustawy z dnia 3 października 2008
r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w
ochronie środowiska oraz o ocenach na oddziaływania na środowisko
(Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.)
UZASADNIENIE /PODSUMOWANIE
sporządzone zgodnie z art. 42 pkt. 2 i art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 3 października
2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach na oddziaływania na
środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.)
1. OPINIE WŁAŚCIWYCH ORGANÓW
Projekt aktualizacji „Programu ochrony środowiska dla Gminy Polkowice na lata
2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018” wraz z jego prognozą oddziaływania na
środowisko został sporządzony w celu realizacji obowiązku wynikającego z treści art.
17 ust. 1 oraz 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). Zgodnie z cytowanymi przepisami organ
wykonawczy gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza gminny
program ochrony środowiska, zaś uchwala go rada gminy.
Zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska
oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.),
przeprowadzono postępowanie w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko.
Właściwymi organami opiniującymi, zgodnie z art. 57 i 58 ustawy z dnia
3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U.2008, Nr 199, Poz. 1227) są:
 Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu
 Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Wrocławiu
Burmistrz Polkowic pismem z 29.11.2010 roku zwrócił się do Regionalnego
Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu o wyrażenie opinii dotyczącej możliwości
odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko,
a w przypadku konieczności przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na
środowisko o określenie stopnia i szczegółowości informacji wymaganych w prognozie
oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji „Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Polkowice na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015-2018”.
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu pismem z dnia 30
grudnia 2010 roku (znak: RDOŚ-02-WSI-6617-2-1/94/10/km) wniósł, aby sporządzona
prognoza oddziaływana na środowisko wypełniała zapisy art. 51 ust. 2 i art. 52 ust.
1 i 2 Ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku
i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) ze
szczególnym uwzględnianiem wpływu realizacji postanowień dokumentu na
stanowiska chronionych gatunków roślin i zwierząt oraz na obszary chronione na mocy
Ustawy z dna 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz.
1220 z poźn. zm.).
Burmistrz Polkowic pismem z dnia z 29.11.2010 roku zwrócił się do
Dolnośląskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego we Wrocławiu
o wyrażenie opinii dotyczącej możliwości odstąpienia od przeprowadzenia strategicznej
oceny oddziaływania na środowisko, a w przypadku konieczności przeprowadzenia
strategicznej oceny oddziaływania na środowisko o określenie stopnia
i szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko
projektu aktualizacji „Programu ochrony środowiska dla Gminy Polkowice na lata 20112014 z perspektywą na lata 2015-2018”.
1
Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny pismem z dnia 08.12.
2010 roku (znak: ZNS-DG-621-1430/10) wniósł, aby sporządzona prognoza
oddziaływana na środowisko wypełniała zapisy art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i 2 ustawy
z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.).
W dniu 11.01 2011 r. skierowano do Regionalnego Dyrektora Ochrony
Środowiska we Wrocławiu oraz Dolnośląskiego Państwowego Wojewódzkiego
Inspektora Sanitarnego „Program Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata
2011-2014 z perspektywą na lata 2015 – 2018” wraz z prognozą oddziaływania na
środowisko celem zaopiniowania.
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu pismem z dnia 10
lutego 2011 roku zaopiniował pozytywnie projekt „Programu Ochrony Środowiska dla
Gminy Polkowice na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015 – 2018” wraz
z prognozą oddziaływania na środowisko.
Dolnośląski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny we Wrocławiu pismem
z dnia 20 stycznia 2011 roku za zaopiniował pozytywnie w zakresie sanitarnohigienicznym projekt „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata
2011-2014 z perspektywą na lata 2015 – 2018”.
Zgodnie z Art. 17 ust. 2 pkt. 3 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo
Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 tj. z późn. zm.) projekty
gminnych programów ochrony środowiska podlegają opiniowaniu przez organ
wykonawczy powiatu.
Zarząd Powiatu zaopiniował pozytywnie projekt „Programu Ochrony
Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 2011-2014 z perspektywą na lata 2015 –
2018” wraz z prognozą oddziaływania na środowisko. – Uchwała Nr 222/171/10
Zarządu Powiatu w Polkowicach z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie zaopiniowania
projektu „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 2011-2014
z perspektywą na lata 2015 – 2018”.
2. UWAGI I WNIOSKI ZGŁOSZONE PODCZAS KONSULTACJI SPOŁECZNYCH
Projekt „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 20112014 z perspektywą na lata 2015 – 2018” wraz z Prognozą oddziaływania na
środowisko zostały udostępnione społeczeństwu w celu zapewnienia jego udziału
w procedurze strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Obwieszczenie zostało zamieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej na
stronie Urzędu Gminy Polkowice oraz na tablicach ogłoszeń Urzędu Gminy Polkowice
w dniu 18.01.2011 roku.
Wnioski i uwagi mogli wnosić wszyscy obywatele jak również organizacje
pozarządowe, grupy społeczne, przedstawiciele środowisk naukowych itd.
Do Projektu „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 20112014 z perspektywą na lata 2015 – 2018” wraz z „Prognozą oddziaływania na
środowisko Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Polkowice na lata 2011-2014
z perspektywą na lata 2015 – 2018” nie wniesiono żadnych uwag.
3. WYNIKI POSTĘPOWANIA DOTYCZĄCEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO, JEŻELI ZOSTAŁO PRZEPROWADZONE
Postępowanie transgraniczne nie było wymagane i nie zostało
przeprowadzone. Ze względu na zasięg przestrzenny obszaru objętego Programem
2
Ochrony Środowiska i stosunkowo dużą odległość gminy od granic państw ościennych
skutki realizacji założeń Programu nie będą miały znaczenia transgranicznego.
Organy opiniujące Prognozę oddziaływania (Regionalny Dyrektor Ochrony
Środowiska i Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny) nie wniosły w tym zakresie
zastrzeżeń.
4. PROPOZYCJE
DOTYCZĄCE METOD I CZĘSTOTLIWOŚCI PRZEPROWADZANIA
MONITORINGU SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ DOKUMENTU
Celem monitoringu jest opisanie zmian stanu środowiska w wyniku realizacji
założeń Programu, sprawdzenie czy założone środki łagodzące przyniosą zakładany
efekt. W tym celu należy wykorzystać funkcjonujący na terenie gminy system
monitoringu środowiska przyrodniczego prowadzony przez różne instytucje.
Burmistrz Polkowic wyznaczy Koordynatora ds. wdrażania i realizacji Programu.
Koordynator będzie również nadzorował przygotowanie Raportu z realizacji Programu,
który zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz.U.2008.25.150 ze
zm), Burmistrz Polkowic co dwa lata jest zobowiązany przedkładać Radzie Miejskiej.
Pomiar stopnia realizacji celów Programu będzie odbywał się poprzez mierniki
stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości
społecznej.
Zastosowane zostaną następujące wskaźniki:
 Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko:
o Ilość wody dostarczonej gospodarstwom domowym na terenie
gminy,
o Liczba osób korzystających z sieci wodociągowej na terenie
gminy,
o Liczba przyłączy wodociągowych na terenie gminy (sieć
eksploatowana przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Miejskiej Sp.
z o.o. w Polkowicach),
o Długość sieci wodociągowej na terenie gminy (sieć
z o.o. w Polkowicach,
o Długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy (sieć
o Liczba przyłączy kanalizacyjnych na terenie gminy (sieć
o Ilość odprowadzonych ścieków komunalnych,
o Liczba osób korzystających z sieci kanalizacyjnej na terenie
gminy,
o Przepustowość
oczyszczalni
ścieków
komunalnych
zlokalizowanych na terenie gminy,
o Długość sieci kanalizacji deszczowej na terenie gminy (sieć
o Wielkość sprzedaży energii cieplnej na terenie gminy,
o Straty ciepła („sprzedażowe” związane z przepływem energii
cieplnej przez sieci),
o Jakość powietrza atmosferycznego na terenie gminy,
o Powierzchnia lasów na terenie gminy,
o Liczba obszarowych form ochrony przyrody ustanowionych na
terenie gminy,
o Liczba pomników przyrody ustanowionych na terenie gminy.
3
 udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska,
 ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców,
 liczbę, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno – informacyjnych,
 ilość wniosków na dofinansowania inwestycji proekologicznych.
Przyjęto, że powyższa lista nie jest wyczerpująca i powinna być sukcesywnie
modyfikowana.
4

Treść uchwały - plik

Transkrypt

Podobne dokumenty

KWIATY Z BIBUŁY I KREPINY cz.V „KOSZ KWIATÓW WIOSENNYCH”

Powiatowy Ośrodek Doradztwa Metodycznego w Polkowicach

innowacyjne metody pracy formy aktywności ruchowej

“ZESPOŁOWE GRY SPORTOWE W SZKOLNYM WYCHOWANIU

co uczeń umie po klasie trzeciej szkoły podstawowej według nowej

Konsultant Wiesław Ksenycz 27 października 2011 roku, godzina 15

efektywna komunikacja z dzieckiem i rodzicem. jak rozumieć innych